Bài giảng Tư duy tích cực ngành Y tế

2/28/2016 1

Positive Thinking What, Why & How 28/2/2016 Huỳnh Bảo Tuân Đại học Bách Khoa TPHCM

Cách con người giải quyết vấn đề và ra quyết định Cách con người vượt qua khó khăn Cách con người tìm kiếm được những giải pháp sáng tạo cho những vấn đề dường như bế tắc

2/28/2016 2

Tại sao cùng đối diện với một vấn đề có người nghĩ ra cách giải quyết và vượt qua được, có người không. Có hàng ngàn vấn đề cần phải giải quyết trong cuộc sống. 3

2/28/2016

Điều cần làm là tìm giải pháp

2/28/2016 4

Có kiếp sau không làm nghề y

2/28/2016 5

Y tế, giáo dục than khổ nhất thiên hạ !

2/28/2016 6

Ra quyết định

2/28/2016 7

You can use your mind to change your brain to change your mind for the better. This is self-directed neuroplasticity.

2/28/2016 8

2/28/2016 9

Fact #1: Negativity Bias

2/28/2016 10

Fact #1: Negativity Bias

Trải nghiệm tiêu cực lưu giữ trong ký ức với cường độ gấp 3 lần trải nghiệm tích cực

2/28/2016 11

Fact #1: Negativity Bias

Sự thiên lệch tiêu cực: Bản năng: tự vệ, phản xạ trước sự nguy hiểm

Trải nghiệm tiêu cực trong quá khứ

Khả năng chịu đựng, cảm thông cao. ĐỊNH KiẾN

2/28/2016 12

Fact #1: Negativity Bias

• Vac – xin

– 1 đứa trẻ bị tai biến – 1 triệu đứa trẻ được cứu

• ĐỊNH KiẾN với y tế – Xu hướng trút giận

• Sự hình thành ĐỊNH KiẾN

– Con người là “nhà thống kê tự nhiên”

2/28/2016 13

Bản năng xã hội

2/28/2016 14

Định kiến là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến những quyết định sai lầm của nhà quản lý

2/28/2016 15

Fact #2: self - talk

2/28/2016 16

Fact #3: Negative self-talk (Rumination)

2/28/2016 17

Hành vi bộc phát từ rumination

2/28/2016 18

Ảnh hưởng suy nghĩ tiêu cực kéo dài (rumination) lên não

emotion-cognition integration

2/28/2016 19

Ảnh hưởng của não lên giải quyết vấn đề và ra quyết định

Ngôn ngữ, hình ảnh, thông tin, sáng tạo…

thu hẹp tâm trí và sự tập trung suy nghĩ

2/28/2016 20

Ảnh hưởng của não lên giải quyết vấn đề và ra quyết định

emotion-cognition integration

Giới hạn suy nghĩ do sự tác động qua lại giữa cảm xúc và lý trí

2/28/2016 21

How to Deal With A Negative Bias

2/28/2016 22

positive thinking

positive spin Tìm kiếm khía cạch, góc nhìn tích cực của vấn đề

2/28/2016 23

Cốt lõi của tư duy tích cực

• Không phải trốn tránh • Không phải vô cảm, bàng quang • Không phải thỏa hiệp với tiêu cực • Không phải buông xuôi • Không phải là Mac-ke-no • Không phải tự huyễn hoặc • Không phải cười cho đời bớt khổ • Không phải chối bỏ, khônh chấp nhận cảm xúc

tiêu cực

2/28/2016 24

Cốt lõi của tư duy tích cực

• Phải đối diện • Nhưng không để cảm xúc tiêu cực (buồn, sợ

ghét, khinh…) ngự trị trong tâm trí – Dồn ép tạo ra hành vi tiêu cực – Tạo ra định kiến tiêu cực – Tạo ra thiên kiến ảnh hưởng đến các quyết định

2/28/2016 25

Cốt lõi của tư duy tích cực

• Xem các vấn đề tiêu cực như 1 điều kiện đầu

vào của một bài toán

• Nhiệm vụ của ta là giải bài toán (tìm giải pháp) trong các điều kiện sẵn có (nguồn lực hạn hẹp)

• Trong những tình huống càng khó khăn thì nhìn vấn đề ở khía cạnh tích cực mới cho ta được giải pháp tốt.

• Stress là kẻ thù của sáng tạo

2/28/2016 26

Điều cần làm là tìm giải pháp

Suy nghĩ nhiều về khía cạnh tiêu cực  bế tắc Thử nghĩ về khía cạnh tích cực  giải pháp xuất hiện

2/28/2016 27

Điều cần làm là tìm giải pháp

Suy nghĩ nhiều về khía cạnh tiêu cực  bế tắc Thử nghĩ về khía cạnh tích cực  giải pháp xuất hiện

2/28/2016 28

2/28/2016 29

Tư duy tích cực: Rất quan trọng cho đổi mới sáng tạo

2/28/2016 30

Tư duy tích cực: rất quan trọng cho cải tiến chất lượng và

an toàn người bệnh

2/28/2016 31

2/28/2016 32

Thay vì đưa ra hàng nghìn lý do tại sao việc này không thể hoặc không nên, bạn nên suy nghĩ theo hướng làm sao việc này có thể và tôi cần làm gì để hoàn thành nó. Hạnh phúc không đến từ những hoàn cảnh hay sự kiện nhưng luôn được xuất phát từ bên trong.

