TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 488 - THÁNG 3 - SỐ 2 - 2020
193
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ferretti A., Monaco E., Giannetti S. và cộng
sự. (2011). A medium to long-term follow-up of
ACL reconstruction using double gracilis and
semitendinosus grafts. Knee Surg Sports Traumatol
Arthrosc, 19(3), 473–478.
2. Webster K.E., Feller J.A., Hartnett N. và cộng
sự. (2016). Comparison of Patellar Tendon and
Hamstring Tendon Anterior Cruciate Ligament
Reconstruction: A 15-Year Follow-up of a Randomized
Controlled Trial. Am J Sports Med, 44(1), 83–90.
3. Sajovic M., Vengust V., Komadina R. và cộng
sự. (2006). A prospective, randomized
comparison of semitendinosus and gracilis tendon
versus patellar tendon autografts for anterior
cruciate ligament reconstruction: five-year follow-
up. Am J Sports Med, 34(12), 1933–1940.
4. Ahldén M., Kartus J., Ejerhed L. và cộng sự.
(2009). Knee laxity measurements after anterior
cruciate ligament reconstruction, using either
bone-patellar-tendon-bone or hamstring tendon
autografts, with special emphasis on comparison
over time. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc,
17(9), 1117–1124.
5. Ibrahim S.A.-R., Al-Kussary I.M., Al-Misfer
A.R.K. và cộng sự. (2005). Clinical evaluation of
arthroscopically assisted anterior cruciate ligament
reconstruction: patellar tendon versus gracilis and
semitendinosus autograft. Arthroscopy, 21(4),
412–417.
6. Karikis I., Desai N., Sernert N. và cộng sự.
(2016). Comparison of Anatomic Double- and
Single-Bundle Techniques for Anterior Cruciate
Ligament Reconstruction Using Hamstring Tendon
Autografts: A Prospective Randomized Study With
5-Year Clinical and Radiographic Follow-up. The
American Journal of Sports Medicine, 44(5), 1225–
1236.
7. Zaffagnini S., Marcacci M., Lo Presti M. và
cộng sự. (2006). Prospective and randomized
evaluation of ACL reconstruction with three
techniques: a clinical and radiographic evaluation
at 5 years follow-up. Knee Surg Sports Traumatol
Arthrosc, 14(11), 1060–1069.
8. Gifstad T., Sole A., Strand T. và cộng sự.
(2013). Long-term follow-up of patellar tendon
grafts or hamstring tendon grafts in endoscopic
ACL reconstructions. Knee Surg Sports Traumatol
Arthrosc, 21(3), 576–583.
9. Keays S.L., Bullock-Saxton J.E., Keays A.C. và
cộng sự. (2007). A 6-year follow-up of the effect
of graft site on strength, stability, range of motion,
function, and joint degeneration after anterior
cruciate ligament reconstruction: patellar tendon
versus semitendinosus and Gracilis tendon graft.
Am J Sports Med, 35(5), 729–739.
ĐÁNH GIÁ THỬ NGHIỆM ĐỘC TÍNH TẾ BÀO
CỦA MẢNH VÁ HỘP SỌ PEEK
Lê Thị Hồng Nhung*, Lưu Đình Mùi**, Nguyễn Lai Thành***
TÓM TẮT50
Nghiên cứu thử nghiệm đánh giá độc tính tế bào
của mảnh vá hộp sọ do Viện nghiên cứu và phát triển
vật liệu y sinh - Công ty cổ phần y sinh Ngọc Bảo chế
tạo từ vật liệu y sinh polyether ether ketone (PEEK).
Mục tiêu:
đánh giá khả năng gây độc cho tế bào thận
phôi người (HEK 293) của chất liệu mảnh xương sọ
PEEK.
Vật liệu, phương pháp:
cho phơi nhiễm bột
mảnh xương sọ PEEK với tế bào HEK 293 ở các dải
nồng độ và thời gian tang dần.
Kết quả:
Tế bào ở tất
cả các giếng đều có hình thái tế bào và mức độ tăng
sinh bình thường hoàn toàn tương đương với đối
chứng. Kết luận: Vật liệu xương sọ nhân tạo PEEK
không có tác động độc tính gây chết trên dòng tế bào
HEK293 và có thể được coi là an toàn ở mức độ tế bào.
