TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 488 - THÁNG 3 - SỐ 1 - 2020
201
and observational studies", Ann Gastroenterol, 27
(2), pp. 95-104.
8. Ozin Y., Kilic MZY., Nadir I., et al (2009),
"Clinical Features of Ulcerative Colitis and Crohn’s
Disease", J Gastrointestin Liver Dis 18, pp. 157-162.
9. Pongprasobchai S., Manatsathit S.,
Leelakusolvong S., et al (2001), "Ulcerative colitis
in thailand: a clinical study and long term follow-up",
Journal of the Medical Association of Thailand
Chotmaihet thangphaet, 84 (9), pp. 1281-8.
ĐẶC ĐIỂM MÔ BỆNH HỌC VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN
DI CĂN HẠCH BẸN Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ ÂM HỘ
Lê Trí Chinh1, Trương Văn Hợp1,2, Nguyn Văn Tuyên1
TÓM TẮT51
Mục tiêu: mô tả một số đặc điểm mô bệnh học và
các yếu tố liên quan đến tình trạng di căn hạch bẹn ở
bệnh nhân ung thư âm hộ. Đối tượng và phương
pháp nghiên cứu: nghiên cứu mô tả hồi cứu 178
bệnh nhân ung thư âm hộ được chẩn đoán và điều trị
tại Bệnh viện K từ 1/2013 đến 1/2018. Kết quả: 178
bệnh nhân có 43,8% bệnh nhân có di căn hạch bẹn.
Phần lớn bệnh nhân có khối u âm hộ to trên 2cm
(chiếm 85,4%), giai đoạn u T3, T4 chiếm 20,8%. Ung
thư biểu mô vảy là loại hay gặp nhất chiếm 98,3%.
Các yếu tố liên quan đến tình trạng di căn hạch bẹn là
kích thước khối u, giai đoạn u theo T và độ mô học
ung thư biểu mô vảy. Kết luận: Tình trạng di căn
hạch bẹn có liên quan mật thiết với kích thước khối u,
giai đoạn u theo T và độ mô học.
Từ khóa:
Âm hộ, di căn hạch bẹn
SUMMARY
SOME HISTOPATHOLOGICAL FEATURES
AND RISK FACTORS FOR THE
DEVELOPMENT OF INGUINAL LYMP NODE
METASTASIS IN VULVA CANCER
Objective: describe some histopoathological
features and risk factors for the development of
inguinal lymph node metastasis in vulvar cancer in
Vietnam National Cancer Hospital. Patients and
methods: Thisdescriptive study included 178 female
patientsof vulva cancer who was diagnosed and
treated in Vietnam national cancer hospital, from
January 2013 to January2018. Results: 178 patients
includes: 43.8% of patients had inguinal lymph node
metastases. The majority of patients have a large
tumor over 2cm (accounting for 85.4%), the stage T3,
T4 accounts for 20.8%. Squamous cell carcinoma is
the most common type, accounting for 98.3%. The
important factors that afected the inguinal lymph node
status of vulva cancer are tumour size, T stage (TNM)
and histology gade of squamous cell carcinoma.
Conclusion: The important factors that afected the
inguinal lymph node status of vulva cancer are tumour
1Khoa Ngoại Phụ khoa, Bệnh viện K
2 Bộ môn ung thư, Trường ĐHYHN.
Chịu trách nhiệm chính: Lê Trí Chinh
Email: letrichinh@yahoo.com
Ngày nhận bài: 6.01.2020
Ngày phản biện khoa học: 19.2.2020
Ngày duyệt bài: 25.2.2020
size, T stage (TNM) and histology gade of squamous
cell carcinoma.
