Bệnh Van động mạch phổi

Chia sẻ: Nguyên Nguyễn Văn | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

86
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Van động mạch phổi là van tổ chim ngăn cách động mạch phổi với thất phải. Rối loạn hoạt động van động mạch phổi sẽ gây tác động có hại lên chức năng của thất phải. Mời các bạn cùng tham khảo tài liệu sau đây để tìm hiểu rõ hơn về bệnh van động mạch phổi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bệnh Van động mạch phổi

BÖnh van ®éng m¹ch phæi Van ®éng m¹ch phæi lµ van tæ chim ng¨n c¸ch ®éng m¹ch phæi víi thÊt ph¶i. Rèi lo¹n ho¹t ®éng van ®éng m¹ch phæi sÏ g©y t¸c ®éng cã h¹i lªn chøc n¨ng cña thÊt ph¶i. B×nh thêng, tû lÖ hë van ®éng m¹ch phæi ph¸t hiÖn b»ng siªu ©m Doppler tim ë ngêi b×nh thêng kh¸ cao, song chØ cã mét sè Ýt bÖnh lý van ®éng m¹ch phæi (hë hoÆc hÑp) thùc sù g©y ¶nh hëng ®Õn t×nh tr¹ng huyÕt ®éng cña tim ph¶i vµ g©y rèi lo¹n chøc n¨ng thÊt ph¶i. I. HÑp van ®éng m¹ch phæi ®¬n thuÇn (HP) A. TriÖu chøng l©m sµng 1. C¸c triÖu chøng suy tim ph¶i vµ khã thë khi g¾ng søc thêng xuÊt hiÖn ë tuæi 30-40 nÕu bÖnh kh«ng ®îc ph¸t hiÖn vµ ®iÒu trÞ tõ tríc. 2. TriÖu chøng ®iÓn h×nh lµ tiÕng thæi t©m thu tèng m¸u ë khoang liªn sên 3-4 tr¸i, gi¶m cêng ®é khi hÝt vµo (do gi¶m chªnh ¸p qua van ®éng m¹ch phæi) ®ång thêi gi¶m cêng ®é hoÆc mÊt h¼n tiÕng T2. 3. TriÖu chøng suy tim ph¶i biÓu hiÖn ë giai ®o¹n muén. B. §iÖn t©m ®å 1. H×nh ¶nh ®iÖn tim b×nh thêng nÕu HP nhÑ. 2. Trôc ph¶i, dµy thÊt ph¶i khi HP møc ®é tõ võa- nÆng. Møc ®é dµy thÊt ph¶i trªn ®iÖn tim cã liªn quan kh¸ chÆt víi møc ®é nÆng cña HP. Trêng hîp hÑp khÝt van §MP, cã thÓ gÆp h×nh ¶nh dµy nhÜ ph¶i. 247
C. Chôp tim phæi: bãng tim kh«ng to, cung ®éng m¹ch phæi phång râ (gi·n §MP sau hÑp), m¸u lªn phæi Ýt. Bãng tim sÏ to khi ®· cã suy tim. D. Nguyªn nh©n 1. HÑp van ®éng m¹ch phæi bÈm sinh lµ d¹ng bÖnh lý hay gÆp nhÊt (chiÕm tû lÖ 10% trong sè c¸c bÖnh tim bÈm sinh). 2. Di chøng thÊp tim: dÝnh mÐp van g©y hÑp van. CÇn lu ý r»ng van ®éng m¹ch phæi lµ van Ýt bÞ ¶nh hëng nhÊt do bÖnh thÊp tim. 3. HÑp thø ph¸t do héi chøng u carcinoid g©y th©m nhiÔm l¸ van §MP. 4. Gi¶ hÑp van ®éng m¹ch phæi trong trêng hîp t¾c nghÏn ®êng tèng m¸u thÊt ph¶i do u trong tim hoÆc tói ph×nh xoang Valsalva. E. ChÈn ®o¸n: 1. Siªu ©m Doppler tim rÊt cã gi¸ trÞ ®Ó chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh vµ lîng gi¸ møc ®é hÑp van ®éng m¹ch phæi. a. Van ®éng m¹ch phæi thÊy râ nhÊt ë mÆt c¾t trôc ng¾n c¹nh øc tr¸i hoÆc díi sên. NÕu h×nh ¶nh qua thµnh ngùc cã chÊt lîng kÐm, cã thÓ dïng siªu ©m tim qua thùc qu¶n. b. Siªu ©m Doppler tim cho phÐp ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng van ®éng m¹ch phæi (van dµy, v«i, h¹n chÕ vËn ®éng ë ngêi lín; l¸ van kh«ng v«i, më d¹ng vßm ë trÎ con) vµ thÊt ph¶i (b×nh th- êng hoÆc ph× ®¹i phô thuéc vµo møc ®é hÑp van ®éng m¹ch phæi vµ thêi gian bÞ bÖnh). 2. Møc ®é hÑp van ®éng m¹ch phæi ®îc ph©n lo¹i dùa trªn chªnh ¸p tèi ®a ®Ønh-®Ønh qua van 248
