Bé Gi¸o dôc vμ §μo t¹o
Häc viÖn chÝnh trÞ – hμnh
chÝnh quèc gia hå chÝ minh
NguyÔn V¨n Vinh
®¶ng bé tØnh thanh hãa l∙nh ®¹o
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp
tõ 1986 ®Õn 2005
Chuyªn ngµnh: LÞch sö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam
M· sè: 62 22 56 01
Tãm t¾t luËn ¸n tiÕn sÜ LÞch sö
Hµ Néi, 2010
Häc viÖn ChÝnh trÞ - hμnh chÝnh quèc gia
Hå ChÝ Minh
NguyÔn v¨n Vinh
Chuyªn ®Ò luËn ¸n cÊp tiÕn sÜ
Chuyªn ®Ò 3
®¶ng bé tØnh thanh hãa
l∙nh ®¹o ph¸t triÓn Khoa häc vμ c«ng nghÖ
thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp
theo h−íng c«ng nghiÖp hãa, hiªn ®¹i hãa
Chuyªn ngμnh LÞch sö §¶ng
M∙ sè:
C«ng tr×nh ®−îc hoµn thµnh
t¹i Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh
Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: GS, TS. TrÞnh Nhu
Ph¶n biÖn 1: PGS. TS. Vò Quang HiÓn
Ph¶n biÖn 2: PGS. TS. TrÇn B¸ §Ö
Ph¶n biÖn 3: PGS. TS. §oµn Ngäc H¶i
LuËn ¸n sÏ ®−îc b¶o vÖ tr−íc Héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp Nhµ
n−íc häp t¹i Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh
Vµo håi giê ngµy th¸ng n¨m 2010
Cã thÓ t×m hiÓu LuËn ¸n t¹i: Th− viÖn Quèc gia
Vμ th− viªn Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hμnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh
Danh môc C¸c c«ng tr×nh khoa häc ®∙ c«ng bè
Cã liªn quan ®Õn luËn ¸n
1. NguyÔn Thµnh Vinh (2007) §¶ng bé tØnh Thanh Ho¸ l·nh ®¹o
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp (1996 – 2003), LÞch sö §¶ng, (5 ),
tr.49-52
2. NguyÔn Thµnh Vinh (2007) §¶ng bé Thanh Ho¸ l·nh ®¹o ph¸t
triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ phôc vô chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng
nghiÖp, Khoa gi¸o, (5), tr.35-37.
3. NguyÔn Thµnh Vinh (2007), Kinh nghiÖm cña Thanh Ho¸ trong
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, Lao ®éng vµ C«ng ®oµn:, (5), tr. 38-39.
4. NguyÔn Thµnh Vinh (2007) Bµi häc ph¸t huy søc m¹nh ®oµn kÕt
toµn d©n trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp cña §¶ng bé tØnh
Thanh Ho¸, MÆt trËn, (7), tr. 40- 43.
5. NguyÔn Thµnh Vinh (2007), ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng
nghiÖp ë Thanh Ho¸. Lý luËn ChÝnh trÞ, (8), tr.59- 63.
6. NguyÔn Thµnh Vinh (2008), §¶ng bé Thanh Ho¸ l·nh ®¹o ph¸t
triÓn doanh nghiÖp phôc vô chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp, B¸o
§iÖn tö §¶ng Céng s¶n, ngµy14/2.
7. NguyÔn Thµnh Vinh (2008), Ph¸t huy søc m¹nh d©n chñ c¬ së trong
l·nh ®¹o chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp, Céng s¶n §iÖn tö (9)
8. NguyÔn Thµnh Vinh (2008), Ph¸t huy d©n chñ trong l·nh ®¹o
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë §¶ng bé tØnh Thanh Hãa, T¹p chÝ X©y dùng
§¶ng ®iÖn tö ngµy 12/9.
