https://doi.org/10.59459/1859-1655/JMM.622
BÁOCÁOCABỆNHSỐCNHIỄMKHUẨNNÃOMÔCẦU
NHÓMHUYẾTTHANHW135
NguyễnTrườngGiang
,LêVănĐông
,NguyễnTrungKiên
NgôThếMạnh
2
,BùiVănHưng
2
,VũBáNgọc
3
,NguyễnVănHưng
3
PhạmHồngThao
4
,TrịnhThanhHiệp
4
,VũViếtSáng
5
TrịnhVănSơn
5
,LêTrầnKhánh
6
,KhổngĐứcKhải
6
NguyễnDuyHà
6
*,NguyễnXuânĐông
6
,NguyễnKiênCường
6
TÓMTẮT
Nhiễmkhuẩndonãomôcầulàloạibệnhtruyềnnhiễmcấptínhdovikhuẩnnãomôcầu(tênkhoahọc:
Neisseriameningitidis).Bệnhbiểuhiệnđadạngvớinhiềuthểbệnhtừnhiễmkhuẩnkhôngtriệuchứngđến
nhiễmkhuẩnthôngthườngvànhiễmkhuẩnnặng,thậmchísốcnhiễmkhuẩnđẫnđếntửvong.Cácnhóm
huyếtthanhgâydịchnãomôcầutạicácđơnvịtrongtoànquângặpchủyếulàNeisseriameningitidis
nhómB;rấthiếmgặpnhómW135.Cáctriệuchứngđiểnhìnhthườngcósốt,hộichứngmàngnão(+),ban
xuấthuyếthoạitửvàxétnghiệmvisinhvậtpháthiệnN.meningitidistrongmáuvà/hoặcdịchnãotủy.Chẩn
đoánsớmvàđiềutrịkhángsinhkịpthờilàmgiảmtỉlệtửvongdobệnhgâyra.Chúngtôibáocáomộtca
bệnhhiếmgặp,làtrườnghợpbệnhnhânnamgiới,24tuổi,tiềnsửkhỏemạnh;triệuchứngbanđầuđau
bụng,nôn,sốt,xuấthiệntửban;chẩnđoánxácđịnhsốcnhiễmkhuẩndonãomôcầunhómW135.Các
biệnphápđiềutrịtíchcựcchobệnhnhânđượcthựchiệnđầyđủ,kịpthời,songbệnhnhântửvongrất
nhanh(sau32giờkểtừkhicótriệuchứngđầutiên).Thôngquacabệnh,cómộtsốkhuyếncáodànhcho
tuyếnquânyđơnvịtrướcmộtcabệnhkhôngđiểnhình,hiếmgặpdonãomôcầugâyra.
Từkhóa:Sốcnhiễmkhuẩn,nãomôcầu,Neisseriameningitidis.
ABSTRACT
Meningococcal infection is an acute infectious disease caused by meningococcal bacteria (scientic
name:Neisseriameningitidis).Illnessexpressesitselfinsomeways,includingasymptomaticinfections,
commoninfections,severeinfections,andevensepticshock,whichcanleadtodeath.Theserotypesthat
causeepidemicsintheVietnameseArmyareoftengroupB,rarelygroupW135.Typicalsymptomsoften
includefever,meningitis(+), purpuranecrotizing andmicrobialtesting detectsN. meningitidis inblood
and/orcerebrospinaluid.Earlydiagnosisandtimelyantibiotictreatmentreducemortalitycausedbythe
disease.Wereportacaseofa24-year-oldman,previouslyhealthy,withinitialsymptomsofabdominal
pain,vomiting,andfever,rashappears,diagnosedwithsepticshockduetomeningococcusgroupW135.
Activetreatmentmeasuresforthepatientwereimplementedfullyandpromptly,butthepatientdiedvery
quickly(after32hoursfromtherstsymptoms).Throughthecase,therearesomerecommendationsfor
themilitarymedicalunitfacinganatypical,rarecasecausedbymeningococcus.
Keywords:Septicshock,meningococcal,Neisseriameningitidis.
Chịutráchnhiệmnộidung:NguyễnDuyHà,Email:bsduyha1985@gmail.com
Ngàynhậnbài:01/4/2025;mờiphảnbiệnkhoahọc:4/2025;chấpnhậnđăng:14/4/2025.
CụcQuâny.
2
Sưđoàn3,Quânkhu1.