Keywords:
vulva cancer, inguinal lymph node
metastasis.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư âm hộ là bệnh hiếm gặp chỉ chiếm
khoảng 3 - 5% trong tổng số các bệnh ung thư
ở đường sinh dục nữ[1]. Bệnh hay gặp ở phụ nữ
lớn tuổi. Loại mô bệnh học hay gặp là ung thư
biểu mô vảy, chiếm trên 90% các trường hợp,
ngoài ra còn có thể gặp ung thư tế bào đáy, ung
thư biểu mô tuyến hoặc ung thư hắc tố…với tỉ lệ
ít gặp hơn[2]. Trong điều trị bệnh ung thư âm
hộ, phẫu thuật là phương pháp điều trị căn bản
nhất, xạ trị bổ trợ giúp kiểm soát tại chỗ tại
vùng, giảm tỷ lệ tái phát trong những trường
hợp nguy cơ cao. Đặc biệt,một trong các yếu tố
tiên lượng quan trọng hàng đầu trong ung thư
âm hộ là tình trạng di căn hạch bẹn. Tỷ lệ sống
thêm năm năm khi chưa có di căn hạch bẹnh là
80 - 90% nhưng khi đã có di căn hạch bẹn thì
chỉ còn 30 - 40%[3]. Việc tìm ra các yếu tố liên
quan đến tình trạng di căn hạch bẹn có ý nghĩa
quan trọng. Vì vậy, chứng tôi tiến hành nghiên
cứu
“Nhận xét đặc điểm mô bệnh học và một số
yếu tố liên quan đến di căn hạch bẹn ở bệnh
nhân ung thư âm hộ”
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu: 178 bệnh nhân
ung thư âm hộ đủ tiêu chuẩn tham gia nghiên
cứu được cắt âm hộ toàn bộ, vét hạch bẹn 2 bên
tại bệnh viện K từ tháng 1/2013 đến tháng
1/2018 được chia thành 2 nhóm: nhóm 1 là
những bệnh nhân có di căn hạch bẹn, nhóm 2
không có di căn hạch bẹn.
− Tiêu chuẩn lựa chọn: bệnh nhân được
chẩn đoán xác định là ung thư âm hộ, được
phẫu thuật cắt âm hộ toàn bộ, vét hạch bẹn hai
bên, được đánh giá các đặc điểm mô bệnh học,
đầy đủ hồ sơ bệnh án.
− Tiêu chuẩn loại trừ: mắc các bệnh lý
toàn thân kèm theo.
vietnam medical journal n01 - MARCH - 2020
202
2.2 Phương pháp nghiên cứu: mô tả
chùm ca bệnh hồi cứu.
Các bước tiến hành:
➢ Bệnh nhân đủ điều kiện tham gia nghiên cứu
được đánh giá giá đoạn trước và sau phẫu thuật.
➢ Ghi nhận các đặc điểm đại thể khối u âm
hộ: kích thước khối u, đánh giá giai đoạn theo T.
Nghiên cứu này sử dụng bảng phân loại giai
đoạn ung thư âm hộ theo TNM (1997).
➢ Ghi nhận đặc điểm vi thể của bệnh nhân:
loại ung thư biểu mô vảy, ung thư tế bào đáy, ung
thư biểu mô tuyến, ung thư hắc tố…và đánh giá độ
mô học của ung thư biểu mô vảy theo Broders.
➢ Tiến hành phân tích, xử lý số liệu, kiểm
định giả thuyết thống kê, tìm mối tương quan
giữa yếu tố kích thước u, giai đoạn theo T, độ
mô học đến tình trạng di căn hạch bằng phần
mềm SPSS 20.0.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Một số đặc điểm mô bệnh học khối u âm hộ
Bảng 1. Đặc điểm đại thể khối u âm hộ
Đặc điểm đại thể khối
u âm hộ
Nhóm 1
Nhóm 2
Chung 2 nhóm
n
Tỷ lệ (%)
n
Tỷ lệ (%)
Tỷ lệ (%)
Kích thước
≤ 2 cm
4
5,1
22
22
14,6
2 - 4 cm
35
44,9
51
51
48,3
>4 cm
39
50
27
27
37,1
Tổng
78
100
100
100
100
Phân độ
giai đoạn
theo T
T1
4
5,1
22
22
14,6
T2
44
56,5
71
71
64,6
T3
14
17,9
4
4
10,1
T4
16
20,5
3
3
10,7
Tổng
78
100
100
100
100
Nhận xét:
Trong nhóm bệnh nhân di căn
hạch bẹn, những bệnh nhân có khối u to trên
4cm chiếm tỉ lệ cao nhất là 50%. Nhóm bệnh
nhân không có di căn hạch bẹn, phần lớn bệnh
nhân có kích thước u từ 2 – 4cm (chiếm 51%).
