TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
279
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THEO DÕI, CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH
NHỒI MÁU CƠ TIM ĐƯỢC CAN THIỆP ĐỘNG MẠCH VÀNH
TẠI KHOA CẤP CỨU & CAN THIỆP TIM MẠCH
BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
Nguyễn Đức Thành1, Đặng Văn Minh1,
Nguyễn Quang Toàn1, Hoàng Văn Tiếp1, Nguyễn Thị Hiền1
TÓM TẮT32
Mục tiêu: Chúng tôi khảo sát kết quả chăm
sóc, theo dõi, phát hiện biến chứng điều dưỡng
của bệnh nhân nhồi máu cơ tim (NMCT) được
can thiệp động mạch vành qua da (PCI). Phương
pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang. Người bệnh
Nhồi máu cơ tim sau can thiệp stent động mạch
vành tại Khoa Cấp cứu & Can thiệp Tim Mạch -
Trung tâm Tim mạch-Bệnh viện Trung ương
Thái Nguyên trong thời gian từ 2/2023 - 09/2023.
Kết quả: Trong số 36 bệnh nhân NMCT được
can thiệp động mạch vành tại Bệnh viện Trung
ương Thái Nguyên từ tháng 02 năm 2023 đến
tháng 09 năm 2023, bao gồm 23 bệnh nhân nhỏ
hơn 65 tuổi 13 bệnh nhân từ 65-75 tuổi, 0 bệnh
nhân trên 75 tuổi. Trong 36 bệnh nhân có 2BN
chiếm 5,6% tăng huyết áp, 8% bệnh nhân ĐTĐ
và 22% bệnh nhân có cả hai bênh lý này. Nhịp
tim, huyết áp, số lượng nước tiểu, tình trạng đau
và tình trạng băng p là những chỉ số bệnh lý cần
được theo dõi sát để điều chỉnh kịp thời. Như
vậy, nghiên cứu cho thấy sự thành công trong
việc đưa người bệnh ra viện khỏe mạnh một phần
quan trọng đến từ sự theo dõi chặt chẽ và chăm
sóc cẩn thận của nhân điều dưỡng viên. Kết
luận: Sự chăm sóc của điều dưỡng viên đóng vai
trò quan trọng góp phần vào sự thành công trong
1Bệnh viện Trung Ương Thi Nguyên
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Đức Thành
SĐT: 0986527484
Email: thanhnguyenduc.ubtn@gmail.com
Ngày nhận bài: 14/6/2024.
Ngày phản biện khoa học: 24/6/2024.
Ngày duyệt bài: 06/8/2024
điều trị bệnh nhân NMCT được can thiệp động
mạch vành. TVGDSK cho người bệnh để người
bệnh có kiến thức về bệnh, biết cách tự chăm sóc
và kịp thời phát hiện các triệu chứng cần đến
khám bệnh và điều trị giúp người bệnh có thể
nâng cao chất lượng cuộc sống.
Từ khóa: Chăm sóc điều dưỡng, nhồi máu
cơ tim, can thiệp động mạch vành
SUMMARY
ASSESSMENT OF THE RESULTS OF
MONITORING, CARING FOR THE
PATIENTS WITH MYOCARDIAL
INFARCTION UNDERGOING CORONARY
ARTERY INTERVENTION AT THE
EMERGENCY AND INTERVENTIONAL
CARDIOVASCULAR DEPARTMENT
THAI NGUYEN NATIONAL HOSPITAL
Objective: We investigated nurse’s care of
myocardial infarction (MI) patients being treated
by percutaneous coronary intervention (PCI).
Methods: Cross - sectional study of patients
(pts) with MI were treated by PCI in Cardiology
intervention Department - Thai Nguyen National
Hospital from Jan 2023 to September 2023.
Results: There were 36 pts, consists of 23 pts
have age less than 65 age, 13 pts have age from
65 to 75, and 0 pts have age over 75. In 36 pts, 2
(5,6) % pts due to hypertension, 8 (22,2%) due to
diabetes melitus, 22(61,1%) due to hypertension,
diabetes. Heart rate, blood pressure, urine, pain
and compression conditions are pathological
indicators that need to be closely monitored for
timely correction. Our study showed that almost
all successful cases completely discharge with
HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG QUỐC TẾ LẦN THỨ IV - BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
280
good condition (blood pressure, heart rate,
clinical condition) because of good care and
carefully follow-up. Conclusion: Basic care of
nurses is an important thing to participate in the
success of the health of myocardial infarction
patients who are treated by PCI.
