HỘI THẢO HÀNG NĂM PHÒNG CHỐNG UNG THƯ TP. HỒ CHÍ MINH - LẦN THỨ 27
396
ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG SỐNG LIÊN QUAN SỨC KHỎE
CỦA BỆNH NHÂN LYMPHÔM TẾ BÀO B LỚN LAN TỎA
CÓ CD20 DƯƠNG TÍNH ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ PHÁC ĐỒ R-CHOP/ R-CEOP
Nguyễn Lê Huân1, Trần Bữu Ngọc1,
Lưu Hùng Vũ1, Phạm Xuân Dũng2
TÓM TẮT49
Mục đích: Đánh giá điểm số và các yếu tố
ảnh hưởng CLSLQSK qua bảng câu hỏi FACT-
Lym tại thời điểm trước điều trị, sau 3 chu kì hóa
trị và sau 6 chu kì hóa trị.
Đối tượng: Bệnh nhân LTBBLLT CD20(+)
≥ 16 tuổi được điều trị tại khoa Nội huyết học,
hạch Bệnh viện Ung Bướu TP. HCM từ tháng
05/2023 đến tháng 01/2024.
Phương pháp nghiên cứu: Tiến cứu, mô tả
loạt ca, không can thiệp.
Kết quả: Tỷ lệ đáp ứng hoàn toàn sau điều
trị đạt 60,8%. Đáp ứng điều trị có ảnh hưởng bởi
yếu tố giai đoạn bệnh (p < 0,05). Tổng điểm
FACT-Lym tăng theo thời gian và có ý nghĩa
thống kê (p < 0,05). Trong đó, tất cả các điểm số
thành phần đều tăng, chỉ có tình trạng chức năng
là giảm. Các yếu tố ảnh hưởng đến CLSLQSK
bao gồm: Tuổi, chỉ số BMI, giai đoạn bệnh,
CSTLQT, kích thước tổn thương, vị trí tổn
thương, phân nhóm trung tâm mầm/ không trung
tâm mầm, đáp ứng điều trị.
Kết luận: CLSLQSK có cải thiện sau quá
trình điều trị.
1Khoa Nội huyết học, Hạch – Bệnh viện Ung
Bướu TP. HCM
2Nguyên Giám đốc Bệnh viện Ung Bướu TP.
HCM
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Lê Huân
Email: huannguyen2611@gmail.com
Ngày nhận bài: 03/9/2024
Ngày phản biện: 11/9/2024
Ngày chấp nhận đăng: 03/10/2024
Từ khóa: Chất lượng sống liên quan sức
khỏe, Lymphôm tế bào B lớn lan tỏa, R-
CHOP/R-CEOP.
SUMMARY
ASSESSMENT OF HEALTH-RELATED
QUALITY OF LIFE IN PATIENTS
WITH CD20-POSITIVE DIFFUSE
LARGE B-CELL LYMPHOMA
TREATED WITH R-CHOP/R-CEOP
REGIMEN
Purpose: To assess HRQoL scores and
factors affecting HRQoL using the FACT-Lym
questionnaire at three time points: before
treatment, after 3 chemotherapy cycles, and after
6 chemotherapy cycles.
Subjects: Patients aged 16 years and older
with CD20-positive DLBCL receiving treatment
at the Department of Hematology, Ho Chi Minh
City Oncology Hospital, from May 2023 to
January 2024.
Methods: This is a prospective, non-
interventional case series study.
Results: The complete response rate after
treatment was 60.8%. Treatment response was
influenced by disease stage (p < 0.05). The total
FACT-Lym score increased significantly over
time (p < 0.05), with improvements in all
component scores except for a decline in
Functional Well-Being. Factors affecting
HRQoL included age, BMI, disease stage,
baseline HRQoL, lesion size, lesion location,
germinal center/ non-germinal center subtype,
and treatment response.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
397
Conclusion: HRQoL improved after
treatment.
