VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGUYỄN ĐỨC TÚ
ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ THỦY SẢN TIẾNG ANH
VÀ CÁC TƢƠNG ĐƢƠNG TRONG TIẾNG VIỆT
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC
Hà Nội - 2022
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGUYỄN ĐỨC TÚ
ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ THỦY SẢN TIẾNG ANH
VÀ CÁC TƢƠNG ĐƢƠNG TRONG TIẾNG VIỆT
Ngành: Ngôn ngữ học so sánh đối chiếu
Mã số: 9222024
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
PGS.TS. HÀ QUANG NĂNG
Hà Nội - 2022
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận án là công trình nghiên cứu khoa học nghiêm
túc của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu nêu trong Luận án chƣa đƣợc công
bố trong bất kỳ công trình khoa học nào khác. Các số liệu và trích dẫn trong
Luận án đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN
Nguyễn Đức Tú
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU……………………………………………………………….....................
1. Lý do chọn đề tài…………………………………………………………….........
1
2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu………………………………………………...
3
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu……………………………….……….............
4
4. Tƣ liệu và phƣơng pháp nghiên cứu ……………………………….……………..
4
5. Đóng góp mới của luận án………………………………...…………………........
6
6. Ý nghĩa đóng góp của luận án …………………………………....…....................
6
7. Bố cục luận án ………………………………………………................................
7
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
THUYẾT……………………………………............................................................
8
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu………………………………..…………….
8
1.1.1. Tình hình nghiên cứu về thuật ngữ…………………………………………...
8
1.1.2. Tình hình nghiên cứu về thuật ngữ thủy sản………………….........................
17
1.2. Cơ sở lý thuyết liên quan đến luận án ……………………………………….
20
1.2.1. Thuật ngữ và các tiêu chuẩn của thuật ngữ ………………..............................
20
1.2.2. Một số vấn đề về cấu tạo từ….….………………………………....….............
28
1.2.3. Một số vấn đề về ngôn ngữ học đối chiếu ….….…………………………….
35
1.2.4. Thủy sản và khái niệm thuật ngữ thủy sản …………………………………...
39
1.3. Tiểu kết chƣơng 1……………………………………………………………...
42
Chƣơng 2: ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO THUẬT NGỮ THỦY SẢN TIẾNG ANH
VÀ TIẾNG VIỆT ….….………………………………..........................................
43
2.1. Xác lập danh sách thuật ngữ thủy sản tiếng Anh và tiếng Việt…………….
43
2.2. Đơn vị cấu tạo thuật ngữ thủy sản tiếng Anh và tiếng Việt…......................
43
2.2.1. Đơn vị cơ sở cấu tạo thuật ngữ thủy sản tiếng Anh.……………………………
43
2.2.2. Đơn vị cơ sở cấu tạo thuật ngữ thủy sản tiếng Việt.………………………........
44
2.3. Đặc điểm cấu tạo thuật ngữ thủy sản tiếng Anh và tiếng Vệt………………
46
2.3.1. Đặc điểm cấu tạo TNTS tiếng Anh và tiếng Việt có hình thức là từ...................
47
2.3.2. Đặc điểm cấu tạo TNTS tiếng Anh và tiếng Việt có hình thức là cụm từ...........
57
2.4. Tƣơng đồng và khác biệt về đặc điểm cấu tạo giữa TNTS tiếng Anh và tiếng Việt.
73
2.4.1. So sánh về số lƣợng yếu tố cấu tạo TNTS tiếng Anh và tiếng Việt.....................
73
2.4.2. So sánh về phƣơng thức cấu tạo và từ loại của TNTS tiếng Anh và tiếng Việt........
75
2.4.3. So sánh về mô hình cấu tạo của TNTS tiếng Anh và tiếng Việt...................................
77
2.5. Tiểu kết chƣơng 2……………………………………………………...............
79
Chƣơng 3: CON ĐƢỜNG HÌNH THÀNH VÀ ĐẶC ĐIỂM ĐỊNH DANH
THUẬT NGỮ THỦY SẢN TIẾNG ANH VÀ TIẾNG VIỆT................................
81
3.1. Con đƣờng hình thành thuật ngữ thủy sản tiếng Anh và tiếng Việt. ………
81
3.1.1. Con đƣờng hình thành thuật ngữ thủy sản tiếng Anh…………........................
81
3.1.2. Con đƣờng hình thành thuật ngữ thủy sản tiếng Việt…………………............
87
3.1.3. So sánh con đƣờng hình thành thuật ngữ thủy sản tiếng Anh và tiếng Việt.....
94
3.2. Định danh ngôn ngữ và định danh TNTS tiếng Anh và tiếng Việt..................
96
3.2.1. Định danh và quá trình định danh ngôn ngữ ………………………...............
96
3.2.2. Định danh thuật ngữ thủy sản tiếng Anh và tiếng Việt……………………....
98
3.2.3. So sánh đặc điểm định danh thuật ngữ thủy sản tiếng Anh và tiếng Việt….....
115
3.3. Tiểu kết chƣơng 3……………………………………………….………..........
118
Chƣơng 4: TƢƠNG ĐƢƠNG THUẬT NGỮ THỦY SẢN ANH - VIỆT VÀ
ĐỊNH HƢỚNG CHUẨN HÓA ............................................................................
120
4.1. Tƣơng đƣơng TNTS tiếng Anh và TNTS tiếng Việt………….......................
120
4.1.1. Khái niệm dịch thuật và tƣơng đƣơng dịch thuật………………......................
122
4.1.2. Dịch thuật ngữ và các kiểu tƣơng đƣơng trong dịch thuật ngữ ………………
123
4.1.3. Các nguyên lý và phƣơng pháp trong dịch thuật ngữ………………................
124
4.1.4. Các kiểu tƣơng đƣơng thuật ngữ thủy sản Anh - Việt………………...............
127
4.2. Định hƣớng chuẩn hóa thuật ngữ thủy sản tiếng Việt……………………...
132
4.2.1. Cơ sở lý thuyết………………………………………………………………….
132
4.2.2. Sự cần thiết của việc chuẩn hóa thuật ngữ thủy sản tiếng Việt ………………..
134
4.2.3. Một số đề xuất chuẩn hoá thuật ngữ thủy sản tiếng Việt cụ thể.......................
138
4.3. Tiểu kết chƣơng 4……………………………………………….......................
144
KẾT LUẬN………………………………………………........................................
146
CÁC BÀI BÁO ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
151
TÀI LIỆU THAM KHẢO
152
NGUỒN NGỮ LIỆU KHẢO SÁT
163
PHỤ LỤC