Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Giáo dục gia đình - giải pháp quan trọng của việc xây dựng gia đình văn hóa ở n­ước ta hiện nay.."

§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 3b-2007

gi¸o dôc gia ®×nh - gi¶i ph¸p quan träng cña viÖc x©y dùng gia ®×nh v¨n hãa ë n−íc ta hiÖn nay

(a)

Tãm t¾t. Trong bµi viÕt, chóng t«i ®−a ra vµ ph©n tÝch c¸c néi dung chñ yÕu cña gi¸o dôc gia ®×nh nh−: gi¸o dôc ®¹o ®øc, gi¸o dôc truyÒn thèng, gi¸o dôc ph¸p luËt, gi¸o dôc thÓ chÊt, giíi tÝnh,… §ång thêi ®Ò xuÊt mét sè yªu cÇu c¬ b¶n vÒ nhËn thøc vµ thùc tiÔn ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c gi¸o dôc gia ®×nh ë n−íc ta hiÖn nay.

Phan V¨n B×nh

G

ia ®×nh lµ tÕ bµo x· héi. Gia ®×nh tèt, míi cã x· héi tèt. Do vËy, §¶ng, Nhµ n−íc ta rÊt quan t©m ®Õn x©y dùng gia ®×nh; trong ®ã, x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ ®−îc xem lµ mét s¸ng t¹o, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh.

§Ó phong trµo x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ cã hiÖu qu¶, chóng ta ®· ®Ò ra nhiÒu gi¶i ph¸p, trong ®ã, gi¸o dôc gia ®×nh lµ gi¶i ph¸p quan träng nhÊt, c¬ b¶n nhÊt...

kh¼ng ®Þnh: “Nªu cao tr¸ch nhiÖm cña gia ®×nh trong viÖc båi d−ìng c¸c thµnh viªn cña m×nh cã lèi sèng v¨n ho¸, lµm cho gia ®×nh thùc sù lµ tæ Êm cña mçi ng−êi vµ lµ tÕ bµo lµnh m¹nh cña x· héi” [2, 116]. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· kh¼ng ®Þnh: “RÊt quan t©m ®Õn gia ®×nh lµ ®óng v× nhiÒu gia ®×nh céng l¹i míi thµnh x· héi. X· héi tèt th× gia ®×nh cµng tèt, gia ®×nh tèt th× x· héi míi tèt. H¹t nh©n cña x· héi lµ gia ®×nh. ChÝnh v× vËy, muèn x©y dùng XHCN, ph¶i chó ý h¹t nh©n cho tèt” [3, 523].

NhËn thøc ®−îc tÇm quan träng vÒ vÞ trÝ to lín cña gia ®×nh, thùc hiÖn chñ tr−¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n−íc, trong nh÷ng n¨m qua, c¸c ®Þa ph−¬ng, gia ®×nh ®· rÊt chó träng ®Õn viÖc x©y dùng tæ Êm cña m×nh. ChÊt l−îng gia ®×nh ngµy cµng ®−îc n©ng lªn, c¸c mèi quan hÖ trong gia ®×nh ngµy cµng ®−îc cñng cè. Vî chång th−¬ng yªu, t«n träng gióp ®ì nhau. Con c¸i sèng ch©n thµnh, th−¬ng yªu, kÝnh träng bè mÑ, vµ cã tr¸ch nhiÖm víi x· héi...

1. Gia ®×nh v¨n hãa Trong ý thøc céng ®ång c¸c d©n téc ViÖt Nam, gia ®×nh ®−îc coi lµ tæ Êm, lµ m«i tr−êng ®Çu tiªn ph¸t sinh, nu«i d−ìng nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp, t¹o nªn nh©n c¸ch con ng−êi ViÖt Nam. HiÖn nay, vÊn ®Ò gia ®×nh ®ang ®−îc §¶ng, Nhµ n−íc, c¸c tæ chøc, ®oµn thÓ, c¸c ngµnh khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu hÕt søc quan t©m. §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· nhÊn m¹nh môc tiªu: “X©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé vµ h¹nh phóc, lµm cho gia ®×nh thùc sù lµ tÕ bµo lµnh m¹nh cña x· héi, lµ tæ Êm cña mçi ng−êi [1, 112]. §¹i héi IX tiÕp tôc . NhËn bµi ngµy 01/10/2007. Söa ch÷a xong 26/11/2007.

5

Song, hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu gia ®×nh gÆp cuéc sèng khã kh¨n vÒ kinh tÕ; cßn cã sù sai lÖch vÒ ®Þnh h−íng gi¸ trÞ

§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 3b-2007

Thø nhÊt, “G−¬ng mÉu chÊp hµnh chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc; tÝch cùc tham gia c¸c phong trµo cña ®Þa ph−¬ng.”

Néi dung nµy yªu cÇu c¸c gia ®×nh thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô c«ng d©n, kh«ng vi ph¹m ph¸p luËt cña Nhµ n−íc, quy −íc, h−¬ng −íc cña céng ®ång. Gi÷ g×n an ninh chÝnh trÞ, trËt tù, an toµn x· héi; gi÷ vÖ sinh m«i tr−êng; nÕp sèng v¨n hãa n¬i c«ng céng. Kh«ng sö dông v¨n hãa phÈm thuéc lo¹i cÊm l−u hµnh; kh«ng m¾c c¸c tÖ n¹n x· héi; kh«ng vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ thùc hiÖn nÕp sèng v¨n minh trong viÖc c−íi, tang vµ lÔ héi. Tham gia ®Çy ®ñ c¸c phong trµo thi ®ua, c¸c sinh ho¹t héi häp ë céng ®ång...

