Báo cáo tổng kết chuyên đề nghiên cứu khoa học: Phương pháp luận nghiên cứu sử dụng hợp lý tài nguyên vũng – vịnh
lượt xem 3
download
Đề tài phân loại hệ thống vũng – vịnh ven bờ thuộc các thuộc tính cơ bản của chúng; các chỉ tiêu hình thái động lực vũng – vịnh và phân vùng tự nhiên; tiếp cận quản lý tổng hợp đối với sử dụng hợp lý tài nguyên vũng – vịnh; nhận thức về mô hình sử dụng hợp lý cho một số đối tượng vũng – vịnh cụ thể.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Báo cáo tổng kết chuyên đề nghiên cứu khoa học: Phương pháp luận nghiên cứu sử dụng hợp lý tài nguyên vũng – vịnh
- ViÖn Khoa häc vµ c«ng nghÖ ViÖt Nam ViÖn Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng biÓn _____________________________________________ §Ò tµi cÊp Nhµ n−íc KC. 09 - 22 §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng, dù b¸o biÕn ®éng vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p sö dông hîp lý tµi nguyªn mét sè vòng - vÞnh chñ yÕu ven bê biÓn ViÖt Nam Chñ nhiÖm: TS. TrÇn §øc Th¹nh Phã chñ nhiÖm: TS. Mai Träng Th«ng TS. §ç C«ng Thung Th− ký: TS. NguyÔn H÷u Cö b¸o c¸o tæng kÕt chuyªn ®Ò Ph−¬ng ph¸p luËn nghiªn cøu sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh Thùc hiÖn: TS. TrÇn §øc Th¹nh, TS. NguyÔn H÷u Cö CN. Bïi V¨n V−îng, KS. NguyÔn ThÞ Kim Anh 6125-8 26/9/2006 nhieu.dcct@gmail.com H¶i Phßng, 2005
- ViÖn Khoa häc vµ c«ng nghÖ ViÖt Nam ViÖn Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng biÓn §Ò tµi cÊp Nhµ n−íc KC. 09 - 22 §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng, dù b¸o biÕn ®éng vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p sö dông hîp lý tµi nguyªn mét sè vòng - vÞnh chñ yÕu ven bê biÓn ViÖt Nam Chñ nhiÖm: TS. TrÇn §øc Th¹nh Phã chñ nhiÖm: TS. Mai Träng Th«ng TS. §ç C«ng Thung Th− ký: TS. NguyÔn H÷u Cö Chuyªn ®Ò Ph−¬ng ph¸p luËn nghiªn cøu sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh Thùc hiÖn: TS. TrÇn §øc Th¹nh, TS. NguyÔn H÷u Cö CN. Bïi V¨n V−îng, KS. NguyÔn ThÞ Kim Anh H¶i Phßng, 2005 nhieu.dcct@gmail.com 1
- Më ®Çu Sö dông hîp lý tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ mét chñ ®Ò träng t©m cña ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Vòng - vÞnh lµ mét bé phËn cña vïng biÓn ven bê, nªn viÖc sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh còng n»m trong khu«n khæ cña sö dông hîp lý tµi nguyªn d¶i ven bê. Tuy nhiªn, ë d¶i ven bê biÓn tån t¹i c¸c thùc thÓ tù nhiªn kh¸c nhau nh− cöa s«ng, ®Çm ph¸, vòng - vÞnh vµ vïng biÓn hë. Mçi thùc thÓ cã chñng lo¹i vµ cÊu tróc tµi nguyªn kh¸c nhau, ®ång thêi, ®Æc ®iÓm ®éng lùc vµ tiÕn ho¸ chóng, nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr−êng n¶y sinh khi khai th¸c tµi nguyªn, møc ®é rñi ro do thiªn tai khi sö dông tµi nguyªn còng rÊt kh¸c nhau, ®ßi hái nh÷ng c¸ch thøc riªng cho tõng lo¹i h×nh thuû vùc ven bê. ë ViÖt Nam, vòng - vÞnh lµ ®èi t−îng ®Þa lý kh¸ quen thuéc, nh−ng cßn Ýt ®−îc nghiªn cøu cã hÖ thèng. V× vËy, cßn rÊt thiÕu c¸c ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ quy chuÈn vÒ khoa häc ®Ó cã c¸c m« h×nh qu¶n lý, khai th¸c vµ sö dông hîp lý. Do tÝnh chÊt míi mÎ cña vÊn ®Ò, ®Ò tµi KC.09 - 22 “§¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng, dù b¸o biÕn ®éng vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p sö dông hîp lý tµi nguyªn mét sè vòng - vÞnh chñ yÕu ven biÓn ViÖt Nam” ®Æt ra nhiÖm vô chuyªn ®Ò x¸c ®Þnh c¬ së ph−¬ng ph¸p luËn cho nghiªn cøu sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh. Néi dung chñ yÕu chuyªn ®Ò nh»m lµm râ c¸c luËn cø sau ®©y: - Ph©n lo¹i hÖ thèng vòng - vÞnh ven bê biÓn vµ c¸c thuéc tÝnh c¬ b¶n cña chóng. - C¸c chØ tiªu h×nh th¸i ®éng lùc vòng - vÞnh vµ ph©n vïng tù nhiªn chóng. - NhËn thøc míi vÒ gi¸ trÞ, ph−¬ng thøc vµ môc ®Ých sö dông tµi nguyªn vòng - vÞnh. - TiÕp cËn qu¶n lý tæng hîp ®èi víi sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh. - NhËn thøc vÒ m« h×nh sö dông hîp lý cho mét ®èi t−îng vòng - vÞnh cô thÓ. NhËn thøc vÒ ph−¬ng ph¸p luËn lµ mét qu¸ tr×nh. V× vËy, nh÷ng ý t−ëng ®Ò xuÊt trong chuyªn ®Ò nµy míi chØ lµ b−íc ®Çu. Thùc tiÔn sö dông cho nh÷ng nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ chuyªn s©u sau nµy hy väng sÏ ®ãng gãp vµ hoµn chØnh Ph−¬ng ph¸p luËn nghiªn cøu sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh. nhieu.dcct@gmail.com I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung 1. TÇm quan träng cña vòng - vÞnh ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 2
- C¸c vòng - vÞnh rÊt phæ biÕn ë bê biÓn nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi, v× thÕ tµi nguyªn cña chóng lµ ®èi t−îng ®iÒu tra nghiªn cøu quan träng vµ chñ yÕu nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ an ninh quèc phßng. C¸c n−íc ph¸t triÓn cã nhiÒu vòng - vÞnh nh−: Mü, Nga, NhËt B¶n, Canada vµ Italia tõ l©u ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra nghiªn cøu toµn diÖn vµ chi tiÕt tµi nguyªn phi sinh vËt vµ sinh vËt. ë c¸c n−íc nµy c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tra kh¶o s¸t hiÖn nay tËp trung vµo gi¸m s¸t, b¶o vÖ nguån tµi nguyªn vµ ®Æc biÖt chó träng ®Õn c¸c d¹ng tµi nguyªn m«i tr−êng nh»m ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i g¾n víi b¶o tån tù nhiªn biÓn. Do cã chiÕn l−îc quy ho¹ch vµ sö dông tµi nguyªn hîp lý, nhiÒu vòng - vÞnh cã c¶ng thuéc lo¹i lín nhÊt thÕ giíi (vÝ dô c¶ng: Yakohama, Osaka, Kobª ë NhËt, Pusan ë Hµn Quèc, Cao Hïng ë §oµi Loan, Vancourver ë Canada, Los - Angeles vµ Long Beaches ë Mü, v.v), ®ång thêi lµ c¸c trung t©m du lÞch, nghØ d−ìng næi tiÕng. C¸c vòng - vÞnh thuéc c¸c n−íc trong d¶i nhiÖt ®íi cã tµi nguyªn sinh vËt phong phó vµ ®a d¹ng cho phÐp ph¸t triÓn nghÒ c¸ biÓn. C¶nh quan ®Ñp vµ tµi nguyªn sinh vËt c¸c vÞnh, ®Æc biÖt lµ c¸c r¹n san h« trong vÞnh ®· mang l¹i lîi Ých kinh tÕ du lÞch biÓn rÊt lín cho c¸c n−íc trong khu vùc §«ng Nam ¸ nh− Malaysia, Indonesia, Philippin. Tuy nhiªn, còng ë nhiÒu n¬i, tµi nguyªn vòng - vÞnh bÞ khai th¸c c¹n kiÖt hoÆc bÞ suy tho¸i nghiªm träng do t¸c ®éng tiªu cùc cña con ng−êi. VÞnh Manila (Philippin) bÞ « nhiÔm do ho¹t ®éng c¶ng vµ c«ng nghiÖp gÇn nh− hñy ho¹i hoµn toµn tµi nguyªn sinh vËt trong vÞnh vµ cã mét dù ¸n dù kiÕn 3 tØ USD ®Ó phôc håi tµi nguyªn vµ m«i tr−êng cho vÞnh nµy. HiÖn nay, trªn thÕ giíi cã nh÷ng quan ®iÓm míi vÒ qu¶n lý vµ sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh cho mùc ®Ých ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Theo ®ã, tµi nguyªn m«i tr−êng vòng - vÞnh lµ mét nhãm tµi nguyªn ®Æc biÖt liªn quan ®Õn chÊt l−îng cuéc sèng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c du lÞch, dÞch vô. Gi¸ trÞ tµi nguyªn còng ®−îc ®¸nh gi¸ theo ph−¬ng thøc sö dông trùc tiÕp, gi¸n tiÕp, l−u l¹i vµ b¶o tån. ViÖc sö dông hîp lý tµi nguyªn cã xu h−íng ®Æt trong khu«n khæ qu¶n lý tæng hîp vòng - vÞnh vµ dung hoµ c¸c m©u thuÉn lîi Ých. §Þnh h−íng nµy thÓ hiÖn trong kÕt qu¶ cña mét sè dù ¸n tr×nh diÔn cña UNDP ®èi víi tr−êng hîp vÞnh Batangas ë Philippin, vÞnh H¹ M«n ë Trung Quèc. Nh÷ng kÕt qu¶ ®iÒu tra, nghiªn cøu ®· cã cho thÊy, mÆc dï diÖn tÝch mÆt n−íc c¸c vòng - vÞnh chØ b»ng kho¶ng 1,1% diÖn tÝch ®Êt liÒn vµ kho¶ng 0,4% diÖn tÝch vïng biÓn, nh−ng lµ c¸c vÞ trÝ träng ®iÓm, v« cïng quan träng ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ an ninh quèc phßng cña ®Êt n−íc. C¸c vòng - vÞnh lµ cöa më h−íng ra biÓn, ®èi ngo¹i, khai th¸c biÓn vµ b¶o vÖ chñ quyÒn l·nh h¶i. C¸c khu bê vòng - vÞnh, th−êng lµ ®ång b»ng thÒm biÓn hoÆc ®ång b»ng aluvi - biÓn tËp trung c¸c trung t©m d©n c−, kinh tÕ cña d¶i ven biÓn. NhiÒu thµnh phè vµ thÞ x· n»m trªn bê vÞnh nh−: CÈm Ph¶, H¹ Long, §µ N½ng, Quy Nh¬n, Nha Trang, Phan ThiÕt, R¹ch Gi¸. NhiÒu thµnh phè, thÞ x· lín kh¸c n»m c¹nh bê vòng - vÞnh trong tÇm d−íi 30 km nh− H¶i Phßng, §µ N½ng, nhieu.dcct@gmail.com Dung QuÊt, v.v. NhiÒu vòng - vÞnh cã vÞ trÝ chiÕn l−îc ®Æc biÖt quan träng ®èi víi an ninh quèc phßng nh− Cam Ranh, B¸i Tö Long, H¹ Long, §µ N½ng. 3
