TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 476 - THÁNG 3 - SỐ 1&2 - 2019
87
của chúng tôi phù hợp với kết quả nghiên cứu
của các tác giả trên thế giới. Trong nghiên cứu
của chúng tôi, Có 36% bệnh nhân sử dụng
phenolbacbital có biểu hiện rối loạn chức năng
điều hành, trong khi đó tỷ lệ này ở nhóm kháng
động kinh cổ điển không phải phenolbacbital là
27,3%. Tác giả Rausch R(2003) không thấy có
sự khác biệt về rối chức năng điều hành ở nhóm
sử dụng Carbamazepine với Epanutin. Theo
Shehata G A và cộng sự việc đánh giá tác dụng
phụ của thuốc kháng động kinh đến các chức
năng nhận thức nói chung và chức năng điều
hành nói riêng để lựa chọn thuốc cho phù hợp
phải đánh giá hai mặt vấn đề, đó là: Thứ nhất
giá thành của thuốc phải phù hợp với hoàn cảnh
kinh tế của từng bệnh nhân cụ thể, bởi vì quá
trình điều trị động kinh là quá trình lâu dài và
bền bỉ. Thứ hai nên xem xét lợi ích của việc cắt
cơn động kinh với tác dụng phụ về mặt nhận
thức của loại thuốc đang sử dụng.
V. KẾT LUẬN
Rối loạn chức năng điều hành: gặp cao ở
nhóm động kinh cục bộ phức hợp và nhóm bệnh
nhân có tuổi khởi phát động kinh dưới 6 tuổi.
Tần suất cơn càng dày nguy cơ rối loạn càng
cao. Ở nhóm thời gian mắc bệnh trên 5 năm cao
gấp 3,8 lần so với nhóm dưới 1 năm. Thuốc
kháng động kinh không có sự khác biệt.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Aldenkamp AP, Arends J (2004), “ Effects of
epileptiform EEG discharges on cognitive function:
is the concept of ‘‘transient cognitive impairment’’
still valid”,
Epilepsy Behav,
5(Suppl. 1).S25–S34.
2. Dodrill CB (2004), “Neuropsychological effects of
seizures
”, Epilepsy Behav
, 5(Suppl. 1), S21
3. Helmstaedter C (2002), “Effects of chronic
epilepsy on declarative memory systems
”, Prog
Brain Res
, 135 (8), 439–453.
4. American Psychiatric Association (1994),
Diagnostic and Statistical Manual of Mental
Disorders. Fourth Ed. (DSM – IV),
Washington DC:
American Psychiatric Association.
5. Helmstaedter C (2007), “Cognitive outcome of
epileptic in adults”, Epilepsia, 48(Suppl. 8), 85–90.
6. International League Against Epilepsy
(1993), “Guideline for epidemiological study on
epilepsy”, Epilepsia, 13 (2), pp96-592.
7. Jokeit H, Ebner A (2002), “Effects of chronic
epilepsy on intellectual functions”,
Prog Brain Res
,
135: 455–463.
8. Meador KJ, Loring DW, Huh K, et al (2011),
“Comparative cognitive effects of anticonvulsants”,
Neurology, 40, 391–394.