cuéc sèng; hiÖn t−îng kh«i phôc c¸c hñ tôc vµ tiÕp thu lèi sèng tiªu cùc tõ bªn ngoµi cã xu h−íng t¨ng nhanh. ChØ thÞ 27 cña Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng kho¸ VIII ®· l−u ý r»ng: “NhiÒu gia ®×nh, trong ®ã cã c¶ nh÷ng c¸n bé cã chøc cã quyÒn, v× ®éng c¬ hiÕu danh, vô lîi, tæ chøc ®¸m c−íi, ®¸m tang linh ®×nh, ph« tr−¬ng, cã nh÷ng tr−êng hîp thùc chÊt lµ “b¸n cæ lÊy tiÒn”. Mª tÝn dÞ ®oan cïng nhiÒu hñ tôc, vµ c¶ mét sè hñ tôc míi h×nh thµnh do thãi ®ua ®ßi vµ do c¸ch häc theo n−íc ngoµi thiÕu sù phª ph¸n, chän läc, ®ang cã khuynh h−íng phôc håi vµ ph¸t triÓn kh¸ phæ biÕn ë nhiÒu n¬i” [4]. H¬n n÷a, trong nhiÒu gia ®×nh, mét sè thµnh viªn cßn cã lèi sèng thiÕu lµnh m¹nh, ý thøc ®¹o ®øc kÐm, ch©y l−êi, tham gia nhiÒu vµo c¸c tÖ n¹n x· héi...§iÒu ®ã kh«ng chØ g©y nªn bÊt h¹nh cho gia ®×nh; mµ cßn nh− mét tÕ bµo bÖnh ho¹n, ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn cña céng ®ång vµ x· héi.

Thø hai, “Gia ®×nh v¨n hãa lµ gia ®×nh ph¶i hßa thuËn, h¹nh phóc, tiÕn bé; ph¶i t−¬ng trî gióp ®ì mäi ng−êi trong céng ®ång.”

§Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ vµ c¸c nh−îc ®iÓm cña gia ®×nh, ®ång thêi, kh«ng ngõng n©ng cao vai trß, vÞ trÝ cña gia ®×nh víi c¸ nh©n vµ x· héi, viÖc x©y dùng gia ®×nh, ®Æc biÖt, x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ lµ hÕt søc quan träng. Néi dung nµy yªu cÇu c¸c thµnh viªn gia ®×nh, nhÊt lµ vî chång ph¶i ®oµn kÕt, b×nh ®¼ng, t«n träng, th−¬ng yªu, gióp ®ì lÉn nhau. Cã tr¸ch nhiÖm ch¨m lo, b¶o vÖ h¹nh phóc gia ®×nh, nu«i d¹y con c¸i. Con c¸i ph¶i hiÕu th¶o víi «ng bµ, bè mÑ.

6

Gia ®×nh v¨n ho¸ yªu cÇu cßn ph¶i thùc hiÖn tèt kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh, ph¶i gi÷ g×n vÖ sinh, m«i tr−êng sèng. Ph¶i cã nÕp sèng v¨n minh, lµnh m¹nh, th−êng xuyªn luyÖn tËp thÓ dôc, thÓ thao. §oµn kÕt xãm giÒng, tham gia c¸c ho¹t ®éng ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, tÝch cùc gióp ®ì nhau trong lóc khã kh¨n, ho¹n n¹n, trong lao ®éng s¶n xuÊt, gióp ®ì Gia ®×nh v¨n ho¸ lµ mét s¸ng t¹o míi cña §¶ng, Nhµ n−íc ta. §©y lµ h×nh thøc gia ®×nh ph¸t triÓn cao nhÊt hiÖn nay. Yªu cÇu cña gia ®×nh v¨n ho¸ cã néi dung toµn diÖn. Theo QuyÕt ®Þnh sè 62/2006/ Q§- BVHTT ngµy 23/6/2006 vµ Quy chÕ c«ng nhËn danh hiÖu “Gia ®×nh v¨n ho¸” cña Bé tr−ëng Bé V¨n hãa-Th«ng tin, Gia ®×nh v¨n hãa lµ gia ®×nh ph¶i ®¹t c¸c tiªu chuÈn sau ®©y:

§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 3b-2007

chuÈn “Gia ®×nh v¨n ho¸”cßn ch−a ®¹t môc tiªu ®Ò ra. nhau ph¸t triÓn kinh tÕ, xãa ®ãi, gi¶m nghÌo...

Thø ba, “gia ®×nh v¨n hãa ph¶i tæ chøc lao ®éng, s¶n xuÊt, kinh doanh, c«ng t¸c, häc tËp ®¹t n¨ng suÊt, chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶”.

2. VÞ trÝ vµ néi dung cña

§Ó qu¸ tr×nh x©y dùng gia ®×nh v¨n hãa ®¹t hiÖu qu¶, chÊt l−îng vµ bÒn v÷ng, chóng ta cÇn thùc hiÖn ®ång bé nhiÒu gi¶i ph¸p, trong ®ã, gi¸o dôc gia ®×nh ®−îc xem nh− lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng, quyÕt ®Þnh nhÊt.

gi¸o dôc gia ®×nh

§©y lµ néi dung hÕt søc quan träng, võa thÓ hiÖn chøc n¨ng c¬ b¶n cña gia ®×nh, võa lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña gia ®×nh v¨n ho¸.

Chóng ta ®ang trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH, kinh tÕ cßn khã kh¨n, ®êi sèng vËt chÊt cßn nhiÒu thiÕu thèn. Do vËy, mçi gia ®×nh cÇn ph¶i tæ chøc lao ®éng s¶n xuÊt nh»m æn ®Þnh vÒ kinh tÕ, kh«ng ngõng n©ng cao møc sèng. Gia ®×nh cßn lµ ®¬n vÞ tiªu dïng, nªn chó träng chi tiªu cho hîp lý, tiÕt kiÖm, tr¸nh l·ng phÝ. Ph¶i cã kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ gia ®×nh, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, v¨n hãa, tinh thÇn cho c¸c thµnh viªn. C¸c thµnh viªn gia ®×nh cßn ph¶i tÝch cùc häc tËp, c«ng t¸c, tham gia c¸c ho¹t ®éng ®oµn thÓ, x· héi...

