BẢO TÀNG NGHỆ THUẬT CHÂU Á TỔ CHỨC
TRIỂN LÃM AFGHANISTAN: BÁU VẬT ẨN
GIẤU TRONG BẢO TÀNG QUỐC GIA, KABUL
Ngày 24/10/2008, lần
đầu tiên sau khi tuyên
bố thành lập nhà nước
Afganistan mới vào
năm 2003, những đồ
tạo tác quý giá, vốn đã
đứng trơ trụi trên mảnh
đất này lại chịu sự cướp
phá trong suốt 25 năm
nội chiến đã được trưng bày tại bảo tàng nghệ thuật phương Đông tại
San Francisco cho đến hết 25/01/2009. Với 228 đồ vật được sắp đặt
theo thời gian từ năm 2200 trước CN đến thế kỷ thứ 2 sau CN, buổi
triển lãm muốn giới thiệu đến công chúng một nền di sản đa văn hóa
của Afganistan, trái tim của con đường tơ lụa, cầu nối giữa văn hóa
phương Đông và Địa Trung Hải. Các tác phẩm phần lớn được tìm thấy
tại 3 khu vực kiến trúc chính cùng với một số ra đời sớm hơn. Các đồ
vật này thuộc quyền quản lý của bảo tàng quốc gia Kabul, bao gồm cả
những chiếc bát bằng vàng miếng, là sự kết tinh của các nền văn hóa
Mesopotamia cổ (nay là Iraq) và thung lũng Indus (nay là Pakistan) từ
thời kỳ đồ đồng ở Tepe Fullol; các bức tượng bằng đá và đồng cũng
như bạc mạ vàng từ vùng thuộc địa Hy Lạp cổ được tìm thấy Tak Ai
Khanum; các đồ vật bằng đồng, ngà voi, thủy tinh màu được đưa vào từ
La Mã, Ai Cập, Trung Quốc và ấn Độ. Tất cả được đào lên tại khu cất
trữ cổ được tìm thấy ở Begram vào những năm 30 và 40 của thế kỷ
trước; và hàng trăm các đồ trang trí bằng vàng khác, tìm thấy tại khu 6
lăng mộ của dân di cư tại Tillya Tepe vào năm 1978, chính là minh
chứng cho sự pha trộn giữa các nền văn hóa Hy Lạp, La Mã, Ba Tư, ấn
Độ và Siberi nơi đây.
Ngài đại sứ Afghanistan tại Mỹ phát biểu rằng: “ Bảy năm trước, khi
các đường phố là quân Taliban, không một ai trong chúng có thể tưởng
tượng rằng Afghanistan sẽ có một ngày phục hồi và tôn vinh lịch sử
phong phú của nó. Hôm nay, Afghanistan lại một lần nữa lấy lại vai trò
là cầu nối giữa các di tích lịch sử văn hóa, các quốc gia, và các nền văn
minh. Đây là một triển lãm giới thiệu về một đất nước với lịch sử lâu
đời, di sản phong phú, cảnh quang ngoạn mục, và một nền thương
nghiệp năng động. Kho báu này không chỉ là những minh chứng hiển
nhiên về lich sử cổ xưa, những thách thức của cuộc sống hiện đại mà
đó còn là sự hy sinh của của người dân để bảo tồn các giá trị văn hóa
này. Tôi mong rằng những người bạn Afghans ở vịnh S.Fransisco sẽ
đến chiêm ngưỡng và cùng hy vọng về sự khôi phục các kiệt tác vô giá
này trong trong lai không xa”.
