Đề tài: Đề xuất các giải pháp khai thác sử dụng tài nguyên đất và phát triển bền vững trình bày về một số giải pháp kỹ thuật sử dụng đất đai hợp lý và ngăn chặn tình trạng suy thoái đất; các giải pháp tổ chức thực hiện; hướng sử dụng bền vững. Mời các bạn tham khảo đề tài để nắm bắt nội dung chi tiết.
Ử Ụ Ấ Ả Ề Ấ Đ XU T CÁC GI I PHÁP KHAI THÁC S D NG TÀI NGUYÊN Đ T
Ữ Ề Ể VÀ PHÁT TRI N B N V NG
ấ ợ ầ ầ ả ậ ỹ ( Ph n này em có làm thêm ph n gi i pháp k thu t Anh th y h p lý thì
ỏ ớ ủ ượ ủ ế ả cho vào không thì b b t c ng đ c, em làm ch y u là tham kh o thêm
ấ ả ầ Anh em trong nhóm thôi, t t c là 3 ph n A,B,C)
ộ ố ả ậ ử ụ ợ ấ ặ ỹ A M t s gi i pháp k thu t s d ng đ t đai h p lý và ngăn ch n tình
ạ ấ tr ng suy thoái đ t.
ế ạ ặ 1. Kiên quy t ngăn ch n tình tr ng canh tác tr ấ ố ồng cây hàng năm trên đ t d c
trên 30°.
ớ ấ ố ủ ế ọ ộ Theo tính toán c a các nhà khoa h c v i đ t d c trên 30° n u đ che ph ủ
ả ả ỗ ượ ế ố ề ặ b m t không đ m b o thì m i năm trung bình l ng bào mòn do các y u t khí
ờ ế ệ ủ ế ề ấ ơ ậ h u, th i ti t gây ra lên đ n 4,5 5 t n/ha/năm. Trong đi u ki n c a S n La đ ộ
ư ạ ậ ề ặ ấ ẫ ư ố ớ d c l n m a l ư ế i t p trung theo mùa, mùa m a đ n b m t đ t v n ch a có gì
ượ ấ ị ử ơ ấ ẽ ớ ứ ề ớ ủ che ph do đó l ng đ t b r a trôi s l n h n r t nhi u so v i m c trung bình
ẽ ở ế ệ ấ ộ ệ nói trên, đ n m t lúc nào đó di n tích đ t trên s tr nên nghèo ki t, suy thoái
ụ ượ ắ không kh c ph c đ c.
ậ ầ ả ặ ồ ạ Do v y c n ph i ngăn ch n tình tr ng canh tác tr ng cây hàng năm trên
ệ ấ ể ả ộ ố ử ạ ố ấ ấ đ t có đ d c trên 30°, đ b o v đ t, ch ng tình tr ng r a trôi, xói mòn đ t
ộ ố ớ ố ớ ế ể ệ ấ ầ đai. Đ i v i di n tích đ t có đ d c l n trên 30° c n kiên quy t chuy n sang
ế ợ ớ ồ ừ ừ ầ ả ồ ồ ế ợ (tr ng r ng k t h p v i tr ng c y ăn ấ tr ng r ng và s n xu t nông, lâm k t h p
ả ể qu lâu năm) ậ đ tăng thu nh p cho nhân dân.
ụ ợ ơ ấ ữ ố ồ ộ ể 2. B trí c c u cây tr ng mùa v h p lý đ né tránh nh ng tác đ ng b t l ấ ơ i
ờ ế ủ c a th i ti t.
ậ ợ ệ ề ấ ủ ệ ả ấ Do đi u ki n đ t đai thu n l i cho s n xu t nông nghi p c a tinh có
ấ ố ệ ậ ạ ầ ỏ ộ ả ử ụ h n, vì v y không tránh kh i ph i s d ng m t ph n di n tích đ t d c đ ể
ằ ả ả ồ ươ ự ầ canh tác tr ng cây hàng năm nh m đ m b o an ninh l ế ng th c. H u h t
ủ ộ ủ ề ệ ạ ơ di n tích canh tác c a S n La đ u trong tình tr ng không ch đ ng t ướ i
ụ ộ ướ ờ ệ ố ử ụ ấ ấ ệ ổ ử ụ ấ (h s s d ng tiêu, ph thu c vào n c tr i, h s s d ng đ t r t th p
ệ ớ ạ ả ấ đ t toàn Vi ầ t Nam m i đ t kho ng 1,2 l n).