ĐÁNH GIÁ VIỆC KÊ ĐƠN THUỐC TRÊN BỆNH NHÂN CAO TUỔI BẰNG
TIÊU CHUẨN STOPP VÀ START TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA ĐỒNG NAI
Bùi Thị Hương Quỳnh1,2, Nguyễn Ngọc Khôi1,
Trần Hữu Hiệp1,3, Nguyễn Như Hồ1,4
TÓM TẮT24
Tiêu chuẩn STOPP và START là tiêu chuẩn dùng để
phát hiện các thuốc được kê đơn có thể không hợp lý
(potentially inappropriate medications, PIM) và thiếu
sót trong điều trị (potential prescribing omissions,
PPO). Mục tiêu của nghiên cứu này là xác định tỷ lệ và
một số yếu tố liên quan đến việc xảy ra PIM và PPO
theo tiêu chuẩn STOPP và START trên bệnh nhân cao
tuổi. Chúng tôi thực hiện nghiên cứu cắt ngang mô tả
trên 8554 đơn thuốc của 6756 bệnh nhân từ 65 tuổi
trở lên được điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Đa khoa
Đồng Nai từ 15/11/2017 đến 30/11/2017. Tỷ lệ đơn
thuốc có ít nhất một PIM là 21,48% và tỷ lệ đơn thuốc
1Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh;
2Bệnh viện Thống Nhất, TP. Hồ Chí Minh;
3Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai;
4Bệnh viện Nguyễn Trãi, TP. Hồ Chí Minh
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Như Hồ
Email: nhnguyen@ump.edu.vn
Ngày nhận bài: 19.01.2019
Ngày phản biện khoa học: 25.2.2019
Ngày duyệt bài: 11.3.2019
có ít nhất một PPO là 8,04%. Các yếu tố như giới tính
nam, tuổi bệnh nhân trên 75 tuổi, tuổi bác sĩ càng cao
càng làm giảm số PIM trên bệnh nhân, ngược lại, các
yếu tố như số bệnh kèm càng tăng, dùng nhiều thuốc
và bác sĩ nam có liên quan đến việc làm tăng kê đơn
có PIM. Giới tính bệnh nhân là nam, tuổi bệnh nhân
trên 75, số bệnh kèm nhiều, số thuốc dùng trong đơn
nhiều làm tăng khả năng gặp PPO, ngược lại bác sĩ
nam kê ít PPO hơn bác sĩ nữ.
Từ khóa:
Tiêu chuẩn STOPP và START, kê đơn,
người cao tuổi, yếu tố liên quan.
SUMMARY
EVALUATION OF DRUG PRESCRIBING IN
ELDERLY PATIENTS BASED ON STOPP
AND START CRITERIA AT DONG NAI
GENERAL HOSPITAL
STOPP and START criteria are used to identify
potentially inappropriate medications (PIM) and
potential prescribing omissions (PPO). The aim of this
study was to determine prevalence and related-factors
associated with PIM and PPO prescribing based on
STOPP and START criteria in elderly patients. We
conducted a cross-sectional study in 8554
vietnam medical journal n01&2 - MARCH - 2019
88
prescriptions of 6756 patients aged 65 or older at
Dong Nai General Hospital from November 15th, 2017
to November 30th 2017. Prevalence of prescriptions
with at least one PIM and PPO was 21.48% and
8.04%, respectively. Factors, such as male patient,
age of patients older 75 y.o., older doctors could
reduce PIM rate, in contrast, higher number of
morbidity, higher number of drugs used, and male
doctors could increase PIM rate. Factor, such as male
patient, age of patients older 75y.o., higher number of
morbidity, higher number of drugs used associated
with increasing in PPO rate, in contrast, male doctors
prescribed lower rate of PPO than female doctors.
Keywords:
STOPP and START criteria,
prescribing, elderly patient, related factor.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Hiện nay, dân số thế giới đang có xu hướng
già hóa với tỷ lệ người trên 60 tuổi chiếm từ
khoảng 8% dân số thế giới vào năm 1980 tăng
lên đến gần 12,5% dân số vào năm 2017 [3]. Tại
Việt Nam, số lượng và tỷ lệ người cao tuổi cũng
tăng nhanh, năm 2015 là 9,6 triệu người, chiếm
10,3% dân số [2]. Việc kê đơn sử dụng thuốc cho