Terry Garcia, phó giám đốc điều hành của chương trình Mission trên
kênh National Geographic cũng đã bày tỏ ý kiến đối với sự kiện này:
“Chúng tôi vô cùng hân hạnh khi trở thành đối tác của Bảo tàng nghệ
thuật phương Đông khi mang đến San Francisco những vật báu hiếm có
này. Mục tiêu của chúng tôi là giới thiệu bộ sưu tập độc đáo này tới
đông đảo khán giả cũng như nâng cao nhận thức và sự hiểu biết về
Afghanistan xa xưa cũng như hiện tại. Chúng tôi cũng muốn kể về
những câu chuyển cảm động và sâu sắc về những người anh hùng
Afghans trong việc gìn giữ những kho báu vô giá này.
“Là địa điểm duy nhất tổ chức triển lãm lần này, Bảo tàng nghệ thuật
vô cùng vinh dự được mang đến những thành tựu nghệ thuật và văn
hóa cổ xưa của Afghanistan đến San Fransisco- Nơi có cộng đồng
người Afghan sinh sống nhiều nhất tại Mỹ. Bảo tàng hoan nghênh
người dân địa phương, những người muốn tôn vinh những di sản văn
hóa Afganistan cũng như khách bốn phương và tất cả những ai muốn
khám phá thành tựu đầy tính trí tuệ và thẩm mỹ của một nền văn hóa
rực rỡ và lâu đời.”, Jay Xu, giám đốc bảo tàng Nghệ thuật Phương
Đông
Bruce Cole, Chủ tịch ủy ban di sản quốc gia “ Những tạo tác này không
chỉ làm người xem sững sờ bời vẻ đẹp sáng chói của chúng mà hơn thế
nữa, chúng trở thành những bằng chứng sống về sức sống trường tồn
của nền văn hóa phong phú. Chúng tôi vô cùng tự hào khi được tham
gia vào công tác bảo tồn, phân loại, và triển lãm về các kho tàng này
như là một phần của chương trình khám phá Afganistan”.
Fredrik Hiebert, triển lãm và curator National Geographic khảo cổ Uỷ:
“ Cuộc triển lãm là một sự cố gắng hết mình của nhiều năm làm việc
bời những người dân Afganistan. Nếu không có sự can và gìn giữ của
họ thì các đồ vật này sẽ không tồn tại đến tận. Từ năm 2003, sau khi
hợp tác cùng chính quyền mới Afganistan trong việc gìn giữ và bảo tồn
các di vật này, tôi thật sự cảm thấy vinh hạnh khi là một phần của các
nỗ lực để chia sẻ những kho báu này với khán giả ở Mỹ và cuối cùng
để tăng cường sự hiểu biết về Afghanistan và nền văn hóa phong phú.”-
Fredrik Hiebert, quản lý triển lãm.
Cuộc triển lãm sẽ bắt đầu từ khu phía bắc với một bài giới thiệu ngắn
gọn và một bản đồ mới về Afghanistan thời hiện đại với những địa
điểm kiến trúc nổi tiếng được làm nổi bật.
Thư viện ảnh Lee cung cấp phiên bản của tài liệu Afghanistan: Hidden
Treasures từ Bảo tàng quốc gia, Kabul (National Geographic, 2008, 28
phút.) với giọng thuyết minh của Khaled Hosseini, tác giả của The Kite
Runner and A Thousand Splendid Suns. Bộ phim nói về sự khôi phục
bộ sưu tập của bảo tàng quốc gia Kabul mà trước kia từng được cất
giấu tại cung điện thủ tướng bởi một những anh hùng quả cảm Afghan.
Các tác phẩm được sắp đặt theo các khu vực kiến trúc khác nhau.
Trước hết, các tác phẩm được trưng bầy tại phòng triển lãm Hambrecht
với một số lượng nhỏ các vật phẩm từ Tepe Fullol, bắc Afghanistan.
Vào năm 1966, những người dân ở Fullol đã phát hiện ra bằng chứng
đầu tiền của nền văn mình thời kỳ đồ đồng. Và tiếp đồ là bằng vàng
như bát hay các đồ vật dung trong tang lễ, và cả một mảnh vở từ một
chiếc bát được cho là vào khờng 2200 cho đến 1900 trước CN.