ệ ố ử ụ ử ụ ể ấ ệ ả ấ ả ầ Đ đ t đai s d ng có hi u qu c n ph i nâng h s s d ng đ t
ộ ố ứ ư ằ ạ ả ấ ố ị b ng cách nghiên c u đ a m t s gi ng cây ch u h n vào s n xu t đ ế
ậ ườ ề ệ ờ ế ư tăng thu nh p cho ng i nông dân. Trong đi u ki n th i ti ề t m a nhi u,
ụ ợ ơ ấ ế ố ư ậ t p trung theo mùa n u không b trí c c u mùa v h p lý, khi mùa m a
ặ ấ ệ ượ ủ ế ớ ễ đ n m t đ t không có l p che ph thì hi n t ử ng xói mòn, r a trôi di n ra
ệ ẽ ấ ệ ụ ể ế ắ ạ mãnh li t đ t đai s ngày càng suy ki ầ t. Đ kh c ph c h n ch trên c n
ụ ứ ả ằ ạ ầ ố ph i nghiên c u b trí mùa v né tránh b ng cách gieo h t vào đ u mùa
ủ ẽ ạ ư ư ặ ớ ượ m a, khi mùa m a đên bê m t đât đã có l p che ph s h n chê đ c tình
ề ặ ấ ư ử ạ tr ng r a trôi b m t đ t trong mùa m a lũ.
ầ ư ự ộ ậ ươ ị ở ữ 3. Đ u t xây d ng ru ng b c thang, n ng đ nh canh nh ng khu v c đ ự ộ
ố ớ d c l n.
ệ ả ấ ộ Trong quá trình s n xu t nông nghi p bà con nhân dân các dân t c
ề ế ể ạ ế ậ ấ ộ mi n núi đã bi ộ t làm ru ng b c thang đ h n ch xói mòn đ t. Đây là m t
ệ ầ ượ ể ờ ớ ể kinh nghi m quý c n đ c phát tri n trong th i gian t ồ i đ canh tác tr ng
ể ấ ậ ố ộ ộ ầ cây hàng năm trên đ t d c. Tuy nhiên đ có m t ha m ng b c thang c n
ả ầ ư ấ ứ ủ ề ề ạ ộ ph i đ u t r t nhi u công s c, ti n c a. Có m t cách khác cũng h n ch ế
ượ ủ ệ ệ ấ ố đ ơ ấ c vi c r a trôi, ch ng xói mòn đ t có hi u quá mà chi phí th p h n
ự ự ệ ậ ộ ươ ị vi c xây d ng ru ng b c thang đó là xây d ng n ng đ nh canh trên
ữ ấ ằ ố ồ nh ng vùng đ t d c. B ng cách tr ng các băng cây xanh trên các n ươ ng
ộ ố ữ ả ố ộ ỳ ấ d c kho ng cách gi a các băng cây xanh tu thu c vào đ d c khu đ t
ườ ư ứ ả thông th ế ừ ộ ng c kho ng 25 30 m có m t băng cây xanh, nh th v a
ế ượ ạ ượ ử ừ ứ ấ h n ch đ ệ c hi n nt ấ ng r a trôi, xói mòn đ t v a cung c p th c ăn
ủ ươ ữ ế xanh cho đàn gia súc theo ch tr ị ng phát tri n chăn nuôi bò s a, bò th t
ấ ượ ị ch t l ng cao trên đ a bàn tính.
ể ầ ấ ố ỏ ể ồ ệ 4. Chuv n d n di n tích đ t d c sang tr ng c đ chăn nuôi đàn gia súc.
ươ ủ ể ệ ề Trong ch ng trình phát tri n chăn nuôi c a Vi ị t Nam, nhi u đ a
ươ ệ ẽ ở ữ ữ ph ủ ng c a Vi t Nam s tr ị thành nh ng vùng chăn nuôi bò s a, bò th t
ấ ượ ủ ể ệ ạ ớ ch t l ng cao. Cùng v i phát tri n đàn đ i gia súc hi n có c a Vi ệ t
ế ấ ế ể ể ẽ ệ ồ ỏ Nam, vi c phát tri n đ ng c chăn nuôi s là xu th t ấ t y u đ cung c p
ứ ờ ớ ị ươ th c ăn xanh cho đàn gia súc trong th i gian t i. Các đ a ph ầ ng c n có
ươ ữ ể ệ ệ ầ ồ ph ng án chuy n d n nh ng di n tích hi n đang canh tác tr ng cây hàng
ấ ố ỏ ừ ứ ấ ồ ừ năm trên đ t d c sang tr ng c v a cung c p th c ăn cho đàn trâu bò v a
ượ ủ ề ế ượ ự ả ậ ặ ạ ạ t o đ c th m th c v t che ph b m t, h n ch đ ạ c tình tr ng xói
ừ ệ ể ề ệ ề ề ạ ấ mòn đ t đai t o đi u ki n đ phát tri n nông nghi p b n v ng.