Keywords: Health-related quality of life,
diffuse large B-cell lymphoma, R-CHOP/R-
CEOP).
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Theo GLOBOCAN 2020, Lymphôm
không Hodgkin là loại ung thư phổ biến thứ
11 tính ở cả hai giới. Lymphôm không
Hodgkin chiếm 90% toàn bộ Lymphôm.
Trong đó, Lymphôm tế bào B lớn lan tỏa
chiếm 30% các trường hợp mới được chẩn
đoán. Phác đồ hóa trị chuẩn hiện nay là R-
CHOP (rituximab, cyclophosphamide,
doxorubicin, vincristine, prednisone) với
nhiều nghiên cứu chứng minh giúp cải thiện
tỷ lệ đáp ứng hoàn toàn cũng như thời gian
sống còn. Ngày nay, bên cạnh vấn đề chẩn
đoán và điều trị, một khía cạnh được quan
tâm ngày một nhiều hơn là chất lượng sống.
Việc đưa chất lượng sống vào kết quả của
điều trị là rất quan trọng để đánh giá đầy đủ
tác động của các mô thức điều trị đối với
bệnh nhân.
Trên thế giới, đã có nhiều nghiên cứu về
đánh giá chất lượng sống trên bệnh nhân
Lymphôm tế bào B lớn lan tỏa. Tuy nhiên,
tại Việt Nam có rất ít khảo sát nào trên đối
tượng bệnh nhân này. Vì vậy, chúng tôi tiến
hành nghiên cứu với câu hỏi: “Chất lượng
sống của bệnh nhân Lymphôm tế bào B lớn
lan tỏa có CD20(+) được điều trị phác đồ R-
CHOP/ R-CEOP tại khoa Nội huyết học,
hạch, Bệnh viện Ung Bướu TP. HCM là như
thế nào?” với mục tiêu chính là đánh giá
điểm số và các yếu tố ảnh hưởng CLSLQSK
qua bảng câu hỏi FACT-Lym tại thời điểm
trước điều trị, sau 3 chu kì và sau 6 chu kì
hóa trị.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng: Bệnh nhân LTBBLLT
CD20(+) ≥ 16 tuổi được điều trị tại khoa Nội
huyết học, hạch Bệnh viện Ung Bướu TP.
HCM từ tháng 05/2023 đến tháng 01/2024.
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh:
- Bệnh nhân có giải phẫu bệnh và hóa mô
miễn dịch xác định là LTBBLLT, CD20(+).
- Bệnh nhân mới chẩn đoán, được hóa trị
phác đồ R-CHOP hoặc R-CEOP 6 chu kì.
- Bệnh nhân đồng ý tham gia nghiên cứu
và ký giấy xác nhận.
- Chỉ số hoạt động cơ thể theo ECOG từ
0 đến 2 điểm.
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ:
- Bệnh nhân mắc 2 ung thư cùng thời
điểm.
- Bệnh nhân mắc bệnh lý nội khoa nặng.
- Bệnh nhân từng được hóa trị hay xạ trị
trước đó.
- Bệnh nhân không có khả năng đọc hiểu
bảng câu hỏi.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
- Thiết kế nghiên cứu: Tiến cứu, mô tả
loạt ca, không can thiệp.
- Cỡ mẫu: Được tính bởi công thức:
n: Cỡ mẫu nghiên cứu cần có;
p: Tỷ lệ đáp ứng hoàn toàn theo nghiên
cứu của Lương Thị Trang và cộng sự 66 =
26,6% = 0,26; 1-p = 1 – 0,26 = 0,74;
Z: Thang điểm tương ứng với mốc ý
nghĩa thống kê mong muốn; α: sai lầm loại 1
= 5% = 0,05; 2-side test Z (tra bảng) = 1,96;
d: Sai số tuyệt đối mong muốn, chọn d =
0,1;
Tính ra: n = 73,9.
