TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
193
BIỂU HIỆN PROTEIN TRK VÀ MỐI LIÊN QUAN
VỚI ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG TRONG UNG THƯ TUYẾN GIÁP
Nguyễn Thanh Toàn1,2, Phạm Quốc Thắng2,
Nguyễn Như Ngọc1, Ngô Quốc Đạt2
TÓM TẮT22
Đặt vấn đề: Ung thư tuyến giáp đng hàng th
7 trong các bệnh ung thư c tỉ lệ mi mắc cao nhất
trên thế gii, đc biệt phổ biến các nưc chu Á
trong đ c Việt Nam. Trong số các dấu ấn sinh
học phn t liên quan đến bất thường gen, sự tái
hợp nhất NTRK là mt yếu tố nguy cơ dẫn đến ung
thư tuyến giáp. Tái hợp nhất NTRK là mt đch
nhắm c giá trtrong việc điều tr ung thư tuyến
giáp. Mục tiêu: Đánh giá biểu hiện của protein
TRK và mối liên quan vi đc điểm lm sàng trên
bệnh nhn ung thư biểu mô tuyến giáp. Đối tượng
và phương pháp nghiên cứu: mẫu block nến của
619 bệnh nhn được chẩn đoán ung thư tuyến giáp
tại bệnh viện Qun y 175 được phẫu thuật từ tháng
12/2019 đến tháng 7/2024 đ được thu thập, làm
TMA tiến hành đánh giá đt biến NTRK bằng
phương pháp ha mô miễn dch PAN- TRK, các
trường hợp dương tnh được đánh giá mối liên quan
vi các đc điểm lm sàng của bệnh nhn. Kết
quả: Trong tổng số 619 bệnh nhn ung thư tuyến
giáp c 49 bệnh nhn c biểu hiện TRK  các v tr
khác nhau chiếm tỉ lệ 7,92%. Biểu hiện protein
TRK c liên quan tình trạng di căn hạch, giai đoạn
TNM và kch thưc nhn của tuyến giáp c ý nghĩa
thống kê vi p <0,05. Kết luận: Đt Biến NTRK
c thể được xác đnh bằng phương pháp ha mô
miễn dch Pan- TRK, đt biến c ý nghĩa trong lm
1Bệnh viện Quân Y 175
2Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh
Chu trách nhiệm chính: Nguyễn Thanh Toàn
ĐT: 0973879905
Email: nguyentoan175@gmail.com
Ngày nhận bài: 29/09/2024
Ngày phản biện khoa học: 07/10 và 08/10/2024
Ngày duyệt bài: 15/10/2024
sàng đc biệt các trường hợp di căn hạch.
Từ khóa: ung thư tuyến giáp, biểu hiện NTRK,
ha mô miễn dch Pan – TRK, đc điểm lm sàng
SUMMARY
TRK PROTEIN EXPRESSION AND ITS
CORRELATION WITH CLINICAL
CHARACTERISTICS IN THYROID
CANCER
Background: Thyroid cancer ranks seventh
among cancers with the highest incidence globally
and is particularly common in Asian countries,
including Vietnam. Among the molecular
biomarkers associated with genetic abnormalities,
NTRK fusion genes are the recognized risk factor
for thyroid cancer. It represents a valuable
therapeutic target in thyroid cancer treatment.
Objectives: This study aimed to evaluate the
expression of TRK protein and its association with
clinical characteristics in patients with thyroid
carcinoma. Methods: Paraffin blocks from 619
thyroid cancer patients diagnosed at Military
Hospital 175, who underwent surgery from
December 2019 to July 2024, were collected.
Tissue Microarray (TMA) was used to assess
NTRK mutations via PAN-TRK
immunohistochemistry. Positive cases were
evaluated for their correlation with the patients'
clinical characteristics. Results: Among the 619
thyroid cancer patients, 49 (7.92%) exhibited TRK
protein expression in various locations. TRK
expression was significantly associated with lymph
node metastasis, TNM staging, and thyroid nodule
size (p <0.05). Conclusions: NTRK mutations can
be identified using Pan-TRK
immunohistochemistry. These mutations are
clinically significant, particularly in cases with
HỘI THẢO KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH GIẢI PHẪU BỆNH CÁC TỈNH PHÍA NAM LẦN THỨ 14
194
lymph node metastasis.