người cao tuổi thường phức tạp, do người cao
tuổi có tính trạng đa bệnh lý và dễ gặp biến cố có
hại của thuốc (Adverse drug events, ADE). Việc kê
đơn có khả năng không phù hợp được ghi nhận
có tỷ lệ cao ở nhóm bệnh nhân này và liên quan
đến các ADE có thể dẫn đến phải nhập viện hoặc
tử vong [5]. Hiện nay, có nhiều công cụ để phát
hiện các sai sót kê đơn được phát triển trên thế
giới như tiêu chuẩn Beers, tiêu chuẩn STOPP và
START, tiêu chuẩn McLeod. Trong đó, tiêu chuẩn
STOPP và START được sử dụng phổ biến tại các
nước châu Âu và một số quốc gia khác như Đài
Loan, Úc, Canada và Hoa Kỳ. Hiệu quả về cải
thiện chất lượng thực hành kê đơn thuốc, các kết
quả về mặt lâm sàng và kinh tế cho người bệnh
của tiêu chuẩn này đã được chứng minh [5]. Tiêu
chuẩn STOPP và START lần đầu được giới thiệu
vào năm 2008 tại Iceland, sau đó được cập nhật
mới vào năm 2014 với 81 tiêu chí ở phần tiêu
chuẩn STOPP để phát hiện các thuốc được kê đơn
có thể không hợp lý (Potentially inappropriate
medications, PIM) và 34 tiêu chí ở phần tiêu
chuẩn START để phát hiện các thiếu sót trong
điều trị (Potential prescribing omissions, PPO). Tại
bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, số người cao tuổi
được điều trị chiếm tỷ lệ khá cao, do đó việc kê
đơn thuốc cho nhóm đối tượng này cần phải hết
sức thận trọng. Vì vậy, nghiên cứu được tiến hành
nhằm mục tiêu xác định tỷ lệ và một số yếu tố
liên quan đến việc xảy ra PIM và PPO trong đơn
thuốc kê cho bệnh nhân cao tuổi theo tiêu chuẩn
STOPP và START.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu: Các đơn thuốc
ngoại trú của bệnh nhân từ 65 tuổi trở lên tại
Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai.
Tiêu chuẩn chọn mẫu:
Đơn thuốc ngoại trú
và dữ liệu bệnh sử của bệnh nhân tương ứng
được lưu trữ trong phần mềm eHospital FPT của
bệnh viện. Bệnh nhân tuổi đủ 65 tuổi trở lên.
Đơn thuốc được kê đơn trong thời từ ngày
15/11/2017 đến 30/11/2017. Chọn mẫu toàn bộ
các đơn thuốc ngoại trú kèm thông tin bệnh
nhân tương ứng thoả mãn tiêu chuẩn.
Phương pháp nghiên cứu: Thiết kế nghiên
cứu mô tả cắt ngang.
Số liệu được thu thập từ đơn thuốc ngoại trú,
các xét nghiệm cận lâm sàng, dữ liệu bệnh sử
của bệnh nhân và thông tin năm sinh, giới tính
của bác sĩ điều trị từ phần mềm eHospital FPT
tại Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai. Các thông tin
được truy xuất bao gồm: mã bệnh nhân, mã tiếp
nhận bệnh, thời gian khám bệnh, chẩn đoán, nơi
ở; tên thuốc được kê, tên hoạt chất, liều dùng,
số lần dùng, số ngày dùng, mã bệnh theo
ICD10; giới tính và tuổi của bác sĩ điều trị.
Các thông số chính của nghiên cứu bao gồm:
- Tỷ lệ PIM và PPO được xác định bằng cách
đối chiếu từng đơn thuốc với bộ tiêu chuẩn
STOPP và START.
- Các yếu tố có liên quan đến việc xảy ra PIM
và PPO được xác định bằng phân tích hồi quy
logistic đa biến.
Xử lý số liệu: Dùng phần mềm R để phân tích
kết quả nghiên cứu. Tỷ lệ PIM và PPO được xác
định bằng thống kê mô tả. Sử dụng phân tích
hồi quy logistic đa biến để phân tích các yếu tố
có liên quan đến việc xảy ra PIM hoặc PPO:
-
Biến phụ thuộc:
đơn thuốc có ít nhất một
PIM (có/không); hoặc đơn thuốc có ít nhất một
PPO (có/không).
-
Biến độc lập:
Tuổi bệnh nhân (65 – 74 tuổi
hoặc ≥ 75 tuổi); Giới tính (nam/nữ); Nơi cư ngụ
(trong tỉnh/ngoài tỉnh); Số bệnh được chẩn đoán
(biến liên tục); Số thuốc được kê trong đơn (01
– 04 thuốc hoặc ≥ 05 thuốc); Tuổi bác sĩ (biến
liên tục); Giới tính bác sĩ (nam/nữ).