- Søc hÊp dÉn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nãi trªn lµ nhê cã tµi nguyªn thiªn nhiªn vòng - vÞnh giµu vµ ®a d¹ng, kÓ c¶ tµi nguyªn phi sinh vËt, sinh vËt vµ tµi nguyªn m«i tr−êng. §iÒu kiÖn kÝn giã, n−íc s©u, Ýt bÞ sa båi cho phÐp nhiÒu c¶ng biÓn lín ®· vµ ®ang ®−îc quy ho¹ch x©y dùng ë c¸c vòng - vÞnh nh−: vÞnh B¸i Tö Long, Cöa Lôc, Ch©n M©y, §µ N½ng, Dung QuÊt, Quy Nh¬n, V¨n Phong vµ ®Æc biÖt lµ qu©n c¶ng ë vÞnh Cam Ranh. Sù ph¸t triÓn cña c¶ng vòng - vÞnh lµ tiÒn ®Ò ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp, dÞch vô khu vùc ven bê vÞnh kÌm theo ®« thÞ ho¸. Sù ph¸t triÓn giao th«ng - c¶ng cßn t¹o ra qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ lan to¶ trªn c¸c "vïng hÊp dÉn" réng lín, t¹o nªn m¹ch m¸u giao l−u kinh tÕ ch¶y kh¾p ®Êt n−íc vµ sang c¶ c¸c n−íc l©n cËn. Vòng - vÞnh lµ n¬i neo ®Ëu an toµn cho hÇu hÕt tµu thuyÒn vËn t¶i vµ ®¸nh c¸ trªn vïng biÓn ViÖt Nam mçi khi cã gi«ng b·o, sãng lín, ®¶m b¶o sinh m¹ng vµ tµi s¶n cho nh÷ng ng−êi khai th¸c biÓn. C¸c vòng - vÞnh cßn lµ n¬i cã hµng tr¨m bÕn c¸, c¶ng c¸ vµ c¸c c¬ së dÞch vô nghÒ c¸ biÓn ®i kÌm. §©y lµ n¬i xuÊt ph¸t ra kh¬i ®¸nh c¸, lµ ®Çu mèi tËp trung s¶n phÈm ®¸nh b¾t, tiªu thô cña hµng chôc ngµn ng− thuyÒn tõ c¸c ng− tr−êng xa gÇn. TÊt c¶ c¸c vòng - vÞnh ®Òu lµ ng− tr−êng ®¸nh b¾t truyÒn thèng ven bê cña nh©n d©n. TiÒm n¨ng nu«i trång h¶i s¶n cña chóng rÊt lín, ®Æc biÖt lµ nghÒ nu«i lång giµn n−íc mÆn ®ang ph¸t triÓn m¹nh c¸c ®èi t−îng cã gi¸ trÞ th−¬ng phÈm cao, cã nhu cÇu xuÊt khÈu lín nh−: t«m hïm, t«m só, c¸ song, ngäc trai, bµo ng−, v.v. Víi tæ hîp tµi nguyªn c¶nh quan rÊt ®Ñp, næi vµ ngÇm (hÇu hÕt c¸c vòng - vÞnh ®Òu cã r¹n san h«), n−íc biÓn trong s¹ch, b·i t¾m tèt, nhiÒu vòng - vÞnh trë thµnh c¸c trung t©m du lÞch næi tiÕng nh−: H¹ Long - B¸i Tö Long, Ch©n M©y, V¨n Phong, Phan ThiÕt, v.v. HiÖn nay, du kh¸ch ®Õn biÓn, phÇn lín g¾n víi vòng - vÞnh, ngµy cµng t¨ng, mang l¹i lîi Ých lín cho kinh tÕ du lÞch. C¸c vÞnh lµ n¬i cã nhiÒu kho¸ng s¶n quan träng nh−: c¸t thñy tinh, c¸t x©y dùng, ®¸ v«i, ®¸ èp l¸t, mÜ nghÖ, sa kho¸ng titan - zircon - monazit, v.v. C¸c vòng - vÞnh cã tµi nguyªn sinh vËt phong phó, ®a d¹ng. §a d¹ng sinh häc c¸c vòng - vÞnh ®Òu cao víi c¸c hÖ sinh th¸i ®Æc thï nh−: r¹n san h«, th¶m cá biÓn, b·i c¸t biÓn, b·i triÒu ®¸ ®¸y cøng vµ ®¸y mÒm. C¸c hÖ sinh th¸i vòng - vÞnh cã cÊu tróc, chøc n¨ng kh¸c nhau nh−ng nh×n chung ®Òu lµ n¬i c− tró, b·i gièng, b·i ®Î cña hµng ngµn loµi sinh vËt biÓn, v× thÕ cã ®a d¹ng sinh häc cao vµ tiÒm chøa nguån tµi nguyªn sinh vËt lín ë d¶i ven biÓn. Víi tµi nguyªn vËt thÓ phong phó, ®Æc biÖt lµ ®a d¹ng sinh häc cao, nhiÒu loµi quý hiÕm vµ c¶nh quan thiªn nhiªn ®Ñp, chÊt l−îng m«i tr−êng cßn tèt, nhiÒu vòng - vÞnh cã gi¸ trÞ vµ tiÒm n¨ng lín b¶o tån tù nhiªn. T¹i ®©y tÊt c¶ c¸c loµi ®éng, thùc vËt quý hiÕm, c¸c gi¸ trÞ c¶nh quan, gi¸ trÞ tù nhiªn kh¸c sÏ ®−îc b¶o vÖ, ph¸t triÓn vµ g×n gi÷ cho c¸c thÕ hÖ mai sau. VÞnh H¹ Long hai lÇn ®−îc c«ng nhËn lµ di s¶n thÕ giíi vÒ mü häc vµ ®Þa chÊt häc. NhiÒu vòng - vÞnh kh¸c chøa ®ùng hoÆc kÒ cËn c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn biÓn ®· hoÆc ®ang ®−îc x©y dùng nh−: B¸i Tö Long; Lan H¹ - H¹ Long (C¸t Bµ); Ch©n M©y (S¬n Chµ - H¶i nhieu.dcct@gmail.com V©n), Nha Trang (Hßn Mun), v.v. 2. Nhu cÇu sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh 4
- HiÖn nay, søc Ðp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ d©n sè ®· dÉn ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò bÊt hîp lý vµ bøc xóc vÒ qu¶n lý vµ khai th¸c, sö dông tµi nguyªn vòng - vÞnh. NhiÒu lo¹i tµi nguyªn kÓ c¶ t¸i t¹o vµ kh«ng t¸i t¹o cã nguy c¬ bÞ khai th¸c qu¸ møc, c¹n kiÖt. Mét trong nh÷ng vÝ dô tiªu biÓu lµ sù huû ho¹i c¸c r¹n san h« t¹i c¸c vòng - vÞnh g©y tæn h¹i rÊt lín trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp, tr−íc m¾t vµ l©u dµi. Mét sè lo¹i tµi nguyªn quý, ch−a ®−îc sö dông cã hiÖu qu¶ ®· bÞ suy gi¶m nghiªm träng do c¸c ho¹t ®éng cña con ng−êi hñy ho¹i trùc tiÕp, hoÆc th«ng qua t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i tr−êng, ®Æc biÖt lµ « nhiÔm, ph¸ vì c¶nh quan, c©n b»ng ®éng lùc vµ sinh th¸i vòng - vÞnh. ViÖc khai th¸c sö dông tµi nguyªn nhiÒu khi kh«ng ®óng môc ®Ých vµ gi¸ trÞ dÉn ®Õn hiÖu qu¶ thÊp vµ chÞu nhiÒu rñi ro, thiªn tai, hoÆc g©y ra c¸c t¸c ®éng m«i tr−êng tiªu cùc, hoÆc hËu qu¶ xÊu cho ho¹t ®éng kinh tÕ kh¸c. M©u thuÉn lîi Ých sö dông tµi nguyªn ngµy cµng c¨ng th¼ng, ®Æc biÖt gi÷a c¸c lÜnh vùc giao th«ng c¶ng, du lÞch vµ nghÒ c¸. Nhu cÇu b¶o vÖ tµi nguyªn ngµy cµng bøc xóc. Mét trong nh÷ng vÝ dô ®iÓn h×nh lµ vÊn ®Ò t−¬ng quan ph¸t triÓn c¶ng víi du lÞch vµ b¶o tån tù nhiªn ë c¸c vÞnh H¹ Long vµ V¨n Phong. Mét sè ®iÒu tra, nghiªn cøu b−íc ®Çu cho thÊy, sau nhiÒu n¨m, tµi nguyªn c¸c vòng - vÞnh ®· cã nh÷ng biÕn ®éng ®¸ng kÓ do t¸c ®éng cña tù nhiªn vµ con ng−êi. NhËn thøc vÒ tiÒm n¨ng vµ gi¸ trÞ sö dông cña chóng còng thay ®æi theo thêi gian. MÆt kh¸c, ¸p lùc ph¸t triÓn vµ m©u thuÉn lîi Ých sö dông ngµy cµng lín, ®ßi hái ph¶i cã mét nhËn thøc míi vÒ tµi nguyªn vòng - vÞnh ®Æt ra yªu cÇu cÊp b¸ch ph¶i dù tr÷, duy tr× vµ b¶o vÖ tµi nguyªn ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ - x· héi c¸c khu vùc vòng - vÞnh, t©m ®iÓm cña kinh tÕ - x· héi d¶i ven bê. Tr−íc t×nh h×nh nh− vËy, viÖc thùc hiÖn ®Ò tµi nµy lµ hÕt søc cÇn thiÕt. 3. Môc ®Ých nghiªn cøu sö dông hîp lý vòng - vÞnh 3.1. §èi víi kinh tÕ - x∙ héi KÕt qu¶ nghiªn cøu sÏ phôc vô trùc tiÕp cho c¸c dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn kinh tÕ vòng - vÞnh, c¸c dù ¸n b¶o vÖ m«i tr−êng, b¶o tån tù nhiªn vµ c¸c ph−¬ng ¸n phßng thñ quèc gia; sÏ ®−îc sö dông cho c¸c c¬ quan qu¶n lý, lËp qui ho¹ch trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng, ®Æc biÖt lµ c¸c tØnh träng ®iÓm cã vòng - vÞnh nh− Qu¶ng Ninh, H¶i Phßng, Thõa Thiªn HuÕ, §µ N½ng, Kh¸nh Hßa, v.v (c¸c Së Khoa häc vµ C«ng nghÖ, Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng, KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, Du lÞch, Thñy s¶n, C«ng nghiÖp, v.v.), c¸c c¬ quan nghiªn cøu khoa häc vµ b¶o vÖ tµi nguyªn vµ m«i tr−êng, c¸c chñ dù ¸n ®Çu t− vµ c¸c ®¬n vÞ quèc phßng (H¶i qu©n, Biªn phßng, Bé ®éi ®Þa ph−¬ng). - øng dông c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p, m« h×nh ®Ò xuÊt cña sÏ gióp cho sö dông tµi nguyªn vµo môc ®Ých ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ an ninh quèc phßng. - N©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ khai th¸c, sö dông c¸c d¹ng tµi nguyªn, gi¶m nhieu.dcct@gmail.com tæn thÊt tµi nguyªn, tr¸nh vµ gi¶m thiÓu c¸c rñi ro xuÊt hiÖn trong qu¸ tr×nh sö dông, ®Çu t− ph¸t triÓn. 5
