Đ tài:ề
ạ S Chuy n H ng Ch Đ o C a Đ ng Và Cao Trào Cách M ng ủ
ỉ ạ
ướ
ự
ể
ả
Đ n Đ nh Cao Cách M ng Tháng Tám Vĩ Đ i (1939-1945).
ế
ạ
ạ
ỉ
Lý do ch n đ tài ọ ề :
Thông qua quá trình t ừ chu n b và ti n t ị ế ớ ổ ể ấ i t ng kh i nghĩa tháng Tám ta có th th y ẩ ở
đ c quá trình phát tri n d n l n m nh c a Đ ng, Nhà N c cũng nh phong trào ượ ề ầ ớ ướ ủ ư ạ ả
cách m ng gi ạ ả ể ấ i phóng dân t c c a quân và dân ta. Cũng nh qua đó ta có th th y ộ ủ ư
đ c s tài tình c a Bác H c a Đ ng ta trong quá trình n m b t th i c m t cách ượ ự ờ ơ ộ ồ ủ ủ ả ắ ắ
h p lý trong quá trình chuy n h ợ ể ướ ế ng ch đ o qua t ng th i kì c a cu c kháng chi n ỉ ạ ừ ủ ờ ộ
i gi đ ti n t ể ế ớ ả i phóng cho toàn dân t c và xây d ng m t ch đ Xã Hôi Ch Nghĩa ự ế ộ ủ ộ ộ ở
c ta. n ướ
L I M Đ U Ờ Ở Ầ
Năm 1945, m t s ki n l ch s vô cùng tr ng đ i có ý nghĩa quy t đ nh đ i v i c ộ ự ệ ị ố ớ ả ế ị ử ạ ọ
v n m nh c a dân t c ta: cách m ng tháng Tám thành công. Ngày 2-9-1945 t ậ ủ ệ ạ ộ ạ ả i Qu ng
Tr ng Ba Đình l ch s , ch t ch H Chí Minh đã thay m t toàn th nhân dân và chính ườ ủ ị ử ể ặ ồ ị
ph lâm th i tr nh tr ng đ c b n tuyên ngôn đ c l p, tuyên b tr ọ ả ộ ậ ờ ị ố ướ ủ ọ ể ố c toàn th qu c
dân và th gi i: n c Vi t Nam Dân Ch C ng Hòa ra đ i. Cu i cùng m t dân t c có ế ớ ướ ệ ủ ộ ờ ố ộ ộ
ứ đ c tính kiên trì, m t dân t c luôn đ u tranh vì chính nghĩa, m t dân t c luôn b áp b c ứ ấ ộ ộ ộ ộ ị
bóc l b cu c, không ti c hi sinh s ộ t m t cách n ng n nh ng không bao gi ề ư ặ ộ ờ ỏ ộ ế ươ ng
máu c a chính mình đ đánh đ i l i m t n n đ c l p. Cu i cùng thì bi t bao nhiêu ổ ạ ủ ể ộ ề ộ ậ ố ế
ng máu c a chính nhân dân ta, c a chính đ ng đ i ta cũng đ c tr l i m t cái giá s ươ ủ ủ ồ ộ ượ ả ạ ộ
x ng đáng ứ
I. Đôi nét v hoàn c nh l ch s : ử
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 1
ề ả ị
1. Tình hình th gi
• T gi a nh ng năm 30 c a th k XX, các th l c phát xít đã bành ế ỉ
i: ế ớ
ừ ữ ế ự ữ ủ
tr ng nhi u qu c ướ ở ố gia. Chúng câu k t v i nhau, ti n hành ch y đua vũ trang, ế ớ ề ế ạ
chu n b gây chi n tranh th gi i. ế ế ớ Ngày 25 – 11 – 1936, Đ c và Nh t B n kí k t ậ ả ứ ế ẩ ị
“Hi p c ch ng Qu c t C ng S n”. M t năm sau ngày 6 – 11 – 1937, Italia tuyên ệ ướ ố ế ộ ả ố ộ
c này. Tr c Beclin – Rome – Tokyo hình thành. Liên minh phát xít b tham gia Hi p ố ệ ướ ụ
•
Châu Âu sang Châu Á. đã m r ng t ở ộ ừ
c Pháp, chính ph Daladie l n Ở ướ ủ ợ ụ i d ng tình hình chi n tranh thi hành các ế
ng ti n b trong n c cũng nh các n bi n pháp đàn áp Đ ng c ng s n và l c l ả ự ượ ệ ả ộ ế ộ ướ ư cướ
•
thu c đ a. M t tr n nhân dân Pháp tan v . ỡ ặ ậ ộ ị
đông D ng, toàn quy n Cat ru b t tay vào Ở ươ ề ắ ơ chi n d ch kh ng b . Ngày 8 – ủ ế ố ị
9 – 1939, Cat ru c m m i ho t đ ng chính tr , tr ọ ạ ộ ị ướ ế ộ c h t nh m đánh vào Đ ng C ng ằ ả ấ ơ
s n Đông D ng và các t ươ ả ổ ứ ạ ch c qu n chúng c a Đ ng. C m h t th y m i ho t ủ ế ầ ả ấ ả ọ
gián ti p tuyên truy n các kh u hi u c a Qu c T đ ngộ có tính ch t tr c ti p hay ấ ự ế ệ ủ ế ề ẩ ố ế
C ng S n hay nh ng t . Gi i tán h t th y các ữ ả ổ ổ ứ ch c do Qu c T C ng S n ki m soát ế ổ ể ả ố ả ế ả
hay cá nhân nào có liên h v i Đ ng C ng S n mà h i h u ái ộ ữ ệ ớ ả ả ộ ẩ ho t đ ng theo kh u ạ ộ
hi u c a Đ tam Qu c t cũng b gi i tán... C m h t th y nh ng đ in, phát ệ ủ ệ ố ế ị ả ữ ế ấ ả ồ
hành, t ng bán hay tr ng bày, nh ng đ in hay ư ữ ặ ồ ế tranh v , nói chung là c m h t ẽ ấ
• Ngày 1-9-1939, phát xít Đ c n sung t n công Ba Lan. Hai ngày sau Anh, Pháp ấ
th y nh ng tài li u tuyên truy n c a Đ tam Qu c t . ề ủ ố ế ữ ệ ệ ả
ứ ổ
tuyên chi n v i Đ c, chi n tranh th gi i bùng n . Phát xít Đ c l n l ế ớ ứ ế ớ ế ứ ầ ượ ổ t chi m các ế
n ướ ệ c châu Âu. Đ qu c Pháp đã lao vào vòng chi n. Chính ph pháp đã thi hành bi n ế ố ủ ế
pháp đàn áp các l ng dân ch trong n c l ượ ượ ủ ở ướ ạ c cũng nh các phong trào cách m ng ư
các n ở ướ ị ặ c thu c đ a. M t tr n nhân dân Pháp tan v , Đ ng C ng S n Pháp b đ t ặ ậ ộ ị ả ả ỡ ộ
ngoài vòng pháp lu t. Tháng 6-1940, Đ c t n công Pháp, chính ph Pháp đ u hàng ứ ấ ủ ầ ậ
phát xít Đ c. ngày 22-6-1941, phát xít Đ c t n công Liên Xô. T đây cu c chi n tranh ứ ấ ứ ừ ế ộ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 2
đ qu c chuy n thành chi n tranh ch ng pháp xít do Liên Xô làm tr c t. ố ế ố ụ ộ ể ế
Cu c Chi n tranh th gi i th hai không ch là làm thay đ i c c di n chính tr trên ổ ụ ệ ế ớ ứ ế ộ ị ỉ
th gi i mà còn tác d ng tr c ti p đ n các n ụ ự ế ế ế ớ ướ ệ c thu c đ a và ph thu c, trong đó có Vi t ụ ộ ộ ị
2. Tình hình n
Nam.
• Chính quy n th c dân Pháp th c hi n chính sách “Kinh t
c ta: ướ
ch huy”, ự ự ệ ề ế ỉ
tăng c ườ ế ng v vét tài nguyên, nhân l c c a Đông D ng ph c v cho chi n ủ ươ ụ ự ụ ơ
tranh c Pháp. Trong di n văn khai m c đ i h i đ ng kinh t và tài chính Đông n ở ướ ạ ạ ộ ồ ễ ế
D ng, tháng 11 – 1939, toàn quy n Cat ru nói “Dù có tham gia tr c ti p hay không ơ ự ế ươ ề
vào cu c chi n Đông D ng cũng không đ do có khuynh h ng riêng c a nên ươ ế ộ c t ượ ự ướ ủ
kinh t và tài chính c a mình mà ph i quy t nó ế ủ ả ụ vào nh ng m c đích do m u qu c ch ụ ữ ẫ ố ỉ
đ nh. Đông D ng ph i xác nh p h th ng m u d ch c a mình ậ ị ệ ố ươ ủ ậ ả ị ẫ vào h th ng m u ệ ố
qu c, phát tri n s n i ích ể ả xu t c a mình vì l ấ ủ ố ợ ữ c a m u qu c, cung c p nh ng ủ ẫ ấ ố
c Pháp đòi s nả ph m c a đ t đai và trong ủ ấ ẩ lòng đ t mà n ấ ướ h i. ỏ Đ ng th i Đông ồ ờ
D ng ph i đ cho n ả ươ ể ướ c Pháp s d ng ngu n nhân l c c a mình, ồ ử ụ ự ủ ho c làmặ
trong các công, binh x ng, ho c cung c p nh n c t ưở ữ g quân s quan tr ng đ ố ấ ặ ọ ượ ổ ứ ch c
• Trong th c t
và biên ch đ đi u đ n các chi n tr ng ng Tây. ế ể ề ế ế ườ ph ở ươ
đó c ta và Đông D ng th c dân pháp thi hành các chính ự ế n ở ướ ươ ự
sách r t tr ng tr n. Chúng phát xít hóa b máy thông tr , th ng tay đàn áp các phong ộ ấ ắ ẳ ợ ị
trào đ u tranh cách m ng c a nhân dân. M t s quy n t ủ ộ ố ề ự ấ ạ do dân ch giành đ ủ ượ ở c
ự giai đo n 1936 – 1939 đã b chúng th tiêu. Chúng ban b l nh t ng đ ng viên, th c ố ệ ủ ạ ổ ộ ị
hi n chính sách “kinh t ch huy” nh m tăng c ng v vét s c ng ế ế ỉ ằ ườ ứ ơ ườ ứ ủ ể i, s c c a đ
• Ngày 22-9-1940 l
ph c v cho chi n tranh đ qu c. ế ế ố ụ ụ
ợ ụ ơ i d ng Pháp thua Đ c, phát xít Nh t đã ti n vào L ng S n ứ ế ậ ạ
và đ b vào H i Phòng. Ngày 23-9-1940, t i Hà N i Pháp kí hi p đ nh đ u hàng ổ ộ ả ạ ệ ầ ộ ị
Nh t t đó dân ta ph i ch u c nh “m t c hai tròng” áp b c, bóc l ậ ừ ộ ổ ị ả ứ ả ộ ủ ậ t c a Pháp – Nh t.
c đ y thành cao Mâu thu n gi a dân t c ta và ch nghĩa đ qu c và phát xít Nh t đ ủ ể ố ậ ượ ẩ ữ ẫ ộ
II. Phong trào gi
trào và gay g t h n bao gi h t. ắ ơ ờ ế
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 3
i phóng dân t c t tháng 9 – 1939 t i tháng 3 – 1945. ả ộ ừ ớ
1. S chuy n h
a. H i ngh trung ng Đ ng l n VI (11-1939)
c cách m ng c a Đ ng: ể ướ ự ng và ch đ o chi n l ỉ ạ ế ượ ủ ạ ả
ư ả ầ ộ ị
T ch c vào tháng 11 – 1939 t i Bà Đi m (Hooc Môn) do đ ng chí Nguy n Văn ổ ứ ạ ể ễ ồ
C ch trì. ừ ủ
Hoàn c nhả :
o Th gi
Châu Âu Pháp b phát ế ớ i: sau khi th chi n th hai bùng n 9 - 1939. ứ ế ế ổ Ở ị
xít Đ c t n công và nhanh chóng đ u hàng. Trong khí đó châu Á phát xít Nh t m ứ ấ ầ ở ậ ở
c Trung Qu c ti n sát t i biên gi i Vi t - Trung nhăm nhe r ng chi n tranh xâm l ộ ế ượ ố ế ớ ớ ệ
xâm l c ta. c n ượ ướ
o Trong n
c: Tháng 9/1940, Nh t nh y vào Đông D ng, b n th c dân Pháp ướ ươ ự ậ ả ọ
M t là: phong trào cách m ng c a nhân dân Đông D ng đang dâng cao có th
đang đ ng tr ứ ướ c hai nguy c : ơ
ươ ủ ạ ộ ể
Hai là: s lăm le đe d a c a phát xít Nh t, chúng s h t c ng Pháp. Đ đ i phó
ố thiêu s ng chúng .
