Định nghĩa tổn thương gan do thuốc, dịch tễ của tổn thương gan do thuốc, các cơ chế có thể của tổn thương gan do thuốc, chẩn đoán tổn thương gan do thuốc, biểu hiện lâm sàng của tổn thương gan do thuốc,... là những nội dung chính trong bài thuyết trình "Tổn thương gan do thuốc". Mời các bạn cùng tham khảo để có thêm tài liệu phục vụ nhu cầu học tập và nghiên cứu.
1
• Định nghĩa tổn thương gan do thuốc (DILI) • Dịch tễ của DILI • Các cơ chế có thể của DILI • Chẩn đoán DILI • Biểu hiện lâm sàng của DILI • Điều trị DILI
2
• Tổn thương gan gây ra bởi các thuốc • Không có 1 xét nghiệm chẩn đoán nhất định
– Chẩn đoán được cần nghĩ tới, dùng các xét
nghiệm và chẩn đoán hình ảnh
• Chẩn đoán loại trừ (nguyên nhân thường khó
chứng minh)
3
• Tổn thương gan do thảo mộc
• Tỷ lệ mới mắc hàng năm khoảng từ 1 – 10 /100,000
người phơi nhiễm – Tỷ lệ mới mắc cao 14/100,000 dân đã được báo cáo • Chiếm tới 10% các t/dụng không mong muốn của thuốc • Thấy ở 30% BN đến viện do viêm gan cấp • Nguyên nhân thường gặp nhất của suy gan cấp ở Mỹ – Nguyên nhân thường gặp nhất khiến thuốc bị rút khỏi thị
trường
• Trên 1000 thuốc và chế phẩm thảo dược được cho là có
thể gây tổn thương gan
4
• Tuổi
– Thường gặp hơn ở người > 50 tuổi. – Nặng hơn ở người > 50 tuổi.
• Giới
– Nữ nguy cơ cao hơn nam
5
• Béo phì • Uống rượu nhiều năm • Bệnh nhân nhiễm độc gan trước đó • Sử dụng nhiều thuốc
• Không tăng nguy cơ nhiễm độc do thuốc
– Phần lớn phản ứng của thuốc là đặc ứng
• Nếu nhiễm độc cấp tính xảy ra
– Có thể nặng hơn – Nhưng chỉ ở BN bệnh gan nặng
• Các ngoại lệ
6
– Methotrexate – Các thuốc hóa chất
– Ngộ độc phụ thuộc liều
• Paracetamol • Methotrexate
• Ngộ độc
– Nguyên nhân thường gặp hơn của DILI
– Chuyển hóa – Trung gian miễn dịch
• Đan xen
7
• Đặc ứng
8
9
• Đăc ứng • Tạo các chất chuyển hóa trung gian
(immunoallergen)
• Phản ứng miễn dịch hệ thống:
– Sốt – Phát ban – Tăng BC ái toan máu
• Các ví dụ
10
– Phenytoin, Halothane, Sulfonamides
• Thuốc chuyển hóa thành sản phẩm trung gian
độc với số lượng nhỏ so với bệnh nhân
• Thiếu Glutathione • Không có dấu hiệu quá mẫn • Thời gian tiềm tàng không tiên đoán được • Tổn thương gan có thể xảy ra sau khi bắt đầu
dùng thuốc 1 tuần tới 1 năm
• Thuốc đầu tiên - isoniazid
11
12
Đặc điểm Phụ thuộc liều
Đặc ứng Không
13
• Ngộ độc
• Đặc ứng
– Nguyên nhân rõ hơn
14
– Khó hơn – Hiếm – Không có biomarker đặc hiệu – Chẩn đoán loại trừ – Không có 1 XN đặc hiệu
• Viêm gan virus cấp • Gan nhiễm mỡ • Viêm đường mật cấp • Xơ gan mật nguyên phát • Viêm xơ đường mật tiên
phát
• Bệnh tắc tĩnh mạch cấp và
bán cấp
• Viêm gan tự miễn • Xơ gan không rõ NN
15
• Có thể rất khác biệt • Có thể tự giới hạn – về mức nền cả khi không
ngừng thuốc
• Tăng > 3-5 x GTBT liên quan với tổn thương gan
đáng kể khi – Được thấy ở > 3% quần thể nghiên cứu – Xảy ra cùng bất cứ mức tăng bilirubin nào (10%
nguy cơ tổn thương gan nặng)
• Tăng 10 x GTBT hiếm khi xảy ra tự phát và thường
là tổn thương gan đáng kể
• Có thể có kiểu tổn thương đặc hiệu tuy nhiên cũng
16
có thể hỗn hợp
Tế bào gan so với phản ứng ứ mật
Đăc điểm Tế bào gan Ứ mật
17
• Khởi phát nhanh bệnh não gan với rối loạn
đông máu nặng trong vài tuần bị vàng da ở BN trước đó không có bệnh gan • Thường tăng ALT > 10 x GTBT • 2000-2500 ca/năm ở Mỹ • 300-350 ghép gan cấp do suy gan cấp / năm • Tỷ lệ tử vong 57% tới 80% nếu không ghép gan
18
19
20
• Ngừng thuốc gây tổn thương gan • Điều trị hồi sức • Không có điều trị đặc hiệu nếu ứ mật tiến
triển
• Steroids? Cholestyramine? • Ursodeoxycholic acid? • Ghép gan phải được cân nhắc sớm trong
trường hợp bệnh tiến triển
21
• Nhiều thuốc có thể gây tổn thương gan • Ngộ độc có thể dự đoán trước tuy nhiên đặc ứng
có thể khó chẩn đoán
• Kiểu rối loạn xét nghiệm chức năng gan có thể
khác biệt
• Biểu hiện có thể giống nhiều bệnh gan khác • Điều trị chủ yếu là hồi sức sau khi ngừng thuốc
gây tổn thương gan
• Hiếm khi BN cần ghép gan
22
23
