Bài học xã hội học tội phạm

Chia sẻ: Nguyễn Chí Hiếu | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

244
lượt xem 53
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

A. Khái niệm : Ngòai việc nghiên cứu XH như 1 chỉnh thể với quy luật, chức năng, cấu trúc, quan hệ. Còn nghiên cứu từng khía cạnh, phương diện của XH đó, sau đó đi sâu vào từng bộ phận = này sinh ra XHH chuyên ngành : Hiện có trên 200 chuyên ngành XHH, lĩnh vực đời sống XH có nhiều vấn đề được quan tâm : nông thôn, văn hóa … tội phạm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài học xã hội học tội phạm

XÃ HỘI HỌC TỘI PHẠM I. KHÁI NIỆM VỀ XHH TỘI PHẠM : A. Khái niệm : Ngòai việc nghiên cứu XH như 1 chỉnh thể với quy luật, chức năng, cấu trúc, quan hệ. Còn nghiên cứu từng khía cạnh, phương diện của XH đó, sau đó đi sâu vào từng bộ phận => này sinh ra XHH chuyên ngành : Hiện có trên 200 chuyên ngành XHH, lĩnh v ực đ ời sống XH có nhiều vấn đề được quan tâm : nông thôn, văn hóa … tội phạm. XHH tội phạm là nói chung : thế giới chia ra ngành XHH hành vi d ị thường (hành vi bất bình thường của cá nhân) XHH tội phạm : (XHH chuyên ngành còn chia ra làm nhiều ngành nhỏ), XHH tệ nạn XH (XHH về ma túy, XHH mại dâm…) XHH tội phạm là một trong những chuyên ngành của XHH. Do vai trò, ý nghĩa của nó mà môn XHH tội đã nói lên vai trò, ý nghĩa c ủa nó. Mà môn XHH tội phạm được đưa vào giảng dạy : có khuynh hướng cho rằng tội phạm là hiện tượng xuất hiện từ khi có XH lòai người và nó còn có khuynh hướng tăng lên theo sự phát triển kinh tế XH là nỗi lo chung của mỗi đất nước. Ở nước ta : Tội phạm học làm chậm sự phát triển kinh tế XH, sự phá họai rất lớn, phát triển quốc gia phải gắn đấu tranh ch ống t ội ph ạm : Xác định vị trí, vai trò của XHH tội phạm. Xã hội học tội phạm nghiên cứu về sự lệch lạc XH. * Lệch lạc XH : Là những biểu hiện bất bình thường biểu hiện sai lệch so với chuẩn mực XH, biểu hiện đi ngượclại sự mong đợi của XH. KHó có XH nào, nước nào tự hào rằng là an ninh nh ất, cho nên ph ải quan tâm đến vấn đề tội phạm tiềm ẩn. B. Phân biệt XHH tội phạm với tội phạm học và luật học : (rất quan trọng) nghiên cứu về tội phạm không chỉ XHH tội phạm mà còn nhiều môn khoa học khác, ngay cả XHH cũng vậy. Có sự khác biệt giữa XHH tội phạm khác tội phạm học khác luật học. a. Khía cạnh nghiên cứu của tội phạm học : thuật ngữ tội phạm học vốn xuất phát từ gốc Latinh : Grinen (tội phạm) từ HyLạp là LoGos (Anh. Logy : Khoa học) => Khoa học nghiên cứu về tình hình tội phạm, 1
những biểu hiện về tội phạm, nghiên cứu biện pháp đấu tranh phong chống tội phạm. Biểu hiện của tội phạm : xác định theo luật hình sự. Biện pháp : Khung hình phạt theo luật hình sự. Tội phạm học : Cụ thể, rõ ràng, cứng rắn, nguyên tắc. mọi người bình đẳng trước pháp. Phân biệt với XHH tội phạm : Remarry (Tái hôn). Tìm hiểu mặt XH của tội phạm : XHH : Nghiên cứu mối quan hệ xã hội. XHH tội phạm : Nghiên cứu mối quan hệ đưa đẩy người ta đã đ ến hành vi phạm tội, nghiên cứu môi trường, hoàn cảnh, điều kiện đưa đẩy dẫn d8át người ta đến tội phạm. XHH tội phạm : Tìm hiểu nguyên nhân, lý do đưa người ta đến hành vi tội phạm (tội phạm học cũng tìm hiểu nguyên nhân để xứ lý x ử phạt), XHH tội phạm nhằm giúp người ta không xử người phạm tội mà còn giúp đỡ. VD 1 : Có 1 anh TN đột nhập vào ngôi nhà lấy cắp 3 tấn gạo, anh ta bị bắt đưa đến CA, truy tố ra tòa có thể ch ịa án 3 năm tù : Đây chính là t ội phạm học, xác định hành vi phạm tội, đưa ra hình thức xử phạt. Anh TN tốt nghiệp đại học có hiểu biết, cho rằng ăn c ắp là hành vi xấu xa, phạm tội, anh TN có mẹ già yếu bệnh tật, anh rất th ương và có hiếu với mẹ. Nhà nghèo, thiếu gạo, quá túng anh vào 1 nhà hàng xóm ăn cắp gạo, bị bắt, nhưng được tha và giúp, đó là XHH tội phạm. Nghiên cứu hoàn cảnh môi trường đi đến phạm tội làm cho người ta đổi thái độ, từ kẻ tội phạm thành kẻ tội nghiệp, từ sai thành đúng. VD 2 : Đánh chết kẻ cắp, cho rằng chết vậy là xứng đáng, đó chính là tội phạm học, có người cho biết đó là 1 kẻ vì hoàn cảnh mà phạm t ội nên người người ta mới “tội nghiệp”, đó là XHH tội phạm, vì biết nguyên nhân, hoàn cảnh và tỏ thái độ (thay đổi thái độ). b. Khía cạnh nghiên cứu của luật học :: Luật h ọc là 1 khoa h ọc nghiên cứu về pháp luật, pháp luật là bộ luật của NN và mang tính pháp lý, mỗi quốc gia, NN tồn tại nhiều bộ luật khác nhau. Hiến pháp là Bộ luật cơ bản nhất , những điều chung nhất, trong đó có qui định quyền, ai vi phạm sẽ phạm tội, ví dụ mọi công dân có quy ền tự do c ư trú, ai vi phạm quyền này sẽ phạm tội. 2