2/28/2016 33

Fact #4: linear thinking vs lateral thinking

2/28/2016 34

Nhược điểm tư duy của người học về khoa học tư nhiên trong giải quyết 1 vấn đề cuộc sống xã hội “tư duy tuyến tính”  rất cứng nhắc trong cuộc sống

2/28/2016 35

Fact #5: divergent thinking vs converhent thinking

2/28/2016 36

2/28/2016 37

Divergent thinking Suy nghĩ theo nhiều hướng khác nhau

2/28/2016 38

Luyện tập Tư duy tính cực Mindfulness meditation – Thiền chính niệm

39 2/28/2016

Chính niệm là luôn luôn ý thức, nhận biết ý nghĩ và cảm giác của mình cũng như những vật xung quanh với tâm buông xả không phân biệt tốt xấu khen chê (khởi). Chính niệm (mindfulness) cũng có nghĩa là tỉnh thức (awareness)

Chính niệm là KHÔNG PHÁN XÉT (Non-judgement)

2/28/2016 40

THIỀN (Sanskrit: Dhyana) là tỉnh lặng, là sự tập trung tâm chú ý vào một đối tượng mà không suy nghĩ một điều gì khác (Thiền Chỉ), hoặc Tâm dõi theo hơi thở vào, hơi thở ra (Thiền Quán).

Thiền là tập trung sự CHÚ Ý (Attention)

2/28/2016 41

Nguyên tắc luyện tập

1.Đọc, phát hiện được những thay đổi

trong tâm trí

2.Trì hoãn, ngăn chặn sự khởi phát của những cảm xúc, suy nghĩ tiêu cực (định tâm)

3.Chuyển hướng suy nghĩ

2/28/2016 42

Negative self-talk

Positive spin

I've never done it before

It's an opportunity to learn something new

It's too complicated

I'll tackle it from a different angle

I don't have the resources Necessity is the mother of

There's not enough time

There's no way it will work No one bothers to communicate with me

invention. Let's re-evaluate some priorities I can try to make it work. I'll see if I can open the channels of communication.

2/28/2016 43

Nguyên lý chính của Thiền chính niệm

1. Không phán xét . Suy nghĩ tiêu cực chạy qua tâm trí nhưng đừng để chúng dừng lại trong đó. 2. Ta không thể nào ngừng suy nghĩ vì vậy hãy tập trung vào một âm thanh nào đó hoặc vào hơi thở đang đi vào đi ra, việc tập trung đó làm tâm trí dịu xuống, làm đầu óc sáng suốt. 3. Hãy để tâm – hãy chú ý vào cảm giác hơi thở đang đi vào và đi ra. Nếu ta nhận ra tâm trí bạn đang phiêu du ở đâu đó thì đơn giản là hãy kéo nó lại tập trung vào hơi thở. Đây được gọi là quán tâm hay còn được gọi là giữ chính niệm. 4. Nếu ta ý thức được cơn giận dữ thì có nghĩa là bạn đang không giận dữ, mà bạn đang ý thức nó. Nhận ra nỗi lo lắng thì là không còn lo lắng nữa, mà là nhận thấy cảm xúc này đang tồn tại. Khi ý thức được những cảm xúc này, bạn không còn đổ thêm dầu vào lửa nữa và ngọn lửa đó sẽ tàn lụi dần”.

2/28/2016 44

2/28/2016 45

Làm sao để các vấn đề tiêu cực không ảnh hưởng đến tâm trí

• Tâm trí con người luôn nhạy với suy nghĩ tiêu

cực hơn tích cực.

• Phải chặn sự lan tỏa của suy nghĩ tiêu cực • Hiện tượng tự nói chuyện diễn ra liên tục

trong não (ta không bao giờ ngừng suy nghĩ). • Ngăn chặn sự lan tỏa suy nghĩ tiêu cực bằng

cách tập trung sự chú ý vào cái khác  NGUYÊN LÝ CỦA THIỀN

2/28/2016 46

Làm thế nào để tìm kiếm giải pháp tốt

• Tập thói quen tìm kiếm sự tích cực trong các

vấn đề tiêu cực (positive spin)

• Ý tưởng cho giải pháp sẽ được bật lên trong

quá trình đó

• Giải pháp sẽ không bao giờ có được nếu như tâm trí luôn duy trì trạng thái tự nói chuyện tiêu cực (negative self-talk).

2/28/2016 47

Luyện tập

• Duy trì Thiền  để ngăn chặn sự lan tỏa của

suy nghĩ tiêu cực.

• Duy trì thói quen nhìn thấy khía cạnh tích cự

của vấn đề

2/28/2016 48

• Tìm kiếm khía cạnh tích cực  gia tăng cơ hội kết nối nơron thần kinh, khai thác kiến thức, tri thức ẩn trong tiềm thức , mở rộng sự truy vấn thông tin trong não bộ, gia tăng hocmon tạo hưng phấn

•  tạo cơ hội cho ý tưởng sáng tạo “bật” ra (out

of the box)

• Lẩn quẩn với khía cạch tiêu cực  suy giảm khả năng liên kết noron thần kinh, gia tăng hocmon gây ức chế  nghĩ quẩn  bế tắc.

2/28/2016 49

THANKS

2/28/2016 50