546
CẮT CẢ HAI TINH HOÀN
ĐIỀU TRỊ UNG THƢ TIỀN LIỆT TUYẾN
I. ĐẠI CƢƠNG
Cắt 2 tình hoàn là phương pháp điều trị nội tiết ung thư tiền liệt tuyến. Người ta
có thể cắt tinh hòan bằng nội khoa nghĩa là dùng thuốc ức chế nguồn Androgen - là
chất sẽ được chuyển hóa thành Testostreone, nội tiết tố nam, chất kích thích phát triển
ung thư tiền liệt tuyến. Thuốc được sử dụng cả trước và sau khi xạ trị tại chỗ (xạ trị
tiền liệt tuyến) hoặc phẫu thuật cắt triệt căn tuyến tiền liệt. Nhưng người bệnh phải
dừng thuốc này (hiện nay là Zoladex(goselzelin)) bằng đường tiêm suốt thời gian
sống còn. Cắt tinh hòan 2 bên bằng ngoại khoa là thủ thuật lấy bỏ hòan tòan tinh hoàn
cả 2 bên, nơi sản xuất chủ yếu Testosterone thường tiến hành trước khi xạ trị tại chỗ
vào tuyến tiền liệt. Sau khi cắt tinh hoàn 2 bên va xạ trị tại chỗ đủ liều, người bệnh
vẫn phải điều trị tiếp bằng thuốc dạng viên để ngăn chặn Androgen được sản sinh từ
nguồn khác ngòai tinh hoàn (tuyến thượng thận, hạ đồi…).
II. CHỈ ĐỊNH
- Cắt tinh hoàn 2 bên được chỉ định cho mọi giai đoạn của UT tiền liệt tuyến.
- Cắt tinh hoàn được coi như liệu pháp điều trị tân bổ trợ (Neoadjuvant) trước khi xạ
trị hoặc cắt tuyến tiền liệt triệt căn.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Không.
- Trừ trường hợp người bệnh từ chối.
IV. CHUẨN BỊ
1. Ngƣời thực hiện
- 1 bác sỹ phẫu thuật.
- 1 điều dưỡng dụng cụ
- 1 bác sỹ gây mê hồi sức
2. Ngƣời bệnh
- Người bệnh phải nằm nội trú 2-3 ngày có hồ sơ bệnh án đầy đủ.
- Tư vấn cho người bệnh về sự cần thiết phải phẫu thuật và các bước điều trị tiếp
theo.
- Những tai biến, biến chứng chảy máu sau mổ, nhiễm trùng vết mổ (tuy rất hiếm
gặp). Và các rối loạn nội tiết sau mổ.
547
- Kiểm tra người bệnh toàn diện: tim mạch, hô hấp (tuy rất ít khi phải gây mê) tiền
sử dị ứng với các thuốc gây tê, kháng sinh…
- Xét nghiệm máu chảy, máu đông, HIV.
V. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
- Phẫu thuật phải được tiến hành trong phòng mổ vô trùng.
- Gây tê tủy sống hoặc ngòai màng cứng có thể phối hợp tiền mê và tê tại chỗ trong
trường hợp dị dạng cột sống hoặc vì lý do nào đấy không gây tê tủy sống hoặc
ngoài màng cứng được.
- Tư thế người bệnh: người bệnh nằm ngửa, thẳng 2 chân.
- Sát trùng bằng betadin 10 kỹ vùng bìu và 2 bẹn và trải toan vô trùng.
- Phẫu thuật viên đứng bên trái người bệnh.
- Sử dụng bộ phẫu thuật trung phẫu.
- Kẹp thử vùng mổ để kiểm tra tác dụng của gây tê tủy sống hoặc ngoài màng cứng
(nếu người bệnh hơi đau có thể phải thêm gây tê tại chỗ, nếu thuốc tê cần phải thử
phản ứng phải thử trước khi gây tê).
- Cắt tinh hoàn từng bên một.
- Rạch da 1,5-2cm vùng thấp nhất của bìu, qua lớp cơ vào lớp mạc ngang, rạch lớp
mạc ngang đẩy tinh hoàn ra ngoài. Phẫu tích thừng tinh và động tĩnh mạch tinh,
cặp, cắt, thắt riêng rẽ bằng chỉ Dexon 2.0.
- Đặt 1 lam cao xu trực tiếp qua vết mổ khâu phục hồi vết thương 2 lớp, cân mạc
ngang cơ và da.
- Kháng sinh sau mổ: dùng kháng sinh uống unasyn 0.375 x 4v/ngày trong 5 ngày.
- Theo d i sau mổ:
- Tránh nằm đầu thấp nếu gây tê tủy sống trong ngày đầu.
- Thay băng kỳ đầu sau 24 giờ nặn hết dịch chảy máu qua lam cao xu.
- Cắt chỉ sau 7-8 ngày.
- Nếu đọng dịch sau mổ có thể cắt chỉ cách quãng để nặn dịch.
VII. XỬ TRÍ TAI BIẾN
- Tai biến vô cảm: Gây tê tủy sống hoặc gây tê ngòai màng cứng là thủ thuật
thường quy của bác sỹ gây mê. Nếu thuốc gây tê có chỉ định thử phản ứng phải
thử phản ứng trước khi dùng.
548
- Tai biến phẫu thuật: Không nên cắt 2 tinh hoàn bằng cùng 1 đường rạch da vì có
thể làm tổn thương rộng phần mềm và phẫu tích cặp, cắt, thắt thừng tinh 2 bên khó
khăn. Nếu đã làm phải dẫn lưu cẩn thận và phải tránh tổn thương niệu đạo.
- Phù nề vì dịch vết thương: cắt chỉ mở vết thương bằng 1 pevice nhỏ, đặt lại 1 lam
cao xu.