Đề thi HSG lớp 9 môn Ngữ văn năm 2014-2015 - Phòng GD&ĐT Lai Vung

UBND HUYỆN LAI VUNG<br /> PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9<br /> NĂM HỌC 2014 – 2015<br /> <br /> ĐỀ CHÍNH THỨC<br /> <br /> MÔN THI: NGỮ VĂN<br /> Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)<br /> Ngày thi: 07/12/2014<br /> <br /> (Đề thi gồm 01 trang)<br /> Câu 1. (8,0 điểm)<br /> <br /> ĐIỀU GÌ LÀ QUAN TRỌNG?<br /> Chuyện xảy ra tại một trường trung học cơ sở.<br /> Thầy giáo giơ cao một tờ giấy trắng, trên đó có một vệt đen dài và đặt câu<br /> hỏi với học sinh:<br /> - Các em có thấy gì không?<br /> Cả phòng học vang lên câu trả lời:<br /> - Đó là một vệt đen.<br /> Thầy giáo nhận xét:<br /> - Các em trả lời không sai. Nhưng không ai nhận ra đây là một tờ giấy<br /> trắng ư?<br /> Và thầy kết luận:<br /> - Có người thường chú tâm đến những lỗi lầm nhỏ nhặt của người khác mà<br /> quên đi những phẩm chất tốt đẹp của họ. Khi phải đánh giá một sự việc hay một<br /> con người, thầy mong các em đừng quá chú trọng vào vết đen mà hãy nhìn ra tờ<br /> giấy trắng với nhiều mảng sạch mà ta có thể viết lên đó những điều có ích cho<br /> đời.<br /> (Nguồn internet)<br /> Hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của em sau khi đọc câu<br /> chuyện trên.<br /> Câu 2. (12,0 điểm)<br /> Cảm nhận của em về chi tiết “cái bóng” trong văn bản “Chuyện người con<br /> gái Nam Xương”. Trích “Truyền kì mạn lục” của Nguyễn Dữ.<br /> (Ngữ Văn 9 – Tập I)<br /> --- HẾT --Họ và tên thí sinh:. ......................................... Số báo danh:. .........................<br /> Chữ ký của giám thị 1:. ..................... Chữ ký của giám thị 2:. ...........................<br /> Lưu ý: Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Giám thị không giải thích gì thêm.<br /> <br /> PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> HUYỆN LAI VUNG<br /> <br /> HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ THANG ĐIỂM<br /> KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9<br /> NĂM HỌC 2014 – 2015<br /> MÔN: NGỮ VĂN<br /> <br /> Câu 1: (8,0 điểm)<br /> 1. Yêu cầu về kĩ năng:<br /> - Nắm vững cách làm bài văn nghị luận xã hội.<br /> - Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ mạch lạc.<br /> - Văn phong trong sáng, giàu cảm xúc, có tính sáng tạo.<br /> - Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.<br /> 2. Yêu cầu về kiến thức:<br /> Bài làm có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng về cơ bản cần<br /> làm rõ các nội dung chủ yếu sau đây:<br /> a. Giới thiệu vấn đề từ câu chuyện: (1,0 điểm)<br /> - Có cái nhìn về con người ở nhiều mảng.<br /> - Câu chuyện giản dị, tự nhiên nhưng chứa đựng ý nghĩa sâu sắc, giàu tính<br /> nhân văn.<br /> b. Giải thích ý nghĩa câu chuyện: (1,0 điểm)<br /> - Vệt đen dài tượng trưng cho những khuyết điểm, những lỗi lầm của con<br /> người.<br /> - Tờ giấy trắng tượng trưng cho phẩm chất, cho những phần tốt đẹp của con<br /> người.<br /> - Vậy điều gì là quan trọng? vệt đen dài hay tờ giấy trắng? Lời kết luận của<br /> thầy giáo đã giúp người đọc tìm được câu trả lời: Điều quan trọng trong cuộc<br /> sống chính là lối ứng xử đẹp, giàu lòng vị tha, khoan dung khi đánh giá về người<br /> khác, đồng thời phải biết trân trọng những phẩm chất, những phần tốt đẹp của<br /> họ.