Đánh giá sơ bộ sự ô nhiễm và xu hướng biến đổi của DDT trong đất tại Hà Nội

§¸nh gi¸ s¬ bé sù « nhiÔm vµ xu h­íng biÕn ®æi<br /> cña DDT trong ®Êt t¹i Hµ Néi<br /> ThS. Vò §øc Toµn<br /> Khoa M«i tr­êng - tr­êng §¹i häc Thuû Lîi<br /> <br /> Tãm t¾t: Mét sè chÊt h÷u c¬ « nhiÔm khã ph©n huû (DDT, DDE, DDD) ®­îc lùa chän ®Ó ph©n<br /> tÝch trong c¸c mÉu ®Êt t¹i Hµ Néi. §Þa ®iÓm lÊy mÉu ®­îc lÊy ngÉu nhiªn vµ ®¹i diÖn cho khu vùc<br /> nghiªn cøu. KÕt qu¶ thu ®­îc cho thÊy, nång ®é cña DDT tæng n»m trong kho¶ng tõ nhá h¬n giíi<br /> h¹n ph¸t hiÖn (ND) ®Õn 171,83 ng/g khèi l­îng kh«. Ph©n tÝch vÒ thµnh phÇn phÇn tr¨m cña DDT<br /> vµ c¸c s¶n phÈm biÕn ®æi cña DDT cho thÊy, Ýt cã nguån « nhiÔm bæ sung vµo ®Êt trong thêi gian<br /> gÇn ®©y. Nång ®é DDT tæng cã xu h­íng gi¶m trong thêi gian tõ n¨m 1992 ®Õn n¨m 2006.<br /> Tõ kho¸: ¤ nhiÔm, DDT, ®Êt, xu h­íng.<br /> <br /> I. §Æt vÊn ®Ò lµ trung t©m vÒ c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp vµ<br /> Trong sè c¸c chÊt g©y ¶nh h­ëng ®Õn m«i ®« thÞ, ®ång thêi còng tËp trung nhiÒu vïng<br /> tr­êng, c¸c chÊt h÷u c¬ « nhiÔm khã ph©n huû n«ng nghiÖp ë n¨m huyÖn ngo¹i thµnh. Nghiªn<br /> (POP) hiÖn ®ang nhËn ®­îc sù quan t©m, cøu t¹i Hµ Néi cña Vò §øc Th¶o vµ c¸c céng<br /> nghiªn cøu s©u réng cña céng ®ång khoa häc sù n¨m 1992, ®· ph¸t hiÖn cã sù tån d­ ë hµm<br /> trªn toµn thÕ giíi. Theo Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi, l­îng ®¸ng kÓ trong ®Êt cña DDT vµ c¸c chÊt<br /> c¸c chÊt nµy cã kh¶ n¨ng g©y ung th­ vµ hµng biÕn ®æi tõ DDT (DDE vµ DDD). DDE (1,1-<br /> lo¹t ¶nh h­ëng xÊu ®Õn hÖ thÇn kinh, hÖ miÔn diclo-2,2-bis (4-clophenyl) eten) vµ DDD (1,1-<br /> dÞch vµ hÖ néi tiÕt cña con ng­êi. Chóng cã thÓ diclo-2,2-bis (4-clophenyl) etan) lµ c¸c s¶n<br /> tÝch tô trong nhiÒu thµnh phÇn cña m«i tr­êng phÈm biÕn ®æi cã kh¶ n¨ng ®éc h¬n vµ th­êng<br /> (®Êt, n­íc, kh«ng khÝ, thùc vËt) vµ ph¸t t¸n ë ®i kÌm víi DDT trong c¸c thµnh phÇn cña m«i<br /> kho¶ng c¸ch xa so víi nguån th¶i. §Ó b¶o vÖ tr­êng. Bëi vËy, sinh vËt sèng th­êng bÞ nhiÔm<br /> søc khoÎ con ng­êi vµ chÊt l­îng m«i tr­êng, ®éc ®ång thêi c¸c chÊt trªn. Mçi chÊt l¹i cã 3<br /> nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi ®· tham gia c«ng ®ång ph©n do vÞ trÝ kh¸c nhau cña nguyªn tö Cl<br /> ­íc Stockholm, mét c«ng ­íc toµn cÇu nh»m trong c«ng thøc cÊu t¹o, trong ®ã c¸c ®ång<br /> h¹n chÕ vµ tiÕn tíi lo¹i bá hoµn toµn ¶nh h­ëng ph©n phæ biÕn nhÊt lµ p,p’-DDT, p,p’-DDE vµ<br /> cña POP. p,p’-DDD. Bµi b¸o nµy giíi thiÖu kÕt qu¶<br /> ViÖt Nam, còng nh­ nhiÒu n­íc kh¸c, ®ang nghiªn cøu cña chóng t«i vµo n¨m 2006 vÒ c¸c<br /> tån t¹i c¸c vÊn ®Ò vÒ « nhiÔm bëi mét sè hãa chÊt trªn t¹i Hµ Néi nh»m ®¸nh gi¸ t×nh h×nh «<br /> chÊt b¶o vÖ thùc vËt thuéc nhãm POP, ®iÓn nhiÔm t¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i, ®ång thêi so s¸nh<br /> h×nh lµ Diclorodiphenyl tricloroetan (DDT). víi c¸c nghiªn cøu trong qu¸ khø, tõ ®ã ®¸nh<br /> DDT ®· tõng ®­îc sö dông ë ViÖt Nam víi gi¸ xu h­íng biÓn ®æi cña chóng theo thêi gian.