BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT
THIỀM QUỐC TUẤN
ĐẶC ĐIỂM CÁC ĐÁ PHUN TRÀO BASALT ĐỆ TỨ
MIỀN ĐÔNG NAM BỘ VÀ ĐỊNH HƢỚNG SỬ DỤNG
LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA CHẤT
Hà Nội - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT
THIỀM QUỐC TUẤN
ĐẶC ĐIỂM CÁC ĐÁ PHUN TRÀO BASALT ĐỆ TỨ
MIỀN ĐÔNG NAM BỘ VÀ ĐỊNH HƢỚNG SỬ DỤNG
Ngành: Kỹ thuật địa chất
Mã số: 9520501
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
1. TS. Đỗ Văn Nhuận
2. PGS.TS. Trần Bỉnh Chƣ
Hà Nội - 2023
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan luận án tiến sĩ ngành kỹ thuật địa chất, với đề tài “Đặc điểm
các đá phun trào basalt Đệ tứ miền Đông Nam Bộ và định hướng sử dụng là
c ng tr nh khoa học của riêng t i, đƣợc thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn của TS. Đỗ
Văn Nhuận và PGS.TS. Trần Bỉnh Chƣ.
Những kết quả nghiên cứu của luận án hoàn toàn trung thực và chƣa từng
đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác hoặc đƣợc ghi đầy đủ nguồn trích
dẫn.
Tác giả
Thiềm Quốc Tuấn
i
MỤC LỤC
MỤC LỤC ........................................................................................................................ i
DANH MỤC BẢNG ....................................................................................................... v
DANH MỤC HÌNH ẢNH ............................................................................................ vii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT...................................................................................... ix
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN KHU VỰC NGHIÊN CỨU ............................................. 9
1.1. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN ............................................................................ 9
1.1.1. Vị trí địa lý ............................................................................................................ 9
1.1.2. Điều kiện tự nhiên ................................................................................................. 9
1.2. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU CÁC THÀNH TẠO BASALT .................................... 10
1.3. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA CHẤT KHU VỰC ..................................................................... 12
1.3.1. Địa tầng ............................................................................................................... 12
1.3.2. Magma ................................................................................................................. 16
1.3.3. Kiến tạo ............................................................................................................... 17
CHƢƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................... 21
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN .................................................................................................. 21
2.1.1. Khái niệm ............................................................................................................ 21
2.1.2. Nguồn magma ..................................................................................................... 25
2.1.3. Phân loại đá phun trào ......................................................................................... 26
2.1.3.1. Phân loại theo thành phần thạch học - khoáng vật .................................... 27
2.1.3.2. Phân loại theo thành phần hóa học ............................................................ 27
2.1.4. Phân chia các loạt (series) magma basalt ............................................................ 28
2.1.5. Phân chia các kiểu (types) magma basalt ............................................................ 30
2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................................... 33
2.2.1. Phƣơng pháp thu thập tài liệu ............................................................................. 33
2.2.2. Phƣơng pháp phân tích ảnh viễn thám ................................................................ 33
2.2.3. Phƣơng pháp khảo sát thực địa ........................................................................... 33
ii
2.2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu trong phòng ................................................................ 34
2.2.4.1. Phƣơng pháp nghiên cứu thạch học ........................................................... 34
2.2.4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thạch địa hóa ..................................................... 34
2.2.4.3. Phƣơng pháp nghiên cứu địa hóa đồng vị ................................................. 35
2.2.4.4. Phƣơng pháp xác định hoạt độ phóng xạ tự nhiên .................................... 36
2.2.4.5. Phƣơng pháp nghiên cứu tính chất cơ lý ................................................... 37
2.2.4.6. Phƣơng pháp xử lý thống kê kết quả phân tích ......................................... 37
2.2.4.7. Phƣơng pháp phân tích SWOT .................................................................. 39
2.2.4.8. Phƣơng pháp ứng dụng phần mềm chuyên dụng ...................................... 41
CHƢƠNG 3. ĐẶC ĐIỂM BASALT ĐỆ TỨ ĐÔNG NAM BỘ .................................. 43
3.1. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA CHẤT, THẠCH HỌC ............................................................... 43
3.1.1. Đặc điểm địa chất, thạch học basalt Phƣớc Tân ................................................. 45
3.1.1.1. Tƣớng phun trào ........................................................................................ 47
3.1.1.2. Tƣớng phun nổ và họng ............................................................................. 48
3.1.2. Đặc điểm địa chất, thạch học basalt Xuân Lộc ................................................... 50
3.1.2.1. Tƣớng phun trào ........................................................................................ 52
3.1.2.2. Tƣớng phun nổ và họng ............................................................................. 53
3.1.3. Đặc điểm địa chất, thạch học basalt SokLu ........................................................ 57
3.2. ĐẶC ĐIỂM THẠCH ĐỊA HÓA ........................................................................... 59
3.2.1. Đặc điểm thạch địa hóa basalt Phƣớc Tân .......................................................... 61
3.2.2. Đặc điểm thạch địa hóa basalt Xuân Lộc ............................................................ 63
3.2.3. Đặc điểm thạch địa hóa basalt SokLu ................................................................. 65
3.2.4. So sánh đặc điểm thạch địa hóa basalt Đệ tứ ĐNB ............................................ 76
3.3. NGUỒN GỐC, TUỔI THÀNH TẠO .................................................................... 79
3.3.1. Tuổi thành tạo ..................................................................................................... 79
3.3.2. Nguồn gốc thành tạo ........................................................................................... 83
CHƢƠNG 4. ĐẶC ĐIỂM CHẤT LƢỢNG BASALT ĐỆ TỨ ĐÔNG NAM BỘ VÀ
ĐỊNH HƢỚNG SỬ DỤNG .......................................................................................... 87
4.1. HIỆN TRẠNG QUY HOẠCH, KHAI THÁC, SỬ DỤNG ................................... 87