Về phân độ giai đoạn u theo T: Trong
nhóm 1, tỷ lệ bệnh nhân ở giai đoạn T3, T4
chiếm đến 38,4%, trong khi ở nhóm 2, tỷ lệ
bệnh nhân ở giai đoạn T3, T4 chỉ chiếm 7%.
Đặc điểm vi thể khối u âm hộ: Trong 178
bệnh nhân tham gia nghiên cứu, loại mô bệnh
học hay gặp nhất là ung thư biểu mô vảy chiếm
đến 98,2%.
Bảng 2. Độ mô học ca ung thư biểu mô tế bào vảy âm hộ
Độ mô học
Nhóm 1
Nhóm 2
Chung 2 nhóm
n
Tỷ lệ (%)
n
Tỷ lệ (%)
n
Tỷ lệ (%)
Độ 1
11
14,1
48
49,5
59
33,7
Độ 2
39
50,0
41
42,3
80
45,7
Độ 3
20
25,6
6
6,2
26
14,9
Độ 4
8
10,3
2
2,0
10
5,7
Tổng
78
100
100
100
178
100
Nhận xét:
Phần lớn các bệnh nhân trong nghiên cứu có độ mô học 1, 2 chiếm 79,4%. Trong
nhóm bệnh nhân có di căn hạch bẹn, tỷ lệ bệnh nhân có độ mô học 3, 4 là 35,9%, cao hơn trong
nhóm bệnh nhân không có di căn hạch bẹn là 8,2%.
3.2. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng di căn hạch
Bảng 3. Mối liên quan giữa kích thước khối u và tình trạng di căn hạch bẹn
Kích thước u
(cm)
Di căn hạch bẹn
Tổng
Giá trị p
OR
(so với u ≤ 2 cm)
Có
Không
≤ 2
4
22
26
p < 0,001
-
2 - 4
35
51
86
3,77
> 4
39
27
66
7,94
Nhận xét:
Kích thước khối u càng lớn, khả năng di căn hạch càng cao (p<0,001). U có kích thước
2-4cm, >4cm có nguy có di căn hạch tương ứng gấp 3,77; 7,94 lần so với u có kích thước ≤ 2cm.
Bảng 4. Mối liên quan giữa giai đoạn theo T khối u và tình trạng di căn hạch bẹn
Phân độ giai đoạn
theo T
Di căn hạch bẹn
Tổng
Giá trị p
OR
(so với u ≤ 2 cm)
Có
Không
T1
4
22
26
< 0,001
-
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 488 - THÁNG 3 - SỐ 1 - 2020
203
T2
44
71
115
3,44
T3
14
4
18
19,25
T4
16
3
19
29,33
Xét gộp:
T1+T2
48
93
141
< 0,001
8,3
T3+T4
30
7
37
Nhận xét:
Mức độ xâm lấn của khối u tương quan với tình trạng di căn hạch bẹn, khối u giai
đoạn theo T càng lớn, nguy cơ di căn hạch bẹn càng cao (p<0,001). Những bệnh nhân có u T3, T4
nguy cơ di căn gạch bẹn cao gấp 8,3 lần so với khối u T1, T2 (p<0,001).
