TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
177
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ UNG THƯ ĐẠI TRỰC TRÀNG
KHỞI PHÁT SỚM TẠI BỆNH VIỆN UNG BƯỚU NGHỆ AN
Trần Thị Anh Thơ1, Nguyễn Thị Thuỳ Linh1,
Nguyễn Thị Phương1, Mông Thị Thu Phương1
TÓM TẮT22
Mục tiêu: Đánh giá đặc điểm lâm sàng, cận
lâm sàng và kết quả điều trị của bệnh nhân ung
thư đại trực tràng khởi phát sớm.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu mô tả hồi cứu có theo dõi dọc trên
bệnh nhân trong độ tuổi dưới 50 được chn đoán
ung thư đại trực tràng tại bệnh viện Ung Bướu
Nghệ An từ 01/2017 đến 01/2023.
Kết quả: 102 bệnh nhân được lựa chọn vào
nghiên cứu. Tuổi phát hiện trung bình là 41,51 ±
12,66; trong đó độ tuổi hay gặp nhất là 40 – 49
(65 bệnh nhân, chiếm 63,73%). Tỉ lệ nam/nữ là
1,01/1. Tỉ lệ cấp cứu khi vào viện là 21/102
(20,59%) bệnh nhân . Dấu hiệu đau bụng phổ
biến nhất gặp ở 81 (79,43%) bệnh nhân; phân có
máu gặp ở 36 (35,29%) bệnh nhân. U đại tràng
phải chiếm tỉ lệ cao nhất là 42 (41,18%) bệnh
nhân, tổn thương dạng sùi gặp ở 54 (53,92%)
bệnh nhân. Phân độ mô bệnh học biệt hóa vừa
chiếm tỉ lệ cao nhất là 68 (66,67%) bệnh nhân.
Bệnh nhân phát hiện bệnh ở giai đoạn IV là 43
(43,14%) bệnh nhân ; giai đoạn II là 40 (39,22%)
bệnh nhân và giai đoạn III là 18 (17,65%); trong
đó tỉ lệ di căn gan cao nhất găp ở 21 (20,59%)
bệnh nhân. Có 81 (79,41%) bệnh nhân được phu
thuật triệt căn. Bệnh nhân hóa chất bổ trợ là 55
1Bệnh viện Ung Bướu Nghệ An
Chịu trách nhiệm chính: Trần Thị Anh Thơ
Email: trananhthohmu@gmail.com
Ngày nhận bài: 14/08/2024
Ngày phản biện khoa học: 10/09/2024
Ngày duyệt bài: 09/10/2024
(53,92%) bệnh nhân; hóa chất giảm nhẹ là 44
(43,14%) bệnh nhân, trong đó có phối hợp điều
trị đích là 12 (11,16%) bệnh nhân. Có 11 bệnh
nhân xạ trị, chiếm 10,78%. Trung vị sống thêm
toàn bộ là 34 tháng, trung bình sống thêm toàn
bộ là 34 ± 19 tháng. Có mối liên quan giữa nồng
độ CEA, độ mô bệnh học và giai đoạn bệnh theo
thời gian sống thêm toàn bộ, sự khác biệt có ý
nghĩa thống kê (p < 0,05).
Kết luận: Ung thư đại trực tràng khởi phát
sớm có những đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng
cũng như kết quả điều trị cho thấy bệnh được
phát hiện ở giai đoạn muộn cùng nhiều yếu tố
tiên lượng xấu. Những nghiên cứu sâu hơn về
đặc điểm ung thư đại trực tràng ở người trẻ có
thể sẽ mang đến cơ hội tối ưu hóa chiến lược
sàng lọc và điều trị bệnh nhân trong quần thể đặc
biệt này.
Từ khóa: ung thư đại trực tràng, khởi phát
sớm, tuổi trẻ.
SUMMARY
TREATMENT OUTCOMES OF
PATIENTS WITH EARLY- ONSET
COLORECTAL CANCER AT NGHE AN
ONCOLOGY HOSPITAL
Objective: To evaluate the clinical,
paraclinical characteristics, and treatment
outcomes of patients with early-onset colorectal
cancer.
Subjects and Methods: A retrospective
descriptive study with longitudinal follow-up on
patients under 50 years old diagnosed with
CHUYÊN ĐỀ: HỘI THẢO PHÒNG CHỐNG UNG THƯ HÀ NỘI 2024
178
colorectal cancer from January 2017 to January
2023 in Nghe An Oncology Hospital.
