UNG THƯ NỘI MẠC TỬ CUNG

ĐỐI TƯỢNG Y 6

PGS. TS LÊ HỒNG CẨM BỘ MÔN PHỤ SẢN ĐHYD.TPHCM

MỤC TIÊU

• Liệt kê các yếu tố nguy cơ gây KNMTC. • Trình bày các phương pháp chẩn đoán

KNMTC

• Trình bày phân giai đoạn KNMTC theo

FIGO.

• Trình bày các phương pháp điều trị

KNMTC theo giai đoạn.

NỘI DUNG

1. ĐẠI CƯƠNG

2. DỊCH TỄ HỌC VÀ YẾU TỐ NGUY CƠ

3. CHẨN ĐOÁN KNMTC

4. ĐIỀU TRỊ

5. TIÊN LƯỢNG

Ừ

T  KHÓA

• Endometrial cancer, • Uterine cancer • Endometrial sampling • Dilation and curettage

1.ĐẠI CƯƠNG

 Xuaát phaùt töø noäi maïc TC Ung thö TC laø loaïi K thöôøng gaëp, ñöùng

haøng thöù 5 treân theá giôùi.

Myõ : xeáp 4th sau K vuù, phoåi, ruoät, vôùi 42.160 ca môùi maéc moãi naêm, töû vong 7780 ca

Vieät Nam : xeáp 3th sau K CTC vaø K vuù Thöôøng xaûy ra quanh vaø sau tuoåi maõn kinh,85% 55-65 tuổi, 15% löùa tuoåi khaùc.

Taêng nhanh töø 1970 do duøng noäi tieát thay

theá.

Ị

Ế

Ố Ễ Ọ 2.D CH T  H C VÀ Y U T   NGUY CƠ

ọ ạ ệ ủ ư NMTC:

ờ ư ng g p:

• Có 2 lo i b nh h c khác nhau c a ung th • 1.Lo i thạ ặ  90% • ả ớ ệ ử ổ ờ ư ng

ầ ặ ạ ­ X y ra  quanh tu i mãn kinh v i b nh s  có c ặ ộ estrogen đơn thu n ho c n i sinh, ho c ngo i sinh.

• ể ầ ở đ u nh ư tăng sinh

Ở ữ ­  NMTC và t nh ng ph  n  này, u phát tri n kh i   thành ung th ụ ữ ừ ừ  t ư.

• ộ ụ ữ ố t

ớ ế ợ ợ ệ ư ng bi ố ơn u không k t h p v i c t h t hoá t ớ ư ng ờ

­ Nh ng u ph  thu c estrogen có khuynh h hơn và có tiên lư ng t estrogen.

Ị

Ễ Ọ

Ế Ố

ở ụ ữ

D CH T  H C VÀ Y U T  NGUY  CƠ ả ư NMTC  x y ra

ế • 2.Lo i ung th ạ ủ ự  ph  n  không có s    bào ư t

• ự ả nhiên không k t h p v i t ớ ăng sinh

ế ợ ề ủ kích thích c a estrogen lên NMTC(10%) ung th sáng, hay thanh m c:ạ  ­ Ung thư x y ra t ể NMTC mà có th  phát sinh trên n n c a NMTC teo.

• ộ ả ớ ở ư ng x y ra

ờ ụ ­ U không ph  thu c estrogen có khuynh h ậ ngư i già, h u mãn kinh.

• ạ ệ ợ ấ t hóa, tiên l ơn, nguy

­ Lo i ung th cơ di căn nhi u hề ư này kém bi ớ ơn so v i ung th ư ng x u h ộ ư ph  thu c estrogen. ụ

Ế Ố

Ễ Ọ

Ị

Ơ

D CH T  H C VÀ Y U T  NGUY C

CAÙC ÑAËC TÍNH

NGUY CÔ TÖÔNG ÑOÁI

Voâ sinh

2-3

Maõn kinh muoän

2.4

Beùo phì . Dö 21-50 pounds . Dö > 50 pounds

3 10

Tieåu ñöôøng

2.8

4-8

Ñieàu trò estrogen ñôn thuaàn

Ñieàu trò tamoxifen

2-3

8-29

Taêng sinh NMTC khoâng ñieån hình

Một số yếu tố liên quan đến sự phát triển ung thư NMTC :