9. NguyÔn Thµnh Vinh (2009), Kinh nghiÖm cña §¶ng bé Thanh Hãa
vÒ l·nh ®¹o chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp nh÷ng n¨m ®Çu ®æi
míi, LÞch sö §¶ng, (8), tr. 49-5
Më ®Çu
1- TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
Trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc, l·nh ®¹o chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh
tÕ (chuyÓn dÞch CCKT) lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng lu«n ®−îc
§¶ng ta quan t©m. Bëi v×, mét nÒn kinh tÕ cã c¬ cÊu hîp lý míi cã thÓ ph¸t
triÓn æn ®Þnh vµ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Trong thùc tiÔn, chuyÓn dÞch CCKT
kh«ng chØ gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ, mµ cßn gãp phÇn ®iÒu
hoµ nguån lùc, ph¸t huy lîi thÕ gi÷a c¸c lÜnh vùc, c¸c vïng miÒn, ®ång thêi
lµ qu¸ tr×nh ®Ó c¸c ngµnh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Þa ph−¬ng vµ c¸c vïng
l·nh thæ tù xem xÐt, ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt phï hîp vµ hiÖu qu¶ h¬n ë
tõng giai ®o¹n cô thÓ.
N−íc ta lµ mét n−íc n«ng nghiÖp, trong lÞch sö vµ nhiÒu n¨m tíi, n«ng
nghiÖp vÉn gi÷ vÞ trÝ, vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Do ®ã,
ChuyÓn dÞch CCKT n«ng nghiÖp, h−íng tíi mét nÒn n«ng nghiÖp hµng
hãa, ph¸t triÓn toµn diÖn vµ bÒn v÷ng lu«n cã ý nghÜa hÕt søc quan träng.
Tõ n¨m 1986, vËn dông s¸ng t¹o ®−êng lèi ®æi míi cña §¶ng, §¶ng bé
tØnh Thanh Ho¸ ®· l·nh ®¹o nh©n d©n trong tØnh ph¸t huy néi lùc, khai th¸c
tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh cña mét tØnh cã ®Çy ®ñ c¸c vïng sinh th¸i, tõng b−íc
chuyÓn dÞch CCKT n«ng nghiÖp theo h−íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa
(CNH-H§H) vµ ®· thu ®−îc nh÷ng thµnh tùu quan träng. Kinh tÕ n«ng
nghiÖp ph¸t triÓn, t¹o thÕ æn ®Þnh, gãp phÇn thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ - x·
héi (KT-XH) trong tØnh ph¸t triÓn; ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸ tinh thÇn cña
c− d©n n«ng th«n ®−îc c¶i thiÖn râ rÖt; an ninh chÝnh trÞ vµ trËt tù an toµn x·
héi ®−îc gi÷ v÷ng. §¶ng bé ®· kh¼ng ®Þnh vai trß l·nh ®¹o trªn mÆt trËn
kinh tÕ, g¾n chÆt ph¸t triÓn kinh tÕ víi c«ng t¸c x©y dùng §¶ng.
ViÖc nghiªn cøu nh÷ng chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch l·nh ®¹o chuyÓn dÞch
CCKT n«ng nghiÖp ë §¶ng bé tØnh Thanh Hãa, nh»m t¸i hiÖn bøc tranh
kinh tÕ trong qu¸ tr×nh ®æi míi ë ®Þa ph−¬ng lµ gãp phÇn ®¸nh gi¸ kh¸ch
quan, khoa häc c«ng t¸c l·nh ®¹o cña §¶ng trªn mÆt trËn kinh tÕ. Th«ng qua
®ã, gióp cÊp uû cã thªm luËn cø khoa häc trong tæng kÕt thùc tiÔn vµ ho¹ch
®Þnh chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch CCKT n«ng nghiÖp tiÕp theo.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn, nghiªn cøu sinh chän ®Ò tµi §¶ng bé
tØnh Thanh Ho¸ l·nh ®¹o chuyÓn dÞch CCKT n«ng nghiÖp tõ 1986 ®Õn
2005 ®Ó nghiªn cøu vµ viÕt luËn ¸n tiÕn sÜ lÞch sö cña m×nh.
2- Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi
Nh»m lµm s¸ng râ sù l·nh ®¹o, chØ ®¹o cña §¶ng bé tØnh Thanh Ho¸
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chñ tr−¬ng, ®−êng lèi ®æi míi cña §¶ng vÒ
chuyÓn dÞch CCKT n«ng nghiÖp tõ 1986 ®Õn 2005; kh¾c ho¹ c¸c b−íc ph¸t
triÓn trong chuyÓn dÞch CCKT n«ng nghiÖp cña tØnh Thanh Hãa qua hai
giai ®o¹n: i) Giai ®o¹n 10 n¨m ®Çu ®æi míi (1986 -1995); ii) Giai ®o¹n ®Èy
2
m¹nh CNH, H§H ®Êt n−íc (1996-2005). Qua ®ã, ®óc kÕt mét sè kinh
nghiÖm lÞch sö vµ gîi më nh÷ng vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu; gióp thªm
t− liÖu tham kh¶o cho §¶ng bé trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c chñ tr−¬ng,
chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p l·nh ®¹o chuyÓn dÞch CCKT n«ng nghiÖp cã hiÖu
qu¶ h¬n ë c¸c giai ®o¹n tiÕp theo.