Giá trị p < 0,05 được xem là có ý nghĩa
thống kê.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Đặc điểm của mẫu nghiên cứu: Nghiên
cứu ghi nhận 8554 đơn thuốc cho 6756 bệnh
nhân. Số bệnh nhân nữ là 3873 chiếm 57,3%.
Tuổi trung bình của các bệnh nhân là 73,2 ± 6,6
tuổi. Nhóm tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất là 65 – 74
tuổi (62,9%). Có 6590 bệnh nhân thường trú tại
tỉnh Đồng Nai chiếm 97,5%; 166 bệnh nhân
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 476 - THÁNG 3 - SỐ 1&2 - 2019
89
ngoài tỉnh Đồng Nai chiếm 2,5%. Số lượng bệnh
lý trên mỗi bệnh nhân thấp nhất là 01 bệnh, cao
nhất là 10 bệnh. Trung bình mỗi đơn thuốc kê
5,1 ± 2,1 thuốc. Trong đó, số đơn thuốc có 5 – 9
thuốc trong đơn chiếm tỷ lệ cao nhất 57,5%.
Về đặc điểm bác sĩ điều trị, có 132 bác sĩ điều
trị cho các bệnh nhân trong nghiên cứu. Trong
đó có 88 bác sĩ nam (66,7%). Độ tuổi trung bình
của bác sĩ điều trị là 33,5 ± 6,3. Các bác sĩ từ 26
đến 35 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất (72,8%).
Tỷ lệ PIM và PPO: Tỷ lệ bệnh nhân gặp ít
nhất một PIM theo tiêu chuẩn STOPP là
1688/6756 (25%) và tỷ lệ đơn thuốc có ít nhất
một PIM là 1837/8554 (21,48%).
Tỷ lệ bệnh nhân gặp ít nhất một PPO theo
tiêu chuẩn START là 618/6756 (9,15%) và tỷ lệ
đơn thuốc có ít nhất một PPO là 688/8554
(8,04%).
Các yếu tố có liên quan đến việc xảy ra
PIM và PPO: Kết quả hồi quy logistics đa biến
cho thấy, các yếu tố như giới tính nam, tuổi
bệnh nhân từ 75 tuổi trở lên, tuổi bác sĩ càng
cao càng làm giảm số PIM trên bệnh nhân,
ngược lại, các yếu tố như số bệnh kèm càng
tăng, dùng nhiều thuốc và bác sĩ nam có liên
quan đến việc làm tăng kê đơn có PIM (Bảng 1).
Bảng 1. Các yếu tố liên quan đến việc xảy ra PIM
Yếu tố
OR (95% CI)
Giá trị p
Giới tính của bệnh nhân (nam)
0,65 (0,58 – 0,73)
<0,001
Tuổi của bệnh nhân (≥ 75)
0,78 (0,69 – 0,87)
0,025
Nơi cư ngụ (ngoài tỉnh Đồng Nai)
1,10 (0,68 – 1,77)
0,69
Số bệnh
1,05 (1,03 – 1,08)
<0,001
Số thuốc (≥ 05)
5,86 (4,99 – 6,87)
<0,001
Giới tính của bác sĩ (nam)
1,35 (1,19 – 1,53)
<0,001
Tuổi của bác sĩ
0,99 (0,98 – 0,99)
0,045
Các yếu tố có liên quan đến việc xảy ra PPO bao gồm: giới tính bệnh nhân là nam, tuổi bệnh nhân
từ 75 tuổi trở lên, số bệnh kèm nhiều, số thuốc dùng trong đơn nhiều làm tăng khả năng gặp PPO,
ngược lại bác sĩ nam kê ít PPO hơn bác sĩ nữ (Bảng 2).
Bảng 2. Các yếu tố liên quan đến việc xảy ra PPO
Yếu tố
OR (95%)
Giá trị p
Giới tính của bệnh nhân (nam)
1,58 (1,35 – 1,86)
0,003
Tuổi của bệnh nhân (≥ 75)
1,75 (1,49 – 2,05)
0,015
Nơi cư ngụ (ngoài tỉnh Đồng Nai)
1,73 (0,98 – 3,06)
0,061
Số bệnh
1,22 (1,18 – 1,27)
0,008
Số thuốc (≥ 05)
1,27 (1,05 – 1,53)
0,011
Giới tính của bác sĩ (nam)
0,77 (0,65 – 0,92)
0,007
Tuổi của bác sĩ
0,99 (0,98 – 1,01)
0,23
IV. BÀN LUẬN
Về tỷ lệ PIM và PPO.
