PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRẺ KHOA LÝ LUẬN
CHÍNH TRỊ TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI CN. NGUYỄN NGỌC HÀ Bộ môn Những nguyên lý cơ bản của CNMLN Khoa Lý luận chính trị Trường Đại học Giao thông Vận tải
Tóm tắt: Đề tài làm rõ thực trạng đội ngũ giảng viên trẻ khoa Lý luận chính trị của trường Đại học Giao thông Vận tải, về số lượng, chất lượng, những ưu điểm và hạn chế của đội ngũ giảng viên trẻ, từ đó tìm ra những nguyên nhân của hạn chế, đưa ra những giải pháp để phát triển đội ngũ giảng viên trẻ ở Khoa nhằm đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp giáo dục – đào tạo của nhà trường.
Summary: The theme analyses the factual situation of young lecturers Faculty of theory of politics of Transport and Communication University, in both quanity and quality sides, then point out good points and bad points of young lecturers. From that situation, the theme finds out the reasons for bad points and recommends some sollutions to develop young lecturers in order to meet the University’s requirement.
MLN- VTKT
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
tạo Nhà trường đã tăng quy mô đào tạo, mở rộng cơ sở vật chất, mở thêm nhiều chuyên ngành đào tạo… trước tình hình đó việc phát triển đội ngũ giảng viên trẻ nói chung và đội ngũ giảng viên trẻ khoa Lý luận chính trị là hết sức cần thiết nhằm tạo ra đội ngũ kế cận trong tương lai. Trong phạm vi bài viết này tác giả chỉ tập trung nghiên cứu đội ngũ giảng viên trẻ ở Khoa Lý luận chính trị, đánh giá về thực trạng và đưa ra các giải pháp đề phát triển đội ngũ giảng viên trẻ trước yêu cầu sự nghiệp giáo dục đào tạo của nhà trường.
II. NỘI DUNG
1. Thực trạng đội ngũ giảng viên trẻ khoa Lý luận chính trị trường Đại học Giao thông Vận tải
Theo quan niệm của tác giả, giảng viên Trường Đại học Giao thông Vận tải là một ngôi trường có bề dày lịch sử, trường được thành lập năm 1962, ngoài các Khoa, Ban cơ bản chuyên môn đào tạo về lĩnh vực cầu, đường… Nhà trường đặc biệt quan tâm chú trọng xây dựng Ban Mác – Lênin, từ đó đến nay Ban Mác – Lênin đã không ngừng phát triển về số lượng cũng như chất lượng đáp ứng được yêu cầu giáo dục về các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, giáo dục lập trường tư tưởng chính trị, đường lối chính sách, pháp luật của Đảng và nhà nước, các kiến thức về lĩnh vực khoa học xã hội nhân văn cho nhiều thế hệ học sinh, sinh viên của trường. Đến nay Ban Mác – Lênin đã phát triển thành Khoa Lý luận chính trị. Trước yêu cầu của sự nghiệp giáo dục đào
nghiên cứu khoa học, hướng dẫn sinh viên nghiên cứu khoa học nhằm nâng cao trình độ chuyên môn cũng như kinh nghiệm thực tiễn.
Một số có trình độ tin học, ngoại ngữ tốt, do đó có điều kiện và khả năng để áp dụng công nghệ thông tin vào nghiên cứu và giảng dạy.