ổ ứ ả ế ợ ấ ấ ố . 5. T ch c s n xu t nông, lâm k t h p trên đ t d c
ộ ả ậ ả ỹ Đây là m t gi i pháp k thu t hoàn toàn có tính kh thi trong quá
ấ ố ổ ự ệ ệ ứ ừ ồ ữ trình th c hi n. Trên nh ng di n tích đ t d c t ch c tr ng r ng kinh t ế ,
ư ậ ừ ụ ệ ả ồ ả tr ng cây công nghi p, cây ăn qu lâu năm nh v y v a có tác d ng b o
ệ ấ ừ ả ẩ ậ ố ườ v đ t ch ng xói mòn v a cho s n ph m tăng thu nh p cho ng i nông
ự ế ả ấ ủ ề ị dân trong quá trình s n xu t. Th c t trên đ a bàn c a tính đã có nhi u mô
ấ ấ ừ ệ ệ ề ấ hình trang tr ạ ườ i v n r ng sán xu t r ố t hi u quá, nhi u di n tích đ t tr ng
ồ ượ ườ ả ờ ố ậ ấ ọ đ i tr c đã đ c phù xanh, ng i s n xu t có thu nh p, đ i s ng đ ượ c
ầ ổ ứ ệ ừ ữ ế nâng cao. c n t ch c rút kinh nghi m t nh ng mô hình này đ nhân ra
ệ ộ ờ ớ di n r ng trong th i gian t i.
ế ạ ệ ậ ử ụ ế ạ ấ ế ấ 6. Ti n hành vi c l p quy ho ch, k ho ch s d ng đ t chi ti t c p xã.
ấ ấ ử ụ ị ấ ọ Trong quá tình s d ng đ t c p xã có v trí r ệ t quan tr ng trong vi c
ổ ứ ự ứ ấ ầ ố t ể ch c, b trí đ t đai cho các ngành, lĩnh v c đáp ng yêu c u phát tri n
ế ộ ủ ị ươ ươ ạ kinh t xã h i c a các đ a ph ng thông qua ph ng án quy ho ch, k ế
ử ụ ấ ạ ế ấ ả ho ch s d ng đ t chi ti t c p xã. Đây là gi ệ ử ụ i pháp giúp cho vi c s d ng
ủ ế ậ ấ ạ ấ ạ ử ụ đ t tuân th theo pháp lu t đ t đai; đúng quy ho ch, k ho ch s d ng
ấ ế ủ ấ ượ ệ ạ ạ đ t chi ti t c a c p xã đã đ ế c phê duy t; h n ch tình tr ng manh mún
ệ ề ấ ả ạ ị ươ ệ trong s n xu t nông, lâm nghi p; t o đi u ki n cho các đ a ph ng trong
ồ ấ ệ ấ ấ ả ặ ằ ế vi c giao đ t, cho thuê đ t, thu h i đ t, gi ự i phóng m t b ng đ xây d ng
ạ ầ ậ ỹ ợ ộ các công trình h t ng k thu t, các công trình phúc l ầ i xã h i góp ph n
ờ ố ệ ể ả ấ ẩ ả ậ ấ thúc đ y s n xu t phát tri n, c i thi n đ i s ng v t ch t, văn hoá tinh
ủ ầ ộ ị ươ th n c a nhân dân các dân t c trong tinh; giúp cho các đ a ph ng ch ủ
ộ ố ổ ấ ứ ố đ ng trong quá trình t ả ch c, b trí, phân b đ t đai trong qua trình s n
xu t.ấ
ả ổ ứ ệ B Các gi i pháp t ự ch c th c hi n
ả ề ơ ế 1. Gi i pháp v c ch chính sách.
ế ế ơ ớ ử ụ S m ban hành các c ch , chính sách khuy n khích s ấ d ng đ t
ừ ụ ư ố ồ ọ ồ ồ ừ tr ng, đ i núi tr c đ a vào tr ng r ng, khoanh nuôi tái sinh ph c h i r ng
ệ ả ạ ữ ế ể ấ ầ ồ ờ đ báo v , c i t o đ t. Đ ng th i cũng c n phái có nh ng ch tài kiên
ế ố ớ ữ ườ ậ ả ệ ạ ợ ố quy t đ i v i nh ng tr ể ng h p c tình vi ph m lu t b o v và phát tri n
ử ụ ả ừ ụ ệ ặ ấ ừ r ng (ch t ph r ng, s d ng đ t lâm nghi p không đúng m c đích).
