TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2024
23
ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ KẾT CỤC NGẮN HẠN CỦA BỆNH NHÂN
NHỒI MÁU NÃO NHẸ TUẦN HOÀN TRƯỚC
Phạm Phước Tuấn1, Thái Huy2, Nguyễn Bá Thắng1,2
TÓM TẮT4
Đặt vấn đề: Đột quỵ (ĐQ) nhồi máu não
(NMN) nhẹ nói chung có kết cục lâm sàng thuận
lợi, nhưng vẫn có một tỉ lệ không nhỏ diễn tiến
nặng. Hiện vẫn chưa có bằng chứng vững chắc
cho việc nên hay không điều trị tái thông cho
nhóm bệnh nhân này (BN). Mục tiêu: Mô tả đặc
điểm lâm sàng, nguyên nhân của NMN nhẹ và
đánh giá kết cục trong 90 ngày và các yếu tố liên
quan ở BN NMN nhẹ. Đối tượng và phương
pháp: Nghiên cứu (NC) mô tả, tiến cứu 69 BN
NMN nhẹ (NIHSS ≤ 5 điểm) tuần hoàn trước,
điều trị tại Đơn vị Đột quỵ, Bệnh Viện Đại Học
Y Dược Thành Phố Hồ Chí Minh từ 10/2022 đến
10/2023. Kết cục chức năng được đánh giá theo
điểm mRS tại các thời điểm vào viện, ra viện, 30
ngày và 90 ngày. Kết quả: NIHSS trung bình
vào viện: 2,6±1,5, phổ biến nhất là liệt mặt, yếu
chi và rối loạn phát âm. Khiếm khuyết thần kinh:
23,2%; NIHSS tăng 4 điểm trong 24 giờ đầu:
14,4%; xơ vữa động mạch (XVĐM) lớn: 31,9%;.
tiêu sợi huyết (TSH) đường tĩnh mạch: 5,8%. Tại
thời điểm 90 ngày: mRS 2 – 6 (33,3%), tỷ lệ tái
phát tích lũy 7,2%); không ghi nhận tử vong hay
biến cố mạch máu khác. Yếu tố tiên lượng kết
cục chức năng không tốt gồm: rung nhĩ, hẹp
1Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh
2Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Bá Thắng
ĐT: 0913888010
Email: nguyenbathang@ump.edu.vn
Ngày nhận bài: 15/8/2014
Ngày gửi phản biện: 18/8/2024
Ngày duyệt bài: 25/8/2024
động mạch nội sọ (ĐMNS) có ý nghĩa và NIHSS
tăng 4 điểm trong 24 giờ đầu. Kết luận: Bệnh
nhân đột quỵ nhẹ vẫn có nguy cơ trở nặng và có
kết cục xấu, đặc biệt ở nhóm có rung nhĩ, hẹp
ĐMNS có ý nghĩa hoặc có triệu chứng thần kinh
tiến triển nặng trong 24 giờ đầu.
Từ khoá: Đột quỵ, đột quỵ nhẹ, nhồi máu
não
SUMMARY
CLINICAL CHARACTERISTICS AND
SHORT-TERM OUTCOMES AMONG
PATIENTS WITH MILD ISCHEMIC
STROKE OF ANTERIOR
CIRCULATION
Introduction: mild ischemic stroke generaly
has favorable outcome, but there still is a
considerable proportion of them exagerates.
There is not consistent evidence regarding
whether these patients should receive
recanalization therapy or not. It is therefore
nescessary to have additional data about outcome
and related factors which can be used to select
high risk patients for more aggressive
management. Objectives: To describe clinical
characteristics and causes of mild stroke and
evaluate outcomes within 90 days and related
factors in mild ischemic stroke patients.
Methods: A descriptive, prospective study on 69
patients with mild stroke of the anterior
circulatory (NIHSS ≤ 5 points), treated at the
Stroke Unit, University Hospital of Medicine and
Pharmacy, Ho Chi Minh City from October 2022
to October 2023. Results: The average NIHSS
score at admission was 2.6± 1.5. The most
common symptoms: facial paralysis, limb
weakness, dysphonia. Neurological defects
HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC CHUYÊN NGÀNH ĐỘT QUỴ VÀ CÁC BỆNH THẦN KINH LIÊN QUAN LẦN THỨ X
24
causing disability accounted for 23.2%; 14.4%
had NIHSS score increase of ≥ 4 points within
the first 24 hours. The most common cause was
large artery atherosclerosis (31.9%). Intravenous
thrombolytic therapy was prescribed for 5.8%
cases. At 90 days: poor outcome (mRS 2 - 6)
occurred in 33.3%, the cumulative recurrence
rate was 7.2%; no one died or had other vascular
events. Predictive factors for poor functional
outcome include: atrial fibrillation, significant
intracranial artery stenosis (ICAS) and increase
in NIHSS ≥ 4 points within the first 24 hours.
Conclusion: It is necessary to improve patient
education for mild stroke, especially in groups
with atrial fibrillation, significant ICAS or
progressive deterioration.
Keywords: Stroke, mild ischemic stroke,
cerebral infarction.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Đột quỵ (ĐQ) nhẹ (NIHSS 0-5 điểm)
chiếm hơn một nửa số trường hợp NMN,
thường biểu hiện các triệu chứng thần kinh
giới hạn, là một trong những lý do không chỉ
định TSH dù còn trong cửa sổ thời gian.