3
BệnhviệnQuâny110.
ViệnPhápyQuânđội.
BệnhviệnTrungươngQuânđội108.
6
ViệnYhọcdựphòngQuânđội.
1.ĐẶTVẤNĐỀ
Nhiễm khuẩn não mô cầu (NMC) là bệnh
nhiễmkhuẩncấptínhdovikhuẩnNMC(Nesseria
meningitidis - một vi khuẩn Gram âm, thuộc
họ vi khuẩn Neisseriaceae) gây ra. Vi khuẩn
N. meningitidis thường kí sinh ở vùng hầu họng
củangười.Tỉlệngườilànhmangmầmbệnhkhông
triệuchứngtừ10-20%,cókhilênđến40-50%trong
vdịch [11].Hằng năm,ước tínhtrên thế giớicó
khoảng1,2triệungườinhiễmNMC,vớisốtửvong
lênđến 135.000 người [10]. Việt Nam nằm trong
vùnglưuhànhdịchdoNMC,trongđó,huyếtthanh
TạpchíYHỌCQUÂNSỰ,SỐ375(3-4/2025) 7
NGHIÊNCỨU-TRAOĐỔI
nhómBlàtácnhângâybệnhchủyếu(chiếmtrên
87,6%cáctrườnghợp)[13].
Trong Quân độita,bệnhnhiễm khuẩn NMClà
mộttrongnhữngbệnhtruyềnnhiễmđượcquantâm
hàngđầu,dođặcthùvềđiềukiệnsinhhoạtvàhuấn
luyện,đặcbiệt,ởnhữngđơnvịhuấnluyệnchiếnsĩ
mới.TheothốngkêcủaCcQuâny,từnăm2014-
2024,tỉlệnhiễmNMCtrongtoànquântrungbình
mỗinămlà1,9ca/100.000người;trongđó,huyết
thanhnhómBchiếmđến95,65%,huyếtthanhnhóm
W135chiếm1,45%vàcáccabệnhchưaxácđịnh
đượcnhómhuyếtthanhchiếm2,9%[1].
NhiễmkhuẩnNMCthườnggặpthểviêmmàng
não hoặc thể nhiễm khuẩn huyết. Một số trường
hợpcóthểdẫnđếnsốcnhiễmkhuẩnvớidiễnbiến
lâmsàngnhanh,rấtdễdẫntớitửvongnếukhông
đượcchẩnđoánsớmvàđiềutrịkịpthời[3].Chẩn
đoánnhiễmkhuẩnNMCthườngdựatrêncáctriệu
chứngsốt, đau đầu, bun nôn và nôn,cứng gáy,
banxuấthuyếthoạitửhìnhsao.Bệnhnhân(BN)
thường lơ mơ hoặc hôn mê, có trường hợp biểu
hiệnmệtlảđộtngột,xuấthiệnmảngxuấthuyếtvà
sốc.Xétnghiệmcôngthứcmáungoạivităngbạch
cầuđanhântrungtính.Chẩnđoánxácđịnhthông
qua phát hiện vi khuẩn NMC trong máu và/hoặc
dịchnãotủy[13].NhiễmkhuẩnNMCnhómW135
thườngcótriệuchứnglâmsàngkhôngđiểnhình,dễ
chẩnđoánnhầm(đặcbiệtvớicácthểviêmdạdày,
thể viêmkhớp, thểviêmphổi, thể viêm cơ tim...).
Bệnhdiễn biếnnhanh chóng, dẫnđến sốc nhiễm
khuẩn,suychứcnăngđatạng,thậmchígâytửvong
chỉtrongthờigianngắn.
Vớiphươngphápmôtảcabệnh(kếthợpgiữa
hicứusốliệudịchtễ,sốliệulâmsàng,xétnghiệm
vàgiảiphẫubệnh),chúngtôigiớithiệuđếncácđng
nghiệp một ca bệnhkhông điển hìnhnhiễm khuẩn
NMCnhómW135(mộtnhómhuyếtthanhNeisseria
meningitidis hiếm gặp ở Việt Nam) nhằm trao đổi,
nângcaonănglựcpháthiệnsớm,chẩnđoánchính
xác,điềutrịkịpthời,giảmtỉlệtửvongdoNMCgâyra.
2.GIỚITHIỆUCABỆNH
BNNguyễnVănN.,24tuổi,khởiphátbệnhvới
triệuchứngđaubng,khôngnôn.