ế ứ ứ Có chính sách khuy n khích các t ụ ổ ch c cá nhân nghiên c u, áp d ng
ệ ả ạ ử ụ ệ ả ấ ợ ế ệ ệ các bi n pháp b o v , c i t o đ t, s d ng h p lý, ti t ki m, có hi u qu ả
ặ ạ ấ ấ ả ả ề đ t đai, ngăn ch n tình tr ng suy thoái đ t, đê đ m b o phát triên b n
ữ ừ ự ề ấ ỏ ố ứ v ng (xây d ng các m hình canh tác b n v ng trên đ t d c, nghiên c u
ề ệ ạ ấ ố ồ ợ ớ ờ ị ế các gi ng cây tr ng ch u h n phù h p v i đi u ki n đ t đai, th i ti t và
ủ ộ ộ trình đ canh tác c a nhân dân các dân t c trong tinh...).
ả 2. Gi i pháp mang tính kinh t ế .
ổ ứ ộ Thu hút các t ch c, h gia đình, cá nhân trong và ngoài tinh đ u t ầ ư
ư ệ ấ ả ấ ố ọ ồ khai thác di n tích đ t tr ng, đ i núi tr c đ a vào s n xu t nông, lâm
ệ ằ nghi p b ng cách:
ậ ợ ề ủ ụ ề ệ ạ ấ ấ T o đi u ki n thu n l i v th t c giao đ t, cho thuê đ t.
ử ụ ủ ề ễ ấ ấ ị ề Mi n, giám ti n s d ng đ t, ti n thuê đ t (theo quy đ nh c a nhà
ướ n c).
ủ ễ ạ ả ị ướ ế Mi n, gi m các lo i thu (theo quy đ nh c a nhà n c).
ỗ ợ ấ ố ồ ợ ộ ề ầ ố H tr lãi xu t v n vay; h tr m t ph n ti n gi ng.
ậ ợ ề ệ ạ ụ ả ệ ẩ T o đi u ki n thu n l i trong vi c tiêu th s n ph m.
ử ế ườ ử ụ ụ ấ Kiên quy t x lý các tr ợ ng h p s d ng đ t đai sai m c đích,
ử ứ ạ ả ấ ủ không đúng quy ho ch làm r a trôi, xói mòn, suy gi m s c sán xu t c a
ấ ằ ụ ạ ề ạ ắ ạ ầ đ t b ng cách: ph t ti n, b t khôi ph c l ồ ấ i tình tr ng ban đ u, thu h i đ t
ườ ử ụ giao cho ng i khác s d ng.
ả ậ 3. Gi ỹ i pháp k thu t.
ữ ụ ề ể ấ ố Thí đi m áp d ng các mô hình canh tác b n v ng trên đ t d c,
ố ế ữ ề ệ ộ ạ nhanh chóng ph bi n, tuyên truy n nhân ra di n r ng nh ng mô hình đ t
ệ ả hi u qu .
ứ ả ấ ạ ố ồ ợ ớ ị ề Nghiên c u s n xu t các gi ng cây tr ng ch u h n phù h p v i đi u
ề ủ ụ ệ ị ươ ơ ấ ứ ồ ố ki n c th c a đ a ph ợ ng, nghiên c u b trí h p lý c c u cây tr ng,
ạ ấ ợ ủ ụ ề ữ ờ ế ươ mùa v đ né tránh nh ng tác h i b t l i c a th i ti t theo ph ng châm
ấ ố ữ ề ề ố "Chung s ng và phát tri n b n v ng cùng đ t d c".
ả ề ỗ ợ ợ ề 4. Các gi i pháp v h tr , truy n thông và h p tác.
ề ử ụ ề ấ ứ ữ ề ố ớ ọ ấ Đ i v i nh ng đ tài nghiên c u khoa h c v v n đ s d ng đ t
ặ ạ ấ ợ ệ ầ h p lý ngăn ch n tình tr ng suy thoái đ t, Vi t Nam c n có chính sách h ỗ
ợ ứ ứ ụ ế ệ ọ tr ề kinh phí đ các nhà khoa h c có đi u ki n nghiên c u, ng d ng thành
ụ ụ ệ ề ế ấ ị công đ tài đ ph c v sán xu t nông, lâm nghi p trên đ a bàn tinh trong
ờ ớ th i gian t i.
ườ ế ề ổ ươ Tăng c ng công tác ph bi n, tuyên truy n trên các ph ệ ng ti n
ạ ươ ử ụ ữ ể ế thông tin đ i chúng nêu g ệ ế ng nh ng đi n hình ti n ti n s d ng có hi u
ả ấ ướ ữ ề ổ qu đ t đai theo h ả ng canh tác b n v ng; thông qua các bu i hôi th o
ề ướ ọ ữ ề khoa h c các chuyên đ h ổ ộ ng canh tác b n v ng; thông qua các bu i h i
ề ử ụ ứ ề ả ấ ọ ố ợ th o khoa h c các chuyên đ nghiên c u v s d ng đ t d c h p lý đ ế
ế ọ ữ ề ề ườ ự ế ệ phát tri n b n v ng đ m i ng i hi u và th c hi n.