Ngòai ra còn có Bộ luật hình sự : gọi tên nh ững hành vi ai ph ạm phải sẽ là người phạm tội và có qui định hình ph ạt tương ứng. Nhi ều B ộ luật khác: Tố tụng hình sự, thi hành an, hành chính, hôn nhân và gia đình). II. SƠ LƯỢC LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN T Ư TƯỞNG CỦA TỘI PHẠM : Tư tưởng : Ý kiến, quan điểm, tư tưởng, lý luận, sự nghiên c ứu v ề tội phạam có giá trị). Lịch sử : Điểi theo từng giai đoạn. 1. Thời Nguyên thủy : Người khẳng định còn xuất hiện XH loài người thì tội phạm xuất hiện, ban đầu nên con người đấu tranh thiên nhiên để tồn tại, nhận thức người còn hạn chế, mặc dù tội ph ạm xuất hiện người ta không nhận ra được. 2. Thời cổ đại Hi Lạp : Giai đoạn XH chiếm hữu nô lệ, người ta nhận thấy đã xuất hiện nghiên cứu tội phạm xuất hiện 2 nhà Platon và Aristote (nhà triết học) dành sự chú ý của mình về tội ph ạm thông qua triết học nghiên cứu nhìn nhận tội phạm, 2 ông có quan điểm chung v ề tội phạm, coi tội phạm là bệnh tật trong tâm linh của con người, ch ỉ ra đây là bệnh của Nhà nước, cho nên NN phải có trách nhiệm chữa trị căn bệnh này bằng cách đặt ra các Bộ luật. Đến nay ý ki ến này đ ược các nhà tội phạm học ngày nay đồng ý, tội phạm là nh ững kẻ có b ệnh v ề tinh thần, bệnh tâm thần. * Platon : Cho rằng đạo luật được ban hành phải tác động kìm ch ế, ngăn cản, ngăn chặn các hành vi tội phạm, muôn nói sức mạnh các đạo luật, điều này ngày nay có giá trị thực tiễn, có kẻ xem thường pháp luật, thách thức pháp luật), tác động tâm lý đối với k ẻ có khuynh h ướng ph ạm tội để không dám thực hiện hành vi phạm phạm tội. Đặc biệt Platon cho rằng trong công tác đấu tranh với tội phạm phải hướng về t ương lai, đây là dự báo tội phạm (không hướng vế quá khứ để giải quyết hậu quả tội phạm), quan tâm ngăn ngừa tội phạm. Đây là tư tưởng thiên tai có hàng trăm năm trước công nguyên. * Aristote : Cho rằng cưỡng chế về tâm lý có thể phòng ngừa được tội phạm (bằng tác động tâm lý) đạo luật ph ải ph ải làm sao giúp cho tinh thần thống trị thể xác, lý trí thống nhất bản năng : ngăn ngừa 1 trong những nguyên nhân cơ bản của tội phạm là do thói quen và sở thích hư hỏng, đặc biệt ông cho rằng đó là nh ững đam mê, dục v ọng kh ủng khi ếp của con người mạnh hơn lý trí của con người làm người ta phạm tội. 3
* Giai đoạn phục hưng và thời kỳ phục hưng (TK 15-17) thời kỳ triết học phát triển, phục hưng cũng là trường phái triết h ọc, xuất hiện trường phái triết học : chủ nghĩa xã hội không tưởng (ngày nào đó XH có đầy đủ của cải vật chất) đại diện tiêu biểu nhóm này là Thomas Moore, Rober Owen, Sain Simon : 3 người này đều dành quan tâm đ ến t ội ph ạm, nhưng có ý kiến khác nhau về tội phạm (tuy thống nhất về triết học). * Thomas Moore : Người đầu tiên công khai công phẩm với sự nghèo khổ của nhân dân lao động, ông khẳng định nguyên nhân tội phạm là do người bóc lột người và sự bần cùng hóa và sự phân chia giai c ấp, nguồn gốc mọi điều ác trong XH chính là sở hữu tư nhân, ông chứng minh không có khả năng đấu tranh với tội phạm chỉ bằng hình phạt. Hình ph ạt không thể đấu tranh trừ được tội phạm, ông đi đến kết luận, để lọai bỏ các nguyên nhân phạm tội phải cải tạo lại các chế độ kinh tế XH. Moore đã tìm ra mối quan hệ giữa kinh tế với tội phạm (điều này hiện nay đúng, cụ thể VN hiện nay). * Simon : Thấy mối quan hệ giữa tội phạm với giáo dục, đặc bệit giáo dục đạo đức (điều này hòan tòan chính xác). * Owen : Cho rằng nên nên tìm kiếm các nguyên nhân c ủa t ội ph ạm không phải ở chính người phạm tội mà chính ở môi trường mà kẻ đó sống, làm việc chính là môi trường XH tác động hành vi (g ần m ực thì đen - gần đèn thì sáng), điều này đúng. Mỗi người đều đúng với mối quan hệ từng lĩnh vực . 4. Kỷ nguyên ánh sáng : thời kỳ triết học ánh sáng : Chủ nghĩa duy vật Pháp TK 18) : Nổi lên 2 tên tuổi : Montesquienu và Beecaria : đ ại diện chủ nghĩa triết học TK 18, quan tâm đến vấn đề tội ph ạm, đ ặc bi ệt 2 ông chú ý đến tình hình tội phạm và nh ững hình th ức đ ấu tranh, hình phát đối với tội phạm. * Montesquieu : Tác giả luận văn triết học pháp luật nổi tiếng “về tinh thần của các lọai luật”, ông đưa ra luận điểm nổi tiếng ngày nay thường được sử dụng”. Nhà làm luật thông minh không hẳn ch ỉ quan tâm đến các hình phạt đối với tội phạm mà ch ủ yếu quan tâm phòng ng ừa t ội phạm. * Beccaria : Tác giả tập luận văn chính trị hình sự chuyên ngành, ông đã phản đối cái nền tư pháp hình sự tàn kh ốc c ủa ch ế đ ộ phong ki ến và ông đưa ra những tư tưởng nhân đạo đối với nền t ư pháp hình s ự m ới 4
và ông đã đồng nhất với Montesquieu, ông cho rằng phòng ngừa t ội ph ạm sẽ tốt hơn là trừng trị nó, và ông đã đi đến kết luận rằng bi ện pháp cơ bản là phải hòan thiện cái việc giáo dục và giáo dục là bi ện pháp đúng đắn nhất và cũng khó khăn nhất. Ông phản đối nền tư pháp hình s ự tàn khốc của chế độ phong kiến Châu Âu. 1. Để giáo dục 1 người khác, đòi hỏi phải có đức tính tốt, người giáo dục phải là tấm gương sáng. 2. Để giáo dục người khác phải có trình độ. 3. Đòi hỏi 1 tính cách tuyệt vời hiện nay hiếm, đó là tính kiên nhẫn. III. KHÁI NIỆM VỀ LỆCH LẠC XÃ HỘI : (Sai lệch chuẩn mực XH). 1. Khái niệm về lệch lạc xã hội : là khái niệm phản ánh bất kỳ hành vi hay hành động của cá nhân hay nhóm XH tỏ ra không phù h ợp v ới sự mong đợi của XH. Đinh nghĩa : Lệch lạc laø haønh vi hay haønh ñoäng ñi cheäch khoûi nhöõng ñieàu quy ñònh cuûa phaùp luaät ñi cheäch khoûi nhöõng gia trò, chuaån möïc, qui taéc, qui öôùc xaõ hoäi. Ñònh nghóa : Leächlaïc xaõ hoäi laø haønhvi ñöôïc coi laø haønhvi cheächkhoûi chuaånmöïc cuûanhoùm. Ñònh nghóa : Haønh vi leäch laïc laø söï vi phaïm nhöõng chuaån möïc vaênhoùañaõ ñöôïc coângnhaän,ñöôïc thöøa nhaän(tuøy theoneàn vaênhoùamoãi nöôùc). 2. Ñaëc ñieåm cuûa leäch laïc xaõ hoäi : a. Leäch laïc xaõ hoäi dieãnra ôû phaïmvi raát roäng, noù coù maët moïi nôi tr6n theá gôùi, moïi ngoùc ngaùch cuûa xaõ hoäi, …..xaõ hoäi dieãn ra ôû 1 caù nhaân, 1 nhoùmngöôøi, caû 1 qquoác gia, 1 daân toäc, leächlaïc xaõ hoäi ñoànghaønhvôùi moãi caùnhaântrongcuoäcsoáng. b. Leäch laïc xaõ hoäi dieãnra ôû moïi caápñoä, thaápñeáncao, ñôn giaûn ñeánphöùctaïp, thoâsô ñeántinh vi, beù ñeánlôùn, nhoû ñeánlôùn, leächlaïc möùcñoäcaonhaátlaø gieátcheátcon ngöôøi. c. Leäch laïc coù nhieàu hình thöùc, nhieàu kieåu, phong phuù ña daïngkhaùcnhau,tuøythuoäcvaøotöøngneànvaênhoùa. 5