Bệnhsử:bệnhkhởiphátkhoảng17giờ30phút
ngày 08/02/2025, với triệu chứngđau bng, bun
nôn,khôngnôn.Sáng09/02/2025,quânytiểuđoàn
khámpháthiệnBNcó sốt (38
o
C), xử tríthuốc hạ
sốt(Paracetamol),tiếptctheodõithấybệnhkhông
thuyêngiảmnênchuyểnBNlênbệnhxátrungđoàn
lúc18giờ30phútcùngngày,trongtìnhtrạngBNsốt
cao(caonhất40C);đaubng,nônnhiều;mạch100
lần/phút, huyết áp (HA):100/60 mmHg hộichứng
màngnãokhôngrõ(dấuhiệucứnggáykhôngrõ;
dấu hiệu Kernig âm tính). Tại tuyến Trung đoàn
đượctheodõisát,đến22giờ00phútcùngngày,
BNxuấthiệnbanxuấthuyếttoànthân,xửtrítruyền
dịchNaCl0,9%,hạsốt,khángsinh(Metronidazole
500mgx1chai),tiêmbắp1/2ốngAdrenalin1mg/
ml,chuyểnbệnhxásưđoàn.Tạituyếnquânysư
đoàn,khámBN:sốt(400C),mạch103lần/phút,HA
110/70mmHg,nổibanmàuđenởvùngmặt,ngực,
bng,cẳngtay,cẳngchânhaibên,chẩnđoán:sốc
phảnvệ;xửtrí:truyềndịchNaCl0,9%,Adrenalin,
Dimedrol, Methylprednisolon, Paracetamol và thở
oxy,chuyểnđếnbệnhviệnQuânytuyếnQuânkhu
lúc23giờ50phútngày09/02/2025.
TạiBệnhviệntuyếnQuânkhu,thămkhámthấy
BNtỉnh,tiếpxúcđược;niêmmạcnhợt,nổibanxuất
huyếtmàuđentoànthân;sốt38,3C,mạch130lần/
phút,HA 120/90 mmHg, không co rút cơ hô hấp
ph,cóítranrítvùngđỉnhphổi2bên;hộichứng
màngnãoâmtính;khôngcódấuhiệuthầnkinhkhu
trú.BNđượcchẩnđoán:theodõihộichứngLyell,
tiên lượng rất nặng. Xử trí: thở Oxy 5 l/phút,đặt
máy theo dõi, truyền dịch, Solu-medrol,Adrenalin
phadịchtruyềntĩnhmạch,chuyểnBệnhviệntuyến
Trung ương.Trongquá trình vận chuyển,BNkêu
đaunhiềulần(khôngrõvịtríđau),cócơncocứng
taychân,sauđórốiloạnýthức,mạchnhanh,huyết
áptt,sauđókhôngbắtđượcmạch,suyhôhấp;đã
tiếnhànhhisinhtimphổingaytrênxecứuthương
(tiếptctruyềndịchnhanh,tiêmAdrenalin,éptim
ngoài lng ngực và bóp bóng) nhưng không cải
thiện.BNchuyểnđếnBệnhviệntuyếnTrungương
lúc00giờ36phútngày10/02/2025,trongtìnhtrạng
Glasgow3điểm,đngtử4mm,phảnxạđngtửvới
ánhsángâmtính,ngừngtuầnhoànvàhôhấp(BN
mấtýthức,ngừngthở,mấtmạchcảnh),banhoạitử
khắpmặtvàtoànthân.BNđượcxửtríđặtnộikhí
quản,tiếptccấpcứuhisinhtimphổitổnghợp
nângcao;đến01giờ30phútngày10/02/2025,BN
tửvong.BệnhviệntuyếnTrungươngchẩnđoán:
ngừng tuần hoàn ngoại việndosốc nhiễmkhuẩn
NMCthểtốicấp(bảng1).