Vậy chọn cỡ mẫu tối thiểu là 74 bệnh
nhân.
- Phác đồ hóa trị R-CHOP/ R-CEOP:
Bệnh nhân được hóa trị tổng cộng 6 chu kỳ,
mỗi chu kỳ cách nhau 3 tuần.
HỘI THẢO HÀNG NĂM PHÒNG CHỐNG UNG THƯ TP. HỒ CHÍ MINH - LẦN THỨ 27
398
Tên hoạt chất
Liều dùng
Rituximab
375mg/m2 da truyền tĩnh mạch ngày 1
Cyclophosphamide
750mg/m2 da truyền tĩnh mạch ngày 1
Doxorubicin hoặc Epirubicin
50mg/m2 da truyền tĩnh mạch ngày 1 (Doxorubicin)
65mg/m2 da truyền tĩnh mạch ngày 1 (Epirubicin)
Vincristine
1,4mg/m2 da truyền tĩnh mạch ngày 1
Prednisone
40mg/m2 da uống ngày 1 - ngày 5
- Phân loại giải phẫu bệnh xếp theo
WHO 2016.
- Đánh giá đáp ứng điều trị: theo tiêu
chuẩn IWG 1999.
- Giai đoạn bệnh xếp theo phân loại Ann
Arbor.
- Công cụ đánh giá chất lượng sống liên
quan sức khỏe: Thang điểm FACT-Lym.
- Thời điểm đánh giá CLSLQSK: Trước
điều trị, sau hóa trị 3 chu kì và sau hóa trị 6
chu kì.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Đặc điểm dịch tễ, lâm sàng, cận lâm sàng và đáp ứng điều trị:
Bảng 1. Đặc điểm dịch tễ nhóm bệnh nhân nghiên cứu
Đặc điểm
Số trường hợp
Tỷ lệ (%)
Tuổi
< 60 tuổi
42
56,8
≥ 60 tuổi
32
43,2
Tổng
74
100
Giới tính
Nam
35
47,3
Nữ
39
52,7
Tổng
74
100
Chỉ số khối cơ thể (BMI) chủ yếu là nằm
ở nhóm 18,5 - 23kg/m2 chiếm tỷ lệ 81,1%.
Có đến 40,5% bệnh nhân có bệnh lý mãn
tính kèm theo, trong đó chủ yếu là bệnh lý
tăng huyết áp. đái tháo đường và viêm gan
siêu vi B mạn tính.
Bệnh nhân có triệu chứng B chiếm gần
1/2 trường hợp (48,6%).
Trong các tổn thương tại hạch, hạch cổ là
vị trí thường gặp nhất, chiếm tỷ lệ 50% (37
trường hợp). Bệnh nhân có tổn thương ngoài
hạch chiếm tỷ lệ 45,9%. Trong các tổn
thương ngoài hạch, đường tiêu hóa và lách là
hai vị trí thường gặp nhất. Đa số tổn thương
có kích thước < 7,5cm với tỷ lệ 91,8%.
Giai đoạn khu trú (I - II) chiếm tỷ lệ
56,8%; giai đoạn lan tràn (III - IV) chiếm tỷ
lệ 43,2%.
Về chỉ số tiên lượng quốc tế IPI, nguy cơ
thấp và trung bình - thấp (0 - 2 điểm) chiếm
75,7%, nguy cơ trung bình - cao và cao (> 2
điểm) chiếm 24,3%.
Nồng độ LDH máu tăng ở 42/74 trường
hợp (56,8%).
Về đặc điểm giải phẫu bệnh, nhóm không
trung tâm mầm chiếm tỷ lệ cao hơn trung
tâm mầm (52,7% so với 40,5%).
Về phương thức điều trị: hầu hết bệnh
nhân được điều trị hóa trị (98,6%). Tỷ lệ đáp
ứng hoàn toàn (ĐƯHT) là 60,8%. Tỷ lệ đáp
ứng một phần (ĐƯMP) chiếm khoảng hơn
1/3 trường hợp (35,1%).