ẽ ấ ẳ ọ ủ ể ố ự ậ
i, b n th c dân Pháp th c hi n chính sách hai m t: M t m t chúng th ng tay đàn áp l ạ ự ự ệ ặ ặ ẳ ọ ộ
ế các phong trào cách m ng c a nhân dân ta, m t khác chúng th a hi p b t tay câu k t ủ ệ ặ ắ ạ ỏ
v i phát xít Nh t đ cùng bóc l ớ ậ ể ộ ộ t nhân dân Đông D ng. Còn b n phát xít Nh t m t ươ ậ ọ
m t ép th c dân Pháp đi t ng b này đ n nh ng b khác, m t khác l i lôi kéo ự ặ nh ừ ượ ế ộ ượ ặ ộ ạ
m t s ph n t ộ ố ầ ử trong đ a ch và t ị ủ ư ả ấ s n b t mãn v i Pháp l p chính quy n tay sai đ ậ ề ớ ể
Tr
ph c v cho m u đ xâm l c c a chúng. ư ồ ụ ụ ượ ủ
i và trong n ướ c nh ng chuy n bi n c a tình hình th gi ế ủ ế ớ ữ ể ướ c khi chi n tranh ế
th gi i th hai n ra. Ban ch p hành trung ế ớ ứ ấ ổ ươ ng Đ ng C ng S n Đông D ng đã ả ươ ả ộ
ng ch đ o chi n l c. tri u t p h i ngh l n th VI (11/1939) đ chuy n h ứ ệ ậ ể ướ ị ầ ể ộ ỉ ạ ế ượ
N i dung h i ngh ộ ộ ị:
Nh n đ nh k thù ị
: K thù ch y u tr ẻ ậ ủ ế ẻ ướ c m t là b n đ qu c phát xít Pháp ế ố ắ ọ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 4
Nh t.ậ
Xác đ nh nhi m v
ệ ị ụ: Đ t nhi m v gi ụ ả ệ ặ ấ i phóng dân t c lên hàng đ u và c p ầ ộ
Kh u hi u đ u tranh ệ
bách c a cách m ng Đông D ng lúc này. ươ ủ ạ
ẩ ấ ằ : T m gác kh u hi u “cách m ng ru ng đ t”,thay b ng ệ ẩ ấ ạ ạ ộ
M t tr n
kh u hi u t ch thu ru ng đ t c a b n đ qu c,Vi t gian chia cho dân cày. ấ ủ ọ ế ố ệ ị ẩ ộ ệ
ặ ậ : Ch tr ủ ươ ng thành l p M t trân dân t c th ng nh t ph n đ Đông ộ ế ặ ấ ả ậ ố
D ng nh m t p h p r ng rãi m i t ng l p giai c p, các dân t c Đông D ng ch ợ ộ ọ ầ ươ ươ ấ ằ ậ ớ ộ ỉ
mũi nh n c a cách m ng vào k thù ch y u tr c m t là ch nghĩa đ qu c phát ọ ủ ủ ế ẻ ạ ướ ế ố ủ ắ
Hình th c và ph
xit.
ng pháp đ u tranh ứ ươ ấ ấ : Dùng b o l c cách m ng t c là đ u ạ ự ứ ạ
tranh chính tr v i đ u tranh vũ trang, kh i nghĩa vũ trang. ị ớ ấ ở
ng Đ ng l n VI(11-1939) : Ý nghĩa l ch s c a h i ngh trung ử ủ ộ ị ị ươ ả ầ
H i ngh TW Đ ng l n VI (11/1939) đã đánh d u s chuy n h ấ ự ể ướ ả ầ ộ ị ế ng ch đ o chi n ỉ ạ
c c a Đ ng. Đây là s chuy n h ng ch đ o chi n l c đúng đ n. l ượ ủ ể ướ ự ả ỉ ạ ế ượ ắ
Đ ng ta đã d ng cao ng n c gi ả ươ ọ ờ ả i phóng dân t c, đoàn k t đ ộ ế ượ ộ ọ c r ng rãi m i
t ng l p giai c p, dân t c Đông D ng trong m t m t tr n dân t c th ng nh t đ ầ ặ ậ ấ ể ươ ấ ộ ớ ố ộ ộ
đ u tranh ch ng k thù chung. ấ ẻ ố
S chuy n h ể ướ ự ng này đã m ra m t th i kỳ đ u tranh m i, th i kỳ tr c ti p m ấ ự ế ở ộ ờ ớ ờ ở
b. H i ngh trung
đ ng ti n t i c a cách m ng tháng Tám sau này. ườ ế ớ i th ng l ắ ợ ủ ạ
ng Đ ng l n VII (11-1940): ộ ị ươ ả ầ
ng h p t H i ngh trung ị ộ ươ ọ ạ i Đình B ng (T S n, B c Ninh), có các đ ng chí ắ ừ ơ ả ồ
Tr ng Chinh, Phan Đăng L u, Hoàng Văn Th , Hoàng Qu c Vi t, Tr n Đăng ườ ư ụ ố ệ ầ
Ninh,... tham dự.
hoàn c nhả :
Trong b i c nh phát xít Nh t đ b chi m đóng Đông D ng, th c dân Pháp ậ ổ ộ ố ả ươ ự ế
c nh ng b và đ u hàng Nh t, nhân dân Vi t Nam ch u c nh "m t c hai t ng b ừ ướ ượ ậ ầ ộ ệ ộ ổ ị ả
tròng" th ng tr c a Pháp - Nh t. Kh i nghĩa B c S n n ra (ngày 27-9-1940), X u ị ủ ứ ỷ ắ ậ ố ở ơ ổ
Nam Kỳ sau nhi u l n th o lu n đã ch tr ề ầ ủ ươ ả ậ ở ng phát đ ng nhân dân vũ trang kh i ộ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 5
nghĩa.
Kh ng đ nh ch tr
: N i dung ộ
Quy t đ nh duy trì c ng c l c l
ng c a h i ngh l n VI là hoàn toàn đúng đ n. ủ ươ ẳ ị ủ ộ ị ầ ắ
ố ự ượ ế ị ủ ỉ ộ ng du kích B c S n đ ng th i đình ch cu c ồ ắ ờ ơ
H i ngh nh n m nh v n đ kh i nghĩa vũ trang đ giành chính quy n và coi
kh i nghĩa Nam Kỳ. ở
ề ở ị ấ ề ể ạ ấ ộ
đây là n i dung trung tâm t đó đ ra nhi m v kh i nghĩa vũ trang giành chính ộ ừ ụ ở ệ ề
H i ngh xác đ nh k thù c a nhân dân Đông D ng đó là phát xít Nh t.
quy n.ề
Ngày 13-1-1941 cu c binh bi n Đô L
ươ ủ ẻ ậ ộ ị ị
ng do đ i Cung d n đ u n ra. ế ộ ươ ẫ ầ ộ ổ
H i ngh đã chu n b đi u ki n đ chuy n hình th c đ u tranh và đã có ch
ng Đ ng l n VII (11-1940) Ý nghĩa l ch s c a h i ngh trung ử ủ ộ ị ị ươ ầ ả
ứ ấ ị ề ể ể ệ ẩ ộ ị ủ
Gi
tr ng đúng đ n. ươ ắ
gìn l c l ữ ự ượ ờ ng cách m ng chu n b cho cu c kh i nghĩa vũ trang khi th i ộ ẩ ạ ở ị
c. H i ngh trung
c đ n. ơ ế
ng Đ ng l n VIII (5-1941): ộ ị ươ ầ ả
Di n ra t ngày 10 t i 19-5-1941 t ễ ừ ớ ạ ắ ồ i P c Pó - Hà Quang - Cao B ng do đ ng ằ
chí Nguy n Ái Qu c đ i di n cho Qu c T C ng S n ch trì. ố ạ ế ộ ủ ễ ệ ả ố
N i dung: ộ
Phân tích di n bi n tình hình trong n ế
c và th gi i t ễ ướ ế ớ ừ ẫ đó đ t ra mâu thu n ặ
i quy t đó là mâu thu n gi a nhân dân ta và đ qu c - phát xít Pháp - c p bách c n gi ấ ầ ả ế ố ữ ế ẫ
H i ngh tán thành ch tr
Nh t.ậ
ng chuy n h ng chi n l ủ ươ ộ ị ể ướ ế ượ ủ ầ c c a Đ ng trong 2 l n ả
ng VI và trung ng VII. h i ngh trung ị ộ ươ ươ
H i ngh xác đ nh nhi m v gi ị
i phóng dân t c là hàng đ u. Quy n l i c a b ụ ả ệ ộ ị ề ợ ủ ộ ầ ộ
ph n giai c p đ t d i s sinh t t n vong c a dân t c. Trong lúc này n u không đòi ặ ướ ự ậ ấ ử ồ ủ ế ộ
do cho toàn th thì qu c gia dân t c mãi ch u ki p trâu ng a mà quy n l t ự ề ợ ự ế ể ố ộ ị ấ i giai c p
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 6
c. đ n ngàn v n năm cũng không đ t đ ế ạ ượ ạ
Th c hi n ch tr
t gian chia cho dân nghèo, ủ ươ ự ệ ng t ch thu ru ng đ t c a Vi ộ ấ ủ ị ệ
H i ngh trung
th c hi n gi m tô, gi m t c chia l i ru ng công ti n đ n dân cày ph i có ru ng. ứ ự ệ ả ả ạ ế ế ả ộ ộ
ng VIII ch tr ng gi i quy t v n đ dân t c Đông ộ ị ươ ủ ươ ả ế ấ ộ ở ề
D ng trên c s tôn tr ng quy n dân t c t quy t, t đó thành l p Vi ơ ở ộ ự ươ ề ọ ế ừ ậ ệ ộ t Nam Đ c
L p Đ ng Minh g i t t là Vi t Minh. H i bao g m h i c u qu c, các t ch c trong ọ ắ ậ ồ ệ ộ ứ ộ ồ ố ổ ứ
Ch tr
t Minh đ u có tên là C u Qu c. m t tr n Vi ặ ậ ệ ứ ề ố
ng kh i nghĩa vũ trang và đ ng th i kh ng đ nh cách m ng Đông ủ ươ ẳ ạ ở ồ ờ ị ở
Hình th c kh i nghĩa t ng ph n ti n lên t ng kh i nghĩa giành chính quy n.
D ng k t th c b ng kh i nghĩa vũ trang giành chính quy n. ứ ằ ươ ề ế ở
H i ngh ch tr
ừ ứ ế ề ầ ở ổ ở
ng xây d ng Đ ng g p rút đào t o cán b chuyên môn. ị ủ ươ ộ ự ạ ấ ả ộ
Ý nghĩa:
Ph n ánh s nh y bén tr c s thay đ i c a tình hình c a Đ ng. ự ạ ả ướ ự ổ ủ ủ ả
K th a phát huy c ng lĩnh c a H Chí Minh. ế ừ ươ ủ ồ
ng hàng đ u là gi ng VI Phát tri n ch tr ể ủ ươ ầ ả i phóng dân t c c a h i ngh trung ộ ủ ộ ị ươ
và VII.