Trªn ®©y lµ nh÷ng tiªu chuÈn c¬ b¶n cña gia ®×nh v¨n ho¸. §Ó thùc hiÖn tèt, cÇn sù næ lùc to lín cña mäi c¸ nh©n, gia ®×nh, tæ chøc x· héi.

7

- VÞ trÝ cña gi¸o dôc gia ®×nh rÊt quan träng trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc gia. Gi¸o dôc lµ mét trong nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n cña gia ®×nh, lµ mét trong ba bé phËn cÊu thµnh cña nÒn gi¸o dôc hiÖn ®¹i. §ã lµ sù kÕt hîp biÖn chøng, g¾n bã h÷u c¬ gi÷a gi¸o dôc gia ®×nh, gi¸o dôc nhµ tr−êng vµ gi¸o dôc x· héi. Gi¸o dôc gia ®×nh võa lµ mét khoa häc, võa lµ mét nghÖ thuËt. Gi¸o dôc gia ®×nh lµ sù t¸c ®éng th−êng xuyªn, tù gi¸c, cã hÖ thèng vµ cã môc ®Ých ®Õn sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña con ng−êi. C¸c thµnh viªn gia ®×nh gåm nh÷ng ng−êi chung sèng trong cïng mét kh«ng gian sinh tån, trªn c¬ së quan hÖ h«n nh©n vµ quan hÖ huyÕt thèng, cïng g¾n bã b»ng t×nh c¶m, b»ng tr¸ch nhiÖm, cïng cã quan hÖ chung vÒ kinh tÕ... Nªn ®Æc tr−ng cña gi¸o dôc gia ®×nh mang nÆng tÝnh t×nh c¶m, xóc c¶m, c¸ biÖt, tù gi¸c vµ tù gi¸o dôc. Ngoµi ra, gi¸o dôc gia ®×nh cßn dùa trªn c¬ së cña t×nh yªu th−¬ng vµ tr¸ch nhiÖm ruét thÞt. Gi¸o dôc gia ®×nh nh»m bæ sung, hoµn thiÖn thªm cho gi¸o dôc nhµ tr−êng vµ x· héi. Dï gi¸o dôc nhµ tr−êng, gi¸o dôc x· héi ®ãng vai trß rÊt quan träng. Nh−ng gi¸o dôc gia ®×nh cã nh÷ng néi dung vµ ph−¬ng Qu¸ tr×nh tæ chøc, x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ cho ®Õn nay ®· ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. NhiÒu ®Þa ph−¬ng ®· thu hót ®−îc ®«ng ®¶o nh©n d©n tham gia. Sè l−îng ®¨ng ký x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ vµ tû lÖ ®−îc c«ng nhËn gia ®×nh v¨n ho¸ kh¸ cao, ®· cã nhiÒu gia ®×nh ®¹t danh hiÖu gia ®×nh v¨n ho¸ tiªu biÓu c¸c cÊp. Song, so víi yªu cÇu x· héi, tû lÖ gia ®×nh ®¹t

§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 3b-2007

ph¸p ®Æc thï mang l¹i hiÖu qu¶ lín kh«ng thÓ thay thÕ ®−îc.

Trong x· héi hiÖn ®¹i, gi¸o dôc gia ®×nh lµ mét bé phËn quan träng hîp thµnh hÖ thèng gi¸o dôc x· héi nh»m x©y dùng vµ ph¸t triÓn con ng−êi mét c¸ch toµn diÖn.

tiÕn bé th× mçi c¸ nh©n, gia ®×nh ph¶i kÕ thõa. §Æc biÖt, trong xu thÕ héi nhËp, khu vùc hãa, quèc tÕ hãa, cÇn gi¸o dôc ý thøc ®¹o ®øc truyÒn thèng tèt ®Ñp cña gia ®×nh, dßng hä, d©n téc. Nh÷ng néi dung nh−: kÝnh giµ, yªu trÎ, t×nh t−¬ng th©n, t−¬ng ¸i, lßng trung thùc, t«n träng sù thËt, khiªm tèn, dòng c¶m... cÇn ®−îc chó träng. Ph¶i gi¸o dôc nh÷ng néi dung nµy ®Ó cã b¶n lÜnh, biÕt t«n träng, b¶o vÖ c¸i ®óng, c¸i tèt, c¸i ®Ñp, ®ång thêi biÕt lªn ¸n c¸i ¸c, c¸i xÊu.

Cïng víi gi¸o dôc nhµ tr−êng vµ gi¸o dôc x· héi, gi¸o dôc gia ®×nh gãp phÇn t¹o ra nh÷ng con ng−êi ®ñ phÈm chÊt, ®¹o ®øc, ®ñ n¨ng lùc chuyªn m«n, ®ñ thÓ chÊt vµ ý thøc c«ng d©n. Hä sÏ gãp phÇn thùc hiÖn th¾ng lîi môc tiªu d©n giµu, n−íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. Do vËy, vÊn ®Ò gi¸o dôc gia ®×nh ngµy cµng ®−îc quan t©m, chó träng ë n−íc ta.

- Néi dung cña gi¸o dôc gia ®×nh rÊt ®a d¹ng, phong phó.

Ngoµi ra, cßn chó träng gi¸o dôc tÝnh cÇn cï, chÞu khã, tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o; gi¸o dôc ®øc tÝnh hiÕu häc, sèng l¹c quan, cã t×nh, cã nghÜa, giµu lßng nh©n ¸i, vÞ tha vµ bao dung. Song song víi gi¸o dôc truyÒn thèng, cßn ph¶i tiÕp thu nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ cña thêi ®¹i. Tõ ®ã, nh»m thùc hiÖn thµnh c«ng néi dung x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸, x©y dùng gia ®×nh no Êm, hoµ thuËn, tiÕn bé vµ h¹nh phóc bÒn v÷ng.