<br /> khèi l­îng lín, chñ yÕu dïng lµm thuèc trõ s©u<br /> vµ thuèc diÖt muçi. Theo kÕt qu¶ tõ dù ¸n ®iÒu II. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu<br /> tra cña Trung t©m c«ng nghÖ xö lý m«i tr­êng, a. Ph­¬ng ph¸p lÊy mÉu<br /> thuéc Bé T­ lÖnh Ho¸ häc, kiÓm kª ban ®Çu vÒ C¸c mÉu ®Êt ®­îc lÊy vµo th¸ng 2 n¨m<br /> tæng l­îng thuèc b¶o vÖ thùc vËt tån ®äng, qu¸ 2006, gåm 60 mÉu t¹i c¸c x· vµ thÞ trÊn, thuéc<br /> h¹n cÇn tiªu huû hiÖn nay trªn ph¹m vi toµn 5 huyÖn ngo¹i thµnh Sãc S¬n, §«ng Anh, Gia<br /> quèc lµ kho¶ng 300 tÊn, trong ®ã cã kho¶ng 10 L©m, Tõ Liªm, Thanh Tr× vµ néi thµnh Hµ Néi.<br /> tÊn DDT. §©y lµ c¸c khu vùc ®¹i diÖn cña Hµ Néi. C¸c<br /> Trong c¸c tØnh thµnh cña ViÖt Nam, Hµ Néi mÉu ®­îc lÊy xung quanh nh÷ng khu vùc n«ng<br /> <br /> <br /> 12<br /> nghiÖp ®ång thêi ®­îc lÊy ngÉu nhiªn t¹i c¸c ®­êng kÝnh trong 0,32 mm vµ chiÒu dÇy líp<br /> khu vùc cã ho¹t ®éng ®« thÞ vµ ho¹t ®éng c«ng mµng lµ 0,25 m. ChÊt chuÈn chøa c¸c chÊt<br /> nghiÖp nh»m cã c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ møc ®é p,p’-DDT p,p’-DDE vµ p,p’-DDD víi nång ®é<br /> tån l­u chÊt nghiªn cøu. C¸c mÉu ®Êt ®­îc lÊy, 200 ng/l ®­îc mua tõ c«ng ty Supelco cña<br /> b¶o qu¶n, vËn chuyÓn vµ xö lý s¬ bé trong §øc.<br /> phßng thÝ nghiÖm theo tiªu chuÈn ViÖt Nam Hµm l­îng cña chÊt nghiªn cøu trong ®Êt<br /> (TCVN) gåm TCVN 4046 - 85 (ph­¬ng ph¸p ®­îc x¸c ®Þnh theo ph­¬ng ph¸p chuÈn ngo¹i,<br /> lÊy mÉu ®Êt trong khu vùc n«ng nghiÖp), sö dông diÖn tÝch pic s¾c ký ®Ó tÝnh to¸n.<br /> TCVN 4047 - 85 (®Êt trång trät - ph­¬ng ph¸p §­êng chuÈn gåm s¸u ®iÓm víi mçi chÊt ph©n<br /> chuÈn bÞ ®Êt ®Ó ph©n tÝch), TCVN 5297 – 1995 tÝch ®­îc x©y dùng b»ng c¸ch sö dông c¸c<br /> (chÊt l­îng ®Êt - c¸ch lÊy mÉu - c¸c yªu cÇu dung dÞch pha lo·ng tõ dung dÞch chuÈn vµ ®Òu<br /> chung), TCVN 6857 - 2001 (chÊt l­îng ®Êt - cã hÖ sè tuyÕn tÝnh lín h¬n 0,99. Hµm l­îng<br /> ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¶n ®Ó m« t¶ ®Êt) vµ tiªu DDT tæng lµ tæng hµm l­îng cña p,p’-DDE,<br /> chuÈn cña HiÖp héi tiªu chuÈn quèc tÕ (ISO p,p’-DDD vµ p,p’-DDT.