Chuy n h ể ướ ng m i và t ớ gi ự ả i quy t v n đ dân t c ộ ế ấ ề
T h i ngh VI t i h i ngh th VIII đã d n hoàn thi n chi n l c nh m m c tiêu ừ ộ ị ớ ộ ị ứ ế ượ ệ ầ ụ ằ
giành đ c l p. ộ ậ
Nhi m v gi ng pháp cách m ng t ụ ả ệ i phóng dân t c và t p h p qu n chúng, ph ậ ầ ộ ợ ươ ạ ừ
kh i nghĩ vũ trang và đ ra đ c quy n dân t c t quy t. ề ở ượ ộ ự ề ế
S chuy n h ng c a Đ ng ta là đúng đ n trong giai đo n cách m ng s p t ể ướ ự ắ ớ ế i ti n ủ ắ ạ ạ ả
2. Nh ng cu c đ u tranh m đ u th i kì m i:
i c a cách m ng tháng 8-1945. đ n th ng l ế ắ ợ ủ ạ
a. Cu c kh i nghĩa B c S n (27-9-1940)
ộ ấ ở ầ ữ ờ ớ
Nh n th y s tan rã c a chính quy n th c dân sau khi phát xít Nh t nh y vào
ắ ơ ộ ở
ấ ự ủ ự ề ậ ả ậ
ầ Đông D ng, quân Pháp th t b i và đ u hàng, Đ ng b B c S n đã phát đ ng qu n ấ ạ ộ ắ ươ ầ ả ơ ộ
chúng n i d y c p chính quy n, t n công các đ n b t và các đ n v lính Pháp đang ổ ậ ướ ề ấ ồ ố ơ ị
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 7
p vũ khí, xây d ng l c l ng vũ trang cách m ng. rút ch y, c ạ ướ ự ượ ự ạ
20 gi
ngày 27-9-1940, h n 600 quân kh i nghĩa, g m đ các dân t c Tày, Dao, ờ ủ ơ ở ồ ộ
c tình hình đó, Pháp Nùng, Kinh đã t n công đ n M Nhài (Châu L -B c S n). Tr ỏ ỵ ắ ấ ồ ơ ướ
và Nh t đã th a hi p v i nhau đ t p trung đàn áp cu c kh i nghĩa. Th c dân Pháp ệ ớ ể ậ ự ậ ỏ ộ ở
i các đ n và đàn áp d d i. đ a quân lên chi m l ư ế ạ ữ ộ ồ
Cu c kh i kh i nghĩa B c S n th t b i nh ng đã đ l ắ
i nh ng bài h c quý ấ ạ ể ạ ư ộ ở ở ơ ữ ọ
c n n móng báu v kh i nghĩa vũ trang, xây d ng chính quy n, h n n a nó đ t đ ự ơ ữ ề ở ặ ượ ề ề
cho vi c xây d ng căn c đ a cách m ng v i nh ng l c l ng vũ trang đ u tiên mà ứ ị ự ượ ự ữ ệ ạ ớ ầ
b. Cu c kh i nghĩa Nam kì (23-11-1940):
. sau này phát tri n thành Vi t Nam C u qu c quân ể ệ ứ ố
Cùng v i vi c quân Nh t kéo vào B c B , th a c quân Pháp b i r i, tháng 11
ộ ở
ộ ừ ơ ố ố ệ ắ ậ ớ
t Thái Lan theo l nh phát xít Nh t ti n đánh Campuchia. năm 1940, b n quân phi ọ ệ ậ ế ệ
Th c dân Pháp b t lính ng i i Kh me ra tr n làm bia đ đ n cho ự ắ ườ Nam b và ng ộ ườ ỡ ạ ậ ơ
chúng. Căm thù th c dân Pháp và đ ự ượ ổ ơ c c vũ b i ti ng súng c a kh i nghĩa B c S n, ủ ở ế ắ ở
nhân dân Nam b s c sôi tranh đ u. M c dù trong quá trình n i d y g p không ít khó ổ ậ ặ ộ ụ ấ ặ
ế khăn nh m t s đ ng chí lãnh đ o ch ch t c a Đ ng b b t, b n m t thám kéo đ n ủ ố ủ ư ộ ố ồ ị ắ ạ ả ậ ọ
Tr
vi c không có vũ khí nh ng v n di n ra r t l n m nh. b t cán b , khó khăn t ộ ắ ừ ệ ấ ớ ư ễ ẫ ạ
ướ c tình hình qu n chúng sôi s c và chi n tranh Pháp - Thái s p n ra, tháng ế ụ ắ ầ ổ
7-1940, X y Nam Kỳ h p m r ng đã thông qua đ c ở ộ ứ ủ ề ươ ọ ng chu n b kh i nghĩa do ị ở ẩ
th ng v X y kh i th o Đ ng chí Phan Đăng L u, đ i di n Trung ườ ụ ứ ủ ư ệ ạ ả ở ồ ươ ng Đ ng, ả
sau khi d h i ngh này đ c c ra B c h p H i ngh Trung ự ộ ị ượ ử ắ ọ ộ ị ươ ng l n th VII đ báo ứ ể ầ
cáo và xin ch th . Sau khi nghe đ ng chí Phan Đăng L u báo cáo c n k vi c chu n b ặ ẽ ệ ư ẩ ồ ỉ ị ị
ng nh n đ nh đi u ki n kh i nghĩa Nam Kỳ và trong kh i nghĩa, H i ngh Trung ộ ở ị ươ ề ệ ậ ở ị ở
c n ả ướ ở c ch a chín mu i, vì v y đ ngh X y Nam Kỳ ch a nên phát đ ng kh i ị ứ ủ ư ư ề ậ ồ ộ
nghĩa Ngày 22 tháng 10 năm 1940, v a v đ n Sài Gòn, đ ng chí Phan Đăng L u đã b ừ ề ế ư ồ ị
M c d u v y, đêm 22 r ng sáng 23 tháng 11 năm 1940 cu c kh i nghĩa Nam kỳ
i. b t. L nh kh i nghĩa lúc đó đã phát đi kh p n i không th thu h i l ắ ồ ạ ệ ể ắ ở ơ
ặ ầ ậ ạ ộ ở
v n bùng n v i khí th m nh m và quy mô l n ch a t ng có C đ sao vàng và c ẫ ế ạ ư ừ ờ ỏ ổ ớ ẽ ớ ờ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 8
c kéo lên tr đ búa li m đ ỏ ề ượ ướ ư c nhà làm vi c c a chính quy n cách m ng. nh ng ệ ủ ề ạ
t Ngh Tĩnh ngót 10 năm tr c Th c dân Pháp điên cu ng đàn áp, và cũng nh Xô Vi ư ế ệ ướ ự ồ
quan tr ng nh t là tiêu di t chính quy n cách m ng. Máy bay d i bom xu ng làng ấ ọ ệ ề ạ ộ ố
m c, thôn xóm. Cùng v i qu n chúng, quân du kích Nam Kỳ đã chi n đ u vô cùng anh ế ấ ạ ầ ớ
dũng. Gi c Pháp kh ng b r t kh c li t, dã man. Ch trong 40 ngày, riêng b n t nh Gia ố ệ ố ấ ủ ặ ố ỉ ỉ
i 5.640 ng i b gi c l y dây thép xâu đ nh, M Tho, Long Xuyên và C n Th có t ị ầ ơ ỹ ớ ườ ị ặ ấ
Cu c kh i nghĩa Nam Kỳ b d p t
tay r i ph i n ng cho đ n ch t khô, ho c ch t lên sà lan đ a ra bi n nh n chìm... ặ ơ ắ ư ế ế ể ấ ậ ồ
ị ậ ắ ộ ở ợ t. B n đ qu c v n ch a h t ho ng s . ế ố ẫ ư ế ả ọ
M t bãi b n đ i th tr n Hóc Môn (Gia Đ nh). Ngày 28-8- ắ ượ ự c d ng lên v i vã ngay t ộ ộ ạ ị ấ ị
1941, l n đ u tiên trong l ch s cách m ng Vi tNam ử ạ ầ ầ ị ệ ớ có m t cu c tàn sát quy mô l n. ộ ộ
Các đ ng chí lãnh đ o, nh ng ng i con u tú c a dân t c, c a Đ ng, trong đó có ữ ạ ồ ườ ư ủ ủ ả ộ
ị ặ Nguy n Văn C , Võ Văn T n, Phan Đăng L u, Nguy n Th Minh Khai... đã b gi c ừ ư ễ ễ ầ ị
Pháp gi ng hy sinh dũng c m c a các đ ng chí mãi mãi sáng ng i ch ế t. T m g ấ ươ ủ ả ồ ờ ủ
nghĩa anh hùng cách m ng Vi t ạ ệ Nam.
Kh i nghĩa ở
Nam kỳ là trang s oanh li t c a đ t Đ ng Nai, c a mi n ử ệ ủ ấ ề Nam "đi ủ ồ
tr c v sau" trên su t ch ng đ ng cách m ng c a đ t n c. Kh i nghĩa Nam Kỳ là ướ ề ặ ố ườ ủ ấ ướ ạ ở
ng b t khu t c a nhân dân Vi t m t t m g ộ ấ ươ ng sáng chói v tinh th n kiên c ề ầ ườ ấ ủ ấ ệ Nam.
Qua tr n th l a này, qu n chúng càng g n bó v i Đ ng, càng tôi luy n chí khí cách ắ ử ử ệ ả ậ ầ ớ
m ng, c ng c nh n th c: Con đ ố ậ ủ ứ ạ ườ ạ ng s ng duy nh t c a dân t c là ph i dùng b o ấ ủ ả ố ộ
ế l c cách m ng đ p tan b o l c ph n cách m ng c a b n đ qu c và phong ki n, ự ế ố ủ ọ ạ ự ả ạ ạ ậ
c. Binh bi n Đô L
giành l do. i đ c l p t ạ ộ ậ ự
Cu c binh bi n c a lính kh xanh
ng (13-1-1941): ế ươ
Ch R ng (Đô L ủ ế ộ ố ở ợ ạ ươ ng, Ngh An), do ệ
Nguy n Văn Cung (Đ i Cung) lãnh đ o. Ngày 8-1-1941, Đ i Cung t Vinh lên ch huy ễ ạ ộ ộ ừ ỉ
i Pháp. Đêm 13-1-1941, Đ i Cung cùng 11 lính đ n Ch R ng thay viên ch huy ng ồ ợ ạ ỉ ườ ộ
ng, gi t đ n tr ng r i cùng 25 lính đ n Ch R ng ti n chi m Đô L ồ ợ ạ ế ế ươ ế ồ ưở ồ ở ế đây, ti n
đánh Vinh ngay trong đêm. Không chi m đ c tr i giám binh vì b l , nghĩa quân b ế ượ ị ộ ạ ị
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 9
đàn áp, binh bi n ch m d t. ế ứ ấ
Cu c Binh Bi n Đô L
ế ộ ươ ộ ng là d u hi u v tinh th n qu t kh i, ý th c dân t c ầ ứ ệ ề ấ ậ ở
i Vi t trong quân đ i Pháp c a nhi u binh lính ng ủ ề ườ ệ ộ ở ậ Đông D ng, quy t vùng d y ươ ế
ch ng ách th ng tr c a th c dân Pháp và tay sai trong hoàn c nh m i. ị ủ ự ả ố ố ớ
Nh v y t ư ậ ừ ế kh i nghĩa B c S n đ n kh i nghĩa Nam Kỳ và binh bi n ở ế ắ ở ơ
Đô L ng, qu n chúng yêu n c tr c th i c chi n tranh t ươ ầ ướ ướ ờ ơ ế ừ ắ B c đ n Nam ế
ộ dù trong hoàn c nh và đi u ki n nào, cũng có m t nh n th c và hành đ ng ứ ề ệ ậ ả ộ
thi t th c là ph i đ ng lên ch ng b n áp b c dân t c. Nh ng cu c kh i nghĩa ế ả ứ ự ữ ứ ọ ố ở ộ ộ
đ u tiên này tuy s m b đàn áp và th t b i nh ng s c qu t kh i c a kh i quân ấ ạ ầ ở ủ ư ứ ậ ớ ố ị
thù c a toàn dân t c thì không có gì có th d p t t đ c, nó s đ ể ậ ắ ượ ủ ộ ẽ ượ ướ c h ng
vào ch n b cho cu c t ng n i d y c a toàn dân t c d ổ ậ ủ ộ ổ ộ ướ ẩ ị ủ i ng n c chung c a ọ ờ
3. Nguy n Ái Qu c v n
nh ng ng i c ng s n. ữ ườ ộ ả
c tr c ti p lãnh đ o cách m ng: ố ề ướ ễ ự ế ạ ạ
o Tháng 28-1-1941 Nguy n Ái Qu c v n
c tr c ti p cùng nh ng ng ố ề ướ ễ ự ế ữ ườ ộ i C ng
ch c phong trào, lãnh đ o đ u tranh. s n Đông D ng t ả ươ ổ ứ ạ ấ
o
8-2-1941 ng i đ t c quan t i P c Pó (Cao B ng) ườ ặ ơ ạ ắ ằ
o
Sau m t th i gian ho t đ ng thì t ngày 10 t ạ ộ ờ ộ ừ ớ ể i ngày 19-5-194, sau khi thí đi m
xây d ng M t Tr n Vi t Minh Cao B ng, Nguy n Ái Qu c đã tri u t p H i ngh ự ậ ặ ệ ở ệ ậ ễ ằ ố ộ ị
Ban Ch p Hành Trung ng l n th VIII t i P c-Pó (Cao B ng), V i nh ng d đoán ấ Ươ ứ ầ ạ ắ ự ữ ằ ớ
sáng su t c a lãnh t ố ủ ụ ể Nguy n Ái Qu c v di n bi n c a chi n tranh đ qu c và tri n ế ủ ố ề ễ ế ố ễ ế
v ng c a phong trào dân t c, Đ ng C ng S n Đông D ng t ọ ươ ủ ả ả ộ ộ ạ i H i ngh l ch s này ị ị ử ộ
đã ti p t c đ ra nhi u ch tr ng và chính sách c th có ý nghĩa hoàn ch nh đ ế ụ ề ủ ươ ề ụ ể ỉ ườ ng
i và ph ng pháp cách m ng gi i phóng dân t c trong giai đo n m i. l ố ươ ạ ả ạ ộ ớ
o Trong h i ngh l n VIII này cùng v i vi c công b Tuyên ngôn, Đi u l
Vi ề ệ ệ t ị ầ ệ ộ ớ ố
ng trình c u n c. Ch ng trình c u n c c a Vi t Minh Minh xác đ nh c th ch ị ụ ể ươ ứ ướ ươ ứ ướ ủ ệ
Làm cho n
“c t th c hi n hai đi u mà toàn th đ ng bào mong mu n”: ể ồ ự ệ ề ố ố
Làm cho dân Vi
c Vi t Nam đ c hoàn toàn đ c l p. ướ ệ ượ ộ ậ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 10
t Nam đ c sung s ng t do. ệ ượ ướ ự
o Trong su t quá trình v n đ ng các m ng t
ạ ậ ố ộ ừ ộ ấ H i ngh l n VIII c a Ban ch p ị ầ ủ
hành Trung ng Đ ng đ n ngày cách m ng tháng Tám thành công ch tr ươ ủ ươ ế ạ ả ủ ng c a
Đ ng cũng nh Nguy n Ái Qu c đ u nh m đ n xây d ng m t m t tr n Vi t Minh ố ề ặ ậ ư ự ễ ế ắ ả ộ ệ
c nh t quán trong văn ki n c a M t tr n Vi t Minh. đ u đ ề ượ ệ ủ ặ ậ ấ ệ
o Trong h i ngh do Nguy n Ái Qu c t
ố ổ ứ ề ổ ch c đ u th ng nh t là khi đánh đu i ấ ễ ộ ố ị
đ c đ qu c, phát xít Pháp, Nh t s thành l p m t “chính ph nhân dân c a Vi ượ ế ố ậ ẽ ủ ủ ậ ộ ệ t
Nam Dân Ch C ng Hòa”. ủ ộ
o Sau h i ngh này thì nhân dân Vi
t Nam b ộ ị ệ ướ ớ c vào m t th i kì đ u tranh m i: ấ ờ ộ
4. Chu n b ti n t
“th i kì chu n b kh i nghĩa vũ trang”. ị ở ẩ ờ
: ị ế ớ ổ i t ng kh i nghĩa ở ẩ
H ng ng l i H i ngh l n th VII (11- ưở ướ ờ i kêu g i c a Trung ọ ủ ươ ng Đ ng t ả ạ ị ầ ứ ộ
1940) và l n VIII (5-1941) v vi c xây d ng l c l ng vũ trang và đ y m nh các ề ệ ự ượ ự ầ ạ ẩ
ho t đ ng ng ng, ng h hai cu c kh i nghĩa B c S n (9-1940) và B c Kỳ (11- ạ ộ h ưở ứ ủ ắ ắ ộ ộ ở ơ
1940), kh p n i t p trung th o lu n các v n đ , c ng c phát tri n các t ch c chính ề ủ ơ ậ ể ậ ấ ả ắ ố ổ ứ
ng vũ trang, x m s a vũ khí s n sàng đón th i c đ kh i nghĩa tr , xây d ng l c l ự ự ượ ị ờ ơ ể ở ử ắ ẵ
vũ trang.