Keywords: thyroid cancer, NTRK expression,
Pan-TRK immunohistochemistry, clinical
characteristics.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư tuyến giáp đng hàng th 7 trong
các bệnh ung thư c tỉ lệ mi mắc cao nhất trên
thế gii, đc biệt phổ biến các nưc chu Á
trong đ c Việt Nam. Tỉ lệ mắc ung thư tuyến
giáp chu Á chiếm 72,6% so vi trên toàn
thế gii [1]. Trong thời gian gần đy, tỉ lệ mắc
ung thư tuyến giáp được ghi nhận ngày càng
tăng [7]. Bên cạnh đ, các phương tiện tầm
soát ung thư tuyến giáp ngày càng hiện đại
mc đ tiếp cận các dch vụ chăm sc sc
khỏe tăng lên, ung thư tuyến giáp được phát
hiện sm, ngay từ khi kch thưc còn rất nhỏ
[1,7]. Ung thư tuyến giáp là mt trong những
ung thư c phương pháp điều tr hiệu quả, phẫu
thuật cvai trò chủ đạo trong điều tr ung thư
tuyến giáp. I131 là liệu pháp phổ biến c vai trò
bổ trợ vi nhm bệnh nhn ung thư tuyến giáp
thể biệt hoá. Đa phần các bệnh nhn đáp ng
điều trrất tốt, trên 90% bệnh nhn sống trên
20 năm. Tuy nhiên vẫn c mt số bệnh nhn
tái phát hay di căn hạch cổ, kháng vi Iốt
phng xạ, c tiên lượng xấu. Bất thường gen
nổi bật lên c sự tái hợp nhất liên quan đến mt
trong các gen kinase thuc họ Neurotrophic
tropomyosin receptor kinase (NTRK) là mt
yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư tuyến giáp. D
hiện diện của Tái tổ hợp NTRK trong ung thư
tuyến giáp chiếm chỉ khoảng 2,3% đến 3,4%
trong nhm người trưng thành [5], Tái tổ hợp
NTRK là mt đch nhắm c giá tr trong việc
điều tr ung thư tuyến giáp, nhất là đối vi các
ung thư tuyến giáp kháng vi Iốt phng xạ.
Chẩn đoán tái tổ hợp NTRK c nhiều phương
pháp bao gồm: ha mô miễn dch, lai tại chỗ,
giải trình tự gen thế hệ mi, RT-PCR. Trong
đ, ha mô miễn dch là phương pháp tiết kiệm
chi ph, đ nhạy cao, c kết quả nhanh. Trên
thế gii c nhiều nghiên cu về tái tổ hợp gen
NTRK trên các loại bưu đc khác nhau [4].
Tại Việt Nam, các nghiên cu về NTRK được
thực hiện chung vi các đề tài về s dụng
thuốc trúng đch các loại ung thư và bằng các
phương pháp chủ yếu là sinh học phn t. Do
đ nghiên cu này nhằm giá biểu hiện của
protein TRK và mối liên quan vi đc điểm
lm sàng trên bệnh nhn ung thư biểu mô
tuyến giáp.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Tổng cng c 619 ca (562 ca carcinôm
tuyến giáp dạng nhú, 21 ca carcinôm tuyến
giáp dạng nhú biến thể nang xm nhập vỏ bao,
21 ca carcinôm tuyến giáp dạng nang, 12 ca
carcinôm tuyến giáp dạng phồng bào, 3 ca
carcinôm tuyến giáp biệt ha đ ác cao), được
chẩn đoán tại bệnh viện Qun y 175, đ phẫu
thuật từ 12/2019 đến tháng 7/2024. Tất cả các
mẫu thu thập đều được cố đnh paraffin. Dữ
liệu lm sàng và bệnh lý chi tiết được thu thập
từ tất cả các bệnh nhn.
Tiêu chuẩn lựa chọn: (1) C block bệnh
phẩm, (2) C đầy đủ thông tin nghiên cu về
thông tin hành chnh, thông tin về đc điểm
lm sàng, siêu m của bệnh nhn, (3) Được
phẫu thuật và c kết quả mô bệnh học là ung
thư biểu mô tuyến giáp biệt ha.