<br /> 10381-5:2005: chÊt l­îng ®Êt – lÊy mÉu – phÇn HiÖu suÊt thu håi ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c<br /> 5. H­íng dÉn tr×nh tù kh¶o s¸t sù « nhiÔm ®Êt ë mÉu thªm, chuÈn bÞ theo ph­¬ng ph¸p ®· c«ng<br /> c¸c khu ®Êt ®« thÞ vµ c«ng nghiÖp). bè cña Mehmet Emin Aydin vµ c¸c céng sù<br /> T¹i mçi ®Þa ®iÓm, mÉu ®Êt ®­îc lÊy ®Òu lµ n¨m 2006. ChÊt chuÈn cña p,p′-DDE, p,p′-DDD<br /> mÉu trén gåm n¨m mÉu thµnh phÇn, trong ®ã vµ p,p′-DDT, ®­îc ®­a vµo mÉu thªm ®Ó ®¹t<br /> bèn mÉu ®­îc lÊy t¹i bèn gãc cña mét h×nh hµm l­îng 40 ng/g cho mçi chÊt. HiÖu suÊt thu<br /> vu«ng (10 x 10 m2) vµ mÉu cßn l¹i ®­îc lÊy ë håi cña c¸c chÊt trªn tõ viÖc ph©n tÝch mÉu<br /> giao ®iÓm cña hai ®­êng chÐo. §é s©u lÊy mÉu thªm cho kÕt qu¶ trong kho¶ng tõ 80% ®Õn<br /> lµ 5 cm ®Êt bÒ mÆt. C¸c mÉu ®Êt ®­îc trén ®Òu, 98%. Giíi h¹n ph¸t hiÖn cña ph­¬ng ph¸p lµ<br /> ph¬i kh« ë nhiÖt ®é phßng råi cho qua r©y cã 0,02 ng/g khèi l­îng kh« víi p,p′-DDT, p,p′-<br /> cì lç 1 mm. MÉu ®Êt sau khi xö lý s¬ bé ®­îc DDD vµ p,p′-DDE. Mét mÉu tr¾ng ®­îc ph©n<br /> b¶o qu¶n ë 4oC. C¸c mÉu ®­îc vËn chuyÓn vµ tÝch víi mçi lo¹t n¨m mÉu ®Êt vµ ®Òu kh«ng<br /> ph©n tÝch t¹i phßng thÝ nghiÖm cña khoa Ho¸, ph¸t hiÖn thÊy chÊt nghiªn cøu. C¸c tÝnh to¸n<br /> tr­êng ®¹i häc Khoa häc øng dông Basel, Thuþ hµm l­îng cña chÊt nghiªn cøu kh«ng qui ®æi<br /> Sü vµo ®Çu th¸ng 3 n¨m 2006. vÒ hiÖu suÊt thu håi. Sè mÉu lÆp ®­îc ph©n tÝch<br /> b. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch b»ng 10% sè mÉu ®Êt vµ ®é lÖch chuÈn cña c¸c<br /> ChÊt nghiªn cøu ®­îc ph©n tÝch theo ph­¬ng mÉu lÆp ®Òu nhá h¬n 15%. C¸c hµm l­îng tÝnh<br /> ph¸p cña Tanabe vµ c¸c céng sù thuéc Tr­êng to¸n ®­îc tÝnh trªn khèi l­îng kh« cña mÉu<br /> ®¹i häc Ehime, NhËt B¶n. Ph­¬ng ph¸p ph©n ®Êt.<br /> tÝch sö dông ®· ®­îc c«ng bè vµ ¸p dông trªn<br /> nhiÒu c«ng tr×nh vµ t¹p chÝ cã uy tÝn quèc tÕ. III. KÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> C¸c ho¸ chÊt sö dông ®Òu thuéc lo¹i tinh khiÕt a. Møc ®é tån l­u cña DDT trong ®Êt t¹i<br /> ph©n tÝch vµ ®­îc mua tõ c«ng ty Fluka cña Hµ Néi<br /> Thuþ Sü. KÕt qu¶ ph©n tÝch cho thÊy, DDT vµ c¸c chÊt<br /> ViÖc x¸c ®Þnh hµm l­îng chÊt nghiªn cøu chuyÓn ho¸ tõ DDT tån l­u t¹i Hµ Néi ë ph¹m<br /> ®­îc thùc hiÖn trªn thiÕt bÞ s¾c ký khÝ (ký hiÖu vi réng vµ ®­îc ph¸t hiÖn ë 47 mÉu trªn tæng sè<br /> Varian Star 3400Cx) kÕt nèi khèi phæ (ký hiÖu 60 mÉu. T¹i khu vùc n«ng nghiÖp cña Hµ Néi,<br /> Varian Saturn 2000) cã trang bÞ bé b¬m mÉu tù DDT tæng ®­îc t×m thÊy ë hµm l­îng cao. Hµm<br /> ®éng (ký hiÖu Varian 8200Cx). Cét s¾c ký mao l­îng DDT tæng n»m trong kho¶ng tõ ND ®Õn<br /> qu¶n sö dông, ký hiÖu SPB-5 (5% Phenyl/95% 171,83 ng/g. Gi¸ trÞ trung b×nh cña DDT tæng<br /> Dimethyl Polysiloxan), cã chiÒu dµi 30 m, cña c¸c mÉu n«ng nghiÖp (89,86 ± ®é lÖch<br /> <br /> <br /> 13<br /> chuÈn cña tËp mÉu 47,17 ng/g) thÊp h¬n kh«ng trung t©m vµ c¸c vïng ngo¹i « cña Hµ Néi, n»m<br /> nhiÒu so víi gi¸ trÞ tèi ®a cho phÐp cña DDT trong kho¶ng tõ 7 ®Õn 80 ng/g. §Õn n¨m 2000,<br /> trong ®Êt theo tiªu chuÈn TCVN 5941 – 1995 nghiªn cøu cña §Æng §øc NhËn vµ c¸c céng sù<br /> (nång ®é DDT < 100 ng/g). Tuy nhiªn, vÉn cã tiÕp tôc x¸c ®Þnh ®­îc tæng hµm l­îng POP<br /> mét sè mÉu cã DDT tæng v­ît qu¸ ng­ìng trung b×nh trong c¸c mÉu bïn ë Hµ Néi vµo<br /> trªn. KÕt qu¶ cho thÊy trong 8 mÉu thuéc khu mïa m­a lµ 583 ng/g vµ gi¶m ®i mét nöa vµo<br /> vùc cã ho¹t ®éng n«ng nghiÖp cña huyÖn Sãc mïa kh«. Trong ®ã, hµm l­îng DDT chiÕm tíi<br /> S¬n, Tõ Liªm vµ Thanh Tr×, hµm l­îng DDT 62% tæng hµm l­îng POP trung b×nh. Nguån «<br /> tæng lÇn l­ît lµ 161,84; 163,75; 102,25; nhiÔm DDT ®­îc §Æng §øc NhËn vµ c¸c céng<br /> 106,26; 162,76; 168,27, 164,38 vµ 171,83 ng/g. sù gi¶i thÝch b¾t nguån tõ c¸c chÊt tÈy trïng<br /> DDT tõng ®­îc sö dông lµm thuèc trõ s©u vµ ®ang sö dông, th«ng qua viÖc hµm l­îng DDT<br /> diÖt muçi t¹i ViÖt Nam víi khèi l­îng lín tæng ph¸t hiÖn t¹i bÖnh viÖn hoÆc c¸c khu vùc<br /> tr­íc khi bÞ cÊm vµo n¨m 1994. Do vËy, d©n c­ trong néi thµnh Hµ Néi lµ kh¸ cao. Vµo<br /> nguyªn nh©n chÝnh cña tån d­ DDT trong ®Êt lµ mïa m­a n¨m 2000, hµm l­îng trung b×nh cña<br /> kÕt qu¶ cña viÖc sö dông chÊt nµy tõ nh÷ng DDT tæng cña c¸c mÉu bïn lÊy tõ kªnh r¹ch<br /> thËp kû tr­íc. gÇn khu bÖnh viÖn B¹ch Mai vµ §¹i La cã gi¸<br /> T¹i c¸c khu vùc kh¸c nh­ khu c«ng nghiÖp, trÞ 1.300 ng/g.<br /> trung t©m cña Hµ Néi vµ c¸c khu trung t©m cña Nghiªn cøu kh¸c cña §Æng Quang H­ng vµ<br /> n¨m huyÖn ngo¹i thµnh, DDT tæng còng ®­îc céng sù n¨m 1999 [52] ®· t×m thÊy DDT tæng<br /> t×m thÊy vµ n»m trong kho¶ng tõ ND ®Õn 67,82 t¹i n­íc bÒ mÆt cña mét sè hå vµ kªnh trong<br /> ng/g (gi¸ trÞ trung b×nh 21,22 ± ®é lÖch chuÈn néi thµnh Hµ Néi. Hµm l­îng trung b×nh cña<br /> cña tËp mÉu 22,67 ng/g). Nguyªn nh©n tån l­u DDT tæng t¹i c¸c ®iÓm nghiªn cøu lµ 31,7 ±<br /> cã thÓ do viÖc dïng DDT ®· tõng ®­îc dïng 60,4 ng/l. Theo nghiªn cøu cña NguyÔn Hïng<br /> lµm thuèc diÖt muçi trong khu vùc d©n c­. Minh vµ c¸c céng sù n¨m 2001, DDT tæng<br /> HiÖn t¹i, th«ng tin vÒ mËt ®é DDT ®· sö dông còng ph¸t hiÖn thÊy trong mÉu s÷a cña 42<br /> t¹i khu vùc nghiªn cøu ch­a c«ng bè trong b¸o ng­êi t¹i Hµ Néi víi gi¸ trÞ hµm l­îng trung<br /> c¸o nµo. Trong thêi gian tõ 1957 ®Õn 1994, ®· b×nh lµ 2.100 ng/g. C¸c gi¸ trÞ DDT ®· c«ng bè<br /> cã 24.024 tÊn th­¬ng phÈm DDT ®· ®­îc dïng ë trªn lµ cao vµ rÊt ®¸ng lo ng¹i. Cïng víi sù<br /> ë ViÖt Nam víi môc ®Ých diÖt muçi. Râ rµng, tån l­u DDT tæng trong c¸c mÉu ®Êt ®· ph©n<br /> ®©y lµ mét nguån « nhiÔm víi khèi l­îng lín tÝch, c¸c sè liÖu trªn ®· nhÊn m¹nh sù tån l­u ë<br /> vµ cã kh¶ n¨ng ®· ®­îc sö dông t¹i c¸c khu vùc ph¹m vi réng cña chÊt nghiªn cøu t¹i Hµ Néi.