BỘ NỘI VỤ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI
BÁO CÁO TỔNG HỢP KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
ĐỀ TÀI KHOA HỌC CẤP BỘ
CƠ SỞ KHOA HỌC XÂY DỰNG MÔ HÌNH
LƢU TRỮ TƢ NHÂN Ở VIỆT NAM
MÃ SỐ: ĐT.24/16
CHỦ NHIỆM ĐỀ TÀI: ThS.TRẦN VĂN QUANG
HÀ NỘI, NĂM 2019
NHỮNG NGƢỜI THAM GIA THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
Chủ nhiệm đề tài:
ThS.Trần Văn Quang, Giảng viên Khoa Văn thư - Lưu trữ,
Trường Đại học Nội vụ Hà Nội, Bộ Nội vụ
Những ngƣời tham gia đề tài:
1. TS. Trần Hoàng, Nguyên Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước,
Bộ Nội vụ;
2. ThS. Vũ Thị Thanh Thủy, Phó Trưởng Phòng Nghiệp vụ địa phương, Cục
Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Bộ Nội vụ;
3. ThS. Trần Thị Loan, Quyền Trưởng Khoa Văn thư - Lưu trữ, Trường Đại
học Nội vụ Hà Nội, Bộ Nội vụ;
4. ThS. Trần Việt Hà, Phó Trưởng Khoa Văn thư - Lưu trữ, Trường Đại học
Nội vụ Hà Nội, Bộ Nội vụ;
5. ThS. Trịnh Thị Năm, Giảng viên Khoa Văn thư - Lưu trữ, Trường Đại học
Nội vụ Hà Nội, Bộ Nội vụ.
6. ThS. Phạm Thị Ngân, Vụ Tổ chức - Cán bộ, Học viện Chính trị quốc gia
Hồ Chí Minh - Thư ký đề tài.
DANH MỤC TRANH ẢNH
Tên
Nội dung
Trang
Ảnh 1.1
Giấy khai sinh của ông Phạm Trọng Châu, tỉnh Vĩnh
Phúc, năm 1924
11
Ảnh 1.2
Thiếp cưới, kỷ vật của anh hùng liệt sỹ Nguyễn Văn
Trỗi và bà Phan Thị Quyên năm 1964
19
Ảnh 1.3
Giấy khen của ông Trần Văn Tiếp
21
Ảnh 2.1
Gia phả Lê Tự Tộc tại tỉnh Quảng Nam hiện đang lưu
giữ tại nơi thờ tự
34
Ảnh 2.2
Tủ đựng tài liệu của gia đình ông Tô Trọng Tạo tại
Vĩnh Phúc
35
Ảnh 2.3
Tủ đựng tài liệu của gia đình ông Huỳnh Đức Nữa tại
Quảng Nam
35
Ảnh 2.4
Trung tâm Di sản các nhà Khoa học Việt Nam
thành lập 27/9/2008
39
Ảnh 2.5
Con trai nhà nghiên cứu văn học Hoài Thanh trao một
số tài liệu gốc cho Trung tâm Lưu trữ quốc gia III
44
Ảnh 2.6
Lễ tiếp nhận tài liệu của nguyên Phó thủ tướng
Nguyễn Khánh
45
Ảnh 2.7
Lễ giao nhận tài liệu cá nhân của GS.TSKH.VS
Nguyễn Duy Quý
45
Ảnh 2.8
Tài liệu lưu trữ cá nhân của GS.TSKH.VS Nguyễn
Duy Quý
46
Ảnh 2.9
Kỉ niệm chương vì sự nghiệp Văn thư - Lưu trữ do
Bộ Nội vụ tặng cho cụ Trần Thời Nhạ
49
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................. 1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ..................................................... 3
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ................................................. 4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................. 4
5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................ 5
6. Kết cấu của đề tài ........................................................................................... 6
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI LIỆU LƢU TRỮ TƢ NHÂN VÀ
MÔ HÌNH LƢU TRỮ TƢ NHÂN ..................................................................... 7
1.1. Một số khái niệm ......................................................................................... 7
1.1.1. Tư nhân .................................................................................................... 7
1.1.2. Tài liệu lưu trữ tư nhân ............................................................................ 7
1.1.3. Lưu trữ tư nhân ........................................................................................ 8
1.1.4. Mô hình lưu trữ tài liệu lưu trữ tư nhân ................................................... 9
1.2. Loại hình, nội dung của tài liệu lưu trữ tư nhân (tài liệu cá nhân, gia đình,
dòng họ) ........................................................................................................... 10
1.2.1. Tài liệu giấy ............................................................................................ 10
1.2.2. Tài liệu phim ảnh, ghi âm, ghi hình ....................................................... 13
1.2.3. Tài liệu điện tử ....................................................................................... 14
1.3. Đặc điểm của tài liệu lưu trữ tư nhân (tài liệu cá nhân, gia đình, dòng họ) ... 15
1.3.1. Đặc điểm về sở hữu ................................................................................ 15
1.3.2. Đặc điểm về hình thức ........................................................................... 16
1.3.3. Đặc điểm về nội dung ............................................................................. 17
