661
CHỤP XẠ HÌNH U MAO MẠCH GAN VỚI HỒNG CẦU GẮN 99mTc
I. ĐẠI CƢƠNG
- Xạ hình U mao mạch gan với hồng cầu tự thân gắn 99mTc là kỹ thuật sử dụng đồng
vị phóng xạ để chụp hình khối u mao mạch trong gan phát hiện khối choán chỗ
trong gan...
- Là phương pháp có độ đặc hiệu cao, khách quan, an toàn, không xâm nhập và đặc
biệt có thể thực hiện trong các trường hợp có dị ứng với các thuốc cản quang.
II. DƢỢC CHẤT PH NG XẠ
- Đồng vị phóng xạ: 99mTc với T1/2: 6giờ; Bức xạ gamma đỉnh năng lượng 140KeV.
- Hợp chất đánh dấu: Hồng cầu tự thân hoạt hoá bởi Pyrophosphat theo phương
pháp Invistro (ống nghiệm)
- Kiểm tra chất lượng: T lệ đánh dấu (sắc ký) phải đạt 90 - 95%.
- Liều dùng: 20-30mCi 99mTcO4.
- Đường dùng: tiêm tĩnh mạch
III. CHỈ ĐỊNH
- Phát hiện và định vị các khối u máu trong gan.
- Chẩn đoán phân biệt giữa u máu với nang, khối choán chỗ trong gan.
IV. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Người bệnh có thai, cho con bú cần theo hướng dẫn của thầy thuốc.
- Người bệnh mới chụp XQuang có cản quang trong vòng 24 giờ, hoặc mới được
truyền máu.
V. CHUẨN BỊ
1. Ngƣời bệnh
- Kiểm tra y lệnh, thực hiện quy tắc 3 kiểm tra 5 đối chiếu.
- Giải thích r quy trình xét nghiệm.
- Yêu cầu người bệnh đi tiểu ngay trước khi chụp hình, tháo bỏ tất cả nhưng vật gây
ảnh hưởng chất lượng hình ảnh: thắt lưng, điện thoại di động...
2. Phƣơng tiện, thiết bị
- Gamma camera.
- Collimator năng lương thấp, phân giải cao (LEHR, hoặc LEGP)
662
- Chế độ ghi hình (Computer setup):
+ Pha tưới máu Flow: 1-2 giây/ ảnh x 60. Matrix: 128 x128
+ Pha Static: 500 K - 1000K counts. Matrix 128x 128
Ant; Post ; LPO; RPO.
+ SPECT: 20-25 giây/ thu nhận x 64 thu nhận. Quỹ đạo quay 360 độ.
Lưu ý: Với các máy được cài đặt sẵn chương trình chụp cần kiểm tra các thông số
đã cài đặt.
VI. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
- Đánh dấu hồng cầu: Tiêm tĩnh mạch liều Pyron theo y lệnh của bác sỹ. 15 phút sau
lấy 5-10ml máu của người bệnh trong 1 bơm tiêm có tráng Heparin. Cho vào 20-
30mCi 99mTc, lắc nhẹ để trong 10 phút.
Lưu ý: Tất cả mọi thao tác phải thực hiện trong điều kiện vô trùng và an toàn bức
xạ. Đánh dấu tên để tránh nhầm chéo máu.
- Khi chụp đặt người bệnh nằm ngửa. Camera ở mặt trước nếu chụp pha tưới máu.
Gan và lách nằm trong trường nhìn.
- Trong quá trình chụp phải luôn theo d i máy và người bệnh, yêu cầu người bệnh
không cựa mình và ngủ trong quá trình chụp.
- Pha tưới máu (Flow): Thu nhận hình ảnh tưới máu sớm từ động mạch gan tới khối
u nguyên phát, di căn hoặc u mao mạch.
- Pha Static: Trước, sau, phải, trái (Ant; Post; RPO; LPO).
- Chụp SPECT pha muộn sau 2 giờ và Pinhole nếu cần. Truyền các file ảnh vào hệ
thống mạng máy tính.
VII. PHÂN TÍCH KẾT QUẢ
1. Phân tích hình ảnh bằng mắt
2. Xử trí hình ảnh sử dụng phần mềm chuyên dụng của nhà sản xuất
3. Kết quả bình thƣờng
- Nhìn thấy tim, các mạch máu lớn, lách và thận.
- Gan: Phân bố phóng xạ tăng nhẹ đồng nhất, tăng tập trung phóng xạ nhẹ đồng nhất
vùng cửa.
- Trên hình ảnh SPECT: Phân bố phóng xạ trong gan đồng nhất, các tĩnh mạch
trong gan tập trung phóng xạ cao.
4. Hình ảnh bất thƣờng
663
- Pha Flow: Các ổ tăng hoặc giảm tập trung phóng xạ. U mao mạch bản chất là lành
tính do các tính mạch giãn nên sẽ thấy hình ảnh ổ tập trung phóng xạ tăng dần theo
thời gian.
- Pha Static: Thấy ổ tập trung phóng xạ.
- SPECT: Có thể phát hiện thêm các ổ nhỏ, nằm sâu trong gan.
- Cold spots: các ổ lạnh (khuyết xạ) có thể là nang gan hoặc u gan (lành tính,
nguyên phát hoặc di căn).
5. Sai số
- Nguyên nhân lớn nhất hay gặp là chất lượng gắn hồng cầu. Hình ảnh xấu, không
phát hiện được tổn thương.
- Kiểm tra bằng chụp tuyến giáp, nếu thấy xuất hiện tuyến giáp có thể khẳng định
chất lượng gẵn hồng hầu kém, cần lên lịch làm lại xét nghiệm ít nhất sau 5 ngày.
VIII. BIẾN CHỨNG
Không có biến chứng do liều phóng xạ đưa vào cơ thể rất thấp