<br /> trung t©m cña ViÖt Nam nh­ Hµ Néi. b. Sù biÕn ®æi cña DDT trong ®Êt t¹i Hµ Néi<br /> So s¸nh víi c¸c vïng kh¸c trªn thÕ giíi, hµm DDT tõng ®­îc sö dông t¹i ViÖt Nam tõ<br /> l­îng DDT tæng trong c¸c mÉu ®Êt t¹i Hµ Néi n¨m 1949 ®Õn n¨m 1994. Sau ®ã chÊt nµy bÞ<br /> t­¬ng tù víi hµm l­îng DDT tæng trong c¸c mÉu cÊm sö dông do c¸c t¸c ®éng ®Õn con ng­êi vµ<br /> ®Êt t¹i Th­îng H¶i (18 – 142 ng/g), nhá h¬n t¹i m«i tr­êng. Th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ thµnh<br /> Tasman, Niu Dil©n (30 – 34.500 ng/g) hoÆc t¹i phÇn phÇn tr¨m cña DDT, DDD vµ DDE trong<br /> B¾c Kinh (0,77 – 2.178 ng/g) vµ cao h¬n so víi c¸c mÉu ®Êt cã thÓ ®­a ra c¸c kÕt luËn vÒ sù<br /> Bang San Paulo, Brasil (0,12 – 11,01 ng/g). biÕn ®æi cña DDT, thêi gian x©m nhËp vµo ®Êt<br /> Bªn c¹nh viÖc tån l­u trong ®Êt, theo thêi còng nh­ ®iÒu kiÖn ph©n huû cña chÊt nµy. Tõ<br /> gian, DDT còng ®· x©m nhËp vµo c¬ thÓ ng­êi sè liÖu ph©n tÝch thu ®­îc, phÇn tr¨m trung<br /> vµ c¸c thµnh phÇn m«i tr­êng kh¸c t¹i Hµ Néi. b×nh cña DDT vµ c¸c chÊt chuyÓn ho¸ tõ DDT<br /> Theo kÕt qu¶ ph©n tÝch n¨m 1997 cña §Æng so víi DDT tæng trong 60 mÉu ®Êt t¹i Hµ Néi<br /> §øc NhËn vµ c¸c céng sù, hµm l­îng DDT gi¶m dÇn theo trËt tù: p,p’-DDE (54,4%) ><br /> tæng trong trÇm tÝch t¹i c¸c kªnh trong khu vùc p,p’-DDD (25,5%) > p,p’-DDT (20,1%).<br /> <br /> <br /> 14<br />  p,p' - DDE p,p' - DDD p,p' - DDT tæng cña c¸c mÉu ®Êt t¹i Hµ Néi n»m trong<br /> kho¶ng tõ 0,75 ®Õn 0,99 (trung b×nh 0,79). Do<br /> 100%<br /> ®ã, cã thÓ kÕt luËn lµ Ýt cã nguån th¶i míi cña<br /> DDT t¹i khu vùc nghiªn cøu. NÕu cã nguån<br /> 75% DDT nhËp lËu vµ ®­îc sö dông t¹i Hµ Néi th×<br /> còng sÏ lµ kh«ng ®¸ng kÓ vµ kh«ng ¶nh h­ëng<br /> 50% lín ®Õn tån d­ cña chÊt nµy trong ®Êt.<br /> c. Xu h­íng biÕn ®æi l­îng tån d­ cña DDT<br /> 25%<br /> trong ®Êt t¹i Hµ Néi<br /> So s¸nh víi kÕt qu¶ vÒ tån d­ DDT tõ c¸c<br /> nghiªn cøu trong qu¸ khø, xu h­íng biÕn ®æi<br /> 0%<br /> Sóc S ơ n Đông Anh Gia Lâm Nội t hành Từ Li êm Thanh Tr ì cña c¸c chÊt trªn theo thêi gian cã thÓ ®­îc<br /> Hà Nội<br /> ®¸nh gi¸. Theo nghiªn cøu cña Vò §øc Th¶o vµ<br /> Đị a đ i ểm l ấy m ẫu<br /> c¸c céng sù, hµm l­îng DDT trong ®Êt t¹i Hµ<br /> H×nh 1. PhÇn tr¨m trung b×nh cña DDT, DDE vµ Néi c¸c n¨m 1992 (4 mÉu ®Êt), n¨m 1995 (8<br /> DDD trong mÉu ®Êt ë Hµ Néi mÉu ®Êt), n¨m 1998 (8 mÉu ®Êt) vµ n¨m 2001 (8<br /> mÉu ®Êt) lÇn l­ît n»m trong kho¶ng tõ 59,7 ®Õn<br /> DDT cã thÓ bÞ ph©n huû bëi vi sinh vËt trong 970,6 ng/g (trung b×nh 268,27 ng/g), tõ 159,7<br /> m«i tr­êng t¹o thµnh DDD ë ®iÒu kiÖn yÕm khÝ ®Õn 940,5 ng/g (trung b×nh 182,56 ng/g), tõ 49,7<br /> vµ t¹o thµnh DDE ë ®iÒu kiÖn hiÕu khÝ. Trong ®Õn 870,5 ng/g (trung b×nh 120,36 ng/g) vµ tõ<br /> mïa kh« ë miÒn B¾c ViÖt Nam, sù chuyÓn ho¸ ë 51,7 ®Õn 850,5 ng/g (trung b×nh 103,23 ng/g).