d. Leäch laïc xaõ hoäi raát mô hoà, khoâng roõ raøng, hieåu nöôùc ñoâi thöôøng gaëp trong ngoân ngöõ (coâ gaùi Hmoâng beân beáp löûa) (H.Moâng=Meøo). Ñi beânphaûi ôû vieännam,ñi beântraùi ôû thaùi lan. e. Leäch laïc xaõ hoäi lu6on thay ñoåi theothôøi gian (khoângñuùng luùc). f. Leäch laïc xaï hoäi thay ñoåi theokhoânggian (khoânñuùngchoã) maëcaùodaùi taémbieån. 3. Biểu hieän cuûa leäch laïc xaõ hoäi : chia thaønh 3 nhoùm: 5 bieåuhieänkhaùcnhau. a. Haønh vi dò thöôøng: laø 1 trong nhöõngbieåu hieän cuûa leäch laïc xaõ hoäi laø haønhvi khoângbình thöôøng,khaùcthöôøng,so vôùi soá ñoângngöôøi saungquanh. b. Teä naïn xaõ hoäi: laø 1 trongnhöõngbieåuhieäncuûaleächlaïc xaõ hoäi, ñöùngmöùcgiöõa,cao hôn haønhvi did75thöôøngthaáphôn toäi phaïm. c. Toäi phaïm: laø 1 trong nhöõng bieåu hieän cuûa teän naïn xaõ hoäi, bieåu hieän cao nhaát, toäi phaïm laø söï vò phaïm caùc chuaånmöïc ñöôïc quy ñònhchính thöùctrongboäluaäthình söï, toäi phaïmbieåuhieän cao nhaát. - Haønh vi dò thöôøng, khoângmanglaïi haäuquaû gì to lôùn, laøm cho ngöôøi khaùcböïc boäi, böïc töùc, thieáuthieäncaïm, khoù chòu. Bieån hieäncuï theå,haønhvi dò thöôøngluoânñoànghaønhvôùi moïi caùnhaân, troø chuyeäntrong lôùp, noùi chuyeäntrong cuoäc hoïp, noùi to nôi coâng coäng, laøm vieäc khaùc trong lôùp hoïc, ñoïc baùo, noùi ñieän thoïai, xaõ raùc, khaïc nhoå,chöûi theà,ôû dô, khoekhoang,aênmaëchôû hang,xaâm mình, ñi treå,. Leäch laïc: tuøy thuoäc vaøo neàn vaên hoùa, dò thöôøng nôi naøy bình thöôøngnôi khaùc. - Teä naïn xaõ hoäi: laø vaánñeàcuûanhieàuxaõ hoäi, coù ôû baát kyø ñaâu treân theá giôùi, vaán dñeà mang tính toøan caàu. Hieåu khoâng thoángnhaát,tuøythuoäcneànvaênhoùa,chöacoù ñònhnghóachínhthöùc mangtính quoátteá, ví duï maïi daâmlaø teännaïn xaõ hoäi ôû vieät nam, ôû thaùi lan laø ngheànghieäpkhoânglaø teänaïn xaõ hoäi. - Ởû Vieät Nam : teänaïn xaõ hoäi laø 1 hieäntöôïng xaõ hoäi theå hieän nhöõng haønh vi sai leäch chuaån möïc xaõ hoäi, teä naïn coù tính 6
phoå bieán, boa goàm nhöõng vi phaïm mang ti`nh nguyeân taéc veà loái soáng, veà truyeàn thoáng, veà vaên hoùa, veà ñaïo ñöùc, veà phong tuïc taäp quaùn, vi phaïm nhöõng quy taéc ñaõ dñöôùc theå cheá hoùa baèng phaù`p luaät, teä naïn xaõ hoäi coù theå ñöa dñeán haäu quaû voâ cuøng nghieâm troïng, coù theå ñe doõa ñeán tính maïng, taøi saûn cuûa con ngöôøi, taïo nguy hieåmcho xaõ hoäi, tröôùcñaâyteänaïn xaõ hoäi khoâng coù naïn nhaân,chæhaïi chính mình, ngaøynay noù mangcaùi haïi ngöôøi khaùc, nguy haïi cho xaõ hoäi nhö: matuùy- ASIDS, röôïc say, côø baïc… teä naïn xaõ hoäi ñang thaâmnhaäp vaøo ñôøi soáng moãi gia ñình, röôïu cheø, côø baïc…teä naïn xaõ hoäi coù nhieàu bieåu hieän khaùc nhau, töø teä naïn xaõ hoäi truyeàn thoáng theâmteä naïn xaõ hoäi hieän ñaïi, chia theonhoùm. + Nhoùm ñaàu tieân laø ma tuùy: teänaïn xaõ hoäi mangtính toøan caàu laø teä naïn xaõ hoäi khoù kieåmsoùat, raát khoù loaïi tröø, nguy cô lôùn nhaát(quaûngninh, haûi phoøng,Tp. HCM). + Nhoùm thöù hai laø maïi daâm: ôû vieät nam laø teä naïn xaõ hoäi, xöa nhaát, vieät namchoángtrieät ñeå, quyeátlieät, khoângñaït keát quaû, do thieáutính heäthoáng, thieáutính ñoàngboä, do chæñaùngvaøo maécxích, caùc coâ gaùi phaûi choáng:ngöôøi mua, chuûchöùatoå chöùc, moâi giôùi, baûo keâ, vaän chuyeån, cho thueâ nhaø , xe, quaàn aùo, son phaán(taátcaûbaùmvaøocoâgaùi). + nhoùm say röôïu, côø baïc, meâ tín di ñoan: say röôïc khoâng laøm chuû gaây haäu quaû khoân löôøng, côø baïc khoâng coù ngöôøi thaéng, thua sinh troämcaép, baøi baïc hieän ñang phoå bieán, meâ tín dò ñoan,tin vaøoñieài kyø dò khoângcoù cô sôû khoahoïc, aûnhhöôûngtaâm lyù maïnh,tieànmaáttaätmang.Coù theåcheátngöôøi. + Teä naïn xaõ hoäi mới: ñua xe, aên caép vaët, aên chôi xa ñoïa, (coù höôùng phaùt trieãn, gaây roái traät töï xaõ hoäi, caøn quaáy, baát hieáu… - Toäi phaïm laø nhöõng haønh vi ñöôïc ghi nhaän quy ñònh trong boä luaät hình söï, toäi phaïm mangtính toøan caàu, mangtính vónh cöõu, khoâng giaûm maø coøn taêng,toäi phaïm raát nhieàu, gieát ngöôøi, ñoát nhaø, ñaõ thöông, choáng ngöôøi thi haønh coâng vuï, mau baùn chaát matuùy, chieámñoïat taøi saûn, buoân laäu, töông quan: toäi phaïm hieän nay caùch chuùng ta 1 böôùc chaân mong manh, khoù nhaát laø khoâng khoângphaïmtoäi. 4. cô sôû xaõ hoäi cuûa leäch laïc : M oïi haønhvi con ngöôøi ñeàu coù söï ñònh höôùng cuûa xaõ hoäi, leäch laïc xaõ hoäi laø haønh vi vaø 7