ặ

ăng sinh NMTC không đi n ể

Ti n cề ăn có TSNMTC ho c polype NMTC: T hình ( nguy cơ tương đ i tố ăng 8­29 l n)ầ ạ

ố

ể

ăng progesteron

ương đ i do thi u n

ậ

ễ

ề

ế

đ u (rong kinh, rong huy t)

ứ

ộ

ặ ạ

ả

­ Ti n cề ăn K vú/ K đ i tràng/ KBT Cư ng Estrogen t • • • • • • • • •

ờ ớ . d y thì s m (<12t) . mãn kinh tr  (>52t) ỳ . chu k  kinh không  . suy hoàng thể ỡ . lo n dạ ư ng BT (Stein­Leventhal) ề . h i ch ng ti n kinh . vô sinh do nguyên nhân BT ề ầ . s y ho c n o thai nhi u l n  . u xơ TC

ự ự

t estrogen

ờ

• Cư ng Estrogen th c s  : ờ • . u BT ch  ti ế ế • . đi u triï estrogen kéo dài không  ề • .

tu i mãn kinh : c

ố đ i kháng ể ư ng E có th  do s  bi n

ự ế đ i ổ

ạ

ỡ

ở

mô m  ngo i biên

ơ này  ỷ ỷ ệ ế đ i này t

ở ổ ủ c a các Androgène thành E  ế tăng sinh tuy n NMTC sau mãn kinh. Nguy c ở ư i béo phì vì t ờ ổ ọ quan tr ng   ng ơ th .ể ọ ớ ớ ậ ệ  thu n v i kích th l

l ư c và tr ng l

bi n  ợ ư ng c

(cid:0)

ấ

ạ

ơ.

ả

– Ch  ế đ  ộ ăn: (cid:0)  nguy cơ Ch  ế đ  ộ ăn giàu đ m và ch t béo ĐV  → ạ → ề Ch  ế đ  ộ ăn nhi u trái cây, rau, h t  ả  gi m nguy c ế ợ ố Trà, cà phê, thu c viên ng a thai k t h p gi m  ố

ệ

ả

ớ

ừ nguy cơ KNMTC: u ng 12 tháng RR 0,6 (95% CI  0.3­0.9) so v i không dùng, hi u qu  kéo dài 15  năm.

3.CHẨN ĐOÁN

• LÂM SÀNG:

– Tuoåi : ít gaëp tröôùc 40t, tyû leä taêng

theo tuoåi (85% xuaát hieän sau 50

tuoåi)

- Thöôøng gaëp: 60-70t

- ¼ xaûy ra tröôùc maõn kinh

Ẩ

CH N ĐOÁN

• ­ ấ ấ ổ ệ ế ị t d ch ÂĐ b t th ư ngờ  quanh tu i mãn

­ ễ ứ ủ ị huy t lòng TC ­­> nhi m trùng ­­> m  ­­> d ch

­ ạ ị ặ ả ặ ở ơn đau qu n

ả 2.Hoàn c nh phát hi n : ặ ế Xu t huy t ho c ti kinh (90­95%).  ế ể ứ Có th   ÂĐ hôi  ằ ể Có th  có c m giác tr n n ng vùng h  v  / c TC.

ậ

t ni u ho c tiêu hóa.(ti u ể ể đau, ti u máu /

ầ ặ đau b ngụ ­ Đau vùng ch u ho c  ­ ặ ệ ế ể Có th  có RL ti đi c u ra máu)

ứ ờ ợ ỳ ệ đư c nh  khám ị đ nh k  và

­ Giao h p ợ đau ệ ­ 5% không tri u ch ng, phát hi n  làm TBÂĐ.

• 3. Khaùm LS :

•

a – Toång quaùt: tìm yeáu toá nguy cô:

beùo phì, cao HA

•

b – Khaùm moû vòt :

• - Bình thöôøng NMAÂÑ vieâm teo ôû tuoåi

maõn kinh.