MLN- VTKT
Đa số các giảng viên trẻ trong khoa có trình độ thạc sỹ trở lên, hiện nay có 05 đồng chí đang học cao học, 03 đồng chí đang học nghiên cứu sinh, có thể nói đây là một thế mạnh của các giảng viên trẻ Khoa lý luận chính trị, việc học tập để bồi dưỡng nâng cao trình độ là hết sức cần thiết nó giúp cho đội ngũ giảng viên trẻ có đủ phẩm chất, năng lực chuyên môn để đáp ứng được yêu cầu giảng dạy trên lớp và công tác nghiên cứu khoa học. trẻ là những người có thâm niên làm công tác giảng dạy (tuổi nghề) dưới 7 năm, có tuổi đời dao động trong khoảng từ 23 - 35 tuổi. Sở dĩ Tác giả đưa ra quan niệm trên là căn cứ vào điều lệ Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh quy định: Thanh niên Việt Nam có tuổi đời từ 15 đến 30, thừa nhận điều lệ Đoàn, lý lịch rõ ràng thì được kết nạp vào Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh. Căn cứ theo quy định của Luật giáo dục về độ tuổi ở các bậc học thì những người tốt nghiệp Đại học có tuổi đời khoảng 23 tuổi. Như vậy theo điều lệ Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh thì suy ra những người có tuổi đời dưới 30 thì được coi là trẻ, theo quy định của luật giáo dục thì những người có tuổi đời từ 23 tuổi trở lên mới có thể đảm nhiệm công việc giảng dạy ở bậc Đại học.
Ngoài ra, giảng viên trẻ trong khoa còn là lực lượng nòng cốt trong việc tham gia công tác đoàn, công tác văn nghệ, thể dục thể thao nhằm xây dựng mối quan hệ đoàn kết, giao lưu học hỏi lẫn nhau trao đổi công tác chuyên môn, kinh nghiệm thực tiễn..giữa các giảng viên trong trường.
Bên cạnh những ưu điểm nêu trên đội ngũ giảng viên trẻ của Khoa Lý luận chính trị có những hạn chế sau:
1.2. Những hạn chế
Với cách quan niệm nêu trên thì hiện nay Khoa Lý luận chính trị có số giảng viên trẻ chiếm 2/3 số lượng giảng viên trong Khoa. Sự chênh lệch về tuổi đời cũng như tuổi nghề không quá cách xa, các đồng chí có năm sinh trong khoảng từ 1973 – 1975 là 06 đồng chí, từ 1976 – 1979 là 08 đồng chí, từ 1980 – 1984 là 12 đồng chí. Như vậy đội ngũ giảng viên trẻ chiếm số đông trong khoa, sự chênh lệch về độ tuổi không quá cách biệt, điều này sẽ đảm bảo không xảy ra tình trạng hụt hẫng, thiếu giáo viên khi các đồng chí giảng viên đến tuổi nghỉ hưu. Đội ngũ giảng viên trẻ của Khoa có những điểm mạnh và hạn chế sau: Đa số các giảng viên trẻ có tuổi đời cũng như tuổi nghề còn ít nên kinh nghiệm chuyên môn cũng như kinh nghiệm thực tiễn còn hạn chế. 1.1. Về ưu điểm
Nhiều đồng chí giảng viên trẻ trình độ chuyên môn chưa sâu, phương pháp nghiên cứu khoa học, phương pháp giảng dạy còn nhiều hạn chế. Đa số các giảng viên trẻ ở Khoa có sự nhạy bén, năng động trong công việc, có khả năng thích ứng nhanh với những sự biến đổi trong cuộc sống.
Trình độ ngoại ngữ, tin học của một số đồng chí còn hạn chế cần phải học tập và bồi dưỡng để nâng cao. Các giảng viên trẻ luôn có tinh thần cầu thị, học hỏi, tích cực sưu tầm tài liệu, tham gia
Tính tổ chức, tính kỷ luật, tính kế hoạch
của một bộ phận giảng viên trẻ chưa cao.
Một số đồng chí do những điều kiện ngoại cảnh tác động nên thời gian dành cho những công việc chung và việc nghiên cứu, học tập để nâng cao trình độ còn nhiều hạn chế.
Trước nhu cầu và quy mô đào tạo của Nhà trường, trước yêu cầu lực lượng kế cận khi các giảng viên có thâm niên công tác về nghỉ hưu thì số lượng giảng viên trẻ ở khoa còn thiếu cần phải bổ sung thêm.