<br /> ®iÒu kiÖn hiÕu khÝ ®­îc thóc ®Èy dÉn ®Õn DDE Theo nghiªn cøu cña chóng t«i n¨m 2006 (60<br /> ®­îc t¹o thµnh nhiÒu h¬n DDD, lµm phÇn tr¨m mÉu ®Êt), DDT tæng n»m trong kho¶ng tõ ND<br /> trung b×nh cña DDE lín h¬n. Mét lý do kh¸c ®Õn 171,83 ng/g (trung b×nh 56,68 ng/g). Râ<br /> xuÊt ph¸t tõ viÖc c¸c mÉu ®­îc lÊy ®Õn ®é s©u rµng, tån d­ cña DDT tæng trong ®Êt t¹i Hµ Néi<br /> 5cm bÒ mÆt. T¹i ®é s©u nµy, ho¹t ®éng cña vi cã xu h­íng gi¶m theo thêi gian tõ n¨m 1992<br /> sinh vËt chñ yÕu lµ tõ vi sinh vËt hiÕu khÝ. ®Õn n¨m 2006. ViÖc gi¶m hµm l­îng cña DDT<br /> Nghiªn cøu cña Ramesh vµ c¸c céng sù t¹i vïng trong ®Êt lµ phï hîp víi kÕt luËn Ýt cã nguån th¶i<br /> khÝ hËu nhiÖt ®íi cña Ên §é còng cã kÕt qu¶ bæ sung trong thêi gian gÇn ®©y, thu ®­îc tõ<br /> t­¬ng tù. viÖc ®¸nh gi¸ thµnh phÇn phÇn tr¨m cña DDT vµ<br /> Trong c¸c th­¬ng phÈm cña DDT kh«ng cã c¸c chÊt biÕn ®æi (DDE vµ DDD) ë trªn.<br /> Nồng độ trung bình của DDT (ng/g)<br /> DDE. MÆt kh¸c, phÇn tr¨m cña p,p’-DDT n»m<br /> trong kho¶ng tõ 65 ®Õn 80% vµ phÇn tr¨m cña 300 268.27<br /> <br /> p,p’-DDD lín nhÊt lµ 4%, tuú theo n¬i s¶n xuÊt<br /> 182.56<br /> DDT. V× vËy, viÖc phÇn tr¨m trung b×nh cña<br /> 200<br /> DDE vµ DDD lín h¬n so víi DDT trong c¸c<br /> 120.36 103.23<br /> mÉu ®Êt ®· ph¶n ¸nh sù ph©n huû ®¸ng kÓ cña<br /> DDT theo thêi gian. 100 56.68<br /> <br /> Theo nghiªn cøu cña Jiang vµ c¸c céng sù,<br /> khi tû sè hµm l­îng (p,p’-DDE + p,p’-<br /> 0<br /> DDD)/DDT tæng t¹i ®Þa ®iÓm nghiªn cøu lín 1992 1995 1998 2001 2006<br /> <br /> h¬n 0,5 th× sù biÕn ®æi cña DDT d­íi t¸c ®éng Năm lấy mẫu<br /> <br /> <br /> cña m«i tr­êng ®· diÔn ra ®¸ng kÓ vµ Ýt cã H×nh 2. Xu h­íng biÕn ®æi cña hµm l­îng DDT tæng<br /> trong ®Êt ë Hµ Néi<br /> nguån th¶i míi cña DDT t¹i thêi ®iÓm kh¶o s¸t.<br /> Tû sè hµm l­îng (p,p’-DDE + p,p’-DDD)/DDT<br /> <br /> 15<br />  KÕt luËn Nh­ vËy, sù biÕn ®æi cña DDT trong ®Êt t¹i<br /> KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu n¨m 2006 cña chóng Hµ Néi ®ang diÔn ra theo chiÒu h­íng cã lîi cho<br /> t«i ®· cho thÊy cã sù tån l­u ë ph¹m vi réng cña m«i tr­êng. Tuy nhiªn, tån d­ cña DDT trong<br /> DDT vµ c¸c chÊt biÕn ®æi tõ DDT (DDE vµ ®Êt vÉn ë møc ®é ®¸ng kÓ vµ viÖc t×m thÊy chÊt<br /> DDD) trong ®Êt t¹i Hµ Néi. Bªn c¹nh ®ã, kÕt nghiªn cøu trong phÇn lín c¸c mÉu ®Êt lµ rÊt<br /> qu¶ x¸c ®Þnh tû lÖ c¸c chÊt trªn trong c¸c mÉu ®¸ng chó ý. Theo ý kiÕn cña chóng t«i, nªn cã<br /> ®Êt biÓu thÞ sù ph©n hñy cña DDT ®· diÔn ra tõ c¸c ph©n tÝch x¸c ®Þnh tån d­ cña chóng trong<br /> l©u vµ hµm l­îng cña DDT trong ®Êt cã xu c¸c n¨m tiÕp theo, ®ång thêi tiÕp tôc thùc hiÖn<br /> h­íng gi¶m trong kho¶ng thêi gian tõ n¨m 1992 c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý nh»m ng¨n ngõa c¸c<br /> ®Õn n¨m 2006. nguån « nhiÔm DDT bæ sung vµo m«i tr­êng.