Tỷ lệ đơn thuốc có
xảy ra ít nhất một PIM là 21,48%, tỷ lệ bệnh
nhân có ít nhất một PIM là 25%. Nghiên cứu của
Nguyễn Thị Thu Hương sử dụng STOPP 2014 để
đánh giá PIM của đơn thuốc trên bệnh nhân trên
60 tuổi cho thấy tỷ lệ đơn thuốc xảy ra ít nhất
một PIM là 19,4% và tỷ lệ bệnh nhân gặp phải ít
nhất một PIM cũng là 19,4% [1]. Tỷ lệ xảy ra
PIM trong nghiên cứu của chúng tôi tương đối
cao hơn kết quả nghiên cứu của Nguyễn Thị Thu
Hương. Điều này có thể được lý giải bởi vì cỡ
mẫu và thời gian lấy mẫu của chúng tôi lớn hơn,
đồng thời số tiêu chí được áp dụng trong nghiên
cứu của chúng tôi cũng nhiều hơn (74 tiêu chí so
với 45 tiêu chí) . Nghiên cứu của Galvin R. và
cộng sự thực hiện tại Ireland cho thấy tỷ lệ bệnh
nhân gặp phải ít nhất một PIM là 14,6% với 26
tiêu chí cụ thể của STOPP 2014 được áp dụng
[4]. Nghiên cứu của Moriarty F. và cộng sự trên
đối tượng bệnh nhân cao tuổi được chăm sóc tại
viện dưỡng lão cho thấy tỷ lệ bệnh nhân gặp ít
nhất một PIM là 52,7% với 65 tiêu chuẩn cụ thể
được áp dụng [6], cao hơn nghiên cứu của
chúng tôi. Từ các nghiên cứu có thể thấy tỷ lệ
bệnh nhân gặp ít nhất một PIM dao động từ 14,6
– 52,7%, tỷ lệ này thay đổi tùy theo địa điểm
nghiên cứu, các tiêu chuẩn được áp dụng và đặc
biệt là đối tượng bệnh nhân nghiên cứu. Mỗi địa
điểm nghiên cứu có thể khác nhau về đặc điểm
mô hình bệnh tật, các hướng dẫn điều trị và thị
trường thuốc, dược phẩm. Hầu hết các nghiên
cứu đều không áp dụng được tất cả các tiêu
chuẩn cụ thể của STOPP 2014 bởi vì không thể
tiếp cận được các thông tin về bệnh sử, các dấu
hiệu hoặc triệu chứng được ghi nhận trong thời
vietnam medical journal n01&2 - MARCH - 2019
90
gian dùng thuốc.
Tỷ lệ đơn thuốc xảy ra ít nhất một PPO trong
nghiên cứu là 8,04%, tỷ lệ bệnh nhân gặp phải ít
nhất một PPO là 9,15% với 24/34 tiêu chí cụ thể
của START 2014 được áp dụng. Trên thế giới,
các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ bệnh nhân gặp
phải PPO cao hơn nghiên cứu của chúng tôi.
Nghiên cứu của Galvin R. cho thấy tỷ lệ bệnh
nhân gặp phải ít nhất một PPO là 30% với số
tiêu chí được áp dụng là 10 [4]. Kết quả nghiên
cứu cho thấy tỷ lệ xảy ra PPO tại Bệnh viện Đa
khoa Đồng Nai thấp hơn đáng kể so với các
nghiên cứu trên thế giới. Có thể do tuổi trung
bình của bệnh nhân trong nghiên cứu của chúng
tôi cao hơn các nghiên cứu tham khảo, nên bác
sĩ có sự cẩn thận hơn để phòng ngừa thiếu sót
thuốc có thể xảy ra.
Về các yếu tố liên quan đến việc xảy ra
PIM và PPO.
