TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI BỘ MÔN ĐIỀU DƢỠNG
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
GV. VŨ VĂN TIẾN
Mục tiêu học tập
cụ trong bệnh phòng
Phân loại và nhận biết được các nhóm dụng
Trình bày được phương pháp xử lý và bảo
Phân biệt được các khái niệm khử nhiễm, làm sạch, khử khuẩn, tiệt khuẩn, vô khuẩn, sát khuẩn và pp thực hiện.
quản dụng cụ theo nhóm
Trình bày được 10 nguyên tắc vô khuẩn
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
ĐẠI CƢƠNG
Trong thực hành nghề nghiệp hàng ngày của mình, người điều dưỡng không thể không sử dụng đến các phương tiện, dụng cụ, trang thiết bị… khi can thiệp, chăm sóc người bệnh
Nếu như việc sử dụng tùy tiện, không phân biệt được từng loại dụng cụ để xử lý và tái sử dụng thì thật là nguy hại.
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC SỬ DỤNG VÀ BẢO QUẢN DỤNG CỤ
Dụng cụ y tế là những vật dụng hỗ trợ, giúp đỡ cán bộ y tế trong việc khám chữa bệnh và chăm sóc bệnh nhân. Việc sử dụng đúng mục đích và xử lý bảo quản đúng kỹ thuật có một tầm quan trọng đặc biệt, cụ thể là:
Đảm bảo được vệ sinh vô khuẩn, tránh lây nhiễm chéo từ
Kéo dài tuổi thọ của dụng cụ, giảm ngân sách Đạt hiệu quả cao trong khám, điều trị, chăm sóc bệnh
dụng cụ
nhân.
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
PHÂN LOẠI DỤNG CỤ THÔNG THƢỜNG TRONG BV
1. Phân loại theo thành phần vật liệu 2. Phân loại theo nguy cơ nhiễm khuẩn
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
PHÂN LOẠI DỤNG CỤ THEO THÀNH PHẦN VẬT LIỆU
1. Dụng cụ kim loại: Sắt tráng men Kim loại không rỉ: Inox, nhôm, thép không rỉ…
2. Dụng cụ thủy tinh 3. Dụng cụ bằng nhựa, cao su, plastic 4. Dụng cụ bằng bông vải
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
PHÂN LOẠI DỤNG CỤ THEO NGUY CƠ NHIỄM KHUẨN
1. Dụng cụ có nguy cơ lây nhiễm thấp 2. Dụng cụ có nguy cơ lây nhiễm trung bình 3. Dụng cụ có nguy cơ lây nhiễm cao
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
DỤNG CỤ CÓ NGUY CƠ LÂY NHIỄM THẤP
Là các dụng cụ tiếp xúc với vùng da nguyên vẹn của cơ
thể bao gồm: Đồ chơi ở các khoa nhi, vật lý trị liệu Các dụng cụ ăn uống như chén, bát, đũa, mâm… Các dụng cụ vệ sinh: Bô, vịt, ống, cốc, khay, bồn hạt
đậu đựng chất tiết…
Chỉ cần thực hiện các biện pháp khử khuẩn mức độ thấp
rồi tái sử dụng.
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
DỤNG CỤ CÓ NGUY CƠ LÂY NHIỄM TRUNG BÌNH Là các dụng cụ không đi xuyên qua da, không đi vào các khoang vô khuẩn, chúng chỉ tiếp xúc với niêm mạc và da không nguyên vẹn bao gồm dụng cụ hô hấp, dụng cụ đặt vào đƣờng tiêu hóa nhƣ: Ống thông đặt vào đường tiêu hóa Ống nối của các máy hút đàm, máy thở, thở oxy, bóp
bóng, mặt nạ thở….
Cần thực hiện các biện pháp khử khuẩn mức độ cao rồi
tái sử dụng.
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
DỤNG CỤ CÓ NGUY CƠ LÂY NHIỄM CAO
Là các dụng cụ đi xuyên qua da, hoặc đi vào các khoang vô khuẩn của cơ thể, hoặc tiếp xúc với các vùng da không lành lặn của cơ thể bao gồm 2 nhóm dụng cụ: Dụng cụ tiệt khuẩn đóng gói dùng 1 lần: ống thông,
bơm kim tiêm, gant tay…
Các dụng cụ tiệt khuẩn tái sử dụng: Kềm, kéo, dao
mổ, khăn áo nhà mổ
Thực hiện các biện pháp tiệt khuẩn để xử lý và tái sử
dụng.