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
399
Bảng 2. Sự liên hệ giữa đáp ứng điều trị và giai đoạn bệnh
ĐƯMP
Số trường hợp
(%)
Bệnh ổn định
Số trường hợp
(%)
Bệnh tiến triển
Số trường hợp
(%)
Giá trị p
I
0
0
0
0,025
II
7 (26,9)
1 (50)
1 (100)
III
11 (42,3)
0
0
IV
8 (30,8)
1 (50)
0
Tổng cộng
26
2
1
Giai đoạn I - II có tỷ lệ ĐƯHT cao hơn
giai đoạn III - IV, sự khác biệt có ý nghĩa
thống kê (p = 0,025).
3.2. Chất lượng sống liên quan sức
khỏe của nhóm bệnh nhân nghiên cứu và
các yếu tố ảnh hưởng
3.2.1. Điểm số CLSLQSK qua bảng câu
hỏi FACT-Lym theo thời gian:
Bảng 3. Điểm số các tình trạng được khảo sát qua từng thời điểm
Trước điều trị
Sau hóa trị 3 chu kì
Sau hóa trị 6 chu kì
Thể chất
23,2 ± 4,2
23,8 ± 4,1
(p = 0,182)
25,5 ± 2,9
(p < 0,001)
Xã hội
21,1 ± 4,8
22,1 ± 4,0
(p < 0,001)
22,6 ± 3,7
(p < 0,001)
Cảm xúc
17,2 ± 4,8
19,6 ± 3,9
(p < 0,001)
21,1 ± 2,9
(p < 0,001)
Chức năng
9,1 ± 3,4
8,4 ± 2,9
(p = 0,022)
7,6 ± 2,1
(p < 0,001)
Khía cạnh riêng về LKH
46,4 ± 8,1
48,9 ± 6,8
(p = 0,02)
52,1 ± 5,4
(p < 0,001)
Tổng điểm FACT-Lym
117,1 ± 15,4
122,8 ± 12,3
(p < 0,001)
128,8 ± 9,4
(p < 0,001)
Điểm trung bình tình trạng thể chất, xã
hội, cảm xúc và khía cạnh riêng của LKH
đều tăng sau 3 và 6 chu kì hóa trị so với
trước điều trị và sự khác biệt này có ý nghĩa
thống kê (p < 0.001). Điểm số ở tình trạng
chức năng có chiều hướng giảm và có ý
nghĩa thống kê với p < 0,05.
Tổng điểm FACT-Lym tăng dần qua các
thời điểm khảo sát, trước điều trị đạt 117,1 ±
15,4, sau 3 chu kỳ hóa trị đạt 122,8 ± 12,3 và
sau 6 chu kì hóa trị đạt 128,8 ± 9,4. Sự thay
đổi có ý nghĩa thống kê (p < 0,001).
3.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổng
điểm FACT-Lym và 5 khía cạnh của bảng
FACT-Lym:
Bảng 4. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổng điểm FACT-Lym và 5 khía cạnh của bảng
FACT-Lym
Trước điều trị
Sau 3 chu kỳ
hóa trị
Sau 6 chu kỳ hóa trị
Thể chất
Tuổi, giai đoạn, kích thước tổn
thương, tổn thương ngoài hạch, IPI
Giai đoạn
Kích thước tổn thương,
IPI, đáp ứng điều trị
Xã hội
Phân dưới nhóm
Phân dưới
nhóm
Phân dưới nhóm, IPI,
đáp ứng điều trị
HỘI THẢO HÀNG NĂM PHÒNG CHỐNG UNG THƯ TP. HỒ CHÍ MINH - LẦN THỨ 27
400
Cảm xúc
Kích thước tổn thương
Kích thước tổn thương,
đáp ứng điều trị
Chức năng
Kích thước tổn thương
BMI, đáp ứng điều trị
Khía cạnh riêng
về LKH
IPI
BMI, kích thước tổn
thương, đáp ứng điều trị
FACT-Lym
Tuổi, giai đoạn
Kích thước tổn thương,
đáp ứng điều trị
3.2.3. Phân tích mối liên hệ giữa đáp
ứng điều trị và các khía cạnh của bảng
FACT-Lym:
- Nhóm đáp ứng hoàn toàn: Điểm trung
bình tất cả các khía cạnh chất lượng sống đều
thay đổi có ý nghĩa thống kê. Trong đó, tất cả
các chỉ số đều có chiều hướng cải thiện, chỉ
có duy nhất tình trạng chức năng là suy
giảm.
