1
B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO
ĐI HC ĐÀ NNG
NGÔ ANH
CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯC
CHO VIC XÂY DNG CƠ S VT CHT CÁC
TRƯNG GIÁO DC PH THÔNG TRÊN ĐA BÀN
TNH QUNG NGÃI-THC TRNG VÀ GII PHÁP.
TÓM TĂT LUN VĂN THC SĨ QUN TR KINH DOANH
ĐÀ NNG - NĂM 2010
2
LI NÓI ĐU
1. Lý do chn ñ tài.
Trong mi ch ñ xã hi, giáo dc và ñào to luôn là hot ñng quan trng ca con ngưi ñi vi s
tn ti và phát trin ca mi quc gia, dân tc. Bi l: Giáo dc là nn tng văn hoá, là cơ s hình thành nhân
cách và nâng cao năng lc chinh phc th gii.
Đ ñm bo phát trin giáo dc bn vng, ngân sách nhà nưc(NSNN) ñưc coi công c ñc bit
hu hiu, mà c th thông qua vic Thu- Chi Ngân sách. Trong ñó, chi ngân sách nhà nưc, thì chi ñu tư
phát trin các cơ s giáo dc và ñào to ñã ñóng góp mt phn ln vào vic hoàn chnh cơ s vt cht trưng,
lp hc, to ñiu kin nâng cao cht lưng dân trí xã hi.
Đi vi tnh Qung Ngãi; bên cnh kt qu ñt ñưc, hot ñng chi Ngân sách nhà nưc cho xây
dng cơ s vt cht ca các trưng giáo dc ph thông v n còn nhiu hn ch. Điu này không ch mi
quan tâm ca lãnh ño nhà trưng, lãnh ño các cơ quan qun lý nhà nưc , còn mi b!c xúc ca
nhiu ph huynh, hc sinh ph thông và nhân dân trong tnh.
Trưc yêu cu cp thit; vn ñ ñưc ñt ra là, làm th nào ñ kh"c phc ñưc nhng tn ti ñó,
nâng cao hiu qu hot ñng chi NSNN cho giáo dc, vy tôi ñã mnh dn nghiên c!u ñ tài: Chi ngân
sách nhà nưc cho vic xây dng cơ s vt cht ca các trưng giáo dc ph thông trên ña bàn tnh
Qung Ngãi-Thc trng và gii pháp”. Làm lun văn tt nghip cao hc.
2. Mc ñích nghiên cu: Đánh giá thc trng, hot ñng chi ngân sách nhà nưc;.phân tích mt s tn ti,
nguyên nhân; t# ñó ñưa ra các gii pháp cơ bn nh$m góp phn nâng cao cht lưng chi ngân sách nhà nưc
cho vic xây dng cơ s vt cht ca các trưng ph thông trên ñ%a bàn tnh Qung Ngãi trong thi gian ñn.
3. Đi tưng và ph m vi nghiên cu: Đ tài ñưc gii hn giai ñon t# năm 2006 ñn năm 2010. Hot ñng
chi NSNN ñưc xem xét 3 khía cnh: Tính ñy ñ (s tin ñưc chi ñ ñ gii quyt công vic cn phi
chi hay không?); tính hp (các hot ñng ñưc chi thc s nhng hot ñng ñáng ñưc ưu tiên hay
không?); tính bn vng( kt qu ñt ñưc t#c hot ñng chi có bn vng hay không?).
4. Phương pháp nghiên cu: Lun văn s& dng ñng b các phương pháp phân tích, tng hp, so sánh, ñi
chiu, thng kê, suy lun logic, ñng thi áp dng các lý thuyt cơ bn ca Tài chính công làm cơ s lun.
5. Ý nghĩa khoa hc và th#c ti$n c%a lu&n văn: Vic nghiên c!u s h thng hoá nhng cơ s khoa hc v
chi NSNN và hiu qu chi NSNN; ñánh quá trình hot ñng chi NSNN ca tnh trên cơ s lý lun, khoa hc.
Kt qu ñ tài s cung cp cho các s: KHĐT, GDĐT, TC, KBNN, UBND tnh..v..v.. h thng bng s liu
thng kê; phc v công tác xây dng k hoch ñu tư-xây dng nhng năm tip theo.