- - M« h×nh sö dông hîp lý vµ tèi −u gi¶i quyÕt ®−îc nh÷ng m©u thuÉn gay g¾t trong c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn, hµi hßa gi÷a kinh tÕ vµ quèc phßng, hîp lý gi÷a ph¸t triÓn vµ b¶o vÖ, mang l¹i lîi Ých tæng thÓ vµ cã trÞ sè tæng hîp cao nhÊt. - Duy tr× kh¶ n¨ng t¸i t¹o tµi nguyªn, ®Æc biÖt lµ tµi nguyªn sinh vËt, ®¶m b¶o ®êi sèng æn ®Þnh, thu nhËp æn ®Þnh cho céng ®ång ®Þa ph−¬ng, nhÊt lµ ng− d©n. - Khai th¸c vµ chuyÓn ®æi c¸c gi¸ trÞ gi¸n tiÕp cña tµi nguyªn thµnh lîi Ých kinh tÕ cao t¹o c¬ héi viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng céng ®ång. - Thùc hiÖn ®¶m b¶o an ninh tµi nguyªn vµ dù tr÷ chiÕn l−îc tµi nguyªn cho ph¸t triÓn t−¬ng lai, l−u tån vµ ®Ó giµnh tµi nguyªn cho c¸c thÕ hÖ mai sau. - Cã thªm nh÷ng c¨n cø ®Ó ®iÒu chØnh, bæ sung thÓ chÕ, chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn qu¶n lý tµi nguyªn vòng - vÞnh. Cã c¨n cø vµ c¬ së ®Ó gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc céng ®ång vÒ gi¸ trÞ vµ ý thøc b¶o vÖ tµi nguyªn vòng - vÞnh. 3.2. §èi víi khoa häc Nghiªn cøu sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh nh»m ®−a ra nh÷ng nhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ hÖ thèng vµ liªn kÕt c¸c mèi quan hÖ vÒ b¶n chÊt tù nhiªn, tµi nguyªn, kinh tÕ - x· héi, m«i tr−êng vµ quan hÖ ph¸t triÓn kinh tÕ, an ninh quèc phßng, b¶o vÖ m«i tr−êng vµ b¶o tån tù nhiªn vòng - vÞnh, ®−a ra nh÷ng nhËn ®Þnh tÇm vÜ m« ®èi víi sö dông hîp lý tµi nguyªn hÖ thèng vòng - vÞnh ven biÓn vµ c¸c m« h×nh ®Æc thï cho c¸c vòng - vÞnh cô thÓ, nh−ng cã thÓ ¸p dông më réng cho c¸c vòng - vÞnh cã b¶n chÊt tù nhiªn t−¬ng tù. - KÕt qu¶ nghiªn cøu nh»m ®ãng gãp t− liÖu vµ g¾n kÕt c¸c lÜnh vùc khoa häc liªn quan ®Õn d¶i ven biÓn nh− thñy v¨n vµ thñy ®éng lùc, ®Þa chÊt - ®Þa m¹o, sinh häc vµ sinh th¸i häc, khoa häc m«i tr−êng vµ kinh tÕ d¶i ven biÓn. - Gãp phÇn lµm s¸ng tá b¶n chÊt sinh thµnh vµ gi¸ trÞ tµi nguyªn c¸c vòng - vÞnh nhiÖt ®íi giã mïa víi c¸c tÝnh chÊt ®Þa ®íi vµ phi ®Þa ®íi. - N©ng cao hiÓu biÕt vµ tiÕp cËn mét sè ®Þnh h−íng khoa häc míi cña thÕ giíi nh− t−¬ng t¸c lôc ®Þa - biÓn ë d¶i ven bê vµ biÕn ®éng bê, t¸c ®éng tµi nguyªn vµ m«i tr−êng d¶i ven biÓn. - TiÕp cËn t− duy míi vÒ hÖ thèng tµi nguyªn d¶i ven biÓn, kÓ c¶ nhËn d¹ng vµ ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ tµi nguyªn. - KÕt qu¶ nghiªn cøu sÏ lµ c¬ së quan träng ®Ó tiÕn tíi qu¶n lý tæng hîp vòng - vÞnh h−íng tíi ph¸t triÓn bÒn v÷ng. - Ph−¬ng ph¸p luËn vµ hÖ ph−¬ng ph¸p triÓn khai cña ®Ò tµi cã thÓ tham kh¶o më réng cho c¸c lo¹i h×nh thuû vùc kh¸c ë ven biÓn ViÖt Nam nh− nhieu.dcct@gmail.com c¸c vïng cöa s«ng vµ ®Çm ph¸. 6
- 4. C¸ch tiÕp cËn nghiªn cøu sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh §Ó sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh, cÇn ph¶i cã ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn míi vÒ nghiªn cøu, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ vµ kh¶ n¨ng sö dông tµi nguyªn vòng - vÞnh. - TiÕp cËn hÖ thèng: b¶n th©n mçi vòng - vÞnh ven bê biÓn cÇn ®−îc xem lµ mét d¹ng tµi nguyªn tæng hîp ven bê, mét hÖ thèng tµi nguyªn hoµn chØnh. §i vµo c¸c d¹ng cô thÓ, tµi nguyªn vòng - vÞnh ®−îc xem nh− lµ c¸c hîp phÇn cÊu tróc trong mét ®Þa hÖ - hÖ sinh th¸i ven bê biÓn. ViÖc khai th¸c, sö dông mét d¹ng tµi nguyªn nµo ®ã cã thÓ ph¸ vì c©n b»ng ®Þa hÖ - sinh th¸i vµ g©y tæn h¹i cho d¹ng tµi nguyªn kh¸c trong hÖ thèng. V× thÕ, khai th¸c, sö dông tµi nguyªn ph¶i dùa trªn quan ®iÓm ®éng, kh«ng ph¸ vì c©n b»ng tù nhiªn - sinh th¸i vµ c¬ cÊu cña hÖ thèng tµi nguyªn. - TiÕp cËn nhËn thøc míi vÒ kiÓu lo¹i vµ gi¸ trÞ tµi nguyªn. Ngoµi c¸c nhãm tµi nguyªn sinh vËt, phi sinh vËt truyÒn thèng cßn cã tµi nguyªn m«i tr−êng. Gi¸ trÞ tµi nguyªn m«i tr−êng cña vòng - vÞnh ®−îc hiÓu lµ gi¸ trÞ thay thÕ mµ con ng−êi ph¶i chÞu ®Ó ®¶m b¶o an toµn m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Ngoµi c¸ch ®¸nh gi¸ truyÒn thèng tµi nguyªn t¸i t¹o vµ kh«ng t¸i t¹o, gi¸ trÞ tµi nguyªn ®−îc ®¸nh gi¸ theo c¸c nhãm gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ kh«ng sö dông. - TiÕp cËn nhËn thøc míi vÒ tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng sö dông tµi nguyªn. Mét d¹ng tµi nguyªn cã thÓ ®−îc sö dông cho mét hay nhiÒu môc tiªu, lîi Ých kh¸c nhau. Ng−îc l¹i, nhiÒu d¹ng tµi nguyªn cã thÓ sö dông kÕt hîp cho mét môc tiªu, lîi Ých. - TiÕp cËn sö dông hÖ sinh th¸i trong vÊn ®Ò sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh, trªn nguyªn t¾c tµi nguyªn lµ c¸c hîp phÇn cña hÖ sinh th¸i vµ viÖc khai th¸c, sö dông chóng kh«ng g©y tæn th−¬ng, kh«ng lµm ®¶o lén c©n b»ng sinh th¸i vòng - vÞnh. - TiÕp cËn liªn ngµnh ®èi víi sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh. Tµi nguyªn mét vòng - vÞnh cã thÓ sö dông ph¸t triÓn mét sè lÜnh vùc kinh tÕ quan träng nh− thuû s¶n, giao th«ng - c¶ng, du lÞch sinh th¸i, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô ®« thÞ ho¸, phßng thñ bê biÓn ®¶m b¶o cho an ninh - quèc phßng. ViÖc sö dông tµi nguyªn ph¶i b¶o ®¶m tæng hiÖu qu¶ hiÖu kinh tÕ, dung hßa m©u thuÉn lîi Ých sö dông, ®¶m b¶o t«n träng c¸c yÕu tè cÊu tróc céng ®ång, truyÒn thèng sö dông, b¶o tån vµ ph¸t huy ®−îc c¸c gi¸ trÞ tù nhiªn vµ nh©n v¨n. - TiÕp cËn qu¶n lý tæng hîp vòng - vÞnh trong sö dông, qu¶n lý tµi nguyªn ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng. ViÖc khai th¸c, sö dông tµi nguyªn cÇn ®Æt trong khu«n khæ, hoÆc h−íng theo, tíi qu¶n lý tæng hîp nh»m ph¸t triÓn bÒn v÷ng vòng - vÞnh vµ d¶i ven bê biÓn. II. B¶n chÊt tù nhiªn vòng - vÞnh nhieu.dcct@gmail.com 1. Ph©n tÝch hÖ thèng 7
- XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm mçi vòng - vÞnh lµ mét d¹ng tµi nguyªn tæng hîp, mét hÖ thèng tµi nguyªn, nªn viÖc sö dông hîp lý tµi nguyªn vòng - vÞnh theo c¸ch tiÕp cËn nªu trªn cÇn ph¶i hiÓu râ ®−îc b¶n chÊt tù nhiªn vòng - vÞnh, tøc lµ cÇn ph¶i hiÓu râ b¶n chÊt vËt chÊt, h×nh thÓ, cÊu tróc, ph©n bè, ®éng th¸i cña c¸c hîp phÇn vµ quan hÖ gi÷a chóng víi nhau vµ tiÕn ho¸ cña vòng - vÞnh. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng ph¹m vi, ranh giíi cña vòng - vÞnh cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh x¸c ®Þnh ®óng ®¾n b¶n chÊt cña chóng (Pritchard. D. W, 1967). Trong tr−êng hîp ph¹m vi vòng - vÞnh ®−îc x¸c ®Þnh réng h¬n hoÆc hÑp h¬n ranh giíi thËt cña nã, nã sÏ bít ®i hoÆc thªm vµo mét sè thuéc tÝnh, hîp phÇn lµm sai lÖch b¶n chÊt hÖ. Bèn chiÒu ranh giíi cña thñy vùc vòng - vÞnh cã kh¶ n¨ng ph©n ®Þnh kh¸c nhau. ChiÒu phÝa lôc ®Þa, th−êng lµ biªn cøng dÔ ph©n ®Þnh ®èi víi c¸c vòng - vÞnh (tr−êng hîp víi vïng cöa s«ng ®«i khi kh¸ phøc t¹p, cã khi theo h×nh th¸i, cã khi theo thñy v¨n - ¶nh h−ëng cña triÒu, x©m nhËp mÆn vµ cã khi ph¶i theo chØ thÞ sinh häc, nh− sù xuÊt hiÖn cña c¸c ®éng thùc vËt −a mÆn lî. Hai chiÒu phÝa däc bê ®−îc ph©n ®Þnh còng t−¬ng ®èi ®¬n gi¶n, v× th−êng vòng - vÞnh ®−îc ph©n ®Þnh b»ng c¸c mòi nh«. Tuynhiªn, ranh giíi chiÒu phÝa biÓn ®«i khi ph©n ®Þnh kh¸ phøc t¹p trong tr−êng hîp cã nhiÒu ®¶o tham gia che ch¾n phÝa ngoµi vòng - vÞnh nh− tr−êng hîp vÞnh H¹ Long, B¸i Tö Long. Trong tr−êng hîp nµy ph¶i sö dùng tæ hîp c¸c yÕu tè: biÕn ®æi ®Þa h×nh ®¸y, trÇm tÝch ®¸y, tÝnh chÊt hãa, lý cña c¸c khèi n−íc, chØ thÞ sinh häc (sù cã mÆt cña c¸c r¹n san h«, rõng ngËp mÆn, th¶m cá biÓn, sù thay ®æi cÊu tróc quÇn x· ®éng vËt ®¸y, v.v.). CÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu quan hÖ cña vòng - vÞnh víi c¸c thñy vùc, ®Þa hÖ bªn c¹nh, ®Æc biÖt quan hÖ víi l−u vùc th−îng nguån v× vòng - vÞnh ven bê lµ n¬i x¶y ra t−¬ng t¸c m¹nh mÏ gi÷a lôc ®Þa vµ biÓn (TrÇn §øc Th¹nh, 1999). 1.1. §¸nh gi¸ c¸c yÕu tè tù nhiªn cña vòng - vÞnh Nhê tµi liÖu thu thËp vµ kh¶o s¸t, cã thÓ ®¸nh gi¸ cã hÖ thèng c¸c yÕu tè tù nhiªn cña vòng - vÞnh. Theo truyÒn thèng, c¸c yÕu tè tù nhiªn ®−îc ®¸nh gi¸ lÇn l−ît theo c¸c vÊn ®Ò h×nh th¸i, ®Þa m¹o - ®Þa chÊt, khÝ t−îng - khÝ hËu, thñy v¨n vµ sinh vËt. Mét bøc tranh tæng thÓ, toµn diÖn c¸c yÕu tè tù nhiªn lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, theo lo¹i h×nh vòng - vÞnh vµ t− t−ëng ®Þnh h−íng sö dông mµ cã thÓ lùa chän ®¸nh gi¸ s©u c¸c yÕu tè träng ®iÓm. VÝ dô, chØ riªng víi c¸c yÕu tè thñy v¨n, ®èi víi vÞnh biÓn cÇn −u tiªn chÕ ®é sãng, kh¸c víi cöa s«ng h×nh phÔu −u tiªn chÕ ®é thñy triÒu vµ víi cöa s«ng ch©u thæ rÊt chó träng dßng ch¶y s«ng, cßn ®èi víi ®Çm ph¸ nªn quan t©m ®Õn dßng mËt ®é vµ tÝnh ph©n tÇng cña khèi n−íc, dï r»ng ®é s©u ®Çm ph¸ rÊt nhá. nhieu.dcct@gmail.com 1.2. Nghiªn cøu cÊu tróc vµ c¸c hîp phÇn cÊu tróc cña vòng - vÞnh 8
- C¸c vòng - vÞnh ven bê biÓn, ®−¬ng nhiªn bao gåm c¸c hîp phÇn cña 4 quyÓn (®Þa quyÓn, thñy quyÓn, khÝ quyÓn vµ sinh quyÓn). Tuy nhiªn sù kh¸c biÖt vÒ b¶n chÊt gi÷a chóng ®−îc b¾t ®Çu tõ nÒn t¶ng ®Þa quyÓn. §ång thêi kh¸c biÖt vÒ ®Þa quyÓn cña c¸c vòng - vÞnh dÔ nhËn biÕt vµ cã tÝnh æn ®Þnh cao. V× thÕ, nghiªn cøu cÊu tróc vòng - vÞnh, c¨n b¶n nªn dùa trªn ph©n tÝch cÊu tróc ®Þa hÖ (Ixachenco. A. G, 1979). CÊu tróc th¼ng ®øng cña ®Þa hÖ ®−îc xem xÐt theo phÇn mãng ®¸ cøng gÇn bÒ mÆt, líp phñ trÇm tÝch bë rêi, líp phñ n−íc vµ sinh vËt. Líp phñ trÇm tÝch cã thÓ ph©n ®Þnh thµnh c¸c thµnh t¹o nhá h¬n nh− trÇm tÝch Pleistocene, Holocene vµ trÇm tÝch míi nhÊt. Líp phñ n−íc theo chiÒu th¼ng ®øng cã thÓ gÇn ®ång nhÊt, ph©n tÇng hoÆc thËm chÝ xuÊt hiÖn c¸c nªm, c¸c khèi n−íc phñ chêm lªn nhau. CÊu tróc n»m ngang cña ®Þa hÖ ®−îc xem xÐt theo mèi quan hÖ ph©n bè cña c¸c phô hÖ hoÆc c¸c tiÓu phô hÖ tïy theo møc ®é chi tiÕt. Chóng th−êng t−¬ng øng víi c¸c phô hÖ sinh th¸i n»m trong hÖ sinh th¸i vùc n−íc. Mét vÞnh biÓn, theo cÊu tróc ngang cã thÓ bao gåm c¸c tiÓu hÖ (hîp phÇn) nh− bê ®¸ gèc, b·i t¶ng, b·i c¸t, ®¸y cøng, ®¸y mÒm, r¹n san h« ¸p s¸t bê hoÆc ch¾n bê, v.v. Trong khi ë vïng cöa s«ng h×nh phÔu yÕu tè quan träng lµ c¸c kªnh, l¹ch triÒu vµ b·i triÒu, cßn ë ®Çm ph¸ yÕu tè quan träng nhÊt l¹i lµ vùc n−íc ®Çm ph¸, cån ch¾n vµ l¹ch cöa. 1.3.Nghiªn cøu t−¬ng t¸c gi÷a c¸c hîp phÇn vµ ®éng lùc, tiÕn hãa vòng - vÞnh B¶n chÊt tù nhiªn cña thñy vùc ven bê cã thÓ bÞ thay ®æi phô thuéc vµo t−¬ng t¸c gi÷a c¸c hîp phÇn tù nhiªn. X¸c ®Þnh ®−îc c¸c mèi t−¬ng t¸c quyÕt ®Þnh b¶n chÊt ®éng lùc hÖ lµ rÊt quan träng (Permetta et all, 1995). C¸c mèi t−¬ng t¸c ë tÇm vÜ m« ë mét vòng - vÞnh cÇn ®−îc xem xÐt lµ: néi sinh - ngo¹i sinh, lôc ®Þa - biÓn, biÓn - khÝ. S¶n phÈm cña qu¸ tr×nh t−¬ng t¸c lµ sù thay ®æi vÒ h×nh thÓ, dßng vËt chÊt vµ n¨ng l−îng cña hÖ còng cÇn ®−îc ®¸nh gi¸ kÌm theo. Mçi lo¹i h×nh thñy vùc ven bê biÓn cã thÓ cã nh÷ng t−¬ng t¸c cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn ®éng lùc vµ tiÕn hãa hÖ. VÝ dô, ë c¸c vïng cöa s«ng, t−¬ng t¸c lôc ®Þa - biÓn cã vai trß rÊt quan träng, trong khi ë c¸c vòng - vÞnh ven biÓn, t−¬ng t¸c biÓn - khÝ, t¹o nªn c¸c t¸c nh©n sãng, n−íc d©ng trong b·o cã thÓ g©y biÕn c¶i s©u s¾c h×nh thÓ (®¸y, bê) vµ ph©n bè vËt chÊt trong vòng - vÞnh. T¸c ®éng t−¬ng t¸c cña c¸c yÕu tè, hîp phÇn tù nhiªn cã thÓ ë qui m« nhá h¬n vµ g©y ra nh÷ng hÖ qu¶ cô thÓ. §èi víi t−¬ng t¸c vËt chÊt, cÇn quan t©m ®Õn c¸c dßng vËt chÊt trÇm tÝch, n−íc, dinh d−ìng bao gåm c¸c qu¸ tr×nh cung cÊp, ph©n t¸n, tËp trung, ®Æc biÖt lµ sù chuyÓn hãa vËt chÊt gi÷a m«i tr−êng tù nhiªn vµ sinh vËt. §−¬ng nhiªn, môc tiªu ®Þnh h−íng sö dông vòng - vÞnh cho phÐp ph©n tÝch lùa chän t−¬ng t¸c ®éng lùc chñ ®¹o. NÕu lµ ®Þnh h−íng sö dông vòng - vÞnh cho ph¸t triÓn c¶ng - giao th«ng cÇn chó träng t−¬ng t¸c biÓn - khÝ vµ ®éng lùc biÕn d¹ng luång ®¸y. NÕu lµ sö dông theo h−íng ph¸t triÓn nghÒ c¸ hay b¶o vÖ tù nhiªn, vÊn ®Ò t−¬ng t¸c vËt chÊt dinh d−ìng vµ ®éng lùc hÖ sinh th¸i, nhieu.dcct@gmail.com quan hÖ chuçi thøc ¨n trë thµnh quan träng hµng ®Çu. 9
- T−¬ng t¸c ®éng lùc dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi vÒ h×nh thÓ vµ cÊu tróc tiÕn hãa cña vòng - vÞnh. §Ó hiÓu tiÕn hãa vòng - vÞnh ph¶i hiÓu ®−îc nguån gèc h×nh thµnh nã, nh÷ng diÔn biÕn ph¸t triÓn trong qu¸ khø ®Ó dù b¸o t−¬ng lai thñy vùc kh«ng thÓ kh«ng hiÓu tiÕn hãa cña nã (Roy. P. S, 1984), nhÊt lµ tiÕn hãa tù nhiªn thñy vùc cã thÓ rót ng¾n thêi kho¶ng do nh÷ng t¸c ®éng s©u s¾c cña ho¹t ®éng nh©n sinh. Nh− vËy, ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn, tiÕn hãa vòng - vÞnh ph¶i ®−îc coi lµ c¬ së quan träng ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sö dông bÒn v÷ng, tr¸nh ®−îc nh÷ng sai lÇm khi chØ c¨n cø vµo hiÖn tr¹ng. 2. Ph©n lo¹i hÖ thèng vòng - vÞnh ven bê biÓn ViÖt Nam 2.1. Tæng quan hÖ thèng vòng - vÞnh ven bê ViÖt Nam ë ven bê ViÖt Nam cã mÆt 3 lo¹i ®Þa hÖ ven bê tiªu biÓu lµ c¸c vòng - vÞnh, vïng cöa s«ng (h×nh phÔu, ch©u thæ vµ liman) vµ ®Çm ph¸. Chóng lµ kÕt qu¶ t−¬ng t¸c gi÷a c¸c qu¸ tr×nh néi sinh vµ ngo¹i sinh, lµ kÕt qu¶ t−¬ng t¸c gi÷a c¸c yÕu tè ®éng lùc ngo¹i sinh s«ng, sãng vµ triÒu ë d¶i bê biÓn. Mçi lo¹i cã nh÷ng ®Æc tr−ng riªng kh«ng chØ vÒ h×nh th¸i mµ vÒ qu¸ tr×nh tiÕn hãa bê, ®éng lùc h×nh thµnh vµ tæ hîp c¸c d¹ng ®Þa h×nh ph¶n ¸nh ®Æc tr−ng h×nh th¸i ®ã.D−íi gãc ®é ®Þa lý tù nhiªn - ®Þa m¹o chóng lµ c¸c ®Þa hÖ ven bê; D−íi gãc ®é ®Þa chÊt ®ã lµ c¸c thÓ ®Þa chÊt hiÖn ®¹i; D−íi gãc ®é trÇm tÝch häc, chóng lµ c¸c nhãm t−íng trÇm tÝch theo nguån gèc ph¸t sinh; D−íi gãc ®é sinh th¸i, chóng ®ã lµ c¸c hÖ sinh th¸i lín vµ quan träng ë d¶i bê biÓn, bao gåm c¸c tiÓu hÖ thµnh phÇn. B¶ng 1. TÝnh chÊt h×nh th¸i ®éng lùc ®Æc tr−ng cña c¸c thuû vùc ven bê biÓn ViÖt Nam C¸c vïng cöa s«ng TÝnh chÊt Vòng - vÞnh §Çm ph¸ Liman H×nh phÔu Ch©u thæ Møc ®é ®ãng kÝn hë kÝn nöa kÝn nöa kÝn - hë rÊt kÝn YÕu tè thuû ®éng sãng hoÆc s«ng hoÆc s«ng, sãng triÒu sãng lùc thèng trÞ triÒu sãng hoÆc triÒu Ph©n tÇng n−íc rÊt yÕu kh¸ m¹nh yÕu m¹nh rÊt m¹nh båi tô rÊt båi tô kh¸ båi tô x©m thùc xãi båi tô m¹nh, Båi tô - x©m thùc chËm, kiÓu m¹nh, kiÓu m¹nh, kiÓu lë −u thÕ kiÓu lÊn tiÕn lÊp ®Çy lÊp ®Çy lÊp ®Çy ®¸ gèc, bê KiÓu bê −u thÕ bê c¸t bê bïn bê bïn vµ c¸t bê c¸t c¸t æn ®Þnh l©u biÕn ®éng biÕn ®éng biÕn ®éng §é æn ®Þnh cöa kh¸ æn ®Þnh dµi mïa m¹nh m¹nh m¹nh Nam Bé, B¾c nhieu.dcct@gmail.com Trung Bé vµ B¾c Bé vµ Ph©n bè −u thÕ Trung Bé Bé vµ Trung Trung Bé B¾c Bé Nam Bé Bé 10