3. NhiÖm vô, ®èi t−îng vµ giíi h¹n nghiªn cøu
3.1. NhiÖm vô nghiªn cøu:
- S−u tÇm, xö lý vµ ®¸nh gi¸ tæng quan c¸c tµi liÖu cã liªn quan ®Õn
sù l·nh ®¹o chuyÓn dÞch CCKT n«ng nghiÖp cña §¶ng ta nãi chung vµ cña
§¶ng bé tØnh Thanh Ho¸ nãi riªng.
- HÖ thèng hãa c¸c nguån t− liÖu theo hai giai ®o¹n g¾n liÒn víi hoµn
c¶nh lÞch sö cña mçi giai ®o¹n.
- Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ sù l·nh ®¹o, chØ ®¹o cña §¶ng bé trong chuyÓn
dÞch CCKT n«ng nghiÖp vµ hiÖu qu¶ thùc hiÖn sù l·nh ®¹o, chØ ®¹o Êy.
- B−íc ®Çu ®−a ra mét sè nhËn xÐt vµ ®óc kÕt nh÷ng kinh nghiÖm cã
ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn trong qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn ®−êng lèi
chuyÓn dÞch CCKT n«ng nghiÖp cña §¶ng t¹i ®Þa ph−¬ng.
3.2. §èi t−îng nghiªn cøu:
- Nh÷ng chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p cña §¶ng bé Thanh Hãa
trong qu¸ tr×nh l·nh ®¹o chuyÓn dÞch CCKT n«ng nghiÖp.
- Qu¸ tr×nh chØ ®¹o thùc hiÖn c¸c chñ tr−¬ng cña §¶ng bé l·nh ®¹o chuyÓn
dÞch CCKT n«ng nghiÖp ë Thanh Hãa qua hai giai ®o¹n lÞch sö nªu trªn.
- Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc vµ kinh nghiÖm h÷u Ých tõ thùc tiÔn l·nh
®¹o cña §¶ng bé tØnh Thanh Hãa.
3.3. Giíi h¹n nghiªn cøu cña luËn ¸n:
- Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn cña viÖc chuyÓn dÞch CCKT n«ng
nghiÖp trong thêi kú tõ 1986-2005; nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn sù l·nh ®¹o
cña §¶ng bé trong chuyÓn dÞch CCKT n«ng nghiÖp ë ®Þa ph−¬ng bao gåm
nh÷ng chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc; ®iÒu kiÖn tù nhiªn,
kinh tÕ, x· héi cña tØnh Thanh Hãa.
- Ph¹m vi nghiªn cøu chØ tËp trung c¬ b¶n vµo ngµnh n«ng nghiÖp.
Tuy nhiªn, n«ng nghiÖp lµ mét ngµnh g¾n chÆt víi n«ng th«n, l¹i lµ mét bé
phËn hîp thµnh trong c¬ cÊu nÒn kinh tÕ quèc d©n, nªn trong qu¸ tr×nh
nghiªn cøu vµ khi thÓ hiÖn trªn luËn ¸n, sÏ cã nh÷ng ®iÓm më réng cÇn thiÕt
víi mét sè ngµnh kinh tÕ kh¸c, ®Æc biÖt lµ kinh tÕ n«ng th«n, nh»m lµm s¸ng
tá h¬n chñ ®Ò cña luËn ¸n. §ång thêi, cã ®Ò cËp nghiªn cøu thªm mét sè
tØnh trong khu vùc vµ ë chõng mùc nhÊt ®Þnh liªn hÖ víi c¶ n−íc ®Ó cã thªm
sè liÖu so s¸nh víi Thanh Hãa.
- LuËn ¸n lÊy mèc thêi gian tõ 1986-2005, tøc lµ tõ §¹i héi lÇn thø VI
cña §¶ng, b¾t ®Çu c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn ®Êt n−íc (t−¬ng øng vÒ thêi