6. C(u trúc c%a lu&n văn. Ni dung ca lun gm ba phn, ngoài li m ñu và phn kt lun:
Chương 1: Mt s lun cơ bn v ñu tư-xây dng chi ngân ch nhà nưc cho vic xây
dng cơ s vt cht các trưng giáo dc ph thông.
Chương 2: Thc trng hot ñng chi ngân sách Nhà nưc cho vic y dng cơ s vt cht ca
các trưng giáo dc ph thông trên ñ%a bàn tnh Qung Ngãi giai ñon 2006-2010.
Chương 3: Mt s gii pháp cơ bn ñ nâng cao hiu qu hot ñng chi ngân sách nhà nưc cho
vic xây dng cơ s vt cht các trưng giáo dc ph thông tnh Qung Ngãi trong giai ñon 2011-2015.
Trong phm vi ca lun văn, ch"c ch"n còn nhiu hn ch; rt mong s tham gia góp ý ca Quý
Hi ñng Khoa hc; Quý thy, cô giáo nhà trưng và các bn hc viên, ñ lun văn ñưc hoàn chnh hơn.
3
CHƯƠNG 1
LÝ LUN CƠ BN V) ĐU TƯ-XÂY DNG VÀ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯC CHO VIC XÂY
DNG CƠ S VT CHT CÁC TRƯNG GIÁO DC PH THÔNG.
1.1. Đ'U TƯ VÀ HO)T Đ*NG Đ*NG Đ'U TƯ-XÂY D+NG.
1.1.1. Đ*u tư và ho t ñ+ng ñ*u tư.
1.1.1.1. Khái nim ñu tư.
Đu tư s b, ra, s chi phí, s hy sinh hot ñng ñu tư s b, ra, s hy sinh s chi phí các
ngun lc ñ tin hành các hot ñngo ñó nh$m ñt ñưc nhng kt qu ln hơn trong tương lai .
1.1.1.2. Chi phÝ ®Çu t− v kÕt qu¶ ®Çu t−.
Chi phÝ ®Çu t−: Chi phÝ ®Çu t−, l mäi nguån lùc ®−îc sö dông cho ho¹t ®éng ®Çu t−. Theo tÝnh chÊt
c¸c lo¹i chi phÝ cã thÓ chia ra lm 2 lo¹i chÝnh: Chi phÝ ®Çu t− cè ®Þnh và chi phÝ vèn l−u ®éng ban ®Çu
KÕt qu¶ ®Çu t−: KÕt qu¶ ®Çu t− biÓu hiÖn sù ®¹t ®−îc c¸c dù tÝnh ban ®Çu cña dù ¸n ®Çu t−. Mét dù ¸n
®Çu t− ®¹t kÕt qu¶ tèt sÏ ®−îc thÓ hiÖn 3 néi dung: KÕt qu¶ ti chÝnh; kÕt qu¶ vÒ kinh tÕ và kÕt qu¶ vÒ x; héi.
1.1.1.3. Công trình ñu tư, chương trình ñu tư.
C«ng tr×nh ®Çu t−: L s¶n phÈm, v l kÕt qu¶ cña c ¸n ®Çu t− lm t¨ng nhanh n¨ng lùc ho¹t
®éng c¸c ngnh s¶n xuÊt, n¨ng lùc phôc lîi Ých céng ®ång, ®−îc ®Çu t− b»ng c¸c nguån vèn Nh n−íc v
c¸c nguån vèn kh¸c ton x; héi.
Ch−¬ng tr×nh ®Çu t−: Bao gåm c¸c ¸n ®Çu t− ®−îc ho¹ch ®Þnh trong ho¹ch Nh n−íc. Ch−¬ng
tr×nh ltËp hîp môc tiªu, thø tù −u tiªn mét chuçi c¸c qu¸ tr×nh, ho¹t ®éng, biÖn ph¸p nh»m phèi
hîp thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ nhÊt nh÷ng môc tiªu cô thÓ cña kÕ ho¹ch ®Ò ra.
