Đái tháo đường dẫn đến
loãng xương
Loãng xương là một loại bệnh về rối loạn chuyển hoá xương một cách
âm thầm, lặng lẽ, không dễ phát hiện ở giai đoạn sớm. Là một loại bệnh toàn
thân mà đặc điểm chính là sự giảm sút mật độ xương, kết cấu các tổ chức
xương bị phá vỡ dẫn đến giòn xương, dễ gãy.
Loãng xương không chỉ đem lại nỗi đau khổ cho bệnh nhân, mà còn gây ra
ảnh hưởng nghiêm trọng về gánh nặng kinh tế cho gia đình và xã hội. Đặc biệt ở
bệnh nhân đái tháo đường (ĐTĐ) thì càng tạo thành một vòng xoắn bệnh lý, làm
cho bệnh nặng lên, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, giảm khả năng lao động
và có thể dẫn đến tàn tật suốt đời.
1. ĐTĐ ảnh hưởng đối với chuyển hoá Canxi, Phốt pho và các khoáng
chất
Những bệnh nhân ĐTĐ type 1 cũng như type 2 nếu không được điều trị tốt,
đường huyết tăng cao, lượng đường bị đào thải ra ngoài theo nước tiểu nhiều kéo
theo lượng Canxi, Phot pho cũng bị đào thải ra nhiều. Những khoáng chất này là
thành phần chủ yếu của muối xương, nếu bị mất đi một số lượng lớn sẽ dẫn đến
giảm sút mật độ xương gây ra loãng xương. Qua quan sát trên lâm sàng phát hiện
thấy đường huyết lúc đói và số lượng đường trong nước tiểu càng tăng cao thì mật
độ xương càng thấp, loãng xương càng dễ hình thành. Nếu đường huyết giảm
xuống gần với trị số bình thường thì Canxi niệu cũng giảm xuống mức bình
thường.
2. ĐTĐ và chuyển hoá xương
Sự chuyển hoá cơ bản của xương chủ yếu dựa vào việc hình thành và tiêu
huỷ xương. Sự hình thành của xương chủ yếu là chức năng của tế bào xương
trưởng thành, quá trình tiêu huỷ xương dựa vào chức năng của huỷ cốt bào. ĐTĐ
chủ yếu ảnh hưởng đến sự chuyển hoá của xương là do sự suy giảm chức năng của
tế bào cốt trưởng thành làm cho sự hình thành xương hoặc bị giảm sút, hoặc bị
chậm lại nhưng quá trình tiêu huỷ của xương hoặc vẫn bình thường, hoặc tăng
hoặc giảm. Ngoài ra, hiện nay còn phát hiện ra rằng trên tế bào cốt trưởng thành
có các thụ thể của Insulin có thể làm tăng chức năng và tăng sinh tế bào cốt trưởng
thành.Vì vậy nếu thiếu Insulin sẽ ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của xương. Chính
vì những nguyên nhân này mà bệnh nhân ĐTĐ có biến chứng bệnh lý về xương,
mật độ xương giảm sút hoặc loãng xương.
3. ĐTĐ ảnh hưởng đến mật độ xương
Dùng phương pháp đo đậm độ xương kép (DEXA) đo mật độ xương vùng
thắt lưng, đoạn trên xương đùi trên bệnh nhân ĐTĐ cho thấy sự thay đổi mật độ
xương giữa bệnh nhân ĐTĐ type I và type II hoàn toàn khác biệt. Mật độ xương bị
giảm sút thường gặp ở bệnh nhân ĐTĐ type I là do bệnh nhân ĐTĐ type I thường
mắc ở lứa tuổi trẻ, trước 20 tuổi, chính lúc này là giai đoạn xương đang phát triển
mạnh, người bệnh thường gầy nhiều và sự thiếu hụt insulin đều có liên quan đến
sự phát triển của xương.
Nhiều báo cáo đã chứng minh có sự liên quan giữa sự mất đi của hàm
lượng xương ở bệnh nhân ĐTĐ và giới tính; quá trình phát triển bệnh và các yếu
tố ảnh hưởng đến mật độ xương, bệnh nhân nữ, người mắc bệnh lâu năm thì lượng
xương mất đi càng nhiều.
4. ĐTĐ và gãy xương
Nguy hiểm lớn nhất của loãng xương là gãy xương. Một số nghiên cứu
chứng minh rằng nguy cơ gãy xương bàn chân và xương ngón chân trên bệnh
nhân ĐTĐ so với người bình thường tăng gấp 3 lần, điều này có thể có liên quan
với bệnh lý thần kinh, bệnh lý mạch máu do ĐTĐ. Ngoài ra, đối với những bệnh
nhân ĐTĐ có thị lực giảm, hay yếu nửa người thì càng dễ ngã và đó là một trong
những nguyên nhân dẫn đến gãy xương.
Gãy đoạn trên xương đùi rất thường gặp ở bệnh nhân ĐTĐ lớn tuổi do bệnh
nhân đồng thời có kèm theo loãng xương trầm trọng.Thông thường cho rằng bệnh
nhân ĐTĐ thường kèm theo có sự rối loạn về chuyển hoá và nội tiết, đồng thời
kèm theo có bệnh lý về mạch máu, trong đó bao gồm vi mao mạch xương dẫn đến
giảm dinh dưỡng xương, giảm hình thành xương, tăng tiêu huỷ xương tiến tới thúc
đẩy quá trình loãng xương. Vì vậy ở những nơi máu được cung cấp quá ít như
đoạn trên xương đùi dễ bị loãng xương nghiêm trọng hoặc thậm chí dễ gãy xương.