<br /> <br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> 1. Trung t©m c«ng nghÖ xö lý m«i tr­êng, Bé T­ lÖnh Hãa häc (2005), “Dù ¸n xö lý, tiªu huû<br /> l­îng thuèc b¶o vÖ thùc vËt tån ®äng, qu¸ h¹n sö dông vµ cÊm l­u hµnh ë ViÖt Nam”, Hµ Néi<br /> 2. Aydin, M.E., Tor, A., Ozcan, S., (2006), “Determination of selected polychlorinated<br /> biphenyls in soil by miniaturised ultrasonic solvent extraction and gas chromatography-mass-<br /> selective detection”, Anal Chim Acta 577, pp. 232-237.<br /> 3. Gaw, S.K, Wilkins, A.L., Kim, N.D., Palmer, G.T., Robinson, P., (2006), “Trace element<br /> and DDT concentrations in horticultural soils from the Tasman, Waikato and Auckland regions of<br /> New Zealand”, Science of The Total Environment 355, pp. 31–47.<br /> 4. Hung, D.Q., Thiemann, W., (2002), “Contamination by selected chlorinated pesticides in<br /> surface waters in Hanoi, Vietnam”, Chemosphere 47, pp. 357-367.<br /> 5. International Organization for Standardization (ISO), (2005), Soil quality -- Sampling -- Part<br /> 5: Guidance on the procedure for the investigation of urban and industrial sites with regard to soil<br /> contamination (ISO 10381-5:2005).<br /> 6. Jiang. G. –b., Yang, R. –q., Lv. A. –h., Shi. J. –b., (2005), “The levels and distribution of<br /> organochlorine pesticides (OCPs) in sediments from the Haihe River, China”, Chemosphere 61, pp.<br /> 347-354.<br /> 7. Kannan, K., Battula, S., Loganathan, B.G., Hong, C.-S., Lam, W.H., Villeneuve, D.L.,<br /> Sajwan, K., Giesy, J.P., Aldous, K.M., (2003), “Trace organic contaminants, including toxaphene<br /> and trifluralin, in cotton field soils from Georgia and South Carolina, USA”, Archives of<br /> Environmental Contamination and Toxicology 45, pp. 30–36.<br /> 8. Kishimba, M.A., Henry, L., Mwevura, H., Mmochi, A.J., Mihale, M., Hellar, H., (2004),<br /> “The status of pesticide pollution in Tanzania”, Talanta 64, pp. 48–53.<br /> 9. Minh, N.H, Someya, M., Minh, T.B., Kunisue, T., Iwata, H., Watanabe, M., Tanabe, S., Viet,<br /> P.H., Tuyen, B.C., (2004), “Persistent organochlorine residues in human breast milk from Hanoi<br /> and Ho Chi Minh City, Vietnam: contamination, accumulation kinetics and risk assessment for<br /> infants”, Environmental Pollution 129, pp. 431-441.<br /> 10. Nakata, H., Hirakawa, Y., Kawazoe, M., Nakabo, T., Arizono, K., Abe, S.I., Kitano, T.,<br /> Shimada, H., Watanabe, I., Li, W., Ding, X., (2005), “Concentrations and compositions of<br /> organochlorine contaminants in sediments, soils, crustaceans, fishes and birds collected from Lake<br /> Tai, Hangzhou Bay and Shanghai city region, China”, Environmental Pollution 133, pp. 415–429.<br /> 11. Nhan, D.D, Carvalho, F.P., Am, N.M., Tuan, N.Q., Yen, N.T.H., Villeuneve, J.-P., Cattini,<br /> C., (2001), “Chlorinated pesticides and PCBs in sediments and molluscs from freshwater canals in<br /> the Hanoi region”, Environmental Pollution 112, pp. 311–320.<br /> <br /> <br /> 16<br />  12. Ramesh, A., Tanabe, S., Murase, H., Subramanian, A. N., Tatsukawa, R., (1991),<br /> “Distribution and behaviour of persistent organochlorine insecticides in paddy soil and sediments in<br /> the tropical environment: A case study in South India”, Environmental Pollution 74, pp. 293-307.<br /> 13. Rissato, S.R., Galhiane, M.S., Ximenes, V.F., Rita M.B. de Andrade, Talamoni, J.L.B.,<br /> Libanio, M., Marcos V. de Almeida, Apon, B.M., Cavalari, A.A., (2006), “Organochlorine<br /> pesticides and polychlorinated biphenyls in soil and water samples in the North-eastern part of Sao<br /> Paulo State, Brazil”, Chemosphere 65, pp. 1949-1958.<br /> 14. Thao, V.D., Toan, V.D., (2005), “Time trend variation of Persistent Organochlorine residues<br /> in soils from Vietnam”, Regional Symposiums on Chemical Engineering, November Hanoi,<br /> Vietnam, pp. 351-360.<br /> 15. Zhang, H., Lu, Y., Dawson, R.W., Shi, Y., Wang, T., (2005), “Classification and ordination<br /> of DDT and HCH in soil samples from the Guanting Reservoir, China”, Chemosphere 60, pp. 762–<br /> 769.<br /> 16. Zhu, Y., Liu, H., Xi, Z., Cheng, H., Xu, X., (2005), “Organochlorine pesticides (DDTs and<br /> HCHs) in soils from the outskirts of Beijing, China”, Chemosphere 60, pp. 770-778.<br /> <br /> Abstract<br /> Contamination and temporal trend by DDT residue<br /> in surface soils in Ha Noi<br /> <br /> Selected persistent organic pollutants residues (DDT, DDE, DDD) were analysed in the surface<br /> soils of Ha Noi, Viet Nam. The sampling locations were chosen at random with an attempt to get<br /> them evenly distributed over selected region. Results show that ΣDDT concentrations ranged from<br /> not detected (ND) to 171,83 ng/g. Investigation of the ratio of DDT and its metabolites in the soil<br /> samples indicates that there is little recent input of DDT in the study area. The decreasing trends of<br /> ΣDDT levels during the period from 1992 to 2006 are observed.<br /> Keywords: Contamination, DDT, soil, temporal trend.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 17<br />