cuõng ñöôïc ñònh höôùngcuûa xaõ hoäi, 3 cô sôû xaõ hoäi cuûa haønh vi leächlaïc. - Leäch laïc toàn taïi chætrong moái quan heä vaên hoùa, maø vaên hoùa laø cô sôû cuûa xaõ hoäi, vaên hoùa vieät nam quy ñònh ñi beân tay phaûi, ñuùnghaysai do vaênhoùaquy ñònh. - Ngöôøi ta chôû thaønh keû leäch laïc khi ngöôøi khaùc xaùc ñònh hoï baèngcaùch nhö vaäy. Khi ngöôøi khaùc cho ta laø leäch llaïc, ví duï cöôøi bò cho laø khuøng. - Caû chuaånmöïc vaø caû caùchngöôøi ta xaùc ñònhhaønhvi leäch laïc ñeàuphaûi coù söùc maïnhxaõ hoäi ( coù quyeànlöïc), tri thöùc. Tieàn baïc, quyeànlöïc, tình yeâu, cô baép,tuoåi treû, saécñeïp. Coù söùc maïng. Taá`t caû nhöïng gì mình coù maø ngöôøi khaùc khoângcoù, ñoù laø söùc maïnh. 5. Chöùc naêng cuûa leäch laïc: do ñònh kieán ñöa ra bao goàm4 chöùc naêngmuoántoát phaûi hoïc caû ñieàu xaáu ñeå khaúngñònh ñieàu toátphoøngtraùnh. a/ leäch laïc giuùp khaúng ñònh nhöõng giaù trò vaø chuaån möïc vaênhoùa. b/ phaûnöùnglaïi leächlaïc laømroõ hôn ranhgiôùi cuûañaïo ñöùc, ñaïo ñöùclaø khaùi nieämtröøutöôïngmô hôø khoù chæra ranhgiôùi cuûa ñaïo ñöùc, khoù xaùc ñònh laømcho ñöôïc tôùi ñaâu, ví duï trongquanheä giöõa con vaø meï, con phaûi nghelôøi meï (toát), ít nghelôøi meï (cuõng khoângsao, meï vaãnthöông),con khoângnghelôøi meï (meï vaãnthöông), con caûi lôøi meï (meï vaãn thöông), con maéng chöûi meï (meï vaãn thöông), con ñaùnh meï, con ñuoåi meï ( xaõ hoäi leân aùn, ngaên chaën)ranhgiôùi caùi gì laøm ñöôïc, laøm ñöôïc tôùi ñaâu, caùi gì khoâng ñöôïc. c/ phaûn öùng laïi söï leäch laïc laøm taêng söï ñoøan keát xaõ hoäi thoángnhaát. d/ leächlaïc khuyeánkhích söï bieánchuyeånxaõ hoäi. Ví duï: ngaøyxöa chuaånmöïc nay laø leächlaïc, phuï nöõ raêngñe, xöaleächlaïc naylaø chuaånmöïc: phuï nöõ ly hoân. 8
IV. CAÙC LYÙ THUYEÁT GIAÛI THÍCH CAÙC HAØNH VI LEÄCH LAÏC. A. Caùc lyù thuyeát theo quan ñieåm phi xaõ hoäi hoïc : 1/ Theo quan ñieåm thaàn hoïc : (khoahoïc nghiieâncöùu veàtoân giaùo baèngthaàn hoïc) voán laø heä tö töôûngñoùngvai troø quan troïng trong1 giai ñoïanthôøi kyø cuûaxaõ hoäi loøai ngöôøi. Thaàn hoïc : coù 2 bieåutöôïng luoânmangtính loïai tröø laãn nhau laø caùi thieän vaø caùi aùc, aùnh saùng khaùc boùng toái, thieân ñöôøng ñòa nguïc, theágiôùi naøy coù 2 loaïi ngöôøi, ngöôøi thieän khaùc ngöôøi aùc, thieän naèmtrong linh hoàn, aùc naèmtrong theåxaùc, ngöôøi thieän laø ngöôøi theo ñaïo, coù ñaïo, tin ñaïo, suøngñaïo. Ngöôøi aùc laø ngöôøi voâ ñaïo, ngoaøi ñaïo, khoângcoù ñaïo baèngtheo quan ñieåmthaànhoïc. Ñaây chælaø phaûnaùnhcaùchnhìn cuûa1 ngöôøi 1 nhoùmngöôøi. Ñaùnggiaù: chæra ñöôïc öu ñieåm,khieámkhuyeát. Ñaùng giaù öu ñieåm: ña soá caùc toân giaùo lôùn ñeàu höôùng thieän,hu7oùngcon ngöôøi ñeánñieàutoát,phaûnaùnhthöïc teá,khu xoùm ñaïo vaãncoù nhöngthaáphônraátnhiieàuso vôùi vuøngkhoângcoù ñaïo. Veà maët haïn cheá, ñöôïc phaùt bieåu mang tính chuû quan cao, caûm tính ngöôøi thieän laø ngöôøi coù ñaïo…thieáu cô sôû thöïc tieãn, thieáutính khoahoïc, coù nhieàungöôøi khoângtheo ñaïo vaãnlaømñieàu aùc. 2/ Theo quan ñieåm sinh hoïc : quan ñieåmcoù nhieàu caùch giaû quyeát. a. Lyù luaän toá chaát con ngöôøi baèng lyù luaän veà loïai cô theå : Haønhvi con ngöôøi coù moái lieânheävôùi hình theåcon ngöôøi. - Ce s ar Lombr o s o laø )baùc syõ, laøm vieäc trong nhaø tuø, (yù chöõa beänh cho tuø nhaân hôn 20 naêm, oâng chôït nhaän thaáy, nghi cöùu vaø ñöa ra lyù luaän trôû thaønh nhaø toäi phaïm hoïc. Oâng thhaáy soá tuø nhaân coù hình theå ñaëc bieät, khaùc bieät so vôùi ngöôøi bì thöôøng, khoâng coù söï hoøan thieän cô theå nhö ngöôøi bình thöôøn ñaây laø nhöõng ngöôøi lai gioáng (trôû laïi gioáng toå tieân) coù xöôn quai haøm to, coù goø maù to lôùn, coù nhöõng dò taät ñaët bieät veà ma - coù xöông caùnh tay raát daøi, xöông ngoùn tay, ngoùn chaân t beø, coù boä raêng baát thöôøng: ñaây laø nhöõng keû deã thaønh to phaïm. 9
- W ilia m Sh e l d o n (Myõ) nhaân chuûnh hoïc. Oâng tieán haønh nhaø phaân loaïi cô theå con ngöôøi thaønh 3 daïng ngöôøi cô baûn: + Cô theå troøn, beùo , meàm. + Löïc löôõng, cô baép, goà gheà, khoâ cöùng suy ra raát deã trô thaønh toäi phaïm. + Moûng manh, yeáu ñuoái, gaàu, cao: . Ngöôøi löïc löôõng, cô baép….deã bò kích ñoäng, haêng haùi, hung haêng, deã noåi noùng, tho baïo, deã rôi vaøo traïng thaùi thaàn kinh caê thaúng raá deã phaïm toäi. . Ngöôøi troøn, beùo, meàm: coù tính caùch khoan dung, deã baèn loøng, deã thaân thieän, deã daõi. . Ngöôøi nhaûy caûm, ña nghi neân hay daèn vaët, deã xem xeùt no taâm, luoân lo laéng, deã naûn chí, deã thaát voïng. b. Lyù lua ä n v e à nhi e ã n sa é c th e å (ph o å bi e á n ôû My õ ) gi ô ùi t - Kyõ thuaät hieän ñaïi. - Trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät cao (ôû vieät nam ñaét tieàn) thaá ñöôïc moái quan heä giöõa nhieãm saéc theå vôùi haønh vi toäi phaïm, ngöôøi ñaøn oâng bình thöôøng coù nhieãm saéc theå laø (XY) phuï nöõ la (XYY) thöôøng coù haønh vi voâ cuøng taøn aùc gieát ngöôøi haønh loïat Ôû phuï nöõ thì töông töï (XX+X) gieát ngöôøi haøng loïat. c. Lyù lua ä n v e à traï n g th a ù i ng u nhaøe ã m : y hi toäi phaïm hoïc ngöôøi YÙ Garosgolo trong cuoán caùc tieâu chuaån cuûa traïng thaùi ngu hieåm, trình baøy nhöõng ngöôøi coù ñaëc ñieåm cô baûn nhj7 sau deã vaøo haønh vi leäch laïc. chuû nghóa vò kyõ, ích kyû. Coù tính khoâng vöõng vaøng, khoâng laäp tröôøng, khoâng chính kieân. Tính coâng kích: hay kích ñoäng ngöôøi khaùc deã sinh chuyeän. Söï laõnh ñaïm veà caûm giaùc: thôø ô, khoâng chuù yù, khoâng qua taâm (coøn nhieàu tính caùch khaùc). d. Lyù lua ä n v e à tính di truaùc n : nghieân cöùu veà toäi c y e à nhaø phaïm coù chöùng minh toäi phaïm coù nguyeân nhaân ôû con ngöôøi co toá chaát, coù haït nhaân teá baøo choáng ñoái xaõ hoäi di truyeàn töø t heä naøy sang theá heä khaùc. Khi nghieân cöùu veà tính di truyeàn ngö ta nghieân cöùu gia phaû thì thaáy oâng – cha – con ñeàu phaïm toäi n nhau. 10