- Nhóm đáp ứng một phần: Điểm trung
bình của các khía cạnh chất lượng sống đều
cải thiện, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p
< 0,05), ngoại trừ tình trạng chức năng có sự
thay đổi nhưng sự khác biệt này không có ý
nghĩa thống kê.
- Nhóm bệnh ổn định: Điểm trung bình
của các khía cạnh chất lượng sống đều thay
đổi không có ý nghĩa thống kê.
- Nhóm bệnh tiến triển: Không phân tích
vì chỉ có 1 trường hợp.
IV. BÀN LUẬN
4.1. Đặc điểm dịch tễ, lâm sàng, cận
lâm sàng và đáp ứng điều trị của nhóm
bệnh nhân nghiên cứu
Tuổi lớn hơn 60 chiếm tỷ lệ cao nhất
(43,2%), tuổi trung bình 55,5 ± 13,2. Kết quả
trong nghiên cứu chúng tôi gần tương tự với
các nghiên cứu nước ngoài. Nghiên cứu
chúng tôi có tỷ lệ nam: nữ = 1:1,1, nữ nhiều
hơn nam. Kết quả này có phần khác biệt so
với các nghiên cứu trên thế giới và trong
nước.
Chỉ số khối BMI, triệu chứng B, tỷ lệ tổn
thương ngoài hạch, giai đoạn bệnh, chỉ số
tiên lượng quốc tế IPI trong nghiên cứu của
chúng tôi cũng gần tương đồng với các
nghiên cứu trong và ngoài nước.
Sự phân bố tỷ lệ kích thước tổn thương
lớn trong nghiên cứu của chúng tôi khác với
nghiên cứu của các tác giả trước đây.
Nguyên nhân của sự khác biệt này do việc áp
dụng tiêu chuẩn tổn thương kích thước lớn
khác nhau giữa các nghiên cứu.
Tỷ lệ LDH máu tăng trước điều trị của
nghiên cứu chúng tôi có phần cao hơn so với
các nghiên cứu trong và ngoài nước. Phân
nhóm trung tâm mầm (TTM) và không trung
tâm mầm (KTTM) trong nghiên cứu chúng
tôi thu được gần giống các nghiên cứu trong
và ngoài nước.
Về đáp ứng điều trị, tỷ lệ ĐƯHT 60,8%
trong nghiên cứu của chúng tôi gần phù hợp
với các tác giả nước ngoài và thấp hơn so với
tác giả trong nước. Lý giải về sự khác biệt
này với với các nghiên cứu trong nước: Có
thể do khác nhau về đối tượng nghiên cứu.
Kết quả tỷ lệ ĐƯHT thấp, ĐUMP và đáp
ứng toàn bộ cao có thể do chúng tôi đánh giá
đáp ứng bằng siêu âm hoặc CT scan, không
sử dụng PET/CT. Vì vậy, có thể những tổn
thương tuy còn hiện diện trên CT scan (đánh
giá ĐUMP hay ĐƯHT không chắc chắn)
trong khi trên PET/CT được đánh giá theo
thang điểm Deauville 1 hoặc 2 điểm (tức
ĐƯHT).