§Çu tc«ng céng: Llo¹i h×nh ®Çu t®−îc ho¹ch ®Þnh trong ho¹ch Nh n−íc ®−îc ®Çu t− b»ng
nguån vèn cña Nh n−íc v huy ®éng tham gia cña c¸c tÇng líp d©n c− môc tiªu c«ng céng cña céng
®ång. §Çu t− c«ng céng tËp trung chñ yÕu vo viÖc ®¸p øng nhu cÇu vÒ hng ho¸ c«ng céng.
1.1.2. Đ*u tư phát tri,n.
1.1.2.1.Khái nim ñu tư phát trin.
Đu tư phát trin là b phn cơ bn ca ñu tư, là vic b, vn trong hin ti ñ tin hành các hot ñng
to ra tài sn, gia tăng năng lc sn sut, to vic làm, mc tiêu phát trin KT-XH ñã ñ%nh.
1.1.2.2.Đc trưng ca ñu tư phát trin.
L ho¹t ®éng vèn x©y dùng t chÊt thuËt, nªn quyÕt ®Þnh ®Çu t− m c¸c nh ®Çu t−
®−a ra tr−íc hÕt l quyÕt ®Þnh sö dông c¸c nguån lùc (vèn) ®Ó x©y dùng c¬ ng¬i lm ¨n sao cho cã hiÖu qu¶.
- hot ñng ñu tư quy tin vn, vt tư, lao ñng cn thit thưng rt l, thi k ñu tư
thưng kéo dài, ñưc tính t# khi khi công d án ñu tư ñn khi hoàn thành và ñưa vào hot ñng.
L ho¹t ®éng võa mang tÝnh cÊp b¸ch tr−íc m¾t võa tÝnh l©u di, nh×n ®Õn môc tiªu hiÖn t¹i v
c¸c môc tiªu trong t−¬ng lai. ChÝnh v× vËy, mäi sù tÝnh to¸n ®Òu trªn c¬ së b¸o chÆt chÏ c¸c t×nh huèng cã
thÓ gÆp ph¶i trong t−¬ng lai; dù b¸o c¶ ®Çu vo v ®Çu ra cña c¶ ®êi dù ¸n.
hot ñng ñu tư mang nng tính ri ro, tÝnh rñi ro trong ho¹t ®éng ®Çu t− l rÊt lín thÓ hiÖn ë
c¸c khÝa c¹nh: KÕt qu¶ ®Çu ra cña ¸n tåi, kh«ng nh− b¸o; cơ ch chính sách, bt kh kháng
khác…v..v...
4
1.1.2.3. Vai trò ca ñu tư phát trin.
- Tác ñng ñn tng cu ca nn kinh t: Xét theo mô hình kinh t vĩ mô, ñu tưb phn chim t/
trng ln trong tng cu. Khi tng cung chưa k%p thay ñi gia tăng ñu tư (I) làm cho tng cu (AD) tăng nu
các yu t khác không ñi.Phương trình tng cu: AD=C+ I+ G +X – M Công th!c (1.1)
-Tác ñng ñn tng cung ca nn kinh t: Khi ñu tư phát huy tác dng, các năng lc mi ñi vào
hot ñng thì tng cung ñc bit là tng cung dài hn tăng lên. B phn ch yu cung trong nưc là mt hàm
các yu t sn xut: Q=F(K,L,T,R…) Công th!c (1.2)
- Đu tưtác ñng hai mt ñn s n ñnh kinh t: Nhng tác ñng tích cc ñu tư làm tăng sn
lưng, tăng trưng kinh t, ngưc li ñu tư tăng cũng d n ñn tăng giá t# ñó th d n ñn lm phát, lm
phát cao s d n ñn sn xut b% ñình tr, ñi sng ngưi lao ñng gp khó khăn ..v..v..
- Đu tư nh hưng tc ñ tăng trưng kinh t phát trin kinh t
:H
u ht các tư tưng,
hình lý thuyêt v tăng trưng kinh t ñu trc tip hoc gián thip th#a nhn ñu tư vic
tích lu1 vn cho ñu tư mt nhân t quan trng cho vic gia tăng năng lc sn xut, cung !ng
d%ch v cho nn kinh t.