Tiêu chuẩn loại trừ: (1) Các trường hợp
ung thư di căn đến tuyến giáp, (2) Các mẫu
bệnh phẩm còn quá t không đủ cắt lát nhum
hóa mô miễn dch, mẫu lưu trữ b hỏng.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế nghiên cứu: theo phương pháp
mô tả loạt ca.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
195
Phương pháp thực hiện
S dụng kỹ thuật sắp xếp dy mô (TMAs)
trong quá trình thu thập mẫu đúc paraffin các
mẫu bệnh phẩm ung thư biểu mô tuyến giáp.
Đy là phương pháp được thực hiện bằng các
lấy các lõi được xếp trên mt block paraffin
mi, số lượng là 20 lõi trên mt block paraffin.
Các block bệnh phẩm được cắt mỏng
nhum đồng thời hai phương pháp
Hematoxylin Eosin và nhum ha mô miễn
dch vi kháng thể Pan-TRK bằng máy nhum
ha mô miễn dch Ventana Benchmark Ultra.
Bảng 1: Quy trình nhuộm pan-TRK (EPR17341) với OptiView DAB
Tên giai đoạn
Máy Benchmark Ultra
Kh paraffin
S dụng
Bc l kháng nguyên
Ultra CC1, 88 phút,100°C
Ức chế Peroxidase ni sinh
S dụng
Ủ trong kháng khể
32 phút, 36°C
Khuếch đại tn hiệu
S dụng, 8 phút
Nhum tương phản
Hematoxylin II, 4 phút
Sau nhum tương phản
Bluing, 4 phút
Biểu hiện pan-TRK (EPR17341), sự
nhum màu được quan sát trong nhiều v tr:
nhn tế bào, tế bào chất và màng tế bào, vi tỉ
lệ bắt màu > 1% các tế bào bưu được xem là
dương tnh [7]. Tiêu bản được đọc bi hai bác
sĩ giải phẫu bệnh đủ tiêu chuẩn kết hợp vi
kiểm tra mô học, thông tin lm sàng c liên
quan và mẫu chng thch hợp. Trong trường
hợp c sự khác nhau giữa hai bác sĩ thì sẽ được
đọc lại cng nhau, lấy sự đồng thuận.
Xử lý số liệu:
Để phn tch và x lý số liệu, chúng tôi
dng các thuật toán thống kê s dụng phần
mềm SPSS.20.
Các số liệu được trình bày bằng giá tr
trung bình, đ lệch chuẩn. kiểm đnh χ2 so
sánh hai hay nhiều tỉ lệ khác nhau, c ý nghĩa
thống kê vi giá trp <0,05 vi khoảng tin cậy
95%. S dụng phép kiểm S dụng phép kiểm
đnh T. Test để so sánh giá tr trung bình giữa 2
nhm, phép kiểm đnh One-Way ANOVA để
kiểm đnh sự khác nhau của giá trtrung bình
khi so sánh nhiều hơn 2 nhm. Sự khác biệt c
ý nghĩa thống kê khi giá tr
p <0,05.
Đạo đức trong nghiên cứu:
Nghiên cu đ được thông qua Hi đồng
Đạo đc trong nghiên cu Y sinh học Đại học
Y Dược Thành phố Hồ Ch Minh, số
811/HĐĐĐ- ĐHYD.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Đặc điểm của nhóm nghiên cứu
Ung thư tuyến giáp trong nghiên cu gp
trung bình là 45,36 ± 12,30 tuổi. Trong đ c 6
trường hợp nhỏ hơn 18 tuổi chiếm 0,96%.
Bệnh gp nhiều hơn bệnh nhn nữ chiếm
68,3%, bệnh nhn nam chiếm 31,7%, nữ/nam
khoảng 2,16 lần. Tỉ lệ di căn hạch trong nhm
nghiên cu là 9,89%.
Vtr ung thư tuyến giáp tại thời điểm chẩn
đoán (Biểu đồ 1).