Phần lớn các đồ vật trưng bày ở Hambrecht được tìm thấy ở khu vực
mà trước kia là một thành phố Hy Lạp cổ đã từng bị chinh phục bởi
Alexander đại đế. Chúng chịu sự ảnh hưởng bởi văn hóa vùng Địa
Trung Hải vào khoảng giữa thế kỷ thứ 4 và thứ 2 trước CN. Các đồ vật
bao gồm các loại tiền của người Corin trước năm 145. Một trong số
chúng được tìm thấy bởi vua Zahir Shah trong một chuyến săn bắn vào
năm 1961. Tiêu biểu có các chế tác như đồng hồ mặt trời, vật trang trí
kiến trúc, các loại bình bằng đồng, đá vôi.
Một trong những đồ vật lâu đời nhất được tìm thấy là một bài vị mạ
vàng được sử dụng trong các nghi lễ thờ cúng nữ thần Cybele, nữ thần
có quyền lực tối cao trong vũ trụ của người Hy Lạp. ở đây cũng có mô
hình kỹ thuật số thành phố A Khanum.
Các vật dụng dùng trong thương mại lại được tìm thấy tại khu vực thứ
3 là Begram trong khoảng thời gian từ giữa thế kỷ thứ 1 và 2 sau CN.
Đó là các đồ vật dụng để giải khuây được làm bằng ngà voi được chạm
khắc tỉ mỉ. Các bức tượng nhỏ còn được dùng làm trang trí đồ nội thất
cũng sẽ được mô hình hóa và được trình chiếu tại phòng trưng bày với
sơ đồ chỉ tại Begram. Một chiếc ly sơn màu miêu tả cảnh ngày mùa hay
chiếc mặt nạ bằng đồng của Silenus, thần rượu. Chỉ một vài đồ vật đó
thôi cũng đủ khẳng định vai trò của Afghanistan trên con đường tơ lụa.
Một số đồ vật ở Begram cũng được trưng bầy tại Hambrecht và Osher.
Nhóm thứ tư bao gồm 100 đồ vật bằng vàng từ thế kỷ thứ 1 trước CN
cho đến thế kỷ thứ 1 sau CN. Tại phòng triển lãm Osher, các vật trưng
bầy được tìm thấy vào năm 1978 bởi đội tìm kiếm Liên Xô-
Afghanistan dưới sự lãnh đạo của Viktor Sarianidi ở Tyllya Tepe. Đồ
trang sức, đồ trang trí bằng vàng được tìm thấy ở đây. Khu hầm mộ bao
gồm hàng ngàn đồ vật bằng vàng được chôn cùng với quần áo và đồ
khâm niệm của người đã chết. Vương miện, vòng cổ, thắt lưng, nhẫn,
hay các vật trang trí trên đầu, phần lớn được làm từ vàng và dát những
viên đá quý như ngọc lục bảo hay hồng ngọc. Trong đó có nhiều đồ vật
đặc trưng được tạo bởi các nghệ sĩ trong vùng và hoàn toàn khác biệt
với những đồ vật là sự pha trộn giữa các mô típ từ Hy Lạp, La Mã, ấn
Độ hay Trung Quốc.
Thông thường, công dân Afghanistan được miễn phí vé vào các bảo
tàng. Tuy nhiên, do các dự đoán sự nổi tiếng của triển lãm, chúng tôi sẽ
được chia thời gian sử dụng triển lãm. Như vậy, bảo tàng sẽ bán vé vào
một số ngày và giờ đặc biệt. Bạn có thể mua vé trực tuyến qua website
www.asianart.org với phí dịch vụ là 2.25$ một vé. Vé cũng có thể được
lựa chọn tại Will Call. Miễn phí vé vào cửa vào chủ nhật. Do hạn chế
về năng lực cũng như giói hạn nên việc miễn phí là khó thức hiện.