e . Lyù lua ä n chu û n g (chuûng ngöôøi) ñaïi dieäm ôû Myõ: hoï to ä c : cho raèng nhöõng ngöôøi da ñen ôû Myõ luoân phaïm toäi vaø phaõm to nhieàu hôn, tyû leä cao (ñaây laø lyù luaän phaûn ñoäng döïa treân ch nghóa phaân bieät chuûng toäc, hoï boû qua nguyeân nhaân xaõ ho khoâng coù cô sôû khoa hoïc… ñöùc quoác xaõ cho raèng daân toäc Ñöù laø daân toäc thöôûng ñaúng. Daân da vaøng laø nhöôïc ñieåm baèng l thuyeát phaûn ñoäng. Daân da ñen ngheøo khoå di cö vaøo Myõ, soán khoù khaên, taàng lôùp döôùi ñaùy xaõ hoäi neân ngheøo khoå: nguye nhaân xaõ hoäi. 3. th e o qu a n ñi e å m taâ m lyù aïi dieän laø Sigmunel Freud : ñ hoïc trong “phaân taâm hoïc” nhaø taâm lyù hoïc, trieát hoïc xaõ hoäi, lo chuyeân gia tình duïc hoïc hieän ñaïi. Khaùi nieäm “Libido” naêng löïc tình duïc cuûa con ngöôøi noù quyeát ñònh taát caû haønh vi con ngöôøi, thöùc ñaåy baûn naêng, th Frend: noäi taâm, noäi taïi con ngöôøi chia laøm 3 phaàn: + phaàn ñaàu oâng goïi laø Id (It): baûn naêng laø phaàn voâ thöù trong noäi taïi con ngöôøi, nhöng ñoøi hoûi cô baûn cuûa con ngöôøi, tron ñoù cô baûn naêng goác laø “Libidl” baèng baûn naêng tình duïc, luoân ño hoûi phaûi ñöôïc ñaùp öùng ngay, thöc teá khoâng phaûi luùc naøo cuõn ñaùp öùng ñöôïc, neáu baûn naêng troåi daäy thì deã vaøo haønh vi pha toäi. + phaàn 2 laø “Ego” baøn ngaõ, caùi toâi “seff” bieåu hieän cho phaà lyù trí, nhaän thöùc vaán ñeà ñieàu hoøa baûb naêng ñaïi dieän cho yù th cuûa con ngöôøi, noù coù nhieäm vuï coá gaéng quaân bình giöõa ñoøi ho cuûa voâ thöùc baèng baûn naêng vôùi laïi ñaùp öùng thöïc teá xaõ hoäi. + phaàn thöù 3 laø Super ego: siueâ ngaõ, vöôït leân treân caùi to laø, phaàn vaên hoùa treân moãi ngöôøi, phaàn lyù trí, phaàn ñöôïc ho löông tri, khi Ego khoâng laøm toát nhieäm vuï quaân bình baûn naêng vô ñôøi soáng thöïc teá, ñeå Id troäi daäy ñaåy con ngöôøi rôi vaøo haønh leäch laïc, khi Super Ego troåi daäy maïnh thì con ngöôøi rôi vaøo öùc che (tích cöïc) leäch laïc tícvh cöïc, töï huûy hoaïi chính mình do giöõ danh cuû mình. * Toäi thöù nhaát laø hieáp daâm: baáy kyø ai cuõng coù theå phaïm toäi. * Toäi thöù 2 laø ngöôøi coù haønh vi leäch laïc tình duïc, söu taàm hình aûnh, ñoà loùt, ngoù troâm. 11
4 . caù c lyù th u y e á t th e o qu a n ñi e å m sin h th a ù i hoï c ( m o â i tr b a è n g th e á gi ô ù i t öï nhi e â n xun g qu a n h ta) coù 2 caù c h ti e á p ca ä n - Treân cô sôû cuûa moäi tröôøng töï nhieân: toøan boä theá giôùi tö nhieân quanh chuùng ta, khí haäu, soâng nöôùc, ñaát ñai, thöïc vaát. Ñoä vaät aûnh höôûng ñeán haønh vi con ngöôøi coù theå taïo neân söï leäch “ khí thieâng soâng nuùi ñaõ taïo neân Hoà Ch1i minh vó ñaïi” thöïc vaä ñoäng vaät, cung caáp thöïc phaåm suy ra aên cuûng laøm aûnh höôûng caûm con ngöôøi, ngöôøi aên ñoäng vaät maøu ñoû thöôøng hung haên yeáu toá thôøi gian (laø yeáu toá töï nhieân) cuõng coù quan heä vôùi haø vi con ngöôøi: buoåi saùng, hieàn laønh, giiaûi quyeát coâng vieäc toá coâng vieäc haønh chính toát nhaát vaøo buoåi saùng. Trong tuaàn: ñaàu tuaàn coâng vieäc toát hôn cuoái tuaán, tron thaùng, ñaëc bieät ñoái vôùi phuï nöõ. Trong naêm: tæ leä toäi phaïm taêng leân vaøo muøa heø, ôû AÙ Ñoâng: ngöôøi ta tìm ra chu kyø 7 naêm: aûnh höôûng taùc ñoäng maïn ñeán haønh vi leâch llaïc cuûa moãi con ngöôøi, 7 tuoåi, 14 toâuûi (daä thì), 21 tuoåi, hôn hôn 90% toäi phaïm ngaøy nay ôû tuoåi thanh nieân, tuoåi, ñaët bieät 49 tuoåi cöïc kyø nguy hieåm cho ñaøn oâng khoù chòu c nöõ: tính khí thaát thöôøng, thay ñoåi taâm sinh lyù. b. Tìm hie å u mo á i qu a n he ä tre â n cô sô û mo â i trö ô ø n g xaõ ho Xaõ hoäi coù 2 moâi tröôøng: moâi tröôøng xaõ hoäi ñoâ thò, vaø moâ tröôøng xaõ hoäi noâng thoân, tæ leä toäi phaïm ôû ñoâ thò bao giôø cuõ lôùn hôn raát nhieàu so vôùi toäi phaïm ôû noâng thoân ,ñoâ thò: ñoân ngöôøi tuy ít bieát veà nhau, toäi phaïm lôïi duïng noâng thoân, ít ngöôøi, xa nhau, nhöng raát quan taâm vôùi nhau toäi phaïm noâng thoân tæ leä thaáp vaø deã bò phaùt hieän. B, CAÙC LYÙ THUYEÁT GIAÛI THÍCH CAÙC HAØNH VI LEÄCH LAÏC THEO XAÕ HOÄI HOÏC : (TOÀN TAÏI NHIEÀU LYÙ THUYEÁT KHAÙC NHAU. 1. Thuy e á t phi chu a å n 3 ñaïi dieän. : möï c a.Emil e Durkh e i quan taâm toäi phaïm vôùi xaõ hoäi oâng vieát :m cuoán “Töï Töû”, oâng phaûn ñoái taát caû caùc nguyeân nhaân khaù nguyeân nhaân xaõ hoäi gaây neân toäi phaïm. Oâng cho raèng haønh toäi phaïm phaûi giaûi thích baèng haønh vi xh khaùc. Baát kyø caù nha naøo sinh ra thì XH cuõng toàn taïi, XH coù nhöõng quiu taéc, giaù trò chuaån möïc saün coù, traùch nhieäm moãi caù nhaân laø tuaân thuû nhö qui taéc ñoù. Nhö vaäy qui taéc, chuaån möïc, giaù trò daãn daét nhaønh 12