8

Gi¸o dôc gia ®×nh lµ mét qu¸ tr×nh th−êng xuyªn, liªn tôc, ®−îc quy ®Þnh bëi chÕ ®é kinh tÕ- x· héi, mµ c¬ b¶n lµ hÖ t− t−ëng, chuÈn mùc ®¹o ®øc, hÖ thèng gi¸ trÞ vµ tr×nh ®é v¨n ho¸ cña x· héi. Do vËy, néi dung cña gi¸o dôc gia ®×nh hiÖn nay ë n−íc ta c¬ b¶n thèng nhÊt víi néi dung gi¸o dôc chung cña nhµ tr−êng vµ x· héi (cã thÓ kh¸c nhau vÒ møc ®é), cô thÓ cÇn chó träng c¸c néi dung sau: Thø nhÊt: gi¸o dôc cho c¸c thÕ hÖ trong gia ®×nh cÇn ph¶i kÕ thõa, gi÷ g×n vµ ph¸t huy c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc tèt ®Ñp cña gia ®×nh truyÒn thèng ViÖt Nam. §¹o ®øc, nh©n c¸ch lµ nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n cña phÈm chÊt c¸ nh©n. Mçi thêi ®¹i, mçi giai ®o¹n lÞch sö ®Òu cã nh÷ng quan niÖm ®¹o ®øc kh¸c nhau, quan niÖm vÒ lèi sèng, nh©n c¸ch kh¸c nhau. Song, nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n, gi¸ trÞ, Thø hai: gi¸o dôc ý thøc t«n träng vµ chÊp hµnh ®óng chñ tr−¬ng cña §¶ng, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc. §©y ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc cña x· héi. HÖ thèng ph¸p luËt cña chóng ta ®· kh«ng ngõng ®−îc cñng cè vµ hoµn thiÖn. Song, ý thøc chÊp hµnh cña mét bé phËn lín trong d©n c− ch−a tèt. NhiÒu thµnh viªn gia ®×nh ch−a hiÓu biÕt nhiÒu vÒ luËt, hoÆc “mï luËt”, nªn hiÖn t−îng vi ph¹m ph¸p luËt cßn phæ biÕn. ViÖc bè trÝ häc tËp, t×m hiÓu vµ thi hµnh ph¸p luËt trong nhµ tr−êng vµ c¸c tæ chøc x· héi ch−a nhiÒu. Do vËy, c¸c gia ®×nh vµ thµnh viªn ph¶i tù gi¸c t×m hiÓu, tuyªn truyÒn, vËn ®éng, gióp ®ì nhau häc tËp vµ thùc hiÖn. Trong ®ã,

§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 3b-2007

tr−êng, x· héi míi chØ ®¸p øng ®−îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n. Gi¸o dôc v¨n ho¸ vµ tri thøc khoa häc nh»m kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é lùc l−îng s¶n xuÊt ngay trong chÝnh tõng gia ®×nh. ChØ khi ®−îc trang bÞ ®Çy ®ñ tri thøc v¨n ho¸ vµ khoa häc th× míi cã sù hiÓu s©u, biÕt réng, míi cã t− duy khoa häc, míi cã sù ®Þnh h−íng gi¸ trÞ ®óng ®¾n. H¬n n÷a, cã tr×nh ®é v¨n ho¸, míi cã ®iÒu kiÖn, kh¶ n¨ng tiÕp thu c¸c néi dung tri thøc khoa häc kh¸c…

Trong ph¹m vi gia ®×nh, ng−êi lín ph¶i cã tr¸ch nhiÖm chuÈn bÞ n¨ng lùc cho thÕ hÖ trÎ, n©ng cao tr×nh ®é cho c¸c thµnh viªn gia ®×nh. Do vËy, c¸c gia ®×nh ph¶i chñ ®éng, tÝch cùc häc hái, h−íng dÉn nhau ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸, tri thøc khoa häc…Víi tinh thÇn ®ã, néi dung gi¸o dôc v¨n ho¸, tri thøc khoa häc ®ang tõng b−íc trë thµnh néi dung quan träng cña gi¸o dôc gia ®×nh.

cÇn chó träng x©y dùng gia ®×nh ViÖt Nam hiÖn nay ph¶i trªn c¬ së chÕ ®é h«n nh©n tù nguyÖn, tiÕn bé. Ph¶i gióp mäi ng−êi trong gia ®×nh hiÓu râ h«n nh©n tù nguyÖn, tiÕn bé lµ b−íc ph¸t triÓn tù nhiªn cña t×nh yªu ch©n chÝnh. Tr¸nh h«n nh©n c−ìng Ðp, vô lîi. Tõ ®ã, mäi thµnh viªn gia ®×nh ®−îc quyÒn tù do lùa chän ng−êi b¹n ®êi t−¬ng lai theo ý muèn, t¹o c¬ së cho h¹nh phóc bÒn v÷ng. Song, h«n nh©n tù nguyÖn kh«ng b¸c bá sù quan t©m, h−íng dÉn, chia sÎ t©m t−, t×nh c¶m cña c¸c bËc cha mÑ nh−ng kh«ng ®−îc Ðp buéc. QuyÕt ®Þnh cuèi cïng lµ do mçi c¸ nh©n mµ c¸c thµnh viªn ph¶i t«n träng. §iÒu quan träng lµ mäi ng−êi hiÓu ®−îc yªu, lÊy ai lµ quyÒn tù do lùa chän cña mçi c¸ nh©n, nh−ng ph¶i chó ý ®Õn kinh nghiÖm cña c¸c thÕ hÖ tr−íc, ph¶i ®¶m b¶o h«n nh©n vÒ mÆt ph¸p lý; ph¶i thùc hiÖn chÕ ®é h«n nh©n mét vî, mét chång… HiÓu ®−îc nh÷ng vÊn ®Ò nµy, c¸c thµnh viªn gia ®×nh, ®Æc biÖt lµ thÕ hÖ trÎ sÏ chñ ®éng trong t×nh yªu, h«n nh©n, trong gi÷ g×n, b¶o vÖ h¹nh phóc gia ®×nh, tÝch cùc, h¨ng say x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸. Thø t−, gi¸o dôc vÒ c¸c quan hÖ b×nh ®¼ng, th−¬ng yªu, cã tr¸ch nhiÖm, cïng chia sÎ, cïng g¸nh v¸c c«ng viÖc ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña gia ®×nh vµ nghÜa vô víi x· héi.