<br /> c. Bàn luận:(5,0 điểm)<br /> - "Đừng quá chú trọng vào vết đen" → Đừng cố chấp, định kiến trước lỗi<br /> lầm, hạn chế của người khác vì con người không ai hoàn hảo cả. Sự vị tha,<br /> khoan dung mang lại niềm vui, sự thanh thản cho người mắc lỗi, tạo điều kiện<br /> cho họ nhận thức sai trái, sửa chửa lỗi lầm. Đồng thời, nó mang lại niềm vui cho<br /> bản thân ta (học sinh phân tích ví dụ để chứng minh) (1,5 điểm)<br /> - "Hãy nhìn ra tờ giấy trắng với nhiều mảng sạch mà ta có thể viết lên đó<br /> những điều có ích cho đời" → biết trân trọng những phẩm chất tốt đẹp của mỗi<br /> cá nhân, giúp cá nhân phát huy được sức mạnh vốn có. Đó cũng là cách chúng ta<br /> góp phần làm cuộc sống tốt đẹp hơn (học sinh phân tích ví dụ để chứng minh)<br /> (1,5 điểm)<br /> - Phê phán những người không biết vị tha, khoan dung, ích kỉ, cực đoan,<br /> chỉ nhìn thấy ưu điểm của mình mà xem thường năng lực của người khác. (1,0<br /> điểm)<br /> - Khẳng định ý nghĩa của lối ứng xử đẹp vừa vị tha trước lỗi lầm của người<br /> khác đồng thời vừa biết trân trọng phần tốt đẹp ở họ. Điều đó làm cho mối quan<br /> hệ của con người tốt đẹp hơn, tránh những hiểu lầm đáng tiếc (học sinh phân<br /> tích ví dụ để chứng minh). (1,0 điểm)<br /> <br /> d. Bài học nhận thức và hành động. (1,0 điểm)<br /> Câu chuyện giúp ta có thái độ sống tích cực và rèn luyện một lối ứng xử<br /> đầy nhân ái, nhân văn.<br /> 3. Biểu điểm:<br /> - Điểm 7-8: Đáp ứng tốt các yêu câu trên, lập luận chặt chẽ, bố cục rõ<br /> ràng, văn viết lưu loát, rất ít lỗi về diễn đạt, dùng từ, ngữ pháp.<br /> - Điểm 5-6: đáp ứng ở mức độ khá các yêu cầu trên, bố cục sáng rõ, xác<br /> định đúng trọng tâm, có thể mắc một số lỗi nhỏ về diễn đạt, dùng từ, ngữ pháp.<br /> - Điểm 3-4: Tỏ ra hiểu đề, còn lúng túng trong diễn đạt, thiếu liên hệ thực<br /> tế, chưa xác định rõ trọng tâm, còn mắc một số lỗi về diễn đạt, dùng từ, ngữ<br /> pháp.<br /> - Điểm 1-2: Chưa hiểu rõ yêu cầu của đề, viết quá sơ sài, hoặc quá lan<br /> man, không hiểu đề, Sai lạc về nội dung và phương pháp.<br /> - Điểm 0: Không làm bài, lạc đề.<br /> Câu 2: (12,0 điểm)<br /> 1. Yêu cầu về kĩ năng:<br /> - Học sinh phải biết cách làm bài nghị luận văn học.<br /> - Vận dụng khả năng đọc hiểu để nêu cảm nhận về chi tiết nghệ thuật trong<br /> tác phẩm.<br /> - Kết cấu chặt chẽ, bố cục rõ ràng, diễn đạt tốt, không mắc lỗi chính tả,<br /> dùng từ, ngữ pháp.<br /> 2. Yêu cầu về kiến thức:<br /> Trên cơ sở nắm vững tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” của<br /> Nguyễn Dữ, học sinh có thể trình bày cảm nhận của mình theo nhiều cách khác<br /> nhau nhưng có thể nêu được các ý sau:<br /> A. Mở bài: (1,0 điểm)<br /> - Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm. (0,5 điểm)<br /> - Nêu được luận đề chi tiết cái bóng trong "Chuyện người con gái Nam<br /> Xương" của Nguyễn Dữ. (0,5 điểm)<br /> B.Thân bài: (10 điểm)<br /> 1. Giới thiệu sơ lược về chi tiết nghệ thuật trong chuyện. (1,0 điểm)<br /> - Chi tiết nghệ thuật là một trong những yếu tố làm nên thành công của tác<br /> phẩm văn học. (0,5 điểm)<br /> - Chi tiết tiêu biểu là chi tiết có giá trị nghệ thuật cao, làm cho các sự việc<br /> thêm sinh động. (0,5 điểm)<br /> 2. Cảm nhận về chi tiết cái bóng: (1,5 điểm)<br /> Chi tiết cái bóng xuất hiện 3 lần trong truyện.