Kết quả phân tích các yếu tố liên
quan đến việc xảy ra PIM cho thấy, bệnh nhân
nam có khả năng gặp phải PIM thấp hơn bệnh
nhân nữ (OR = 0,65; 95% CI 0,58 – 0,73; p <
0,001); nhóm bệnh nhân trên 75 tuổi có khả
năng gặp phải PIM thấp hơn nhóm bệnh nhân
còn lại (OR = 0,78; 95% CI 0,69 – 0,87; p =
0,025). Kết quả này khác biệt so với nghiên cứu
của Nguyễn Thị Thu Hương và các nghiên cứu
khác trên thế giới. Nghiên cứu của Nguyễn Thị
Thu Hương cho thấy giới tính bệnh nhân không
ảnh hưởng đến việc xảy ra PIM, về độ tuổi thì
nhóm bệnh nhân 75 – 89 tuổi có khả năng gặp
PIM cao gấp 1,44 lần nhóm bệnh nhân 65 – 74
tuổi (OR = 1,44; 95% CI 1,14 – 1,83, p < 0,05);
nhóm bệnh nhân ≥ 90 tuổi có khả năng gặp phải
PIM cao gấp 2,35 lần nhóm bệnh nhân 65 – 74
tuổi (OR = 2,35; 95% CI 1,09 – 6,34, p < 0,05)
[1]. Nghiên cứu của Galvin R. cho thấy giới tính
bệnh nhân không ảnh hưởng đến việc xảy ra
PIM (OR = 1,05; 95% CI 0,87 – 1,26, p > 0,05);
về độ tuổi, nhóm bệnh nhân trên 75 tuổi có khả
năng gặp phải PIM cao hơn nhóm bệnh nhân
còn lại (OR = 1,22; 95% CI 1,00 – 1,50, p <
0,05) [4]. Nghiên cứu của chúng tôi cho kết quả
về sự ảnh hưởng của độ tuổi đến việc xảy ra PIM
trái ngược với một số nghiên cứu trong và ngoài
nước. Việc bệnh nhân trên 75 tuổi có khả năng
gặp PIM thấp có thể do bác sĩ thận trọng hơn khi
điều trị cho nhóm bệnh nhân này. Về số thuốc
trong đơn (có và không có “đa thuốc” – được
tính là từ 5 thuốc trở lên), kết quả nghiên cứu
tương đồng với các nghiên cứu khác trong và
ngoài nước. Nhóm bệnh nhân dùng từ 5 thuốc
trở lên có khả năng gặp PIM cao gấp 5,86 lần so
với nhóm dùng ít hơn 5 thuốc (OR = 5,86; 95%
CI 4,99 – 6,87; p < 0,001). Theo nghiên cứu của
Nguyễn Thị Thu Hương, khả năng gặp PIM ở
nhóm có “đa thuốc” cao hơn nhóm còn lại với
OR = 2,00; 95% CI 1,54 – 2,61; p < 0,001 [1].
Các yếu tố về giới tính và tuổi của bác sĩ điều trị
đều có liên quan đến việc xảy ra PIM. Khả năng
gặp phải PIM ở nhóm được điều trị bởi bác sĩ
nam cao gấp 1,35 lần ở nhóm được điều trị bởi
bác sĩ nữ (OR = 1,35; 95% CI 1,19 – 1,53; p <
0,001). Điều này có thể do bác sĩ nữ cẩn trọng
hơn bác sĩ nam trong điều trị cho bệnh nhân cao
tuổi. Về tuổi của bác sĩ điều trị, tuổi càng cao thì
khả năng bệnh nhân gặp phải PIM càng thấp
(OR = 0,99; 95% CI 0,98 – 0,99; p = 0,045).
Điều này cho thấy bác sĩ có kinh nghiệm hành
nghề lâu dài thì càng cẩn trọng hơn khi kê đơn
cho người cao tuổi.
Kết quả phân tích các yếu tố liên quan đến
việc xảy ra PPO cho thấy, bệnh nhân nam có khả
năng gặp PPO cao hơn bệnh nhân nữ (OR =
1,58; 95% CI 1,35 – 1,86; p = 0,003). Các
nghiên cứu trên thế giới lại cho thấy giới tính
không ảnh hưởng đến việc xảy ra PPO [6],[7].
