Bong gân
Bong gân là tổn thương các dây chằng chung quanh khớp (chủ yếu là
khớp gót chân) và bao hoạt dịch, bao khớp. Dây chằng căng giãn, có thể một số
sợi bị rách hay đứt...
Nguyên nhân
Động tác quá mạnh khi bước dài gây trượt chân ngã, khớp không trật,
xương không gãy, chỉ dây chằng bị rách, bị đứt hay căng giãn ra làm sưng, đau.
Bệnh cảnh lâm sàng
Thường gặp nhiều ở những phụ nữ đi giày cao gót từ 5-7cm khi bước dài,
xuống dốc trượt ngã.
- Bong gân nhẹ thì các dây chằng quanh khớp bị kéo giãn dài quá mức, có
thể rách một phần mép. Dây chằng không bị đứt nên khớp vẫn đứng vững, không
gây biến chứng.
- Bong gân nặng dây chằng bị bong rời ra khỏi đầu xương hay dây chằng
đứt đoạn nên khớp không vững.
- Bệnh nhân thường đau nhiều chỗ bám dây chằng và dọc theo hướng đi
của dây chằng.
- Đau nhói khi căng chân ra, khi xoay bàn chân và cổ chân ra ngoài hay vào
trong.
- Sưng chung quanh khớp, cử động khớp hạn chế và đau ít là bong gân nhẹ.
- Sưng chung quanh khớp rất nhanh, to, đau nhiều có tràn dịch khớp là
bong gân nặng.
Phòng ngừa
- Không nên đi giày cao gót, tránh bước dài vì dễ trượt chân xuống và dễ bị
chấn thương cột sống, đứt dây chằng.
- Phát hiện sớm để đến bác sĩ khám và điều trị.
Xử trí
- Bong gân nhẹ: Ngâm vùng đau vào nước nóng 2-3 lần trong ngày, cho tập
cử động sớm để máu lưu thông, tránh rối loạn dinh dưỡng. Băng cố định nhẹ khi
đi lại từ gần đến xa.
- Bong gân nặng: Nếu sai khớp thì phải nắn đưa vào ổ khớp, nếu bong dây
chằng, đứt rời dây chằng cần gây tê tại chỗ, cố định bằng bột từ 21-30 ngày thì
tháo bột, khi khớp vững nên tập đi sớm. Nếu khớp không vững thì mổ khâu lại dây
chằng.
Bong gân ở khuỷu, cổ tay chỉ cần nẹp bột bất động 15 ngày.
- Còn nhiều thể bong gân do tai nạn giao thông: Vỡ khớp, đứt đoạn dây
chằng, gãy cột sống gây bao hiểm họa. Song tuỳ tổn thương khác nhau sẽ điều trị
khác nhau. Nhưng cần chủ động phòng ngừa là để tránh bị tàn phế suốt đời.
BS. Hoàng Anh