®éng m¹ch phæi ®o b»ng phæ Doppler liªn tôc (tÝnh theo c«ng thøc cña Bernoulli). HiÖn t¹i, siªu ©m Doppler tim ®· ®îc xem nh mét ph¬ng ph¸p chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é hÑp van (t¬ng quan rÊt chÆt so víi tiªu chuÈn vµng lµ th«ng tim). HÑp van §MP chia thµnh c¸c møc ®é nh sau: a. HÑp nhÑ: khi chªnh ¸p tèi ®a qua van §MP < 40 mmHg b. HÑp võa: khi chªnh ¸p tèi ®a tõ 40 ®Õn 80 mmHg c. HÑp khÝt (nÆng): khi chªnh ¸p tèi ®a ≥ 80 mmHg. F. §iÒu trÞ 1. HÑp van ®éng m¹ch phæi møc ®é tõ nhÑ ®Õn võa cã tiªn lîng rÊt tèt vµ rÊt Ýt khi cÇn can thiÖp. 2. HÑp van ®éng m¹ch phæi nÆng hoÆc suy tim ph¶i thø ph¸t thêng biÓu hiÖn sau tuæi 40 hoÆc 50 dï cã nhiÒu d¹ng bÖnh biÓu hiÖn ngay tõ nhá. Ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ chÝnh lµ nong van ®éng m¹ch phæi b»ng bãng qua da, cã kÕt qu¶ kh¶ quan, nãi chung gi¶m ®îc 75% chªnh ¸p qua van. Tiªn lîng l©u dµi vµ tû lÖ sèng cßn sau can thiÖp hoµn toµn phô thuéc vµo t×nh tr¹ng chøc n¨ng thÊt ph¶i khi nong van. 3. HÑp van ®éng m¹ch phæi thø ph¸t do héi chøng carcinoid cã tiªn lîng rÊt xÊu (thêi gian sèng sãt trung b×nh sau khi chÈn ®o¸n bÖnh chØ ®îc 1,6 n¨m), hÇu nh kh«ng ®¸p øng víi nong van b»ng bãng nªn nãi chung ph¶i thay van. 249
II. Hë van ®éng m¹ch phæi (HoP) A. TriÖu chøng l©m sµng 1. Thêng cã biÓu hiÖn khã thë khi g¾ng søc vµ triÖu chøng cña suy tim ph¶i. 2. Nghe tim: a. Thæi t©m tr¬ng ©m s¾c thÊp, nghe râ nhÊt ë khoang liªn sên 3-4 tr¸i kÌm T2 t¸ch ®«i, t¨ng lªn khi hÝt vµo vµ nÕu cã t¨ng ¸p ®éng m¹ch phæi th× T2 m¹nh. b. TiÕng thæi cña Graham Steell lµ tiÕng thæi t©m tr¬ng gi¶m dÇn vÒ cêng ®é, cã ©m s¾c cao, xuÊt hiÖn ngay sau tiÕng T 2, lµ tiÕng thæi ®iÓn h×nh khi ¸p lùc ®éng m¹ch phæi vît qu¸ 70 mmHg ®ång thêi cã hë van §MP. 3. Ngoµi ra cã thÓ ph¸t hiÖn ®îc c¸c triÖu chøng cña suy tim ph¶i. B. Nguyªn nh©n 1. Kh¸c víi hÑp van, hë van ®éng m¹ch phæi rÊt Ýt khi do nguyªn nh©n bÈm sinh nh kh«ng cã l¸ van, thiÓu s¶n hay thñng l¸ van §MP. 2. Thêng gÆp lµ c¸c bÖnh tim m¾c ph¶i g©y hë van ®éng m¹ch phæi: hµng ®Çu lµ hÑp van hai l¸, u nhÇy nhÜ tr¸i g©y t¨ng ¸p lùc ®éng m¹ch phæi, sau ®ã lµ do viªm néi t©m m¹c nhiÔm khuÈn. U carcinoid hoÆc thÊp tim còng cã thÓ g©y HoP song thêng g©y hÑp van nhiÒu h¬n. Cßn gÆp HoP thø ph¸t trong héi chøng Marfan do gi·n ®éng m¹ch phæi. C. ChÈn ®o¸n: chñ yÕu b»ng siªu ©m Doppler tim. 1. Van ®éng m¹ch phæi nh×n thÊy râ nhÊt ë mÆt c¾t trôc ng¾n c¹nh øc tr¸i hoÆc díi sên. §a sè 250