Results: 102 patients were selected for the
study. The average age at diagnosis was 41.51 ±
12.66; the most common age group was 40-49
(65 patients, 63.73%). The male/female ratio was
1.01/1. The rate of emergency hospitalization
was 20.59% (21/102). Abdominal pain was the
most common symptom, appearing in 81 patients
(79.43%); bloody stools were observed in 36
patients (35.29%). Right colon tumors accounted
for the highest proportion 41.18% (42 patients),
while papillomatous lesions were found in 54
patients (53.92%). Moderately differentiated
histopathology had the highest rate with 66.67%
(68 patients). 43 (43.14%) patients were
diagnosed at stage IV; followed by stage II with
40 patients (39.22%), and stage III with 18
(17.65%). Liver metastasis had the highest rate,
occurring in 21 patients (20.59%); 81 (79.41%)
patients underwent radical surgery; 55 (53.92%)
patients received adjuvant chemotherapy; 44
patients (43.14%) received palliative
chemotherapy, of which 12 patients (11.16%)
received combined targeted therapy; 11 patients
received radiotherapy, accounting for 10.78%.
The median overall survival (OS) was 34
months, and the mean OS was 34 ± 19 months.
There was a statistically significant correlation
(p< 0.05) between CEA levels, histological
grade, and disease stage with overall survival
time.
Conclusion: Early-onset colorectal cancer
has clinical, paraclinical, and treatment
characteristics that indicate late-stage disease
with many poor prognostic factors. Further
studies on colorectal cancer characteristics in
young adults may provide opportunities to
optimize screening and treatment strategies in
this special population.
Keywords: colorectal cancer, early onset,
young age.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư đại trực tràng (UTĐTT) là một
trong những bệnh ung thư phổ biến ở Việt
Nam cũng như trên thế giới. Theo thống kê
của GLOBOCAN 2022, bệnh đứng thứ ba về
tỉ lệ mắc (9,6%) và thứ hai về tỉ lệ tử vong
(9,3%). Tại Việt Nam, UTĐTT đứng hàng
thứ tư trong các bệnh ung thư của cả hai giới,
có xu hướng gia tăng.3 Từ năm 1994, tỉ lệ
mắc UTĐTT trong độ tuổi dưới 50 đã và
đang tăng lên 2% mỗi năm.4 Đối tượng khởi
phát sớm nhìn chung được phát hiện ở giai
đoạn muộn với đặc điểm tế bào kém biệt hoá,
tỉ lệ tế bào nhn cao hơn, sự xâm lấn mạch
bạch huyết và tỉ lệ khối u đồng thời tại vị trí
nguyên phát hoặc xuất hiện trong vòng 6
tháng kể từ thời điểm chn đoán là cao hơn.
Về sinh học phân tử, UTĐTT khởi phát sớm
mang những đặc điểm riêng biệt có liên quan
đến vị trí u, tình trạng đột biến gen và có hay
không có yếu tố gia đình.5 Ung thư đại trực
tràng khởi phát sớm được định nghĩa đối với
người bệnh được chn đoán bệnh trong độ
tuổi dưới 50. Tại Việt Nam, điều trị UTĐTT
khởi phát sớm hiện nay chưa đạt được các k
vọng lâm sàng, và việc xây dựng, củng cố dữ
liệu dành riêng cho bệnh nhân (BN) trẻ tuổi
có thể đặt nền móng cho việc định hướng
những can thiệp riêng biệt mang lại hiệu quả
về sống thêm toàn bộ cũng như nâng cao
chất lượng cuộc sống của BN. Vì vậy, chúng
tôi tiến hành nghiên cứu với mục tiêu nhận
xét một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng
và kết quả điều trị của BN UTĐTT khởi phát
sớm.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
179
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Gồm 102 BN có độ tuổi dưới 50 được
chn đoán và điều trị tại bệnh viện Ung
Bướu Nghệ An từ tháng 01/2017 đến tháng
01/2023.
2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn
BN được chn đoán xác định UTĐTT
bằng mô bệnh học;
Mô bệnh học là ung thư biểu mô
(UTBM) tuyến;
Chỉ số toàn trạng từ 0 – 2;
Chức năng gan, thận, huyết học trong
giới hạn cho phép;
Bệnh nhân tuân thủ điều trị và có đầy đủ
dữ liệu lưu trữ trong hồ sơ bệnh án.
2.3. Tiêu chẩn loại trừ
BN có bệnh ung thư khác kèm theo;
Có bệnh lý phối hợp nặng.
2.4. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu mô tả, hồi cứu có theo dõi
dọc.
2.5. Cỡ mẫu và phương pháp chọn
mẫu
Cỡ mu thuận tiện, lấy tất cả BN thoả
mãn các tiêu chun lựa chọn trong thời gian
nghiên cứu. Các đối tượng nghiên cứu được
theo dõi dựa trên mu bệnh án nghiên cứu
cho đến khi kết thúc nghiên cứu.