Về độ tuổi, nhóm bệnh nhân trên 75 tuổi có khả
năng gặp phải PPO cao hơn (OR = 1,75; 95% CI
1,49 – 2,05; p = 0,015). Kết quả này tương
đồng với nghiên cứu của Moriarty F., tuổi bệnh
nhân càng tăng thì càng dễ xảy ra PPO (OR =
1,03; 95% CI 1,02 – 1,04; p < 0,05) [6]. Ngược
lại, nghiên cứu của Galvin R. và nghiên cứu của
Perdo-Cabello lại cho thấy tuổi của bệnh nhân
không ảnh hưởng đến việc xảy ra PPO [4], [7].
Về số bệnh lý mắc phải, khi bệnh nhân có càng
nhiều bệnh lý thì khả năng gặp phải PPO càng
tăng (OR = 1,22; 95% CI 1,18 – 1,27; p =
0,008). Nghiên cứu của Perdo-Cabello lại cho
thấy số bệnh lý không ảnh hưởng đến việc xảy
ra PPO [7]. Về số lượng thuốc trong đơn, nhóm
bệnh nhân được kê “đa thuốc” có khả năng gặp
PPO cao hơn nhóm còn lại (OR = 1,27; 95% CI
1,05 – 1,53; p = 0,011). Kết quả này tương
đồng với các nghiên cứu khác.
V. KẾT LUẬN
Tỷ lệ đơn thuốc có PIM trong nghiên cứu của
chúng tôi tương đối cao so với các nghiên cứu
khác. Các bác sĩ, nhất là các bác sĩ trẻ, khi kê đơn
cho bệnh nhân cần cần phải hạn chế tối đa số
lượng các thuốc trên bệnh nhân có nhiều bệnh lý
để giảm PIM trong đơn thuốc. Mặc dù tỷ lệ PPO
trong nghiên cứu này khá thấp, nhưng khi kê
đơn, vẫn cần thận trọng cho những bệnh nhân
trên 75 tuổi, có nhiều bệnh kèm, những bệnh
nhân phải sử dụng nhiều thuốc để giảm hơn nữa
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 476 - THÁNG 3 - SỐ 1&2 - 2019
91
tỷ lệ đơn thuốc có PPO, giúp nâng cao hiệu quả
điều trị và hạn chế các ADE có thể xảy ra.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Thị Thu Hương, Hoàng Thị Minh
Hiền, Hoàng Thị Kim Huyền (2016). Đánh giá
thực trạng kê đơn thuốc ngoại trú trên bệnh nhân
cao tuổi theo công cụ sàng lọc STOPP 2014 tại một
số bệnh viện trên địa bàn Hà Nội.
Tạp Chí Dược
Học
, 481, tr.2-6.
2. Department of Economic and Social Affairs
(2015). Population Division 2015. New York.
3. Department of Economic and Social Affairs
(2017). World Population Ageing 2017:
Highlights. United Nations, New York.
4. Galvin R., Moriarty F., Cousins G.
et al.
(2014). Prevalence of potentially inappropriate
prescribing and prescribing omissions in older Irish
adults: findings from The Irish LongituDinal Study
on Ageing study (TILDA).
Eur J Clin Pharmacol
, 70
(5), 599-606.
5. Hill-Taylor B., Sketris I., Hayden J.
et al.
(2013), "Application of the STOPP/START criteria:
a systematic review of the prevalence of potentially
inappropriate prescribing in older adults, and
evidence of clinical, humanistic and economic
impact",
J Clin Pharm Ther
. 38 (5), 360-372.
6. Moriarty F., Bennett K., Fahey T.
et al.
(2015). Longitudinal prevalence of potentially
inappropriate medicines and potential prescribing
omissions in a cohort of community-dwelling older
people.
Eur J Clin Pharmacol
, 71 (4), 473-482.
7. Pardo-Cabello A. J., Manzano-Gamero V.,
Zamora-Pasadas M.
et al.
(2018). Potentially
inappropriate prescribing according to STOPP-2
criteria among patients discharged from Internal
Medicine: prevalence, involved drugs and economic
cost,
Arch Gerontol Geriatr
, 74, 150-154.