• - Cöôøng E : NMAÂÑ khoâng teo, AÂÑ aåm

öôùt.

• - Xuaát huyeát töø buoàng TC ( CTC bình

thöôøng ).

ồ

ộ đ ng TC. ộ ậ đ  cùng

đ  bên,

ả ố ở

ồ

• C.Thăm ÂĐ: • ­ Xác đ nh kích th ư c, ớ đ  di ộ ị • ­ Kh o sát 2 ph n ph , m t  ụ ầ đ  sau.  cùng

các n t

ậ

• C n lâm sàng: ấ a. S : đánh giá c u trúc và

ộ đ  dày NMTC, giúp xác

ị đ nh

ấ ộ đ  xâm l n vào c

ơ TC

ờ ậ

ả

ồ

ặ  ngở ư i h u mãn kinh, ho c hình  nh bu ng TC giãn, t

ăng âm,

ứ

­ NMTC dày > 4mm  ị  ít d ch.

đôi khi

Ở

ị

ế ậ

ế

ầ

ấ

ả

ả

­

ồ đ ng nh t, hình  nh ph n

ứ

ợ

BN b  ra huy t h u mãn kinh n u có Echo d y không  âm trong lòng TC là t/ch ng g i ý.

ự

ấ

ả

ầ

ặ

ố

­ S đ u dò ÂĐ còn cho phép kh o sát s  xâm l n xu ng CTC ho c xâm l n c

ấ ơ TC

ế

ấ

ệ

ờ

ế

ặ

ư ng # b nh

ể đã ti n tri n n ng.

b.TBÂĐ : n u có TB b t th •

• Sinh thiết NMTC : nong và nạo töøng phaàn • Huùt NMTC tæ leä aâm tính giaû 6-25% • Hình ảnh:

• Tiêu chuẩn

– UIV / CT scan / MRI/ Lymphographie

• Xét nghiệm đánh dấu khối u

– Soi buồng TC + sinh thiết sang thương

• Soi bàng quang/ soi tröïc traøng.

– Ca 125 / 199

ệ

ủ

ệ

ứ ụ

ạ

• Đánh giá trư c ớ đi u tr : ị ề • ­ B nh lý n i khoa  ộ đi kèm?  • ­ Tri u ch ng c a BQ/ ru t? ộ • ­ U vùng b ng/ di c ăn h ch/ di c ăn xa? • ­ X­quang ng c: ự đánh giá tình tr ng tim  ạ

ấ

m ch, hô h p/ di c

ăn ph i?ổ

ạ • ­ CA125 • ­ XNTP

CA 125

ị

Dùng CA 125 đánh gía s  lan r ng c a K đ  ộ CA 125 > 40 đơn v  / l:

ể

ủ ộ ự ạ ộ đ  nh y 78%,  chuyên 81% có di căn h ch.ạ Dùng đ  theo dõi sau khi b t

ị ắ đ u ầ đi u trề

Ñònh nghóa

Phaân loaïi TNM

Giai ñoaïn FIGO

Tx

U nguyeân phaùt khoâng ñöôïc xaùc ñònh

T0

Khoâng coù baèng chöùng cuûa u nguyeân phaùt

Tis*

Ung thö taïi choå (preinvasive carcinoma)

T1

I

Ung thö ôû thaân TC

T1a

IA

U giôùi haïn ôû NMTC hay xaâm laán < ½ cô TC

T1b

IB

U xaám laán > ½ cô TC

T2

II

U xaâm laán moâ lieân keát CTC nhöng chöa lan xuoáng döôùi

T3A

IIIA

U lan ra phuùc maïc vaø phaàn phuï

T3b

IIIB

Lan xuoáng döôùi aâm ñaïo hay ra chu cung

T4

IV

U xaâm laán thanh maïc baøng quang, ruoät

Ñònh nghóa

Phaân loaïi TNM

Giai ñoaïn FIGO

NX

Khoâng ñöôïc ñaùnh giaù haïch di caên hay khoâng

N0

Khoâng coù di caên haïch vuøng

N1

III C1

Di caên haïch chaäu

N2

III C2

Di caên haïch caïnh ÑM chuû buïng

Phaân loaïi TNM

Giai ñoaïn FIGO

Ñònh nghóa

M0

Khoâng di caên

M1

Di caên xa

Giai ñoaïn 0 Tis T1 G ñoaïn I T1a IA T1b IB T2 II T3 III T3a IIIA T3b IIIB T1-T3 III C1 T1-T3 III C2 T4 IVA Any T IVB