a. Xây d ng l c l ự
ng : ự ượ cho kh i nghĩa vũ trang ở
Xây d ng l c l ự
: ng vũ trang ự ượ
ờ ở T i B c S n – Võ Nhai, m c dù b đ ch kh ng b đàn áp nh ng lá c kh i ị ạ ắ ủ ư ặ ơ ố ị
nghĩa n i đây v n không h b d p t t cũng nh quân du kích B c S n v n t n t i và ề ị ậ ắ ẫ ơ ơ ẫ ồ ạ ư ắ
ng vũ trang B c S n ngày càng đ c c ng c và m sau H i ngh l n VII thì l c l ị ầ ự ượ ộ ắ ơ ượ ủ ố ở
Tháng 1-1941 Trung
r ng.ộ
ng Đ ng còn quy t đ nh c ng ươ ế ị ử ườ ủ ỉ ạ i c a Ban ch đ o ả
giúp xây d ng thêm khu căn c và b sung đ i du kích đ ng th i chu n b l c l ị ự ượ ng ứ ự ẩ ổ ộ ồ ờ
cho các c s trên kh p B c Kì. Và ngày 14-2-1941 đ ng chí Hoàng Văn Th thay ơ ở ụ ắ ắ ồ
ộ m t Trung ng Đ ng đã thành l p đ i du kích B c S n ( ti n thân c a Quân Đ i ư ủ ề ắ ặ ả ậ ộ ơ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 11
Nhân Dân Vi t Nam) t ệ ạ ạ i khu r ng Khu i N i thu c xã Vũ L , châu B c S n (L ng ừ ễ ắ ổ ọ ộ ơ
S n) đây đ i du kích B c S n đã đ c và c đ sao vàng, ơ ở ắ ộ ơ ượ c trao nhi m v c u n ệ ụ ứ ướ ờ ỏ
ban đ u đ i ch có 32 ng i nh ng đây là m t l c l ầ ộ ỉ ườ ộ ự ượ ư ấ ng u tú, kiên quy t, ch t ư ế
ng cao. Đây là m t b ng ti n t l ượ ộ ướ ế c ti n trong vi c chu n b l c l ệ ị ự ướ ẩ ế ớ ổ ở i t ng kh i
nghĩa vũ trang c a Đ ng, Nhà N c cũng nh quân và dân ta. ướ ư ủ ả
Sau H i ngh l n VIII Trung ị ầ
ng Đ ng quy t đ nh tăng c ng các t ch c vũ ộ ươ ế ị ả ườ ổ ứ
trang n a vũ trang (đ du kích, đ i t v vũ trang), Trung ộ ự ệ ử ộ ươ ỉ ạ ng Đ ng còn cho ch đ o ả
ắ xây d ng cũng nh c ng c căn c B c S n – Võ Nhai. Ngay sau đó đ i du kích B c ơ ứ ắ ư ủ ự ố ộ
Cu i tháng 6-1941 do s càn quét cũng nh đàn áp c a th c dân Pháp vào các
S n đã đ c đ i tên thành C u Qu c Quân B c S n. ơ ượ ổ ứ ắ ơ ố
ủ ự ư ự ố
căn c c a chúng ta, các c s bí m t c a Trung ậ ủ ứ ủ ơ ở ươ ố ng Đ ng cũng nh C u Qu c ư ứ ả
Quân b uy hi p, tr ế ị ướ c tình th đó ban ch huy quy t đ nh đ a các đ ng chí y viên ế ị Ủ ư ế ồ ỉ
Trung ng Đ ng v xuôi an toàn. Vào tháng 8-1941 th c dân pháp xi t ch t vòng vây ươ ự ề ả ế ặ
C u Qu c Quân ph i chia làm hai nhóm rút v Cao B ng và L ng S n nh ng không ứ ư ề ạ ằ ả ố ơ
t thoát may khi cánh rút v Cao B ng đã b đ ch ph c kích và ch còn 4 đ ng chí v ị ụ ề ằ ồ ỉ ị ượ
15-9-1941 trung đ i C u Qu c Quân 2 đ
vòng vây.
c thành l p, sau khi thành l p đã ộ ứ ố ượ ậ ậ
25-2-1944 trung đ i C u Qu c Quân 3 đ
ho t đ ng và có khá nhi u chi n công. ạ ộ ề ế
c thành l p ộ ứ ố ượ ậ ở ơ Khu i K ch, châu S n ổ ị
Xây d ng căn c ự
D ng (Tuyên Quang). ươ
22-6-1941 phát xít Đ c quay sang xâm l
ứ và m t s ho t đ ng chính tr : ị ộ ố ạ ộ
c Liên Xô, Châu Á 8-12-1941 phát ứ ượ ở
xít Nh t t n công Anh, Mĩ gây ra chi n tranh ậ ấ ế ở ộ Thái Bình D ng tính ch t c a cu c ấ ủ ươ
chi n thay đ i. Tr ế ổ ướ ạ c tình hình đó nhi m v kh n c p và c p bách c a cách m ng ụ ẩ ấ ủ ệ ấ
Vi ệ ơ t Nam là ph i g p rút chu n b s a so n kh i nghĩa vũ trang. Căn c đ a B c S n ả ấ ứ ị ị ử ắ ạ ẩ ở
– Võ Nhai và căn c Cao B ng đã đ c xây d ng thành trung tâm c a cu c kh i nghĩa ứ ằ ượ ủ ự ộ ở
vũ trang t i Vi t B c và sang t i năm 1942 Cao B ng đã có nhi u xã “hoàn toàn”, ạ ệ ắ ớ ở ề ằ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 12
t Minh. Đây là m t hi n t t ng “hoàn toàn” cũng nh châu “hoàn toàn” Vi ổ ư ệ ệ ượ ộ ớ ng m i
trong l ch s cách m ng n ử ạ ị ướ ế c ta, phong trào lan sang c L ng S n và B c C n và ti p ả ạ ạ ắ ơ
Cu i 1943 phong trào cách m ng ngày càng m nh m
t c phát tri n m nh m . ẽ ể ụ ạ
Cao-B c-L ng nh ẽ ở ạ ạ ố ắ ạ ư
m t thùng thu c súng s p bùng n , th c dân Pháp quy t đ nh th ng tay đàn áp và ổ ự ế ị ẳ ắ ố ộ
tr c tình hình ho t đ ng kh ng b kh c li t kéo dài c a đ ch t i Cao-B c-L ng thì ướ ố ố ạ ổ ủ ệ ủ ị ạ ắ ạ
ở ằ Tuyên Quang và Thái Nguyên C u Qu c Quân v n không ng ng ho t đ ng nh m ạ ộ ứ ừ ẫ ố
v ng và m r ng đ a bàn ho t đ ng và đây c ng c và phát tri n c s chính tr , gi ủ ể ơ ở ị ữ ữ ạ ộ ở ộ ố ị
đ t th c đ giúp đ cho Cao-B c-L ng. ượ c coi nh là m t hành đ ng thi ộ ư ộ ế ự ể ắ ạ ỡ
phân khu B, thông su t đ ng l i c a Đ ng, phân khu y do đ ng chí Song Ở ố ườ ố ủ ủ ả ồ
Hào làm bí th đã và đang c ng c , m r ng t ở ộ ư ủ ố ổ ứ ể ự ch c qu n chúng và phát tri n l c ầ
ng vũ trang các n i có c s . Phong trào lan m nh ra m t vùng r ng l n t b l ượ ở ơ ở ớ ừ ờ ạ ơ ộ ộ
sông Đáy (châu S n D ng) t i Tân Trào (Kim Long), t Thanh La lên t i Ao Búc, ươ ơ ớ ừ ớ
Khu i Phát (Kim Quan Th ng) quá Đèo Kh (Văn Lãng) sang đ a ph n Đ nh Hóa t ổ ượ ế ậ ị ị ớ i
Trong th i gian này trên m t tr n văn hóa t
Ch Chu…ợ
ng cũng xu t hi n nhi u t ặ ậ ờ t ư ưở ề ư ệ ấ
i theo cách m ng và phong trào đ u tranh gi t ưở ng d n d t con ng ắ ẫ ườ ạ ấ ả ộ i phóng dân t c.
Nh ng sách, báo đ c bi t là các t i phóng, C u Qu c ữ ặ ệ ờ Vi ệ t Nam đ c l p, C gi ộ ậ ờ ả ố đã có ứ
tác d ng quan tr ng. Năm 1943 đ vũ trang cho Đ ng và đ ch ng l ể ể ố ụ ả ọ ạ ậ ủ i các lý lu n c a
t Nam” b n phát xít-th c dân, Đ ng đã đ a ra “đ c ọ ề ươ ự ư ả ng v cách m ng văn hóa Vi ạ ề ệ
do t ng bí th Tr ng Chinh so n th o. Bên c nh đó thì Đ ng ch tr ư ườ ổ ủ ươ ả ạ ả ạ ậ ng thanh l p
ng văn ngh sĩ yêu h i văn hóa và xu t b n t p chí Ti n Phong đ t p h p các l c l ộ ấ ả ạ ể ậ ự ượ ề ợ ệ
c và cách m ng, chính cách làm đó đã thúc đ y phong trào văn h c yêu n c nh n ướ ẩ ạ ọ ướ ư
là các nhà văn Nam Cao, L T n, Đ ng Thai Mai… ngoài th thì các kh o lu n hay ỗ ấ ặ ả ậ ơ
t là các bài hát yêu n c mang âm h kh ng giáo phát tri n r t m nh m . Đ c bi ể ấ ẽ ặ ạ ổ ệ ướ ưở ng
ế dân t c d n d n ra đ i đã c vũ cho và đ ng viên ý chí chi nhân dân trong cu c chi n ộ ộ ầ ầ ờ ổ ộ
Tuy nhiên song song v i s phát tri n m nh m c a các phong trào t
đ u s ng còn đ giành đ c l p cho dân t c. ấ ố ộ ậ ể ộ
ng, ớ ự ẽ ủ ể ạ t ư ưở
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 13
th , ca c a n ủ ướ ơ ầ c ta thì b n ph n đ ng c a Phát xít Nh t-Pháp cũng reo r c vào đ u ủ ậ ắ ả ọ ộ
i dân nh ng t ng sai l ch nh m chia r kh i đ i đoàn k t c a dân óc nh ng ng ữ ườ ữ t ư ưở ẽ ố ạ ế ủ ệ ằ
t c ta. ộ
ề : b. Chu n b kh i nghĩa vũ trang giành chính quy n ị ở ẩ
ắ T sau năm 1943 sau khi Liên Xô chuy n sang th ph n công v i chi n th ng ế ả ừ ể ế ớ
vòng cung Cuocxco l ch s Xtalingorat và tr n đ p tan cu c ph n công c a Hitle ị ử ủ ả ậ ậ ộ ở
c sang m t giai đo n m i. Tr c tình hình đó H i Ngh Ban Th Chi n th hai b ế ứ ế ướ ạ ớ ộ ướ ộ ị
th ng v Trung ng Đ ng đã h p t ngày 25 t i ngày 28-2-1943 Võng La (Đông ườ ụ ươ ọ ừ ả ớ ở
ộ Anh) đã nh n đ nh: “năm 1943 s là năm mà phe dân ch s đánh phe phát xít m t ủ ẽ ẽ ậ ị
cách quy t li i cu i cùng” chính vì ế ệ ơ t h n và đ s a so n đi u ki n cho b ạ ể ử ệ ề ướ c th ng l ắ ợ ố
th cách m ng n c ta có th có nh ng b ế ạ ướ ữ ể ướ ả c nh y v t . Toàn b công tác Đ ng ph i ộ ả ả ọ
ữ nh m vào ch chu n b kh i nghĩa vũ trang gianh chính quy n khi c h i đ n. Nh ng ơ ộ ế ị ở ề ằ ẩ ỗ
ch tr ng đúng đ n đó đã t o đi u ki n đ a cách m ng trong c n ủ ươ ệ ư ả ướ ề ạ ắ ạ ừ c không ng ng
5-1944 T ng b Vi
phát tri n m nh m ể ạ ẽ
8-1944 Đ ng kêu g i toàn dân “s m s a vũ khí, đu i thù chung”.
ộ ệ ổ t Minh ra ch th “ s a so n kh i nghĩa” ử ạ ở ỉ ị
ử ắ ả ọ ổ
ấ 22-5-1944 chúng đã x b n đ ng chí Hoàng Văn Th m t cán b lãnh đ o xu t ụ ộ ử ắ ạ ộ ồ
s c c a Đ ng nh ng chúng đã sai l m vì càng làm cho phong trào gi ắ ủ ư ầ ả ả ộ i phóng dân t c
phát tri n m nh m h n. ạ ẽ ơ ể
ồ 9-1944 liên y Cao-B c-L ng nh n đ nh đi u ki n kh i nghĩa đang chín mu i ị ủ ề ệ ậ ạ ắ ở
và d đ nh ngày phát đ ng chi n tranh du kích đúng lúc y thì Bác H c a chúng ta đã ồ ủ ự ị ế ấ ộ
đ c th t do và đang trên đ ng t c đó thì 8-1942 t i 9- ượ ả ự ườ ừ Trung Qu c tr v tr ố ở ề ướ ớ
1943 trên đ ng đi công tác Trung Qu c đ liên h v i cách m ng qu c t ườ ở ố ể ệ ớ ố ế ằ nh m ạ
22-12-1944 l
tranh th có thêm s ng h thì b T ng Gi i Th ch b t tù mà không có lý do. ự ủ ị ưở ủ ộ ớ ạ ắ
c di n ra và nêu rõ t ng trong vi c tác ễ thành l p Đ i đ ậ ộ ượ ễ t ư ưở ệ
10-1944 trong th g i đ ng bào Bác H đã nói: “
chi n t ch th trong thành l p Đ i. ế ừ ỉ ậ ộ ị
phe xâm l ư ử ồ ồ ượ ầ c g n đ n ngày ế
t. Các Đ ng Minh Qu c s p tranh đ i cu i cùng. C h i cho b tiêu di ị ệ ố ắ ồ ượ c th ng l ắ ợ ơ ộ ố
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 14
t Nam ta gi dân t c Vi ộ ệ ả i phóng ch trong m t ho c m t năm r ộ ặ ộ ỉ ưỡ ữ ấ i n a th i gian r t ờ
ẩ g p ph i làm nhanh. Tôi mong r ng các đ ng phái và các đoàn th đ u ra s c chu n ả ấ ể ề ứ ằ ả
b cũng nhau th o lu n đ khai cu c toàn qu c đ i bi u đ i h i trong năm nay ị ố ạ ạ ộ ể ể ậ ả ộ ”. Từ
ớ d đoán khoa h c chính xác c a H Chí Minh v tri n v ng k t thúc chi n tranh th i ự ề ể ọ ủ ế ế ọ ồ
gi i th 2, cách m ng Vi t Nam lúc này ch y đua v i th i gian đ giành l y th i c ớ ứ ạ ệ ờ ơ ể ạ ấ ớ ờ
III. Cao trào kháng Nh t c u n
i phóng dân t c đ n th ng l i hoàn toàn. đ a cu c chi n đ u gi ư ế ấ ộ ả ộ ế ắ ợ
1. Nh ng chuy n bi n quan tr ng c a th gi
c: ậ ứ ướ
Cu i năm 1944 đ u năm 1945 chi n tranh th gi
i: ế ớ ữ ủ ế ể ọ
i th hai d n b c vào giai ế ớ ế ầ ố ầ ướ ứ
đo n k t thúc. Quân đ i Liên Xô m cu c t ng ti n công v phía Beclin hang ở ộ ổ ạ ế ế ề ộ ổ ủ c a
Phát xít Đ c, l n l t gi i phóng cho các n ứ ầ ượ ả ướ ủ c Trung, Đông Âu. Tháng 8-1944 th đô
Đêm 8-5-1945 phát xít Đ c đ u hàng Đ ng Minh không đi u ki n.