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
NHỮNG KHÁI NIỆM 1. KHỬ KHUẨN ( Disinfection): khử khuẩn là quá trình làm giảm thiểu số lƣợng vi sinh vật (104-5 số mầm bệnh) trên dụng cụ đến mức không gây nguy hiểm đến sức khỏe
2. TIỆT KHUẨN (Sterilization): Tiệt khuẩn là quá trình tiêu diệt hoàn toàn các vi sinh vật, kể cả bào tử trên dụng cụ.
3. VÔ KHUẨN (Sterile): Vô khuẩn có thể đƣợc định nghĩa là các nỗ lực nhằm giữ nguyên tình trạng của dụng cụ sau khi đã khử khuẩn hoặc tiệt khuẩn đúng cách, hay nói cách khác là không làm nhiễm bẩn thêm.
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
NHỮNG KHÁI NIỆM 1. KHỬ NHIỄM (tẩy uế) ( Decontamination): Là bƣớc đầu tiên của quy trình khử khuẩn, tiệt khuẩn dụng cụ. Quá trình này làm kiềm khuẩn, giảm độc tính và chỉ tiêu diệt đƣợc một số vi sinh vật có hại. Do vậy khử nhiễm chỉ mang chỉ mang tính chất làm giảm khả năng lây nhiễm từ dụng cụ bẩn.
2. LÀM SẠCH (Cleaning): Là quá trình đào thải các vật lạ (đất, chất hữu cơ, vi sinh vật…) ra khỏi dụng cụ bằng động tác cọ rửa. Kết quả là mắt thƣờng không nhìn thấy vết bẩn trên bề mặt dụng cụ
3. SÁT KHUẨN (Aseptic): là quá trình làm suy yếu, bất
hoạt và tiêu diệt VSV trên mô sống
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
KHỬ NHIỄM (tẩy uế) (Decontamination)
1. Mục đích: Giảm số lượng vi sinh vật trên dụng cụ (khoảng 103 số
mầm bệnh)
Giảm khả năng lây nhiễm cho người cọ rửa Giảm khả năng lây nhiễm nguồn nước thải ra môi trường Giúp cho việc cọ rửa dễ dàng hơn
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
KHỬ NHIỄM (tẩy uế) (Decontamination)
1. Phương pháp thực hiện: (sử dụng hóa chất diệt khuẩn) Ngâm ngay và ngập dụng cụ vào dung dịch sát khuẩn phù hợp (Tùy vào loại dụng cụ và khả năng kinh tế của đơn vị)
Tuân thủ khoảng thời gian ngâm nhƣ quy định Đủ thời gian tráng lại bằng nƣớc sạch.
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
LÀM SẠCH (cleaning)
1. Phương pháp thực hiện: (cọ rửa) Sử dụng bàn chải cọ rửa với nguyên tắc:
Chỉ thực hiện cọ rửa dụng cụ sau khi đã khử nhiễm (nhất là các dụng cụ dính máu, chất tiết, dịch tiết của bệnh nhân)
vòi nước là tốt nhất
Cọ rửa bằng bàn chải và chất tẩy rửa (xà phòng) dưới
Phải mang gant tay dầy khi cọ rửa.
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
KHỬ KHUẨN (Disinfection) Phân loại
1. Khử khuẩn mức độ thấp: Áp dụng trên nhóm dụng cụ
có nguy cơ lây nhiễm thấp
nguy cơ lây nhiễm trung bình.
2. Khử khuẩn mức độ cao: Áp dụng trên nhóm dụng cụ có
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
KHỬ KHUẨN (Disinfection) Phƣơng pháp thực hiện:
Sử dụng 1 trong 2 phƣơng pháp
1. Sử dụng hóa chất diệt khuẩn 2. Sử dụng nhiệt dưới hình thức đun sôi
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
KHỬ KHUẨN (Disinfection) Sử dụng hóa chất diệt khuẩn theo nguyên tắc:
vào dd khử khuẩn đủ thời gian Tráng dụng cụ bằng nước sạch Bảo quản nơi khô ráo đối với trường hợp khử khuẩn mức
độ thấp
Chọn hóa chất sử dụng thích hợp Pha dd khử khuẩn đúng nồng độ đã quy định Ngâm ngập dụng cụ sau khi đã khử nhiễm và làm sạch
Tiếp tục ngâm vào dung dịch khử khuẩn lần 2, tráng lại bằng nước vô khuẩn, sấy khô, đóng gói, bảo quản với khử khuẩn mức độ cao.