Trong quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn gia ®×nh, cÇn ®Ò cËp hai mèi quan hÖ c¬ b¶n nhÊt, ®ã lµ quan hÖ h«n nh©n vµ quan hÖ huyÕt thèng.

Thø ba: gi¸o dôc v¨n ho¸, tri thøc khoa häc. §©y lµ néi dung quan träng cña gi¸o dôc gia ®×nh. Tr−íc ®©y, c¸c gia ®×nh th−êng quan niÖm gi¸o dôc v¨n ho¸, tri thøc khoa häc lµ chøc n¨ng cña nhµ tr−êng. §iÒu ®ã ®óng, nh−ng ch−a ®ñ. §Ó mäi ng−êi kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸, tri thøc khoa häc, gia ®×nh ph¶i tÝch cùc tham gia.

9

H«n nh©n lµ mét h×nh thøc quan hÖ tÝnh giao gi÷a nam vµ n÷, nh»m tho¶ m·n c¸c nhu cÇu vÒ t©m, sinh lý, t×nh c¶m vµ ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt ra con ng−êi. §©y lµ chøc n¨ng ®Æc tr−ng cña gia ®×nh, do vî chång quyÕt ®Þnh. Nªn sù th«ng c¶m, chia sÎ, cïng g¸nh v¸c lµ rÊt cÇn thiÕt. Trong gia ®×nh cÇn Tri thøc v¨n ho¸, khoa häc cña nh©n lo¹i v« cïng ®å sé, vµ ngµy cµng t¨ng nhanh. Trong khi ®ã, gi¸o dôc nhµ

§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 3b-2007

vËy, gia ®×nh cÇn gi¸o dôc ®Ó c¸c thµnh viªn cã th¸i ®é lao ®éng ®óng, lao ®éng cã kû luËt, cã kü thuËt, n¨ng suÊt, chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ cao; ph¶i gi¸o dôc ®Ó mçi ng−êi cã ý thøc tiÕt kiÖm, cÇn cï, chÞu khã, ch¨m chØ lao ®éng s¶n xuÊt; biÕt tr©n träng thµnh qu¶ lao ®éng. Kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng c¸c hiÖn t−îng ch©y l−êi, û l¹i, xa hoa, l·ng phÝ, t− t−ëng lµm dèi, lµm Èu. Chèng dèi tr¸, gian lËn th−¬ng m¹i…

®¶m b¶o tèt quyÒn b×nh ®¼ng gi÷a vî vµ chång, gi÷a nam vµ n÷. Ph¶i nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ ®óng vai trß, vÞ trÝ cña ng−êi phô n÷, ng−êi vî trong gia ®×nh vµ trong x· héi. Ng−êi phô n÷, ng−êi mÑ lµ ng−êi gÇn gòi nhÊt ®èi víi con c¸i, ng−êi qu¸n xuyÕn nhiÒu c«ng viÖc trong gia ®×nh. Thùc tÕ x· héi còng ®· kh¼ng ®Þnh r»ng: ®»ng sau mçi ng−êi ®µn «ng thµnh ®¹t lu«n cã bµn tay cña mét ng−êi phô n÷. H¬n n÷a, sù t¸c ®éng, chi phèi cña ng−êi phô n÷ ®Õn c¸c thµnh viªn gia ®×nh lµ kh«ng nhá. Do vËy, viÖc thùc hiÖn b×nh ®¼ng, t«n träng phô n÷, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao tr×nh ®é cho ng−êi phô n÷ lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt. V¨n kiÖn §¹i héi toµn quèc lÇn thø IX cña §¶ng ®· nªu: “Thùc hiÖn quyÒn b×nh ®¼ng cña phô n÷ trong gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho phô n÷ ®−îc n©ng cao tr×nh ®é vÒ mäi mÆt” [5, 292-293].

Thø n¨m, gi¸o dôc tinh thÇn, ý thøc lao ®éng, n¨ng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ gia ®×nh. Thø s¸u, gi¸o dôc ®Ó c¸c gia ®×nh vµ thµnh viªn gia ®×nh thÊm nhuÇn viÖc x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ võa lµ tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô; võa lµ quyÒn lîi; võa lµ môc tiªu, ®éng lùc, lµ c¬ së cña gia ®×nh h¹nh phóc. §ång thêi, x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ ph¶i g¾n bã víi viÖc x©y dùng khèi, xãm v¨n ho¸, lµng v¨n ho¸, ®¬n vÞ v¨n ho¸; g¾n víi viÖc h×nh thµnh, x¸c lËp vµ cñng cè tõng b−íc c¸c quan hÖ g¾n bã víi céng ®ång, víi c¸c tæ chøc ngoµi gia ®×nh; g¾n víi viÖc thùc hiÖn h−¬ng −íc, quy −íc, c¸c phong tôc, tËp qu¸n tiÕn bé.

Lao ®éng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ võa lµ chøc n¨ng cña gia ®×nh, võa lµ yªu cÇu cña viÖc x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸. Gi¸o dôc gia ®×nh lµ lµm cho mäi ng−êi hiÓu râ viÖc x©y dùng gia ®×nh cÇn ph¶i g¾n bã vµ trë thµnh mét bé phËn cña chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi.