N0 N0 N0 N0 N0 N0 N0 N0 N1 N2 Any N Any N

M0 M0 M0 M0 M0 M0 M0 M0 M0 M0 M0 M1

Chẩn đoán giai đoạn

ự

ậ

ẫ

• D a vào ph u thu t phân giai

đo n:ạ

ổ ụ

– Thám sát

b ng

ọ ị ổ ụ

ế

– T  bào h c d ch

b ng?

ắ

– C t TC +2 PP

ạ

ạ

ậ

ạ

ạ

– N o h ch ch u và h ch c nh ĐMC có ch n l c ọ ọ

PHÒNG NG AỪ

ờ

ư ng.ở ớ

ể ả ề

ế đư ng huy t ­ Ki m soát HA,  ặ ữ  cân n ng lý t ­ Gi m cân và gi ả ế ợ ị ộ ế t  ph i k t h p v i progestin ­ Đi u tr  n i ti

Ị Ề 4. ĐI U TR

CAÙC PHÖÔNG PHAÙP ÑIEÀU TRÒ: 1. Phaãu thuaät: laø pp ñieàu trò chính.

- Laáy dòch FM ñeå thöû TB (röûa vuøng döôùi hoøanh, caïnh ÑT, vuøng chaäu) - Thaùm saùt vuøng buïng chaäu, sinh thieát hoaëc caét nhöõng toån thöông nghi ngôø di caên. - Caét TC vaø 2pp. Xeû TC ñeå ñaùnh giaù kích thöôùc, ñoä saâu vaø ñoä lan roäng cuûa toån thöông taïi phoøng moå. - Thaùm saùt haïch vuøng chaäu vaø haïch caïnh ÑMC.

Các phương pháp

2. X  tr :ạ ị

ể ự

ớ

­ X  tr  có th  th c hi n tr

ặ ư c ho c sau m

ổ đ  ể

ạ ị ả gi m nguy c

ệ ơ tái phát (>Ib G2)

ế

ờ

ợ

­ X  tr  ngoài c n thi

t trong tr

ư ng h p K

ạ

ầ ạ ị ấ xâm l n h ch.

ề

ề

3. Đi u tr  n i ti

ị ộ ế : progestatif li u cao

t

­ Medroxyprogesterone

ề

ấ :  ị 4. Đi u tr  hoá ch t ữ ị

ế

ợ

ể

­ Ch  ỉ đ nh cho nh ng BN quá già, y u, không  ch u ị đ ng ự đư c PT. ­ Có th  dùng: Cisplatine, Melphalan­5FU

PHẪU THUẬT

Ị

ắ ỗ: C t TC + 2pp

• CH  Đ NH Ỉ : • 1. Ung thư t i chạ • 2. K gđ I • ắ ạ

ệ

ế ạ ị ề ặ

ắ

ị ớ ạ ể ạ ị ể ế ể ầ ­ BN có th  PT: c t TC toàn ph n + 2pp, ki m tra h ch. N u  ấ ơ TC ít ( <50%) và không có  ố t hoá t t (G1/2), xâm l n c k bi ị ạ di căn h ch, không c n  xâm lân sâu vô cơ TC, ho c có di c i h n kh  n ­ BN b  gi ­ BN không th  PT: x  tr  ngoài và ầ đi u tr  khác b  xung. N u K G3,  ổ ăn h ch ­ạ  x  tr  ngoài ạ ị đơn thu n, x  tr . ầ ả ăngPT: c t TC  ị ộ ế ổ ề t b  xung. đi u tr  n i ti

