hoµn thiÖn hÖ thèng ®Þnh møc lao ®éng

®Ó ®æi míi c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh

cña ngµnh ®−êng s¾t

ThS. nguyÔn phi long

Tãm t¾t: Ph©n tÝch c«ng t¸c ®Þnh møc lao ®éng trong ngμnh ®−êng s¾t vμ ®Ò xuÊt ph−¬ng

h−íng hoμn thiÖn hÖ thèng ®Þnh møc lao ®éng ®Ó ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý cña ngμnh ®−êng s¾t.

Summary: Analyzing the norm tasks of the labor in the railway branch and proposing the direction to improve the labor norm system in order to renovate the management in the railway branch.

- ViÖc thùc hiÖn ®Þnh møc bÞ xem nhÑ. NhiÒu kÕ ho¹ch, dù ¸n kh«ng tu©n theo c¸c ®Þnh møc ®· ®−îc ban hµnh. §Æc biÖt lµ thêi gian cuèi cïng khi cã chÕ ®é kho¸n ë mét sè bé phËn c¸c c«ng viÖc hÇu nh− ®−îc giao theo tháa thuËn víi ng−êi lao ®éng.

Cã nh÷ng tån t¹i nh− trªn lµ do c«ng t¸c ®Þnh møc ®· kh«ng quan t©m ®Çy ®ñ vµ ®©y lµ mét ®iÓm yÕu trong qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh. Khi ®· kh«ng cã c¸c ®Þnh møc hoµn chØnh th× kh«ng thÓ cã gi¸ thµnh, ®¬n gi¸... chÝnh x¸c tõ ®ã kh«ng thÓ cã chiÕn l−îc kinh doanh, chiÕn l−îc gi¸ c¶.

Hoµn thiÖn hÖ thèng ®Þnh møc kh«ng ph¶i lµ mét c«ng viÖc dÔ dµng. Nã ®ßi hái nhiÒu c«ng søc vµ quy tr×nh nghiªn cøu hîp lý b¾t ®Çu tõ khi x¸c ®Þnh môc tiªu, lùa chän ph−¬ng ph¸p cho ®Õn lóc tæ chøc thùc hiÖn.

Môc tiªu cÇn ®¹t ®−îc

§Þnh møc lao ®éng lµ c¬ së ®Ó tæ chøc lao ®éng khoa häc, x©y dùng c¸c chiÕn l−îc kinh doanh, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, h¹ch to¸n kinh tÕ, tr¶ l−¬ng cho ng−êi lao ®éng... Trong ®Þnh møc lao ®éng bao gåm ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè ph¸t huy kh¶ n¨ng lao ®éng, an toµn, gi÷ g×n søc kháe cho ng−êi lao ®éng. Trong kinh tÕ thÞ tr−êng mäi doanh nghiÖp ®Òu ph¶i quan t©m khai th¸c hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng lao ®éng cña m×nh ®ång thêi tu©n thñ luËt lao ®éng ®· ®−îc ban hµnh. C¸c ®Þnh møc lao ®éng còng lµ c¬ së ®Ó ng−êi sö dông lao ®éng dÔ tu©n thñ luËt lao ®éng trong kinh tÕ thÞ tr−êng, chÝnh v× vËy ®Ó tæ chøc lao ®éng khoa häc trong bÊt cø doanh nghiÖp nµo th× c«ng t¸c ®Þnh møc còng ®−îc coi lµ mét träng t©m. ChÊt l−îng cña hÖ thèng ®Þnh møc vµ viÖc tu©n thñ ®Þnh møc lµ mét trong c¸c tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é khoa häc còng nh− tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch c«ng t¸c ®Þnh møc trong ngµnh ®−êng s¾t cho thÊy nh÷ng vÊn ®Ò næi bËt sau:

- Trong ngµnh ®−êng s¾t cßn thiÕu nhiÒu lo¹i ®Þnh møc cho c¸c c«ng viÖc.

Khi hoµn thiÖn hÖ thèng ®Þnh møc ph¶i lµ mét hÖ thèng v¨n b¶n thèng nhÊt, chi tiÕt víi nh÷ng h−íng dÉn cô thÓ vÒ c¸ch thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc. C¸c kÕ ho¹ch, c¸c dù ¸n vµ c¸c tÝnh to¸n kinh tÕ ®Òu ph¶i x©y dùng vµ ®−îc duyÖt theo c¸c møc lao ®éng ®· ®−îc quy ®Þnh. - §a sè c¸c ®Þnh møc lao ®éng ®· cò. Mét sè ®· kh«ng cßn chÝnh x¸c v× ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ®· thay ®æi kh¸c xa víi tr−íc ®©y.

Lùa chän ph−¬ng ph¸p

VÒ lý thuyÕt cã nhiÒu ph−¬ng ph¸p ®Þnh møc kü thuËt lao ®éng nh−ng nãi chung cã thÓ chia ra thµnh 2 nhãm chÝnh ®ã lµ c¸c ph−¬ng ph¸p thèng kª kinh nghiÖm vµ c¸c ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch. kh¸c x¸c ®Þnh b»ng kh¶o s¸t bÊm giê. Ph−¬ng ph¸p nµy kh¾c phôc ®−îc c¸c nh−îc ®iÓm cña nh÷ng ph−¬ng ph¸p trªn cã thÓ cho chóng ta c¸c kÕt qu¶ chÝnh x¸c vµ t−¬ng ®èi nhanh chãng. C¸c tr−êng hîp ®Æc biÖt chóng ta sÏ sö dông mét trong c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c ®· nªu ë trªn.

VÒ c¸ch tæ chøc thùc hiÖn

Ph−¬ng ph¸p thèng kª kinh nghiÖm lµ ph−¬ng ph¸p dùa vµo c¸c sè liÖu thèng kª vÒ møc cña c¸c thêi kú tr−íc, dùa vµo kinh nghiÖm cña ng−êi x©y dùng møc ®Ó ®Æt ra møc míi cho thêi kú tíi. Ph−¬ng ph¸p nµy cã −u ®iÓm ®¬n gi¶n dÔ lµm, Ýt tèn thêi gian, phôc vô kÞp thêi cho c«ng t¸c s¶n xuÊt nªn nã ®−îc sö dông nhiÒu trong ®−êng s¾t. Tuy nhiªn ph−¬ng ph¸p nµy cã ®é chÝnh x¸c kh«ng cao, chØ nªn sö dông ®èi víi c¸c tr−êng hîp cã khèi l−îng c«ng viÖc thÊp. ThÝ dô ®Þnh møc cho mét vµi m¸y xÕp dì t¹i mét ga, ®Þnh møc c¾t lÊy toa xe ë mét ga nhá däc ®−êng...

Tµi liÖu tham kh¶o

X©y dùng møc lao ®éng lµ vÊn ®Ò t−¬ng ®èi khã kh¨n phøc t¹p. C«ng viÖc nµy cßn gÆp nh÷ng trë ng¹i kh¸c ngoµi c¸c vÊn ®Ò kü thuËt, bëi v× ®Þnh møc lao ®éng ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn thêi gian, c−êng ®é lµm viÖc, thu nhËp cña mçi c¸ nh©n vµ tËp thÓ. Bëi vËy vÊn ®Ò nµy cÇn ®−îc gi¶i quyÕt mét c¸ch toµn diÖn tõ kü thuËt x©y dùng møc, chän ®èi t−îng kh¶o s¸t ®Õn c«ng t¸c t− t−ëng cho tËp thÓ c¸ nh©n nh÷ng ng−êi lao ®éng. C¸c møc lao ®éng cã rÊt nhiÒu nh−ng tr−íc hÕt cÇn −u tiªn c¸c møc lao ®éng liªn quan trùc tiÕp ®Õn c«ng t¸c ch¹y tµu. C¸c møc sau khi ®· ®−îc x©y dùng cÇn ®−îc thÈm ®Þnh tr−íc khi ban hµnh. §Ó c¸c møc ®−îc sö dông khi duyÖt c¸c dù ¸n, kÕ ho¹ch, khi thanh quyÕt to¸n cÇn ph¶i lÊy c¸c møc lµm c¬ së. C¸c møc ®−îc x©y dùng theo nh÷ng ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cô thÓ mµ c¸c ®iÒu kiÖn cña s¶n xuÊt lu«n thay ®æi nªn viÖc ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c møc ®· l¹c hËu lµ rÊt cÇn thiÕt. C«ng viÖc nµy cÇn ®−îc tiÕn hµnh th−êng xuyªn theo lÞch tr×nh cè ®Þnh hay th«ng qua c¸c ph©n tÝch chuyªn ®Ò. C¸c møc l¹c hËu sau khi ®· ®−îc ph¸t hiÖn cÇn nhanh chãng xem xÐt ®iÒu chØnh hoÆc x©y dùng l¹i cho phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn tæ chøc kü thuËt míi.

[1] QuyÕt ®Þnh sè 06/2002/Q§-TTg ngμy 7/1/2002 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ viÖc phª duyÖt quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh giao th«ng vËn t¶i ®−êng s¾t ®Õn n¨m 2020.

[2] Ph¸p lÖnh gi¸ vµ c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn thi

hµnh, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, 2004.

[3] TSKH NguyÔn H÷u Hµ. Marketing trong ngμnh

Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch lµ ph−¬ng ph¸p x©y dùng møc cã c¨n cø khoa häc dùa trªn nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc tÕ s¶n xuÊt trªn n¬i lµm viÖc. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ®−îc chia thµnh 3 ph−¬ng ph¸p: Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch nghiªn cøu, ph©n tÝch tÝnh to¸n vµ ph−¬ng ph¸p kÕt hîp. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch nghiªn cøu lµ ph−¬ng ph¸p x©y dùng møc trong ®ã c¸c chi phÝ thêi gian ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ph©n tÝch xö lý c¸c kÕt qu¶ quan s¸t trªn n¬i lµm viÖc. Ph−¬ng ph¸p nµy cã −u ®iÓm s¸t víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ s¶n xuÊt cña ngµnh ®−êng s¾t nh−ng l¹i tèn rÊt nhiÒu c«ng søc nªn viÖc thùc hiÖn sÏ cã nhiÒu khã kh¨n. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch tÝnh to¸n lµ ph−¬ng ph¸p c¨n cø vµo c¸c tiªu chuÈn hao phÝ thêi gian, c¸c tÝnh n¨ng cña m¸y mãc thiÕt bÞ vµ sö dông c¸c c«ng thøc ®Ó tÝnh c¸c yÕu tè thêi gian cÊu thµnh møc. Ph−¬ng ph¸p nµy cã −u ®iÓm lµ Ýt tèn thêi gian nh−ng kÕt qu¶ kh«ng s¸t víi ®iÒu kiÖn lu«n biÕn ®æi cña ngµnh ®−êng s¾t.

vËn t¶i. NXB Thèng kª, 1999(cid:161)

Trong ®iÒu kiÖn cña ngµnh ®−êng s¾t ViÖt Nam hiÖn nay chóng ta nªn sö dông ph−¬ng ph¸p thø 3 lµ ph−¬ng ph¸p kÕt hîp lµ ph−¬ng ph¸p trong ®ã mét sè yÕu tè thêi gian ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc cßn mét sè