10

Gia ®×nh còng ph¶i gi¸o dôc ®Ó c¸c thµnh viªn hiÓu vµ thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ quy chÕ d©n chñ c¬ së trong mçi lµng, x·, trong mçi gia ®×nh. §Æc biÖt, gia ®×nh c«ng chøc nhµ n−íc, ph¶i ®éng viªn, gióp ®ì nhau nhËn thøc vµ thùc hiÖn tèt quyÕt ®Þnh sè 129/ 2007/ Q§TTG ngµy 02/ 8/ 2007 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ Quy chÕ v¨n ho¸ c«ng së t¹i c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n−íc. §©y lµ mét v¨n b¶n míi ra ®êi, rÊt cã ý nghÜa ®èi víi viÖc tu d−ìng, rÌn luyÖn nÒ nÕp, hµnh vi øng xö cña c¸n bé c«ng chøc. §ång thêi, thùc hiÖn tèt Quy chÕ nµy, sÏ cã t¸c dông to lín ®èi víi qu¸ Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay, hÇu hÕt c¸c gia ®×nh cßn cã thu nhËp thÊp, kinh tÕ ch−a æn ®Þnh, c¸c gia ®×nh cÇn gi¸o dôc ®Ó mçi thµnh viªn nhËn thøc ®ùîc kh¶ n¨ng kinh tÕ gia ®×nh, tõ ®ã, t×m c¸ch tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh cã hiÖu qu¶ t¹o ®iÒu kiÖn, tiÒn ®Ò vÒ vËt chÊt ®Ó thùc hiÖn c¸c yªu cÇu kh¸c. Muèn

§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 3b-2007

tr×nh x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ ë n−íc ta hiÖn nay.

Thø b¶y, gi¸o dôc kinh nghiÖm sèng, tÝnh tù lËp, gi¸o dôc giíi tÝnh, thÈm mü, ý thøc céng ®ång …cho c¸c thµnh viªn gia ®×nh.

gÇn gòi nhau, hä cã thÓ trao ®æi, t©m sù, truyÒn ®¹t nh÷ng kiÕn thøc, kinh nghiÖm vÒ giíi tÝnh hÕt søc bæ Ých cho thÕ hÖ trÎ. Còng tõ c¸c mèi quan hÖ ®ã, thÕ hÖ trÎ còng kh«ng c¶m thÊy ng¹i ngïng, xÊu hæ khi t©m sù, trao ®æi nh÷ng vÊn ®Ò kÝn ®¸o, riªng t−…dÇn dÇn, c¸c em sÏ hiÓu biÕt ®−îc nhiÒu vÒ c¸c vÊn ®Ò giíi tÝnh, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c em cã thÓ chñ ®éng trong cuéc sèng riªng t− cña m×nh.

Kinh nghiÖm sèng lµ sù ®óc rót, häc hái qua nhiÒu thÕ hÖ ®Ó con ng−êi cã thÓ øng xö mét c¸ch tèt h¬n cho hiÖn t¹i. ë khÝa c¹nh nµy, nh÷ng ng−êi giµ c¶, bè, mÑ cã −u thÕ; do vËy, cÇn phæ biÕn, tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ®Ó mäi ng−êi; ®Æc biÖt lµ thÕ hÖ trÎ cã thÓ tiÕp thu, häc hái, biÕn thµnh kh¶ n¨ng hiÖn t¹i cña m×nh.

Nh− vËy, gi¸o dôc gia ®×nh cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng vµ ®−îc thÓ hiÖn trªn tÊt c¶ mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. ViÖc x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ muèn ®¹t hiÖu qu¶ cao, kh«ng thÓ kh«ng quan t©m, chó träng ®Õn vai trß cña gi¸o dôc gia ®×nh. Nh−ng ®Ó thùc hiÖn tèt gi¸o dôc gia ®×nh, cÇn ph¶i ®¸p øng mét sè yªu cÇu nhÊt ®Þnh.

3. Mét sè yªu cÇu nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña gi¸o dôc gia ®×nh

Gi¸o dôc gia ®×nh ph¶i h−íng vµo viÖc t¹o lËp cho trÎ tinh thÇn tù lËp, tù chñ, ý thøc tù rÌn luyÖn, tÝnh n¨ng ®éng, nh¹y bÐn; tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o, d¸m nghÜ, d¸m lµm, tõ ®ã chuÈn bÞ cho thÕ hÖ trÎ sù tù tin ®Ó b−íc vµo cuéc sèng hiÖn ®¹i ®ang diÔn ra hÕt søc phøc t¹p.

11

Gi¸o dôc giíi tÝnh lµ vÊn ®Ò cßn míi ë n−íc ta. C¸c ®oµn thÓ, c¸c tæ chøc x· héi vµ nhµ tr−êng ch−a thùc hiÖn ®−- îc nhiÒu. ë ViÖt Nam, ®¹i ®a sè nh©n d©n cßn ng¹i nãi ®Õn giíi tÝnh, xem ®©y lµ vÊn ®Ò tÕ nhÞ nªn Ýt ®−a ra trao ®æi, bµn b¹c ë c«ng së, tr−êng häc còng nh− ë c¸c tæ chøc ngoµi x· héi. Song, ®©y lµ vÊn ®Ò quan träng, mang tÝnh cÊp b¸ch. NÕu kh«ng ®−îc ®Þnh h−íng, gi¸o dôc kÞp thêi, hËu qu¶ sÏ rÊt lín ®èi víi thÕ hÖ trÎ trong gia ®×nh vµ cho c¶ x· héi. XÐt vÒ ®Æc tr−ng, gi¸o dôc gia ®×nh rÊt cã lîi thÕ trong lÜnh vùc nµy. C¸c thµnh viªn gia ®×nh nh− bè, mÑ, anh, chÞ…®Òu cã thÓ lµ nh÷ng nhµ gi¸o dôc vÒ giíi. Trªn c¬ së quan hÖ t×nh c¶m ruét thÞt, 3.1. Yªu cÇu vÒ nhËn thøc Thø nhÊt, ph¶i nhËn thøc ®−îc vai trß, tÇm quan träng cña gi¸o dôc gia ®×nh. §©y lµ mét trong nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n cña gia ®×nh. Lµ mét bé phËn kh¨ng khÝt, g¾n bã h÷u c¬ vµ kh«ng thÓ t¸ch rêi gi¸o dôc nhµ tr−êng vµ gi¸o dôc x· héi. Sù yÕu kÐm, l¬i láng ë bÊt cø kh©u nµo còng ®Òu h¹n chÕ ®Õn kÕt qu¶ gi¸o dôc nãi chung, kÕt qu¶ x©y dùng gia ®×nh nãi riªng. §iÒu11 cña LuËt gi¸o dôc ViÖt Nam ®· quy ®Þnh: “Mäi tæ chøc, gia ®×nh vµ c«ng d©n ®Òu cã tr¸ch nhiÖm tham gia sù nghiÖp gi¸o dôc, x©y dùng phong trµo häc tËp vµ m«i tr−êng gi¸o dôc lµnh m¹nh, phèi hîp víi nhµ tr−êng thùc hiÖn môc tiªu

