TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 542 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
27
ĐÁNH GIÁ SỰ TUÂN THỦ KIỂM SOÁT NHIỄM KHUẨN
TRONG THỰC HÀNH ĐẶT ĐƯỜNG TRUYỀN TĨNH MẠCH TRUNG TÂM
TẠI BỆNH VIỆN TRUYỀN MÁU HUYẾT HỌC NĂM 2023
Vũ Thị Bích Huyền1, Phạm Thị Phước1, Bao Minh Hiền1,
Trần Đức Tuyên1, Vũ Thị Huế1, Phù Chí Dũng1
TÓM TẮT4
Đặt vấn đề: Đường truyền tĩnh mạch trung
tâm (TMTT) đóng vai trò không thể thiếu trong
công tác chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, việc sử
dụng gắn liền với nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh
viện do đặt đường truyền trung tâm, dẫn đến tăng
thời gian nằm viện và chi phí chăm sóc. Tuân thủ
các quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn (KSNK) là
yêu cầu bắt buộc trong việc đảm bảo giảm thiểu
nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV). NKBV được
ghi nhận là một trong những vấn đề y tế công
cộng hàng đầu trên toàn thế giới. Tại bệnh viện
Truyền máu Huyết học, đặt đường truyền tĩnh
mạch trung tâm là một thủ thuật quan trọng tại
bệnh viện.
Mục tiêu: Xác định tỷ lệ tuân thủ biện pháp
kiểm soát nhiễm khuẩn trong thực hành đặt
đường truyền TMTT của nhân viên y tế (NVYT)
và một số yếu tố liên quan tại bệnh viện Truyền
máu Huyết học.
Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt
ngang mô tả tiến cứu tiến hành trên 12 nhân viên
y tế, thực hiện đặt đường truyền cho 163 ca bệnh,
với 326 quan sát. Thời gian thu thập số liệu: từ
tháng 06/2022 đến tháng 06/2023. Tính tần số và
1Bệnh viện Truyền máu Huyết học
Chịu trách nhiệm chính: Vũ Thị Bích Huyền
Email: huyenvtb@bth.org.vn
Ngày nhận bài: 11.5.2024
Ngày phản biện khoa học: 06.8.2024
Ngày duyệt bài: 08.8.2024
tỷ lệ (%) của các đặc tính mẫu, dùng thống kê mô
tả cho biến định tính.
Kết quả: Tỷ lệ tuân thủ chung biện pháp
KSNK trong thực hành đặt đường truyền TMTT
của nhân viên là 70,86%. Nghiên cứu tìm thấy
yếu tố chức danh, trình độ có ảnh hưởng đến sự
tuân thủ của NVYT.
Kết luận: Mức độ tuân thủ KSNK trong thực
hành đặt đường truyền TMTT của NVYT tại
bệnh viện Truyền máu Huyết học chưa đạt được
tối ưu. Bệnh viện đẩy mạnh công tác đào tạo, can
thiệp thực hành nhằm duy trì và nâng cao mức độ
tuân thủ ở NVYT góp phần giảm NKBV, nâng
cao hiệu quả điều trị và chăm sóc một cách tối
ưu.
Từ khóa: Kiểm soát nhiễm khuẩn, đường
truyền TMTT, nhân viên y tế.
SUMMARY
ASSESSMENT OF COMPLIANCE OF
INFECTION CONTROL IN PRACTICE
OF CENTRAL VENOUS LINE
INSERTION AT BLOOD
TRANSFUSION AND HEMATOLOGY
HOSPITAL IN 2023
Background: Central venous lines play an
integral role in modern healthcare. However, this
use is associated with the risk of nosocomial
infections due to central catheterization, resulting
in increased length of hospital stay and health
care costs. One of the mandatory requirements in
ensuring the reduction of nosocomial infections
in health facilities is compliance with infection
HỘI NGHỊ KHOA HỌC HỘI KIỂM SOÁT NHIỄM KHUẨN VIỆT NAM – KIỂM SOÁT NHIỄM KHUẨN - HIỆN TẠI VÀ TƯƠNG LAI
28
control procedures. HAI is recognized as one of
the leading public health problems worldwide. At
the Hospital of Blood Transfusion and
Hematology, all procedures for catheterization
are performed in the operating room of the
Extraction procedure department and this is an
important procedure at the hospital.
Objective: Determining the compliance rate
of infection control measures in the practice of
placing central intravennous lines among medical
staff and some related factors at Blood
Transfusion and Hematology Hospital.
Methods: A prospective descriptive cross-
sectional study conducted on 12 medical staff,
performing central venous catheterization in 163
cases, with 326 observations. Time to collect
research data: from June 2022 to June 2023.
Calculate the frequency and percentage (%) of
the sample characteristics, using descriptive
statistics for the qualitative variable.
Result: The overall compliance rate with
infection control in the practice of intravascular
catheterization of medical staff is 70.86%. The
study found that the title and professional
qualifications are related to this compliance of
health workes.
Conclusion: The level of infection control in
the practice of establishing central venous lines
by medical staff at Blood Transfusion and
Hematology hospitals has not been optimal. The
hospital supports training, intervention and
practice of maintenance attacks and increases the
intensity of procedures in health care workers,
contributing to reducing infectious diseases,
improving treatment efficiency and providing
optimal care.
Keywords: Infection control, central venous
line, medical staff.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Tại bệnh viện Truyền máu Huyết học, đặt
đường truyền TMTT là một thủ thuật quan
trọng. Đồng thời, tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh
viện nói chung cũng như tỷ lệ nhiễm khuẩn
liên quan đường truyền TMTT nói riêng
đang là vấn đề thách thức, khó khăn lớn
trong điều trị và chăm sóc. Câu hỏi đặt ra là
thực trạng công tác KSNK trong thực hành
đặt đường truyền TMTT tại bệnh viện như
thế nào? Vì vậy, việc khảo sát thực trạng
tuân thủ kiểm soát nhiễm khuẩn trong thực
hành đặt đường truyền TMTT là một trong
những chiến lược ưu tiên, nhằm đưa ra các
chiến lược tối ưu giảm tỷ lệ NKBV. Do đó,
chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Đánh
giá sự tuân thủ kiểm soát nhiễm khuẩn trong
thực hành đặt đường truyền tĩnh mạch trung
tâm tại bệnh viện Truyền máu Huyết học”.
Mục tiêu nghiên cứu:
1. Xác định tỷ lệ tuân thủ biện pháp kiểm
soát nhiễm khuẩn trong thực hành đặt đường
truyền TMTT của nhân viên y tế tại bệnh
viện Truyền máu Huyết học năm 2023.
2. Xác định một số yếu tố liên quan đến
việc tuân thủ biện pháp KSNK trong thực
hành đặt đường truyền TMTT của nhân viên
y tế.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Dân số mục tiêu
Bác sĩ (BS), điều dưỡng (ĐD) tại các
khoa lâm sàng bệnh viện Truyền máu Huyết
học trực tiếp tham gia quá trình đặt đường
truyền TMTT.
Dân số chọn mẫu
Bác sĩ, điều dưỡng tại các khoa lâm sàng
bệnh viện Truyền máu Huyết học trực tiếp
tham gia quá trình đặt đường truyền TMTT
tại thời điểm nghiên cứu.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 542 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
29
Địa điểm
Bệnh viện Truyền máu Huyết học
Thời gian
Nghiên cứu tiến hành từ tháng 06/2022
đến tháng 06/2023 (Thu thập số liệu từ tháng
07/2022 đến tháng 05/2023).
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang
Cỡ mẫu: Chọn mẫu thuận tiện lấy tất cả
đối tượng đủ điều kiện tham gia nghiên cứu
đảm bảo tiêu chuẩn chọn mẫu.
Tiêu chuẩn chọn vào:
- Bác sĩ (BS), điều dưỡng (ĐD) làm việc
tại các khoa lâm sàng bệnh viện Truyền máu
Huyết học.
- Trực tiếp tham gia quá trình đặt đường
truyền TMTT trên người bệnh trong thời
gian khảo sát (12 nhân viên).
Tiêu chuẩn loại trừ: Bác sĩ, điều dưỡng
không trực tiếp tham gia quá trình đặt đường
truyền TMTT trong thời gian điều tra.
2.3. Phương pháp thu thập số liệu
Tuân thủ KSNK trong thực hành đặt
đường truyền TMTT: Được thực hiện bằng
phương pháp quan sát không tham gia trực
tiếp hoặc gián tiếp qua camera có sử dụng
bảng kiểm được xây dựng sẵn dựa trên bảng
kiểm của Bộ Y tế và được giám đốc bệnh
viện phê duyệt. Mỗi bảng kiểm được sử dụng
cho 01 lần quan sát thực hành đặt đường
truyền tĩnh mạch trung tâm, bao gồm trước,
trong quá trình đặt, mỗi tiêu chuẩn có 2 lựa
chọn: Có và không. Sự tuân thủ KSNK trong
đặt đường truyền TMTT được định nghĩa là
việc tuân thủ yêu cầu kỹ thuật vô khuẩn đúng
100% các nội dung.
Bảng kiểm được xây dựng theo hướng
dẫn của Bộ Y tế. Căn cứ vào các hướng dẫn
trong quy trình đặt đường truyền tĩnh mạch
trung tâm tại các cơ sở khám bệnh, chữa
bệnh của Bộ Y tế ban hành kèm theo Quyết
định số: 3671/QĐ-BYT ngày 27 tháng 9 năm
2012 (1).
Phương pháp kiểm soát sai lệch
Tuân thủ việc chọn đối tượng theo tiêu
chí chọn vào và loại ra.
Tập huấn và thống nhất định nghĩa. Quy
trình nghiên cứu thực hiện nghiêm túc.
Định nghĩa rõ ràng, cụ thể biến số.
Bảng kiểm bám sát mục tiêu nghiên cứu,
đơn giản, dễ hiểu.
Tiến hành điều tra, giám sát thử, khắc
phục ngay thiếu sót.
Xử lý và phân tích số liệu
Sử dụng Epidata 3.1 để thiết kế biểu mẫu
và nhập liệu.
Sử dụng Stata phiên bản 14.0 để phân
tích dữ kiện.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu thực hiện trên 12 nhân viên y
tế, thực hiện đặt đường truyền TMTT cho
163 ca bệnh, với 326 quan sát. Một lần đặt
đường truyền bao gồm 1 BS và 1 ĐD.
3.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu
Bảng 3.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu (N = 12)
Đặc điểm
Đối tượng
Bác sĩ (N=5)
Điều dưỡng (N = 7)
Tần số (n)
Tỷ lệ (%)
Tần số (n)
Tỷ lệ (%)
< 30 tuổi
1
20
3
42,85
30-39 tuổi
2
40
1
14,3
≥ 40 tuổi
2
40
3
42,85
HỘI NGHỊ KHOA HỌC HỘI KIỂM SOÁT NHIỄM KHUẨN VIỆT NAM – KIỂM SOÁT NHIỄM KHUẨN - HIỆN TẠI VÀ TƯƠNG LAI
30
Đặc điểm
Đối tượng
Bác sĩ (N=5)
Điều dưỡng (N = 7)
Tần số (n)
Tỷ lệ (%)
Tần số (n)
Tỷ lệ (%)
Nam
3
60
5
71,43
Nữ
2
40
2
21,57
HSTC – CĐ
3
60
2
28,57
HHTE2
1
20
0
0
TTCT
1
20
5
71,43
Cao đẳng
0
0
1
14,29
Đại học
1
20
5
71,43
Sau đại học
4
80
1
14,29
< 5 năm
2
40
3
42,86
≥ 5 năm
3
60
4
57,14
Không
1
20
5
71,43
Có
4
80
2
28,57
Không
1
20
0
0
Có
4
80
7
100
3.2. Đặc điểm của người bệnh có đặt đường truyền TMTT
Bảng 3.2. Đặc điểm của người bệnh (N = 163)
Đặc điểm
Tần số (n)
Tỷ lệ (%)
Đặt catheter TMTT nhiều nòng
132
81,0
Đặt catheter tĩnh mạch cảnh ngoài
26
16,0
Đặt catheter TMTT nhiều nòng bằng PP Seldinger
5
3,1
Huyết học người lớn 3
83
50,9
Ghép tế bào gốc
38
23,3
Huyết học người lớn 1
24
14,7
Huyết học người lớn 2
8
4,9
Huyết học trẻ em 2
5
3,1
Hồi sức tích cực
5
3,1
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 542 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
31
3.3. Thực trạng tuân thủ thực hành KSNK của NVYT
Bảng 3.3. Tỷ lệ tuân thủ KSNK chung trong thực hành đặt đường truyền TMTT
(N=326)
Biện pháp KSNK trong đặt
Tuân thủ đạt
Tần số (n=326)
Tỷ lệ (%)
Tuân thủ trong từng thao tác
Vệ sinh tay
275
84,35
Mặc PHCN
293
89,87
Khẩu trang
321
98,47
Nón
295
90,77
Áo choàng
305
93,56
Găng tay
326
100
Dép
326
100
Tháo bỏ PHCN
301
92,33
Không ra/vào
326
100
Phân loại rác
318
97,55
Tuân thủ đúng* (theo quy định đạt 100%)
231
70,86
*Tuân thủ đúng: cùng lúc thực hiện đúng quy định và quy trình, thiếu một bước là không đạt
Bảng 3.4. Tỷ lệ tuân thủ KSNK theo đối tượng (N=163)
Biện pháp KSNK trong đặt
Bác sĩ
Điều dưỡng
Tần số (n)
Tỷ lệ (%)
Tần số (n)
Tỷ lệ (%)
Thông báo vệ sinh phòng
-
-
163
100
Đánh giá vệ sinh vùng da NB
-
-
163
100
Vệ sinh tay
138
84,66
137
84,04
Mặc PHCN
150
92,02
143
87,73
Khẩu trang
160
98,16
161
98,77
Nón
155
95,68
140
85,89
Áo choàng
151
92,64
154
94,48
Găng tay
163
100
163
100
Dép/bao giày
163
100
163
100
Tháo bỏ PHCN
156
95,70
145
88,95
Trải khăn vô khuẩn
-
-
163
100
Mở dụng cụ vô khuẩn
-
-
154
94,47
Sát khuẩn da
-
-
163
100
Chọn vị trí
163
100
-
-
Sử dụng tối thiểu đường truyền
163
100
-
-
Che phủ
-
-
163
100
Không ra/vào
160
100
163
100
Phân loại rác
162
99,38
156
95,70
Xử lý ban đầu
-
-
158
96,93
Tuân thủ đúng
127
77,91
104
63,8