con ngöôøi. Ngöôøi laøm theo qui taéc… laø con ngöôøi ñang mong muoá ñieàu gì. Ñi beân leà phaûi ñeå an toøan. Ta bieát XH luoân thay ñoåi khoâng baát bieán, coù nhöõng thay ñoåi raát lôùn laøm ñaûo loän aátt c qui taéc, chuaån möïc, giaù trò, trong XH; con ngöôøi rôi vaøo söï roá loïan, maát ñònh höôùng deå daãn ñeán haønh vi leäch laïc => deã töï t töï töû vò tha, töï töû vò kyû, Oâng cho raèng XH phaùt trieån tích töïc ñ leân hay suy thoùai ñi xuoáng, töï töû nhieàu. Oâng raát coù traùch nhieä nhöõng qui taéc bieán ñoåi seõ laøm roái loïan XH, oâng ñöa ra nguyeâ nhaân gaây ra roái loïan traät töï XH, coù 2 nguyeân nhaân. - Söï hoøa troän cuûa caùc toân giaùo, saéc toäc chung toäc ma moãi mhoùm coù toân chæ, muïc ñích qui taéc cuûa mình, vaên hoùa rieâ chính kieåm rieâng deã laøm roái loïan. - Tæ leä cao cuûa vieäc nhaäp cö vaø xuaát cö ra khoûi coäng ñoàn taêng tính hoãn taïp, tính khoâng ñoàng nhaát laøm loûng leûo, deã da ñeán xung ñoät, maåu thuaån, baát hoøa. TP.HCM duû 64 tænh thaønh, daân toäc, 10 nöôùc Asian TP tieàm aån ngay coù roái loïan caàn coù s laõnh ñaïo XH toát. b.Travi s Hirsh : â haø toäi phaïm hoïc ñöa ra thuyeát phi chuaån en möïc, oâng ñöa ra “nhöõng moái quan heä XH” caëp lieân töø caøng … caøng… - Caøng tin töôûng vaøo nhöõng giaù trò truyeàn thoáng( nhöõng g ñaõ ñöôïc thöû thaùch ñuùc keát, gaén boù theo thôøi gian) - Caøng raøng raøng buoäc vaøo nhöõng muïc ñích ñeå thaønh coâng - Caøng ñoøi hoûi vaøo nhöõng hoïat ñoäng maø XH chaáp nhaän. - Caøng gaén boù vôùi cha meï, caøng gaén boù vôùi tröôøng hoïc, caøng gaén boù vôùi baïn beø toát => caøng ít rôi vaøo haønh vi leäch la ít rôi vaøo toäi phaïm.( Hieän baïn beø ñang laø moái lo ngaïi lôùn). c.Ro b e r t Mert onhaø nghieân cöùu toäi phaïm boå sung quan :n ñieåm cuûa Durkhiem leäch laïc laø keát quaû cuûa söï khoâng ñoàng nha giöõa muïc ñích vaên hoùa vaø phöông tieän ñöôïc XH chaáp nhaän ñe ñaït ñöôïc muïc ñích vaên hoùa ñoù, phaûi laø phöông tieän ñöôïc XH chaá nhaän neáu khoâng deã rôi vaøo haønh vi leäch laïc. Ví duï mong muoá giaøu coù phaûi coá gaéng lao ñoäng. Nhöõng ngöôøi söû duïng phöôn tieän khaùc: cöôùp, buoân laäu… vaãn coù theå ñaït ñöôïc söï giaøu co nhöõng khoâng ñöôïc xaõ hoäi chaáp nhaän neân ñoù laø haønh vi leäc laïc, leäch laïc muïc ñích khaùc phöông tieän khoâng ñöôïc xaõ hoäi chaá nhaän. 13
2 . Giaûi thíc h ha ø n h vi le ä c h laïc tre â n cô sô û va ê n hoù a , c : Vaên hoùa ñaõ trôû thaønh khoa hoïc. g oïi laø va ê n hoù a phuï leä c h laïc Khoa hoïc lôùn, vaên hoùa, toân giaùo laø 2 ñoái töôïng ñaàu tieân ñöô xaõ hoäi hoïc nghieân cöùu, khaùi nieäm vaên hoùa raát roäng lôùn, ne vaên hoùa khoâng ñöôïc xem xeùt döôùi goùc ñoä xaõ hoäi hoïc thì se khoâng xaùc ñònh vaên hoùa phuï, vaên hoùa rieâng cuûa loøai ngöôøi H ôû Viieät nam, vaên hoùa cuûa sinh vieân: laø vaên hoùa phuï…… a. S eli n nhaán maïnh: leäch laïc phaùt sinh laø do nhöõng ñoái : khaùng giöõa caùc chuaån möïc vaên hoùa, söï ñoái khaùng giöõa vaên ho chính thoáng vôùi vaên hoùa phuï. Coâng an vaên hoùa chính thoáng, ba veä traät töï trò an, baûo veä tính maïng taøi saûn cuûa coâng daân, v hoùa phuï ñoái vôùi treû lang thang thì coâng an khoâng phaûi laø ngöô baûo veä hoï, maø laø ngöôøi baét boû chuùng. Daân laønh ñeán coâng cöôùp gaëp coâng an thì boû troán. b. Sat h e r l a n dÑöa ra quan ñieåm, haønh vi leäch laïc maø con : ngöôøi coù ñöôïc laø do con ngöôøi ñöôïc hoïc cuï theå: neáu chuùng ta co moái quan heä thöôøng xuyeân tieáp xuùc chôi vôùi ngöôøi naém giö haønh vi leäch laïc, keû toäi phaïm thì ta seõ hoïc haønh vi leäch laïc. Sö aûnh höôûng cuûa ngöõng ngöôøi naém giöõ giaù trò xaáu taùc ñoäng nha ñeán chuùng ta neáu ta tieáp xuùc, chôùi vôùi hoï. Hoïc ñieàu xaáu ra nhanh, ñieàu toát thì hoïc caû ñôøi. c. Clow a d & Ohlin ôn caû Satherland : Coù ñieàu kieän chæ caàn :H tieáp xuùc vôùi (coù cô hoäi) haønh vi leäc laïc laø ñaõ coù haønh vi leä laïc : leäch laïc raát nguy cô, coù ñieàu kieän tieáp xuùc, coù cô hoäi tieá xuùc “keû leäch laïc thaønh coâng” (keû toäi phaïm) thì deã trôû thaønh k leäch laïc, keû leäch laïc höôùng noù laø thaàn töôïng aûnh höôûng maïn ñoái vôùi keû khaùc. : Howard Becker cuoán saùch “Keû 3. Lyù thu y e á t ga ù n nha õ n ngoøai cuoäc” khaèng ñònh leäch laïc sinh ta laø bôûi thaàn quyeàn cu nhoùm quyeàn löïcaùp ñaët haønh vi tieâu chuaån cuûa mình leân nhöõ keû khaùc vaø gaùn cho keû khaùc nhö laø nhöõng keû ngoøai cuoäc => k leäch laïc khi keû khaùc khoâng thöïc heäin, khoâng tuaân thuû theo nhöõ ñieàu hoï ñaët ra. Becker cho raèng haønh ñoäng bò gaùn cho leäch laïch hay khoâng tuøy thuoäc vaøo thöïc chaát cuûa haønh ñoäng vaø moät phaàn do keû söùc maïnh quyeàn löïc gaùn nhaõn cho ngöôøi khaùc khi hoï khoâng thö hieän theo ñieàu hoï ñaët ra. Nhaõn chính thöùc, toå chöùc cô quan Nh nöôùc gaùn cho thaønh vieân trong XH neáu coù haønh vi leäch laïc. Nhaõ khoâng chính thöùc, do nhoùm sô caáp, nhoùm thöù caáp gaùn cho thaø 14