1.4. Ý nghĩa của tài liệu lưu trữ tư nhân (tài liệu cá nhân, gia đình, dòng họ) 21
1.4.1. Là cơ sở để giải quyết chế độ, chính sách và các quyền lợi khác cho cá
nhân, gia đình, dòng họ .................................................................................... 21
1.4.2. Cung cấp tư liệu để nghiên cứu về cuộc đời, hoạt động của các cá nhân;
sự phát triển của các gia đình, dòng họ ............................................................ 23
1.4.3. Cung cấp tư liệu để nghiên cứu sự phát triển ngành, lĩnh vực và quốc gia ... 24
1.4.4. Góp phần vào việc gìn giữ bản sắc văn hóa của dân tộc, giáo dục truyền
thống cho các thế hệ sau .................................................................................. 25
Tiểu kết Chương 1 ............................................................................................ 28
CHƢƠNG 2. THỰC TIỄN TỔ CHỨC LƢU TRỮ TƢ NHÂN Ở VIỆT
NAM VÀ MỘT SỐ NƢỚC ............................................................................... 30
2.1. Cơ sở pháp lý ............................................................................................ 30
2.1.1. Những nội dung đã được quy định ........................................................ 30
2.1.2. Những vấn đề chưa được quy định ........................................................ 32
2.2. Thực tiễn tổ chức, quản lý tài liệu lưu trữ tư nhân ở Việt Nam ............... 33
2.2.1. Lưu trữ tại gia ......................................................................................... 33
2.2.2. Lưu trữ tập trung tại các cơ sở lưu trữ tư nhân ...................................... 38
2.2.3. Hiến tặng bảo quản tại các Lưu trữ lịch sử ............................................ 42
2.2.4. Nhận xét, đánh giá ưu điểm, hạn chế trong tổ chức lưu trữ tư nhân ở
Việt Nam .......................................................................................................... 47
2.3. Thực tiễn tổ chức, quản lý tài liệu lưu trữ tư nhân ở một số nước và
những bài học kinh nghiệm .............................................................................. 51
2.3.1. Thực tiễn tổ chức, quản lý tài liệu lưu trữ tư nhân ở một số nước ......... 51
2.3.2.Một số mô hình tổ chức tài liệu lưu trữ tư nhân trên thế giới ................. 65
2.3.3. Những bài học kinh nghiệm ................................................................... 68
Tiểu kết chương 2 ............................................................................................ 69
CHƢƠNG 3. MÔ HÌNH LƢU TRỮ TƢ NHÂN Ở VIỆT NAM VÀ CÁC
GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ ................................................................................ 71
3.1. Sự cần thiết xây dựng mô hình lưu trữ tư nhân ........................................ 71
3.2. Đề xuất mô hình lưu trữ tư nhân ............................................................... 73
3.2.1. Tổ chức lưu trữ tại gia ............................................................................ 74
3.2.2. Tổ chức lưu trữ tập trung tại các cơ sở lưu trữ tư nhân ......................... 75
3.2.3. Nhà nước hỗ trợ và quản lý tài liệu cá nhân, gia đình, dòng họ ............ 77
3.3. Những giải pháp và kiến nghị ................................................................... 81
3.3.1. Xây dựng và ban hành văn bản quy định về tài liệu cá nhân, gia đình,
dòng họ ............................................................................................................. 81
3.3.2. Trách nhiệm của các cơ quan quản lý về lưu trữ ................................... 83
3.3.3. Tuyên truyền, giáo dục cho công dân hiểu về tài liệu, ý nghĩa của tài
liệu lưu trữ ........................................................................................................ 87
3.3.4. Đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất, nhân lực .............................................. 88
Tiểu kết Chương 3 ............................................................................................ 90
KẾT LUẬN ........................................................................................................ 92
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................... 94
PHỤ LỤC ......................................................................................................... 100