Pari c a Pháp đ c gi i phóng và t ng Đ Gôn lên n m quy n l i. ủ ượ ả ướ ề ạ ắ ờ
ứ ầ ệ ề ồ
Châu Á và Thái Bình D ng phát xít Nh t đang đ ng tr Ở ươ ứ ậ ướ ơ ấ ạ c nguy c th t b i
trên m i m t tr n và ặ ậ ọ ở ặ ậ ọ m t tr n Đông D ng quân đ i Pháp nhìn th y tri n v ng ươ ể ấ ộ
chi n th ng c a quân đ i Đ ng Minh t i g n chính vì v y l c l ng Pháp đang ráo ủ ế ắ ộ ồ ớ ầ ậ ự ượ
ri t chu n b nh ng k ho ch đ chi m l ế ế ạ ị ữ ể ế ẩ ạ ồ i Đông D ng ngay sau khi quân Đ ng ươ
Tr
Minh ti n vào Đông D ng đ ti n công Nh t. ươ ể ế ế ậ
c tinh hình đó thì âm m u c a Pháp không th qua m t đ c Nh t. Vào 8 ướ ư ủ ắ ượ ể ậ
gi 20 phút t i ngày 9-3-1945 quân đ i Nh t đ ng lo i n sung l ờ ố ậ ồ ạ ổ ộ ậ ổ ề t đ chính quy n
Pháp Đông D ng. Quân Pháp kháng c y u t ở ự ế ớ ở ộ ầ m t vài n i r i nhanh chóng đ u ơ ồ ươ
Tr
hàng.
Đông D ng thì ngày 12-3-1945 Ban ướ c tình hình Nh t đ o chính Pháp ậ ả ở ươ
Th ng Đ ng h p t ườ ng v ban ch p hành trung ấ ụ ươ ọ ạ ả ắ i làng Đình B ng (T S n – B c ừ ơ ả
Ninh) đã ra ch th “ Nh t – Pháp b n nhau và hành đ ng c a chúng ta ”. H i ngh ủ ắ ậ ộ ộ ị ỉ ị
ắ nh n đ nh là cu c đ o chính đã t o nên m t tình hình kh ng ho ng chính tr sâu s c, ộ ộ ả ủ ạ ả ậ ị ị
ố làm cho nh ng đi u ki n c a cu c t ng kh i nghĩa s nhanh chóng chín mu i. Đ i ệ ủ ộ ổ ữ ẽ ề ồ ở
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 15
ng c a cách m ng có ch thay đ i. t ượ ủ ạ ỗ ổ
ư V tình th cách m ng ban ch th nh n đ nh: nh ng đi u ki n kh i nghĩa ch a ị ậ ữ ệ ế ề ề ạ ở ị ỉ
ứ ự th c s chin mu i vì Pháp tan rã nh ng Nh t ch a hoang m ng, do d đ n m c c c ự ự ự ế ư ư ậ ạ ồ
đi m. Các t ng l p trung gian ch a nghiêng h n v phía cách m ng, còn đ i tiên ẳ ề ư ể ạ ầ ớ ộ
phong v n còn đang ẫ ở ừ ữ giai đo n chu n b ch a s n sàng cho chi n đ u. T nh ng ị ư ẵ ế ẩ ấ ạ
nh n đ nh trên ban ch th quy t đ nh: “phát đ ng m t cao trào kháng Nh t c u n ậ ứ ướ c ế ị ậ ộ ộ ị ỉ ị
2. Cao trào kháng Nh t c u n
m nh m đ làm ti n đ cho cu c t ng kh i nghĩa. ộ ổ ẽ ể ề ề ạ ở
Nh ng quy t đ nh sang su t c a H i ngh Ban Th
c c a quân và dân ta: ậ ứ ướ ủ
ng v Trung ố ủ ế ị ữ ộ ị ườ ụ ươ ả ng Đ ng
ạ th hi n trong b n ch th ph n ánh k p th i và sang su t trong ngh thu t lãnh đ o ờ ể ệ ị ả ệ ậ ả ố ỉ ị
c các di n bi n nhanh chóng trong th i cu c. Nh ng quy t đ nh đó đã c a Đ ng tr ả ủ ướ ế ị ữ ễ ế ờ ộ
ặ soi sáng cho toàn Đ ng, toàn dân ti n hành kh i nghĩa t ng ph n chu n b m i m t ị ọ ừ ế ẩ ầ ả ở
tr n cho t ng kh i nghĩa. Chính vì v y tr i cho phía ta dù ậ ậ ở ổ ướ c các chuy n bi n có l ể ế ợ
ch a nh n đ c l nh nh ng nhi u đ a ph ậ ượ ệ ư ư ề ị ươ ầ ng đã kiên quy t phát đ ng l nh qu n ế ệ ộ
T ngày 12-3-1935 tr đi,
chúng ti n hành kh i nghĩa. ế ở
ừ ở ở các t nh Vi ỉ ệ ắ ố ợ ớ t B c, C u Qu c Quân ph i h p v i ứ ố
ng t v và nhân dân đ a ph ng đã chuy n ngay sang ti n công quân đ ch, l c l ự ượ ự ệ ị ươ ế ể ị
gi ả ư i phóng nhi u vùng r ng l n nh là dùng m u đ chi n đ n B n Yên Nhân (H ng ư ể ư ế ề ầ ộ ớ ồ
Yên), Ba T (Qu ng Ngãi) tù chính tr ph i h p v i lính gác n i d y chi m đ n Ba Ở ố ợ ớ ổ ậ ế ả ồ ơ ị
Nh m th c hi n ch th c a Ban Th
T …ơ
ng Đ ng cao trào kháng ị ủ ự ệ ằ ỉ ườ ng v trung ụ ươ ả
Thành l p y ban cách m ng lâm th i châu T Do:
Nh t di n ra sôi n i và đã gây ra đ ễ ậ ổ ượ ấ c r t nhi u ti ng vang và khá nhi u thành qu : ả ế ề ề
ngày 10-3-1945 t i khu ậ ủ ự ạ ờ ạ
r ng Khuôn K n (xã Tân Trào), Phân khu y Nguy n Hu ch đ o C u Qu c Quân ủ ừ ệ ỉ ạ ứ ễ ẹ ố
3 và t v đ a ph ng t ự ệ ị ươ ướ ế c vũ khí c a lĩnh dõng, b t b n t ng lý giao ti n… Ti p ắ ọ ổ ủ ề
đó nhanh chóng m r ng cu c kh i nghĩa ra các xã lân c n, h đ n Đăng Châu đã ạ ồ ở ộ ậ ộ ở
Kh i nghĩa Ba T và Thành l p đ i du kích Ba T (Qu ng Ngãi):
thành l p y ban cách m ng lâm th i châu T Do (S n D ng). ậ ủ ươ ự ạ ờ ơ
ậ ả ở ơ ộ ơ ả T i Qu ng ạ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 16
Ngãi m c dù phong trào cách m ng liên t c b đàn áp, nhi u chi n sĩ cách m ng b ụ ị ề ế ạ ạ ặ ị
c – cách b t b tù nh ng ng n l a đ u tranh b t khu t c a các phong trào yêu n ắ ỏ ọ ử ấ ấ ủ ư ấ ướ
m ng v n không b d p t ị ậ ắ ạ ẫ t. Ngay sau khi nghe tin Nh t đ o chính Pháp thì đêm ngày ậ ả
10-3-1945 t i nhà tù Ba T thì y ban v n đ ng cách m ng đã h p b t th ng và đã ạ ủ ậ ạ ấ ơ ộ ọ ườ
ắ thông qua v n đ đ ng lên kh i nghĩa và sau đó đã nhanh chóng giành chi n th ng ề ứ ế ấ ở
và thành l p đ i du kích Ba T . Sau này đ i du kích Ba T phát tri n r t nhanh ể ấ ậ ộ ơ ơ ộ
chóng c v s l ng và ch t l ng và tr thành l c l ng nòng c t trong cao trào ả ề ố ượ ấ ượ ự ượ ở ố
kháng chi n ch ng Nh t. ế ậ ố
M t s ho t đ ng tiêu bi u ạ ộ
T ngày 2 t
t B c: ộ ố Vi ể ở ệ ắ
i phóng đ c châu ừ ớ i này 10-4-1945 C u Qu c Quân đã bao vây và gi ố ứ ả ượ
Vũ Nhai. Th a th ng C u Qu c Quân chia làm hai cánh ti n lên L ng S n và ừ ứ ế ạ ắ ố ơ
xu ng B c Giang. ắ ố
o
c khí gi i c a b n lính ph Yên Th và đ B H và t Ở ắ t B c Giang: ướ ớ ủ ọ ở ủ ồ ố ạ ế ổ
ch c các cu c mít tin Nhã Nam. ứ ộ ở
o
L ng S n: ngày 16 t Ở ạ ơ liên t c có nh ng chi n tích t ữ ụ ế ừ ớ ư i ngày 20-4-1945 nh là
i phóng M Nhai cũng nh gi phá kho thóc đ n Nam Nhi, gi ồ ả ư ả ỏ ằ i phóng châu B ng
Đ n cu i tháng 4-1945 m t khu v c r ng l n g n h u h t các xã, châu, huy n
M c vào ngày 1-5-1945. ạ
ầ ế ớ ồ ự ộ ệ ở ế ộ ố
Cao-B c-L ng-Hà-Tuyên-Thái đã đ c gi ắ ạ ượ ả i phóng và thành l p chính quy n cách ậ ề
m ng. L c l t Nam tuyên truy n gi i phóng quân đã ự ượ ạ ng C u Qu c Quân và Vi ố ứ ệ ề ả
H i ngh quân s B c Kỳ (t
phát tri n r t m nh m . ẽ ể ấ ạ
i B c Giang): vào ngày 15 t i 20-4-1945 ban ự ắ ộ ị ạ ắ ớ
th ng v Trung ng Đ ng tri u t p h i ngh quân s cách m ng B c Kỳ đây là ườ ụ ươ ệ ậ ự ắ ạ ả ộ ị
cu c h i ngh quân s đ u tiên c a ta. H i ngh quy t đ nh: “ ộ ộ ự ầ ế ị ủ ộ ị ị ệ tình th đã đ t nhi n ế ặ
v quân s lên trên t ự ụ ấ ả t c nhi n v quan tr ng và c n kíp trong lúc này. Chúng ta ầ ệ ụ ọ
ph i tích c c phát tri n chi n tranh du kích, gây d ng căn c đ a kháng Nh t, đ ứ ị ự ự ế ể ậ ả ể
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 17
chu n b cho cu c t ng kh i nghĩa cho k p th i c ộ ổ ố ờ ơ”. Đ ng th i h i ngh còn th ng ờ ộ ẩ ở ồ ị ị ị
nh t h p nh t C u Qu c Quân và Vi t Nam tuyên truy n gi i phóng quân thành ấ ứ ấ ợ ố ệ ề ả
Đ i du kích Âu C đ
Vi t Nam gi i phóng quân. ệ ả
c thành l p: ng đ c thành ơ ượ ộ ậ Chi n khu V n-Hi n L ề ế ầ ươ ượ
c thành l p và tháng 4-1945 và ngay vào tháng 5-1945 đ i du kích c a chi n khu đ ậ ủ ế ộ ượ
c c ng c , t l p và l y tên là Âu C . Đ i du kích không ng ng phát tri n và đ ậ ơ ộ ừ ể ấ ượ ủ ố ớ i
tháng 7-1945 đã tăng lên t i 500 chi n sĩ (ban đ u ch có 35 chi n sĩ). Đ i du kích Âu ớ ế ế ầ ộ ỉ
C nhanh chóng tr thành l c l ng nòng c t ti n t ự ượ ở ơ ố ế ớ ề i kh i nghĩa giành chính quy n ở
Đ p tan cu c t ng ti n công h n 2000 quân c a phát xít Nh t: ơ
trên đ a bàn. ị
ộ ổ ậ Tháng 5-1945, ủ ế ậ
quân đ i Nh t m cu c ti n công v i quy mô lên t ở ộ ế ậ ộ ớ ớ ế i 2000 quân chia làm ba mũi ti n
sâu vào các vùng căn c c a ta. Đi t i đâu chúng cũng kh ng b chém gi t nhân dân ứ ủ ớ ủ ố ế
ta, đ t phá làng b n, không t m t th đo n dã man nào nh m chia c t vùng gi ả ố ừ ộ ủ ạ ắ ằ ả i
phóng thành nhi u m nh. Tr c tình hình đó quân gi ề ả ướ ả i phóng cùng v i nhân dân phát ớ
đ ng chi n tranh du kích, kiên quy t ch ng tr cu c ti n công c a Nh t. ộ ả ộ ế ậ Ngày 27-5- ủ ế ế ố
ớ 1945 cánh quân ch y u c a Nh t ti n sâu vào khu Ch Chu, Qu ng N p cùng v i ủ ế ủ ậ ế ả ạ ợ
cánh quân th hai ti n sau vào Thanh La. L c l ng quân gi ự ượ ứ ế ả i phóng c a ta kiên ủ
v ng tinh th n chi n đ u h t s c dũng c m. Nhi u l n b đánh b t ng quy t gi ế ữ ữ ế ấ ế ứ ề ầ ả ấ ầ ị ờ
Nh t v i vã rút quân v th xã Thái Nguyên và Tuyên Quang. Đ n đ u 6-1945 thì b ậ ộ ề ị ế ầ ị
quân gi ả i phóng đánh b t ra kh i vùng gi ậ ỏ ả ậ i phóng, cu c càn quyét c a quân đ i Nh t ủ ộ ộ
đã b quân và dân ta đ p tan. Th ng l i này ch ng t ngh l c phi th ắ ậ ị ợ ứ ỏ ị ự ườ ng c a quân ủ
Phong trào cách m ng
và dân đ ng th i kh ng đ nh chi n tranh du kích đã phát tri n r t nhanh. ể ấ ế ẳ ồ ờ ị
Nam B tr c ngày t ng kh i nghĩa: ạ ở ộ ướ ổ ở ệ Nh m th c hi n ự ằ
ngh quy t c a Đ i h i Trung ng Đ ng l n VIII, Đ ng b Nam Kì g p rút tuyên ạ ộ ế ủ ị ươ ấ ả ả ầ ộ
truy n, v n đ ng qu n chúng vào các h i c u qu c c a m t tr n Vi ố ủ ặ ậ ộ ứ ề ầ ậ ộ ệ ề t Minh. Nhi u
c đo t vũ khí b n Nh t – Pháp và tìm n i các chi n s Nam Kỳ cùng nhân dân t ơ ế ỹ ướ ạ ậ ọ