Xétnghiệmhuyếthọcvàsinhhóamáu:bạchcầu
13,08G/L(N:72,6%);hngcầu4,67T/Lhuyếtsắctố
131g/L;tiểucầu9G/L;creatinin265µmol/L;Ure11,1
mmol/L;TroponinThs59,8ng/L;ProBNP31487pg/
mL;CRP58,6mg/L;xétnghiệmđôngmáu:PT-RP
>320giây,IRN>30,APTT>500giây;khímáu:pH
7,05,PaCO
2
116,PaO
2
34;lactac15mmol/L;chp
cắtlớpvitínhlngngựckhôngthuốccảnquang:hình
ảnhtheodõiphùphổilantỏa2phổi;dịchmàngphổi
phải;dịchmàngngoàitim;cácbóngkhítrongbung
tim.Điệntim:vôtâmthu.Xétnghiệmvisinhvật:PCR
đamitrongmáuchokếtquảdươngtínhNeisseria
meningitidis(Ct20).Địnhnhómhuyếtthanhxácđịnh
làNeisseriameningitidisW135.
8TạpchíYHỌCQUÂNSỰ,SỐ375(3-4/2025)
NGHIÊNCỨU-TRAOĐỔI
Kếtquảgiảiphẫubệnh:toànthâncócácđám
xuất huyết dưới da dạng nốt, mảng, ấn không
chuyển màu(hình1A). Trongmẫumáu,mẫuphủ
tạngvàdịchdạdàykhôngcórượu,độcchất,ma
túy.Máungoạivi:vikhuẩnhìnhcầu,kíchthước1-2
µmtậptrungthànhtừngđámtrongmáu,trongbào
tươngđạithựcbàovàbạchcầuđanhân(hình1B,
1C).Dịchnãotủycómộtsốđạithựcbàotrongbào
tươngchứacácvikhuẩnhìnhcầu,kíchthước1-2
µm(hình1D).Phổi:phếnanggiãn,tronglngchứa
nhiềudịchtơhuyếtbắtmàuhng,mạchmáusung
huyết,hngcầungưngkếtmộtsốvịtrítronglng
mạch(hình2A).Tim:rảiráchngcầuthấmmạchtự
dotrongthượngtâmmạc,tếbàocơtimthoáihóa
(hình2B).Não:tếbàothầnkinhthoáihóa,khoảng
sángquanhnhânsáng,mạchmáusunghuyết(hình
2C). Gan: tế bào gan thoáihóa (hình 2D). Trưng
cầugiámđịnhphápykếtluậnnguyênnhântửvong
củaBNlà:suyhôhấpkhônghiphcdosốcnhiễm
khuẩnNMCnhómW135.
Bảng1.Diễnbiếnlâmsàngcabệnhsốcnhiễmkhuẩndonãomôcầu
Thời
gian
Địa
điểm
Triệu
chứng
Chẩn
đoán Cậnlâmsàng Điều
trị
Chuyển
tuyến
17h30
08/02/2025
(giờ1)
Tiểuđoàn Đaubng,bun
nôn,khôngnôn - - Chưa
Quân
ytiểu
đoàn
7h30
09/02/2025
(giờ14)
Tiểuđoàn Đaubng,sốt
(38oC) - - Paracetamol
Bệnh
xátrung
đoàn
18h30
09/02/2025
(giờ25)
Bệnhxá
trungđoàn
Sốtcao(40oC),đau
bng,nônnhiều,hội
chứngmàngnão
(+/-)
- -
Metronidazole
(500mgx1chai);
Adrenalin(1mg/ml);
TruyềnNaCl0,9%
Bệnhxá
sưđoàn
21h30
09/02/2025
(giờ28)
Bệnhxá
sưđoàn
Sốt(400C),mạch
103lần/phút,HA
110/70mmHg,ban
xuấthuyếttoànthân
(giờthứ29)
Theo
dõisốc
phảnvệ
-
Adrenalin;
Dimedrol;
Methylprednisolon;
Pracetamol;
TruyềnNaCl0,9%
Bệnh
viện
quâny
tuyến
quân
khu
23h50
09/02/2025
(giờ30)
Bệnhviện
quâny
quânkhu
Niêmmạcnhợt,ban
xuấthuyếthoạitử,
sốt38,3oC,mạch
130lần/phút,HA
120/90mmHg,ranrít
đỉnhphổi
Theo
dõihội
chứng
Lyell
-
Thởoxy5l/
phút;Solumedrol;
Adrenalinphadịch
truyềnTM
Bệnh
viện
tuyến
trung
ương
0h36
10/02/2025
(giờ31)