ế ố ứ ầ ộ ọ Khuy n khích các t ch c, cá nhân thu c m i thành ph n kinh t ế
ướ ướ ắ ợ ớ trong n c và n ớ c ngoài h p tác v i các ngành cùa tinh (nh t ìà v i
ử ụ ệ ể ấ ngành Nông nghi p vù Phút tri n Nông thôn) trong quá trình s d ng đ t,
ệ ấ ự ệ ề ả ố ữ xây d ng các bi n pháp b o v đ t, ch ng xói mòn, canh tác b n v ng
ấ ạ ệ ả ế ố ố trên đ t d c mang l i hi u qu kinh t ẩ ệ cao thông qua h th ng đòn b y
ế ử ụ ễ ễ ề ả ấ ấ ả kinh t ạ ề (mi n, gi m ti n s d ng đ t, ti n thuê đ t; mi n, gi m các lo i
ế ị ướ ộ ố ể thu theo quy đ nh cùa nhà n ầ c và m t s chính sách khuy n khích đ u
ư t khác...).
ế ể ộ ế ộ ổ ậ Trong ti n trình h i nh p và phát tri n kinh t ớ ệ xã h i vi c đ i m i
ư ơ ế ẩ ự ể ắ ắ ờ ế ấ t duy, n m b t th i c đ đ y nhanh s phát tri n kinh t là r t quan
ử ụ ự ấ ấ ọ ấ ề tr ng. Trong lĩnh v c đ t đai v n đ quán lý, khai thác và s d ng đ t
ệ ạ ộ ộ ề ấ ầ ả trong giai đo n hi n nay cũng còn b c l ậ nhi u b t c p c n ph i đ ượ c
ả ữ ữ ế ề ấ quan tâm gi ợ i quy t. Nh ng v n đ nêu trong báo cáo này là nh ng g i
ự ầ ả ạ ở m ban đ u khái quát th c tr ng tình hình qu n lý, khai thác, s ử ụ d ng
ộ ố ấ ồ ươ ướ ngu n tài nguyên đ t đai. Báo cáo cũng đã nêu m t s ph ng h ng và
ể ệ ả ợ ủ ế ề các giài pháp đ nâng cao hi u qu khai thác l ồ i th , ti m năng c a ngu n
ủ ệ ờ ớ ứ ấ tài nguyên đ t đai c a Vi t Nam trong th i gian t i. Nhóm nghiên c u đ ề
ấ ậ ượ ố ợ ủ ự ọ tài r t mong nh n đ c s ph i h p c a các nhà khoa h c, các chuyên gia,
ế ự ử ụ ả ề ệ ệ ầ ấ các nhà quán lý đ th c hi n có hi u qu đ tài này góp ph n s d ng đ t
ấ ở ạ ợ ệ đai h p lý và ngăn chăn tình tr ng suy thoái đ t Vi t Nam.
ề ữ ướ ử ụ C H ng s d ng b n v ng
ồ ươ Bao g m các ph ng pháp sau:
ấ ả Kh o sát đ t đai
ậ ả ọ Kh o sát nông – khí h u h c
ệ ấ Đ t đai, sinh thái và nông nghi p
ấ Đ t và sinh thái nông nghi p ệ ở ỷ ệ t l ố qu c gia
ả ả ấ ằ Kh o sát TN đ t b ng pp c nh quan
ặ ự ệ ạ ấ Các khía c nh KT – XH trong vi c ngăn ch n s xói mòn và thoái hóa đ t
ọ ể ử ụ ạ ấ ố PP s d ng các thông s toán h c đ phân lo i TN đ t
ệ ị ồ ẩ Vi c th m đ nh (Assessment) hay đánh giá (Evaluation) ngu n tài nguyên
ữ ệ ự ệ ề ấ ố ỉ ượ ấ ẽ ượ đ t s đ c th c hi n ch khi các d li u g c v tài nguyên đ t đã đ c thu
ệ ố ậ ộ ầ ủ th p m t cách đ y đ và có h th ng.
ự ứ ệ ệ ươ ề ấ Vi c nghiên c u, đánh giá v đ t đai hi n nay d a trên các ph ng pháp nh ư
ậ ữ ộ ỹ ễ ấ vi n thám, GIS. Ngoài ra còn m t k thu t n a đó là mô hình hóa tài nguyên đ t.
