BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TƯ PHÁP
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI
NGUYỄN MINH SÁNG
CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP
NGUỒN NƯỚC LIÊN QUỐC GIA VÀ KHẢ NĂNG
ÁP DỤNG VÀO TRANH CHẤP NGUỒN NƯỚC
SÔNG MÊ CÔNG
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC
HÀ NỘI, 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TƯ PHÁP
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI
NGUYỄN MINH SÁNG
CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP
NGUỒN NƯỚC LIÊN QUỐC GIA VÀ KHẢ NĂNG
ÁP DỤNG VÀO TRANH CHẤP NGUỒN NƯỚC
SÔNG MÊ CÔNG
Chuyên ngành: Luật Quốc tế
Mã số: 9380108
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. Đoàn Năng
HÀ NỘI, 2022
LỜI CAM ĐOAN
Luận án này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, tài liệu, kết
quả trình bày trong luận án là trung thực. Những nội dung trong luận án có sử
dụng tài liệu tham khảo đều được trích dẫn nguồn một cách đầy đủ và chính xác.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN
Nguyễn Minh Sáng
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ
TÀI LUẬN ÁN VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ĐẶT RA ...................................... 8
1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án ..................................... 8
1.1.1. Các công trình nghiên cứu ngoài nước ...................................................... 8
1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước ............................................................ 18
1.2. Đánh giá chung về tình hình nghiên cứu liên quan đến luận án .............. 24
1.2.1. Những vấn đề đã được giải quyết trong các công trình nghiên cứu đã
được công bố mà luận án có thể kế thừa, phát triển .......................................... 24
1.2.2. Những vấn đề chưa được giải quyết trong các công trình nghiên cứu đã
được công bố ...................................................................................................... 25
1.2.3. Những vấn đề cơ bản mà luận án sẽ tập trung giải quyết ........................ 26
1.3. Câu hỏi nghiên cứu, giả thuyết nghiên cứu và dự kiến kết quả nghiên
cứu ......................................................................................................................... 28
1.3.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 28
1.3.2. Giả thuyết nghiên cứu .............................................................................. 29
1.3.3. Dự kiến kết quả nghiên cứu ..................................................................... 30
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................ 32
Chương 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LÝ VỀ CƠ CHẾ GIẢI
QUYẾT TRANH CHẤP NGUỒN NƯỚC LIÊN QUỐC GIA CHO CÁC MỤC
ĐÍCH PHI GIAO THÔNG THỦY ........................................................................ 33
2.1. Khái niệm, nguồn gốc, đặc điểm tranh chấp nguồn nước liên quốc gia
cho các mục đích phi giao thông thủy ................................................................ 33
2.1.1. Khái niệm tranh chấp nguồn nước liên quốc gia cho các mục đích phi
giao thông thủy .................................................................................................. 33
2.1.2. Nguồn gốc, đặc điểm của tranh chấp nguồn nước liên quốc gia ............. 37
2.2. Cơ chế giải quyết tranh chấp nguồn nước sông liên quốc gia cho các mục
đích phi giao thông thủy...................................................................................... 42
2.2.1. Khái niệm cơ chế giải quyết tranh chấp nguồn nước sông liên quốc gia
cho các mục đích phi giao thông thủy ............................................................... 42
2.2.2. Đặc điểm của cơ chế giải quyết tranh chấp nguồn nước sông liên quốc
gia cho các mục đích phi giao thông thủy ......................................................... 43
2.3. Vai trò của việc giải quyết hòa bình tranh chấp nguồn nước sông liên
quốc gia cho các mục đích phi giao thông thủy ................................................ 46
2.4. Các nguyên tắc cơ bản giải quyết tranh chấp nguồn nước liên quốc gia
cho các mục đích phi giao thông thủy ................................................................ 47
2.4.1. Một số nguyên tắc cơ bản của pháp luật quốc tế ..................................... 47
2.4.2. Một số nguyên tắc của pháp luật quốc tế về nguồn nước quốc tế liên
quan trực tiếp đến việc giải quyết tranh chấp .................................................... 55
2.5. Các biện pháp hòa bình giải quyết tranh chấp nguồn nước liên quốc gia
cho các mục đích phi giao thông thủy ................................................................ 57
2.5.1. Các biện pháp giải quyết tranh chấp phi tài phán .................................... 57
2.5.2. Các biện pháp giải quyết tranh chấp thông qua cơ quan tài phán ........... 61
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................ 66
Chương 3:THỰC TIỄN QUỐC TẾ VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP
NGUỒN NƯỚC LIÊN QUỐC GIA CHO CÁC MỤC ĐÍCH PHI GIAO
THÔNG THỦY VÀ MỘT SỐ BÀI HỌC KINH NGHIỆM ............................... 67
3.1. Một số thực tiễn quốc tế giải quyết tranh chấp nguồn nước liên quốc gia
cho các mục đích phi giao thông thủy ................................................................ 67
3.1.1. Giải quyết tranh chấp bằng biện pháp phi tài phán ................................. 67
3.1.2. Giải quyết tranh chấp bằng biện pháp tài phán ....................................... 76
3.2. Một số bài học kinh nghiệm ......................................................................... 88
3.2.1. Nhận thức về tính chất phức tạp của các tranh chấp nguồn nước liên
quốc gia .............................................................................................................. 88
3.2.2. Về lựa chọn biện pháp giải quyết tranh chấp .......................................... 89
3.2.3. Về công tác chuẩn bị khi lựa chọn áp dụng biện pháp giải quyết tranh
chấp nguồn nước liên quốc gia tại cơ quan tài phán quốc tế ............................. 91
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ........................................................................................ 94
Chương 4: THỰC TRẠNG CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP NGUỒN
NƯỚC SÔNG MÊ CÔNG VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................. 95
4.1. Hiện trạng khai thác, sử dụng nguồn nước sông Mê Công ...................... 95
4.1.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên, địa lý và tầm quan trọng của nguồn nước
sông Mê Công .................................................................................................... 95
4.1.2. Hiện trạng khai thác, sử dụng thiếu công bằng, hợp lý nguồn nước sông
Mê Công và một số đặc điểm đáng chú ý .......................................................... 99
4.2. Thực trạng các quy định của pháp luật quốc tế có liên quan đến giải
quyết tranh chấp nguồn nước sông Mê Công ................................................. 107