Từ khóa:
Độc tính tế bào, mảnh sọ PEEK, tạo
hình hộp sọ
*Trường đại học Y Hà Nội
**Viện Nghiên cứu và Phát triển vật liệu Y sinh
***Đại học Quốc gia Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Lê Thị Hồng Nhung
Email: nhunglehmu@gmail.com
Ngày nhận bài: 9.01.2020
Ngày phản biện khoa học: 26.2.2020
Ngày duyệt bài: 10.3.2020
SUMMARY
INVITRO EVALUATION OF CYTOTOXICITY
OF PEEK SKULL IMPLANT
Experimental research on the cytotoxicity to
evaluate the skull PEEK implants was created by the
Institute for Research and Development of biomedical
materials Inst - Biomedical joint stock company Ngoc
Bao from the biomedical material polyether ether
ketone (PEEK). Target: Assess the cytotoxicity of PEEK
skull implant material to human embryos kidney 293
(HEK 293). Material, method: to skull implants PEEK
powder exposure with HEK cells 293 in the strips of
concentration and duration of the gradual tangent. The
result: cells in all wells have cell morphology and
normal levels of proliferation are equivalent to the
opposite. Conclusion: The material of skull implant
PEEK does not have a lethal toxic effect on the HEK293
cell and can be considered safe at the cellular level.
Keywords:
cytotoxicity, PEEK skull implant,
cranioplasty
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Độc tính tế bào (cytotoxicity) là yếu tố quan
trọng đối với một sản phẩm cấy ghép y tế theo
ISO 10993 và TCVN. Mảnh vá hộp sọ PEEK là
sản phẩm được chế tạo từ vật liệu y sinh
polyether ether ketone (PEEK). Đây là một loại
vietnam medical journal n02 - MARCH - 2020
194
nhựa nhiệt dẻo có các đặc tính cơ học như độ
bền, tính đàn hồi và sinh học giống như xương
tự nhiên. Mảnh vá hộp sọ được sử dụng để tạo
hình khuyết sọ cho các trường hợp không thể sử
dụng xương tự thân của chính bệnh nhân vì
nhiều lý do khác nhau, như xương bị vỡ vụn sau
chấn thương, mất xương hoặc sử dụng xương tự
thân nhưng sau một thời gian bị tiêu xương gây
sập lún. Đã có nhiều vật liệu được sử dụng để
thay thế mô xương sọ để tạo hình vùng khuyết
xương, trong số đó, PEEK được đánh giá có
nhiều đặc tính phù hợp sinh học, đặc biệt là có
tính phù hợp mô và không gây độc cho tế bào.
Viện nghiên cứu và phát triển vật liệu y sinh
đã nghiên cứu, chế tạo thành công mảnh vá hộp
sọ PEEK bằng hai phương pháp: ép phun và in
3D. Trong nghiên cứu này, chúng tôi đánh giá
khả năng gây độc cho tế bào của sản phẩm sau
khi chế tạo ở giai đoạn hoàn thiện nhằm đảm
bảo tiêu chuẩn cấy ghép trên lâm sàng. Mục
tiêu:
“Đánh giá tỷ lệ sống của tế bào thận phôi
người trong môi trường chứa vật liệu thử với
nồng độ và thời gian tăng dần”
II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP
2.1 Vật liệu
- Để thử nghiệm độc tính tế bào: Mảnh vá
hộp sọ PEEK sau khi hoàn thiện qui trình chế tạo
được nghiền nhỏ thành hạt nhỏ.Quá trình thực
hiện thao tác phải đảm bảo vô trùng, không có
tác động của hóa chất, nhiệt độ để tránh tác
động đến mẫu nghiên cứu.
Xương sọ PEEK, ký hiệu PEEK -XS
2.2 Phương pháp và quy trình thực hiện
2.2.1.Chuẩn bị tế bào HEK293
- Dụng cụ và thiết bị nuôi cấy: Chai nuôi cấy
T25, pipette và tip 1000µl, tip 200 µl, tip10 µl,
buồng đếm tế bào, tủ ấm nuôi tế bào (37oC,
5%CO2), máy ly tâm Hettich EBA 270.