ườ ệ ấ ầ ng đ t là vi c đ u tiên trong Phân lo iạ (classification) tài nguyên môi tr
ệ ả ườ ấ ấ vi c kh o sát tài nguyên môi tr ạ ng đ t. Trong phân lo i tài nguyên đ t thì các
ỏ ầ ứ ả ứ ớ ườ ứ s c ch a, s c s n xu t, s nh y c m câu h i c n chú ý đó là: ấ ự ạ ả v i môi tr ng và
ộ ườ ủ ườ ấ tác đ ng môi tr ng c a môi tr ng đ t.
ố ấ : ề Các th ng kê v tài nguyên đ t
ề ự ư ụ ề ấ ẩ M c tiêu: cung c p thông tin v s xói mòn, đ a ra tiêu chu n v kh ả
ử ụ ườ ấ ơ ở ệ ấ ấ năng s d ng TN môi tr ạ ng đ t và cung c p c s TN đ t cho vi c quy ho ch
ấ ở ấ ấ ố ử ụ s d ng TN đ t c p Qu c gia và c p vùng. Ngoài ra nó còn có ý nghĩa trong
ế ậ ế ượ ử ụ ấ ệ vi c thi t l p chi n l c khai thác s d ng đ t.
ự ấ ả ả ả ầ ố ồ ơ ị ấ Khi th ng kê TN đ t thì c n ph i xây d ng b n đ các đ n v qu n lý đ t
ộ ự ề ự ồ đai, trong đó bao g m các thu c tính t nhiên v tài nguyên t nhiên và đánh giá
ấ ả ử ụ kh năng s d ng TN đ t.
ấ ầ ử ụ ế ề ạ ả ả ộ ạ M t cách khái quát thì k ho ch v kh năng s d ng đ t c n ph i có 4 lo i
thông tin sau:
ữ ệ ỉ ệ ự ủ ề ể ị ạ D li u v ki u đá, đ a m o, xói mòn, s thoát th y, t l ủ che ph /
ấ ỉ ệ ử ụ t l s d ng đ t.
ứ ấ ị ả ấ ả ơ ồ Phân chia th c p các quan c nh đ t vào các đ n v b n đ mà th ể
ệ ặ ươ ự hi n các đ c tính t ng t .
ả ế ặ ộ ủ ứ ệ ể ạ Gi i thích các ki u và m c đ c a các h n ch đ c ra cho vi c phát
ỗ ơ ử ụ ị ả ể ồ ấ tri n các mô hình s d ng đ t trong m i đ n v b n đ .
ể ế ớ ừ ấ ể ổ ả Đánh giá t ng th kh năng đ x p vào l p t ế th p đ n cao.
ế ợ ữ ệ ề ệ ấ ấ Có r t nhi u khó khăn trong vi c k t h p các d li u TN đ t vào trong quy
ho ch:ạ
ụ ế ế ạ ấ ậ ạ ố Thuy t ph c các nhà quy ho ch Qu c gia ch p nh n k ho ch phân
ấ ạ lo i TN đ t.
ề ế ế ầ ạ H u h t các nhà quy ho ch không quan tâm nhi u đ n các chi ti ế t
ể ề ấ v các ki u đ t.
ậ ọ ả ườ 1. Kh o sát nông – khí h u h c tài nguyên môi tr ấ ng đ t
ế ố ố ế ử ụ ề ậ ấ Các y u t khí h u chi ph i đ n ti m năng s d ng Tài nguyên đ t. Cũng
ữ ệ ữ ệ ề ấ ậ ượ ư ậ ừ ể ấ nh các d li u v đ t đai, d li u khí h u đ c thu th p t ẫ các đi m l y m u,
ượ ươ ự ể ả ộ ạ các tr m khí t ng… Sau đó dùng ph ồ ớ ng pháp n i suy đ xây d ng b n đ v i
ư ượ ư ố ệ ộ ố các thông s riêng nh l ng m a trung bình năm, s ngày có nhi t đ trung
ự ậ ệ ớ ả ậ ớ bình > toC nào đó, phân l p khí h u h c… có quan h v i th m th c v t. ọ
ấ ệ 2. Đ t đai, sinh thái và nông nghi p
ế ố ầ ế ể ụ ụ ấ ả Các y u t c n thi t đ ph c v cho kh o sát đ t đai và sinh thái nông
nghi p:ệ
ẹ ớ ể ọ ọ Đá m v i các ki u phong hóa: phong hóa hóa h c, lý h c, sinh hóa
ỡ ụ ẫ ấ ọ hóa h c, v v n, m u ch t.
ệ ộ Nhi ấ t đ , áp su t không khí.
Tài nguyên đ t.ấ
Khí h u ậ
ạ ộ ự ủ ậ ậ ậ ộ ườ Các ho t đ ng c a đ ng v t, th c v t, vi sinh v t và con ng i.