Kch thưc nhn tuyến giáp các bệnh
nhn ung thư tuyến giáp trung bình là 6,85 ±
3,9 mm (Bảng 2), giai đoạn ung thư giáp
(Bảng 3).
HỘI THẢO KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH GIẢI PHẪU BỆNH CÁC TỈNH PHÍA NAM LẦN THỨ 14
196
Biểu đồ 1: Vị trí ung thư tuyến giáp tại thời điểm chẩn đoán
Bảng 2: Kích thước nhân giáp ung thư
Kích thước nhân
Số lượng
Tỉ lệ %
Nhỏ hơn 10mm
553
89,3
11mm- 20mm
63
10,2
Ln hơn 20mm
3
0,5
Tổng
619
100
Bảng 3: Giai đoạn ung thư tuyến giáp
Giai đoạn bệnh
Số lượng
Tỉ lệ %
Giai đoạn I
564
89,3
Giai đoạn II
54
10,2
Giai đoạn IV
1
0,5
Tổng
619
100
3.2. Biểu hiện TRK trong ung thư biểu
mô tuyến giáp
Trong tổng số 619 bệnh nhn ung thư
tuyến giáp c 49 bệnh nhn c biểu hiện TRK
các v tr khác nhau chiếm tỉ lệ 7,92%.
Trong số 49 bệnh nhn c biểu hiện protein
TRK thì biểu hiện màng tế bào chiếm tỉ lệ
cao nhất 35/49 trường hợp chiếm 71,43%, tiếp
đến là trên bào tương 22,45% và kết hợp bào
tương và nhn tế bào là 6,12%.
A: TRK bắt màu trên bào tương (ID 411)
B: TRK bắt màu bào tương và nhn (ID 386)
B
IHC x 400
IHC x 400
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
197
C: TRK bắt màu màng tế bào (ID 395)
Hình 1: Vị trí biểu hiện TRK trong ung thư biểu mô tuyến giáp
Mối liên quan biểu hiện TRK và đc điểm lm sàng, tổn thương ung thư tuyến giáp n=619
Bảng 4: Mối liên quan biểu hiện TRK và đặc điểm lâm sàng
Đặc điểm
TRK
P
(χ2)
Âm tính
Dương tính
n
%
n
%
Giới tính
Nam
176
89,8
20
10,2
0,103
Nữ
394
93,1
29
6,9
Vị Trí
Thùy trái
201
92,2
17
7,8
0,425
Thy phải
277
90,82
28
9,18
Eo
10
100
0
0
Hai thùy
82
95,35
4
4,65
Giai đoạn
Giai đoạn I
525
93,09
39
6,91
0,01
Giai đoạn II
44
81,48
10
18,52
Giai đoạn IV
1
100
0
0
Di căn hạch
Di căn
45
81,8
10
18,2
0,003
Không di căn
525
93,1
39
6,9
Kích thước nhân
6,71 ± 3,83
8,43 ± 4,97
0,004
Biểu hiện TRK không liên quan đến gii
tính, v trí khối ung thư vi p >0,05. Biểu hiện
TRK có liên quan vi giai đoạn bệnh, di căn
hạch và kch thưc nhn giáp ung thư tại thời
điểm chẩn đoán vi p <0,05, phép kiểm χ2.
IV. BÀN LUẬN
4.1. Biểu hiện của TRK trong ung thư
biểu mô tuyến giáp
Tỉ lệ biểu hiện của TRK trong ung thư biểu
mô tuyến giáp bằng phương pháp xét nghiệm
ha mô miễn dch vi kháng thể Pan-TRK là
7,92%. Tỉ lệ này cao hơn nghiên cu của
Hondelink LM khi trong nghiên cu đ, tỉ lệ
biểu hiện của TRK là 6,3% [4]. Sự khác biệt
này c thể là số mẫu nghiên cu của chúng tôi
là 619 nhiều hơn nghiên cu của Hondelink
LM là 190 bệnh nhn. Đồng thời trong nghiên
cu của Hondelink LM, các bệnh nhn được
kiểm chng lại bằng xét nghiệm NGS. Chnh
vì việc kiểm tra đ làm cho tỉ lệ biểu hiện TRK
của nghiên cu đ thấp hơn của chúng tôi.
C
IHC x 400