2. Nguyên nhân của thực trạng đội ngũ giảng viên trẻ Khoa Lý luận chính trị hiện nay
2.1. Nguyên nhân những thành tựu
MLN- VTKT
Đội ngũ giảng viên trẻ đạt được những thành tựu nêu trên trước tiên là nhờ sự cố gắng, nỗ lực trong công tác nghiên cứu khoa học, trau dồi trình độ chuyên môn của bản thân mỗi đồng chí giảng viên.
độ tiền lương nên thu nhập của giảng viên trẻ còn thấp, một số đồng chí đã được nhà trường tạo điều kiện cho thuê nhà ở nhưng một số đồng chí hàng tháng phải bỏ ra một khoản tiền không nhỏ để thuê nhà ở bên ngoài. Do đời sống vật chất còn gặp nhiều khó khăn nên một số đồng chí giảng viên không yên tâm công tác phải đi làm thêm những việc bên ngoài để có thu nhập thêm, đặc biệt với những đồng chí đã lập gia đình vừa phải lo cho cuộc sống bản thân vừa phải trang trải cho gia đình… do đó thời gian giành cho việc nghiên cứu, học tập để nâng cao trình độ chuyên môn còn thiếu, điều này đã dẫn tới một mâu thuẫn rất khó giải quyết đối với các giảng viên trẻ trong khoa (thậm chí các đồng chí giảng viên trẻ trong và ngoài trường cũng gặp phải) đó là việc đảm bảo cuộc sống bình thường và nâng cao trình độ chuyên môn. Nếu giành nhiều thời gian cho việc học tập, nghiên cứu khoa học để nâng cao trình độ chuyên môn thì lại gặp khó khăn trong vấn đề thu nhập, đảm bảo cuộc sống và ngược lại nếu tìm cách để có thêm thu nhập, đảm bảo cuộc sống thì lại ảnh hưởng đến chất lượng chuyên môn.
Trước sự thay đổi của tình hình trong nước và quốc tế, của khoa học và công nghệ, các giảng viên trẻ đã có sự nhạy bén, chủ động trong việc học ngoại ngữ và tin học nhằm nâng cao trình độ của bản thân, áp dụng khoa học công nghệ vào việc giảng dạy, nghiên cứu.
Do tuổi đời cũng như tuổi nghề của các giảng viên trẻ còn ít nên trình độ chuyên môn chưa cao, chưa sâu. Hạn chế này các giảng viên trẻ gặp phải là tất yếu, hơn nữa do đặc thù của các ngành khoa học xã hội nhân văn là phải trải qua quá trình học tập, nghiên cứu, công tác nhiều năm, đúc kết lý thuyết, tổng kết kinh nghiệm thì mới có đủ “độ chín”, có chiều sâu trong chuyên môn.
Mặt khác, đội ngũ giảng viên trẻ trong Khoa được sự quan tâm của Đảng uỷ, Ban Giám hiệu Nhà trường, Chi uỷ, Ban Chủ nhiệm khoa đã tạo những điều kiện thuận lợi để các đồng chí giảng viên trẻ có cơ hội học tập nâng cao trình độ, có các chính sách khuyến khích các đồng chí giảng viên tham gia nghiên cứu khoa học, các chính sách khác như: hỗ trợ kinh phí khi đi học, chế độ cho thuê nhà ở…
2.2. Nguyên nhân của những hạn chế
Mặt khác, công tác quản lý, kiểm tra, giám sát đối với giảng viên trẻ chưa thật chặt chẽ, chưa sâu sát, bản thân một số đồng chí chưa thật sự cố gắng hết mình trong công tác chuyên môn cũng như trong các hoạt động khác.
Ngoài ra những yếu tố khác như: việc lập Nguyên nhân chủ yếu nhất là do các đồng chí giảng viên trẻ còn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống, do sự bất cập của chế
gia đình, vừa phải đi học nâng cao trình độ vừa phải tham gia nghiên cứu khoa học, tham gia giảng dạy… đã chi phối đến hiệu quả công việc, thời gian giành cho các công việc chung của các giảng viên trẻ.