Bảng 5. Mối liên quan giữa độ mô học và tình trạng di căn hạch bẹn
Độ mô học
Di căn hạch bẹn
Tổng
Giá trị p
OR (so với u ≤
2 cm)
Có
Không
Độ 1
11
48
59
< 0,001
-
Độ 2
39
41
80
4,15
Độ 3
20
6
26
14,54
Độ 4
8
2
10
17,45
Xét gộp
Độ 1+2
50
89
139
< 0,001
6,23
Độ 3+4
28
8
36
Nhận xét:
Độ mô học càng cao thì nguy cơ di căn hạch càng lớn (p<0,001). Độ mô học 3 và 4 có
nguy cơ di căn hạch bẹn cao gấp 6,23 lần so với độ mô học 1 và 2 (p<0,001).
IV. BÀN LUẬN
Đặc điểm vi thể khối u âm hộ: Trong ung
thư âm hộ, UTBM vảy thướng gặp nhất, chiếm
trên 90%, đây là loại hay di căn hạch, ở giai
đoạn III, IV tỷ lệ di căn hạch lên đến 60-100%.
Nghiên cứu của chúng tôi thấy UTBM vảy chiếm
98,3%. Kết quả này cũng tương tự như báo cáo
của các tác giả trong và ngoài nước. Theo
Nguyễn Viết Đạt, UTBM vảy chiếm 93,5%[6],
Trịnh Qung Diện là 92,98%[7]. Còn tác giả
Ibrahim Alkatout, thấy UTBM vảy chiếm đến
95% trong các trường hợp ung thư âm hộ [8].
Độ mô học: Độ mô học 1, 2 chiếm tỷ lệ cao
33,7% và 45,7%. Độ 3 và độ 4 ít gặp, tương
ứng là 14,9% và 5,7%. Kết quả này cũng tương
tự như tác giả Trịnh Quang Diện công bố: độ mô
học 1 và 2 chiếm đa số (71,2%), độ 3 và 4
chiếm 28,8%[7].
Một số yếu tố liên quan đến tình trạng di
căn hạch bẹn
Tình trạng di căn hạch bẹn là yếu tố tiên
lượng quan trọng nhất trong ung thư âm hộ.
Những bệnh nhân có di căn hạch bẹn đòi hỏi
phải điều trị tia xạ bổ trợ sau mổ, khả năng tái
phát cao và thời gian sống thêm giảm hơn so với
nhứng bệnh nhân không có di căn hạch bẹn.
Trong nghiên cứu này, có 78/178 bệnh nhân di
căn hạch bẹn chiếm 43,8%. Nghiên cứu của Hán
Thị Thanh Tâm từ năm 1989-1998 thấy tỉ lệ di
căn hạch bẹn là 49,2%. Đỗ Bá Hiển nghiên cứu
ở giai đoạn sớm hơn từ 1955 -1972 thấy tỉ lệ di
căn hạch lên đến 62%. Điều này cho thấy bệnh
nhân ung thư âm hộ có xu hướng phát hiện sớm
hơn trong những năm gần đây. Các tác giả nước
ngoài như Way nghiên cứu trong khoảng thời
gian tương tự (1960)cho kết quả tỷ lệ di căn
hạch bẹn là 42%, Monaghan và Hammond
(1984) thấy tỉ lệ này là 27,6%.
Về kích thước khối u và tình trạng di căn
hạch bẹn. Hầu hết các tác giả trong và ngoài
nước đều cho rằng kích thước khối u liên quan
chặt chẽ đến tình trạng di căn hạch. Trong
nghiên cứu này, kích thước khối u càng lớn, tỉ lệ
di căn hạch càng cao (p<0,001). Khối u có kích
thước 2-4cm, >4cm có nguy cơ di căn hạch
tương ứng gấp 3,77; 7,94 lần khối u <2cm.