Keywords: nurse’s care, myocardial
infarction, percutaneous coronary intervention.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh mạch vành là nguyên nhân gây tử
vong hàng đầu thế giới. Trong đó nhồi máu
cơ tim là một trong những thể lâm sàng hay
gặp với diễn biến nhanh chóng và tỷ lệ tử
vong cao. NMCT xảy ra khi một nhánh động
mạch vành bị tắc hoàn toàn hoặc gần như
hoàn toàn, làm giảm lưu lượng máu nghiêm
trọng, khiến vng cơ tim được cấp máu bởi
động mạch đó bị thiểu dưỡng dẫn đến nhồi
máu trên lâm sàng. Đây là một trong những
nguyên nhân chủ yếu gây tử vong trên toàn
cầu và tại Việt Nam. Can thiệp động mạch
vành qua da (PCI) được xem như một chiến
lược tái lưu thông mạch máu hiệu quả của
bệnh mạch vành từ năm 1977. Nhiều nghiên
cứu lâm sàng quan trọng chứng tỏ lợi điểm
của can thiệp động mạch vành qua da đã làm
cho số lượng thủ thuật PCI mỗi năm gia tăng
đáng kể. Vào khoảng 1.2 triệu ca PCI được
thực hiện mỗi năm ở Mỹ và khoảng
2000.000 ca /năm trên toàn thế giới (1-4).
Với sự phát triển của các biện pháp chẩn
đoán và phát hiện, phương tiện cấp cứu và
các loại thuốc như tiêu sợi huyết, thuốc
chống kết tập tiểu cầu và đặc biệt là can thiệp
động mạch vành qua da làm giảm tỷ lệ tử
vong do nhồi máu cơ tim cấp giảm đáng kể.
Trong 20 năm qua, một trong những can
thiệp điều trị phát triển nhanh nhất cho người
bệnh nhồi máu cơ tim là can thiệp mạch vành
qua da (PCI), đây là kỹ thuật phổ biến nhất
để cải thiện tưới máu cơ tim. Đánh giá thực
trạng người bệnh nhồi máu cơ tim cấp về
tuổi, giới, tình trạng người bệnh khi nhập
viện, điều kiện kinh tế xã hội, mức độ đau….
sẽ giúp cho Điều dưỡng có những tiếp cận tốt
hơn để chăm sóc người bệnh. Hơn thế nữa,
điều này sẽ giúp cho các Bác sĩ có một tổng
quan về tình hình bệnh tật giúp nâng cao
chăm sóc và điều trị cho người bệnh. Trên
đây chính là lí do chúng tôi tiến hành đề tài
nghiên cứu này với mục tiêu:
1. Nhận xét một s đặc điểm ngưi bệnh
nhồi mu cơ tim cấp được can thiệp Động
mch vành qua da ti khoa Cấp cứu & Can
thiệp tim mch - Trung Tâm Tim Mch -
Bệnh viện Trung ương Thi Nguyên.
2. Đnh gi kết quả theo dõi, chăm sc
của Điều dưỡng đi với ngưi bệnh sau can
thiệp động mch vành qua da.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu: 36 người
bệnh có chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp được
chỉ định can thiệp mạch vành qua da (PCI).
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn
Bệnh nhân được chẩn đoán nhồi máu cơ
tim cấp đến khám và điều trị tại khoa cấp
cứu & Can thiệp tim mạch Bệnh viện Trung
ương Thái Nguyên; - BN đủ 18 tuổi trở lên,
có chỉ định và BN đồng ý can thiệp động
mạch vành qua da (PCI).
Các tiêu chuẩn chính gồm biến đổi men
tim, biến đổi ST-T trên điện tâm đồ, chỉ số
Grace > 140. Tiêu chuẩn phụ gồm: Đái tháo
đường, mức lọc cầu thận < 60ml/p/m2, EF <
40%......
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
Bệnh nhân không đồng ý tham gia nghiên
cứu
Các bệnh nhân không thuộc nhóm đối
tượng nguy cơ cao theo tiêu chuẩn ECS 2018
Người bệnh hôn mê, có bệnh lý mạch
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
281
máu, người bệnh có huyết động không ổn
định sau can thiệp.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế nghiên cứu: hồi cứu, mô tả, cắt
ngang
2.3. Chọn mẫu: Có chủ đích
Cỡ mẫu: 36 người bệnh có can thiệp
động mạch vành qua da
2.4. Nội dung nghiên cứu
Chỉ tiêu nghiên cứu:
+ Nhân khẩu học của đối tượng nghiên
cứu: Thu thập dữ liệu nhân khẩu học từ hồ sơ
bệnh án điện tử bao gồm tuổi, giới tính, nghề
nghiệp, thu nhập bình quân, mức thẻ bảo
hiểm y tế...