- Đu tư tác ñng ñn s chuyn dch cơ cu kinh t: Thông qua nhng chính sách tác ñng
ñn cơ cu ñu tư. Nhà nưc th can thip trc tip như thc hin chính sách phân b vn, k
hoch hoá, xây dng cơ ch qun lý ñu tư hoc ñiu tit gián tip qua các công c chính sách như
thu, tín dng, lãi xut ñ ñ%nh hưng, d n d"t s d%ch chuyn cơ cu kinh t ngày càng hp lý hơn.
- Đu tư nh hưng ti s phát trin ca khoa hc công ngh: Đu tư ñc bit ñu
tư phát trin, trc tip to mi và ci to cht lưng và năng lc sn xut.
- Đu tư nh hưng ñn vic nâng cao cht lưng ñi ngũ lao ñng: Ngun nhân lc ca hi s
ñưc nâng lên v trình ñ tay ngh, trình ñ chuyên môn, k1 thut k/ lut lao ñng, thông qua các hình
th!c ñào to mi và ñào to li.
1.1.3. Vèn v c¸c ph−¬ng thøc huy ®éng vèn cho ®Çu t− ph¸t triÓn.
1.1.3.1. Vn cho ñu tư phát trin.
W Vèn ®−îc biÓu hiÖn b»ng gi¸ trÞ, cã nghÜa l vèn ph¶i ®¹i diÖn cho mét lo¹i gi¸ trÞ hng hãa, dÞch
hoÆc mét lo¹i gi¸ trÞ ti s¶n nhÊt ®Þnh. Vèn ®Çu t− ®−îc h×nh thnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau.
1.1.3.2. Ph−¬ng thøc huy ®éng vèn.
Vèn cã thÓ ®−îc chuyÓn tõ nguån (ng−êi cã vèn) ®Õn n¬i sö dông (ng−êi cÇn vèn) b»ng ph−¬ng thøc
gi¸n tiÕp và trc tip th«ng qua c¸c tæ chøc ti chÝnh trung gian.
Ph−¬ng thøc huy ®éng vèn gi¸n tiÕp quan träng h¬n nhiÒu lÇn so víi ph−¬ng thøc huy ®éng vèn
trùc tiÕp, trong ph−¬ng thøc huy ®éng vèn gi¸n tiÕp th× c¸c nguån vèn vay cña c¸c ng©n hng l quan träng
nhÊt ®Ó ti trî cho c¸c doanh nghiÖp; nguån vèn n−íc ngoi dï quan träng ®Õn ®©u th× nguån vèn trong n−íc
vÉn gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh.
1.1.3.3. X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng nguån vèn ®Çu t− ph¸t triÓn.
Quy tr×nh b¸o vèn ®Çu t−; Trªn gi¸c ®é tæng thÓ nÒn kinh tÕ, tb¸o tæng nguån vèn
®Çu t− ph¸t triÓn kinh tÕ x; héi theo c«ng thøc tæng qu¸t nh− sau:I = ICOR x GDP Công th!c (1.3)
5
Trong c«ng thøc trªn: I ltæng vèn ®Çu t− trong ho¹ch. ICOR l vèn, x¸c ®Þnh b»ng
®¬n vèn ®Çu t− cÇn thiÕt ®Ó ®−îc mét ®¬n vÞ gia t¨ng GDP. Nãi mét c¸ch kh¸c, cÇn bao nhiªu
®ång vèn ®Çu t− ®Ó 1 ®ång gia t¨ng GDP. ICOR l chØ tiªu t−¬ng ®èi, ph¶n ¶nh hiÖu qu¶ vèn ®Çu
t−.
1.1.4. Dù ¸n ®Çu t−.
& Khái nim: ¸n ®Çu tlmét tËp hîp c¸c ®Ò xuÊt liªn quan ®Õn viÖc vèn ®Ó t¹o míi,
réng hoÆc c¶i t¹o nh÷ng c¬ së vËt chÊt nhÊt ®Þnh, nh»m ®¹t ®−îc sù t¨ng tr−ëng mÆt l−îng hoÆc duy tr×
c¶i tiÕn n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
Các ch tiêu ñánh giá hiu qu ca d án: C¸c chØ tiªu thÓ hiÖn kh¶ n¨ng sinh lêi cña ¸n gåm:
Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng (NPV); hon vèn néi t¹i (IRR); lîi ÝchWchi phÝ (B/C)...v..v.. C¸c chØ tiªu thÓ
hiÖn hiÖu qu¶ cña dù ¸n xÐt trªn gi¸c ®é nÒn kinh tÕ quèc d©n ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau:
+ HiÖu qu¶ sö dông c¸c nguån lùc: SuÊt ®Çu t− c¸c lo¹i; tû lÖ gi¸ trÞ gi¸ gia t¨ng trªn ®ång vèn ®Çu t−
+ HiÖu qu¶ t¹o viÖc lm: viÖc lm míi t¹o ra; suÊt ®Çu t− / 1 chç lm viÖc; hiÖu qu¶ dông lao
®éng, møc ®é gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp...