§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 3b-2007

gi¸o dôc” [6, 3]. Tr¸nh t×nh tr¹ng phã th¸c viÖc gi¸o dôc cho nhµ tr−êng, x· héi. Gi¸o dôc gia ®×nh võa lµ tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô, quyÒn lîi, võa lµ ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng vµ gi÷ v÷ng h¹nh phóc gia ®×nh. Thø hai, nhËn thøc ®−îc tÝnh ®Æc thï, vµ nh÷ng lîi thÕ cña gi¸o dôc gia ®×nh. Tõ ®ã, ý thøc ®−îc sù cÇn thiÕt vÒ ®æi míi néi dung, ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc gia ®×nh.

mÑ vµ ng−êi lín ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é nhËn thøc vÒ mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, trong ®ã, nh÷ng kiÕn thøc vÒ gia ®×nh lµ hÕt søc quan träng. Cã tr×nh ®é v¨n ho¸, míi n©ng cao ®−îc tr×nh ®é nhËn thøc, míi cã ®−îc l−îng tri thøc nhÊt ®Þnh. Cã tr×nh ®é v¨n ho¸ míi cã thÓ ®æi míi ®−îc néi dung, ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc. C¸c thµnh viªn gia ®×nh, ®Æc biÖt lµ «ng, bµ, cha, mÑ míi cã ®iÒu kiÖn ®Ó gi¸o dôc, tuyªn truyÒn, phæ biÕn cho nhau vµ cho con ch¸u c¸c tri thøc khoa häc, kiÕn thøc vÒ gia ®×nh, x· héi.

Muèn thùc hiÖn tèt gi¸o dôc gia ®×nh, mäi thµnh viªn gia ®×nh ph¶i hiÓu biÕt vÒ gia ®×nh, nhÊt lµ gia ®×nh v¨n ho¸. Ph¶i gi¸o dôc cho c¸c thµnh viªn gia ®×nh vÒ nh÷ng nÐt ®Ñp, nh÷ng yªu cÇu cña viÖc x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ míi ë n−íc ta hiÖn nay. Song, còng ph¶i nhËn thøc ®−îc c¸c yÕu tè tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i cña gia ®×nh trªn thÕ giíi, ®Ó tõ ®ã tiÕp thu, vËn dông trong x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ ViÖt Nam phï hîp víi giai ®o¹n lÞch sö míi.

Gi¸o dôc gia ®×nh cã nhiÒu lîi thÕ. Tr−íc hÕt lµ søc m¹nh c¶m ho¸, thuyÕt phôc to lín. Sù tiÕp xóc th−êng xuyªn, gÇn gòi vµ nh¹y c¶m trong gia ®×nh cho phÐp c¸c thµnh viªn hiÓu râ ®Æc ®iÓm vÒ tÝnh c¸ch, t©m lý, së thÝch, n¨ng lùc nhËn thøc cña nhau. §ång thêi, còng tõ tÝnh ®Æc thï ®ã, cho phÐp h×nh thµnh nªn c¸c néi dung, h×nh thøc, ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc phï hîp, n¨ng ®éng, ®a d¹ng, vµ cã hiÖu qu¶. Néi dung gi¸o dôc gia ®×nh thÓ hiÖn mét c¸ch toµn diÖn, nh−ng ng¾n gän. Ng«n ng÷ biÓu ®¹t th−êng lµ ng«n ng÷ nãi, dÔ hiÓu. Qu¸ tr×nh gi¸o dôc gia ®×nh cã thÓ th«ng qua trß chuyÖn, trao ®æi lóc lµm viÖc, lóc nghØ ng¬i, th− gi·n vµ cã thÓ ngay c¶ trong b÷a ¨n. NghÜa lµ trong mäi m«i tr−êng kh«ng gian, thêi gian …

Thø ba, ph¶i nhËn thøc ®−îc tÇm quan träng cña viÖc n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸, tri thøc, sù hiÓu biÕt c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ- x· héi cña c¸c thµnh viªn gia ®×nh.

12

Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· kh¼ng ®Þnh: “Mét d©n téc dèt lµ mét d©n téc yÕu.” Gia ®×nh còng vËy, mét c¸ nh©n yÕu kÐm, sÏ ¶nh h−ëng c¶ gia ®inh. Do vËy, c¸c thµnh viªn gia ®×nh, nhÊt lµ bè, 3.2. Yªu cÇu vÒ thùc tiÔn - Thø nhÊt, toµn bé hÖ thèng chÝnh trÞ, còng nh− c¸c gia ®×nh ph¶i tham gia tÝch cùc vµo viÖc cñng cè, x©y dùng, ph¸t triÓn gia ®×nh. Ph¶i x©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn gia ®×nh bÒn v÷ng; ®ång thêi tiÕn hµnh nghiªn cøu, tæng kÕt, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña c«ng t¸c gi¸o dôc gia ®×nh trong thêi gian qua. Qua tæng kÕt, ®¸nh gi¸, sÏ nhËn biÕt ®−îc nh÷ng −u, khuyÕt ®iÓm, nh÷ng thµnh tùu vµ h¹n chÕ, nh÷ng mÆt lµm ®−îc vµ ch−a ®−îc, tõ ®ã rót ra bµi häc kinh nghiÖm, ®Ò xuÊt chiÕn l−îc míi cho gi¸o dôc gia ®×nh.