• • •

Ỉ

Ị

CH  Đ NH

ạ ị

ạ

ớ

ể ế ợ ạ ị ợ • 3. GĐII: k t h p x  tr  và PT ế ợ • ắ ộ ­ C t r ng TC + 2pp + n o hach. • ữ ế ạ ị ư c/sau PT n u có nh ng y u t ế ố ấ ợ ư ng x u. ­ X  tr  tr  tiên l • 4. GĐIII­IV: PT làm gi m th  tích u và gi ế ế ả ả i quy t bi n  ị ộ ế ề ặ đi u tr  n i ti ể đư c, k t h p x  tr  ho c t

ặ

ạ ị

ậ

ạ

ậ

ẫ đo n ch u v n còn là ch

ị ỉ đ nh

ề

ị ộ ế

ấ

• 5. Trư ng h p tái phát:

ăn: đi u tr  n i ti

t và hoá ch t.

ế ứ ch ng n u có th   sau PT. ờ ợ   ở đ o.ạ ­ Tái phát   ÂĐ:  đ t radium âm  ở ­ Tái phát   vùng ch u: x  tr  ngoài,  ớ ạ ấ i h n. r t gi ợ ờ 6. Trư ng h p có di c

THEO DÕI SAU ĐIỀU TRỊ

• ­ Khám LS m i 3­4 tháng / 2 n ỗ

ầ ăm đ u sau

đó

ỗ tái khám m i 6 tháng.

ạ

bào âm

đ o 6 tháng / 2 n

ầ ăm đ u sau

• ­ Ph t t

ế ế đó m i nỗ ăm

ỗ

ị

• ­ X­quang ng c m i 12 tháng ự • ­ CA 125 m i l n tái khám. ỗ ầ •  ­ CT/ MRI khi có ch  ỉ đ nh

TIÊN LƯ NGỢ  : tùy thu cộ

ạ

• Tu i BNổ • M c ứ đ  mô h c ọ ộ • M c ứ đ  xâm l n c ấ ơ TC ộ • Xâm l n vùng có m ch b ch huy t  ế ạ ấ • Kích thư c bớ ư uớ • Lan đ n CTC ế • Di căn h chạ • Lan tràn vào phúc m cạ

TIÊN LƯ NGỢ  :

• K khu trú

ợ

ở tiên lư ng t

Survival Rates

NMTC  :  ố t ế

• K xâm l n ấ đ n eo / vào

tiên lư ng ợ

5%

40%

90%

Stage I Stage II Stage  III Stage IV

60%

cơ TC (cid:0) x u.ấ • T  l ỷ ệ ố ề

s ng 5 n ăm sau  ổ ị đ i tùy  đi u tr  thay   :ả theo tác gi Ỷ Ệ Ố

Ả

• T  L  S NG SAU 5  NĂM KHO NG 75%

Kết luận

ế ố

ặ

ờ  nguy c

• Là K thư ng g p. • Y u t

ặ ơ thư ng g p nh t là dùng estrogen  ấ ố

ấ ả ụ ữ ế

ấ

ờ

ợ

ờ kéo dài không có progesterone đ i kháng. ặ ư ng nên

• T t c  ph  n  quanh tu i mãn kinh ho c sau mãn  ổ đư c sinh  ạ đ o b t th

kinh có ra huy t âm  ạ t n i m c TC. thi

ậ

ấ

ợ

ế ộ • Sinh thi ế

đư c ch p nh n là b

ư c ớ đ u ầ

t hút lòng TC  trong đánh giá NMTC.

ố

• Phát hi n s m, tiên l ệ ớ

ợ ư ng t

t.

Tài liệu tham khảo

1. Bộ môn sản (2006). Sản phụ khoa,. Nhà xuất bản Y

2.

3.

học TPHCM. trang 825-829. Jonathan S. Berek (2006). Novak’s Gynecology. Lippincott Williams & Wilkins.pp 1343- 1383 Lee-may Chen, MD, Jonathan S Berek, MD, MMS. Endometrial cancer: Epidemiology, risk factors, clinical features, diagnosis, and screening, UptoDate 2010.

4. Steven C Plaxe, MD. Endometrial cancer:

Pretreatment evaluation, staging, and posttreatment surveillance, UptoDate 2010.