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
KHỬ KHUẨN (Disinfection) Sử dụng nhiệt dƣới hình thức đun sôi:
Dụng cụ sau khi khử nhiễm và làm sạch được ngâm ngập trong nước và đun sôi ít nhất 20 phút tính từ khi nước sôi
Ít thực hiện bởi độ tin cậy không cao
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
TIỆT KHUẨN (Sterilization) Phƣơng pháp thực hiện:
Hóa chất đắt tiền Thời gian ngâm kéo dài (10h/Cidex)
1. Sử dụng hóa chất: ít thực hiện bởi :
2. Sử dụng nhiệt độ cao: với hai pp
Hấp khô: 160 – 180 độ C Hấp ƣớt dƣới áp lực: 125 độ C/7kg
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
Nguyên tắc chung khi thực hiện tiệt khuẩn bằng nồi hấp, sấy
rời trƣớc khi đóng gói
Dụng cụ phải đƣợc khử nhiễm, làm sạch, lau khô, tháo
Gói dụng cụ cần đƣợc ghi ngày hấp – hạn dùng, dán băng
kiểm tra nhiệt độ
có lỗ thoát để hơi nóng tiếp xúc vào bên trong
Đối với dụng cụ để trong hộp kim loại phải mở các nắp
Sắp xếp dụng cụ cùng loại cho vào 1 mẻ hấp tránh hƣ hao
dụng cụ
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
Nguyên tắc chung khi thực hiện tiệt khuẩn bằng nồi hấp, sấy
đƣợc bảo quản kín ở nơi khô ráo, sạch sẽ, ít tiếp xúc
Dụng cụ sau khi tiệt khuẩn đƣợc giữ nguyên đóng gói và
Một tuần với gói dụng cụ 1 lần gói Hai tuần với gói dụng cụ 2 lần gói
Hạn sử dụng tùy thuộc vào cách đóng gói dụng cụ và cách bảo quản. Thông thƣờng nếu bảo quản tốt, hạn dùng là:
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
10 NGUYÊN TẮC VÔ KHUẨN
1. Phải mang gant vô khuẩn hoặc sử dụng kềm tiếp liệu vô khuẩn khi tiếp xúc với các vật vô khuẩn (gắp hoặc cầm nắm…)
đƣợc tiếp xúc với vật vô khuẩn
2. Kềm tiếp liệu vô khuẩn phải đƣợc giữ khô ráo và chỉ
đứng đối diện)
3. Không đƣợc choàng tay qua vùng vô khuẩn 4. Không đƣợc quay lƣng về phía vùng vô khuẩn (luôn
5. Vùng dƣới thắt lƣng không đƣợc xem là vùng vô khuẩn
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
10 NGUYÊN TẮC VÔ KHUẨN
6. Vật vô khuẩn bị ƣớt xem nhƣ không vô khuẩn 7. Mở gói dụng cụ phải để xa không đƣợc để chạm vào ngƣời 8. Khi đã mang vật vô khuẩn ra khỏi vật chứa thì không đƣợc bỏ trở lại dù chƣa sử dụng 9. Khi mở nắp hộp vô khuẩn, nếu cầm trên tay thì úp xuống, để trên bàn thì ngửa ra 10. Nếu nghi ngờ tình trạng vô khuẩn thì vật đó không vô khuẩn.
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
KHỬ NHIỄM
LÀM SẠCH
Dụng cụ sau sử dụng
KHỬ KHUẨN Mức độ cao
Bảo quản vô khuẩn
Lau khô, Đóng gói Ghi hạn sử dụng
TIỆT KHUẨN
Sấy khô, đóng gói, Ghi hạn sử dụng
VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ
KẾT LUẬN
Tuân thủ các nguyên tắc vệ sinh vô khuẩn dụng cụ là một trong những vấn đề rất quan trọng trong công việc của ngƣời điều dƣỡng. Nó đánh giá nhận thức, lƣơng tâm của ngƣời Điều dƣỡng trong việc phục vụ bệnh nhân
Do vậy, trƣớc khi cung cấp hoặc sử dụng bất cứ một dụng cụ nào can thiệp trên bệnh nhân, chúng ta hãy nhớ tự hỏi mình dụng cụ đó đã đƣợc xử lý chƣa?