§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 3b-2007

võa cô thÓ, phï hîp víi gia ®×nh, ®Þa ph−¬ng, x· héi phï hîp môc tiªu ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, phï hîp víi néi dung, yªu cÇu cña x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸.

- Thø hai, ph¶i coi träng vµ phèi hîp mét c¸ch nhÞp nhµng, th−êng xuyªn víi gi¸o dôc nhµ tr−êng vµ gi¸o dôc x· héi. T¸c gi¶ NguyÔn Linh KhiÕu cho r»ng “Mçi lo¹i h×nh gi¸o dôc ®Òu cã vai trß vµ vÞ trÝ kh«ng thÓ thay thÕ trong viÖc h×nh thµnh con ng−êi ViÖt Nam míi, nh−ng gi¸o dôc gia ®×nh víi nh÷ng ®Æc tr−ng riªng cña m×nh cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong giai ®o¹n ®æi míi vµ héi nhËp Quèc tÕ hiÖn nay” [7, 32]. §©y lµ ba lo¹i h×nh gi¸o dôc cã mèi quan hÖ t−¬ng hç lÉn nhau. Sù phèi hîp nµy sÏ t¹o kh¶ n¨ng h×nh thµnh mét hÖ thèng gi¸o dôc ®ång bé, cã hiÖu qu¶.

VÒ ph−¬ng ph¸p, chó träng sö dông tæng hîp nhiÒu ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau. KÕt hîp c¶ ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i nh−: gi¸o dôc truyÒn thèng gia ®×nh, dßng hä; khÝch lÖ vËt chÊt, tinh thÇn… trong ®ã, chó träng ph−¬ng ph¸p nªu g−¬ng. ¤ng bµ, cha mÑ ph¶i gi¸o dôc con c¸i b»ng chÝnh tÊm g−¬ng cña m×nh. Tr−íc hÕt ph¶i tù gi¸o dôc, tù häc tËp ®Ó n©ng cao tr×nh ®é, kinh nghiÖm sèng, ®ång thêi, tù tu d−ìng, rÌn luyÖn vÒ chuyªn m«n, t− c¸ch, ®¹o ®øc, sèng cã uy tÝn trong gia ®×nh vµ x· héi. TÊm g−¬ng cña bè, mÑ, cña ng−êi lín trong gia ®×nh lµ sù gi¸o dôc trùc tiÕp vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt.

§Ó cã ®−îc ®Þnh h−íng tèt cho gi¸o dôc gia ®×nh, bè, mÑ, ng−êi lín tuæi ph¶i phèi hîp víi nhµ tr−êng, víi ng−êi phô tr¸ch c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc x· héi ®Ó n¾m ®−îc mét c¸ch cô thÓ, th−êng xuyªn vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng, häc tËp cña con c¸i, cña c¸c thµnh viªn gia ®×nh n¬i hä ®ang, häc tËp, c«ng t¸c.. Tõ ®ã, cã sù gi¸o dôc mét c¸ch s©u s¸t h¬n, hiÖu qu¶ h¬n.

C¸c gia ®×nh ph¶i tham gia tÝch cùc vµo c«ng t¸c x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ míi, lµng v¨n ho¸, khèi, xãm v¨n ho¸, x©y dùng ®êi sèng v¨n ho¸ ë khu d©n c−. TÝch cùc tham gia, vµ tham gia cã hiÖu qu¶ cuéc vËn ®éng “Gia ®×nh «ng, bµ, cha mÑ mÉu mùc, con ch¸u hiÕu th¶o”.

Thø ba, ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi néi dung vµ ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc gia ®×nh.

13

§iÒu 82 LuËt gi¸o dôc cña N−íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®· quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña gia ®×nh: “Mäi ng−êi trong gia ®×nh cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸, t¹o m«i tr−êng thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn vÒ ®¹o ®øc, trÝ tuÖ, thÓ chÊt, thÈm mü cña con em; ng−êi lín tuæi cã tr¸ch nhiÖm gi¸o dôc, lµm g−¬ng cho con em, cïng nhµ tr−êng n©ng cao chÊt l−îng, hiÖu qu¶ gi¸o dôc [6, 22]. Tãm l¹i: Gi¸o dôc gia ®×nh cã néi dung toµn diÖn, nã lµ bé phËn kh«ng thÓ thiÕu cña sù nghiÖp gi¸o dôc quèc d©n. ViÖc t×m kiÕm, ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña gi¸o dôc gia ®×nh ®ang rÊt ®−îc quan t©m, chó träng, nhÊt lµ trong phong trµo x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ ë n−íc ta hiÖn nay. VÒ néi dung, gi¸o dôc gia ®×nh ph¶i toµn diÖn; nh−ng ph¶i s¸t víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt n−íc vµ xu thÕ cña thêi ®¹i; võa mang tÝnh phæ qu¸t,

§¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 3b-2007

Tµi liÖu Tham Kh¶o [1] §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII, NXB

ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1996.

[2] §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2001.

[3] Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, tËp IX, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1996. [4] §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, ChØ thÞ 27- CT/T¦, ngµy 12- 4- 1998. [5] §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2001.

[6] Quèc héi n−íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, LuËt gi¸o dôc, 1998.

[7] NguyÔn Linh KhiÕu, Gi¸o dôc gia ®×nh h−íng tíi x©y dùng con ng−êi thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, T¹p chÝ Céng s¶n, sè 12/2006.

summary Family education- the major way to build cultural families in Vietnam nowadays

In this acticle, we presented and analyzed main contents in family education such as: moral education, traditional education, law education, physical education and sex education. And we also suggested some basic requirements of awareness and reality to improve the effectiveness of family education in our country nowadays. (a) Khoa Gi¸o dôc chÝnh trÞ, tr−êng §¹i häc Vinh.

14