+ HiÖu qu¶ ®iÒu tiÕt ph©n phèi thu nhËp v n©ng cao chÊt l−îng cuéc sèng.
+ HiÖu qu¶ c¶i thiÖn m«i tr−êng, m«i sinh. C¸c chØ ph¸t triÓn v¨n ho¸ W x; héi tÝnh: ng−êi
®i häc; tû lÖ xo¸ n¹n mï ch÷...v....v...
& X¸c ®Þnh hiÖu qu¶ ti chÝnh cña dù ¸n.
ChØ tiªu NPV (Net Present Value): Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng (NPV) lhiÖu gi÷a gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña
dßng lîi Ých trõ ®i gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña dßng chi phÝ ®−îc chiÕt khÊu theo cïng mét tû suÊt chiÕt khÊu ®; chän.
Mét dù ¸n ®Çu t− cã hiÖu qu¶ ti chÝnh khi NPV lín h¬n 0.
+ ChØ tiªu IRR (Internal Rate of Return): ChØ tiªu hon vèn néi (IRR) l suÊt chiÕt khÊu,
t¹i ®ã NPV cña ¸n b»ng 0; Khi so s¸nh / s¾p xÕp thø −u tiªn c¸c ¸n ®éc lËp, ¸n no IRR =
max th× dù ¸n ®ã ®−îc xÕp thø tù cao nhÊt, v cø xÕp tuÇn tù nh− thÕ cho ®Õn dù ¸n cã IRR = min.
+ ChØ tiªu chØ sè lîi Ých/chi phÝ (B/C hoÆc BCR);t dù ¸n cã thÓ chÊp nhËn ®−îc theo quan ®iÓm kh¶
n¨ng sinh lêi ti chÝnh, gi¸ trÞ chiÕt khÊu cña lîi Ých ph¶i lín h¬n gi¸ trÞ chiÕt khÊu cña chi phÝ. So s¸nh gi÷a
lîi Ých v chi phÝ cã thÓ ®−îc biÓu diÔn d−íi d¹ng tû sè lîi Ých / chi phÝ (B/C).
1.2. CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯ2C XÂY D+NG CSVC CÁC TRƯ3NG GIÁO D4C PH5 THÔNG.
1.2.1. Ngân sách nhà nư-c.
-Khái nim ngân sách nnưc: Ngân sách nhà nưc ñưc ñc trưng b$ng s vn ñng ca các
ngun tài chính g"n lin vi quá trình to lp, s& dng qu1 tin t tp trung ca nhà nưc nh$m thc hin các
ch!c năng ca nhà nưc trên cơ s lut ñ%nh.
- Đc ñim ca ngân sách Nhà nưc. NSNN b phn ch yu ca h thng tài chính quc gia;
bao gm nhng quan h tài chính nht ñ%nh trong tng th các quan h tài chính quc gia. Các quan h ñó là:
Quan h tài chính gia nhà nưc và dân cư; quan h tài chính gia Nhà nưc các doanh nghip, các t
ch!c xã hi, các t ch!c quc t.
-Ni dung qun ngân sách nhà nưc: Qn lý ng©n ch nhà nưc ë n−íc ta l qu¶n c¸c ngn
thu v c nhiÖm chi th«ng qua chu tr×nh qu¶n ng©n s¸ch sau ®©y: Lp NSNN; chÊp hnh NSNN
to¸n, quyÕt to¸n NSNN. Lp NSNN, Lkh©u ®Çu cña mét chu tr×nh ng©n s¸ch, l kh©u cho c¸c