- 2.1.1. C¸c vïng cöa s«ng H×nh th¸i vµ nguån gèc c¸c vïng cöa s«ng thÓ hiÖn mèi quan hÖ ®éng lùc s«ng - sãng - triÒu, ®éng lùc néi sinh ®ãng vai trß nÒn. - C¸c vïng cöa s«ng ch©u thæ (deltas) ViÖt Nam cã hai ch©u thæ lín lµ s«ng Hång phÝa B¾c (diÖn tÝch 17 000 km2) vµ Mª K«ng (diÖn tÝch 35 000 km2 thuéc ViÖt Nam). Ngoµi ra cßn cã c¸c ch©u thæ ë Trung bé (M·, C¶, Thu Bån, §µ R»ng, v.v). §Æc tr−ng cña ch©u thæ lµ qu¸ tr×nh s«ng −u thÕ ®èi víi ph¸t triÓn bê vµ nãi chung bê ch©u thæ båi lÊn ra phÝa biÓn. Ch©u thæ cã hai phÇn: phÇn næi (kÓ c¶ vïng triÒu rÊt réng) vµ phÇn ngÇm (Delta front) tr¶i réng ®Õn ®é s©u 15 - 20m ë s«ng Hång, 20 - 30m ë s«ng Cöu Long. VÒ nguån gèc, ch©u thæ ®−îc t¹o nªn do sù båi ®¾p tõ phï sa cña c¸c dßng s«ng. C¸c ch©u thæ lín nh− s«ng Hång vµ Mª K«ng ®Òu h×nh thµnh trªn nÒn sôt vâng cña c¸c bån tròng Kainozoi, cã båi tô ®Òn bï trÇm tÝch. BÒ dµy trÇm tÝch §Ö tam ë ®©y ®¹t ®Õn hµng ngh×n mÐt vµ trÇm tÝch §Ö tø ®¹t tíi bÒ dµy hµng tr¨m mÐt. VÒ ®éng lùc ph¸t triÓn, c¸c vïng cöa s«ng ch©u thæ lµ n¬i t−¬ng t¸c cña ba qu¸ tr×nh ®éng lùc ngo¹i sinh chñ yÕu. §ã lµ qu¸ tr×nh s«ng, sãng vµ triÒu. Sù thèng trÞ hoÆc kÕt hîp cña mçi mét qu¸ tr×nh nµy t¹o nªn h×nh d¸ng t−¬ng øng cña ch©u thæ. §iÓn h×nh cho ch©u thæ s«ng thèng trÞ lµ Missisipi, triÒu thèng trÞ lµ H»ng - Brastama pur vµ ®iÓn h×nh cho sãng thèng trÞ lµ ch©u thæ Xªnªgan. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh båi ®¾p hiÖn t¹i kh«ng ®ång ®Òu ®«i khi t¹o ra h×nh th¸i låi lâm cña ®−êng bê vµ t¹o nªn c¸c vòng - vÞnh kh«ng ®iÓn h×nh, nh− tr−êng hîp vông mòi Cµ Mau vµ vÞnh R¹ch Gi¸ - C©y D−¬ng ë ven bê ®ång b»ng ch©u thæ Mª K«ng. - Vïng cöa s«ng h×nh phÔu (estuarie) Cßn gäi lµ c¸c cöa s«ng ch©u thæ ©m. Nh÷ng c¶ng lín nhÊt thÕ giíi th−êng n»m ë cöa s«ng h×nh phÔu. ViÖt Nam cã hai vïng cöa s«ng h×nh phÔu ®iÓn h×nh lµ cöa s«ng B¹ch §»ng vµ cöa s«ng §«ng Nai, còng lµ n¬i cã hai c¶ng lín lµ Sµi Gßn vµ H¶i Phßng. Cho ®Õn nay, cßn cã nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ cÊu tróc vïng cöa s«ng h×nh phÔu. §Þnh nghÜa Estuary cña Pritchard (1967) ®−îc nhiÒu ng−êi chó ý nhÊt. Theo «ng “Estuary lµ mét thuû vùc nöa kÝn ven bê th«ng víi biÓn kh¬i, trong ®ã cã sù hßa trén nhÊt ®Þnh gi÷a n−íc biÓn vµ n−íc ngät ®−a ®Õn tõ lôc ®Þa”. ¤ng chia Estuary thµnh 4 kiÓu. KiÓu 1 lµ c¸c thung lòng ngËp ch×m, thuéc kiÓu kinh ®iÓn, hay gÆp ë c¸c ®ång b»ng réng lín ven biÓn vµ do c¸c yÕu tè ®Þa chÊt khèng chÕ. KiÓu 2 lµ c¸c fjord nguån gèc s«ng b¨ng ngËp ch×m. KiÓu 3 lµ c¸c Estuary cã ®ª c¸t (bar - built) ch¾n ngoµi, vÝ dô nh− Estuary Carolina ë B¾c Mü. KiÓu nµy cã h×nh th¸i ®Çm ph¸ vµ th−êng n¨ng l−îng giã cã vai trß x¸o trén n−íc tÝch cùc thay cho vai trß cña thñy triÒu. KiÓu 4 lµ c¸c Estuary h×nh thµnh do c¸c qu¸ tr×nh kiÕn t¹o t¹o nªn c¸c vïng sôt h¹ ven bê, vÝ dô nh− vÞnh San - Fransisco. Day, J. (1981) cßn më réng h¬n n÷a kh¸i niÖm Estuary, coi ®ã lµ “ mét thuû vùc nhieu.dcct@gmail.com ven bê ®ãng kÝn tõng phÇn. N−íc cña nã th−êng xuyªn hoÆc cã chu kú giao l−u víi biÓn, trong ®ã cã sù biÕn ®æi râ rµng vÒ ®é mÆn do sù hoµ trén gi÷a n−íc 11
- biÓn vµ n−íc ngät tõ lôc ®Þa ®−a tíi”. Dùa theo quan ®iÓm nµy, Xaphianov (1987) ®Ò nghÞ chia Estuary thµnh 3 nhãm: b×nh th−êng, siªu mÆn vµ kÝn. C¸c nhµ ®Þa chÊt óc, ®¹i diÖn lµ Roy, P (1984). Ph©n chia Estuary ë óc thµnh 3 kiÓu: kiÓu thung lòng s«ng ngËp ch×m, kiÓu cã ®ª c¸t ch¾n ngoµi vµ kiÓu c¸c hå n−íc mÆn ®ãng kÝn ven bê. Leeder, M. R. (1984) cho r»ng, ®éng lùc cña n−íc vµ trÇm tÝch trong Estuary liªn quan víi t−¬ng quan c−êng ®é cña c¸c qu¸ tr×nh triÒu, s«ng vµ sãng. Còng dùa theo quan ®iÓm cña Pritchard, «ng chia Estuary thµnh 4 kiÓu theo c©n b»ng ®é muèi thÓ hiÖn tÝnh ph©n tÇng. KiÓu A, ph©n tÇng m¹nh, qu¸ tr×nh lßng s«ng thèng trÞ, båi tô m¹nh. KiÓu B, hßa trén tõng phÇn, nghiªng vÒ båi tô, lµ kiÓu phæ biÕn. KiÓu C, ®ång nhÊt theo ph−¬ng th¼ng ®øng trªn mÆt c¾t ngang, dßng triÒu m¹nh vµ kh«ng båi tô ®¸y. KiÓu D, ®ång nhÊt theo ph−¬ng th¼ng ®øng vµ theo däc luång ch¶y, chuyÓn ®éng vËt chÊt hoµn toµn do dßng triÒu thèng trÞ vµ x©m thùc m¹nh luång. D−íi gãc ®é ®Þa chÊt, phæ biÕn quan niÖm coi Estuary lµ mét vïng h¹ l−u s«ng, th−êng cã d¹ng h×nh phÔu, bÞ ngËp ch×m kh«ng ®Òn bï trÇm tÝch, vµ thuû triÒu cã vai trß quan träng. Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy mang tÝnh phæ biÕn, phï hîp víi nh÷ng Estuary lín vµ ®iÓn h×nh cña thÕ giíi nh− Xen, Jironda (Ph¸p), Thame, Mersey (Anh), Rein, Maas (Hµ Lan), Potomac(Mü), La - plata (Nam Mü), D−¬ng Tö (Trung Quèc) (Xamoilov, 1952). Theo quan ®iÓm t−íng vµ m«i tr−êng trÇm tÝch, lu«n cã sù ph©n biÖt râ rµng Estuary víi vïng cöa s«ng ch©u thæ vµ ®Çm ph¸ (Krasenhinnhikov, 1971; Leeder, 1984). ë ViÖt Nam, tõ l©u Xamoilov (1952) ®· xÕp cöa s«ng §ång Nai vµo kiÓu Estuary. KiÓu lo¹i Estuary cña vïng cöa s«ng B¹ch §»ng ®· ®−îc ®Ò cËp trong mét sè c«ng bè (TrÇn §øc Th¹nh, 1991; 1993). XÐt vÒ mÆt h×nh th¸i, cã mét sè vïng cöa s«ng h×nh phÔu cã h×nh th¸i vÞnh vµ tªn gäi d©n gian cã khi vÉn quen gäi lµ “vÞnh” nh− tr−êng hîp vÞnh Tiªn Yªn - Hµ Cèi (TrÇn §øc Th¹nh, 1991; NguyÔn H÷u Cö vµ nnk, 2003), vÞnh Cöa Lôc (NguyÔn H÷u Cö vµ nnk, 1996), vÞnh cöa s«ng B¹ch §»ng (Lª B¸ Th¶o, 1990) hay c¶ vÞnh GhÒnh R¸i ë vïng cöa s«ng h×nh phÔu §ång Nai. Tuy nhiªn, vÒ b¶n chÊt nguån gèc h×nh thµnh, ®éng lùc néi t¹i vµ tiÕn ho¸, chóng thuéc vÒ vïng cöa s«ng h×nh phÔu (Estuary). Nh÷ng tr−êng hîp t−¬ng tù còng gÆp nhiÒu trªn thÐ giíi nh− tr−êng hîp vÞnh San-Fransisco vµ Cheasepeare ë Mü vµ vÞnh Componthom ë Campuchia. - Cöa s«ng Liman Sukin, C.(1938) cho r»ng b¶n chÊt nguån gèc h×nh thµnh Liman t−¬ng tù vïng cöa Estuary vµ nh÷ng Estuary ë vïng kh«ng cã thuû triÒu vµ th−êng cã doi c¸t ch¾n cöa th× ®−îc gäi lµ cöa s«ng Liman. Sau nµy, Krasenhinnhikov (1971) còng cã quan ®iÓm t−¬ng tù. Theo Vò V¨n Ph¸i (1988), cöa s«ng Liman kh¸ phæ biÓn ë ven bê miÒn Trung. Nh− vËy, b¶n chÊt h×nh thµnh cña Liman còng lµ do ngËp ch×m kh«ng ®Òn bï båi tÝch vïng cöa s«ng ven bê trong ®iÒu kiÖn thuû triÒu biªn ®é nhá vµ ®éng lùc sãng ®¸ng kÓ. Th−êng th× c¸c doi c¸t däc bê ch¾n cöa s«ng do dßng båi tÝch di chuyÓn däc bê t¹o nªn do sãng. XÐt vÒ h×nh th¸i, nhieu.dcct@gmail.com mét sè cöa s«ng kiÓu Liman ë miÒn Trung ®−îc mét sè ng−êi gäi lµ “Ch©u thæ trung tÝnh”. Nã ®«i khi còng cã h×nh th¸i vÞnh theo nghÜa d©n gian. Tuy nhiªn, 12
