BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG
VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƯỢC LÂM SÀNG 108
NGUYỄN NGỌC THÀNH
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ VÀ ĐỘ AN TOÀN
CỦA PHƯƠNG PHÁP ĐẶT BÓNG DẠ DÀY QUA NỘI SOI
TRONG ĐIỀU TRỊ BỆNH BÉO PHÌ
NGÀNH/CHUYÊN NGÀNH: NỘI KHOA/NỘI TIÊU HÓA
Mã số: 9 72 01 07
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
HÀ NỘI – 2024
Công trình được hoàn thành tại
VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƯỢC LÂM SÀNG 108
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS. TS. Vũ Văn Khiên
2. TS.BS. Lưu Ngân Tâm
- Phản biện 1: PGS. TS Phạm Thị Thu Hồ
- Phản biện 2: PGS. TS Nguyễn Duy Thắng.
- Phản biện 3: PGS. TS Hoàng Đình Anh
Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Viện tại:
Viện Nghiên cứu Khoa học Y Dược Lâm sàng 108
vào hồi... giờ... ngày... tháng ... năm 2024
Có thể tìm hiểu luận án tại:
1. Thư viện Quốc gia Việt Nam
2. Thư viện Viện NCKH Y Dược lâm sàng 108
1
ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Tính cấp thiết
Thừa cân béo phì là tình trạng tích lũy mỡ quá mức và không bình
thường tại một vùng cơ thể hay toàn thân, gây nguy hại tới sức khỏe.
Theo thống kê năm 2016 của WHO cho biết trên toàn thế giới có hơn
1,9 tỷ người trưởng thành bị thừa cân béo phì, trong số này có 650 triệu
người béo phì. Thừa cân béo phì không chỉ ảnh hưởng đến khả năng lao
động, tâm lý mà còn làm gia tăng các bệnh mạn tính như tăng huyết áp,
đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa... Tiến trình điều trị béo phì phải
được thực hiện theo hướng dẫn của các hiệp hội điều trị béo phì trên thế
giới từ nhẹ đến nặng, gồm: chế độ ăn hợp lý, luyện tập, thuốc giảm béo,
can thiệp qua nội soi và phẫu thuật.
Đặt bóng dạ dày qua nội soi để điều trị béo phì đã được ứng dụng
nhiều trên thế giới, đặc biệt ở châu Âu và Mỹ. Gần đây, nhiều quốc gia
châu Á (Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc...) cũng đã ứng dụng kỹ thuật
này. Hiện tại, béo phì đang gia tăng ở Việt Nam, đặc biệt ở các thành
phố lớn và cần phải điều trị kịp thời. Ứng dụng các thành tựu trên thế
giới, chúng tôi thực hiện đề tài đặt bóng dạ dày (Orbera/Spatz) để điều
trị cho những bệnh nhân béo phì đã bị thất bại điều trị thông thường
(chế độ ăn, luyện tập, thuốc giảm béo), với hai mục tiêu:
- Khảo sát đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân béo
phì có chỉ định đặt bóng dạ dày qua nội soi
- Đánh giá kết quả và tính an toàn của phương pháp đặt bóng dạ
dày qua nội soi điều trị cho bệnh nhân béo phì
2
2. Đóng góp mới của nghiên cứu
- Đây là kỹ thuật mới, lần đầu tiên ứng dụng tại Việt Nam
- Kết quả nghiên cứu cho thấy: Đặt bóng dạ dày qua nội soi có hiệu
quả cao trong điều trị béo phì thông qua: Giảm cân nặng, giảm chỉ số
BMI, tăng tỷ lệ trọng lượng cơ thể thừa mất đi (EWL). Đồng thời cũng
làm cải thiện các bệnh lý kèm theo: Tăng huyết áp, rối loạn lipid máu
và rối loạn đường huyết.
- Phương pháp khá an toàn, giá thành hợp lý, phù hợp điều kiện của
Việt Nam hiện nay.
3. Cấu trúc luận án
- Luận án gồm 122 trang, bao gồm: Đặt vấn đề 2 trang, tổng quan tài
liệu 35 trang, đối tượng và phương pháp 21 trang, kết quả nghiên cứu
29 trang, bàn luận 32 trang, kết luận 2 trang, kiến nghị 1 trang.
- Luận án có 45 bảng, 15 hình và 13 biểu đồ.
- Luận án có 148 tài liệu tham khảo, bao gồm 4 tài liệu tiếng Việt và
144 tài liệu tiếng Anh. 03 phụ lục.
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Khái niệm về thừa cân béo phì
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra định nghĩa thừa cân và béo
phì như sau: “Thừa cân là tình trạng cân nặng vượt quá cân nặng "nên
có'' so với chiều cao. Còn béo phì là tình trạng tích luỹ mỡ thái quá và
không bình thường một cách cục bộ hay toàn thể tới mức ảnh hưởng
xấu đến sức khoẻ”. Thừa cân, béo phì được phân loại bằng chỉ số khối
3
cơ thể (body mass index: BMI), dựa trên 2 thông số: chiều cao và trọng
lượng cơ thể. BMI được tính theo công thức: trọng lượng cơ thể người
(kg) chia cho bình phương chiều cao (mét).
1.2. Biến chứng của thừa cân béo phì
Có rất nhiều biến chứng do béo phì gây nên. Tuy nhiên, có một số
biến chứng chính sau: Rối loạn lipid máu, tăng huyết, đái tháo đường,
bệnh sỏi mật, dễ hình thành ung thư (ung thư túi mật, ung thư vú và tử
cung, buồng trứng, ung thư thận, đại tràng và tuyến tiền liệt). Ngoài ra
còn 1 số biến chứng khác như rối loạn nội tiết, viêm khớp mạn tính, bệnh
gout, bệnh phổi.
1.3. Chẩn đoán thừa cân béo phì
1.3.1. Lâm sàng
Tổ chức Y tế Thế giới lấy chỉ số BMI là tiêu chuẩn chính để chẩn
đoán thừa cân-béo phì và được phân loại như sau: 25 ≤ BMI ≤ 29,9 là
thừa cân; 30 ≤ BMI ≤ 34,9 là béo phì độ I; 35 ≤ BMI ≤ 39,9 là béo phì
độ II; 40 ≤ BMI là béo phì độ III.
1.3.2 Cận lâm sàng
Các xét nghiệm cận lâm sàng cần phải làm gồm: Siêu âm ổ bụng,
các xét nghiệm về hormone, xét nghiệm lipid máu, xét nghiệm đường
huyết, chụp cắt lớp vi tính khi có chỉ định.
1.4. Các phương thức điều trị béo phì
1.4.1. Chế độ ăn và luyện tập
Duy trì chế độ ăn năng lượng thấp, nhưng vẫn đảm bảo chất
lượng về các acid amin, vitamin và khoáng chất, nhằm tạo sự cân bằng
năng lượng âm. Luyện tập thể dục thể thao, duy trì chế độ luyện tập thể