KẾT QUẢ THAY KHỚP HÁNG BÁN PHẦN CÓ XI MĂNG ĐIỀU TRỊ
GÃY LIÊN MẤU CHUYỂN XƯƠNG ĐÙI Ở NGƯỜI CAO TUỔI
TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH HƯNG YÊN
Vũ Minh Hải*, Trần Đình Hán**
TÓM TẮT25
Mục tiêu
: Đánh giá kết quả thay khớp háng bán
phần có xi măng điều trị gãy liên mấu chuyển xương
đùi ở người cao tuổi tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hưng
Yên.
Phương pháp
: Mô tả 45 bệnh nhân gãy liên
mấu chuyển xương đùi, tuổi từ 70 trở lên, có loãng
xương, được điều trị bằng thay khớp háng bán phần
có xi măng.
Kết quả
: 45 bệnh nhân gồm 8 nam, 37
nữ, tuổi trung bình 82,2±5,4 (từ 70-94 tuổi), nguyên
nhân đa phần do ngã (91,1%), phân loại theo AO thấy
17 bệnh nhân nhóm A1, 28 bênh nhân nhóm A2.Tất
cả các bệnh nhân đều có bệnh lý loãng xương. Thời
gian tập đứng trung bình sau mổ 5,91 ± 1,39 ngày.
Kết quả sau mổ theo thang điểm Harris Rất tốt: 8,9%.
Tốt: 46,7%. Trung bình: 40%. Kém: 4,4%.
Kết luận
:
Thay khớp háng bán phần có xi măng là một lựa chọn
điều trị gãy liên mấu chuyển ở người cao tuổi có kèm
loãng xương, giúp bệnh nhân hồi phục vận động sớm.
Từ khóa:
Gãy liên mấu chuyển, thay khớp háng
bán phần.
SUMMARY
RESULTS OF CEMENTED PARTIAL HIP
REPLACEMENT IN THE ELDERLY
INTERTROCHANTERIC FRACTURE IN HUNG
YEN GENERALHOSPITAL
*Trường ĐHY Dược Thái Bình
**Bệnh viện Đa khoa Hưng Yên
Chịu trách nhiệm chính: Vũ Minh Hải
Email: vuminhhai777@gmail.com
Ngày nhận bài: 8.1.2019
Ngày phản biện khoa học: 22.2.2019
Ngày duyệt bài: 28.2.2019
Objective
: To evaluate the results of cemented
partial hip replacement in the elderly intertrochanteric
fracture in Hung Yen general hospital.
Method
:
Descriptive research was conducted within 45 patients
diagnosed with intertrochanteric fracture, aged 70 and
above, having osteoporosis, treated with cemented
partial hip replacement.
Results
: 45 patients
including 8 men, 37 women, the average age was
82.2 ± 5.4 (from 70 to 94), the major cause was fall
(91.1%), being classified according to AO
demonstrated that 17 patients belonged to A1 group,
28 patients in A2 group. All patients had osteoporosis.
The average time for standing exercises after surgery
was 5.91 ± 1.39 days. Postoperative results based on
the Harris hip fuction scale: Excellent: 8.9%. Good:
46.7%. Moderate: 40%. Poor: 4.4%.
Conclusion
:
cemented partial hip replacement is an optional
treatment for the elderly intertrochanteric fracture
accompanied by osteoporosis, this surgery helps
patients recover motor function soon.
Keywords
: intertrochanteric fracture, partial hip
replacement
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Lựa chọn một phương pháp điều trị cho bệnh
nhân cao tuổi gãy liên mấu chuyển xương đùi
giúp họ có thể ngồi dậy sớm, vận động sớm để
tránh nằm bất động trong một thời gian dài dẫn
đến các biến chứng viêm phổi, viêm đường tiết
niệu, loét điểm tỳ và bùng phát các bệnh nội
khoa mãn tính sẵn có là vấn đề trăn trở của các
bác sỹ chuyên khoa chấn thương chỉnh hình. Các
phương pháp điều trị bảo tồn như kéo liên tục và
bó bột tuy đơn giản nhưng phải nằm bất động