2.6. Xử lí số liệu: Số liệu được xử lí trên
phần mềm R version 3.2.2.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của đối tượng nghiên cứu
Bảng 1. Một số đặc điểm lâm sàng
Đặc điểm chung
N (%)
Giới tính
Nam
52 (50,98%)
Nữ
50 (49,02%)
Tuổi
0-19
1 (0,98%)
20-29
13 (12,75%)
30-39
23 (22,55%)
40-49
65 (63,73%)
Tiền sử gia đình mc ung thư
Không
82 (80,39%)
Có
20 (19,61%)
Tình trạng cấp cứu
Cấp cứu
21 (20,59%)
Không cấp cứu
81 (79,41%)
Triệu chứng lâm sàng
Đau bụng
81 (79,43%)
Phân máu
36 (35,29%)
Phân lỏng
17 (16,67%)
Phân táo
30 (29,41%)
Sụt cân
26 (25,49%)
Thiếu máu
23 (22,55%)
CHUYÊN ĐỀ: HỘI THẢO PHÒNG CHỐNG UNG THƯ HÀ NỘI 2024
180
Nhận xét: BN nam 50,98%; nữ 49,02%;
tỉ lệ nam/nữ là 1,01/1. Tuổi phát hiện trung
bình là 41,51 ± 12,66; độ tuổi hay gặp nhất là
40 - 49 và tuổi trẻ nhất mắc UTĐTT là 19.
Nhóm tuổi 40 - 49 chiếm tỉ lệ cao nhất
66,67%. Tỉ lệ cấp cứu khi vào viện chiếm
20,59% và tỉ lệ không có tình trạng cấp cứu
79,41%. Dấu hiệu đau bụng phổ biến nhất
chiếm 79,43%; phân có máu đứng thứ hai
5,29%.
Bảng 2. Một số đặc điểm cận lâm sàng
Đặc điểm
N (%)
Nồng độ CEA (Ng/ml)
< 5
70 (68,63%)
≥ 5
32 (31,37%)
Vị trí u
Đại tràng phải
42 (41,18%)
Đại tràng trái
22 (21,57%)
Trực tràng
38 (37,25%)
Dạng tổn thương trên nội soi
Sùi
55 (53,92%)
Loét
8 (7,84%)
Loét sùi
26 (25,49%)
Thâm nhiễm
13 (12,75%)
Độ mô học
Biệt hóa vừa
68 (66,67%)
Biệt hóa kém
19 (18,63%)
Tuyến nhầy
13 (12,75%)
Tế bào nhn
2 (1,96%)
Giai đoạn bệnh
II
40 (39,22%)
III
18 (17,65%)
IV
44 (43,14%)
Cơ quan di căn
Không di căn
58 (56, 86%)
Gan
21 (20,59%)
Phổi
6 (5,89%)
Buồng trứng
3 (2,9%)
Phúc mạc
6 (5, 89%)
Khác
8 (7,8%)
Nhận xét: Vị trí u ở đại tràng phải có tỉ
lệ cao nhất 41,18%; đứng thứ hai ở trực tràng
37,25%; đại tràng trái thấp nhất 21,57%.
Dạng tổn thương sùi chiếm tỉ lệ cao nhất là
53,92%. Phân độ mô bệnh học biệt hóa vừa
chiếm tỉ lệ cao nhất là 66,67%. BN chủ yếu
phát hiện bệnh ở giai đoạn IV chiếm 43,14%;
giai đoạn II và III chiếm lần lượt là 39,22%;
17,65%. Tỉ lệ di căn gan cao nhất chiếm
20,59%; di căn phổi, phúc mạc, khác lần lượt
5,89 %; 5.89%; 7,8%.
3.2. Kết quả điều trị
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
181
Bảng 3. Đặc điểm phương thức điều trị
Đặc điểm
N (%)
Phẫu thuật
Triệt căn
81 (79,41%)
Triệu chứng
18 (17,65%)
Hóa chất
Tân bổ trợ
3 (2,94%)
Bổ trợ
55 (53,92%)
Giảm nhẹ
44 (43,14%)
Xạ trị
Tân bổ trợ
3 (2,94%)
Giảm nhẹ
8 (7,84%)
Phối hợp điều trị đích
Có
12 (11,16%)
Không
90 (88,24%)
Nhận xét: Tỉ lệ phu thuật triệt căn chiếm cao nhất là 79,41%. Tỉ lệ hóa chất bổ trợ
53,92%; hóa chất giảm nhẹ 43,14% trong đó có phối hợp điều trị đích chiếm 11,16%. Tỉ lệ xạ
trị chiếm 10,78%.
Bảng 4. Sống thêm toàn bộ
Thời gian theo dõi
Tỉ lệ sống thêm toàn bộ (%)
< 12 tháng
85,29
12 – 24 tháng
80,39
24 – 36 tháng
74,51
> 36 tháng
59,80
Biểu đồ 1. Sống thêm toàn bộ
Nhận xét: Trung vị sống thêm toàn bộ (OS) là 34 tháng, trung bình là 34 ± 19 tháng.