Bệnhviện
tuyến
trung
ương
Glasgow3điểm,
đngtử4mm,phản
xạđngtửâmtính,
ngừngtuầnhoàn
Sốc
nhiễm
khuẩn
donão
môcầu
Bạchcầu13,08
G/L,creatinin
265µmol/L,pH
7,05,PaCO2
116;CTphùphổi,
PCR(+)vớiNMC
Đặtnộikhíquản,
cấpcứuhisinh
timphổitổnghợp
nângcao
Tửvong
giờthứ
32
3.BÀNLUẬN
NhiễmkhuẩnNMCởnướctachủyếuhaygặpnhómhuyếtthanhBvớicáctriệuchứngđiểnhìnhcủa
viêmmàngnão.Tuynhiên,mộttỉlệlớncáctrườnghợpnhiễmkhuẩnNMCnhómW135đượcbáocáolà
cácthểkhôngđiểnhình(nhưcácthể:viêmdạdày;viêmphổi;viêmkhớp;viêmcơtim[4]).Nhữngtriệu
chứngphổbiếnnhấtđượcbáocáobaogm:sốt(36-100%),bunnônhoặcnôn(38-47%),ho(7-57%),
đauhọng(13-34%),nhứcđầu(7-50%),tiêuchảy(8-47%),thayđổitrạngtháiýthức(7-38%).Tỉlệtửvong
daođộngtừ8-40%vàtỉlệđểlạidichứnglâudàitừ4-14%[5].Đốivớicabệnhnày,cáctriệuchứngđiển
hìnhlà:đaubng,sốt;sauđóxuấthiệnbanxuấthuyếtvàtiếntriểnnhanh,dẫnđếnsốcnhiễmkhuẩnvà
tửvong.ChẩnđoáncănnguyêndựatrênxétnghiệmvisinhvậttrongmáubằngphươngphápRealtime
PCRchokếtquảdươngtínhvớiN.meningitidisnhómhuyếtthanhW135.
TạpchíYHỌCQUÂNSỰ,SỐ375(3-4/2025) 9
NGHIÊNCỨU-TRAOĐỔI
Đaubng,bunnônlàbiểuhiệnbanđầurấthiếmgặpvàcóthểbịbỏquatrongquátrìnhđịnhhướng
chẩnđoánnhiễmkhuẩnNMC.Điềunàycóthểlàlídolàmchậmviệcchỉđịnhsửdngkhángsinhtrong
điềutrịBN.Mộtsốnghiêncứutrênthếgiớiđãghinhậnđaubngnhưmộtbiểuhiệnbanđầucủanhiễm
khuẩnNMC[12].Hơnnữa,đaubngvàrốiloạntiêuhóađượcghinhậnthườngxảyraởnhiễmkhuẩn
NMCnhómW135hơnlàcácnhómkhác[6].Nguyênnhângâyđaubngvẫnchưarõràng.Mộtsốgiả
thuyếtchorằng,quátrìnhbệnhsinhcủabệnhlàdogiảmtướimáumạctreo,nhimáumạcnốidonhiễm
trùng,hoặcquátrìnhxâmnhậpcủavikhuẩnvàocáctạngtheođườngmáu,hoặcnhiễmtrùngđilêntừ
đườngtiếtniệu-sinhdc,hoặclắngđọngphứchợpmiễndịch[12].
ỞBNnày,xétnghiệmrealtimePCRmẫumáupháthiệnN.meningitidisởCt20,chứngtỏmậtđộvi
khuẩntrongmáurấtcao,cóthểvikhuẩnđãxâmnhậpvàgâytổnthươngcáctạngđườngtiêuhóagây
ratriệuchứngđaubng.ƯuđiểmcủaphươngphápPCRpháthiệntácnhânNMClàthờigianpháthiện
nhanh(2-3giờ),chínhxácvàđặchiệu.Phươngphápnuôicấythườngkhóthựchiệnởtuyếnquânyquân
khudođiềukiệnnuôicấyvớiNMCphứctạp,thờigianlâu(2-3ngày),kếtquảbịảnhhưởngnếuBNcósử
dngkhángsinhtrướckhilấymẫu.
BanxuấthuyếtcũnglàtriệuchứngchỉđiểmchonhiễmNMCthểnhiễmkhuẩnhuyết.Hìnhảnhcácban
xuấthuyếtdạngnốt,mảng,ấnkhôngmấtmàu.Cácbanxuấthuyếtnàycóthểbịchẩnđoánnhầmsangban
xuấthuyếtdạngsởi,sốcphảnvệhayhộichứngLyell.TrênBNnày,cóxuấthiệnbanxuấthuyếthoạitửởgiờ
thứ29củabệnh,chonênthayvìnghĩđếnnhiễmkhuẩnhuyếtdoNMC,tuyếndướilạinghĩđếnsốcphảnvệ.