ki m nh ng vũ khí c t gi u t ấ ừ ữ ự nh ng ngày kh i nghĩa năm 1940 đ b sung cho l c ể ổ ữ ế ấ ở
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 18
ng vũ trang cách m ng. l ượ ạ
o B n Tre:
l c l Ở ế ự ượ ở ng vũ trang l y tên là C u qu c quân, đ n g n ngày kh i ố ế ầ ứ ấ
nghĩa thì t ch c thành C m t quân. ổ ứ ả ử
o Sa Đéc:
Ở m i xa l p ra m t Đ i xung phong vũ trang. ộ ậ ỗ ộ
Ở ỹ ấ c ba trung đ i du kích bên c nh m thêm các l p hu n ạ ộ ở ớ t ch c đ o M Tho: ổ ứ ượ
luy n v du kích cho các cán b trong c s . ơ ở ề ệ ộ
oT i Sài Gòn:
ạ ế ứ ầ phong trào cách m ng công nhân, thanh niên di n ra h t s c r m ễ ạ
ch c đ i h i thành l p Công Đoàn Nam B . Trong r , sôi n i. T i đây ta t ộ ạ ổ ổ ứ ạ ộ ậ ộ
các phong trào cách m ng Nam B , đ c bi ạ ở ộ ặ ệ ề t có phong trào “thanh niên Ti n
Phong” thu hút đ c đông đ o l c l ng thanh niên tham gia. ”Thanh niên ượ ả ự ượ
Ti n Phong” có vai trò là m t đ i quân chính tr hùng h u c a Đ ng và có vai ậ ủ ộ ộ ề ả ị
IV. T ng kh i nghĩa tháng tám th ng l
trò to l n trong cu c kh i nghĩa c p chính quy n ớ ộ ở ướ ề ở thành ph . ố
1. Th i c l ch s : ử ờ ơ ị
• Mùa Thu năm 1945 Liên Xô th c hi n cam k t
i: ổ ở ắ ợ
ự ệ ế ở ộ ế h i ngh Yanta tuyên chi n ị
v i Nh t, đánh tan đ i quân Quan Đông tinh nhu c a chúng. Cùng lúc đó M ném hai ớ ệ ủ ậ ộ ỹ
qu boom nguyên t xu ng Hiroshima và Nagasaki. Nh t đ u hàng Đ ng Minh vô ả ử ố ậ ầ ồ
đi u ki n. Tr ệ ề ướ c đó vào ngày 8-5-1945 phát xít Đ c đã đ u hàng Đ ng Minh, ngày ứ ầ ồ
• Tình hình th gi
14-8-1945 th chi n th hai k t thúc. ế ứ ế ế
i lúc này đã có nh ng nh h ng tích c c t c ta. Cách ế ớ ữ ả ưở i n ự ớ ướ
2. T ng kh i nghĩa tháng tám:
m ng n ạ ướ c ta ti n nhanh đ n ngày quy t đ nh. ế ế ị ế
• Ngày 13-8-1945 sau khi hay tin Nh t đ u hàng Đ ng Minh, trung
ổ ở
ậ ầ ồ ươ ả ng Đ ng
và t ng b Vi t Minh đã thành l p ngay y ban kh i nghĩa toàn qu c. Đúng 23 gi ộ ệ ổ ủ ậ ở ố ờ
cùng ngày, y ban kh i nghĩa đã ban b quân l nh s 1 h l nh t ng kh i nghĩa và ạ ệ ủ ệ ở ổ ố ố ở
• 16-8-1945 t
đ c nhân dân h ượ ưở ứ ng ng m nh m . ẽ ạ
ạ i Tân Trào, đ i h i qu c dân do t ng b Vi ố ạ ộ ộ ệ ổ ồ t Minh tri u t p g m ệ ậ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 19
h n 60 đ i bi u thay m t cho các đ ng phái chính tr , các đoàn th c u qu c, các dân ơ ể ứ ể ả ạ ặ ố ị
Hà N i… Đ i h i tán thành ch tr t c, các tôn giáo t ộ ừ ạ ộ ủ ươ ộ ả ng t ng kh i nghĩa c a Đ ng ủ ổ ở
thông qua 10 chính sách c a m t tr n Vi ặ ậ ủ ệ ố t Minh và ch n lá c đ sao vàng làm qu c ờ ỏ ọ
i phóng Vi kỳ, bài Ti n Quân Ca ế là qu c ca và c ra y ban dân t c gi ử ủ ố ộ ả ệ ứ t Nam t c
Chính Ph lâm cách m ng lâm th i. Cùng Ngày tr c đình Tân Trào, y ban làm l ủ ạ ờ ướ ủ ễ
tuyên th , quy t hoàn thành s m nh cao c c u n c, c u dân. H ch t ch g i th ả ứ ướ ứ ệ ế ệ ồ ủ ị ứ ử ử
• V i tinh th n “
kêu g i t ng kh i nghĩa. ọ ổ ở
i đâu, dù ph i đ n cháy c dãy Tr ầ dù hi sinh t ớ ớ ả ố ả ườ ng S n cũng ơ
c đ c l p ph i kiên quy t giành cho đ ế ả ượ ộ ậ ” nh H ch t ch kêu g i nhân dân ta đã ư ồ ủ ị ọ
nhanh chóng ch p l y th i c , toàn dân n i d y, tri u ng ổ ậ ớ ấ ờ ơ ệ ườ ậ i nh m t. Ý chí qu t ư ộ
T i Thái Nguyên:
h t. c ườ ng c a dân t c m nh m h n bao gi ạ ẽ ơ ủ ộ ờ ế
ạ ủ ự đúng 2h chi u ngày 16-8-1945 m t đ n v b đ i ch l c ị ộ ộ ộ ơ ề
i phóng quân t c a ta đã ti n xu ng đánh th xã Thái Nguyên. Gi ủ ế ố ị ả ừ ế Tân Trào ti n
th ng v Thài Nguyên. 1h tr a ngày 19-8-1845 gi i phóng quân đã phía Tây th xã ư ề ằ ả ở ị
ng quân c a ta không đ đ tiêu di t đ ch Thái Nguyên, m c dù v m t s l ặ ề ặ ố ượ ủ ề ủ ệ ị
nh ng căn c vào tình hình lúc b y gi ứ ư ấ ờ thì b ch huy quy t đ nh hành đ ng. đúng ế ị ộ ỉ ộ
5h30 ngày 20-8 ta trao t i h u th cho tên t nh tr ng đ u hàng, lính ố ậ ư ỉ ưở ng. T nh tr ỉ ưở ầ
i. Cùng lúc đó quân gi b o an giao n p khí gi ả ộ ớ ả ậ i phóng t n công doanh tr i Nh t, ạ ấ
ế nh ng chúng v n ngoan c và sau nhi u l n công kích quân Nh t đã ph i rút h t ề ầ ư ả ậ ẫ ố
T i Tuyên Quang:
c gi i phóng v Hà N i. Thái Nguyên đ ề ộ ượ ả
Trong khi m t đ n v b đ i ch l c ti n v Thái Nguyên ạ ủ ự ế ề ị ộ ộ ộ ơ
i phóng thì m t b ph n khác c a ta cũng ti n v Tuyên Quang. 8h t i ngày đ gi ể ả ế ề ộ ộ ủ ậ ố
16-8-1945 l c l ng Hà Giang- ự ượ ng vũ trang c a ta đã t p trung đ y đ trên đ ậ ầ ủ ủ ườ
Tuyên Quang đ chu n b ti n hành chi m m t s c đi m c a đ ch. 2h sáng 17-8 ế ộ ố ứ ể ủ ị ị ế ể ẩ
ở quân ta chia làm hai nhánh, m t nhánh ti n đánh khu tr i b o an và các công s và ế ạ ả ộ
nhanh chóng th ng l i. Nhánh còn l i ti n đánh doanh tr i c a Nh t và tr ắ ợ ạ ế ạ ủ ậ ướ ứ c s c
công phá và s c ti n công m nh m c a ta thì phát xít Nh t đã ph i xin đàm phán ứ ế ẽ ủ ả ạ ậ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 20
nh ng khi bi t tin là có m t cánh quân khác c a ta đang t Hà Giang ti n v thì ư ế ủ ộ ừ ế ề
chúng đã tr m t và tr n chi n di n ra gi i sáng 21-8 quân Nh t đã rút v ở ặ ế ễ ậ d i t ữ ộ ớ ậ ề
T i Hà N i:
Hà N i. Tuyên Quang đ c gi i phóng. ộ ượ ả
v trí trung tâm B c Kì nó có m t v trí chi n l ộ Hà N i n m ộ ằ ở ị ộ ị ế ượ c ắ ạ
quan tr ng trong h th ng phòng th cũng nh cai tr cho nên tr c đây là th c dân ệ ố ủ ư ọ ị ướ ự
Pháp hay sau này là phát xít Nh t cũng đ r t trú tr ng và đ u t ậ ề ấ ầ ừ ọ ệ ố vào h th ng
phòng th cũng nh cai tr n i đây. Chính vì v y Hà N i cũng là n i đ ủ ư ị ở ơ ơ ượ ậ ộ ả c Đ ng
ng đ ch t i khi có th i c thì s ư u tiên phát tri n các c c cũng nh các l c l ơ ở ư ượ ư ể ể ờ ớ ờ ơ ẽ
ti n hành t ng kh i nghĩa giành th ng l i. Vào ngày 17-8 sau khi quân Nh t Hà ế ắ ổ ở ợ ậ ở
N i đang hoang mang vì thông tin Nh t hàng Đông Minh thì ngay chi u hôm đó ề ậ ộ
cu c mít tinh c a t ng h i công ch c b t đ u t ứ ắ ầ ạ ủ ổ ộ ộ ừ i nhà hát l n, cu c mít tinh v a ơ ộ
b t đ u thì c đ sao vàng xu t hi n làm cho b n đ ch h t s c hoang m ng. Ngày ắ ầ ế ứ ờ ỏ ệ ấ ạ ọ ị
18-8 thì không khí chu n b cho cu c t ng kh i nghĩa di n ra h t s c sôi n i. Sáng ộ ổ ế ứ ễ ẩ ở ổ ị
s m 19-8 Hà N i r c màu c đ sao vàng kh p n i vang lên kh u hi u: “ ớ ộ ự ờ ỏ ệ ắ ẩ ơ ng hủ ộ
Vi t Minh, đ đ o bù nhìn, Vi t Nam hoàn toàn đ c l p ệ ả ả ệ ộ ậ ”. Ti p đó các chi n sĩ t ế ế ự
v dùng áp l c vũ trang chi m kho vũ khí và các v trí then ch t và t ệ ự ế ố ị ớ i chi u ngày ề
19-8 thì Vi t Minh l n l t giành đ ệ ầ ượ ượ c chính quy n, làm ch toàn thành ph . Ngày ủ ề ố
25-8 thì ch t ch H Chí Minh v t i Hà N i. Vi c nhanh chóng gi i phóng đ ủ ị ề ớ ồ ệ ộ ả ượ c
T i Hu : ạ
Hà N i có ý nghĩa r t to l n đ i v i chúng ta. ố ớ ấ ộ ớ
ế T i 21-8 y ban kh i nghĩa ph bi n k ho ch, giao nhi m v cho ổ ế ế ạ ủ ụ ệ ố ở
ề các huy n, thành ph … đ m nhi m các vai trò trong cu c t ng kh i nghĩa. Chi u ộ ổ ệ ệ ả ố ở
22-8 lá c đ sao vàng tung bay kh p n i, khi y t t c các công nhân trong các nhà ờ ỏ ấ ấ ả ắ ơ
máy đ ng loai đ ng lên cùng kh i nghĩa. i thành ph Hu thì l c l ng ta đã ứ ồ ở t Ở ạ ự ượ ế ố
chu n b r t kĩ l ng v c vũ khí l n bi u ng … chi u 21-8 đ n v t v khu ị ấ ẩ ưỡ ề ả ị ự ệ ữ ể ề ẫ ơ
ph đã chi m đ c đ n Mang Cá. Vào lúc 18h ngày 22-8-1945 trên đài phát thanh ế ố ượ ồ
Hu vua B o Đ i đã tuyên b “ ạ ố Tr m ng làm dân m t n ẫ ư ộ ướ ộ ậ c đ c l p h n làm vua ơ ế ả
m t n c nô l ộ ướ ệ ” và thoái v . Sáng 23-8 ta ti p t c chi m đ ế ụ ế ị ượ ể c m t s đ a đi m ộ ố ị
quan tr ng và vào lúc 16h ngày 23-8-1945 t ọ ạ i sân v n đ ng Hu thì đã có cu c mít ế ậ ộ ộ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 21
tinh r m r m ng chi n th ng c a quân và dân ta. ồ ừ ủ ế ầ ắ
T i Sài Gòn –
Ch L n: ạ ợ ơ Sau cu c kh i nghĩa Nam Kỳ th t b i Sài Gòn đã ấ ạ ộ ở
nhanh chóng ph c h i l c l ng cũng nh c s đ k p ti n t ụ ồ ự ượ ư ơ ở ể ị ế ớ ổ i t ng kh i nghĩa. ở
Tân An là n i đ u tiên c a Sài Gòn đ ng lên kh i nghĩa (21-8). Trong này 22-8 bí ơ ầ ủ ứ ở
th t nh y cũng nh m t s y viên tr c ti p ch đ o l c l ng kh i nghĩa và ư ộ ố ủ ỉ ạ ự ượ ư ỉ ủ ự ế ở
c khí gi i c a lính b o an và b t giam tên t nh tr i 0h ngày 25-8 t ướ ớ ủ ắ ả ỉ ưở ng. T i 24 t ố ớ
các đ i xung phong và thanh niên đã hoàn t t vi c chi m t ộ ấ ế ệ ấ ả t c các c quan trong ơ
n i thành ph và không g p b t kì tr ng i gì. Sáng ngày 25-8-1945 c đ sao ở ạ ộ ờ ỏ ấ ặ ố
ng ph , bay ph p ph i hiên ngang trên các công s , ng vàng ng p tràn đ ậ ườ ấ ố ở ớ ườ i
ng i hô vang kh u hi u: “ Vi t Nam hoàn toàn đ c l p, Đ ng C ng S n Vi t Nam ườ ệ ẩ ệ ộ ậ ả ả ộ ệ
T i các đ a ph
muôn năm, đ c l p hay là ch t ộ ậ ế ”.