<br /> + Lần 1: "Trước đây thường có một người đàn ông, đêm nào cũng đến, mẹ<br /> Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi nhưng chẳng bao giờ bế Đản cả ". (0,5<br /> điểm)<br /> + Lần 2: Bé Đản trỏ bóng Trương Sinh trên vách và nói "Cha Đản lại đến<br /> kia kìa !". (0,5 điểm)<br /> + Lần 3: "Rồi trong chốc lát, bóng nàng loang loáng mờ nhạt dần mà biến<br /> đi mất ". (0,5 điểm)<br /> <br /> a. Về nội dung: (5,0 điểm)<br /> - Chi tiết cái bóng thể hiện nỗi nhớ thương, lòng chung thuỷ của Vũ<br /> Nương dành cho người chồng nơi chiến trận. Đó cũng là tấmlòng của người mẹ<br /> muốn khoả lấp sự trống vắng, thiếu hụt tình cha trong lòng đứa con bé bỏng.<br /> (1,5 điểm)<br /> - Cái bóng còn là sự ẩn dụ cho số phận mỏng manh của người phụ nữ<br /> trong xã hội nam quyền. (Người phụ nữ trong xã hội phong kiến không đủ sức<br /> bảo vệ mình) (1,0 điểm)<br /> - Chi tiết cái bóng xuất hiện ở cuối tác phẩm tô đậm giá trị nhân đạo sâu<br /> sắc. (kết thúc có hậu, nhân vật chính lấy lại danh dự → sự đồng cảm, yêu<br /> thương nhân vật của tác giả).(1,5 điểm)<br /> - Chi tiết cái bóng còn là bài học về giá trị của hạnh phúc: khi ta đánh mất<br /> niềm tin thì hạnh phúc chỉ còn là chiếc bóng hư ảo. (1,0 điểm)<br /> b.Về nghệ thuật: (2,5 điểm)<br /> - Chi tiết cái bóng vừa thắt nút vừa mở nút khiến cho câu chuyện thêm<br /> phần hấp dẫn:<br /> + Thắt nút: Cái bóng là nguyên nhân làm nảy sinh mối nghi ngờ trong lòng<br /> Trương Sinh về tiết hạnh của nàng Vũ Nương. (0,5 điểm)<br /> + Mở nút: Chính cái bóng đã giải oan cho Vũ Nương khi Trương Sinh<br /> được bé Đản trỏ bóng trên vách và nói đó là cha mình. (0,5 điểm)<br /> - Chi tiết cái bóng ở cuối truyện còn thể hiện sự sáng tạo của Nguyễn Dữ<br /> so với truyện cổ tích "Vợ chàng Trương " góp phần tạo nên vẻ đẹp lung linh cho<br /> tác phẩm và một kết thúc tưởng như có hậu nhưng lại tô đậm hơn bi kịch của<br /> người phụ nữ. (1,5 điểm)<br /> C.Kết bài: (1,0 điểm)<br /> - Chi tiết cái bóng là một nét nghệ thuật đặc sắc làm nên thành công và sức<br /> sống lâu bền của Chuyện người con gái Nam Xương.<br /> - Cái bóng dù không phải là nhân vật nhưng lại là một chi tiết nghệ thuật<br /> đắt giá khiến câu chuyện thêm hấp dẫn. Đồng thời góp phần tố cáo xã hội nam<br /> quyền, sự bất công đối với người phụ nữ.<br /> - Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn, tạo sự bất ngờ cho câu chuyện và góp<br /> phần xây dựng tình huống truyện.<br /> 3. Biểu điểm:<br /> - Điểm 11- 12: Lập luận chặt chẽ, bố cục rõ ràng, hành văn trôi chảy mạch<br /> lạc, có sáng tạo.<br /> -Điểm 9- 10 : Viết đúng kiểu bài, lập luận tốt, bố cục rõ ràng, hành văn tốt,<br /> biết kết hợp các thao tác.<br /> -Điểm 7-8: Viết đúng kiểu bài, lập luận tốt, bố cục rõ ràng, luận cứ, luận<br /> điểm phải chính xác.<br /> - Điểm 5-6: đạt 1/2 yêu cầu đặt ra.<br /> - Điểm 3-4: Viết không rõ ràng, lập luận rời rạc, văn chương lủng củng, bố<br /> cục không chặt chẽ.<br /> - Điểm 0-2: Không đạt được các yêu cầu đặt ra. ---HẾT--Lưu ý: Giám khảo căn cứ vào bài làm cụ thể của học sinh để đánh giá và chấm<br /> điểm một cách linh hoạt, khuyến khích những bài viết có sự sáng tạo độc đáo.<br /> <br />