258
CẮT POLYPE ĐƢỜNG TIÊU H A TRÊN
QUA NỘI SOI ỐNG MỀM
I. ĐỊNH NGHĨA
Cắt polype nói chung và cắt polype đường tiêu hoá trên qua nội soi là thủ thuật
lấy bỏ polype ra khỏi đường tiêu hoá với hai mục đích: Chẩn đoán xác định và điều
trị phòng ngừa ung thư.
II. CHỈ ĐỊNH
- Tất cả các trường hợp đơn hoặc đa polype kích thước vừa phải nhỏ hơn hoặc
bằng 3cm.
- Những trường hợp polype > 3cm tuỳ theo từng trường hợp cụ thể.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Các trường hợp của chống chỉ định nội soi đường tiêu hoá trên: Suy tim, suy hô
hấp, suy kiệt nặng
- Các trường hợp có bệnh về máu: Máu không đông, bệnh cầu cấp…
- Các trường hợp polype đã được chẩn đoán xác định ung thư hoá.
IV. CHUẨN BỊ
1. Kíp nội soi can thiệp
- 2 bác sỹ
- 2 điều dưỡng
2. Kíp gây mê (nếu làm dƣới gây mê) theo quy trình gây mê
3. Dụng cụ trang thiết bị nội soi can thiệp
3.1. Máy nội soi
- Nguồn sáng - Snare điện
- Màn hình - Kim tiêm dùng trong nội soi
- Dây soi tiêu hoá trên - Clip cầm máu
- Hệ thống máy vi tính - Ligating device
- Máy hút - Graspning Forcep
- Nguồn cắt đốt - Một số thiết bị khác
3.2. Bàn soi hoặc giường soi để làm thủ thuật
3.3. Thuốc và vật tư tiêu hao
259
- Nếu gây mê (thuốc gây mê riêng)
- Thuốc an thần
- Atropin 1/4mg x 2 ống
- Lidocain 10 hoặc xylocain (thuốc xịt họng)
- Bơm tiêm 20ml x 1 chiếc
- Nước cất
- Găng tay
- Lọ đựng bệnh phẩm có Formol 10
4. Chuẩn bị thủ tục hành chính
- Kiểm tra hồ sơ bệnh án
- Các xét nghiệm bổ sung đánh giá tình trạng người bệnh
- Các xét nghiệm máu: Chức năng đông máu, máu chảy máu đông
- Kết quả nội soi có chẩn đoán là polype
- Kết quả giải phẫu bệnh đã được sinh thiết khi nội soi chẩn đoán
5. Thăm Khám Ngƣời bệnh
5.1. Tư vấn và giải thích cho người bệnh
- Tình trạng chung của người bệnh
- Giải thích cho người bệnh sự cần thiết phải cắt polype
- Quy trình thực hiện nội soi can thiệp
- Các tai biến có thể xảy ra trong và sau khi can thiệp
- Thời gian can thiệp
- Chi phí cho nội soi can thiệp
5.2. Thăm khám người bệnh
- Thể trạng chung của người bệnh
- Tiền sử bệnh tật của người bệnh: Tim mạch, huyết áp…
- Tiền sử dị ứng thuốc: Kháng sinh, lidocain, xylocain ….
- Tiền sử choáng phản vệ
- Các bệnh rối loạn đông máu
- Các bệnh lây nhiễm: HIV, viêm gan B.
- Tình trạng ăn, uống trước khi làm thủ thuật.
260
V. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
1. Phòng nội soi làm thủ thuật
- Có đầy đủ thuốc và trang thiết bị cấp cứu
- Oxy
- Phòng nội soi làm thủ thuật phải đảm bảo vô trùng.
2. Ngƣời bệnh
- Nhịn ăn trước khi thủ thuật tối thiểu 6h
- Thụt tháo sạch ruột trước khi làm thủ thuật
- Tư thế nằm nghiêng trái, chân trên co, chân dưới duỗi.
- Người bệnh được gây mê hoặc an thần trước khi thủ thuật bằng:
seduxen 10mg x 1 ống tiêm bắp
Atropin sulphat 1/4mg x 2 ống tiêm dưới da.
3. Kíp làm thủ thuật qua nội soi ống mềm
Bác sỹ - điều dưỡng: Mặc áo mổ, đội mũ, khẩu trang, đeo găng.
4. Tiến hành đặt máy nội soi kiểm tra
- Đặt ống bảo vệ máy: Người bệnh ngậm vào giữa hai hàm răng, điều dưỡng phụ
giữ không cho người bệnh đẩy ra.
- Đặt ống nội soi qua miệng vào thực quản - dạ dày- tá tràng.
4.1. Quan sát tổn thương
- Vị trí polype
- Đánh giá kích thước polype
- Số lượng polype
- Phân loại polype: Có cuống, không cuống, kích thước cuống, chân đế polype.
4.2. Chọn phương pháp cắt polype
- Cắt ngang qua cuống bằng Snare + điện cao tần.
- Cắt từng phần polype.
- Tiêm phồng niêm mạc chân polype cắt qua phần niêm mạc phồng.
- Thắt cuống polype to bằng Ligating device trước khi cắt bằng Snare + điện cao
tần.
4.3. Cắt polype
- Cắt polype theo phương pháp đã chọn dùng Snare + dòng điện cao tần.
261
- Nếu polype cuống to, dài có thể dùng Snare + dòng điện cao tần đốt cuống
trước sau đó cắt sau.
- Kiểm tra diện cắt:
+ Tình trạng chảy máu? Kẹp Clip cầm máu.
+ Thủng?
5. Lấy polype đã cắt
- Dùng Grasping lấy toàn bộ polype đã cắt làm giải phẫu bệnh
- Lấy polype cho vào lọ Formol 10 để làm giải phẫu bệnh.
VI. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN
- Nghỉ ngơi tại giường, theo d i mạch, nhiệt độ, huyết áp.
- Nhịn ăn - truyền dịch - kháng sinh.
- Theo d i chảy máu sau cắt: Có thể xử trí bằng kẹp Clip
- Thủng muộn sau cắt: Chuyển xử trí ngoại khoa