- Một số hóa chất khác: PBS, Trypsin 0.25%/
EDTA 0.02%
Bảng 2: Thành phần môi trường nuôi cấy
tế bào
Thành phần
Nồng độ
Huyết thanh thai bò (FBS -
Fetal Bovine Serum)
10%v/v
Penicillin
100µg/mL
Streptomycin
100U/mL
DMEM High Glucose
Bổ sung tới đủ
lượng cần pha
- Dòng tế bào HEK293 là dòng tế bào thận
phôi người (Human Embryonic Kidney), là một
dòng tế bào thương mại được sử dụng phổ biến
trong các nghiên cứu trên tế bào, đặc biệt là
chuyển nạp gen, biểu hiện protein và đánh giá
độc tính của hóa chất-vật liệu. Tế bào được
dùng thử nghiệm có nguồn gốc từ ATCC và lưu
giữ trong ngân hàng tế bào, bộ môn Sinh học Tế
bào, khoa Sinh học, trường ĐHKHTN. Tế bào
HEK293 có hình dạng đa giác, khả năng phân
chia mạnh và sức sống ổn định qua nhiều lần
cấy chuyển. Môi trường nuôi cấy được chuẩn bị
như trong Bảng 2.
- Hoạt hóa và nuôi cấy tế bào HEK293 trong
1-2 tuần với 3 lần cấy chuyển để ổn định dòng
tế bào trước khi tiến hành kiểm tra tác động của
vật liệu (Hình 1).
Hình 1. Hình thái tế bào HEK293 trong điều
kiện nuôi cấy ổn định
2.2.2. Chuẩn bị mẫu vật liệu
- Dụng cụ nghiền mẫu gồm: Thanh dũa mài
bằng kim loại cứng, panh gắp mẫu, đĩa petri
đựng mẫu và ống eppendorf (chứa mẫu sau khi
nghiền) (Hình 2. Tất cả các dụng cụ đều phải
được khử trùng ướt (121oC, 20 phút) và sấy khô
trước khi sử dụng.
Các vật liệu thử nghiệm được nghiền nhỏ
bằng cơ học (Hình 2). Sau khi nghiền nhỏ, các
mẫu được đựng trong ống Eppendorf 1.5mL, khử
trùng trước khi pha vào trong môi trường nuôi tế
bào để phòng tránh trường hợp bị nhiễm vi
khuẩn khi xử lý nghiền mẫu.
Hình 2. Hình ảnh mẫu trước và sau khi
nghiền nh bằng cơ học
2.2.3.Đánh giá tác động lên sức sống tế
bào bằng kit Celltiter Glo® Luminescent
Cell Viability Assay
Kit Celltiter Glo® Luminescent Cell Viability
Assay (Promega) được sử dụng trong các thử
nghiệm đánh giá tác động của một chất lên sức
sống tế bào. Kit cho phép đánh giá tỉ lệ tế bào
sống và chết dựa trên đánh giá gián tiếp thông
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 488 - THÁNG 3 - SỐ 2 - 2020
195
qua lượng ATP nội bào giải phóng từ số lượng tế
bào sống có mặt trong mỗi giếng. Cơ chế hoạt
động của kit Celltiter Glo® Luminescent là ly giải
tế bào và giải phóng ATP nội bào. ATP là năng
lượng được sử dụng để chuyển Luciferin thành
Oxyluciferin đồng thời phát ra ánh sáng ở bước
sóng 560nm (Hình 3). Tín hiệu ánh sáng được
ghi nhận bằng máy Microplate Luminescence –
Hidex Chameleon. Tế bào càng nhiều thì lượng
ATP được giải phóng ra càng lớn, ánh sáng phát
ra càng mạnh, tín hiệu máy nhận được càng cao.
Cường độ ánh sáng máy ghi nhận được ở mỗi
giếng trong đĩa nuôi cấy tỷ lệ thuận với số lượng
tế bào có trong giếng.