vieân cuûa mình : gia ñình, baïn beø. Nhoùm sô caáp daùn nhaõn cho thaø vieân cuûa mình nhaõn khoâng chính thöùc : Thaèng laøm bieáng, thaèng dô, voâ tích söï … chuû yeáu trong baïn beø thöôøng laø nhaõn xaáu. Nha õ n ñu ù n:gñuùng vôùi thöïc chaát haønh ñoäng gaây ra gieát ngöôøi, keû voâ traùc nhieäm maø thöïc chaát ñuùng nhö vaäy. Nha õ n saikhoâng thích hôïp, khoâng ñuùng vôùi ngöôøi ñoù hoaëc : tröôùc ñaây laø ñuùng, ngaøy nay khoâng ñuùng thöïc chaát nöõa : thaè an caép, nhaõn sai nhieàu tröôøng hôïp khoù ñính chính : ngöôøi tha tuø v bò ñeo ñaúng hoaøi. Gaùn nhaõn sai phaûi coù haønh ñoäng gôõ nhaø boùc nhaõn, laø vieäc laøm heát söùc khoù khaên töø caû 2 phía, ngöô daùn nhaõn sai phaûi duõng caûm, nhaân ñaïo, nhaân vaên, phaûi thaáy h quaû cuûa vieäc daùn nhaõn sai maø gôõ nhaõn cho ngöôøi khaùc. Ngöô bò daùn nhaõn sai raát khoå sôû, chòu ñöïng, thaäm chí rôi vaøo beá taéc. V. PHÒNG CHỐNG – PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM : Ta tìm hieåu nguyeân nhaân ñeå ngaên ngöøa, phoøng ngöøa toäi phaïm (tính XH). 1. Vaán ñe à lyù lua ä n : Phoøng choáng toäi phaïm vöøa mang chu n g tính lyù luaän vöøa mang tính thöïc tieãn, heát söùc phöùc taïp, quan tro neân khoâng phoøng choáng toát seõ aûnh höôûng ñeán kinh teá, chính nöôùc ta chaäm phaùt trieån do toäi phaïm tham oâ, tham nhuõng, do t phaïm phaù hoaïi, coâng taùc phoøng choáng toäi phaïm phaûi thöïc hie nguyeân taéc chung nhö sau : - Phaûi tieán haønh thöôøng xuyeân : (Ta hay laøm theo töøng ñôït Chieán dòch), ta chæ leân aùn veà nhaän thöùc, veà ñaïo ñöùc nhön nhöõng keû toäi phaïm raát chuyeân nghieäp, raønh taâm lyù, khoâng ñö xem thöôøng. - phoøng choáng hieäu quaû phaûi ñoàng boä : Coâng an khoâng laøm xueå 90% thoâng tin do nhaân daân cung caáp, taát caû moïi ngöôøi Ñaû Chính quyeàn … daân caùc ñòa phöông cuøng nhau laøm thieáu nhö : chí xaùc, ñaùng tin caäy. - Phaûi coù heä thoáng phong choáng : Töùc laø coù tính khoa hoïc choáng caùi gì ? choáng ôû ñaâu ?, choáng ai, choáng luùc naøo ? choán bao nhieâu ngöôøi, choáng ra sao phaûi cuï theå, chi tieát, coù baøi baû coù keá hoaïch, coù chöông trình, phaûi döï ñoùan dieãn bieán tình hìn thuaän lôïi, khoù khaên… - Phaûi ñaûm baûo veà maët vaät chaát : phaûi coù phöông tieä coâng cuï. 15
Hình thöùc phoøng choáng toäi caáp ñoä vó moâ vaø vó moâ: phaïm: - Caáp ñoä vó moâ : chính laø vieäc tröøng trò keû phaïm toäi tieán haønh tru toá, xeùt xöû ñöa ra hình phaït vôùi keû phaïm toäi: thuoäc ló vöïc cuûa cô quan baûo veä phaùp luaät coâng vieäc naøy ñöôïc tieán haø thöôøng xuyeân: ñaây laø caùch phoøng ngöøa, ñaây chæ laø giaûi quye haäu quaû. - Caáp ñoä vó moâ: roäng lôùn mang tính chieán löôïc, laâu daøi, cô baûn, thöïc chaát muoán phoøng choáng toäi phaïm phaûi caûi thieän ne kinh teá, phaùt trieån kinh teá, taïo coâng vieäc laøm ñeå moïi ngöôøi c ñoàng löông, coù htu nhaäp, hôn 90% toäi phaïm xuaát phaùt töø kinh t ñoùi ngheøo, baàn cuøng sinh ñaïo taëc, nhaèm cö vi baát thieän. Ñaây caùch giaaûi quyeát vaán ñeà toäi phaïm raát caên cô, raát cô baûn, la daøi, xaây döïng kinh teá, môû roäng phaùt trieãn caùc coâng ty xí nghie taïo vieäc laøm giuùp thu nhaäp, ôû vieät nam tæ leä thaát nghieäp töô ñoái cao 1,5 trieäu ngöôøi thaát nghieäp… ta phaûi xoùa boû nhöõn nguyeân nhaân, nhöõng ñieàu kieän coù theå daãn ñeán toäi phaïm, c thieän vaán ñeà xaõ hoäi baèng taïo xaõ hoäi laønh maïng, trong saùng, x döïng coâng vieân nôi vui chôi giaûi chí laønh maïng môû lôùp hoïc ñeå th huùt ngöôøi hoïc, nhaát laø thanh nieân, khoâng cho buoân baùn dao suù vuõ khí nguy hieåm….taêng cöôøng giaùo duïc, hoøan thieän nhaân caùc cho con ngöôøi, giuùp giaûm bôùt toäi phaïm. Nhöõng quan ñieåm phoøng ngöøa toäi phaïm lyù thuyeát : moät soá phoøng ngöøa toäi phaïm. cô quan thöïc thi, baûo veä a . qu a n ñie å m pho ø n g ng ö ø a pha ù p lyù: phaùp luaät ñeå baét vaø xöû lyù nhöõng keû phaïm toäi caên cöù vaøo q ñònh cuûa phaùt luaät, phaùp lyù. Noù cuõng tích cöïc ngaên ngöøa to phaïm nhöng chæ theo……vuï, thieáu caên cöù, b. qu a n ñi e å m pho ø n g ng ö ø a sin h hoïc y baùc syõ veà cuûa hoïc : taâm thaàn: cho raèng nhöõng keû toäi phaïm laø nhöõng ngöôøi bò beä lieân quan thaàn kinh, taâm trí, khoâng bình thöôøng. Ñeå chöõa trò to phaïm phaûi aùp duïng bieän phaùp y teá laâm saøng ñeå chöõa trò cho t phaïm phaûi laäp beänh vieän taâm thaàn ñeå chöõa trò ngöôøi toäi phaïm c. Quan ñi e å m pho ø n g ng ö Lyù XH: ø a thuyeát lôùn, keâu goïi toøan theå XH oïi ngöôøi, moïi toå chöùc ñeàu tham gia phoøng ngöøa choáng to phaïm, ñöôïc nhieàu ngöôøi uûng hoä raát hieäu quaû. 3.N g u y e â n ta é c pho ø n g cho á n g toäi phaï m : 16