- tÝnh chÊt khÐp kÝn vùc n−íc l¹i do c¸c doi c¸t t¹o ra, kh«ng ph¶i tõ c¸c mòi nh« ®¸ gèc. 2.1.2. §Çm ph¸ (Coastal lagoons) Theo Phleger (1981), lµ mét lo¹i h×nh thñy vùc ven bê n−íc lî, mÆn hoÆc siªu mÆn, ®−îc ng¨n c¸ch víi biÓn bëi mét ®ª c¸t vµ cã cöa (inlet) ¨n th«ng víi biÓn phÝa ngoµi. Cöa cã thÓ më th−êng xuyªn hoÆc ®Þnh kú vÒ mïa m−a, thËm chÝ bÞ ®ãng kÝn nh−ng vÉn trao ®æi víi biÓn phÝa ngoµi nhê thÈm thÊu hay ch¶y thÊm qua chÝnh ®ª c¸t ch¾n. §Çm ph¸ lµ mét lo¹i h×nh thñy vùc ven bê cã mÆt phæ biÕn ë nhiÒu n¬i, chiÕm kho¶ng 13% chiÒu dµi ®−êng bê ®¹i d−¬ng thÕ giíi (Nichols and Allen, 1981). §Çm ph¸ ven bê ViÖt Nam tËp trung ë Trung bé, chiÕm kho¶ng 21% chiÒu dµi ®−êng bê biÓn ViÖt Nam víi 12 chiÕc (Tam Giang - CÇu Hai, L¨ng C«, Tr−êng Giang, An Khª, N−íc MÆn, ThÞ N¹i, Cï M«ng, Trµ æ, N−íc Ngät, ¤ Loan, Thñy TriÒu vµ N¹i). §Çm ph¸ h×nh thµnh ë vïng sãng m¹nh, giµu båi tÝch c¸t ®Ó t¹o nªn c¸c cån c¸t ph©n c¸ch vùc n−íc ®Çm ph¸ víi biÓn. §Çm ph¸ th−êng cã h×nh d¹ng kÐo dµi, th«ng víi biÓn qua mét cöa. Riªng hÖ Tam Giang - CÇu Hai th«ng víi biÓn qua hai cöa (®ét biÕn tíi 5 cöa nh− vµo trËn lò th¸ng 11 n¨m 1999) vùc n−íc ®Çm ph¸ th−êng n«ng, trung b×nh chØ 1 - 2m. §Çm ph¸ lµ nh÷ng èc ®¶o giµu cã n»m ë vïng bê nghÌo kiÖt. ë ®©y giµu tiÒm n¨ng nu«i trång vµ ®¸nh b¾t thñy s¶n, ph¸t triÓn c¶ng, bÕn c¸. HiÖn t−îng dÞch chuyÓn, lÊp cöa cña mét sè cöa ®Çm ph¸ (Tam Giang - CÇu Hai, Trµ æ, ¤ Loan) g©y nhiÒu hËu qu¶ m«i tr−êng sinh th¸i. Tæng diÖn tÝch cña 12 ®Çm ph¸ ven bê miÒn Trung ViÖt Nam vµo kho¶ng 457,8 km2, trong ®ã hÖ ®Çm ph¸ Tam Giang - CÇu Hai (Thõa Thiªn - HuÕ) lµ lín nhÊt vµ còng thuéc lo¹i lín trªn thÕ giíi (®øng sau c¸c lagun Mard (dµi 200 km) vµ Santo Domingo (dµi 100 km). Theo h×nh th¸i ®éng lùc, Nichols, M. and Allen, G. (1981), ®· ph©n biÖt lagun ven bê ®¹i d−¬ng thÕ giíi thµnh 4 kiÓu - Lagun cöa s«ng (estuarine lagoon), lagun hë (open lagoon), lagun kÝn tõng phÇn (partly closed lagoon) vµ lagun ®ãng kÝn (closed lagoon). Còng theo nguyªn t¾c ®ã, ®Çm ph¸ ven bê miÒn Trung ViÖt Nam ®−îc ph©n biÖt thµnh 3 kiÓu: gÇn kÝn (Tam Giang - CÇu Hai, Tr−êng Giang, ThÞ N¹i, Cï M«ng, Thñy TriÒu vµ N¹i); kÝn tõng phÇn (L¨ng C«, N−íc MÆn, N−íc Ngät vµ ¤ Loan) vµ ®ãng kÝn (An Khª vµ Trµ æ). Theo tÝnh chÊt ®é mÆn, kÕt qu¶ cña c¸c qu¸ tr×nh ®éng lùc trao ®æi n−íc, c¸c ®Çm ph¸ ven bê miÒn Trung h×nh thµnh 3 nhãm: nhãm lî vµ lî - nh¹t (Tam Giang - CÇu Hai, Tr−êng Giang, ThÞ N¹i, Cï M«ng, Thñy TriÒu vµ N¹i); nhãm lî - mÆn (N−íc MÆn, N−íc Ngät) vµ nhãm mÆn - siªu mÆn (L¨ng C«, An Khª, vµ ¤ Loan). nhieu.dcct@gmail.com 13
- 2.1. 3. Vòng - vÞnh (bay and embayment) Vòng - vÞnh ven bê biÓn ViÖt Nam ®−îc hiÓu lµ “mét phÇn cña biÓn lâm vµo lôc ®Þa hoÆc do ®¶o ch¾n t¹o thµnh mét vïng n−íc khÐp kÝn ë møc ®é nhÊt ®Þnh mµ trong ®ã ®éng lùc biÓn thèng trÞ”. C¸c vòng - vÞnh ven bê biÓn ViÖt Nam ®−îc t¹o nªn do cã c¸c mòi nh«, b¸n ®¶o, ®¶o ch¾n. §éng lùc ph¸t triÓn bê vÞnh chñ yÕu lµ sãng thèng trÞ, trõ vÞnh H¹ Long ®«ng b¾c triÒu thèng trÞ. Trao ®æi n−íc trong vÞnh th−êng rÊt tèt, hay cã mÆt b·i c¸t biÓn, thÒm mµi mßn vµ v¸ch ®¸, r¹n san h«. Bê v¸ch nãi chung kh¸ æn ®Þnh. HÖ thèng vòng - vÞnh ven bê gåm 48 chiÕc, ph©n bè kÐo dµi trªn 10 vÜ ®é b¾c trªn däc bê biÓn, tõ B¾c vµo Nam, thuéc c¸c vïng ®Þa lý kh¸c nhau (b¶ng 2) MÆc dï diÖn tÝch mÆt n−íc c¸c vòng - vÞnh chØ b»ng 1,4% diÖn tÝch ®Êt liÒn vµ 0,44% diÖn tÝch vïng biÓn, nh−ng lµ c¸c vÞ trÝ träng ®iÓm, v« cïng quan träng ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ an ninh quèc phßng cña ®Êt n−íc. B¶ng 2. KiÓm kª hÖ thèng vòng - vÞnh ven bê biÓn ViÖt Nam theo h¶i ®å tû lÖ 1:100 000 VÞ trÝ Thø DiÖn tÝch Tªn gäi truyÒn thèng Täa ®é tù §Þa ®iÓm (km2) VÜ ®é B¾c Kinh ®é §«ng §«ng b¾c Qu¶ng Ninh: VÞnh Tiªn Yªn- 21015’- 107027’00” - 1 H¶i Hµ, §Çm Hµ, 400 Hµ Cèi 21030’ 108021’35” Tiªn Yªn §«ng b¾c Qu¶ng Ninh: 20056'- 107011'- 2 VÞnh B¸i Tö Long 560 V©n §ån, CÈm Ph¶ 21017' 107042' §«ng b¾c Qu¶ng Ninh: 20048’- 107020’- 3 Vông Qu¸n L¹n 105 V©n §ån 20058’ 107033’ §«ng nam Qu¶ng Ninh: 20044'- 106058'- 4 VÞnh H¹ Long 420 TP H¹ Long 20056' 107021' 20058’- 106059’- 5 VÞnh Cöa Lôc B¾c vÞnh H¹ Long 80 21002’ 107006’ §«ng b¾c Qu¶ng Ninh: 20058'- 107044'- 6 Vông C« T« 32 C« T« 21005' 107050' §«ng nam C¸t Bµ (H¶i 20044’- 107003’- 7 VÞnh Lan H¹ 33 Phßng) 20047’ 107007’ Nam Thanh Hãa: 19020- 105047- 8 Vông Nghi S¬n 27 TÜnh Gia 19025'05'' 105049'05'' B¾c NghÖ An: 19006'- 105044'- 9 Vông Quúnh L−u 48 Quúnh L−u 19018' 105049' Trung NghÖ An: 18051’- 105037’- 10 VÞnh DiÔn Ch©u 237 DiÔn Ch©u 19006’ 105044’ Vòng ¸ng 18006- 106022- 11 Nam Hµ TÜnh: Kú Anh 3,5 (vông Hµn) 18007’ 106025' Vông Ch¬n M©y Nam Thõa Thiªn HuÕ: 16019’- 107057’- 12 20 (Ch©n M©y) Phó Léc 16020’ 108001’ 16004’- 108007’- 13 VÞnh §µ N½ng Thµnh phè §µ N½ng 116 16012’ 108015’ nhieu.dcct@gmail.com T©y nam ®¶o Cï Lao 15054’- 108028’- 14 Vông Cï Lao Chµm 16 Chµm (Qu¶ng Nam) 15058’ 108032’ 14
- Nam Qu¶ng Nam: 15029’- 108040’- 15 Vông An Hoµ 3 Nói Thµnh 15031’ 108041’ B¾c Qu¶ng Ng·i: 15023’- 108041’- 16 VÞnh Dung QuÊt 60,7 B×nh S¬n 15029’ 108049’ B¾c Qu¶ng Ng·i: 15021’- 108049’- 17 Vòng ViÖt Thanh 12 B×nh S¬n 15025’ 108052’ B¾c Qu¶ng Ng·i: 15019’06’’- 108051’05’’- 18 Vòng Nho Na 2,2 B×nh S¬n 15021’ 108052’05’’ B¾c Qu¶ng Ng·i: 15015’- 108052’06- 19 Vòng Mü Hµn 18 B×nh S¬n 15019’06’’ 108056’06’’ 14014’- 109011'- 20 Vòng Mü An Phï Mü (B×nh §Þnh) 9 14017’ 109012’05’’ 14008’- 109010’08’’- 21 Vông Moi Phï Mü (B×nh §Þnh) 20,5 14014’ 109012’05’’ 14001’- 109012’05’’- 22 Vông C¸t H¶i Phï C¸t (B×nh §Þnh) 26 14008’ 109015’03’’ 15053’05’’- 109015’05’’- 23 Vông C¸t Ch¸nh Phï C¸t (B×nh §Þnh) 18,5 15058’ 109017’03’’ 13041’- 109013’- 24 Vông Lµng Mai Quy Nh¬n (B×nh §Þnh) 48 13046’ 109017’ B¾c Phó Yªn: 13034’- 109013’- 25 Vông Xu©n H¶i 36,3 S«ng CÇu 13041’ 109018’ B¾c Phó Yªn: 13032’- 109016’- 26 Vông Cï M«ng 7,2 S«ng CÇu 13034’ 107018’ B¾c Phó Yªn: 13028’- 109017’- 27 Vông TrÝch 8 S«ng CÇu 13031’ 109019’ B¾c Phó Yªn: 13027’- 109018’30’’- 28 Vông ¤ng Diªn 2 S«ng CÇu 13028’ 109019’30’’ B¾c Phó Yªn: 13021- 109012’- 29 Vông Xu©n §µi 60,8 S«ng CÇu 13029’ 109018’ Nam Phó Yªn: 12051’- 109023’- 30 Vòng R« 9 Tuy Hßa 12053’ 109026’ B¾c Kh¸nh Hßa: 12037’- 109020’- 31 Vông Cæ Cß 23,5 V¹n Ninh 12040’ 109024’ B¾c Kh¸nh Hßa: 12036’- 109012’- 32 Vòng BÕn G«i 215 V¹n Ninh 12048’ 109022’ B¾c Kh¸nh Hßa: 12030’- 109013’- 33 VÞnh V¨n Phong 187 Ninh Hßa 12037’ 109024’ B¾c Kh¸nh Hßa: 12024’- 109016’- 34 VÞnh C¸i Bµn 50 Ninh Hßa 12030’ 109020’ Vg. B×nh Cang B¾c Kh¸nh Hßa: 12018’- 109009’- 35 102 - §Çm Nha Phu Ninh Hßa 12027’30’’ 109017’ Nam Kh¸nh Hßa: 12013’- 109012’- 36 VÞnh Nha Trang 48 Nha Trang 12018’ 109016’ Nam Kh¸nh Hßa: 12010’- 109013’- 37 VÞnh Hßn Tre 10,5 Nha Trang 12013’ 109016’ Nam Kh¸nh Hßa: Cam 11049’- 109007’- 38 VÞnh Cam Ranh 71,1 Ranh 11059’ 109012’ Nam Kh¸nh Hßa: Cam 11043’30’’- 109010’- 39 Vòng B×nh Ba 91,4 Ranh 11053’ 109015’30’’ ThÞ x· Phan Rang (Ninh 11022’- 109001’- 40 VÞnh Phan Rang 133,9 ThuËn) 11035’ 109008’ nhieu.dcct@gmail.com B¾c B×nh ThuËn: 11010’- 108043’- 41 Vòng Pa-§a - R¨ng 157,5 Tuy Phong 11020’ 108055’ 15