ạ ỏ ủ ụ ệ ệ ấ ằ M c tiêu c a vi c xem xét đ t và sinh thái nông nghi p là nh m lo i b các
ờ ụ ữ nguyên nhân gây ra nh ng sai khác theo th i v .
ấ 3. Đ t và sinh thái nông nghi p ệ ở ỷ ệ ố l qu c gia t
ệ ố ề ả ằ ấ ạ ố ử ụ Nhi u Qu c gia đã khai thác h th ng phân lo i kh năng đ t đai nh m s d ng
ử ụ ạ ấ ả cho công tác quy ho ch và s d ng trong công tác qu n lý đ t đai. Cách ph ổ
ư ế ộ ươ ứ ộ ạ ự bi n là đ a ra m t ph ng pháp phân lo i d a vào m c đ các y u t ế ố ớ ạ gi i h n
ổ ưỡ ư ể ặ ậ ị ề nh khí h u, đ a hình, các đ c đi m th nh ậ ng. Cách đánh giá v nông khí h u
ủ ể ử ụ ạ ấ ư ậ ể ầ ộ ớ ủ nh v y cũng có th đ y đ đ s d ng cho phân lo i đ t. M t phân l p c a
ề ướ ự ự ự ệ ằ Bibly và Mackney (1969) th c hi n d a trên s cân b ng v n c và nhi ệ ộ t đ
ạ ừ ế ố ế ồ trong giai đo n t tháng 4 đ n tháng 9 g m các y u t sau:
ượ ư R: l ng m a trung bình
ơ ướ ề PT: ti m năng thoát h i n c trung bình (mm)
ủ ạ ệ ộ ấ ớ T(x): trung bình dài h n c a nhi t đ trung bình hàng ngày l n nh t.
ư ậ ể ậ ị Nh v y, 3 nhóm khí h u có th xác đ nh:
ế ố Nhóm 1: R – PT < 100 mm và T(x) > 15oC. Các y u t ậ khí h u có
ả ặ ưở ế ưở ủ ể ồ ho c không có nh h ng đ n sinh tr ng và phát tri n c a cây tr ng.
ừ Nhóm 2: R – PT < 300 mm và T(x) > 14oC (tr ị ủ đi các giá tr c a
ế ố ậ ưở nhóm 1). Các y u t ặ khí h u trung bình ho c khó khăn cho sinh tr ng và
ể ồ ủ phát tri n c a cây tr ng.
ế ố Nhóm 3: R – PT > 300 mm và T(x) < 14oC. Các y u t ậ khí h u có
ả ưở ặ ơ ấ ưở nh h ng h i khó khăn ho c r t khó khăn lên sinh tr ể ng và phát tri n
ậ ự ủ c a th c v t.
ấ ằ ả ươ 4. Kh o sát tài nguyên đ t b ng ph ả ng pháp c nh quan
ươ ả ệ ả ồ ớ ạ Ph ng pháp c nh quan (landscape) bao g m c vi c gi i h n và mô
ả ồ ự ị ả ứ ủ ệ ể ặ ơ t các đ c đi m c a các đ n v b n đ d a trên các ph c h sinh thái
ượ ể ể ả ươ khác nhau đ ể c bi u di n trên các ki u c nh khác nhau. Ph ng pháp h ệ
ạ ấ ố ượ ươ ố th ng phân lo i đ t đai đ c xem là ph ả ng pháp c nh quan t ấ t, cung c p
ấ ề ự ố s th ng kê nhanh v Tài nguyên đ t đai.
ươ ả ườ ằ ả ấ Ph ng pháp kh o sát Tài nguyên Môi tr ng đ t b ng c nh quan
ể ự ệ ả ự ả ố có th d a trên vi c gi i đoán các không nh và d a vào các thông s môi
ườ tr ng.
ạ ế ặ ự ộ ệ 5. Các khía c nh kinh t xã h i trong vi c ngăn ch n s xói mòn và thoái
hóa đ tấ
ế ố ế ị ấ ượ ấ Hai y u t có tính quy t đ nh trong khai thác đ t đó là ch t l ng n i t ộ ạ i
ứ ử ụ ấ ủ ấ c a đ t và cách th c s d ng đ t.
ế ầ ườ ố ươ ự ữ ả ớ H u h t ng ệ i ta th c hi n các m i t ng quan gi a phân l p kh năng
ặ ừ ể ể ệ ấ ấ ử ụ s d ng đ t đai và năng su t nông nghi p ho c r ng đ cho đi m các l p. ớ Ở
ể ử ụ ộ ố ử ụ ố ể ạ đây, có th s d ng thêm m t s thông s đ đánh giá ph m vi s d ng khác
ộ ố ướ ầ nhau. C n có m t s b ư c nh sau:
ả ổ ẩ Tính toán trung bình t ng s n ph m chính, có nghĩa là đánh giá các
ủ ổ ệ ả ầ ấ ẩ ỗ ự ph n khác nhau c a t ng s n ph m chính xu t hi n trong m i khu v c
sinh thái.