+ Đặc điểm lâm sàng của đối tượng
nghiên cứu
+ Bộ câu hỏi đánh giá đau sau can thiệp
+ Đánh giá tình trạng BN sau can thiệp
+ Chăm sóc điều dưỡng sau can thiệp
mạch vành qua da
2.5. Kỹ thuật thu thập số liệu
Tất cả bệnh nhân phù hợp tiêu chuẩn
chọn mẫu được thu thập qua phần mềm máy
tính medisoft.
2.6. Thi gian địa điểm nghiên cứu: Từ
tháng 2/2023 đến tháng 9/2023 tại Khoa Cấp
Cứu & Can Thiệp Tim Mạch - Bệnh viện
Trung ương Thái Nguyên.
2.7. Phương pháp xử lý số liệu: Các
thông tin được mã hóa và xử lý bằng phần
mềm spss 20.0
2.8. Đạo đức trong nghiên cứu
- Các thông tin do đối tượng nghiên cứu
cung cấp được đảm bảo giữ bí mật
- Nghiên cứu chỉ mô tả, công tác chăm
sóc điều dưỡng là chủ yếu, mọi chỉ định điều
trị hoàn toàn do các bác sĩ điều trị quyết định
theo tình trạng của người bệnh.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Đặc điểm chung ngưi bệnh nhồi máu cơ tim được can thiệp động mạch vành:
Bảng 1. Phân bố theo tuổi và gii
Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu
n
%
Gii
Nam
28
78,8
Nữ
8
22,2
Tổng
36
100
Tuổi
< 65
23
63,9
65-75
13
36,1
>75
0
0
Tổng
36
100
Nhn xét: Qua nghiên cứu cho thấy nam 28 người bệnh chiếm (78,8%), số người bệnh nữ
(8) 22,2%. Nhóm đặt stent xảy ra ở nhóm nhỏ hơn 65 tuổi có tỉ lệ cao chiếm tới 63,9%.
Bảng 2. Các bệnh kèm theo
Các bệnh kèm theo
n
%
Đái tháo đường
8
22,2
THA
2
5,6
ĐTĐ, THA
22
61,1
ĐTĐ, THA, Suy tim
1
2,8
THA, Lao Phổi
1
2,8
HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG QUỐC TẾ LẦN THỨ IV - BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
282
Suy tim
1
2,8
THA, ĐTD, TBMMN
1
2,7
Nhn xét: Đa số bệnh nhân có bệnh ĐTĐ, THA phối hợp 22 (61,1%). Chủ yếu bệnh nhân
trong nghiên cứu mắc bệnh ĐTĐ và tăng hyết áp.
Bảng 3. Huyết áp bệnh nhân khi nhp viện
Phân độ THA
%
THA độ 1
13,9
Tối ưu
27,8
Bình thường
38,9
Bình thường cao
19,4
Tổng
100
Nhn xét: Qua nghiên cứu Huyết áp người bệnh khi nhập viện có 5 người bệnh tăng
huyết áp độ 1 chiếm (13,9%), 10 người bệnh huyết áp tối ưu chiếm (27,8%). 14 người bệnh
chỉ số huyết áp bình thường chiếm (38,9%), có 7 người bệnh huyết áp bình thường cao chiếm
(19,4%).
Bảng 4. Phân loại THA theo VSH/VNHA 2022
Phân loại
HA Tâm Thu
(mmHg)
HA Tâm Trương
(mmHg)
Tối ưu
<130
và
<85
Bình thường - cao (Tiền tăng huyết áp)
130-139
và/hoặc
85-89
THA độ 1
140-159
và/hoặc
90-99
THA độ 2
≥ 160
và/hoặc
≥100
THA độ 3
≥ 180
và/hoặc
≥ 120
THA Tâm thu đơn độc
≥ 140
và
≤ 90
Tăng huyết áp khi huyết áp tâm thu
(HATT) và/hoặc huyết áp tâm trương
(HATTr) tương ứng lớn hơn hoặc bằng 140
hoặc 90 mmHg. HA bình thường khi cả
HATT < 130 mmHg và HATTr < 85mmHg.