a . Ngu y e â n ta é c pha ù p moïiá vieäc laøm phaûi hôïp phaùp, ch e : hôïp hieân khi phoøng choáng toäi phaïm, khoâng phaûi muoán baét, muo giöõ ai luùc naøo (thôøi gian bao laâu) cuõng ñöôïc. b. Ngu y e â n ta é c daâ n phaûi: keâu goïi ñoâng ñaûo quaàn chu û chuùng nhaân daân tham gia phoøng choáng toäi phaïm. c. Ngu y e â n ta é c nha â n mñaï o: oïi bieän phaùp cuõng ñeàu laø ñeå traû cho ngöôøi phaïm toäi veà laïi vôùi XH. 1/3 thôøi gian thi haønh aùn ñöôïc xeùt aân xaù veà tröôùc thôøi haïn. d. Ngu y e â n ta é c kho a hoïc va ø tie á n hoïc hình söï chæ khoa bo ä: thua keùm khoa hoïc coâng ngheä thoâng tin. e. Ngu y e â n ta é c pho á i hôïp cha giöõa e õ : ë t ch caùc chuû theå phoøng choáng toäi phaïm: daân, cô quan, toå chöùc, caû ñòa phöông. f. Ngu y e â n ta é c cuï cth e å : toäi phaïm phaûi cuï theå töøng chi hoáng tieát: lónh vöïc, haønh vi, ñòa ñieåm, thôøi gian con ngöôøi, soá löôïng to phaïm, nhaø tuø, töøng chi tieát trong phöông aùn, keá hoïach phoøn choáng toäi phaïm. Chu û th e å ph o ø n g cho á n g toäi phaï m ôû Vie ä t Nam . Caùc toå chöùc Ñaõng, laõnh ñaïo, chính quyeàn toå chöùc thöïc hieän, caùc toå chöùc chính trò XH, caùc toå chöùc XH, nhaân daân ( gia treû… ) cuøng phoái hôïp tham gia. VI. DỰ BÁO TỘI PHẠM VÀ TỘI PHẠM TRONG TƯƠNG LAI GẦN : 1.D ö ï baù o toäi phaï m coù ôû moãi ngöôøi, ôû caùc lónh vöïc : ñaõ trong ñôøi doáng XH, moäi caù nhaân ñeàu coù döï baùo cuûa mình se laøm gì. Döï baùo laø 1 ngaønh khoa hoïc, ôû Myõ döï baùo, chính xaùc coù cô sôû khoa hoïc ôû caùc CM soá thoáng keâ, döï kieán, ñieàu tra, pha tích tình hình CT, KT, XH, caùc moái töông quan caùc moái lieân heä, caùc vuï vieäc ñaõ xaûy ra trong quaù khöù, döï baùo cho töông lai. Ai muoá thaønh coâng phaûi laøm toát döï baùo cho mình, coù cô sôû khoa hoïc. Döï baùo toäi phaïm laø lónh vöïc cuõng raát quan troïng, coù vai troø raát quan troïng giuùp cô quan thi haønh phaùp luaät leân keá hoïach ch xaùc ñeå ñaáu tranh vôùi vaán ñeà toäi phaïm. Döï baùo chính xaùc, k hoïach chính xaùc toát, mang laïi hieäu quaû cao “thaønh coâng hay tha baïi cuûa nhieàu quoác gia trong vieäc phaùt trieån kinh teá, XH coù sö 17
ñoùng goùp khoâng nhoû cuûa döï baùo toäi phaïm, coù phaàn quan troï cuûa döï baùo toäi phaïm. 2.To äi ph aï m tron g tö ô(gaàn): ñaõ hieän dieän trong XH. n g lai a. Döï baù o to äi phaï m s e õ cuoäc ñi: ma á t soáng luoân bieán ñoäng, phaùp luaät cuõng bieán ñoåi theo, toäi phaïm ñaõ thay ñoåi hoaëc bie maát. Vöôït bieân phaûn  vöôït bieân traùi pheùp, toäi buoân baùn quoác tem phieáu, buoân baùn vaøng baïc, buoân baùn ngoïai teä, haøng tra pheùp, haøng laäu, gaïo noâng saûn … Töông lai toäi ñaàu cô , tích tröõ s maát ñi. b. Döï baù o toäi phaï m s e õ xua á oùhi etoäi phaïm seõ xuaát ct 3 ä n : hieän trong töông lai. Toäi phaïm lieân quan ñeán moâi tröôøng chuùng khoâng theâû soáng thieáu moâi tröôøng, nöôùc, ñaát, thöïc ñoäng va khoâng khí, con ngöôøng ngaøy caøng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, co ngöôøi ñang töï gieát cheát chính mình, caùc nöôùc ñang laøm raát maïn VN baét ñaàu phaù ruoäng, ñoäng vaät quyù hieám, moâi tröôøng laø thie nhieân xung quanh ta. Phaûi coù luaät baûo veä moâi tröôøng. Toäi phaïm lieân quan ñeán maùy tính (computer) thaønh quaû vó ña cuûa con ngöôøi theá kyû 20, du nhaäp moãi VN thaäp nieân 80( TK 20 coù lôïi ích trong moïi lónh vöïc ñôøi soáng XH, maët tieâu cöïc cuûa noù côn nguy haïi raát lôùn, raát nguy hieåm coù theå laøm say vong theá gi loøai ngöôøi, vi ruùt maùy tính phaù hoïai döõ lieäu. Caùc nöôùc coù luaä tröøng trò Hacker, truyeàn virus, VN ñöùng thöù 3 veà truy caäp trang ve khieâu daâm, cöôùp taøi khoûan treân maïng, ôû Myõ xöû raát naëng d ngöôøi hieåu bieát thöïc hieän haønh vi. Toäi phaïm lieân quan ñeán thuû tuïc haønh chính vôùi söï xuaát hieän cuûa vaên minh con ngöôøi, giuùp quaûnn lyù ñieàu haønh XH no ñang theå hieän maët traùi ñang gieát cheát quyeàn töï do cuûa con ngö ñi ngöôïc laïi cuoäc chôi ban ñaàu cuûa thuû tuïc haønh chính tröôùc ñaâ gaây bquoác naïn tham nhöõng 20 naêm ñi kieän ñôøi nhaø 30 kieän ñ töø, 15 chöõ kyù, khoâng ñöôïc giaûi quyeát . ngöôøi nhaän thuû tuïc haø chính ñang haønh haï ngöôøi khaùc, caùch vaän minh lieân söï, Caùc nöô qui ñònh chaët cheõ vaø xöû raát naëng neáu khoâng thöïc hieän ñuùng trình thuû tuïc haønh chính quy ñònh sai phaïm, leäch laïc, haïch saùch, ño ñuùt loùt, laáy tieàn. c. Döï baù o 1 so á to äi phaï mtoäi caám treû em tôùi tröôøng, kha ù c : ta hieän coù ngaøy toøan daân ñöa treû em ñeán tröôøng, khoâng cho tre hoïc laø toäi phaïm, toäi veà moâi tröôøng, toäi vi phaïm baûn quyeàn, va hoïc aâm nhaïc, hoäi hoïa … toäi phaïm coâng ngheä cao, keå caû maù 18
tính, ñieän thoïai di ñoäng, ti vi, videùo, maùy aûnh leân maïng … Ñaùn caép mua baùn boä phaän cô theå ngöôøi. Ôn thi XHH tội phạm (90 phút) đề đóng. Câu 1 : Phân biệt Xã hội học tội phạm và Tội phạm học ? Câu 2 : Khái niệm lệch lạc Xã hội ? đặc điểm, biểu hiện, cơ s ở chức năng của lệch lạc ? Ví dụ ở Việt Nam ? Câu 3 : Hãy chỉ ra nguyên nhân của tệ nạn xã hội và ảnh hưởng của tệ nạn đối với xã hội Việt Nam ? - Nguyên nhân chủ quan, khách quan, ảnh hưởng ? Câu 4 : Trình bày lý thuyết hành vi lệch lạc mà anh, chị quan tâm nhất, cho ý kiến đánh giá của mình ? (đưa ra 1 đại diện, ưu, khuyết của nó). Câu 5 : Anh, chị trình bày 1 trong những biện pháp khả thi, h ữu hiệu nhất để phòng chống tệ nạn hay tội phạm. Câu 6 : Vai trò của dự báo tội phạm, dự báo tội phạm sẽ xuất hiện trong tương lai, lý giải vì sao lại có tội phạm này ? 19
20