ạ ị ề ự ả ấ ả ẩ Tính toán l i giá tr ti m năng s n xu t các s n ph m chính d a vào
ề ả ỉ ố ấ ấ ồ trung bình ti m năng s n xu t ấ ở ướ b ệ c trên và ch s hi u su t đ t tr ng.
ệ ề ả ả ả ồ ỉ ưở ủ ố s đi u ch nh này g m c vi c ph n ánh nh h ề ng khác nhau c a ti m
ấ ấ ố năng đ t trên năng su t sinh kh i.
ươ ọ ể ử ụ ố ạ 6. Ph ấ ng pháp s d ng các thông s toán h c đ phân lo i tài nguyên đ t
ớ ươ ọ ớ ượ ự ự V i ph ng pháp toán h c, các l p thông tin đ c xây d ng d a trên các
ề ậ ộ ổ ưỡ ự ậ ươ ượ thu c tính v khí h u, th nh ng, th c v t… Ph ng pháp chung đ ế c ti n
ư hành nh sau:
ế ệ ạ ọ ớ ị Xem xét, tinh l c các k ho ch đánh giá cùng v i vi c xác đ nh các
ữ ệ ơ ở ả ế ượ ử ụ d li u c s và gi thi c s d ng. t đ
ỳ ử ụ ộ ầ ư ứ ự ấ ọ ồ L a ch n các chu k s d ng đ t (cây tr ng, m c đ đ u t …).
ế ố ị ậ ổ ưỡ ế Xác đ nh các y u t khí h u, th nh ng có liên quan đ n chu k s ỳ ử
ụ ượ ự ọ ấ d ng đ t đã đ c l a ch n.
ị ả ệ ẩ ấ ố ơ ồ ị Chu n b tài li u th ng kê đ t và các đ n v b n đ (các vùng sinh
ệ ố ượ ị thái nông nghi p) theo các thông s đã đ c xác đ nh.
ế ợ ầ ướ ớ ố ệ ố ượ K t h p các yêu c u cho tr c v i s li u th ng kê đ c sau đó đ ể
ả ấ ở ề ả ệ gi i đoán ti m năng s n xu t các vùng sinh thái nông nghi p khác nhau.
ị ả ượ ớ ợ ị Ướ ượ c l ng các giá tr s n l ng và xác đ nh các l p phù h p và các
ố ượ thông s khác nhau đ c khai thác.
ệ ố ử ụ ấ ấ ợ ớ Phân chia đ t đai vào các l p phù h p cho h th ng s d ng đ t đã
ượ đ ọ c ch n.
Ậ Ế K T LU N
ấ ượ ủ ả ố ộ ư ệ Đ t đai đ c xem là tài s n c a m t Qu c gia, là t ấ ả li u s n xu t
ủ ế ố ượ ồ ờ ủ ả ẩ ộ ch y u, đ ng th i cũng là đ i t ủ ng c a lao đ ng và là s n ph m c a
lao đ ng.ộ
ề ọ ườ ư ấ ộ Khoa h c v sinh thái Môi tr ng cũng xem đ t nh là m t “c th ơ ể
ườ ư ấ ườ ố s ng”. Do đó, môi tr ng đ t cũng nh Tài nguyên Môi tr ả ấ ng đ t ph i
ả ự ụ ữ có quá trình hình thành và c s tàn l i n a.
ể ậ ả ượ ầ ủ ọ ầ Chính vì v y, c n ph i hi u rõ đ c t m quan tr ng c a Tài nguyên
ườ ữ ừ ư ệ ế ấ ả ả ạ Môi tr ồ ng đ t. T đó, đ a ra nh ng k ho ch qu n lý và b o v ngu n
ụ ụ ụ ể ộ ợ ề ằ tài nguyên này m t cách h p lý nh m ph v m c tiêu phát tri n b n
ữ ủ ệ ầ ạ ữ ả ưở ợ v ng cho nhu c u c a hi n t i nh ng không làm nh h ế ng đ n l i ích
ế ệ ươ ủ c a th h t ng lai.
Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O
ề ữ ể ơ Giáo trình Tài nguyên MT và phát tri n b n v ng TS. Ngô Trung S n
ế ườ Lê Huy Bá, Vũ Chí Hi u, Võ Đình Long – Tài nguyên môi tr ng và phát
ề ữ ể tri n b n v ng
ấ Giáo trình Tài nguyên đ t MT Lê Văn Khoa