Hình1.A:Hìnhảnhbanxuấthuyếtdướidavùnglưng;B-C:Máungoạivi;D:Dịchnãotủy
(40X:1.Banxuấthuyết;2.Vikhuẩnnhânlêntrongmáu;3.Thựcbàochứavikhuẩntrongmáu;
4.Thựcbàochứavikhuẩntrongdịchnãotủy).
A
C
A
C
Hình2.HìnhảnhgiảiphẫubệnhcáctạngA:Phổi;B:Tim;C:Não;D:Gan
(40X:1.Phếnang;2.Tếbàocơtim;3.Tếbàothầnkinh;4.Tếbàogan).
10 TạpchíYHỌCQUÂNSỰ,SỐ375(3-4/2025)
NGHIÊNCỨU-TRAOĐỔI
Đâylàđiểmcầnlưuývớinhữngtrườnghợp
cóbanxuấthuyếthoạitửthìcầnnghĩngayđến
nguyênnhândoNMC.TrongnhiễmkhuẩnNMC,
sựhìnhthànhcácbanhoạitửcóthểlanrộngvào
môdướida,cơvàxương,gâyratìnhtrạngchảy
máuthứphátdogiảmtiểucầuvàđôngmáurải
ráctronglngmạch(DIC).
Hộichứngsốc nhiễmkhuẩn doNMC cótỉ lệ
tử vong cao (từ 21-44%). Bệnh cảnh lâm sàng
thường là viêm họng, sốt và các triệu chứng
đườngtiêuhóa(lànhữngtriệuchứngkhôngđặc
hiệu); tiếp theo là xuất huyết dưới da lan rộng
nhanhchóngvàtímtáitoànthân,xuấthuyếttuyến
thượng thận gây suy tuyến thượng thận. Bệnh
tiếntriển rấtnhanh dẫnđến sốc nộiđộc tố,sốc
nhiễmkhuẩn.Ngườibệnhnhanhchónghônmê,
trytimmạch,suythậnvàtửvongtrongvngtừ
24-48giờ.SốctrongnhiễmkhuẩnhuyếtdoNMC
là do giảm thể tích máu [9], rốiloạnchức năng
cơtim[16],thayđổitrươnglựcvậnmạchvàsuy
tuyếnthượngthậnởmộtsốtrườnghợp.Sốclà
mộttrongnhữngyếutốxácđịnhbệnhnặngvàcó
liênquanđếntỉlệtửvongcaohơn[8].
Cận lâm sàng trên BN cho thấy tình trạng
sốc nhiễm khuẩnvới cácchỉ số bạch cầu tăng
(Neutrophil tăng), chỉ số CRPtăng. Các chỉ số
vềđôngmáutăngchothấycóquátrìnhrốiloạn
đông máu trong lng mạch. Một số chỉ số khí
máu(PaCO2 tăng) cho thấy tình trạng rốiloạn
hôhấpnghiêmtrọngtrênBN,làmchotìnhtrạng
bệnhcàngtrởnênnặngnề.Giảiphẫubệnhcho
thấy các hình ảnhvi khuẩn lan tràn trong máu
ngoại vi (hình 1B),các đại thực bào trong máu
(hình1C)vàtrongdịchnãotủy(hình1D)làminh
chứngchosựnhânlênmạnhmẽcủaNMCtrong
máu,gâynêntìnhtrạngnhiễmkhuẩnhuyết.Hơn
nữa, giải phẫu bệnh các cơ quan trong cơ thể
chothấytìnhtrạngphùphổicấp(hình2A),các
hìnhảnhtimsunghuyết(hình2B),phùnãonhẹ
(hình2C),ganứhuyết(hình2D).Hìnhảnhcho
thấyBNtửvongdotìnhtrạngphùphổicấp,trong
khicáctriệuchứngtổnthươngnãokhôngbiểu
hiệnrõ.Mộtsốnghiêncứucũngghinhậntrường
hợpsốcnhiễmkhuẩndoNMCgâyphùphổicấp
ởtrẻem[7].Tuynhiên,hicứutriệuchứnglâm
sàng ghi nhậntrong bệnh ánvà kết quả khám
nghiệmtửthichothấydườngnhưcósựkhông
tươngxứnggiữakếtquảcậnlâmsàngvàtriệu
chứnglâmsàngvềtìnhtrạngsuyhôhấpdẫnđến
tửvongtrênBN.