Giai đoạn theo T và tình trạng di căn
hạch bẹn. Tương tự với kích thước u, giai đoạn
xâm lấn theo T có liên quan mật thiết với tình
trạng di căn hạch bẹn. Khối u càng to, càng xâm
lấn nhiều vào các thành phần xung quanh thì
nguy có di căn hạch bẹn càng cao. Nghiên cứu
này cho thấy u T3, T4 có tỉ lệ di căn hạch bẹn
cao gấp 8,3 lần so với khối u T1, T2. Kết quả này
tương tự như của Nguyễn Thị Huyền[4]. Tác giả
Morley cũng ghi nhân tỉ lệ di căn hạch bẹn ở giai
đoạn T1 là 20,7% trong khi giai đoạn T2 tăng
gấp đôi là 44,8%.
Độ mô học và tình trạng di căn hạch
bẹn. Độ mô học phản ánh mức độ biệt hóa và
mức độ “ác tính” của bệnh ung thư. Độ mô học
càng cao, thì độ biệt hóa càng thấp, tương ứng
với mức độ ác tính cao. Trong nghiên cứu này,
độ mô học 3, 4 có nguy cơ di căn hạch bẹn cao
gấp 6,23 lần so với độ mô học 1 và 2 (p<0,001).
Nhiều tác giả nước ngoài cũng báo cáo kết luận
tương tự như Ibrahim [8].
V. KẾT LUẬN
Ung thư âm hộ là bệnh lý ác tính của đường
sinh dục nữ ít gặp. Loại mô bệnh học thường
vietnam medical journal n01 - MARCH - 2020
204
gặp nhất là ung thư biểu mô vảy. Tình trạng di
căn hạch bẹn là một trong các yếu tố tiên lượng
quan trọng trong ung thư âm hộ, trong đó, kích
thước khối u, mức độ giai đoạn u theo T và độ
mô học là những yếu tố liên quan mật thiết đến
tình trạng di căn hạch bẹn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Meads C, Sutton AJ, Rosenthal AN, Małysiak
S, Kowalska M, Zapalska A, et al. Sentinel
lymph node biopsy in vulval cancer: systematic
review and meta-analysis. Br J Cancer.
2014;110:2837–2846.
2. Hacker, N.F., Eifel, P.J., van d, V., 2012.
Cancer of the vulva. Int. J. Gynaecol. Obstet. 119
(Suppl. 2), S90–S96 (October)..
3. Nguyễn Thị Huyền (2003), Nghiên cứu di căn
hạch và đánh giá kết quả điều trị của ung thư biểu
mô vẩy âm hộ tại viện K, Luận văn bác sỹ nội trú,
trường đại học Y Hà Nội.
4. Woelber L., Eulenburg C., Choschzick M., Kruell
A., Petersen C., Gieseking F., et al. (2012a)
Prognostic role of lymph node metastases in vulvar
cancer and implications for adjuvant treatment. Int J
Gynecol Cancer 22: 503–508.
5. Hán Thị Thanh Tâm (2000), Góp phần nghiên
cứu về ung thư âm hộ, Luận án thạc sĩ y học,
trường đại học y Hà Nội..
6. Nguyễn Viết Đạt, Trần Đặng Ngọc Linh, Lê
Phúc Thịnh, Nguyễn Chấn Hùng (2005), Ung
thư âm hộ: dịch tễ học – chẩn đoán – điều trị, Đặc
san ung thư học, hội phòng chống ung thư Việt
Nam, tr 128 – 135.
7. Trịnh Quang Diện (2000), Đối chiếu mô bệnh
học – lâm sàng 120 trường hợp ung thư âm hộ tại
bệnh viện K Hà nội, Tạp chí thông tin y dược, tr
195 – 199.
8. Ibrahim Alkatout, Melanie Schubert, Nele
Garbrecht, et al. (2015). Vulvar cancer:
epidemiology, clinical presentation, and
management options. Int J Womens Health. 2015;
7: 305–313.