Hình 3. Nguyên lý hoạt động của kit Kit Celltiter Glo® Luminescent Cell Viability Assay (Promega)
Quy trình thực hiện:
- Cấy chuyển tế bào lên đĩa 96 giếng với mật độ tế bào 5000 tế bào/giếng.
- Pha vật liệu vào trong môi trường nuôi cấy theo một dải nồng độ giảm dần đều như trình bày
trong bảng 3.
Bảng 3: Dải nồng độ vật liệu thử nghiệm
Tên vật liệu
Dải nồng độ (mg/mL)
Xương sọ PEEK
0.078
0.156
0.31
0.62
1.25
5
10
- Sau 24h cấy chuyển tế bào, hút bỏ môi
trường cũ, bổ sung môi trường chứa vật liệu vào
giếng. Mỗi nồng độ vật liệu được tra vào 3 giếng
để đảm bảo dữ liệu thu được đạt độ lặp lại có
tính thống kê. Đối chứng âm là 3 giếng chứa tế
bào chỉ có môi trường nuôi cấy và không chứa
vật liệu.
- Ủ đĩa vào tủ nuôi cấy trong 48 tiếng.
- Sau đó, bổ sung 100µL Celltiter Glo® Luminescent
vào mỗi giếng chứa sẵn 100µL môi trường.
- Lắc đĩa 2000 vòng/phút trong 2 phút trên
máy lắc mẫu.
- Đo tín hiệu phát quang trên máy Microplate
Luminescence – Hidex Chameleon.
- Thu thập dữ liệu và phân tích bằng phần
mềm GraphPad Prism5.
III.KẾT QUẢ VÀ PHÂN TÍCH
Ảnh chụp tế bào ở các nồng độ thí nghiệm
khác nhau được trình bày trong Hình 4 và kết
quả phân tích mức độ tăng sinh tế bào so với đối
chứng được thể hiện trong Hình 5. Trên các kết
quả thu nhận được, ta có thể thấy hầu như
không có tác động tiêu cực của vật liệu xương sọ
lên sức sống của tế bào HEK293. Tế bào ở tất cả
các giếng đều có hình thái tế bào và mức độ
tăng sinh bình thường hoàn toàn tương đương
với đối chứng bổ sung thêm vật liệu vào môi
trường nuôi cấy.
Hình 4. Hình ảnh tế bào HEK293 sau 48 giờ phơi nhiễm với vật liệu xương sọ nhân tạo PEEK.
(A: đối chứng âm), (B,C,E,G,H ở các nồng độ bột PEEK khác nhau
vietnam medical journal n02 - MARCH - 2020
196
Hình 5. Đường biểu diễn thể hiện tỉ lệ tế bào
HEK sống so với đối chứng sau 48 giờ phơi
nhiễm vật liệu xương sọ nhân tạo
Quan sát trong ảnh có thể thấy được các
mảnh vật liệu nhỏ rất rõ ràng do chúng không tan
trong môi trường nuôi cấy vì tính chất vật lý của
bản thân vật liệu. Đường biểu diễn thể hiện tỉ lệ
tế bào HEK sống so với đối chứng sau 48 giờ phơi
nhiễm vật liệu xương sọ nhân tạo. Tỉ lệ tế bào
sống so với giếng đối chứng luôn dao động trong
khoảng 100% cho thấy không có sự tác động của
vật liệu lên sức sống tế bào kể cả ở những giếng
có nồng độ vật liệu rất cao là 5 và 10mg/mL. Kết
quả này cho thấy khá rõ ràng vật liệu không gây
ức chế tăng sinh đối với tế bào HEK293, nghĩa là
không có độc tính làm chết tế bào.
IV. KẾT LUẬN
Kết quả thử nghiệm tất cả các mẫu vật liệu
xương sọ nhân tạo PEEK đều cho thấy không có
tác động độc tính gây chết trên dòng tế bào
HEK293 và có thể được coi là an toàn ở mức độ
tế bào.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. RaeT. (2009), The toxicity of metals used in
orthopaedic prostheses. An experimentalstudy
using cultured human synovial fibroblasts, J. Bone
Joint Surg. Br. 63B; 435–440.
2. StiehlerM., LindM., MygindT., BaatrupA.,
Dolatshahi-PirouzA., Foss. F. (2008)
Besenbacher, M. Kassem, C. Bünger, Morphology,
proliferation, and osteogenicdifferentiation of
mesenchymal stem cells cultured on titanium,
tantalum, andchromium surfaces, J. Biomed.
Mater.Res.A 86 448–458.
3. CiteauA., GuicheuxJ., VinatierC., Layrolle
T.P,Nguyen P, Pilet G (2005).,In vitro biological
effects of titanium rough surface obtained by
calcium phosphate grid blasting, Biomaterials 26;
157–165. Hodge, Tissue reaction in rabbit muscle
exposed to metallic implants, J. Biomed. Mater.
Res. 1 135–149.
4. RaeT. (2011), The toxicity of metals used in
orthopaedic prostheses. An experimentalstudy
using cultured human synovial fibroblasts, J. Bone
Joint Surg. Br. 63B;435–440.
5. StiehlerM., LindM., MygindT., BaatrupA,
Dolatshahi-PirouzA., FossM., BesenbacherF.,
KassemM., BüngerC. (2008), Morphology,
proliferation, and osteogenicdifferentiation of
mesenchymal stem cells cultured on titanium,
tantalum, andchromium surfaces, J. Biomed.
Mater.Res.A 86; 448–458.
ĐÁNH GIÁ ĐỘC TÍNH PHÁC ĐỒ TOPOTECAN TRÊN BỆNH NHÂN
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG TIẾN TRIỂN TẠI BỆNH VIỆN K
Nguyễn Tiến Quang*, Lê Thanh Đức*, Đặng Tiến Giang*
TÓM TẮT51
Đặt vấn đề: Ung thư cổ tử cung là nguyên nhân
gây tử vong hàng đầu trong các ung thư sinh dục nữ.
Mặc dù hóa trị bước đầu với phác đồ có platin cho tỉ lệ
đáp ứng cao, tuy nhiên đa số các trường hợp tiến
triển trở lại sau điều trị. Việc lựa chọn các bước điều
trị tiếp theo phụ thuộc chủ yếu vào thể trạng bệnh
nhân. Các bệnh nhân ung thư cổ tử cung có tiên
lượng chung xấu, thể trạng thường kém, mục tiêu
điều trị chủ yếu là kéo dài thời gian sống thêm không
tiến triển và giảm nhẹ triệu chứng bằng đơn hóa trị.
Hiện nay có nhiều phác đồ được sử dụng trong điều
*Bệnh viện K
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Tiến Quang
Email: ntienquangbvk@gmail.com
Ngày nhận bài: 7.01.2020
Ngày phản biện khoa học: 28.2.2020
Ngày duyệt bài: 9.3.2020
trị ung thư cổ tử cung tiến triển, trong đó phác đồ đơn
trị liệu với topotecan được nghiên cứu sử dụng rộng
rãi trên thế giới. Đối tượng và phương pháp:
Nghiên cứu hồi cứu kết hợp tiến cứu trên 43 bệnh
nhân ung thư cổ tử cung tiến triển, tại bệnh viện K.
Kết quả: Độc tính trên hệ tạo huyết mức độ nhẹ.
20,9% giảm bạch cầu hạt độ 4, 18,4% giảm bạch cầu
độ 4. 11,6% thiếu máu độ 3-4, giảm tiểu cầu độ 1-2
là 65,1%. Không có BN suy gan thận nặng, tác dụng
không mong muốn chủ yếu là nôn và rối loạn chức
năng gan, chủ yếu ở mức độ nhẹ và vừa. Kết luận:
Phác đồ đơn trị liệu topotecan có hiệu quả trên bệnh
nhân ung thư cổ tử cung tiến triển thất bại với hóa trị
có platin.
Từ khóa:
Ung thư cổ tử cung tiến triển.
SUMMARY
EVALUATING TOXICITY OF TOPOTECAN IN
THE TREATMENT OF ADVANCED CERVICAL
CANCER, IN K HOSPITAL