Kếtquảgiảiphẫubệnhchothấyhìnhảnhhai
phổicăng,tronglngphếnangvàphếquảnchứa
nhiềudịchtơhuyếtlàmcảntrởlưuthôngđường
thở.Tại quân y tuyếntrước, chưa có hình ảnh
chpphimXquangphổi;chỉkhámthấyranrítở
đỉnhphổi,khôngco rút cơhô hấp. Đâycũnglà
lưuý cho các nhân viên y tế trongkhám, chẩn
đoán và tiên lượng BN nhiễm NMC tại quân y
tuyếntrước.
TiênlượngnhiễmkhuẩnNMCphthuộcvào
khả năng chẩn đoán sớm và kịp thời, phương
phápđiềutrịvàđộclựccủanhómhuyếtthanhgây
bệnh.Chẩnđoánsớmvàđiềutrịkịpthờinhiễm
khuẩnhuyếtdoNMClàrấtquantrọngđểgiảmtỉ
lệtửvong.TheonghiêncứucủaMartinGlimåker
vàcộngsựnăm2015,điềutrịkhángsinhchậm
hơn 1giờ làm tăng nguy cơ tử vong lên 12,6%
[6].Khángsinhđượclựachọntrongđiềutrịbệnh
làCeftriaxone.Theobáocáocabệnh,BNđược
sửdngkhángsinhMetrodinazol500mgx1chai
truyềntĩnhmạchởtuyếntrungđoàn.Tuynhiên,
theoHướngdẫnsố138/HD-QYngày14/01/2022
củaCcquâny,khipháthiệncáctrườnghợpnghi
ngờ nhiễm NMC, cần sửdng ngaykháng sinh
đường tiêm Cefotaxim (2g tiêm tĩnh mạch mỗi
4 giờ) hoặc Ceftriaxone (2g tiêm tĩnh mạch mỗi
12giờ)vàchuyểnBNngay-chuyểnvượttuyến
vềbệnhviệncaonhất,gầnnhất[2].Điềunàycó
thểđượcgiảithíchdokhảnăngchẩnđoánsớm
NMClàhếtsứckhókhănvớituyếnquânyđơn
vị.Hơn nữa, BN này khởi phát với những triệu
chứng không điển hình của nhiễm khuẩn NMC
(đaubng,rốiloạntiêuhóa),dẫnđếnchẩnđoán
muộnvàsửdngthuốckhángsinhchưaphùhợp.
Ngoàira,tìnhtrạngbệnhnhiễmkhuẩnNMCcũng
phthuộcvàonhómhuyếtthanhNMCgâybệnh.
Theo các nghiên cứu trên thế giới, nhiễm
khuẩn NMCnhómW135thườngxảyranhiềuở
châuPhivàthườnggâyracácbiếnchứngnặng
nềchoBN[15].NMCnhómW135thuộcdngST-
11làloạisiêuxâmlấn.Chúngcóliênquanđếntỉ
lệmắc,tửvongvàgâyracácđợtbùngphátmạnh
trongcộngđng[14].TrườnghợpBNtửvongnày
làmộttrongnhữngcabệnhcótriệuchứngkhông
điểnhình, hiếmgặpcủa nhiễmkhuẩn NMC.Do
vậy,trướcmộtcabệnhcósốt,códấuhiệurốiloạn
tiêuhóa,khôngcóhộichứngmàngnão,cabệnh
xuất hiện ở mùa Đông-Xuân (thời gian thường
gặpcủa các ca bệnh NMC),rất cần đượcquan
tâm theo dõisát, không quên đề phng và luôn
luôncảnhgiácvớitriệuchứngcủanhiễmkhuẩn
NMCnhómhuyếtthanhW135.
5.KẾTLUẬN
NhiễmkhuẩnNMCnhómhuyếtthanhW135là
mộtthểbệnhhiếmgặpởnướcta.Bệnhthường
TạpchíYHỌCQUÂNSỰ,SỐ375(3-4/2025) 11
NGHIÊNCỨU-TRAOĐỔI