- B¾c B×nh ThuËn: 11002’- 108028’- 42 Vòng Phan RÝ 135 Tuy Phong 11012’ 108043’ Thµnh phè Phan ThiÕt 10042’- 107059’- 43 VÞnh Phan ThiÕt 287,1 (B×nh ThuËn) 10057’ 108017’ §«ng nam ®¶o Phó 10007’30’’- 104001’- 44 Vòng B·i V¹n 4,1 Quèc (Kiªn Giang) 10009’ 104002’ §«ng nam ®¶o Phó 10004’- 104001- 45 Vòng §Çm 8 Quèc (Kiªn Giang) 10007’30 104002’ C«n §¶o 8038’- 106036’- 46 Vông C«n S¬n 25 (Bµ RÞa - Vòng TÇu) 8041’ 106040’ C«n §¶ 8041’- 106038’- 47 Vông §«ng B¾c 7,5 (Bµ RÞa - Vòng TÇu) 8043’ 106040’ 0 C«n §¶o 8 38’30’’- 106039’- 48 Vông §Çm Tre 2,3 (Bµ RÞa - Vòng TÇu) 8039’30’’ 106040’ 2.2. Ph©n lo¹i vòng - vÞnh ven bê biÓn ViÖt Nam 2. 2. 1. KiÓu lo¹i vµ tÝnh chÊt chuyÓn tiÕp vÒ h×nh th¸i vµ b¶n chÊt víi c¸c kiÓu thuû vùc kh¸c Theo tÊt c¶ c¸c tõ ®iÓn tiÕng ViÖt vµ n−íc ngoµi, VÞnh (c¶ tr−êng hîp Bay vµ Gulf) th−êng chØ ®−îc ®Þnh nghÜa mét c¸ch ®¬n gi¶n theo kh¸i niÖm h×nh th¸i, ®ã lµ phÇn lâm vµo phÝa lôc ®Þa cña biÓn hoÆc hå. ë phÝa hai ®Çu phÇn lâm, cã thÓ xuÊt hiÖn mét hoÆc hai mòi nh« d¹ng b¸n ®¶o. Nh− vËy, nh− vËy, qu¸ tr×nh thuû ®éng lùc trong vÞnh lµ qu¸ tr×nh biÓn vµ sù kh¸c biÖt víi biÓn hë bªn ngoµi chØ lµ tÝnh chÊt khÐp kÝn h¬n vµ ®é s©u cã thÓ nhá h¬n. Trªn thùc tÕ, nhiÒu vÞnh kh«ng ph¶i h×nh th¸i lâm vµ lµ nh÷ng khu vùc biÓn cã tÝnh chÊt kÝn h¬n nhê hÖ thèng ®¶o che ch¾n nh− tr−êng hîp H¹ Long vµ B¸i Tö Long. Kh¸i niÖm vÞnh th«ng dông vÒ mÆt h×nh th¸i trong hÖ thèng tiÕng n−íc ngoµi bao gåm c¸c tõ chØ cÊp ®é kh¸c nhau lµ: Gulf, Bay vµ Bight. Gulf vµ Bay trong tiÕng ViÖt ®Òu ®−îc gäi lµ VÞnh, cßn Bight cã thÓ t¹m gäi lµ Vông. Tuy nhiªn, trong c¸c v¨n liÖu n−íc ngoµi ch−a thÊy cã sù ph©n biÖt nµo vÒ quy m« diÖn tÝch hay ®é s©u ®Ó ph©n biÖt gi÷a Gulf vµ Bay, nh−ng vÒ ®Æc tr−ng ®Þa m¹o vµ ®Þa chÊt th× cã thÓ ph©n biÖt râ. Gulf th−êng chiÕm mét kh«ng gian réng lín cña thÒm lôc ®Þa vµ nhiÒu vÞnh chØ ph¬i lé trong ®iÒu kiÖn mùc biÓn h¹ thÊp trong b¨ng hµ lÇn cuèi (VÞnh B¾c Bé vµ VÞnh Th¸i Lan ë ViÖt Nam). Trong khi ®ã, hÇu hÕt c¸c Bay n»m ë d¶i ven bê (theo nghi· hÑp), ®é s©u kh«ng lín vµ chØ ®−îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trong thêi gian biÓn tiÕn sau b¨ng lÇn cuèi (biÓn tiÕn Holocen). RÊt nhiÒu tr−êng hîp, vÞnh (Gulf) bao gåm kh¸ nhiÒu vÞnh (Bay). V× thÕ, cã thÓ gäi gulf lµ vÞnh biÓn, cßn bay lµ vÞnh ven bê. Tuy nhiªn, cã thÓ gäi t¾t c¶ hai tr−êng hîp ®Òu lµ vÞnh. Trong tiÕng n−íc ngoµi cßn cã kh¸i niÖm Embayments, t¹m dÞch lµ vÞnh bê ®¸. Theo David A.R (2003) ®ã lµ c¸c thung lòng s«ng ngËp ch×m, Embayments nhieu.dcct@gmail.com ®¹i d−¬ng, Rias vµ Fjords, lµ mét trong 7 kiÓu thuû ®¹o c¬ b¶n, lµ mét vïng lâm bê ®¸ gèc tiªu biÓu. ë Auatralia, vÞnh bê ®¸ xuÊt hiÖn däc bê ®¸ cøng, lµ nh÷ng 16
- ®Þa h×nh tròng hoÆc vÕt lâm ch−a bÞ trÇm tÝch s«ng hoÆc biÓn båi lÊp ®¸ng kÓ. H×nh th¸i cña vÞnh bê ®¸ cã thÓ lµ c¸c vÞnh (bay) réng vµ trßn, cã thÓ lµ c¸c vÞnh lâm s©u vµ uèn l−în, cã thÓ lµ hÖ thèng thung lòng s«ng ngËp ch×m hÑp vµ cã d¹ng nãn. Nãi chung, vÞnh bê ®¸ cã bê cÊu t¹o tõ ®¸ gèc, dèc, cã cöa kh¸ tho¸ng, réng, trao ®æi tù do víi biÓn vµ t−¬ng ®èi s©u so víi c¸c thuû ®¹o kh¸c ë ven bê. §Þa h×nh ngÇm kh¸ b»ng ph¼ng vµ tho¶i dÇn ra phÝa biÓn. L−u l−îng s«ng ®æ vµo t−¬ng ®èi nhá so víi tæng khèi n−íc chøa trong vÞnh vµ n−íc trao ®æi víi biÓn. Cã thÓ coi vÞnh Xu©n §µi ë Phó Yªn thuéc kiÓu vÞnh bê ®¸. VÞnh nµy hÇu nh− toµn bé lµ bê ®¸ gèc, diÖn tÝch kh¸ lín (61 km2), ®é s©u trung b×nh 10m vµ s©u nhÊt 20m. B¶ng 3. So s¸nh thuËt ng÷ t−¬ng ®−¬ng c¸c vòng - vÞnh cã mÆt t¹i ViÖt Nam TiÕng Anh TiÕng ViÖt TÝnh chÊt N»m trªn mét vïng réng lín cña thÒm lôc ®Þa, hoÆc vïng Gulf VÞnh biÓn biÓn n−íc s©u. Trªn ®¸y cã thÓ cã mÆt trÇm tÝch di tÝch hoÆc c¸c di tÝch c¸c d¹ng ®Þa h×nh cæ. N»m trong d¶i bê biÓn, ®éc lËp hoÆc lµ mét phÇn cña vÞnh biÓn. ®é s©u th−êng kh«ng v−ît qu¸ 30m, lµ n¬i x¶y ra qu¸ Bay VÞnh ven bê tr×nh bê m¹nh mÏ vµ t−¬ng t¸c lôc ®Þa vµ biÓn rÊt râ. Th−êng kh«ng cã mÆt c¸c trÇm tÝch di tÝch. N»m trong d¶i bê biÓn, ®éc lËp, hoÆc lµ mét phÇn cña vÞnh Embayment VÞnh bê ®¸ biÓn. Bê x©m thùc mµi mßn −u thÕ. Bê ®¸ gèc lµ chñ yÕu. N»m trong d¶i bê biÓn, ®éc lËp hoÆc lµ mét phÇn cña vÞnh Vòng Bight ven bê. Vïng lâm kh¸ tho¶i vµ t−¬ng ®èi hë. §−êng bê (vông) th−êng kh¸ ®¬n gi¶n. §éc lËp hoÆc lµ mét bé phËn cña vÞnh ven bê hay vÞnh bê ®¸. Vòng Shelter Kh¸ kÝn, h×nh th¸i ®−êng bê th−êng khóc khuûu phøc t¹p (vông) kiÓu tïng vµ ¸ng. 2. 2.2. Vòng - vÞnh vµ c¸c cÊp ®é Trong khu«n khæ cña ®Ò tµi nµy, c¸c vòng - vÞnh bao gåm vÞnh ven bê (bay), vÞnh bê ®¸ (embayment) - gäi chung lµ vÞnh, vµ c¸c vông (bight va shlter). TÊt c¶ chóng ®Òu n»m ë d¶i bê biÓn. Mét c¸ch t−¬ng ®èi, vÞnh ë cÊp ®é lín h¬n vòng vµ mét vÞnh cã thÓ bao gåm mét hoÆc mét vµi vòng. Tuy nhiªn, nhiÒu vòng cã thÓ n»m ®éc lËp víi vÞnh. VÒ kÝch th−íc, ®a phÇn c¸c vÞnh cã kÝch th−íc lín h¬n vµ vòng cã kÝch th−íc nhá h¬n. Nh−ng trªn thùc tÕ, c¸c vòng vµ vÞnh khã cã thÓ ph©n ®Þnh theo chØ tiªu diÖn tÝch. Mét vµi vòng tiÕng ®Þa ph−¬ng gäi lµ vông. Do kh«ng cã sù ph©n biÖt râ rµng trong tõ tiÕng ViÖt chØ c¸c tõ tiÕng n−íc ngoµi t−¬ng ®−¬ng Gulf, Bay, Embayment, Bight, Shelter, mµ chØ ®−îc gäi chung lµ vòng - vÞnh, chóng t«i ®Ò nghÞ chia vòng - vÞnh ven bê ViÖt Nam thµnh 3 cÊp c¬ b¶n. nhieu.dcct@gmail.com - CÊp 1: vÞnh biÓn (Gulf). 17
- - CÊp 2: vÞnh ven bê (bay), trong ®ã cã c¶ vÞnh bê ®¸. - CÊp 3: vòng hoÆc vông (Bight vµ Shelter), trong ®ã vòng chØ h×nh th¸i hë h¬n vµ vông chØ h×nh th¸i kÝn h¬n. Cã thÓ dÉn ra vÝ dô vÒ t−¬ng quan c¸c cÊp vòng - vÞnh: vÞnh B¾c Bé - vÞnh H¹ Long - vông Cöa Lôc; vÞnh B¾c Bé - vÞnh Lan H¹ - Tïng GÊu (vông GÊu). 2. 2.3. TÝnh chuyÓn tiÕp vÒ h×nh th¸i cña vòng - vÞnh víi c¸c lo¹i h×nh thuû vùc kh¸c - Mèi quan hÖ vÒ h×nh th¸i gi÷a cöa s«ng h×nh phÔu vµ vòng - vÞnh. Mét sè vïng cöa s«ng h×nh phÔu cã h×nh th¸i lâm vµo gièng vÞnh vµ tªn d©n gian còng gäi lµ vÞnh, nh− tr−êng hîp vÞnh GhÒnh R¸i, hoÆc cã ng−êi cßn gäi lµ vÞnh §å S¬n (H¶i Phßng). Tr−êng hîp nµy, sù kh¸c biÖt gi÷a hai kiÓu lo¹i lµ sù t−¬ng t¸c gi÷a biÓn vµ s«ng kh¸c h¼n nhau gi÷a vÞnh vµ cöa s«ng h×nh phÔu, thÓ hiÖn qua ®é mÆn vµ tÝnh chÊt ph©n tÇng n−íc (râ h¬n ë vïng cöa s«ng h×nh phÔu). Tr−êng hîp h×nh th¸i vÞnh, nh−ng b¶n chÊt ®éng lùc cöa s«ng h×nh phÔu còng gÆp ë vông Cöa Lôc (cã tµi liÖu ghi lµ vÞnh Cöa Lôc) vµ vÞnh Tiªn Yªn - Hµ Cèi. Cã thÓ coi ®©y lµ d¹ng chuyÓn tiÕp gi÷a vïng cöa s«ng h×nh phÔu vµ vòng - vÞnh mµ ®é mÆn th−êng cao còng lµ mét biÓu hiÖn. - Mèi quan hÖ vÒ h×nh th¸i gi÷a ch©u thæ vµ vòng - vÞnh. Do h×nh th¸i lâm nhÑ vµo phÝa lôc ®Þa mµ gäi vÞnh lµ tr−êng hîp vÞnh C©y D−¬ng ë phÝa t©y b¸n ®¶o Cµ Mau. Thùc chÊt, ®©y kh«ng ph¶i lµ vÞnh v× qu¸ tr×nh ch©u thæ (s«ng) th¾ng thÕ. - Mèi quan hÖ vÒ h×nh th¸i gi÷a ®Çm ph¸ vµ vòng - vÞnh. Mét sè ®Çm ph¸ (L¨ng C«), hoÆc mét phÇn cña ®Çm ph¸ (®Çm CÇu Hai) cã h×nh th¸i kh¸ gièng c¸c vông vµ trªn mét sè b¶n ®å cã ghi lµ “vông”, thùc chÊt ®ã lµ c¸c ®Çm ph¸ (lagoon) ng¨n c¸ch víi biÓn qua c¸c cån c¸t ch¾n. Nh−ng sù kh¸c biÖt cã tÝnh b¶n chÊt chÝnh lµ qu¸ tr×nh thuû ®éng lùc, mµ râ nhÊt lµ tÝnh ph©n tÇng cao ë ®Çm ph¸ vµ ph©n tÇng r¸t yÕu ë c¸c vông. Ng−îc l¹i cã vÞnh lÊp ®Çy, n−íc n«ng do qu¸ tr×nh båi tô m¹nh l¹i ®−îc gäi lµ ®Çm nh− tr−êng hîp ®Çm Nha Phu ë Phó Yªn. TÝnh chÊt nµy thÓ hiÖn xu thÕ tiÕn ho¸ cña vÞnh chuyÓn tiÕp sang mét h×nh th¸i kh¸c, cã thÓ lµ d¹ng cöa s«ng. Trong c¸c vòng - vÞnh lín cã khi tån t¹i c¸c ®Çm ph¸ nh− ®Çm Thuû TriÒu 16 ha, n»m trong vÞnh Cam Ranh cã diÖn tÝch tæng sè 87 ha. 3. C¸c ®Æc tr−ng c¬ b¶n cña vòng - vÞnh ven bê biÓn ViÖt Nam 3.1. Mèi quan hÖ gi÷a h×nh th¸i bê víi ®Æc ®iÓm ®Þa chÊt TÝnh chÊt ®ãng kÝn vòng - vÞnh chñ yÕu do cÊu t¹o ®Þa chÊt bê vµ ®éng lùc néi sinh g©y nªn, ®éng lùc ngo¹i sinh ®ãng vai trß tham gia. CÊu tróc ®Þa chÊt, ®Æc biÖt lµ ph−¬ng cña c¸c yÕu tè kiÕn tróc chÝnh, chuyÓn ®éng t©n kiÕn t¹o vµ kiÕn t¹o hiÖn ®¹i cã vai trß quan träng ®èi víi ®Æc ®iÓm ph¸t nhieu.dcct@gmail.com triÓn, tiÕn ho¸ ®íi bê nãi chung vµ c¸c mòi nh« nãi riªng. ChÝnh c¸c mòi nh« nµy lµ nÒn t¶ng cho sù h×nh thµnh vµ t¹o d¸ng vòng - vÞnh. Ho¹t ®éng kiÕn t¹o ë 18