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ GHÉP MÀNG ỐI ĐIỀU TRỊ LOÉT GIÁC MẠC
KHÓ HÀN GẮN TỪ 2009 – 2018 TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 103
Nguyn Đình Ngân*
TÓM TẮT52
Mục tiêu: đánh giá kết quả ghép màng ối điều trị
các trường hợp loét giác mạc khó hàn gắn tại bệnh
viện Quân Y 103 trong 10 năm (2009 – 2018). Đối
tượng và phương pháp: Nghiên cứu hồi cứu mô tả
can thiệp lâm sàng, so sánh dọc trước và sau điều trị
trên 117 mắt (113 bệnh nhân) loét giác mạc khó hàn
gắn tại Bệnh viện Quân Y 103 từ năm 2009 đến 2018.
Kết quả: Nguyên nhân gây loét giác mạc có trên 1/3
trường hợp là do virus Herpes. Thời gian loét khó hàn
gắn đa số khoảng 2 tháng (73/117 mắt), chỉ có 11
mắt loét kéo dài trên 2 tháng. Tỷ lệ thành công ghép
màng ối nói chung là 81% (95/117 mắt), trong đó
ghép màng ối thay thế (inlay) là 83,5% (91/109) và
ghép phủ màng ối là 50% (4/8 mắt). Tất cả các mắt
loét giác mạc dọa thủng hoặc đã thủng (11 mắt) đều
được ghép màng ối thay thế thành công. Tỷ lệ thất bại
cao nhất ở nhóm ghép màng ối thay thế là 50% ở các
bệnh nhân Stevens Johnson. Kết luận Ghép màng ối
thay thế là phương pháp có hiệu quả trong điều trị
loét giác mạc khó hàn gắn. Cần có nhưng nghiên cứu
thêm về ghép phủ màng ối điều trị nhóm bệnh lý này.
Từ khóa:
loét giác mạc khó hàn gắn, ghép màng
ối thay thế, ghép màng ối phủ
SUMMARY
*Bệnh viện Quân y 103
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Đình Ngân
Email: ngan.ophthal@gmail.com
Ngày nhận bài: 7.01.2020
Ngày phản biện khoa học: 21.2.2020
Ngày duyệt bài: 28.2.2020
ASSESSMENT OF AMNIOTIC MEMBRANE
TRANSPLANTATION IN TREATMENT CORNEAL
PERSISTENT EPITHELAIL DEFECT FROM 2009
TO 2018 AT MILITARY HOSPITAL 103
Objective: to evaluate the results of amniotic
membrane transplantation (AMT) in treatment of
corneal persistent epithelial defect patients at Military
Hospital 103 for 10 years (2009 – 2018). Patients
and method: A retrospective study that described
the clinical intervention with longitudinal comparison
(before and after treatment) on 117 eyes (113
patients) with corneal persistent epithelial defect from
2009 to 2018 at Military Hospital 103. Results:
Herpes virus was the cause of corneal ulcer in more
than one-third of cases. The duration of corneal
persistent epithelial defect was about 2 months
(73/117 eyes). There were 11 eyes that epithelial
defect lasted longer than 2 months. The success rate
of AMT was 81% (95/117 eyes) in general, in which
the success rate of inlay AMT was 83.5% (91/109)
and overlay AMT was 50% (4 / 8 eyes). All perforated
and descemetocele eyes (11 eyes) were successfully
treated with inlay AMT. The highest failure rate in
inlay AMT was 50% in Stevens Johnson syndrome.
Conclusion: Inlay AMT was an effective treatment for
corneal persistent epithelial defect. Further studies are
needed on overlay AMT in treating these diseases.
Keywords:
persistent epithelial defect, inlay AMT,
overlay AMT
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Loét giác mạc khó hàn gắn là tình trạng ổ loét
không biểu mô hoá sau khi đã điều trị tích cực loại
trừ nguyên nhân gây bệnh. Đây là hậu quả của