Các biến chứng của bệnh viêm
xoang: biến chứng mắt
Biến chứng mắt
Do mắt ở sát, dọc theo các xoang, lại chỉ được phân cách bởi thành xương
mỏng, với xoang sàng thành xương rất mỏng được gọi là xương giấy, mắt lại có
ống nước mắt thông xuống mũi, chạy sát vào xoang nên các viêm xoang rất
thường đưa tới biến chứng ở mắt. Để đơn giản có thể chia các biến chứng ở mắt do
viêm xoang làm 3 loại:
- Tổn thương ở phần trước mắt.
+ Thường gặp nhất là viêm kết mạc: mắt đỏ, có dử măt, cay, chảy nước
mắt – với trẻ em hầu như xuất hiện và mất đi theo các đợt viêm xoang cũng có thể
đưa tới viêm kết mặc với mờ mắt.
+ Viêm túi lệ, viêm bờ mi: cũng thường gặp với cục dử ở khóe trong mắt,
hình thành nhanh nhất là sau khi ngủ dậy, dử mắt dọc theo bờ mi gây mắt luôn
kèm nhèm, ướt, dính, nước mắt thường chảy giàn dụa, ngược lại nếu viêm gây tắc
ống nước mắt sẽ gây khô mắt, ảnh hưởng đến nhìn.
- Viêm tấy mủ: gặp ở trẻ nhỏ do viêm xoang sàng cấp mủ do vách xương
sàng rất mỏng (xương giấy) nên mủ ở xoang sàng gây viêm tấy, phù nề mi mắt
làm khó mở mắt, mi mọng tím, ấn đau.
- Rò rỉ mi mắt: chỉ gặp ở trẻ nhỏ, có thể ở trẻ dưới 1 năm tuổi, mủ từ
xoang sàng phá vỡ vách xương thành túi mủ dưới da vùng khóe mắt trong sau vỡ
thành lỗ rò ra ngoài ở mi trên hoặc mi dưới. Viêm xoang hàm cấp ở hài nhi hay
đúng hơn là cốt tủy viêm xương hàm trên gây lỗ rò ở mi dưới vùng má. Các lỗ rò
không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ do tạo thành sẹo mà còn ảnh hưởng rõ đến mắt
do mi mắt bị sẹo co kéo làm cho không khép được mắt kin, ngay cả khi ngủ, lâu
dài gây khô mắt, sẹo kết mạc ảnh hưởng nhiều đến sức nhìn.
- Tổn thương trong ổ mắt: tuy là các biến chứng ít gặp nhưng rất dễ đưa
tới hỏng, mất do phải khoét bỏ ổ mắt bị viêm tấy mủ.
Với trẻ em, chủ yếu là trẻ dười 2 – 3 tuôi, tuy cũng gặp ở trẻ lớn hơn do
viêm tấy mủ xoang sàng, phá vỡ vách xương giấy làm mủ rò ra vào trong ổ mắt
gây đau nhức mắt rõ rệt, mắt bị lồi ra ngoài, cả mi trên, mi dưới đều sưng nề, mở
mắt khó, liếc mắt bị hạn chế, sức nhìn giảm đi nhanh đưa tới mất khả năng nhìn.
Với người lớn chủ yếu là do viêm xoang trán tấy mủ, thường gặp sau chấn
thương, tắc ống thông trán – mũi. Mủ ứ đọng trong xoang trán có thể phá vỡ thành
dưới xoang vào ổ mắt hoặc bên ngoài ổ mắt cũng gây các triệu chứng như trên.
Vì các viêm tấy mủ trong ổ mắt ảnh hưởng nghiêm trọng nên cần nhập
viện, phối hợp điều trị tích cực nội khoa và ngoại khoa, giữa Tai Mũi Họng và
Mắt. Lưu ý phát hiện sớm, coi là cấp cứu vì nếu để muộn có thể không cứu được
mắt bị viêm mủ nặng.
- Viêm thần kinh mắt còn gọi là viêm thị thần kinh hậu nhãn cầu là
một biến chứng cần được đặc biệt lưu ý vì có thể gây mù, khó chuẩn đoán vì các
triệu chứng ít và không rõ ràng.
Người mắc thường bị mờ mắt đột ngột, có thể một bên hoặc cả hai bên (tối
vẫn nhìn bình thường, sáng dậy thấy nhìn mờ, không rõ) mức độ mờ tùy từng
người nhưng có đặc điểm mờ mắt ngày càng tăng, sau một thời gian (có thể chỉ vài
ngày) sức nhìn giảm hoặc mấ hẳn. Ngoài mờ mắt hầu như không có triệu chứng
gì: không đau mắt, không có dấu hiệu ruồi bay (các vật đen di chuyển ở mắt),
không có ám điểm (vùng đen không nhìn rõ), không lồi mắt, hoa măt, … các dấu
hiệu viêm xoang cũng không rõ: không sốt, đau nhức vùng xoang hay ngạt tắc mũi
tăng – thường gặp ở người bị viêm xoang mạn với dấu hiệu hay khịt khặc mũi, có
mũi nhầy, mủ chảy xuống họng, có thể có nhức đầu âm ỉ vùng gáy hoặc đôi lúc có
dấu hiệu nhìn mờ từng lúc.
Biến chứng thường gặp ở các trường hợp viêm xoang sau mạn không rõ
rang, không nặng, thậm chí không được biết đến, ít gặp ở người bị viêm xoang cấp
hay đợt cấp với sốt, đau, chảy mủ đặc nhiều hay các viêm xoang mạn có pôlip rõ.
Ngay khi chụp Xquang, kể cả phim cắt lớp vi tính cũng chỉ cho thấy cả tổn thương
ở xoang, chủ yếu là xoang sàng sau nhẹ như dày viêm mạc, có dịch, …
Do đó, việc chuẩn đoán đòi hỏi có sự phối hợp tốt giữa thầy thuốc mắt
(bệnh nhân thường đến khám mắt là chính) và thầy thuốc Tai Mũi Họng
Các trường hợp viêm thần kình mắt do viêm xoang sau nếu được phẫu thuật
(đơn giản chỉ mở, nạo xoang sàng sau) thường đưa tới kết quả khả quan, sức nhìn
có thể hồi phục hoàn toàn.
Cần nhớ chỉ phẫu thuật xoang khi xác định không có các bệnh gây mờ mắt
như: thiên đầu thống, đục thủy tinh thể, xuất huyết vọng mạc …
- Khi mờ mắt cần đến khám xác định ngay vì nếu sau xuất hiện mờ mắt
hàng tháng sẽ đưa tới thoái hóa thần kinh mắt, kết quả phẫu thuật sẽ rất hạn chế
hoặc không tác dụng.