ngêi b×nh thêng ®Òu cã mét dßng phôt ngîc nhá do hë van ®éng m¹ch phæi rÊt nhÑ. Dßng HoP nµy chØ ®îc coi lµ ®¸ng kÓ khi phôt s©u vµo thÊt ph¶i 1-2 cm vµ kÐo dµi ≥ 75% thêi kú t©m tr¬ng. Doppler xung còng cã thÓ dïng ®Ó th¨m dß dßng phôt ngîc trong thêi kú t©m tr¬ng. 2. Kh«ng gi¶m vËn tèc dßng hë trong thêi kú t©m tr¬ng lµ dÊu hiÖu gîi ý t¨ng ¸p lùc ®éng m¹ch phæi g©y ra hë van. BiÓu hiÖn kh¸c cña t¨ng ¸p lùc ®éng m¹ch phæi trªn siªu ©m tim lµ hiÖn t- îng mÊt sãng a vµ sù ®ãng nhÑ van §MP gi÷a t©m thu trªn siªu ©m TM còng nh trªn phæ Doppler dßng ch¶y qua van. 3. ¸p lùc §MP t©m thu cã thÓ íc tÝnh dùa trªn phæ Doppler cña dßng hë van ba l¸. ¸p lùc §MP cuèi t©m tr¬ng (AL§MPCTTr) cã thÓ tÝnh ®îc khi ghi ®îc phæ cña hë van ®éng m¹ch phæi, dùa theo c«ng thøc: AL§MPCTTr = 4(VPR-E)2 + ALTP Trong ®ã ALTP lµ ¸p lùc thÊt ph¶i vµ thêng = 10 mmHg; VPR-E lµ vËn tèc dßng HoP cuèi t©m tr- ¬ng. T¬ng tù nh vËy, ta còng cã thÓ tÝnh ®îc ¸p lùc trung b×nh cña §MP (AL§MPTB) c¨n cø vµo vËn tèc ®Çu t©m tr¬ng cña dßng hë phæi dùa theo c«ng thøc sau: AL§MPTB = 4(VPR-P)2 + ALTP Trong ®ã ALTP lµ ¸p lùc thÊt ph¶i vµ thêng = 10 mmHg; VPR-P lµ vËn tèc dßng HoP ®Çu t©m tr- ¬ng. 4. HiÖn tîng gi¶m vËn tèc dßng hë phæi ë kú t©m tr¬ng thêng gîi ý cã dÞ d¹ng cña van §MP. 251
D. §iÒu trÞ 1. Hë van ®éng m¹ch phæi tiªn ph¸t cã tiªn lîng rÊt tèt, Ýt khi cÇn xö trÝ trõ phi g©y ra suy thÊt ph¶i. 2. Hë van §MP thø ph¸t: tiªn lîng hoµn toµn phô thuéc vµo diÔn biÕn cña bÖnh chÝnh nh hÑp van hai l¸ khÝt, viªm néi t©m m¹c nhiÔm khuÈn, u carcinoid, t¨ng ¸p lùc ®éng m¹ch phæi... §iÒu trÞ ngo¹i khoa b»ng thay van hoÆc söa vßng van ®éng m¹ch phæi chØ ®îc ¸p dông trong mét sè trêng hîp rÊt h·n h÷u. III. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Braunwald E. Heart disease: a textbook of cardiovascular medicine, 5th ed. Philadelphia: WB Saunders; 1997. 2. Cheitlin MD, MacGregor JS. Acquired tricuspid and pulmonary valve disease. In: Topol EJ, ad. Textbook of cardiovascular medicine. Philadelphia: Lippincott-Raven Publishers, 1998:557-578. 3. Feigenbaum H. Echocardiography, 5th ed. 1994. Baltimore: Williams & WilkinB. 4. Reynolds T. The echocardiographer's pocket reference. Arizona Heart Institution Foundation, 1993:23-29. 5. Topol EJ, ad. Textbook of cardiovascular medicine. Philadelphia: Lippincott-Raven, 1998. 6. Weyman AE. Principles and practice of echocardiography, 2nd ad. Philadelphia: l,ea & Febiger, 1994:chapter 26, 824- 862. 252