- nhiÒu ®o¹n bê kh¸ m¹nh mÏ ®· h×nh thµnh nªn c¸c bån tròng lín nhá bÞ ngËp ch×m n»m s¸t bê, chÝnh lµ c¸c vÞnh. Chóng bÞ lÊp ®Çy ë møc ®é kh¸c nhau trong biÓn tiÕn Holocen. ë d¶i ven bê ViÖt Nam cã mÆt c¸c cÊu tróc tõ tiÒn Cambri ®Õn Kanozoit. C¸c cÊu tróc tiÒn Cambri cã mÆt ë Trung Bé, tõ mòi Ba Lµng An ®Õn Tuy Hoµ, n¬i cã thÒm lôc ®Þa hÑp nhÊt. CÊu tróc Paleozoit cã mÆt tõ Mãng C¸i ®Õn H¶i Phßng. CÊu tróc Mezozoit ph©n bè tõ Thanh Ho¸ ®Õn Vinh vµ tõ Tuy Hoµ vÒ phÝa Nam Trung Bé. Cã thÓ nhËn thÊy râ mèi quan hÖ gi÷a kiÕn tróc ®Þa chÊt vµ h×nh th¸i vÞnh. - ë n¬i kiÕn tróc chÝnh song song víi bê, vÞnh ®−îc t¹o nªn do hµng lo¹t ®¶o ch¾n nh− c¸c vÞnh B¸i Tö Long vµ H¹ Long n»m ë bê biÓn Dalmatic. Trôc lßng vÞnh th−êng trïng c¸c bån tròng sôt h¹ trong t©n kiÕn t¹o vµ kiÕn t¹o hiÖn ®¹i. - ë n¬i cÊu tróc chÝnh xiªn gãc víi bê, vÞnh ®−îc t¹o nªn nhê mét hoÆc mét sè c¸c mòi nh« vµ h×nh th¸i bê mang s¾c th¸i kiÓu Rias. Trôc lßng vÞnh th−êng trïng trôc c¸c thung lòng s«ng bÞ ngËp ch×m. Nh− vËy, tÝnh chÊt ®ãng kÝn cña vòng - vÞnh do cÊu t¹o ®Þa chÊt bê quyÕt ®Þnh. Tuy nhiªn, trong mét sè tr−êng hîp, vµi trß cña yÕu tè ngo¹i sinh còng rÊt quan träng khi t¹o ra c¸c d¹ng tÝch tô kiÓu cån ®ôn, doi c¸t tù do hay doi c¸t nèi ®¶o lµm vÞnh kÝn thªm. Tr−êng hîp vÞnh V¨n Phong vµ c¶ vÞnh Cam Ranh cã doi c¸t nèi ®¶o ph¸t triÓn thµnh cån ®ôn ®· lµm vÞnh kÝn thªm nhiÒu. H×nh th¸i bê vÞnh ViÖt Nam cã thÓ ®−îc chia thµnh mét sè nhãm nh− sau: - Nhãm bê vòng - vÞnh chÞu ¶nh h−ëng râ cña c¸c yÕu tè kiÕn t¹o, Ýt chÞu ¶nh h−ëng cña c¸c qu¸ tr×nh biÓn hiÖn t¹i. §Æc tr−ng cho kiÓu nµy lµ vÞnh ®¶o ë khu vùc B¸i Tö Long. NhiÒu ®o¹n bê ®¸ gèc th¼ng vµ kh¸ ®¬n gi¶n, ph¶n ¸nh nh÷ng nÐt chÝnh cña kiÕn tróc ®Þa chÊt (®øt g·y, khèi n©ng, h¹). - Nhãm bê vòng - vÞnh ®¸ gèc chñ yÕu chÞu t¸c ®éng cña c¸c qu¸ tr×nh x©m thùc vµ bµo mßn do sãng, t¹o nªn h×nh th¸i d¹ng r¨ng c−a. Nhãm nµy phæ biÕn ë Trung Trung bé vµ Nam Trung Bé víi chiÒu dµi bê ®¸ gèc lín h¬n bê tÝch tô b·i c¸t biÓn. §©y th−êng lµ n¬i nguån båi tÝch tõ lôc dÞa ®−a ra h¹n chÕ. - Nhãm bê vòng - vÞnh ®¸ gèc chÞu t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh x©m thùc, ¨n mßn ho¸ häc gÆp ë c¸c khu vùc vÞnh H¹ Long vµ Lan H¹, n¬i phæ biÕn c¸c ®¶o ®¸ v«i lín. H×nh th¸i bê v« cïng phøc t¹p ph¶n ®Þa h×nh Karst¬ tr−íc biÓn tiÕn Holocen vµ qu¸ tr×nh ¨n mßn ho¸ häc cña biÓn hiÖn ®¹i. §é s©u trung b×nh cña c¸c vÞnh phæ biÕn 10 - 15m. §é s©u trung b×nh lín nhÊt lµ c¸c vÞnh Phan Rang (28m); Phó Yªn (25m) vµ B×nh Cang (22m). 3.2. C¸c yÕu tè h×nh th¸i c¬ b¶n cña vòng - vÞnh C¸c yÕu tè h×nh th¸i c¬ b¶n cña mét vòng - vÞnh cã thÓ ph©n biÖt nh− sau: - Bê vÞnh: bê ®¸ gèc, bê c¸t (b·i c¸t biÓn) vµ cã thÓ cã nh÷ng ®o¹n bê bïn. nhieu.dcct@gmail.com Nãi chung bê ®¸ gèc phæ biÕn nhÊt. Trong tr−êng hîp bê vòng - vÞnh hÇu nh− lµ ®¸ gèc th× gäi lµ vÞnh bê ®¸. Bê c¸t phæ biÕn ë mét sè vÞnh, n¬i t¸c ®éng cña 19
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Báo cáo tổng kết đề tài nghiên cứu khoa học: Nghiên cứu xây dựng tài liệu hướng dẫn công nghệ thuộc da phục vụ công tác chuyên môn về công nghệ thuộc da cho cán bộ kỹ thuật của các cơ sở thuộc da Việt Nam
212 p | 417 | 100
-
Báo cáo tổng kết đề tài khoa học và công nghệ cấp nhà nước: Nghiên cứu chế tạo các loại sợi ngắn và sợi mát từ tre và luồng để gia cường cho vật liệu polyme composite thân thiện môi trường - TS. Bùi Chương
166 p | 235 | 42
-
Báo cáo tổng kết dự án: Xây dựng Mô hình và áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để phát triển bưởi Phúc Trạch tại xã Hương Trạch, Hương Khê, Hà Tĩnh
73 p | 195 | 34
-
Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu công nghệ dệt nhuộm hoàn tất vải may mặc từ sợi gai dầu pha Viscose - KS. Bùi Thị Chuyên
63 p | 228 | 27
-
Báo cáo tổng kết đề tài cấp cơ sở: Nghiên cứu chuyển hóa limonene trong tinh dầu ở Việt Nam
72 p | 135 | 25
-
Báo cáo tổng kết đề tài: Lịch sử sử học thế giới
113 p | 115 | 17
-
Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu các giải pháp chuyển đổi cơ cấu cây trồng bằng việc thâm canh ngô lai trên đất lúa vụ Đông Xuân ở các tỉnh Tây Nguyên
66 p | 106 | 16
-
Báo cáo tổng kết đề tài KHKT 2010: Nghiên cứu công nghệ hoàn tất vải may mặc từ sợi gai dầu pha viscose - KS. Bùi Thị Chuyên
63 p | 156 | 14
-
Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên vùng đất cát ven biển huyện Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh theo hướng thâm canh, chuyên canh, tạo vùng sản xuất hàng hoá
52 p | 125 | 13
-
Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu hoàn thiện công nghệ bảo quản, tẩy nấm mốc gây biến màu gỗ thông mã vĩ (Pinus massoniana Lamb) ở Lạng Sơn, phục vụ sản xuất đồ mộc tiêu dùng trong nước và xuất khẩu
80 p | 90 | 12
-
Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu đánh giá và tuyển chọn một số giống mây có năng suất và chất lượng cao phù hợp với điều kiện tự nhiên, canh tác và sản xuất ngành hàng mây tre đan xuất khẩu ở Hoà Bình
131 p | 73 | 10
-
Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu kỹ thuật ghép nhãn lên vải, duy trì thu nhập hàng năm của người làm vườn tại tỉnh Bắc Giang và Hải Dương
48 p | 129 | 9
-
Báo cáo tổng kết đề tài khoa học và công nghệ cấp cơ sở do Đại học Đà Nẵng quản lý: Nghiên cứu chế tạo mô hình bàn máy CNC điều khiển vị trí bằng động cơ thủy lực
13 p | 111 | 9
-
Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu chuyển đổi một số vườn tạp kém hiệu quả của người dân tộc M’nông sang trồng cỏ nuôi bò tại huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk
66 p | 68 | 8
-
Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu vật liệu polyme siêu thấm AMS-1 và đề xuất quy trình sử dụng cho ngô tại một số huyện vùng cao Hà Giang
53 p | 74 | 7
-
Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu biện pháp kỹ thuật canh tác tổng hợp nhằm phát triển sản xuất cây khoai tây hàng hoá ở tỉnh Điện Biên
85 p | 115 | 7
-
Báo cáo tổng kết chuyên đề nghiên cứu khoa học: Hướng dẫn thiết kế bảo vệ mái đê biển bằng vật liệu xây dựng
0 p | 58 | 5
-
Tóm tắt báo cáo tổng kết đề tài khoa học và công nghệ cấp Đại học Đà Nẵng: Nghiên cứu các tính chất phi cổ điển, dõi tìm đan rối và viễn chuyển lượng tử của trạng thái nén dịch chuyển thêm photon hai mode
28 p | 88 | 4
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn