Đề án "Sử dụng mô hình arch và garch để phân tích và dự báo về giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam"

1

LỜI NÓI ĐẦU

Qua hơn mười năm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, nền kinh tế nước

ta đã đạt được những thành tựu và bước tiến hết sức quan trọng. Tuy nhiên, để

đạt được mục tiêu lμ đến năm 2020 đưa nước ta về cơ bản trở thành một nước

công nghiệp có cơ sở vật chất và kỹ thuật hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lý, đảm

bảo nhịp độ tăng trưởng bình quân GDP ở mức 9-10%/năm, thực hiện công

nghiệp hoá hiện đại hoá thành công thì đòi hỏi chúng ta phải có vốn rÊt lớn. Vì

vậy, để đáp ứng yêu cầu đó đến tháng 7/2000 Việt Nam đã cho ra đời trung tâm

giao dịch chứng khoán tại Thành Phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiªn trong giai ®o¹n

hiÖn nay thÞ tr−êng míi h×nh thμnh vμ cßn mang tÝnh chÊt thö nghiÖm nªn

viÖc ®−a ra nh÷ng ph©n tÝch vÒ xu h−íng biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu cho thÞ

tr−êng lμ rÊt cã ý nghÜa.

Qua mét thêi gian nghiªn cøu c¸c tμi liÖu vÒ chøng kho¸n, vÒ m« h×nh ®Ó

ph©n tÝch vÒ sù biÕn ®éng cña gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ tr−êng vμ b»ng sù

hiÓu biÕt cña em trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tμi:

Sö dông m« h×nh arch vμ garch ®Ó ph©n tÝch vμ dù b¸o

vÒ gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n viÖt nam

Đề tài được chia thành 2 phần chính:

Phần I: Những vấn đề cơ bản về chứng khoán và thị trường chứng khoán.

PhÇn nμy gåm c¸c vÊn ®Ò vÒ chøng kho¸n vμ thÞ tr−êng chøng kho¸n.

Phần II: Sử dụng mô hình ARCH và GARCH để phân tích và dự báo giá cổ

phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Trong phÇn nμy sÏ giíi thiÖu vÒ m« h×nh ARCH vμ GARCH. Sau ®ã lμ

viÖc ¸p dông m« h×nh ARCH vμ GARCH ®èi víi cæ phiÕu REE(C¬ khÝ ®iÖn

l¹nh) vμ c¸c nhËn xÐt.

MÆc dï cã nhiÒu cè g¾ng song do tÝch chÊt phøc t¹p cña vÊn ®Ò nghiªn

cøu vμ nh÷ng kiÕn thøc vÒ thÞ tr−êng chøng kho¸n cßn h¹n hÑp nªn kÕt qu¶

2

nhËn ®−îc cßn nhiÒu thiÕu sãt, viÖc ®−a ra nh÷ng ph©n tÝch vÒ sù biÕn ®éng

cña gi¸ cæ phiÕu cßn rÊt h¹n chÕ. V× vËy, em rÊt kÝnh mong sÏ nhËn ®−îc sù

gãp ý cu¶ thÇy vÒ ®Ò tμi nμy.

Trong quá trình thực hiện đề tài em đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của

các thầy cô đặc biệt là sự chỉ bảo tận tình của thầy giáo PGS-TS Hoàng Đình

Tuấn. Qua đây, em xin chân thành cảm ơn thầy đã giúp đỡ em hoàn thành đề án

này.

3

PHÇN I

NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CHỨNG KHOÁN Vμ THỊ

TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

A. Những vấn đề cơ bản về chứng khoán

I. Khái niệm chứng khoán

Chứng khoán là các công cụ để huy động vốn trung và dài hạn, các giấy tờ có

giá, có khả năng chuyển đổi, chuyển nhượng nhằm xác nhận quyền sở hữu, quan

hệ vay nợ giữa người nắm giữ nó và chủ thể phát hành ra nó. Đối với mỗi loại

chứng khoán thường có các tính chất sau:

1. Tính thanh khoản (tính lỏng) của một chứng khoán là khả năng chuyển đổi

giữa chứng khoán đó sang tiền mặt. Tính lỏng của chứng khoán thể hiện qua việc

chứng khoán đó được mua bán, trao đổi trên thị trường.

2. Tính sinh lời: Thu nhập của nhà đầu tư được sinh ra từ việc tăng giá chứng

khoán trên thị trường, hay các khoản tiền lãi được trả hàng năm.

3. Tính rủi ro: Đây là đặc trưng cơ bản của chứng khoán.Trong quá trình trao

đổi, mua đi bán lại, giá của chứng khoán bị giảm hoặc mất hoàn toàn ta gọi là rủi

ro.

II. phân loại chứng khoán

1. Cổ phiếu

Là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu và lợi ích hợp pháp đối với thu

nhập và tài sản của công ty cổ phần. Số vốn đóng góp để thành lập công ty được

chia ra thành nhiều phần nhỏ bằng nhau gọi là cổ phần. Người mua cổ phần gọi

là cổ đông. Cổ phiếu có thể được phát hành dưới dạng chứng chỉ vật chất hoặc

bút toán ghi sổ, chØ cã c«ng ty cæ phÇn míi cã cæ phiÕu. Giá trị ban đầu ghi trên

cổ phiếu là mệnh giá của cổ phiếu. Mệnh giá là giá trị danh nghĩa. Số tiền nhận

được từ khoản góp vốn gọi là cổ tức.Giá cổ phiếu giao động qua các phiên giao

4

dịch trên thị trường chứng khoán và tách rời so với mệnh giá.Cổ phiếu được chia

thành 2 loại:

a. Cổ phiếu thường: Là loại cổ phiếu không có kỳ hạn, tồn tại cùng với sự tồn

tại của công ty phát hành ra nó, nó không có lãi suất cố định, số lãi được chia

vào cuối mỗi niên độ quyết toán. Cổ đông nắm giữ cổ phiếu này có quyền bỏ

phiếu, mua cổ phiếu mới, tham gia vào đại hội cổ đông.

b. Cổ phiếu ưu đãi: Gồm 2 loại

* Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết: Là cổ phiếu dành cho các cổ đông sáng lập.

Cổ đông nắm giữ loại cổ phiếu này phải nắm giữ trong một khoảng thời gian

nhất định, không được chuyển nhượng, trao đổi.

* Cổ phiếu ưu đãi tài chính: Tưong tự như cổ phiếu thường nhưng có một số

hạn chế: cổ đông nắm giữ cổ phiếu này không được tham gia bầu cử, ứng cử vào

hội đồng quản trị, ban kiểm soát của công ty. Nhưng họ được hưởng ưu đãi về

tài chính theo mét mức cổ tức riêng biệt, có tính cố định hàng năm, ®−îc −u tiªn

chia cæ tøc vμ ph©n chia tμi s¶n cßn l¹i cña c«ng ty sau khi thanh lý, gi¶i thÓ

tr−íc cæ phiÕu th−êng.

2. Trái phiếu

Là loại chứng khoán quy định nghĩa vụ của người phát hành phải trả cho

người nắm giữ chứng khoán đó một khoản tiền xác định vào những thời hạn cụ

thể và theo những điều kiện nhất định. Đây là những chứng khoán nợ, được phát

hành dưới dạng chứng chỉ vật chất hoặc bút toán ghi sổ.Trái phiếu bao gồm các

loại sau:

a. Trái phiếu vô danh: Loại này không ghi tên trái chủ trên cả chứng chỉ và sổ

sách của các tổ chức phát hành. Việc chuyển nhượng loại trái phiếu này rất dễ

dàng nên nó thường được giao dịch trên thị trường chứng khoán.

b. Trái phiếu ghi danh: Ghi tên, địa chỉ của trái chủ trên chứng chỉ và sổ sách

của tổ chức phát hành.Loại này ít được đem trao đổi trên thị trường.

5

c. Trái phiếu chính phủ: Là loại trái phiếu do chính phủ phát hành nhằm bù

đắp cho thâm hụt ngân sách. Đây là loại chứng khoán mà các nhà đầu tư không

ưa mạo hiểm rất ưa thích vì nó hầu như không có rủi ro thanh toán.

d. Trái phiếu công trình: Lμ lo¹i tr¸i phiÕu được phát hành để huy động vốn

xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng hay công trình phúc lợi công cộng.

e. Trái phiếu công ty: Do công ty phát hành để vay vốn trung và dài hạn. Khi

công ty bán trái phiếu thì công ty là người đi vay còn người mua là chủ nợ. Công

ty phải cam kết trả cả lãi và gốc cho trái chủ như ®· nªu trong hợp đồng. Nã bao

gồm các loại: Trái phiếu có đảm bảo, trái phiếu không có bảo đảm, trái phiếu có

thể mua lại…

3. Chứng chỉ quỹ đầu tư

Là chứng khoán được phát hành bởi công ty quản lý quỹ để huy động vốn từ

các nhà đầu tư. Vốn được dùng để mua bán kinh doanh các loại chứng khoán

khác để kiếm lời, sau đó chia tiền lời đó cho các nhà đầu tư.

Cã thÓ ph©n lo¹i chøng chØ quü ®Çu t− thμnh:

a. Quỹ đầu tư chung: §ây là loại quỹ mà tất cả mọi người đều có thể tham

gia.

b. Quỹ đầu tư riêng: Chỉ giới hạn ở một nhóm người nhất định.

c. Quỹ đầu tư dạng mở: Là quỹ đầu tư trong đó nhà đầu tư có quyền bán lại

chứng chỉ quỹ đầu tư cho quỹ phát hành chứng khoán liªn tôc ®Ó huy ®éng vèn

và sẵn sàng mua lại số chứng khoán mà nó ®· phát hành ra.

d. Quỹ đầu tư cổ phiếu: Quỹ chuyên đầu tư vào một loại cổ phiếu nhất định.

e. Quỹ đầu tư trái phiếu: Là quỹ để đầu tư vào một loại trái phiếu nào đó.

g. Quỹ đầu tư hỗn hợp: Loại quỹ đầu tư vào bất kì loại chứng khoán nào nÕu

thÊy cã hiÖu qu¶.

Ngoài ra, còn có một số loại chứng khoán kh¸c (th−êng gäi lμ c«ng cô ph¸i

sinh) như: Giấy bảo đảm quyền mua cổ phiếu, các hợp đồng kì hạn, chứng

quyền…

6

B. Tổng quan về thị trường chứng khoán

I. Khái niệm thị trường chứng khoán

Để thực hiện quá trình sản xuất, chúng ta cần phải có các yếu tố: lao động,

vốn, đất đai, khoa học kỹ thuật. Trong đó vốn ngày càng đóng một vai trò quan

trọng, nhưng để có một lượng vốn lớn thì không một cá nhân nào có thể đảm

nhiệm được. Trong khi đó những người có cơ hội đầu tư sinh lãi thì thiếu vốn

còn những người có vốn thì lại ít có cơ hội đầu tư. Thực tế đó đòi hỏi cần phải có

những tổ chức trung gian nối liền giữa người thừa vốn và những người thiếu vốn.

Hệ thống ngân hàng ra đời đã đáp ứng được phần nào yêu cầu đó. Tuy nhiên,để

thu hút được các nguồn tiền tệ nhàn rỗi của xã hội và một số nguồn vốn đầu tư

trực tiếp vào sản xuất để kiếm lời tận gốc thì thị trường chứng khoán ra đời. Thị

trường chứng khoán là nơi giao dịch các loại chứng khoán theo các mục đích

khác nhau của các chủ thể tham gia vào thị trường chứng khoán.

II. Vai trò của thị trường chứng khoán trong phát triển kinh tế.

Xu thế hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực với sự ra đời của tổ chức thương

mại thế giới (WTO), của liên minh Châu Âu, của khối thị trường chung đòi hỏi

các quốc gia phải thúc đẩy phát triển kinh tế với tốc độ và hiệu quả cao.Thùc tÕ

ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®· kh¼ng ®Þnh vai trß cña thị

trường chứng khoán trong phát triển kinh tế.

1. thứ nhất, thị trường chứng khoán với việc tạo ra các công cụ có tính thanh

khoản cao, có thể tích tụ, tập trung và phân phối vốn, chuyển thời hạn của vốn

phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế.

Ở Hàn Quốc, thị trường chứng khoán đã đóng vai trò không nhỏ trong sự tăng

trưởng kinh tế trong hơn ba mươi năm, cho tới thập kỷ 90 thị trường chứng

khoán nước này đã lớn mạnh và đứng hàng thứ 13 trên thế giới góp phần tạo

mức tăng trưởng kinh tế đạt bình quân 9% năm, thu nhập quốc dân bình quân

đầu người năm 1995 là trên 10.000USD.

7

Yếu tố thông tin là yếu tố cạnh tranh trên thị trường sẽ đảm bảo cho việc phân

phối vốn một cách hiệu quả. ThÞ tr−êng tμi chÝnh lμ n¬i tiªn phong ¸p dông

c«ng nghÖ míi vμ nh¹y c¶m víi m«i tr−êng th−êng xuyªn thay ®æi. Trên thị

trường chứng khoán, tất cả các thông tin được cập nhật và được chuyển t¶i tới

tất cả các nhà đầu tư để họ có thể phân tích và định giá cho các chứng khoán.

Thị trường chứng khoán đã tạo ra một sự cạnh tranh có hiệu quả trên thị trưòng

tài chính, do đó các ngân hàng thương mại và các tổ chức tài chính phải quan

tâm tới hoạt động tài chính của họ và làm giảm chi phí tài chính.

Việc huy động vốn trên thị trường chứng khoán có thể làm tăng vốn tự có của

các công ty và giúp họ tránh các khoản vay có chi phí cao cũng như sự kiểm soát

chặt chẽ của các ngân hàng thương mại. Thị trường chứng khoán khuyến khích

tính cạnh tranh của các công ty trên thị trường.Sự tồn tại của các thị trường

chứng khoán cũng là yếu tố quyÕt ®Þnh để thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Đây là

yếu tố đảm bảo cho sự phân bổ có hiệu quả các nguồn lực trong một quốc gia

cũng như trong phạm vi quốc tế.

2. Thứ hai, thị trường chứng khoán góp phần thực hiện tái phân phối công

bằng hơn, giải toả sự tập trung quyền lực kinh tế của các tập đoàn, huy động tầng

lớp trung lưu trong xã héi, tăng cường sự giám sát của xã hội đối với quá trình

phân phối. Từ đó, tạo ra sự cạnh tranh công bằng hơn qua ®ã thúc đẩy phát triển

kinh tế, t¹o ra hiÖu qu¶, tiÕn tíi x©y dùng mét x· héi c«ng b»ng vμ d©n chñ.

3. Thứ ba, thị trường chứng khoán tạo điều kiện cho việc tách biệt giữa sở

hữu và quản lý doanh nghiệp. Khi quy mô của doanh nghiệp tăng lên thì nhu cầu

về quản lý chuyên trách cũng tăng theo. Thị trường chứng khoán tạo điều kiện

cho tiết kiệm vốn và chất xám thúc đẩy quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà

nưíc, giảm tiêu cực trong quản lý, tạo điều kiện kết hợp hài hoà lợi ích của chủ

sở hữu, nhà quản lý và những người làm công.

4. Thứ tư, hiệu quả của quốc tế hoá thị trường chứng khoán. Việc mở cửa thị

trường chứng khoán làm tăng tính lỏng và cạnh tranh trên thị trường quốc tế, cho

8

phép các công ty có thể huy động nguồn vốn rẻ hơn, tăng cường đầu tư từ bên

ngoài, ®ång thêi tăng khả năng cạnh tranh quốc tế và mở rộng cơ hội kinh doanh

cho các công ty trong nước. Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan, Malaysia là những

minh chứng ®iÓn h×nh vÒ viÖc tËn dông c¸c c¬ héi do thÞ tr−êng chøng kho¸n

mang l¹i. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần phải xét các tác động tiêu cực có thể xảy

ra như việc tăng cung tiền quá mức, áp lực của lạm phát, vấn đề chảy máu vốn.

5. Thứ năm, thị trường chứng khoán tạo điều kiện cho Chính phủ huy động

các nguồn tài chính tiền tệ của chính phủ. Đồng thời, thị trường chứng khoán

cũng cung cấp một dự báo tuyệt vời về các chu kỳ kinh doanh trong tương lai

giúp Chính phủ và các công ty đánh giá kế hoạch đầu tư cũng như việc phân bổ

các nguồn lực của họ. Thị trường chứng khoán cũng tạo điều kiện tái cấu trúc

nền kinh tế.

Ngoài những tác động tích cực trên, thị trường chứng khoán cũng có những

tác động tiêu cực nhất định như hiện tượng đầu cơ, hiện tượng xung đột quyền

lực, bong bóng giá,…làm giảm thiệt hại cho quyền lợi của các cổ đông thiểu số,

việc mua bán nội gián, thao túng thị trường làm nản lòng các nhà đầu tư tác động

tiêu cực tới tiết kiệm và đầu tư. Nhiệm vụ của các nhà quản lý thị trường là giảm

thiểu các tiêu cực của thị trường nhằm bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư và

đảm bảo tính hiệu quả của thị trường.

Như vậy, vai trò của thị trường chứng khoán được thể hiện ở nhiều khía cạnh

khác nhau. Song để vai trò đó thật sự phát huy được hiệu quả thì phụ thuộc ®¸ng

kÓ vào các chủ thể tham gia vào thị trường và sự quản lý của nhà nước.

III. Phân loại thị trường chứng khoán

1.Thị trường sơ cấp

Là nơi phát hành lÇn ®Çu chứng khoán ra c«ng chóng, tạo vốn cho tổ chức

phát hành thông qua việc bán chứng khoán cho các nhà đầu tư. Tại đây, có sự

chu chuyển tài chính trực tiếp đưa các khoản tiền nhàn rỗi tạm thời trong dân

chúng vào quá trình đầu tư, từ nguồn vốn ngắn hạn sang nguồn vốn dài hạn. Nã

9

t¹o ®iÒu kiÖn cung cÊp cho nÒn kinh tÕ nguån vèn cã thêi gian sö dông ®¸p

øng ®−îc thêi gian cÇn thiÕt cña c¸c kho¶n ®Çu t−. Thị trường sơ cấp có chức

năng là huy động vốn cho đầu tư, làm tăng thêm vốn đầu tư cho nền kinh tế. Có

hai phương pháp phát hành chứng khoán trên thị trường này là: phát hành riêng

lẻ và phát hành công chúng.

2.Thị trường thứ cấp

Là nơi diễn ra các giao dịch chứng khoán đã được phát hành trên thị trường

s¬ cấp. Thị trường thứ cấp tạo điều kiện cho thị trường sơ cấp phát triển, tăng

tiềm năng huy động vốn của các tổ chức phát hành chứng khoán. Trên thị trường

chứng khoán vừa có giao dịch của thị trường sơ cấp, vừa có giao dịch của thị

trường thứ cấp.

3. Thị trường tập trung

Là nơi mà việc giao dịch, trao đổi, mua bán chứng khoán được thực hiện

thông qua sở giao dịch chứng khoán( hay còn gọi là sàn giao dịch).

4. Thị trường phi tập trung

Hay còn gọi là thị trường OTC, thị trường này diễn ra ở bất kỳ nơi nào miễn

là nơi đó diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi chứng khoán.

5. Thị trường trái phiếu( bond market)

Là thị trường phát hành trái phiếu mới và mua đi bán lại trái phiếu cũ.

6. Thị trường cổ phiếu( the stock market)

Là thị trường phát hành cổ phiếu mới và mua đi bán lại cổ phiếu cũ. Hoạt

động của thị trường này gåm cả hai lĩnh vực đầu tư chứng khoán và kinh doanh

chứng khoán.

7. Thị trường giao ngay

Là thị trường mà việc mua bán chứng khoán theo giá thoả thuận khi ký hợp

đồng nhưng thanh toán và giao chứng khoán sau ngày ký hợp đồng một khoảng

thời gian quy định. Chøc n¨ng cña thÞ tr−êng nμy lμ huy ®éng vμ lμm t¨ng

nguån vèn.

10

8. Thị trường giao dịch kỳ hạn

Thị trường mua và bán chứng khoán theo giá thoả thuận theo hợp đồng

nhưng thanh toán và giao nhận chứng khoán sau ngày ký kết hợp đồng một

khoảng thời gian nhất định thường là 30 hoặc 60 ngày.

9. Thị trường giao dịch tương lai

Gièng như là thị trường giao dịch chứng khoán kỳ hạn nhưng khác ở chỗ:

Các hợp đồng mua bán đã được tiêu chuẩn hoá nội dung và điều kiện thực hiện

hợp đồng và phải có tiền đặt cọc th«ng qua quy chÕ ký quü để đảm bảo hợp

đồng.

IV. Các chủ thể tham gia vào thị trường chứng khoán

1. Cơ quan quản lý và vận hành thị trường: Gồm cơ quan quản lý nhà nước

và sở giao dịch chứng khoán. Các cơ quan quản lý nhà nước cã nhiÖm vô tổ

chức và quản lý hoạt động của thị trường chứng khoán. Còn sở giao dịch chứng

khoán cã vai trß vận hành thị trường chứng khoán thông qua bộ máy gồm nhiều

bộ phận khác nhau, có nhiệm vụ ban hành và giám sát việc thực hiện những quy

định điều chỉnh giao dịch chứng khoán, phát hành chứng khoán…

2. Các tổ chức phát hành

Là các tổ chức thực hiện huy động thông qua thị trường chứng khoán, cung

cấp hàng hoá cho thị trường chứng khoán. Các tổ chức phát hành là: Chính phủ

và chính quyền địa phương phát hành trái phiếu chính phủ và trái phiếu công

trình, các công ty phát hành cổ phiếu và trái phiếu công ty…

3. Các nhà đầu tư

Là những người có vốn nhàn rỗi và có nhu cầu mua bán, trao đổi chứng

khoán trên thị trường chứng khoán nhằm kiếm lời. Các nhà đầu tư quyết định

tham gia đầu tư vào chứng khoán nhằm một số mục đích: Nhằm hưởng lợi tức,

hưởng lãi suất, hưởng chênh lệch giá chứng khoán trên thị trường chứng khoán

và nắm quyền quản lý kiểm soát tổ chức phát hành. C¸c nhμ ®Çu t− gåm: Nhμ

®Çu t− c¸ nh©n vμ nhμ ®Çu t− cã tæ chøc.

11

4. Các định chế trung gian

Là các công ty chứng khoán, các công ty quản lý quỹ và các ngân hàng

thương mại, các tổ chức này thực hiện các chức năng trung gian cho các giao

dịch chứng khoán trên thị trường chứng khoán.

a. Các công ty chứng khoán: Các công ty họat động trong lĩnh vực chứng

khoán víi các nghiệp vụ cơ bản: nghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hμnh, nghiệp vụ môi

giới tư vấn vμ lưu ký chứng khoán.

b. Các công ty quản lý quỹ: Là các công ty thay mặt cho nhà đầu tư thực hiện

quản lý một hay nhiều quỹ đầu tư.

c. Các ngân hàng thương mại: Khi được phép các ngân hàng thương mại có

thể cung cấp các dịch vụ bảo quản chứng khoán, thu hồi vốn, làm đại lý phát

hành chứng khoán.

Ngoài ra, để thị trường chứng khoán hoạt động đồng bộ còn có sự tham gia

của các tổ chức khác như: tổ chức lưu ký và thanh toán bù trừ, hiệp hội các nhà

kinh doanh chứng khoán, công ty đánh giá hệ số tín nhiệm.

12

phÇn ii

sö dông m« h×nh arch vμ garch ®Ó ph©n tÝch

vμ dù b¸o gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr−êng

chøng kho¸n viÖt nam

Đã từ lâu các nhà đầu tư, phân tích tài chính đều mong muốn trả lời câu hỏi :

“Có thể dự đoán được sự biến động của giá chứng khoán?” Có rất nhiều nghiên

cứu, phân tích chuỗi giá chứng khoán đã được thực hiện nhằm tìm lời giải đáp

thoả đáng cho vấn đề trên. Theo lý thuyết định giá chứng khoán, nếu thị trường

chứng khoán hoạt động hiệu quả thì từ thông tin về giá chứng khoán trong quá

khứ không thể dự đoán được diễn biến của giá chứng khoán trong tương lai. Khi

đó, giá chứng khoán vận động một cách hoàn toàn ngẫu nhiên. Tuy nhiên trong

thực tế, kể cả ở những nước có thị trường phát triển, giả định về thị trường hiệu

quả kh«ng hẳn là phù hợp. Đặc biệt ở nước ta, thị trường chứng khoán cßn rÊt

non trÎ, mới chỉ mang tính thử nghiệm và hoạt động với khá nhiều quy định giới

hạn chặt chẽ, các nhà đầu tư bước đầu làm quen với loại hình đầu tư mới nên

trong hành vi đầu tư còn ẩn chứa những đặc điểm riêng. Điều này tạo ra những

đặc thù trong sự vận động của giá chứng khoán, do đó việc đưa ra phân tích

chuỗi thời gian về xu hướng biến động về giá cổ phiếu cho thị trường là rất có ý

nghĩa . Và đã có rất nhiều nhà kinh tế học đưa ra các mô hình khác nhau để phân

tích và dự báo về giá chứng khoán. Một trong những mô hình được coi là có hiệu

quả đó là mô hình ARCH và mô hình GARCH.

A. Lý do sö dông m« h×nh

Trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, viÖc ¸p dông c«ng cô khoa häc kü thuËt lμ rÊt

cÇn thiÕt. Th«ng qua m«n khoa häc chuyªn ngμnh (cid:31) KINH TÕ l−îng”, lμ

mét m«n khoa häc dùa trªn nÒn t¶ng cña m«n (cid:31)X¸c suÊt vμ thèng kª to¸n(cid:31)

®· h−íng con ng−êi ®i s©u vμo lÜnh vùc l−îng ho¸ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ. §Æc

13

biÖt c¸c c«ng cô thèng kª trong Eviews ®−îc x©y dùng ®Ó lËp m« h×nh vÒ

trung b×nh cã ®iÒu kiÖn vμ ph−¬ng sai cã ®iÒu kiÖn cña biÕn ngÉu nhiªn.

VÊn ®Ò vÒ thÞ tr−êng chøng kho¸n rÊt réng r·i, nã ®i s©u vμo nhiÒu lÜnh

vùc, ¸p dông nhiÒu ph©n tÝch vμ c¸c m« h×nh kinh tÕ kh¸c nhau. V× vËy, cã

rÊt nhiÒu lý do ®Ó lËp m« h×nh ARCH vμ GARCH:

1. Thø nhÊt, c¸i quan träng nhÊt cña mét nhμ ®Çu t− lμ khi ®Çu t− cÇn

lùa chän danh môc tμi s¶n nμo cã lîi nhÊt. Khi ®· cã sù quyÕt ®Þnh ®óng

®¾n vÒ danh môc tμi s¶n lùa mμ m×nh ®· lùa chän th× nhμ ®Çu t− còng cÇn

ph¶i hiÓu râ vÒ møc ®é rñi ro cña viÖc n¾m gi÷ tμi s¶n mμ m×nh ®ã. Môc

tiªu chÝnh cña c¸c nhμ ®Çu t− lμ gi¶m thiÓu rñi ro trªn thÞ tr−êng chøng

kho¸n b»ng c¸ch chän läc c¸c tμi s¶n tμi chÝnh kh¸c nhau vμo danh môc ®Çu

t− cña m×nh nh»m ®¹t ®−îc lîi nhuËn cao nhÊt.

2. Thø hai, kinh nghiÖm cho thÊy r»ng nh÷ng tμi s¶n cã lîi suÊt lín cã xu

h−íng tiÕn tíi nh÷ng lîi suÊt lín h¬n. Hay nãi c¸ch kh¸c, sù giao ®éng cña

lîi suÊt xuÊt hiÖn hiÖn t−îng tù t−¬ng quan chuçi hay ph−¬ng sai cña sai sè

kh«ng ®ång ®Òu do ®ã ph¶i sö dông m« h×nh kinh tÕ l−îng ARCH vμ

GARCH ®Ó kiÓm chøng cho vÊn ®Ò ®ã.

3. Thø ba, ®Ó cã thÓ thÊy ®−îc sù biÕn ®éng vÒ gi¸ vμ møc ®é giao ®éng

trong lîi suÊt c¸c phiªn giao dÞch. Ngoμi ra, c¸c nhμ ®Çu t− cÇn ph¶i dù b¸o

c¸c kho¶ng tin cËy thay ®æi theo thêi gian mét c¸ch chÝnh x¸c vμ ®Ó thu

®−îc kÕt qu¶ −íc l−îng cao h¬n th× hä ph¶i thùc hiÖn m« h×nh dù b¸o vÒ

ph−¬ng sai cã ®iÒu kiÖn.

B. Giíi thiÖu vÒ m« h×nh ARCH vμ GARCH

M« h×nh ARCH ®Æc biÖt ®−îc x©y dùng ®Ó lËp m« h×nh vμ dù b¸o vÒ

ph−¬ng sai cã ®iÒu kiÖn. Ph−¬ng sai cña biÕn phô thuéc lμ mét hμm cña biÕn

phô thuéc thêi kú tr−íc, biÕn ®éc lËp vμ c¸c biÕn ngo¹i sinh. M« h×nh

ARCH ®−îc Engle giíi thiÖu vμo n¨m 1982 vμ m« h×nh GARCH ®−îc giíi

thiÖu bëi Bollerslev vμo n¨m 1986. Nh÷ng m« h×nh nμy ®−îc sö dông réng

14

r·i trong c¸c m« h×nh to¸n kinh tÕ, ®Æc biÖt lμ trong ph©n tÝch chuçi thêi

gian tμi chÝnh gièng nh− Bollerslev, Chou, Kroner ®· thùc hiÖn vμo

n¨m1992 vμ Bolleslev, Engle, Nelson ®· tiÕn hμnh vμo n¨m 1994.

I. M« h×nh tæng qu¸t tù ®iÒu chØnh ph−¬ng sai cã ®iÒu kiÖn

kh¸c nhau ( M« h×nh GARCH)

y

x

=

1. M« h×nh GARCH(1,1) cã d¹ng:

t

εγ + t t

+

=

(1)

2 t

2 αεωδ − + 1 t

2 βδ 1 t −

(2)

Trong ®ã:

Ph−¬ng tr×nh kú väng ®−îc t¹o ra bëi (1) lμ mét hμm cña biÕn ngÉu nhiªn

víi biÓu thøc sai sè.

Ph−¬ng tr×nh ph−¬ng sai cã ®iÒu kiÖn trong (2) lμ mét hμm gåm 3 biÕn:

Kú väng: ω

Nh÷ng th«ng tin vÒ sù giao ®éng tõ thêi k× tr−íc, ®−îc x¸c ®Þnh nhê

2 1−tε

b×nh ph−¬ng phÇn d− tõ ph−¬ng tr×nh kú väng:

2 1−tδ

Ph−¬ng sai dù b¸o ë giai ®o¹n tr−íc:

Sù ®Þnh d¹ng m« h×nh th−êng ®−îc gi¶i thÝch trong thÞ tr−êng tμi chÝnh khi

cã c¸c nhμ ®Çu t− chøng kho¸n dù b¸o vÒ ph−¬ng sai cña tμi s¶n thêi kú nμy

b»ng viÖc t¹o ra mét träng sè trung b×nh trong dμi h¹n (h»ng sè) vμ ph−¬ng

sai dù b¸o ë giai ®o¹n tr−íc, nh÷ng th«ng tin vÒ sù giao ®éng tõ thêi kú

tr−íc. M« h×nh nμy phï hîp víi sù thay ®æi cña doanh lîi tμi s¶n tμi chÝnh

vμ khi lîi suÊt cña tμi s¶n xuÊt hiÖn hiÖn t−îng ph−¬ng sai cña sai sè kh«ng

®ång ®Òu.

Ph−ong tr×nh ph−¬ng sai(2) cã thÓ ®−îc biÓu diÔn theo hai c¸ch sau ®©y:

a. Thø nhÊt:

15

∞

1

j

=

2 δ t

j

−∑+ 2 εβα t −

1(

ω −

) β

j

1 =

=

tv

2 δε − t

2 t

Sai sè cña b×nh ph−¬ng doanh lîi ®−îc x¸c ®Þnh bëi chªnh lÖch:

Thay vμo ph−¬ng sai trong ph−¬ng tr×nh (2) vμ xÐt ë thêi kú (t-1) víi

)

+

=

+

2 t

v β v − t

t

2 ( εβαωε + t 1 −

1 −

ph−¬ng sai ta cã ph−¬ng tr×nh sau:

Trong ®ã, b×nh ph−¬ng c¸c sai sè lμ mét qu¸ tr×nh cña kiÓm ®Þnh

ARMA(1,1).

b. Thø hai:

+

=

+

+

zπ

Ph−¬ng tr×nh(2) cã thÓ bao gåm: c¸c biÕn ngo¹i sinh, biÕn xu thÕ z :

2 t

t

2 αεωδ 1 t −

2 βδ 1 t −

. ( '2 )

Trong ®ã: π lμ hÖ sè cña biÕn xu thÕ z

x

z = t

2 t

L−u ý r»ng dù b¸o ph−¬ng sai tõ ph−¬ng tr×nh nμy kh«ng ®¶m b¶o lμ

d−¬ng, v× vËy khi håi quy ph−¬ng tr×nh b¹n cã thÓ ®Æt:

2. M« h×nh GARCH(p, q)

Sù më réng cña m« h×nh Garch ®−îc thÓ hiÖn lμ m« h×nh Garch(p, q) cã thÓ

®−îc −íc l−îng b»ng c¸ch chän p hoÆc q lín h¬n 1. M« h×nh Garch(p, q)

q

p

=

+

2 t

i

i

j

2 εαωδ + t −

2 δβ t j −

biÓu diÔn ph−¬ng sai cã ®iÒu kiÖn cã d¹ng:

∑

∑

i

j

1 =

1 =

Trong ®ã:

p: lμ bËc cña m« h×nh GARCH.

16

q: lμ bËc cña m« h×nh ARCH.

II. M« h×nh tù håi quy víi ph−¬ng sai cã ®iÒu kiÖn kh¸c nhau (M« h×nh

ARCH)

M« h×nh ARCH lμ mét tr−êng hîp ®Æc biÖt cña ®Þnh d¹ng m« h×nh

GARCH khi kh«ng cã dù b¸o ph−¬ng sai ë c¸c thêi kú trÔ trong ph−¬ng

tr×nh ph−¬ng sai cã ®iÒu kiÖn.

1. M« h×nh ARCH- M

Èn x trong ph−¬ng tr×nh (1) m« t¶ c¸c biÕn ngo¹i sinh, c¸c biÕn xu thÕ trong

ph−¬ng tr×nh trung b×nh. V× vËy, nÕu chóng ta thay ph−¬ng sai cã ®iÒu kiÖn

vμo ph−¬ng tr×nh trung b×nh th× ta cã m« h×nh ARCH-in-Mean(M« h×nh

ARCH-M). M« h×nh ARCH-M ®· ®−îc Engle, Lilien, Robins tiÕn hμnh vμo

n¨m 1987. Khi ®ã ta cã ph−¬ng tr×nh cña m« h×nh ARCH-M nh− sau:

y

+

)1( ′

t

2 +′= x εγδγ t t t

Trong m« h×nh ARCH-M cã thÓ dïng ®é lÖch tiªu chuÈn cã ®iÒu kiÖn ®Ó

thay cho ph−¬ng sai cã ®iÒu kiÖn.

M« h×nh ARCH-M th−êng ®−îc sö dông trong c¸c øng dông tμi chÝnh

mμ ë ®ã doanh lîi cña tμi s¶n k× väng cã liªn quan ®Õn rñi ro vÒ tμi s¶n k×

väng.

2. M« h×nh ARCH bÊt ®èi xøng

Trong c¸c phiªn giao dÞch, nÕu sù thay ®æi cña gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ trªn thÞ

tr−êng lμ t¸c ®éng bÊt ®èi xøng th× sö dông m« h×nh TARCH vμ EGARCH

a. M« h×nh TARCH

M« h×nh ®−îc Zakoian giíi thiÖu vμo n¨m 1990 vμ ®−îc Glosten,

Jaganathan, Runkle thùc hiÖn vμo n¨m 1993. Trong m« h×nh nμy ph−¬ng

=

+

+

+

2 t

2 αεωδ t 1 −

2 σγε t t 1 −

1 −

2 βδ t 1 −

sai cã ®iÒu kiÖn ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau:

Trong ®ã:

17

1=tσ nÕu

0=tσ trong c¸c tr−êng hîp kh¸c.

0

vμ

0

Trong m« h×nh nμy, t¸c ®éng tèt( ) vμ t¸c ®éng tiªu cùc

0>tε

0≠γ

α lμ t¸c ®éng tÝch cùc cßn(

γα+ ) lμ t¸c ®éng tiªu cùc. NÕu

nÕu( ), c¸c t¸c ®éng nμy cã ¶nh kh¸c nhau tíi ph−¬ng sai cã ®IÒu kiÖn,

th× t¸c

®éng lμ bÊt ®èi xøng.

§Ó ®Þnh d¹ng cho bËc cao h¬n cña m« h×nh TARCH, Eviews −íc l−îng

q

p

=

+

+

2 t

i

i

j

2 εαωδ + t −

2 σγε t t 1 −

2 δβ j t −

ph−¬ng tr×nh:

∑

∑

i

j

1 =

1 =

C. ý nghÜa cña m« h×nh ARCH vμ m« h×nh GARCH

1. ViÖc ph©n tÝch vÒ gi¸ vμ lîi suÊt cña chøng kho¸n cã mét vai trß rÊt

quan träng, mét ý nghÜa lín trong kinh tÕ ®Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay

khi thÞ tr−êng chøng kho¸n n−íc ta vÉn cßn rÊt non trÎ. M« h×nh nμy ®−îc

¸p dông réng r·i trong c¸c ngμnh: to¸n kinh tÕ, tμi chÝnh, trong viÖc dù b¸o.

Tõ ®ã, gióp c¸c nhμ ph©n tÝch thÞ tr−êng cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc møc ®é rñi ro

cña viÖc n¾m gi÷ tμi s¶n, thÊy ®−îc sù biÕn ®éng cña gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ

tr−êng chøng kho¸n ®Ó ®−a ra ®−îc nh÷ng dù b¸o còng nh− c¸c kÕt luËn

nªn ®Çu t− vμo lo¹i cæ phiÕu nμo th× ®em l¹i lîi nhuËn cao nhÊt.

2. VÒ ph−¬ng diÖn thùc hμnh, víi sù tiÕn bé cña c¸c phÇn mÒm kinh tÕ

nh− Eviews lμ mét c«ng cô phæ biÕn th× viÖc ¸p dông m« h×nh ARCH vμ

GARCH cã thÓ ph©n tÝch ®−îc sù biÕn ®éng cña gi¸ chøng kho¸n. NÕu gi¸

chøng kho¸n cμng gi¶m th× møc ®é giao ®éng trong gi¸ cμng lín, hiÖn t−îng

nμy ®−îc gäi lμ hiÖu øng ®ßn bÈy ®−îc Blank ph¸t hiÖn vμo n¨m 1976. Ngoμi

ra, khi ph©n tÝch vÒ chuçi lîi suÊt cßn chØ ra ®−îc sù thay ®æi trong lîi suÊt

trung b×nh tõ ®ã thÊy ®−îc mèi liªn hÖ gi÷a lîi suÊt trung b×nh cña cæ phiÕu

trong mét phiªn víi c¸c phiªn giao dÞch kh¸c.

18

D. Mét sè c¸c kÕt qu¶ −íc l−îng theo m« h×nh ARCH vμ GARCH

cho gi¸ vμ lîi suÊt cña cæ phiÕu REE (C¬ khÝ ®iÖn l¹nh)

b»ng phÇn mÒm EVIEWS

tS , khi ®ã lîi suÊt cña chøng

Gäi gi¸ cña chøng kho¸n t¹i thêi ®iÓm t lμ

S

t

t

kho¸n trong kho¶ng thêi gian mét chu k× n¾m gi÷ tõ thêi ®Óm (t-1) ®Õn thêi

tr =ln(

S −− t 1 S

S S

t

1 −

1−t

víi t 1≥ . Hay ) víi t 1≥ , v× thÕ ta cã thÓ ®iÓm t sÏ lμ: r t =

tS th«ng qua viÖc ph©n tÝch chuçi tr .

ph©n tÝch chuçi gi¸ chøng kho¸n

Víi cæ phiÕu REE gäi lîi suÊt cña cæ phiÕu nμy lμ LSREE vμ ¸p dông víi

c«ng thøc ë trªn ta cã c¸c kÕt qu¶ −íc l−îng nh− sau.

1. BiÓu ®å chuçi gi¸ cæ phiÕu

19

100000

80000

60000

40000

20000

0

100

200

300

400

500

600

700

800

REE

2. BiÓu ®å chuçi lîi suÊt cæ phiÕu

20

.1

.0

-.1

-.2

-.3

-.4

-.5

100

200

300

400

500

600

700

800

LSREE

3. §å thÞ hμm mËt ®é vμ kiÓm ®Þnh Jarque-Bera

21

500

Series: LSREE Sam ple 1 834 Observations 834

400

300

200

M ean M edian M axim um M inim um Std. Dev. Skewness Kurtosis

0.000491 0.000000 0.067366 -0.402458 0.025921 -4.736139 72.96433

100

Jarque-Bera Probability

173219.4 0.000000

0

-0.4

-0.3

-0.2

-0.1

0.0

NhËn xÐt:

Tõ ®å thÞ cña hμm mËt ®é vμ kiÓm ®Þnh Jarque-Bara ta thÊy: Gi¸ cña cæ

phiÕu REE lμ biÕn ®éng th−êng xuyªn, lóc ®Çu gi¸ t¨ng m¹nh sau ®ã gi¶m

m¹nh råi cã xu h−íng t¨ng nhÑ. Sè lÇn lîi suÊt gi¶m (sè lÇn gi¸ gi¶m ) nhiÒu

h¬n. Møc lîi suÊt trung b×nh cña cæ phiÕu REE lμ 0.000491. Gi¸ trÞ cña

p_value lμ 0.0000 lÊy møc ý nghÜa lμ 0.05 ta thÊy chuçi LSREE kh«ng ph©n

bè chuÈn.

22

Date: 12/25/04 Time: 14:30 Sample: 1 839 Included observations: 834

Autocorrelation

Partial Correlation

AC

PAC Q-Stat

Prob

.|** | .|* | .|. | .|* | .|* | .|* | .|* | .|. | .|. | .|* | .|* | .|. | .|. | .|* | .|* | .|* | .|. | .|. | .|. | .|* | .|. | .|. | .|. | .|. | .|* | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. |

.|** | .|. | .|. | .|* | .|* | .|* | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. | *|. | .|. | .|* | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. | .|. |

1 0.280 0.280 65.682 0.000 2 0.088 0.010 72.184 0.000 3 0.053 0.027 74.507 0.000 4 0.094 0.077 81.856 0.000 5 0.124 0.083 94.780 0.000 6 0.122 0.067 107.40 0.000 7 0.073 0.015 111.89 0.000 8 0.013 -0.027 112.03 0.000 9 0.054 0.043 114.49 0.000 10 0.096 0.057 122.28 0.000 11 0.095 0.037 129.93 0.000 12 -0.002 -0.060 129.94 0.000 13 -0.018 -0.020 130.22 0.000 14 0.079 0.086 135.53 0.000 15 0.111 0.056 146.10 0.000 16 0.080 0.013 151.52 0.000 17 0.041 0.004 152.93 0.000 18 0.034 0.019 153.92 0.000 19 0.061 0.038 157.12 0.000 20 0.074 0.015 161.76 0.000 21 0.051 -0.009 164.03 0.000 22 0.007 -0.022 164.07 0.000 23 -0.024 -0.029 164.56 0.000 24 -0.007 -0.017 164.60 0.000 25 0.082 0.060 170.39 0.000 26 0.014 -0.045 170.57 0.000 27 -0.019 -0.015 170.89 0.000 28 -0.036 -0.023 172.00 0.000 29 -0.002 0.003 172.00 0.000 30 -0.029 -0.055 172.74 0.000

4. BiÓu ®å tù t−¬ng quan cña chuçi LSREE

NhËn xÐt:

Tõ l−îc ®å tù t−¬ng quan cña chuçi LSREE ta thÊy chuçi lμ chuçi kh«ng

11ρ lμ kh¸c kh«ng. V× hÖ sè t−¬ng quan trÔ 1 thêi kú kh¸c

dõng v× hÖ sè cña

kh«ng nªn cã sù thay ®æi trong lîi suÊt trung b×nh gi÷a c¸c phiªn giao dÞch

cña cæ phiÕu REE vμ g¾n víi sù thay ®æi cña phiªn tr−íc ®ã.

23

5. KiÓm ®Þnh sù thay ®æi trong lîi suÊt vμ trong sù giao ®éng

cña cæ phiÕu REE

Dependent Variable: LSREE Method: ML - ARCH (Marquardt) Date: 12/25/04 Time: 09:32 Sample(adjusted): 2 834 Included observations: 833 after adjusting endpoints Convergence not achieved after 500 iterations Variance backcast: ON

Coefficient

Std. Error

z-Statistic

Prob.

C AR(1)

0.000902 0.345280

0.001600 0.042415

0.563403 8.140502

0.5732 0.0000

Variance Equation

C ARCH(1) GARCH(1)

0.000160 0.151725 0.607774

4.86E-05 0.063077 0.115415

3.298471 2.405396 5.265974

0.0010 0.0162 0.0000

R-squared Adjusted R-squared S.E. of regression Sum squared resid Log likelihood Durbin-Watson stat

0.074159 Mean dependent var 0.069687 S.D. dependent var 0.025009 Akaike info criterion 0.517871 Schwarz criterion 1954.153 F-statistic 2.134335 Prob(F-statistic)

0.000469 0.025929 -4.679839 -4.651477 16.58055 0.000000

.35

Sö dông m« h×nh AR vμ GARCH

Inverted AR Roots

Tõ kÕt qu¶ −íc l−îng m« h×nh AR vμ GARCH rót ra nhËn xÐt:

V× hÖ sè −íc l−îng cña biÕn AR(1) lμ 0.345 d−¬ng thËt sù nªn lîi suÊt

trung b×nh cña cæ phiÕu REE trong mét phiªn giao dÞch cã liªn hÖ d−¬ng víi

sù thay ®æi trong lîi suÊt cña phiªn giao dÞch tr−íc ®ã. Møc giao ®éng trong

lîi suÊt cña cæ phiÕu REE cã kh¸c nhau trong c¸c phiªn, nã võa phô thuéc

vμo sù thay ®æi cña lîi suÊt(Dùa vμo tiªu chuÈn p_value ta thÊy h sè cña

biÕn ARCH(1) lμ kh¸c kh«ng) l¹i võa phô thuéc vμo møc ®é giao ®éng cña

sù thay ®æi nμy(Do hÖ sè −íc l−îng cña biÕn GARCH(1) lμ kh¸c kh«ng).

HÖ sè cña biÕn AR(1), ARCH(1), GARCH(1) lμ d−¬ng nªn nÕu sù thay

®æi trong gi¸ cæ phiÕu cμng lín th× sù giao ®éng cμng lín cã nghÜa lμ khi gi¸

24

cæ phiÕu t¨ng(hay gi¶m) víi mét møc ®é lín th× xu h−íng nμy cßn kÐo dμi

cho tíi khi cã t¸c ®éng bÊt th−êng lμm thay ®æi xu thÕ.

6. KiÓm ®Þnh hiÖu øng ®ßn bÈy ®èi víi chuçi LSREE

Dependent Variable: LSREE Method: ML - ARCH (Marquardt) Date: 12/25/04 Time: 10:58 Sample(adjusted): 2 834 Included observations: 833 after adjusting endpoints Convergence not achieved after 500 iterations Variance backcast: ON

Coefficient

Std. Error

z-Statistic

Prob.

C AR(1)

0.000722 0.346840

0.001815 0.042679

0.397992 8.126748

0.6906 0.0000

Variance Equation

C ARCH(1) (RESID<0)*ARCH(1) GARCH(1)

0.000163 0.134786 0.033663 0.602825

4.90E-05 0.067324 0.074923 0.115861

3.326101 2.002062 0.449308 5.202990

0.0009 0.0453 0.6532 0.0000

0.074036 Mean dependent var 0.068438 S.D. dependent var 0.025026 Akaike info criterion 0.517940 Schwarz criterion 1954.268 F-statistic 2.137508 Prob(F-statistic)

0.000469 0.025929 -4.677714 -4.643680 13.22467 0.000000

R-squared Adjusted R-squared S.E. of regression Sum squared resid Log likelihood Durbin-Watson stat

.35

Sö dông m« h×nh TARCH

Inverted AR Roots

NhËn xÐt:

Tõ kÕt qu¶ −íc l−îng ta thÊy gi¸ trÞ p_value cña RESID*ARCH(1) lμ

0.6532 lín h¬n møc ý nghÜa 0.05 vËy hÖ sè cña biÕn RESID*ARCH(1) lμ

b»ng kh«ng nªn kh«ng thÊy cã biÓu hiÖn cña hiÖn t−îng hiÖu øng ®ßn bÈy

®èi víi gi¸ cæ phiÕu REE.