Khi HATT lớn hơn hoặc bằng 130 nhưng
dưới 140 mmHg và/hoặc HATTr lớn hơn
hoặc bằng 85 nhưng dưới 90 mmHg, bệnh
nhân được coi là HA bình thường - cao hoặc
tiền THA. HA bình thường-cao nhằm để xác
định những người có thể được điều trị bằng
các biện pháp thay đổi lối sống và những
người cần được điều trị bằng thuốc nếu có
chỉ định. Cơn THA được định nghĩa là
HATT và/hoặc HATTr lớn hơn hoặc bằng
180 và/hoặc 120 mmHg; trong tình huống đó
cần đánh giá tổn thương cơ quan đích để
chẩn đoán THA khẩn cấp hoặc cấp cứu để có
hướng xử trí thích hợp.
Kết quả công tác Điều dưỡng trưc và
sau can thiệp động mạch vành, các chỉ số
theo dõi bệnh lý:
Bảng 5. Theo dõi người bệnh sau can thiệp
Thi điểm
Các chỉ số
2h
6h
24h
Ra viện
n
%
n
%
n
%
n
%
HA
Bình thường
28
77,8
32
88,9
33
91,7
34
94,4
Tăng HA
6
16,7
2
5,6
2
5,6
2
5,6
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
283
Tụt HA
2
5,6
2
5,6
1
2,8
0
0
Nhịp tim
Bình thường
27
75
29
80,5
32
88,9
32
88,9
Nhịp chậm
4
11,1
2
5,6
2
5,6
2
5,6
Nhịp nhanh
5
13,9
5
13,9
2
5,6
2
5,6
Nhịp th
Bình thường
20
55,6
30
83,3
34
94,4
34
94,4
Khó thở
16
44,4
6
16,7
2
5,6
2
5,6
Đau ngực
Giảm
0
0
30
83,3
34
94,4
34
94,4
Không thay đổi
30
83,3
4
11,1
1
2,8
2
5,6
Tăng
6
16,7
2
5,6
1
2,8
0
0
Nhn xét:
- Về huyết áp: 16,7% (6) bệnh nhân tăng
huyết áp sau 2h đầu, 5,6% (2) bệnh nhân
tăng huyết áp sau 6 giờ đầu, 5,6% bệnh nhân
có tụt huyết áp sau can thiệp 2 giờ đầu, 5,6%
có tụt huyết áp 6 giờ đầu, tuy nhiên khi ra
viện chỉ có 5,6% (2) người bệnh có tăng
huyết áp khi ra viện.
- Về nhịp tim: 75% (27) bệnh nhân có
nhịp tim bình thường 2 giờ đầu khi vào viện,
80,5% bệnh nhân có nhịp tim bình thường 6
giờ tiếp theo, 88,9% người bệnh có nhịp tim
bình thường sau 24h và khi ra viện.
Có 13,9% (5) người bệnh có nhịp tim
nhanh sau 2h, 6h tuy nhiên tỉ lệ này giảm đi
còn 5,6% (2) tại thời điểm 24h và lúc ra viện.
- Về nhịp thở: 44,4% (16) người bệnh có
khó thở sau can thiệp 2h, 16,7% (2) người
bệnh có khó thở sau 6h khi ra viện tỉ lệ này là
(5,6%) do bệnh nhân có bệnh lý suy tim kèm
theo.
- Về đau ngực: 83,3% bệnh nhân không
thay đổi đau ngực sau 2h, nhưng giảm nhiều
còn 11,1% tại thời điểm 6h, 5,6% cảm thấy
đau ngực không thay đổi khi ra viện.
Bảng 5. Chăm sc điều dưỡng sau can thiệp
Thi điểm
Các chỉ số
2h
6h
24h
Ra viện
n
%
n
%
n
%
n
%
Nhiệt độ
Bình thường
32
88,9
35
97,2
35
97,2
36
100
Sốt
4
11,1
1
2,8
1
2,8
0
0
Hạ nhiệt
0
0
0
0
0
0
0
0
Tình
trạng
băng ép
Hematoma
2
5,6
2
5,6
3
8,4
1
2,8
Chảy máu
3
8,4
0
0
0
0
0
0
Đau
11
30,6
16
44,4
2
5,6
0
0
Tốt
20
55,6
18
50
31
86,1
35
97,2
Bt
mạch mu
chân
Mạch mu chân
bắt tốt
36
100
36
100
36
100
36
100
Mạch mu chân
không bắt được
0
0
0
0
0
0
0
0
Nhn xét:
- Về nhiệt độ: 32 người bệnh (88,9%)
bệnh nhân có nhiệt độ bình thường trong 2h,
35 bệnh nhân chiếm (97,2%) lúc 6h và 24h
và 100% tại thời điểm ra viện. Có 4 người
bệnh chiếm tỉ lệ 11,1% sốt tuy nhiên sau 6h
và 24h chỉ có 1 người bệnh còn sốt và sau
khi ra viện không có người bệnh nào sốt.