c phát ạ ị ươ ng tiêu bi u khác: ể sau khi l nh t ng kh i nghĩa đ ổ ệ ở ượ
đ ng cách m ng tháng tám đã có nh ng b ộ ữ ạ ướ ừ c nh y v t, các cu c kh i nghĩa t ng ộ ả ở ọ
ph n ti n t i t ng kh i nghĩa trên kh p các đ a ph ng trên đ t n c. Ngày 14-8- ế ớ ổ ắ ầ ở ị ươ ấ ướ
1945 l c l ng vũ trang Qu ng Ngãi giành chính quy n th ng l i. T ngày 14 t ự ượ ề ắ ả ợ ừ ớ i
16-8-1945 kh p các đ a ph ắ ị ươ ồ ng nh Cao B ng, B c C n, Yên Bái các t nh đ ng ạ ư ằ ắ ỉ
t n i d y giành chính b ng song H ng, Thanh Hóa, Ngh An, Hà Tĩnh… l n l ằ ầ ượ ổ ậ ệ ồ
quy n. Ngày 19-8 nhân dân các t nh Thái Bình, Khánh Hòa cũng giành đ ề ỉ ượ ộ c đ c
i các t nh l Hà Nam, Đak Lak, Phú Yên, Gò Công cũng giành đ l p. Ngày 24-8 t ậ ạ ị ỉ ượ c
i… Ch trong vòng 2 tu n cu c t ng kh i nghĩa c a ta đã giành th ng l th ng l ắ ợ ộ ổ ủ ầ ắ ở ỉ ợ i
hoàn toàn, Ch đ th c dân n a phong ki n t ng ng tri trên đ t n ế ộ ự ế ừ ấ ướ ự ử ụ c ta đã x p
đ hoàn toàn. ổ
• Cách m ng thành công m t cách r c r , Ngày 2-9-1945 là m t n t son
ự ỡ ộ ố ộ ạ
chói l c ta, t sáng s m hàng ch c ngàn ng i đã ọ i trong l ch s n ị ử ướ ừ ụ ớ ườ
hàng ngũ ch nh t đ v qu ng tr ng Ba Đình. Đúng 14h chi u Ch ỉ ề ổ ề ả ườ ề ủ
T ch H Chí Minh b c ra l đài v i b đ gi n d t i đây ng i đã ồ ị ướ ễ ớ ộ ồ ả ị ạ ườ
đ c b n tuyên ngôn đ c l p khai sinh ra n c Vi t Nam Dân Ch ọ ả ộ ậ ướ ệ ủ
V. Nguyên nhân th ng l
C ng Hòa đánh d u m t b c ti n chói l i cho dân t c Vi . t Nam ộ ướ ế ộ ấ ọ ộ ệ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 22
i, ý nghĩa l ch s và bài h c kinh nghi m: ắ ợ ử ọ ệ ị
1. Nguyên nhân th ng l
a. Nguyên nhân khách quan:
i: ắ ợ
Cách m ng Tháng Tám n ra trong hoàn c nh khách quan r t thu n l ậ ợ ả ấ ạ ổ ự i: k thù tr c ẻ
ộ ti p c a nhân dân ta là phát xít Nh t đã b Liên Xô và Đ ng Minh đánh b i, quân đ i ị ế ủ ậ ạ ồ
Nh t Đông D ng m t h t tinh th n chi n đ u, chính ph Tr n Tr ng Kim r u rã. ậ ở ủ ầ ấ ế ươ ế ệ ầ ấ ọ
.
Đ ng C ng s n Đông D ng đã ch p th i c đó phát đ ng toàn dân n i d y nên đã ổ ậ ờ ơ ươ ả ả ộ ớ ộ
b. Nguyên nhân ch quan:
giành đ i nhanh chóng và ít đ máu ượ c th ng l ắ ợ ổ
• Cách m ng Tháng Tám là k t qu và đ nh cao c a 15 năm đ u tranh c a toàn
ủ
ủ ủ ế ấ ả ạ ỉ
dân ta d i s lãnh đ o c a Đ ng, mà tr c ti p là phong trào gi ướ ự ự ế ạ ủ ả ả ộ i phóng dân t c
1939-1945. Trong quá trình đó, Đ ng đã xây d ng đ c m t l c l ng chính tr hùng ự ả ượ ộ ự ượ ị
ng vũ trang nhân dân, đ c nhân dân nuôi d ng và h u; t ng b ừ ậ ướ c xây d ng l c l ự ự ượ ượ ưỡ
vai đùm b c, có ch đ ng chân ngày càng v ng ch c trong căn c đ a cách m ng, gi ữ ỗ ứ ứ ị ạ ắ ọ ữ
trò nòng c t, xung kích, h tr cho qu n chúng n i d y t ng kh i nghĩa giành chính ổ ậ ổ ỗ ợ ầ ố ở
• Đ ng C ng s n Đông D ng là ng
quy n.ề
i t ươ ả ả ộ ườ ổ ứ ạ ch c và lãnh đ o cu c Cách m ng ạ ộ
Tháng Tám. Đ ng có đ ng l i cách m ng đúng đ n, dày d n kinh nghi m đ u tranh, ả ườ ố ệ ạ ắ ạ ấ
b t r sâu trong qu n chúng, đoàn k t và th ng nh t, quy t tâm lãnh đ o qu n chúng ắ ễ ế ế ấ ạ ầ ầ ố
ế kh i nghĩa giành chính quy n. S lãnh đ o c a Đ ng là đi u ki n c b n nh t, quy t ạ ủ ệ ơ ả ự ề ề ả ấ ở
• Có kh i liên minh công nông v ng ch c, t p h p đ
đ nh th ng l ị ắ ợ ủ i c a Cách m ng Tháng Tám. ạ
c m i l c l ng yêu ắ ậ ợ ượ ữ ố ọ ự ượ
c trong m t m t tr n dân t c th ng nh t r ng rãi, l i bi n ướ ặ ậ ấ ộ ộ ộ ố ạ ế ế ợ ấ t k t h p tài tình đ u
tranh vũ trang v i đ u tranh chính tr , đ u tranh du kích v i kh i nghĩa t ng ph n ớ ấ ị ấ ầ ở ừ ớ ở
nông thôn, ti n lên phát đ ng t ng kh i nghĩa c nông thôn và thành th , đánh d ả ở ế ộ ổ ở ị ổ
hoàn toàn b máy cai tr c a đ qu c và phong ki n, giành chính quy n v tay nhân ị ủ ế ố ề ề ế ộ
2. Ý nghĩa l ch s : ử
dân.
a. Đ i v i dân t c ta:
ị
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 23
ố ớ ộ
• Cách m ng Tháng Tám đã đ p tan ách th ng tr c a đ qu c và phong ki n, ế
ị ủ ế ố ậ ạ ố
• Cách m ng tháng 8 năm 1945 đã đánh d u m t trang s v vang c a dân t c ta,
c Vi t Nam Dân Ch C ng Hoà. l p ra n ậ ướ ệ ủ ộ
ử ẻ ủ ấ ạ ộ ộ
c ta t đánh d u s đ i đ i c a m t dân t c. Cách m ng Tháng Tám đã đ a n ộ ấ ự ổ ờ ủ ư ướ ạ ộ ừ ộ m t
c thu c đ a n a phong ki n tr thành m t n c đ c l p dân ch , đ a Đ ng ta t n ướ ộ ị ử ộ ướ ộ ậ ủ ư ế ả ở ừ
m t Đ ng không h p pháp tr thành m t Đ ng n m chính quy n, đ a dân t c ta lên ư ề ắ ả ả ở ợ ộ ộ ộ
hàng các dân t c tiên phong trên th gi i. Cách m ng Tháng Tám đã m ra m t k ế ớ ộ ộ ỷ ạ ở
nguyên m i cho cách m ng n c ta - k nguyên c a đ c l p t ạ ớ ướ ủ ộ ậ ự ỷ do và ch nghĩa xã ủ
• Cách m ng tháng Tám là minh ch ng hùng h n cho vai trò lãnh đ o c a giai
h i.ộ
ạ ủ ứ ạ ồ
c p công nhân Vi ấ ệ ộ t Nam v i đ i tiên phong c a mình là Đ ng C ng s n. Đây là m t ớ ộ ủ ả ả ộ
cu c cách m ng gi ạ ộ ả ắ i phóng dân t c đi n hình do Đ ng C ng s n lãnh đ o, là th ng ả ể ả ạ ộ ộ
c thu c đ a. l ợ ầ i đ u tiên c a ch nghĩa Mác- Lênin ủ ủ m t n ở ộ ướ ộ ị
b. Đ i v i th gi ố ớ
• Cách m ng Tháng Tám th ng l
i: ế ớ
i đã ch c th ng m t khâu quan tr ng trong h ắ ạ ợ ủ ọ ọ ộ ệ
th ng thu c đ a c a ch nghĩa đ qu c, m đ u th i kỳ suy s p và tan rã không gì ộ ị ủ ế ố ở ầ ủ ụ ố ờ
• Tr c ti p t o ra ch d a đáng tin c y cho cu c cách m ng c a nhân dân Lào và
c u vãn n i c a ch nghĩa th c dân cũ. ủ ứ ổ ủ ự
ự ế ạ ỗ ự ủ ạ ậ ộ
Campuchia anh em và góp ph n làm thay đ i c c di n chính tr Đông Nam Á. Nó c ổ ụ ệ ầ ị ở ổ
vũ và cung c p kinh nghi m thành công cho nhân dân các n ệ ấ ướ c thu c đ a đ u tranh ộ ị ấ
3. Bài h c kinh nghi m:
giành đ c l p. ộ ậ
ệ ọ
duy chính tr c a Đ ng là: không ng ng phát huy Bài h c hàng đ u quy t đ nh t ầ ế ị ọ ư ị ủ ừ ả
tinh th n ch đ ng, sáng t o, v n d ng m t cách sáng t o ch nghĩa Mác – Lênin vào ộ ậ ụ ủ ộ ủ ạ ầ ạ
đi u ki n c th c a n c ta đ phát tri n và t ng l ệ ụ ể ủ ướ ề ể ể ch c đ ổ ứ ườ ố ạ i cách m ng, m nh ạ
c (kiên quy t đ t nhi m v gi i phóng dân t c lên hàng d n đi u ch nh chi n l ỉ ạ ế ượ ề ế ặ ụ ả ệ ộ
đ u), thay đ i ch tr ầ ủ ươ ổ ng phù h p tình th , k p th i n m b t đ ế ị ờ ắ ắ ượ ự ế ổ ủ c s bi n đ i c a ợ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 24
th i cu c đ lãnh đ o qu n chúng ti n hành T ng kh i nghĩa th ng l ộ ể ế ắ ầ ạ ờ ổ ở ợ ạ i. Cách M ng
Tháng Tám thành công đ l i cho Đ ng và nhân dân Vi t Nam nhi u bài h c quý báu, ể ạ ả ệ ề ọ
góp ph n làm phong phú thêm kho tàng lý lu n v cách m ng gi i phóng dân t c và ậ ề ạ ầ ả ộ
kh i nghĩa dân t c. Nh ng bài h c kinh nghi m chính là: ữ ệ ọ ộ ở
M t là: Gi ộ
ng cao ng n c đ c l p dân t c, k t h p đúng đ n hai nhi m v ươ ọ ờ ộ ậ ế ợ ệ ắ ộ ụ
ch ng đ qu c và ch ng phong ki n. Hai nhi m v này có quan h m t thi ế ố ệ ậ ụ ế ệ ố ố ế ớ t v i
nhau, nh ng nhi m v ch ng đ qu c là ch y u nh t, nhi m v ch ng phong ế ố ụ ố ụ ố ủ ế ư ệ ệ ấ
ki n ph i ph c tùng nhi m v y “t t c m i v n đ c a cách m ng, v n đ ụ ấ ụ ế ệ ả ấ ả ọ ấ ề ủ ấ ạ ề
đi n đ a cũng ph i nh m vào cái m c đích y mà gi i quy t”. Nh đó mà Đ ng đã ụ ề ấ ằ ả ị ả ế ả ờ
ch c đ c l c l t ổ ứ ượ ự ượ ng chính tr to l n mà nòng c t là kh i liên minh công nông ố ớ ố ị
đ th c hi n yêu c u c p bách c a cách m ng là gi ể ự ầ ấ ủ ệ ạ ả ộ ậ i phóng dân t c, giành đ c l p ộ
cho dân t c. S chuy n h i phóng dân t c lên ể ướ ự ộ ng đúng đ n, đ t nhi m v gi ặ ụ ả ệ ắ ộ
hàng đ u, góp ph n quy t đ nh th ng l i c a Cách M ng Tháng Tám năm 1945. ế ị ắ ầ ầ ợ ủ ạ
ạ Hai là: Toàn dân n i d y trên n n t ng kh i liên minh công – nông. Cách m ng ổ ậ ề ả ố
Tháng Tám th ng l i là nh cu c đ u tranh yêu n ắ ợ ờ ộ ấ ướ ệ c anh hùng c a h n 20 tri u ủ ơ
ng i Vi t Nam . Nh ng cu c n i d y c a toàn dân ch có th th c hi n đ c khi ườ ệ ộ ổ ậ ủ ể ự ệ ượ ư ỉ
có đ o quân ch l c là giai c p công nhân và giai c p nông dân d ủ ự ấ ấ ạ ướ ự ạ i s lãnh đ o
c a Đ ng. Đ o quân ch l c này đ ủ ủ ự ả ạ ượ c xây d ng, c ng c qua ba cao trào cách ố ự ủ
m ng và l n m nh v ớ ạ ạ ượ ậ t b c trong t ng kh i nghĩa. D a trên đ o quân ch l c làm ự ủ ự ạ ổ ở
c kh i đ i đoàn k t dân t c, đ ng viên toàn dân n n t ng. Đ ng đã xây d ng đ ề ả ự ả ượ ố ạ ế ộ ộ
Ba là: L i d ng mâu thu n trong hàng ngũ k thù.Đ ng ta đã l
i. t ng kh i nghĩa th ng l ổ ắ ở ợ
i d ng đ ợ ụ ẻ ẫ ả ợ ụ ượ c
ữ mâu thu n gi a ch nghĩa đ qu c và ch nghĩa đ qu c phát xít, mâu thu n gi a ủ ế ố ế ố ữ ủ ẫ ẫ
ch nghĩa đ qu c và m t b ph n th l c đ a ch phong ki n, mâu thu n trong ế ự ị ế ố ộ ộ ủ ủ ế ậ ẫ
hàng ngũ ng y quy n tay sai c a Pháp và c a Nh t, cô l p cao đ k thù chính là ộ ẻ ụ ủ ủ ề ậ ậ
ữ b n đ qu c phát xít và b n tay sai ph n đ ng; tranh th ho c trung l p nh ng ả ọ ủ ặ ế ố ậ ọ ộ
ph n t l ng ch ng. Nh v y, Cách m ng Tháng Tám m i giành đ ầ ử ừ ư ậ ừ ạ ớ ượ c th ng l ắ ợ i
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 25
nhanh g n, ít đ máu. ọ ổ
B n là: Kiên quy t dùng b o l c cách m ng và bi
t s d ng b o l c cách ạ ự ế ạ ố ế ử ụ ạ ự
m ng m t cách thích h p đ đ p tan b máy nhà n ể ậ ạ ợ ộ ộ ướ c cũ, l p ra b máy nhà n ộ ậ ướ c
ặ c a nhân dân. Trong Cách m ng Tháng Tám, b o l c cách m ng là s k t h p ch t ủ ự ế ợ ạ ự ạ ạ
ch gi a l c l ng chính tr v i l c l ẽ ữ ự ượ ị ớ ự ượ ầ ng vũ trang, k t h p n i d y c a qu n ế ợ ổ ậ ủ