Khoảng 30% ĐQ nhẹ diễn tiến không thuận
lợi và có kết cục không tốt sau 3 tháng nên
chúng vẫn là một thách thức trong thực hành
lâm sàng. NC này nhằm mô tả đặc điểm lâm
sàng, nguyên nhân và đánh giá kết cục trong
90 ngày cùng các yếu tố liên quan.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Thiết kế nghiên cứu: NC mô tả, tiến cứu
Tiêu chuẩn chọn lựa: BN ≥ 18 tuổi,
NMN tuần hoàn trước trên (CT hoặc MRI sọ
não); NIHSS ≤ 5 điểm; Nhập viện ≤ 72 giờ
từ khởi phát triệu chứng; đồng ý tham gia
NC.
Tiêu chuẩn loại trừ: Điểm mRS trước
NMN > 1; rối loạn đông máu nặng; chảy
máu não hoặc chảy máu dưới nhện; có bệnh
lý nội khoa ảnh hưởng đến diễn tiến bệnh;
mất theo dõi tại thời điểm 90 ngày.
Tiêu chuẩn đánh giá: Đánh giá mức độ
độc lập chức năng theo mRS tại các thời
điểm vào viện, ra viện, 30 và 90 ngày; Phân
loại nguyên nhân ĐQ theo TOAST; Hình ảnh
học: CT, MRI sọ não; phân loại tổn thương
NMN vùng chi phối ĐMN giữa theo Bang và
cs. Đánh giá kết cục chức năng, tỷ lệ tái phát,
tử vong và các biến cố mạch máu trong 90
ngày.
Xử lý số liệu: Phần mềm Stata 16.0.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Gồm 69 BN NMN nhẹ tuần hoàn trước
NIHSS 0-5 điểm, điều trị tại Đơn vị đột quỵ
BV Đại Học Y Dược Thành Phố Hồ Chí
Minh, thoả tiêu chuẩn NC từ 10/2022 đến
10/2023.
Biểu đồ 1. Căn nguyên đột quỵ theo TOAST
Nhóm XVĐM lớn và không rõ nguyên nhân cùng chiếm tỷ lệ cao với 31,9%.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2024
25
Bảng 1. Đặc điểm lâm sàng và hình ảnh học
Đặc điểm lâm sàng
N = 69, n (%)
Điểm NIHSS lúc nhập viện
0 - 3
46 (66,7)
4 - 5
23 (33,3)
X ± SD
2,6 ± 1,5
Thời gian khởi phát - nhập viện (giờ): Trung vị (IQR)
15 (6 - 39)
HA lúc vào viện (X ± SD)
HATT (mmHg)
148,0 ± 25,3
HATTr (mmHg)
83,8 ± 13,7
Hình ảnh học nhu mô
Tổn thương vùng ACA
2 (2,9)
Nông nhỏ
8 (11,6)
Sâu nhỏ
16 (23,2)
Một vùng vỏ
15 (21,7)
Ranh giới sâu
3 (4,4)
Sâu khác
23 (33,3)
Diện rộng (thùy)
2 (2,9)
Hình ảnh học mạch máu
Động mạch ngoài sọ
10 (14,5)
Hẹp có ý nghĩa
9 (13,0)
Phình bóc tách
1 (1,5)
Động mạch nội sọ
21 (30,4)
Hẹp có ý nghĩa
20 (29,0)
Phình bóc tách
1 (1,4)
Vị trí ĐMN ảnh hưởng
ICA
4 (18,2)
M1
6 (27,3)
M2
3 (13,6)
ACA
1 (4,5)
≥ 2 vị trí
8 (36,4)
NIHSS trung bình lúc nhập viện: 2,6±1,5 điểm; Thời gian trung bình từ khởi phát đến
nhập viện: 15h; tổn thương nhu mô vùng chi phối của động mạch não giữa (97,1%); ≥1/3 có
tổn thương trên 2 vị trí.
HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC CHUYÊN NGÀNH ĐỘT QUỴ VÀ CÁC BỆNH THẦN KINH LIÊN QUAN LẦN THỨ X
26
Biểu đồ 2. Điểm thành phần theo NIHSS ở bệnh nhân NMN nhẹ
Điểm NIHSS phân bố nhiều nhất ở mục 4 (liệt mặt), mục 10 (nói khó) và mục 5, 6 (triệu
chứng vận động). Các mục 2 (vận nhãn ngang), 3 (thị trường) và 11 (thờ ơ) có tỷ lệ thấp.
Biểu đồ 3. Các triệu chứng gây khuyết tật
Khuyết tật: 16/69 (23,3%), chủ yếu ở BN có NIHSS (4-5 điểm), phổ biến là hạn chế
chống lại trọng lực (10,1%).
Biểu đồ 4. Suy giảm chức năng thần kinh sớm
Điểm NIHSS tăng 4 điểm trong 24 giờ đầu: 10/69 (14,4%).
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2024
27
Biểu đồ 5. Phân bố điểm NIHSS khi ra viện
Điểm NIHSS khi ra viện có trung vị là 2 (1-3), cao nhất là 11 điểm.
Biểu đồ 6. Điểm mRS của đối tượng nghiên cứu tại các thời điểm
Tỷ lệ độc lập chức năng tốt (mRS 0-1) giảm từ 100% khi vào viện còn 53,6% khi ra viện
và chỉ đạt 66,7% tại thời điểm 90 ngày; tái phát 5,8%, không có tử vong sau 90 ngày.
Trong thời gian theo dõi 90 ngày ghi nhận 05 TH tái phát (5,8%), không có TH nào tử
vong hay có biến cố mạch máu khác.