Các chính sách, chủ trương của lãnh đạo cấp trên cũng tác động không nhỏ đến tư tưởng, tâm lý, đời sống của các giảng viên trẻ. Ví dụ trong thời gian vừa qua Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quyết định sát nhập 05 bộ môn khoa học Mác – Lênin thành 03 bộ môn ở các trường Đại học và Cao đẳng trong toàn quốc, điều này đã tạo ra tâm lý xáo trộn, lo lắng, không yên tâm công tác… trong các đồng chí giảng viên trẻ. Vẫn biết đây không chỉ là những khó khăn ở Khoa Lý luận chính trị, ở trường Đại học Giao thông Vận tải mà là khó khăn của cả một hệ thống giáo dục nước ta. Nhưng nếu vấn đề này không được giải quyết thì sẽ dẫn đến tình trạng lãng phí tài năng, chảy máu chất xám, thực tế đã cho thấy có rất nhiều giảng viên trẻ nói chung đã từ bỏ nghề nghiệp cao quý, từ bỏ niềm đam mê và sự cống hiến của mình cho các thế hệ học sinh, sinh viên để đi ra làm ở các công ty ngoài nhà nước, điều này là một thực tế rất đau xót. Đảng ta đã khẳng định: “giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu” do đó phải đặc biệt chú trọng và quan tâm đến đời sống của trí thức nói chung và những người làm công tác giáo dục nói riêng.
Hai là, bản thân các giảng viên trẻ phải có sự nỗ lực hết mình trong học tập, nghiên cứu khoa học để nâng cao trình độ chuyên môn, trau dồi những kinh nghiệm thực tiễn.
MLN- VTKT
Trên đây là những nguyên nhân dẫn tới thực trạng của đội ngũ giảng viên trẻ ở Khoa Lý luận chính trị, từ những nguyên nhân nêu trên tác giả đưa ra những giải pháp để phát triển đội ngũ giảng viên trẻ của Khoa trước yêu cầu của sự nghiệp giáo dục đào tạo của nhà trường.
3. Những giải pháp nhằm phát triển đội ngũ giảng viên trẻ ở khoa Lý luận chính trị trường Đại học Giao thông Vận tải
Một là, Nhà trường có những chính sách tạo điều kiện để nâng cao thu nhập, đảm bảo đời sống vật chất cho đội ngũ giảng viên trẻ giúp cho đội ngũ giảng viên trẻ có đủ điều kiện để yên tâm công tác, tập trung tối đa cho việc nghiên cứu khoa học, học tập để nâng cao trình độ chuyên môn.
Bản thân các giảng viên trẻ phải có sự “tự ý thức”, tự đánh giá được vị trí, vai trò, nhiệm vụ và trách nhiệm của mình phải cố gắng hết mình trong học tập cũng như công tác nghiên cứu khoa học. Nếu như có các điều kiện khách quan thuận lợi như: các chính sách đãi ngộ của nhà trường cho việc học tập và nghiên cứu, các chính sách tạo điều kiện về cơ sở vật chất… mà bản thân các giảng viên trẻ không có sự tự nỗ lực, tự phấn đấu thì không mang lại kết quả, trình độ chuyên môn không được nâng cao dẫn tới việc không đảm bảo được chất lượng giảng dạy. Bên cạnh việc nâng cao về trình độ chuyên môn các giảng viên trẻ phải tích cực trau dồi các kiến thức về tinh học, ngoại ngữ để có khả năng áp dụng những phương pháp giảng dạy hiện đại, nâng cao hiệu quả công việc, đọc và dịch những tài liệu tiếng nước ngoài…
Ba là, Nhà trường tiếp tục ban hành C. Mác nói rằng: con người muốn sống trước hết phải ăn, mặc, ở rồi mới nói đến làm chính trị, làm khoa học. Điều này là hoàn toàn biện chứng và khoa học, để các giảng viên nói chung và giảng viên trẻ nói riêng có thể yên tâm công tác, cống hiến hết những tâm huyết, khả năng và trình độ chuyên môn thì việc đầu tiên là phải đảm bảo đời sống vật chất cho họ.