chúng v i ti n công c a l c l ng vũ trang cách m ng c nông thôn và thành th ủ ự ượ ớ ế ạ ở ả ị
c c a giai c p th ng tr , l p ra b máy nhà n c c a nhân đ p tan b máy nhà n ộ ậ ướ ủ ị ậ ấ ố ộ ướ ủ
dân.
ờ ơ Năm là: N m v ng ngh thu t kh i nghĩa, ngh thu t ch n đúng th i c . ở ữ ệ ệ ậ ậ ắ ọ
Đ ng ta coi kh i nghĩa là m t ngh thu t, v a v n d ng nguyên lý c a ch nghĩa ậ ừ ậ ụ ủ ủ ệ ả ở ộ
Mác - Lênin và kinh nghi m c a cách m ng th gi ệ ế ớ ừ ổ i, v a t ng k t nh ng kinh ế ủ ữ ạ
c ta. Cách m ng Tháng Tám th ng l nghi m các cu c kh i nghĩa ộ ệ ở n ở ướ ắ ạ ợ i ch ng t ứ ỏ
Đ ng đã ch n đúng th i c . Đó là lúc b n c m quy n phátxít ọ ầ ờ ơ ề ả ọ ở ươ Đông D ng
hoang mang đ n c c đ sau khi Nh t đ u hàng; nhân dân ta không th s ng nghèo ế ự ộ ậ ầ ể ố
kh nh tr c đ ổ ư ướ ượ ữ c n a (khi h n hai tri u ng ơ ệ ườ ẩ i đã b ch t đói...). Đ ng đã chu n ị ế ả
ng, l c l c làm b s n sàng các m t ch tr ị ẵ ủ ươ ặ ự ượ ng và cao trào ch ng Nh t, c u n ố ậ ứ ướ
Sáu là: Xây d ng m t Đ ng Mác - Lênin đ s c lãnh đ o t ng kh i nghĩa
đi u ki n ch quan cho t ng kh i nghĩa giành chính quy n trong c n c. ả ướ ủ ệ ề ề ổ ở
ạ ổ ủ ứ ự ả ộ ở
t v n d ng sáng t o nguyên lý c a ch nghĩa Mác giành chính quy n. Đ ng đã bi ề ả ế ậ ụ ủ ủ ạ
– Lênin vào hoàn c nh c th c a n ụ ể ủ ướ ả ự ễ c ta, k p th i t ng k t kinh nghi m th c ti n ờ ổ ệ ế ị
ng l i chi n l c và sách c a cách m ng. Đ ng ta r t coi tr ng vi c quán tri ấ ủ ệ ạ ả ọ t đ ệ ườ ố ế ượ
c, không ng ng đ u tranh kh c ph c nh ng khuynh h l ượ ừ ữ ụ ắ ấ ướ ả ng l ch l c. Đ ng ạ ệ
chăm lo công tác t ổ ứ ằ ch c, giáo d c rèn luy n cán b , Đ ng viên v m i m t nh m ộ ả ề ọ ụ ệ ặ
VI. T ng K t :
xây d ng Đ ng trong s ch, v ng m nh. ự ữ ạ ạ ả
ổ ế
D i ách đô h c a th c dân Pháp và sau đó là phát xít Nh t, nhân dân trên c ộ ủ ướ ự ậ ả
c đã liên t c đ ng lên đ u tranh giành l i đ c l p dân t c. Th h n i ti p th n ướ ụ ứ ấ ạ ộ ậ ế ệ ố ế ộ ế
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 26
ng khác nhau, hàng v n ng i con u tú c a dân t c đã ngã h , b ng nhi u con đ ệ ằ ề ườ ạ ườ ủ ư ộ
xu ng trong cu c đ u tranh kh c li ộ ấ ố ố ệ ả t ch ng th c dân đ qu c. Nh ng ch khi Đ ng ế ố ự ư ố ỉ
C ng S n ra đ i, phong trào đ u tranh gi t Nam ả ấ ờ ộ ả i phóng dân t c c a nhân t c Vi ộ ủ ộ ệ
c ti n lên v ng ch c và cu i cùng giành đ c đ c l p trong mùa thu m i t ng b ớ ừ ướ ế ữ ắ ố ượ ộ ậ
tháng Tám năm 1945 l ch s ị ử
TÀI LI U THAM KH O: Ả Ệ
ộ 1. Năm 1945, Nh ng S Ki n L ch S Tr ng Đ i (Nhà Xu t B n Quân Đ i ự ệ ấ ả ử ọ ữ ạ ị
2. L ch S Vi
Nhân Dân)
3. Đ i C ng L ch S Vi
t Nam t p II (Nhà Xu t B n Khoa H c Và Xã H i) ử ệ ị ấ ả ậ ọ ộ
4. Cách m ng tháng Tám 1945, th ng l
t Nam (Nhà Xu t B n Giáo D c) ạ ươ ử ệ ị ấ ả ụ
ắ ạ ợ i vĩ đ i đ u tiên c a cách m ng Vi ủ ạ ầ ạ ệ t
Nam (Nhà Xu t B n Chính Tr Qu c Gia) ấ ả ố ị
M t S Hình nh Ả :
ộ ố
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 27
M C L C: Ụ Ụ
Lý do ch n đ tài ọ ề ...........................................................................................................Page 1
I. Đôi nét v hoàn c nh l ch s
L I NÓI Đ U Ầ ..............................................................................................................Page 1 Ờ
1..........................................................................................................Tình hình th gi
ề ả ị ử...............................................................................Page 2
i ế ớ
2..........................................................................................................Tình hình n
............................................................................................................................Page 2
c ta ướ
II. Phong trào gi
............................................................................................................................Page 3
1...........................S chuy n h
i phóng dân t c t .............Page 4 ả ộ ừ tháng 9 – 1939 đ n tháng 3 – 1945. ế
c cách m ng c a Đ ng ể ướ ự ng và ch đ o chi n l ỉ ạ ế ượ ủ ạ ả
a. H i ngh trung ng Đ ng l n VI (11-1939)
............................................................................................................................Page 4
b. H i ngh trung
................................................Page 4 ư ầ ả ộ ị
c. H i ngh trung
ng Đ ng l n VII (11-1940) ............................................Page 5 ộ ị ươ ầ ả
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 28
ng Đ ng l n VIII (5-1941) .............................................Page 6 ộ ị ươ ầ ả
2..............................................................Nh ng cu c đ u tranh m đ u th i kì m i ớ ữ
ộ ấ ở ầ ờ
a. Cu c kh i nghĩa B c S n (27-9-1940)
............................................................................................................................Page 7
b. Cu c kh i nghĩa Nam kì (23-11-1940)
........................................................Page 7 ắ ộ ở ơ
c. Binh bi n Đô L
.........................................................Page 8 ở ộ
3......................................Nguy n Ái Qu c v n
ng (13-1-1941) ................................................................Page 9 ế ươ
c tr c ti p lãnh đ o cách m ng ố ề ướ ễ ự ế ạ ạ
4..............................................................................Chu n b ti n t
..........................................................................................................................Page 10
ị ế ớ ổ i t ng kh i nghĩa ở ẩ
..........................................................................................................................Page 11
a. Xây d ng l c l ự
b. Chu n b kh i nghĩa vũ trang giành chính quy n
ng cho kh i nghĩa vũ trang ............................................Page 11 ự ượ ở
III. Cao trào kháng Nh t c u n
ị ở ề .....................................Page 13 ẩ
1..........................................................Nh ng chuy n bi n quan tr ng c a th gi ữ
c ậ ứ ướ ..........................................................................Page 14
i ế ớ ủ ể ế ọ
2..................................................Cao trào kháng Nh t c u n
..........................................................................................................................Page 15
c c a quân và dân ta ậ ứ ướ ủ
IV. T ng kh i nghĩa tháng tám th ng l
..........................................................................................................................Page 15
1..............................................................................................................Th i c l ch s
i ắ ở ổ ợ ................................................................Page 19
ờ ơ ị ử
2..........................................................................................T ng kh i nghĩa tháng tám
..........................................................................................................................Page 19
ổ ở
V. Nguyên nhân th ng l
..........................................................................................................................Page 19
1.................................................................................................Nguyên nhân th ng l
i, ý nghĩa l ch s và bài h c kinh nghi m ắ ợ ệ ....................Page 22 ử ọ ị
i ắ ợ
a. Nguyên nhân khách quan.............................................................................Page 22
b. Nguyên nhân ch quan
..........................................................................................................................Page 22
2...............................................................................................................Ý nghĩa l ch s
................................................................................Page 22 ủ
ị ử
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 29
..........................................................................................................................Page 23
a. Đ i v i dân t c
b. Đ i v i th gi
ố ớ ộ ............................................................................................Page 23
3.......................................................................................................Bài h c kinh nhi m
i ố ớ ế ớ ...........................................................................................Page 24
ệ ọ
VI. T ng k t ổ
..........................................................................................................................Page 24
ế ..............................................................................................................Page 26
TÀI LI U THAM KH O Ả ..........................................................................................Page 26 Ệ
TP.HCM Ngày 24-4-2014
Page 30
M T S HÌNH NH ................................................................................................Page 27 Ộ Ố Ả
