TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
195
ĐÁNH GIÁ THỜI GIAN SỐNG THÊM TOÀN BỘ CỦA ERLOTINIB
TRONG ĐIỀU TRỊ BƯỚC MỘT BỆNH NHÂN UNG THƯ PHỔI
KHÔNG TẾ BÀO NHỎ GIAI ĐOẠN TIẾN XA CÓ ĐỘT BIẾN EGFR
Đỗ Mai Linh1, Đỗ Hùng Kiên1, Hoàng Bảo Ngọc1
TÓM TẮT24
Mục tiêu: Đánh giá thời gian sống thêm toàn
bộ và một số yếu tố liên quan của erlotinib trong
điều trị bước 1 bệnh nhân (BN) ung thư phổi
không tế bào nhỏ (UTPKTBN) giai đoạn muộn
có đột biến EGFR.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu mô tả hồi cứu, tiến hành trên 302 BN
UTPKTBN giai đoạn IV có đột biến EGFR, được
điều trị bước 1 bằng erlotinib tại Bệnh viện K từ
tháng 3/2018 đến tháng 3/2023. Đánh giá thời
gian sống thêm toàn bộ và một số yếu tố liên
quan.
Kết quả: Trung vị thời gian sống thêm toàn
bộ là 35 tháng. Sống thêm toàn bộ 1 năm đạt
93,6%; 2 năm đạt 67,3% và 3 năm đạt 46,3%.
Sống thêm toàn bộ cao hơn có ý nghĩa thống kê ở
nhóm BN có chỉ số PS từ 0 đến 1, mang đột biến
mất đoạn exon 19 và được điều trị bước 2 bằng
osimertinib.
Kết luận: Điều trị erlotinib bước 1 cho BN
UTPKTBN giai đoạn muộn có đột biến EGFR
đem lại kết quả khả quan.
Từ khóa: Ung thư phổi không tế bào nhỏ,
đột biến EGFR, erlotinib.
1Bệnh viện K
Chịu trách nhiệm chính: Đỗ Mai Linh
Email: dr.linhdo@gmail.com
Ngày nhận bài: 23/8/2024
Ngày phản biện:30/8/2024
Ngày chấp nhận đăng: 03/10/2024
SUMMARY
EVALUATING THE OVERALL
SURVIVAL OF THE FIRST-LINE
ERLOTINIB TREATMENT IN
ADVANCED NON-SMALL CELL LUNG
CANCER HARBORING EGFR
MUTATION
Objectives: Evaluate the overall survival
(OS) and related factors of erlotinib as the first-
line treatment for advanced non-small lung
cancer (NSCLC) patients harboring EGFR
mutation.
Methods: Descriptive research, 302 NSCLC
patients at the last stage harboring EGFR
mutation treated with erlotinib from March 2018
to March 2023 in Vietnam National Cancer
Hospital.
Results: Median OS was 35 months. OS at
1-year was 93.6%; OS at 2-year was 67.3% and
OS at 3-year was 46.3%. OS was statistically
significantly longer in patients with ECOG PS
from 0 to 1, carrying Del19 and receiving
osimertinib as the second-line treatment.
Conclusions: The first-line erlotinib
treatment for advanced NSCLC patients with
EGFR mutations is highly effective.
Keywords: Non-small cell lung cancer,
EGFR mutation, erlotinib.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư phổi (UTP) là bệnh lý ác tính có
tỷ lệ mắc và tử vong cao trong số các loại
ung thư thường gặp. Tại Việt Nam, tính
chung cho cả hai giới, UTP đứng thứ 2 chỉ
HỘI THẢO HÀNG NĂM PHÒNG CHỐNG UNG THƯ TP. HỒ CHÍ MINH - LẦN THỨ 27
196
sau ung thư gan hơn hơn 26 nghìn trường
hợp mắc chiếm tỷ lệ 14,4% tổng số ca ung
thư. Điều trị loại bệnh này dựa vào thể mô
bệnh học, giai đoạn bệnh, kết quả xét nghiệm
sinh học phân tử, thể trạng và điều kiện kinh
tế từng BN. Chiếm phần lớn các trường hợp
UTP là nhóm UTPKTBN (tỷ lệ từ 85 -
90%)[1-3].
Đối với loại mô bệnh học này, khi đã ở
giai đoạn di căn xa, các liệu pháp toàn thân là
lựa chọn đầu tay trong điều trị. Cùng sự phát
triển và tiến bộ không ngừng của y học,
nhiều đột biến dẫn đường đã được xác định
có liên quan đến cơ chế bệnh sinh của
UTPKTBN, trong đó hay gặp nhất phải kể
đến các đột biến EGFR với tần suất cao trên
chủng tộc châu Á. Điều trị bước 1 bằng các
thuốc ức chế tyrosine kinase (TKIs) như
erlotinib đã được chứng minh mang lại hiệu
quả khả quan cho BN UTPKTBN có đột biến
EGFR giai đoạn tiến xa với nhiều lợi ích
vượt trội so với hóa trị truyền thống[4].
Tại Việt Nam từ nhiều năm trở lại đây,
ngày càng nhiều người bệnh chẩn đoán
UTPKTBN giai đoạn muộn có đột biến
EGFR được tiếp cận với các thuốc nhắm
trúng đích ngay từ những bước đầu điều trị.
Kết quả đem lại rất khả quan và đáng khích
lệ. Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài này với
mục tiêu: “Đánh giá thời gian sống thêm
toàn bộ của erlotinib trong điều trị bước 1
UTPKTBN có đột biến EGFR”.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu: 302 BN
chẩn đoán UTPKTBN giai đoạn muộn có đột
biến EGFR, được điểu trị bước 1 bằng
erlotinib liều 150mg/ngày.
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn: Tuổi từ 18
trở lên; chẩn đoán xác định UTPKTBN bằng
kết quả mô bệnh học, chẩn đoán giai đoạn IV
theo AJCC; có đột biến EGFR exon 19 hoặc
exon 21 làm trên mẫu máu hoặc mẫu mô, xác
định bằng xét nghiệm giải trình tự gen NGS;
có chỉ số toàn trạng trước điều trị (ECOG
PS) từ 0 đến 3; chức năng gan, thận và các
xét nghiệm cơ bản trong giới hạn cho phép;
được điều trị erlotinib lần đầu và ít nhất 3
tháng tính đến thời điểm kết thúc nghiên cứu.
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ: Các trường
hợp không đáp ứng được ít nhất một trong
các tiêu chuẩn lựa chọn trên; những BN
ngưng dùng thuốc khi bệnh chưa có dấu hiệu
tiến triển vì lý do chủ quan của người bệnh
và người nhà; BN không theo dõi được; mắc
từ 2 ung thư trở lên; được biết hoặc nghi ngờ
quá mẫn với bất kỳ thành phần nào của thuốc
nghiên cứu.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu
mô tả, hồi cứu.
2.2.2. Thời gian nghiên cứu: Từ tháng
3/2018 đến tháng 3/2023.
2.2.3. Địa điểm nghiên cứu: Bệnh viện
K.
2.2.4. Cỡ mẫu: Chọn cỡ mẫu thuận tiện.
2.2.5. Các bước tiến hành:
- BN đáp ứng tiêu chuẩn lựa chọn sẽ
được đánh giá và ghi nhận các thông tin theo
bệnh án nghiên cứu.
- Xử lý và phân tích số liệu: Các số liệu
thu thập được mã hóa trên máy vi tính và xử
lý bằng phần mềm thống kê SPSS phiên bản
20.0.
2.3. Đạo đức nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện vì mục đích
khoa học. Thông tin các bệnh nhân được bảo
mật. Nghiên cứu đã được Hội đồng Đạo đức
của Trường Đại học Y Hà Nội thông qua
nhằm đảm bảo tính đạo đức, khoa học và khả
thi của đề tài theo số NCS30/ĐHYHN-
HĐĐĐ.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
197
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Sống thêm toàn bộ
Hình 1. Thời gian sống thêm toàn bộ
Bảng 1. Thời gian sống thêm toàn bộ
Trung vị (tháng)
Min (tháng)
Max (tháng)
1 năm (%)
2 năm (%)
3 năm (%)
35
9
60
93,6
67,3
46,3
Nhận xét: Trung vị sống thêm toàn bộ đạt 35 tháng, ngắn nhất 9 tháng, dài nhất 60 tháng.
Tỷ lệ BN còn sống tại thời điểm 1 năm đạt 93,6%; 2 năm đạt 67,3% và 3 năm đạt 46,3%.
3.2. Liên quan giữa sống thêm toàn bộ và một số yếu tố
3.2.1. Sống thêm toàn bộ theo tiền sử hút thuốc:
Hình 2. Thời gian sống thêm toàn bộ theo tiền sử hút thuốc
HỘI THẢO HÀNG NĂM PHÒNG CHỐNG UNG THƯ TP. HỒ CHÍ MINH - LẦN THỨ 27
198
Bảng 2. Thời gian sống thêm toàn bộ theo tiền sử hút thuốc
Hút thuốc
Thời gian sống thêm toàn bộ
p
Min
(tháng)
Max
(tháng)
1 năm
(%)
2 năm
(%)
3 năm
(%)
Không (n = 204)
8,0
60,0
94,6
65,3
46,8
0,13
Có (n = 98)
9,0
60,0
91,6
71,9
46,6
Nhận xét: Trung vị thời gian sống thêm toàn bộ của nhóm không hút thuốc so với nhóm
hút thuốc không có sự khác biệt với p > 0,05.
3.2.2. Thời gian sống thêm toàn bộ theo toàn trạng PS:
Hình 3. Thời gian sống thêm toàn bộ theo toàn trạng PS
Bảng 3. Thời gian sống thêm toàn bộ theo toàn trạng PS
PS
Thời gian sống sống thêm toàn bộ
p
Trung vị
(tháng)
Min
(tháng)
Max
(tháng)
1 năm
(%)
2 năm
(%)
3 năm
(%)
0 - 1 (n = 271)
36
8
60
94,5
67,4
47,8
< 0,01
≥ 2 (n = 31)
30
8
37
84,7
59,5
29,8
Nhận xét: Trung vị thời gian sống thêm toàn bộ của nhóm BN có PS từ 0 - 1 là 36 tháng,
cao hơn so với nhóm PS ≥ 2 là 30 tháng với sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).
3.2.3. Thời gian sống thêm toàn bộ theo đột biến gen EGFR:
Hình 4. Thời gian sống thêm toàn bộ theo đột biến gen EGFR
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
199
Bảng 4. Thời gian sống thêm toàn bộ theo đột biến gen EGFR
Loại đột biến
Thời gian sống thêm toàn bộ
p
Trung vị
(tháng)
Min
(tháng)
Max
(tháng)
1 năm
(%)
2 năm
(%)
3 năm
(%)
Exon 19 (n = 179)
37
9
60,0
95,8
76,7
51,2
< 0,01
Exon 21 (n = 121)
24
8
60,0
90,1
52,0
37,4
Đột biến kép trên
cùng exon 21 (n=2)
15
15
15
-
-
-
Nhận xét: Trung vị thời gian sống thêm
toàn bộ của nhóm mang đột biến exon 19 cao
hơn so với nhóm đột biến exon 21 (37 tháng
so với 24 tháng), sự khác biệt có ý nghĩa
thống kê (p < 0,05). Nhóm mang đột biến
kép trên cùng exon 21 có trung vị sống thêm
toàn bộ ngắn hơn các nhóm còn lại (15
tháng).
3.2.4. Thời gian sống thêm toàn bộ theo
tình trạng di căn não:
Hình 5. Thời gian sống thêm toàn bộ theo tình trạng di căn não
Bảng 5. Thời gian sống thêm toàn bộ theo tình trạng di căn não
Di căn não
Sống thêm toàn bộ
p
Trung vị
(tháng)
Min
(tháng)
Max
(tháng)
1 năm
(%)
2 năm
(%)
3 năm
(%)
Không (n = 210)
36
8
60
94,0
67,6
46,9
0,31
Có (n = 92)
28
8
60
92,7
66,7
44,4
Nhận xét: Trung vị thời gian sống thêm toàn bộ của nhóm có di căn não là 28 tháng, thấp
hơn nhóm không di căn não là 36 tháng, tuy nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê với
p > 0,05.