những quy chế, chính sách để giảng viên trẻ tích cực học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, tham gia nghiên cứu khoa học.
của giảng viên trẻ trong khoa còn nhiều hạn chế nên nhà trường, đặc biệt là Ban Chủ nhiệm Khoa phải có các biện pháp để bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên trẻ. VD: Tổ chức dự giờ giảng cho các giảng viên trẻ sau đó tham gia đóng góp ý kiến, tổ chức các cuộc hội thảo về kỹ năng nghiệp vụ của giảng viên, các cuộc hội thảo về phương pháp giảng dạy hiện đại… Bên cạnh đó, Nhà trường và Ban Chủ nhiệm Khoa phải làm cho giảng viên trẻ nhận thức đúng trách nhiệm của giảng viên khi đứng trên bục giảng. Mỗi giảng viên phải có trách nhiệm trong từng lời nói, từng cử chỉ và hành động.
III. KẾT LUẬN
MLN- VTKT
Nhà trường cần tiếp tục ban hành những chính sách để ưu tiên những giảng viên trẻ đi học để nâng cao trình độ chuyên môn như: những chính sách hỗ trợ tiền học phí, có những chính sách khen thưởng khi giảng viên trẻ đạt được những thành tích cao trong học tập và nghiên cứu, các chính sách đi khảo sát tìm hiểu thực tế… Để nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn bắt buộc giảng viên trẻ phải tiếp tục học tập nghiên cứu. Thời gian qua Bộ Giáo dục và Đào tạo có chủ trương đến năm 2015 tất cả các giảng viên đều phải có trình độ Tiến sỹ mới được tham gia giảng dạy lý thuyết. Như vậy trước yêu cầu khách quan và chủ quan giảng viên trẻ phải củng cố thêm những kiến thức, đặc biệt là học các chương trình đào tạo sau đại học như: cao học, nghiên cứu sinh… để nâng cao trình độ của bản thân mỗi giảng viên.
Giáo dục – Đào tạo là sự nghiệp cao quý và quan trọng, nó góp phần phát triển tài năng, đào tạo nhân tài cho một quốc gia. Đảng ta đã khẳng định: “nhân tài là nguyên khí của quốc gia”, nắm giữ sứ mệnh để phát huy nhân tố con người không ai khác đó là các giáo viên, giảng viên trong đó giảng viên trẻ là đội ngũ kế cận giữ vai trò quan trọng. Để đáp ứng được sự nghiệp giáo dục – đào tạo của trường Đại học Giao thông Vận tải thì việc phát triển đội ngũ giảng viên trẻ nói chung và giảng viên trẻ khoa Lý luận chính trị nói riêng là một yêu cầu tất yếu khách quan.
Bên cạnh việc học tập thì nghiên cứu khoa học cũng là một yêu cầu tất yếu đối với mỗi giảng viên trẻ. Vì thời gian nghiên cứu khoa học sẽ giúp giảng viên trẻ củng cố và hiểu sâu hơn được những kiến thức chuyên môn. Nhà trường cần phải có những chính sách, quy chế đối với công tác này, tạo ra nhiều cuộc hội thảo khoa học, có chính sách khen thưởng kinh phí phù hợp cho mỗi bài viết, mỗi công trình khoa học…
Tài liệu tham khảo
Lý luận phải gắn liền với thực tế - do đó, nhà trường nên có nhiều chính sách tạo điều kiện cho giảng viên trẻ của khoa đi tham quan thực tế để nâng cao kiến thức thực tiễn.
[1]. GS. TS. Phạm Tất Dong: Định hướng phát triển đội ngũ trí thức Việt Nam trong công nghiệp hoá, hiện đại hóa. NXB Chính trị quốc gia, HN, 2001.
Bốn là, Tích cực bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm, lương tâm trách nhiệm đối với các giảng viên trẻ.
Nhìn chung kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm
