Đề tài: Động cơ điện một chiều

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

M C L C Ụ Ụ

Ch ng 1 ươ : T NG QUAN V Đ NG C ĐI N M T CHI U VÀ CÁC PH Ơ Ệ Ề Ộ Ổ Ộ Ề ƯƠ NP

PHÁP ĐI U CH NH T C Đ Đ NG C ĐI N M T CHI U . Ộ Ộ Ơ Ệ Ố Ộ Ề Ề Ỉ

1.1.T ng quan v đ ng c đi n m t chi u . ơ ệ ề ộ ề ổ ộ

1.1.1. C u t o đ ng c đi n m t chi u .. ơ ệ ấ ạ ề ộ ộ

1.1.2. Các thông s đinh m c . ứ ố

1.1.3. Nguyên lý làm vi c c a đ ng c đi n m t chi u . ệ ủ ộ ơ ệ ề ộ

1.2. Ph ng trình đ c tính c và đ c tính c đi n c a đ ng c đi n m t chi u . ươ ơ ệ ủ ộ ơ ệ ề ặ ặ ơ ộ

1.3. Các ph ng pháp đi u ch nh t c đ c a đ ng c đi n m t chi u . ươ ố ộ ủ ộ ơ ệ ề ề ộ ỉ

1.3.1. Ph ươ ng pháp đi u ch nh t c đ đ ng c b ng cách thay đ i đi n tr ph . ở ụ ố ộ ộ ơ ằ ề ệ ổ ỉ

1.3.2. Ph ng pháp đi u ch nh t c đ đ ng c b ng cách thay đ i t thông . ươ ố ộ ộ ơ ằ ổ ừ ề ỉ

1.3.3. Ph ươ ầ ng pháp đi u ch nh t c đ đ ng c b ng cách thay đ i đi n áp ph n ố ộ ộ ơ ằ ề ệ ổ ỉ

ng .ứ

1.4.Các đ c tímh c khi hãm . ặ ơ

1.4.1. Hãm tái sinh .

1.4.2. Hãm ng c . ượ

1.4.3. Hãm đ ng năng . ộ

1.5. Các đ c tính c khi đ o chi u quay . ề ặ ả ơ

ng . 1.6. Các ch tiêu ch t l ỉ ấ ượ

Ch ng 2 : T NG QUAN V B CH NH L U BA PHA THYRISTOR . ươ Ề Ộ Ư Ổ Ỉ

2.1. H ch nh l u thyristor đ ng c và thyristor . ệ ỉ ư ộ ơ

2.1.1. Gi i thi u v thyristor . ớ ệ ề

2.1.2. H ch nh l u thyristor . ệ ỉ ư

2.1.3. Nguyên lý đi u ch nh đi n áp ph n ng . ỉ ầ ứ ề ệ

2.2. T ng quan v b ch nh l u c u ba pha không đ o chi u . ư ầ ề ộ ỉ ề ả ổ

2.2.1. Nguyên lý làm vi c h ch nh l u . ệ ệ ỉ ư

2.2.2. Hi n t ng trùng d n . ệ ượ ẫ

2.2.3. Ngh ch l u ph thu c . ư ụ ộ ị

2.2.4. H T – Đ không đ o chi u . ề ệ ả

2.3. T ng quan v b ch nh l u c u ba pha có đ o chi u . ề ộ ỉ ư ầ ề ả ổ

2.3.1. Nguyên t c c b n đ xây d ng h truy n đ ng T - Đ đ o chi u . ự ắ ơ ả ể ệ ề ề ả ộ

Trang 1 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

2.3.2. Ph ng pháp đi u khi n chung . ươ ề ể

2.3.3. Ph ng đi u khi n riêng . ươ ề ể

Ch ng 3 : TÍNH CH N M CH Đ NG L C VÀ M CH ĐI U KHI N . ươ Ự Ọ Ộ Ạ Ạ Ề Ể

3.1. Tính ch n m ch đ ng l c . ự ạ ọ ộ

3.1.1. S đ m ch đ ng l c h ch nh l u c u ba pha thyristor . ự ệ ỉ ơ ồ ạ ư ầ ộ

3.1.2. Các thông s c a đ ng c . ơ ố ủ ộ

3.1.3. Tính ch n thyristor . ọ

3.1.4. Tính ch n máy bi n áp ch nh l u . ư ế ọ ỉ

3.2. Gi i thi u m ch đi u khi n . ớ ệ ề ể ạ

3.2.1. S đ nguyên lý . ơ ồ

3.2.2. Nguyên t c đi u khi n . ắ ề ể

3.2.3. Các khâu c b n c a m ch đi u khi n . ơ ả ủ ề ể ạ

3.2.4. S đ m ch đi u khi n và nguyên lý ho t đ ng . ể ơ ồ ạ ạ ộ ề

3.3. Tính toán các thông s m ch đi u khi n . ố ạ ề ể

3.3.1. Tính bi n áp xung . ế

3.3.2. Tính t ng kh ch đ i cu i cùng . ế ầ ạ ố

3.3.3. Ch n c ng AND . ọ ổ

3.3.4. Ch n t ọ ụ 3 và R9 . C

3.3.5. Tính ch n b t o xung chùm . ọ ộ ạ

3.3.6. Tính ch n khâu so sánh . ọ

3.3.7. Tính ch n khâu đ ng pha . ọ ồ

3.3.8. Tính ch n ngu n nuôi . ọ ồ

3.3.9. Tính toán máy bi n áp ngu n nuôi và đ ng pha . ế ồ ồ

3.3.10. Tính ch n điôt cho b ch nh l u ngu n nuôi . ộ ỉ ư ọ ồ

3.4. Tính ch n các thi t b b o v cho m ch đ ng l c . ọ ế ị ả ệ ự ạ ộ

3.4.1. S đ m ch đ ng l c có các thi ơ ồ ạ ự ộ t b b o v . ế ị ả ệ

t cho các van bán d n . 3.4.2. B o v quá nhi ả ệ ệ ẫ

3.4.3. B o v quá dòng cho van . ả ệ

3.4.4. B o v quá áp cho van . ả ệ

3.5. Thi t k cu n kháng l c . ế ế ộ ọ

3.5.1. Xác đ nh góc m c c ti u và c c đ i . ở ự ể ự ạ ị

Trang 2 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

3.5.2. Xác đ nh các thành ph n sóng hài . ầ ị

3.5.3.Xác đ nh đi n c m cu n kháng l c . ệ ả ộ ọ ị

3.5.4. Thi t k k t c u cu n kháng l c . ế ế ế ấ ộ ọ

Ch ng 4 : MÔ PH NG H TH NG CH NH L U THYRISTOR – Đ NG C CÓ ươ Ệ Ố Ơ Ư Ỏ Ộ Ỉ

Đ O CHI U QUAY TRÊN MATLAB – SIMULINK . Ả Ề

4.1. Các kh i có s n trong Simulink . ẵ ố

4.1.1. Máy đi n m t chi u . ệ ề ộ

4.1.2.Kh i t o xung đi u khi n các thyristor . ề ố ạ ể

4.2. Mô ph ng h ch nh l u c u ba pha . ư ầ ệ ỉ ỏ

4.2.1. Mô ph ng h ch nh l u c u không đ o chi u . ư ầ ệ ỉ ề ả ỏ

4.2.2. Mô ph ng h ch nh l u c u có đ o chi u . ư ầ ệ ỉ ề ả ỏ

Trang 3 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

L I NÓI Đ U Ờ Ầ

Trong công cu c đ i m i công nghi p hoá hi n đ i hoá đ t n c hi n nay , ộ ổ ấ ướ ệ ệ ạ ớ ệ

v n đ áp d ng khoa ho k thu t vào các quy trình s n su t là v n đ c p bách ấ ạ ỹ ề ấ ụ ề ậ ả ấ ấ

hàng đ u . Cùng v i s phát c a m t s nghành nh đi n t ủ ư ệ ử ớ ự ộ ố ầ , công ngh thông tin , ệ

đ ng hoá đã phát tri n v nghành k thu t đi u khi n và t ậ ề ể ỹ ự ộ ể ượ ậ c b c .T đ ng hoá các ự ộ

quy trình s n su t đang đ c ph bi n , có th thay s c lao đ ng con ng i , đem l ả ấ ượ ổ ế ứ ể ộ ườ ạ i

năng su t cao ch t l ng s n ph m t t . ấ ượ ấ ẩ ả ố

đ ng trong các nhà máy , xí nghi p đ Hi n nay , các h th ng dây chuy n t ệ ố ề ự ộ ệ ượ c ệ

s d ng r t r ng rãi , v n hành có đ tin c y cao . V n đ quan tr ng trong các dây ử ụ ấ ộ ề ậ ấ ậ ộ ọ

ộ chuy n s n su t là đi u khi n đi u ch nh t c đ đ ng c hay đ o chi u quay đ ng ố ộ ộ ề ả ề ể ề ề ả ấ ơ ỉ

c đ nâng cao năng su t . ơ ể ấ

V i h truy n đ ng đi n m t chi u đ ớ ệ ề ượ ứ ầ c ng d ng nhi u trong các yêu c u ụ ề ệ ề ộ ộ

đi u ch nh cao , cùng v i s phát tri n không ng ng c a k thu t đi n t ể ủ ỹ ớ ự ệ ử ừ ề ậ ỉ ậ và k thu t ỹ

vi đi n t ệ ử ộ . H truy n đ ng m t chi u đi u ch nh đ ng th i đi n áp ph n ng đ ng ỉ ầ ứ ệ ề ề ệ ề ộ ộ ồ ờ

thông đã tr thành gi i pháp t t cho các h th ng có yêu c u ch t l c và t ơ ừ ở ả ố ệ ố ấ ượ ng ầ

cao .

c ta hi n nay m t s dây chuy n nh p ngo i , v i m t s lý do khách n Ở ướ ộ ố ộ ố ề ệ ậ ạ ớ

Trang 4 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

quan cho nên m t s thi t b khi có v n đ s c ph i nh đ n chuyên gia n ộ ố ế ị ề ự ố ờ ế ấ ả ướ c

ngoài . V vi c thay th và đi u khi n t ng b ế ể ừ ề ệ ề ướ ể ộ ể c đ h i nh p cùng v i s phát tri n ớ ự ậ

chung c a khoa h c k thu t . ọ ỹ ủ ậ

ầ Trong quá trình nghiên c u không th tránh kh i thi u sót kính mong quý th y ứ ể ế ỏ

cô ch b o đ em đ c hi u thêm , có ki n th c nh t đ nh đ ph c v cho chuyên ỉ ả ể ượ ể ụ ụ ấ ị ứ ể ế

nghành c a mình sau này . ủ

Em xin chân thành c m n s t n tình giúp đ c a th y Kh ng Công Minh và ả ơ ự ậ ỡ ủ ầ ươ

đ ng hoá và đo l ng đã h các th y cô t ầ ự ộ ườ ướ ậ ng d n , giúp đ , t o đi u ki n thu n ỡ ạ ề ệ ẫ

i cho em hoàn thành đ tài này . l ợ ề

Em xin chân thành c m n ! ả ơ

Đà n ng , ngày …… tháng …… năm 2008 . ẵ

Sinh viên th c hi n ự ệ

Nguy n Minh Ánh ễ

CH NG I ƯƠ

T NG QUAN V Đ NG C ĐI N M T CHI U VÀ Ơ Ệ Ề Ộ Ổ Ộ Ề

CÁC PH ƯƠ Ộ NG PHÁP ĐI U CH NH T C Đ Đ NH C ĐI N M T Ố Ộ Ộ Ơ Ệ Ề Ỉ

CHI UỀ

1.1. T NG QUAN V Đ NG C ĐI N M T CHI U . Ơ Ệ Ề Ộ Ộ Ổ Ề

ệ Trong th i đ i ngày nay , h u h t các dây chuy n s n xu t c a công nghi p ầ ế ề ả ờ ạ ấ ủ

c t đang d n d n đ ầ ầ ượ ự ộ ế đ ng hoá b ng cách áp d ng các khoa h c k thu t tiên ti n ọ ỹ ụ ằ ậ

c coi là m t lo i máy quan c a th gi ủ ế ớ i . Tuy th đ ng c đi n m t chi u v n đ ơ ệ ề ẫ ượ ế ộ ộ ạ ộ

tr ng trong các nghành công nghi p , giao thông v n t i và nói chung nh ng thi ậ ả ệ ọ ở ữ ế ị t b

c n đi u ch nh t c quay liên t c trong ph m vi r ng nh cán thép ,h m m ….Vì ạ ầ ụ ư ề ầ ố ộ ỏ ỉ

t . đ ng c đi n m t chi u có đ c tính đi u ch nh t c đ r t t ặ ộ ố ộ ấ ố ơ ệ ề ề ộ ỉ

1.1.1. C u t o : ấ ạ

Đ ng c đi n m t chi u g m có hai ph n : ề ồ ơ ệ ầ ộ ộ

Trang 5 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1

2

3 4 5 6

7 8 9 10

Hình 1-1: M t c t d c đ ng c đi n . ặ ắ ọ ộ ơ ệ

C u t o: ấ ạ

1- võ máy ( gông t )ừ

2- c c t chính ự ừ

3- dây qu n c c t chính ấ ự ừ

4- c c t ph ự ừ ụ

5- dây qu n c c t ph ấ ự ừ ụ

6- dây qu n ph n ng ấ ầ ứ

7- lõi s t ph n ng ầ ứ ắ

8- rãnh ph n ng ầ ứ

9- răng ph n ng ầ ứ

10- má c c tự ừ

1.1.1.1. Ph n tĩnh ( stator ) : ầ đây là ph n đ ng yên c a máy , nó bao g m các b ủ ầ ứ ồ ộ

ph n chính sau : ậ

- C c t chính : là b ph n sinh ra t ng g m có lõi s t c t và và dây ự ừ ậ ộ tr ừ ườ ắ ự ừ ồ

qu n kích t l ng ngoài lõi s t c c t . Lõi s t c c t ấ ừ ồ ắ ự ừ ắ ự ừ làm b ng nh nh lá thép k ữ ằ ỹ

thu t đi n hay thép cacbon dày 0.5 đ n 1mm ép l i và tán ch t . Dây qu n kích t ế ệ ậ ạ ặ ấ ừ

đ ượ ệ c qu n b ng dây đ ng b c cách đi n k thành m t kh i và t m s n cách đi n ệ ỹ ẩ ấ ằ ồ ọ ộ ố ơ

tr c khi đ t trên các c c t .Các cu n dây kích t đ t trên các c c t ướ ự ừ ặ ộ ừ ặ ự ừ ố ố này n i n i

ti p vói nhau . ế

-C c t ph : c c t ph đ t gi a các t ự ừ ụ ự ừ ụ ặ ữ t ự ừ ổ chính và dùng đ c i thi n đ i ể ả ệ

chi u .Lõi thép c a c c t ph th ủ ự ừ ụ ườ ề ng làm b ng thép kh i và trên thân c c t ố ự ừ ụ ph có ằ

Trang 6 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

chính . C c t ph d đ t dây qu n mà c u t o gi ng nh dây qu n c c t ặ ấ ự ừ ấ ạ ư ấ ố ự ừ ụ ượ ắ c g n

vào võ nh nh ng bulông . ờ ữ

-Gông t : gông t dùng đ làm m ch t n i li n các c c t ừ ừ ể ạ ừ ố ề ự ừ , đôngf th i làm võ ờ

máy . Trong máy đi n nh và v a th ng dùng thép t m dày u n và hàn l i . Trong ừ ệ ỏ ườ ấ ố ạ

máy đi n l n th ng dùng thép đúc .Có khi trong máy đi n nh dùng gang làm võ ệ ớ ườ ệ ỏ

máy .

-Các b ph n khác :nó g m có các b ph n ộ ậ ậ ộ ồ

+ N p máy : đ b o v máy kh i b nh ng v t ngoài r i vào làm h h ng dây ể ả ệ ỏ ị ữ ư ỏ ậ ắ ơ

qu n hay an toàn cho ng ấ ườ ắ i kh i ch m ph i đi n . Trong máy đi n nh và v a , n p ừ ệ ệ ạ ả ỏ ỏ

bi . Trong nh ng tr ng h p này n p th ng làm máy còn có tác d ng làm giá đ ụ ở ổ ữ ườ ắ ợ ườ

b ng gang . ằ

+ C c u ch i than : Đ đ a dòng đi n t ể ư ơ ấ ệ ừ ầ ổ ph n quay ra ngoài . C c u ch i ơ ấ ổ

than g m có ch i than đ t trong h p ch i than và nh m t lò xo tì ch t kên c góp . ờ ộ ặ ặ ổ ồ ộ ổ ổ

c c đ nh trên giá ch i than và cách đi n v i giá . Giá ch i than có H p ch i than đ ổ ộ ượ ố ị ệ ớ ổ ổ

th quay đ c đ đi u ch nh v trí ch i than cho đúng ch . Sau khi đi u ch nh xong ể ượ ể ề ề ổ ổ ỉ ị ỉ

thì dùng vít c đ nh ch t l i . ố ị ặ ạ

1.1.1.2 . Ph n quay ( roto ) : Đây là ph n quay ( đ ng ) c a đ ng c g m có các b ầ ủ ộ ơ ồ ầ ộ ộ

ph n sau . ậ

- Lõi s t ph n ng : Là lõi s t dùng đ d n t .Th ể ẫ ừ ầ ứ ắ ắ ườ ng dùng nh ng t m thép ữ ấ

k thu t đi n ( thép h p kim silic ) dày 0.5mm ph cách đi n m ng ỹ ủ ệ ệ ậ ợ ỏ ở ặ ồ hai l p m t r i ớ

ép ch t l i đ gi m t n hao do dòng đi n xoáy gây nên . Trên lá thép có d p hình ặ ạ ể ả ệ ậ ổ

i thì đ t dây qu n vào . d ng rãnh đ sau khi ép l ể ạ ạ ặ ấ

thông gió + Trong nh ng máy c trung bình tr lên ,ng ỡ ữ ở ườ i ta còn d p nh ng l ậ ữ ỗ

thông gió d c tr c . đ khi ép l ể ạ i thành lõi s t có th t o đ ắ ẻ ạ ượ c nh ng l ữ ỗ ụ ọ

+ Trong nh ng máy h i l n thì lõi s t th ng đ ơ ớ ữ ắ ườ ượ ỏ c chia thành t ng đo n nh . ừ ạ

Giũa các đo n y có đ m t khe h g i là khe thông gió ngang tr c . khi máy làm ẻ ộ ạ ấ ở ọ ụ

vi c , gió th i qua các khe làm ngu i dây qu n và lõi s t . ệ ấ ắ ổ ộ

c ép tr c ti p vào tr c . + Trong máy đi n nh , lõi s t ph n ng đ ỏ ầ ứ ệ ắ ượ ự ế ụ

ạ - Dây qu n ph n ng : Là ph n sinh ra su t đi n đ ng và có dòng đi n ch y ầ ứ ệ ệ ấ ầ ấ ộ

ng làm b ng dây đ ng có b c cách đi n . Trong máy qua . Dây qu n ph n ng th ấ ầ ứ ườ ệ ằ ồ ọ

đi n nh th ng dùng dây có thi t di n tròn . Trong máy đi n v a và l n , th ỏ ườ ệ ế ệ ừ ệ ớ ườ ng

Trang 7 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

dùng dây có ti t di n ch nh t dây qu n đ ế ử ậ ấ ượ ệ c cách đi n c n th n vói rãnh c a lõi ậ ệ ẩ ủ

thép .

Đ tránh khi b văng ra do l c li tâm , ự ể ị ở ặ mi ng rãnh có dùng nêm đ đè ch t ệ ể

ho c ph i đai ch t dây qu n . Nêm có th làm b ng tre ,g hay bakelit . ể ằ ặ ả ấ ặ ỗ

ề - C góp : C góp còn g i là vành góp hay vành đ i chi u ,dùng đ đ i chi u ể ổ ề ổ ổ ọ ổ

dòng đi n xoay chi u thành m t chi u . ề ề ệ ộ

K t c u c a c góp g m nhi u phi n đ ng có hình đuôi nh n cách đi n vói ế ấ ủ ổ ề ế ệ ạ ồ ồ

nhau b ng l p mica d y 0.4 đ n 1.2mm và h p thành hình tr tròn . Hai đ u tr tròn ụ ụ ế ầ ằ ầ ớ ợ

dùng hai vành p hình ch V ép ch t l ặ ạ ử ố ệ i . Giũa vành p và tr tròn cũng cách đi n ụ ố

b ng mica .Đuôi vành góp có cao h n lên m t tí đ hàn các đ u dây c a các ph n t ằ ầ ử ủ ể ầ ơ ộ

dây qu n vào các phi n góp đ c d dàng . ế ấ ượ ể

- Các b ph n khác : G m có cánh qu t và tr c máy . ụ ạ ậ ộ ồ

+ Cánh qu t : Dùng đ qu t gió làm ngu i máy . Máy đi n m t chi u th ể ạ ệ ề ạ ộ ộ ườ ng

ch theo ki u b o v . ể ả ệ Ở ế hai đ u n p máy có l ắ ầ ỗ ụ thông gió .Cánh qu t l p trên tr c ạ ắ

máy ,khi máy quay cánh qu t hút gió t ngoài vào máy . Gió đi qua vành góp , c c t ạ ừ ự ừ ,

lõi s t và dây qu n r i qua qu t gió ra ngoài làm ngu i máy . ạ ấ ồ ắ ộ

+ Tr c máy : Là ph n trên đó đ t lõi s t ph n ng , c góp , cánh qu t và bi . ầ ứ ụ ạ ặ ắ ầ ổ ổ

Tr c máy th ng làm b ng thép cacbon t t . ụ ườ ằ ố

1.1.2. Các thông s đ nh m c . ố ị ứ

ề Ch đ làm vi c đ nh m c c a máy đi n là ch đ làm vi c trong nh ng đi u ệ ứ ủ ệ ị ế ộ ế ộ ữ ệ

ki n mà x ng ch t o đã qui đ nh . Ch đ đó đ ệ ưỡ ế ộ ế ạ ị ượ ặ ư ạ c đ t tr ng b ng nh ng đ i ằ ữ

ng ghi trên nhãn máy và g i là nh ng đ i l ng đ nh m c .Trên nhãn máy th l ượ ạ ượ ữ ọ ứ ị ườ ng

ng sau : ghi nh ng đai l ữ ượ

dm ( V ) ;

Công su t đ nh m c P ấ ị ứ dm ( kw hay w );

Đi n áp d nh m c U ị ứ ệ

Dòng đi n đ nh m c I ứ dm ( A ) ; ệ ị

dm ( vg/ph ) ;

T c đ đ nh m c n ố ộ ị ứ

Ngoài ra còn ghi ki u máy , ph ng pháp kích t và các s ể ươ ừ , dòng đi n kích t ệ ừ ố

li u v dòng đi n s d ng …… ệ ử ụ ệ ề

đây là công su t c đ a ra C n chú ý là công su t đ nh m c c a đ ng c ấ ị ứ ủ ộ ơ ở ầ ấ ơ ư ở

đ u tr c đ ng c . ơ ụ ộ ầ

1.1.3 . Nguyên lý làm vi c c a đ ng c đi n m t chi u ; ệ ủ ộ ơ ệ ộ ề

Trang 8 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

- Đ ng c đi n m t chi u là m t máy đi n bi n đ i năng l ơ ệ ế ệ ề ộ ộ ổ ộ ượ ng đi n c a dòng ệ ủ

m t chi u thành c năng . Trong quá trình bi n đ i đó , m t ph n năng l ế ề ầ ơ ộ ổ ộ ượ ủ ng c a

dòng xoay chi u b tiêu tán do các t n th t trong m ch ph n ng và m ch kích t ấ ầ ứ ề ạ ạ ổ ị ừ ,

ph n còn l i năng l ng đ ầ ạ ượ ượ c bi n thành c năng trên tr c đ ng c . ơ ụ ộ ế ơ

ầ - Khi có dòng đi n m t chi u ch y vào dây qu n kích thích và dây qu n ph n ề ệ ấ ấ ạ ộ

ng s sinh ra t ng ph n tĩnh . T tr ng này có tác d ng t ng h lên dòng ứ ẽ tr ừ ườ ở ừ ườ ầ ụ ươ ổ

đi n trên dây qu n ph n ng t o ra mômen tác d ng lên roto làm cho roto quay . Nh ầ ứ ụ ệ ạ ấ ờ

có vành đ i chi u nên dòng đi n xoay chi u đ ề ượ ệ ề ổ ề c ch nh l u thành dòng m t chi u ư ộ ỉ

tác d ng lên thanh d n dây đ a vào dây qu n ph n ng . Đi u này làm cho l c t ư ầ ứ ự ừ ề ấ ụ ẫ

ng . qu n ph n ng không b đ i chi u và làm đ ng c quay theo m t h ề ầ ứ ị ổ ộ ướ ấ ộ ơ

- Công su t ng vói mômen đi n t ấ ứ ệ ừ ư ấ đ a ra đ i v i đ ng c g i là công su t ố ớ ộ ơ ọ

đi n t ệ ừ và b ng : ằ

(1-1) Pdt = M . ω = Eư .Iư ;

Trong đó : M : là mômen đi n t ; ệ ừ

Iư : Dòng đi n ph n ng ; ệ ầ ứ

Eư : Su t đi n đ ng ph n ng ; ệ ộ ầ ứ ấ

ω : T c đ góc ph n ng ; ầ ứ

và ω = ; ố ộ np . 60

1.2 . PH NG TRÌNH Đ C TÍNH C VÀ Đ C TÍNH C ĐI N C A ĐM

ĐL ;

ƯƠ Ơ Ệ Ơ Ủ Ặ Ặ

- Khi ngu n đi n m t chi u có công su t vô cùng l n và đi n áp không đ i thì ấ ề ệ ệ ộ ồ ớ ổ

m ch kích t ng m t song song vói m ch ph n ng , lúc này đ ng c đ ạ th ừ ườ ầ ứ ơ ượ ọ c g i ạ ắ ộ

song song . đ ng c kích t ơ ộ ừ

– +

U ư

ktf

R C kt I kt

R f E I I I ư ← ư ← ư

Trang 9 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 1- 2 : S đ n i dây c a đ ng c kích t song song ; ơ ồ ố ủ ộ ơ ừ

- Khi ngu n đi n m t có công su t không đ l n thì m ch ph n ng và kích t ầ ứ ủ ớ ệ ấ ạ ồ ộ ừ

m t vào hai ngu n m t chi u đ c l p nhau , lúc này đ ng c đ c g i là kích t ộ ậ ề ắ ồ ộ ộ ừ ộ đ c ơ ượ ọ _ + l p .ậ U ư

E R f I ư ←

C kt R kt I kt

U kt _ +

Hình 1-3 : S đ n i dây c a đ ng c kích t đ c l p . ơ ồ ố ủ ộ ơ ừ ộ ậ

Do trong th c t đ c tính c a đ ng c đi n kích thích đ c l p và kích thích ự ế ặ ủ ộ ơ ệ ộ ậ

ơ ệ song song h u nh là gi ng nhau , nên ta sét chung đ c tính c và đ c tính c đi n ư ặ ặ ầ ố ơ

đ c l p . c a đ ng c đi n kích t ủ ơ ệ ộ ừ ộ ậ

-Theo s đ n i dây c a đ ng c đi n m t chi u kích t đ c l p hình (2-2) ta ơ ồ ố ủ ộ ơ ệ ề ộ ừ ộ ậ

vi c ph ng trình cân b ng đi n áp c a m ch ph n ng ch đ xác l p nh t đ ế ượ ươ ầ ứ ở ế ộ ủ ệ ạ ậ ằ ư

(1-2) Uư = E + (Rư + Rf).Iư ;

Trong đó : Uư :Đi n áp ph n ng ( V ) ; ầ ứ ệ

E : Su t đi n đ ng ph n ng ( V ) ; ầ ứ ệ ấ ộ

Rf : Đi n tr ph trong m ch ph n ng ( Ω ) ; ở ụ ầ ứ ệ ạ

Rư :Đi n tr c a ph n ng (Ω ) ; ầ ứ ở ủ ệ

Trang 10 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

V i Rớ ư = rư + rcf + rcb + rtx ;

Trong đó : rư : Đi n tr dây ph n ng (Ω) ; ở ầ ứ ệ

ph (Ω) ; rcf : Đi n tr c c t ở ự ừ ụ ệ

rcb : Đi n tr cu n bù (Ω) ; ở ộ ệ

rtx : Đi n tr ti p xúc c a ch i đi n (Ω) ; ở ế ủ ệ ệ ổ

S c đi n đ ng E c a ph n ng đ ng c đ c xác đ nh theo bi u th c : ầ ứ ơ ượ ứ ủ ệ ộ ộ ứ ể ị

NP . p .2 . a

E = .Φ. ω = KΦ. ω (1-3)

Trong đó : P : S đôi đi n c c chính ; ệ ự ố

N : S thanh d n tác d ng c a cu n dây ph n ng , ầ ứ ủ ụ ẫ ố ộ

a : S m ch nhánh song song c a cu n dây ph n ng , ố ạ ầ ứ ủ ộ

ω : T c đ góc ( rad/s) ; ố ộ

Φ : T thông kích t chính m t c c t ( Wb ) ; ừ ừ ộ ự ừ

NP . p .2 . a

Đ t K = ặ : H s k t c u c a đ ng c . ơ ệ ố ế ấ ủ ộ

c.Φ.n và

N u bi u di n s c đi n đ ng theo t c đ quay n (vòng/phút) thì E = K ố ộ ễ ứ ế ệ ể ộ

n 55,9

np . 60

ω = = ;

ư =

K 55,9

. NP .60 a

.Φ.n = 0,105K.Φ.n ; . Φ.n = Kc.Φ.n = Vì v y : E ậ

Trong đó : Kc : H s s c đi n đ ng c a đ ng c . ơ ệ ố ứ ủ ộ ệ ộ

T các ph ng trình trên ta có : ừ ươ

u K

f .

R u K

f .

- ω = (1-4) Iư

Đây là ph ng trình đ c tính c đi n c a đ ng c đi n m t chi u .kích t đ c l p . ươ ơ ệ ủ ộ ơ ệ ề ặ ộ ừ ộ ậ

M t khác ta có mômen đi n t c a đ ng c ch đ xác l p đ c xác đ nh ệ ừ ủ ộ ơ ở ế ộ ậ ượ ặ ị

theo bi u th c : ể ứ

(1-5) Mdt = K.Φ.Iư ;

M dt , thay Iư vào (1-4) ta có f.K

Suy ra Iư =

u f .

R u K (

R f 2).

- ω = (1-6) .Mdt ;

N u b qua t n th t c và t n th t ma sát trong tr c thì ta có th coi mômen ế ỏ ấ ơ ấ ổ ổ ổ ụ ể

ụ ộ ệ ừ và ký hi u là M : ệ

Trang 11 c trên tr c đ ng c b ng mômen đi n t ơ ằ ơ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Mdt = Mco = M ;

u f .

R u K (

R f 2).

- Suy ra : ω = .M ; (1-7)

Đây là ph ng trình đ c tính c c a đ ng c đi n m t chi u kích t đ c l p . ươ ơ ủ ộ ơ ệ ề ặ ộ ừ ộ ậ

- Có th bi u di n ph ng trình đ c c d i d ng khác . ể ể ễ ươ ặ ơ ướ ạ

(1-8) ω = ω0 - ∆ω ;

; G i là t c đ không t i lý t ng . Trong đó : ω0 = ố ộ ọ ả ưở

R u (

+ fK

R 2).

u (cid:229) fK 2).

(

∆ω = .M = .M :G i là đ s t t c . ộ ụ ố ọ

Gi thi c bù đ t ả ế t ph n ng đ ầ ứ ượ ủ ừ thông c a đ ng c Φ = const , thì các ơ ủ ộ

ph ng trình đ c tính c đi n (1-4) và ph ươ ơ ệ ặ ươ ng trình đ c tính c (1-7) là tuy n tính . ơ ế ặ

Đ th c a chúng đ c bi u di n trên đ th là nh ng đ ồ ị ủ ượ ồ ị ữ ể ễ ườ ng th ng . ẳ

co = Mdt ± ∆M ;

N u xét đ n t t c các t n th t thì : M ế ấ ả ế ấ ổ

ω 0

I dm I nm I ư

Trang 12 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

đ c l p Hình 1- 4 : Đ c tính c đi n c a đ ng c m t chi u kích t ơ ệ ủ ộ ơ ộ ề ặ ừ ộ ậ

0 =

ư = 0 ho c M = 0 thì ta có : ω = ω

Theo đ th trên khi I ồ ị ặ , lúc này đ ngộ

i lý t ng . c đ t t c đ không t ơ ạ ố ộ ả ưở

Còn khi ω = 0 thì ta có :

U +,

R u

(1-9) = Inm ; Iư =

(1-10) Và M = K.Φ.Inm =Mnm ;

V i Iớ nm , Mnm : G i là dòmg đi n ng n m ch và mômen ng n m ch . ệ ắ ắ ạ ạ ọ

ω 0

M M M

dm ơ ủ ộ

Hình 1- 5 : Đ c tình c c a đ ng c đi n m t chi u kích t đ c l p . ơ ệ ề ặ ộ ừ ộ ậ

1.3 . CÁC PH NG PHÁP ĐI U CH NH T C Đ C A ĐM

ĐL ;

ƯƠ Ố Ộ Ủ Ề Ỉ

T ph ng trình đ c tính c (1-7) ta th y có ba tham s nh h ừ ươ ố ả ấ ặ ơ ưở ế ng đ n

ph ng trình đ c tính c đó là t ươ ặ ơ ừ ủ thông , đi n áp ph n ng , đi n tr ph n ng c a ầ ứ ầ ứ ệ ệ ở

c t c đ và mômen đ ng c theo ý đ ng c .thay đ i các tham s trên ta thay đ i đ ộ ổ ượ ố ộ ố ổ ơ ộ ơ

mu n . Do ph ng trình đ c tính c ph thu c vào ba tham s trên ,t ng ng v i đó ố ươ ơ ụ ặ ộ ố ươ ứ ớ

ta s có ba ph ẽ ươ ng pháp đi u ch nh t c đ đ ng c . ơ ố ộ ộ ề ỉ

1.3.1 . Ph ng pháp đi u ch nh t c đ đ ng c ĐM ươ ố ộ ộ ơ ề ỉ ổ ệ dl b ng cách thay đ i đi n ằ

tr ph R ở ụ f .

ư = Udm = const và Φ = Φdm = const

Gi thi t U ả ế

Ta có ph ng trình đ c tính c t ng quát : ươ ơ ổ ặ

Trang 13 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

fu ' 2

u f .

R u (

f ).

- ω = .M hay ω = ω0 - ∆ω ;

T c đ không t i lý t ng : = const ; (1-11) ω0 = ố ộ ả ưở

D M w

f . +,

2) dm R

( K R u

β = = – ; (1-12) Đ c ng đ c tính c : ặ ộ ứ ơ D

ắ Mu n thay đ i t c đ đ ng c thì ta thay đi n tr ph n ng b ng cách m t ổ ố ộ ộ ầ ứ ệ ằ ố ở ơ

thêm đi n tr ph vào m ch ph n ng c a đ ng c . Khi thay đ i đi n tr ph R ở ụ f thì ở ụ ủ ộ ầ ứ ệ ệ ạ ơ ổ

0 = cont , còn ∆ω s thay đ i theo R

i lý t ng ω f nh v y lúc này các t c đ không t ố ộ ả ưở ẽ ổ ư ậ

đ ng đ c tính c s thay đ i nh ng v n đi qua đi m c đ nh là ω 0 . T (1-12) ta ườ ơ ẽ ố ị ư ể ẫ ặ ổ ừ

ng đ c tính c t th y khi đi n tr ph R ệ ở ụ f = 0 thì β có giá tr l n nh t ng v i đ ấ ứ ớ ườ ị ớ ấ ơ ự ặ

nhiên , còn khi Rf càng l n thì β càng nh và t c đ cũng gi m ng v i m t ph t ỏ ố ộ ả ứ ụ ả i ớ ộ ớ

nh t đ nh . Nh v y khi thay đ i đi n tr ph c a đ ng c ta s đ ở ụ ủ ộ ư ậ ấ ị ẽ ượ ệ ổ ơ ộ ọ ặ c m t h đ c

tính c có d ng nh hình 1-6 . ư ạ ơ

– +

U ư

ktf

R C kt I kt

R f E I I I ư ← ư ← ư

Hình 1- 6 : S đ đi u ch nh t c đ đ ng c đi n m t chi u ố ộ ộ ơ ồ ề ơ ệ ề ộ ỉ

b ng cách thay đ i đi n ph c a m ch ph n ng . ầ ứ ụ ủ ệ ạ ằ ổ

c d n đ n đ ng c s quay không đ

Ta có : 0 < Rf1 < Rf2 < Rf3 < ….. thì ωdm > ω1 > ω2 > ω3 > ….nh ng n u ta tăng R f ư ế

ộ ẽ ị ế ộ ơ ẽ ẫ ượ c

ch đ ng n m ch ω = 0 , đ n bây gi ta có thay đ i R đ n m t giá tr nào đó thì s làm cho M ≤ M ế ω và đ ng c s làm vi c ệ ở ế ộ ơ ẽ ắ ạ ộ ế ờ ổ f thì

ng pháp này g i là ph ng pháp ơ ẫ ữ ươ ươ đ ng c v n không không quay n a . Do đó ph ộ ω 0 ọ TN đi u ch nh t c đ không tri ố ộ ề ỉ t đ . ệ ể

R f1

R f2

Trang 14 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ R f3 0

M M M c

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 1- 7 : Đ c tình đi u ch nh t c đ đ ng c đi n m t chi u ố ộ ộ ơ ệ ề ề ặ ộ ỉ

b ng cách thay đ i đi n tr ph ph n ng . ệ ở ụ ầ ứ ằ ổ

f càng l n thì t c đ đ ng c càng

c nào đó n u Rế

V y ng vói m t ph t i M ậ ứ ụ ả ộ ố ộ ộ ơ ớ

nm và mômen ng n m ch M

gi m ,đ ng th i dòng đi n ng n m ch I ệ ạ ả ắ ờ ồ ắ ạ nm càng gi m , cho ả

nên ng i ta th ng dùng ph ườ ườ ươ ng pháp này đ h n ch dòng đi n kh i đ ng và ế ở ộ ể ạ ệ

i t c đ c b n . đi u ch nh t c đ đ ng c phía d ố ộ ộ ề ơ ỉ ướ ố ộ ơ ả

1.3.2 Ph thông kích t

đl b ng cách thay đ i t

ươ ng pháp đi u ch nh t c đ ĐM ỉ ố ộ ề ổ ừ ằ ừ

c a đ ng c . ơ ủ ộ

Gi thi t đi n áp ph n ng : Uư = Udm = const ; ả ế ầ ứ ệ

T ph ng trình đ c tính c t ng quát : ừ ươ ơ ổ ặ

u f .

R u ' f K ).

(

(cid:229) - ω = .M ;

→ ω = ω0 - ∆ω ;

0x =

(

Trong tr ng h p này t c đ không t i : ω ; ườ ố ộ ợ ả

K f . R u

Đ c ng đ c tính c : β = – ; ộ ứ ặ ơ

0 và ∆ω đ u thay đ i theo , D n đ n ω thay

Ta th y r ng thay đ i t thông Φ thì ω ấ ằ ổ ừ ẩ ế ề ổ

c h các đ đ i theo . Vì v y ta s đ ổ ẽ ượ ọ ậ ườ ộ ứ ng đ c tính đi u ch nh d c d n (Do đ c ng ố ầ ề ặ ỉ

nhiên khi Φ càng nh ,v i t i nh đ c tính c β gi m ) và cao h n đ c tính c t ặ ơ ự ặ ả ơ ơ ỏ ớ ả ư

nhau thì t c đ càng khi gi m t thông Φ . ố ộ ả ư

dm > Φ1 > Φ2>…….thì ωdm < ω1 < ω2 <……, nh ng n u ế

Nh v y : ng v i Φ ư ậ ứ ớ ư

gi m Φ quá nh thì ta có th làm cho t c đ đ ng c quá l n quá gi i h n cho phép , ố ộ ộ ể ả ỏ ơ ớ ớ ạ

ho t làm cho đi u ki n chuy n m ch b x u đi , do dòng ph n ng tăng cao , ho t đ ị ấ ầ ứ ặ ể ề ệ ể ạ ạ

ng thì c n ph i gi m dòng ph n ng và nh v y s đ m b o chuy n m ch bình th ể ả ả ạ ườ ư ậ ẽ ầ ứ ầ ả ả

Trang 15 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

làm cho momen cho phép trên tr c đ ng c gi m nhanh , d n đ n đ ng c b quá ụ ộ ơ ả ơ ị ế ẩ ộ

i .ả t

+ -

U ư

ktf

R C kt I kt

I ư ←

đl b ng cánh thay đ i t

Hình : 1-8 : S đ đi u ch nh t c đ ĐM thông Φ . ơ ồ ề ố ộ ỉ ổ ừ ằ

Φ ω ω

0dmm

ω 2 ω Φ

ω 1 ω Φ

M M M M c

dl b ng cách thay đ i t

Hình :1-9 :Đăc tính đi u ch nh t c đ ĐM thông Φ . ố ộ ề ỉ ổ ừ ằ

1.3.3 . ph ươ ng pháp đi u ch nh t c đ ĐM ỉ ố ộ ề ầ dl b ng cách thay đ i đi n áp ph n ổ ệ ằ

ứ ng c a đ ng c . ơ ủ ộ

dm = const , khi ta thay đ i đi n áp ph n ng theo ổ

Gi thi thông Φ = Φ ả t t ế ừ ầ ứ ệ

dm .

ng gi m so v i U h ướ ả ớ

T ph ng trình đ c tính c t ng quát : ừ ươ ơ ổ ặ

. M

u f .

R u f 2).

(

- ω =

Trang 16 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

→ ω = ω0 - ∆ω ;

Ta có :

0x =

U f. K

(

T c đ không t i : ω ; ố ộ ả

K f . R u

Đ c ng đ c tính c : β = = const ộ ứ ặ ơ

BBĐ

U ư

I ư ←←

dl b ng cách thay đ i U ư

- + C kt I kt

ư thì ω0 thay đ i còn ∆ω = const , vì v y ta s đ

ư thì

ố ộ ỉ ằ ổ Hình 1-10 :S đ đi u ch nh t c đ ĐM ơ ồ ề Ta th y r ng khi thay đ i U ấ ằ ổ ổ ẽ ượ c ậ

h các đ ọ ườ ng đ c tính đi u ch nh song song v i nhau . Nh ng mu n thay đ i U ớ ư ề ặ ố ổ ỉ

ph i có b ngu n m t chi u thay đ i đ c đi n áp ra , th ổ ươ ề ả ộ ồ ộ ệ ườ ộ ế ng là dùng các b bi n

đ i .ổ

Các b bi n đ i có th là : ổ ộ ế ể

+ B bi n đ i máy đi n : Dùng máy phát đi n m t chi u ( F ) , máy đi n kh ch đ i ộ ế ề ệ ệ ệ ế ạ ổ ộ

( MĐKĐ ) .

: Kh ch đ i t ( KĐT ) m t pha , ba pha . + B bi n đ i t ộ ế ổ ừ ạ ừ ế ộ

+ B bi n đ i đi n t - bán d n :Các b ch nh l u ( CL ) , các b băm đi n áp ộ ế ệ ừ ổ ộ ỉ ư ệ ẩ ộ

( BĐA ) , dùng transistor và thuyistor .

Trang 17 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ ng Công Minh

ω 0

U ω

ω U 1

ω U 2

U 3

0 M M c

Hình 1-11 :Đ c tính đi u ch nh t c đ ĐM ố ộ ề ặ ỉ ầ ứ dl b ng cách thay đ i đi n áp ph n ng ổ ệ ằ

U ư .

ạ Ta th y r ng , khi thay đ i đi n áp ph n ng ( gi m áp ) thì mômen ng n m ch ầ ứ ấ ằ ệ ắ ả ổ

Mnm , và dòng đi n ng n m ch I ệ ắ ạ ớ nm c a đ ng c gi m và t c đ cũng gi m ng v i ủ ộ ố ộ ả ứ ơ ả

m t ph t i nh t đ nh . Do đó ph ng pháp này cũng đ c s d ng đ đi u ch nh ụ ả ộ ấ ị ươ ượ ử ụ ể ề ỉ

t c đ đ ng c và h n ch dòng đi n khi kh i đ ng . ế ố ộ ộ ở ộ ệ ạ ơ

ĐL .

1.4. CÁC Đ C TÍNH C KHI KHI HÃM ĐM Ơ Ặ

Hãm là tr ng thái mà đ ng c sinh ra mômen quay ng ạ ộ ơ ượ c chi u v i t c đ , hay ề ớ ố ộ

còn g i là ch đ máy phát . Đ ng c đi n m t chi u kích t đ c l p có ba tr ng thái ơ ệ ế ộ ề ộ ọ ộ ừ ộ ậ ạ

hãm :

1.4.1. Hãm tái sinh :

i lý t ng Hãm tái sinh khi t c đ quay c a đ ng c l n h n t c đ không t ủ ộ ơ ố ộ ố ộ ơ ớ ả ưở

( ω > ω0 ) . Khi hãm tái sinh , s c đi n đ ng c a đ ng c l n h n đi n áp ngu n ộ ủ ộ ơ ớ ứ ệ ệ ơ ồ

( E > Uư ) , đ ng c làm vi c nh m t máy phát song song v i l ư ộ ớ ướ ệ ộ ơ i và tr năng l ả ượ ng

v ngu n , lúc này thì dòng hãm và mômen hãm đã đ i chi u so v i ch đ đ ng c . ơ ề ế ộ ộ ề ồ ớ ổ

Khi hãm tái sinh :

- - ( 1-13) Ih =

Mh = KФ.Ih < 0

- M t s tr ng h p hãm tái sinh : ộ ố ườ ợ

a ) Hãm tái sinh khi ω > ω0 : Lúc này máy s n su t nh là ngu n đ ng l c quay ự ư ả ấ ồ ộ

ng tr v ngu n . rôto đ ng c , làm cho đ ng c tr thành máy phát , phát năng l ơ ở ộ ơ ộ ượ ả ề ồ

Trang 18 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

ộ Vì E > Uư , do đó dòng đi n ph n ng s thay đ i chi u so v i tr ng thái đ ng ẽ ớ ạ ầ ứ ệ ề ổ

c :ơ

u R u

- < 0 ; Iư = Ih = (cid:229)

Mh = KФ.Ih < 0 ;

Mômen đ ng c đ i chi u ( M < 0 ) và tr nên ng ề ơ ổ ộ ở ượ c chi u v i t c đ và tr ề ớ ố ộ ở

thành mômen hãm ( Mh ) .

E > U ư < 0 I h

ω h

E < U ư > 0 I ư

ω M

ộ

Hãm tái sinh (HTS) Tr ng thái máy ạ phát

Tr ng thái đ ng ạ cơ

ω 0

0 M M h

2ư < U 1ư ) :

Hình 1-12 : Hãm tái sinh khi có đ ng l c quay đ ng c . ơ ự ộ ộ

b ) Hãm tái sinh khi gi m đi n áp ph n ng ( U ả ầ ứ ệ

Lúc này Mc là d ng mômen th năng ( M ế ạ ộ c = Mtn ) . Khi gi m đi n áp ngu n đ t ệ ả ồ

ng t , nghĩa là t c đ ω ố ộ 0 gi m đ t ng t trong khi t c đ ω ch a k p gi m , do đó làm ố ộ ư ị ả ả ộ ộ ộ

cho t c đ trên tr c đ ng c l n h n t c đ không t i lý t ng ( ω > ω ơ ớ ơ ố ộ ụ ộ ố ộ ả ưở ề ặ 02 ) . V m t

năng l ng , do đ ng năng tích lu t c đ cao l n s tuôn vào tr c đ ng c làm ượ ỹ ở ố ộ ụ ộ ớ ẽ ộ ơ

cho đ ng c tr thành máy phát phát năng l ng tr l i ngu n ( hay còn g i là hãm ơ ở ộ ượ ả ạ ồ ọ

tái sinh ) .

Trang 19 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1ư

E < U 1 > 0 I

2ư

E > U 2 < 0 I

HTS

hbđ

M 0 M M c

Hình 1-13 : Hãm tái sinh khi gi m t c đ b ng cách gi m đi n áp ph n ng . ố ộ ằ ầ ứ ệ ả ả

ư → - Uư ) :

c ) Hãm tái sinh khi đ o chi u đi n áp ph n ng ( +U ầ ứ ề ệ ả

Lúc này Mc là d ng mômen th năng ( M ế ạ ầ c = Mtn ) . Khi đ o chi u đi n áp ph n ề ệ ả

0 → - ω0 , đ ng c s d n chuy n sang đ ơ ẽ ầ

ng , nghĩa là đ o chi u t c đ + ω ứ ề ố ộ ả ể ộ ườ ng

ư , và s làm vi c t

i đi m B ( ng , do đ c tính có – U ặ ệ ạ ẽ ể ) . V m t năng l ề ặ ượ

th năng tích lu ỹ ở ế trên cao l n s tuôn vào đ ng c , làm cho đ ng c tr thành máy ơ ớ ẽ ơ ở ộ ộ

phát và phát năng l ng tr l i v ngu n . ượ ả ạ ề ồ

Trong th c t ự ế ơ ấ , c c u nâng h c a c u tr c , thang máy , thì khi nâng t ụ ạ ủ ầ ả ộ i , đ ng

ng làm vi c ch đ đ ng c ( đi m A hình 1-14 ) , và khi h c truy n đ ng th ề ơ ộ ườ ệ ở ế ộ ộ ể ơ ạ

ch đ máy phát ( đi m B hình 1-14 ) . t ả i thì đ ng c làm vi c ơ ệ ở ế ộ ể ộ

E < U ư > 0 I ư A

bđ

ω 0 ω

0 M M c

HTS

bđ

-ω B -ω

Trang 20

-E < -U ư < 0 I h SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD

ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 1-14 : Hãm tái sinh khi đ o chi u đi n áp ph n ng đ ng c . ơ ầ ứ ệ ề ả ộ 1.4.2. Hãm ng c :ượ

Hãm ng c là khi mômen hãm c a đ ng c ng ượ ủ ộ ơ ượ ủ c chi u v i t c đ quay c a ề ớ ố ộ

c có hai tr đ ng c ( M ↑↓ ω ) . Hãm ng ộ ơ ượ ườ ng h p : ợ

a ) Đ a đi n tr ph l n vào m ch ph n ng : ở ụ ớ ầ ứ ư ệ ạ

Đ ng c đang làm vi c đi n A , ta đ a thêm R fư l n vào m ch ph n ng thì ệ ở ể ư ộ ơ ầ ứ ạ ớ

E và ωôđ ↑↓

đi m E ( ω = ω đ ng c s chuy n sang đi m B , D làm vi c n đ nh ể ộ ệ ổ ơ ẽ ể ị ở ể

fư l n , và do n DE là đo n hãm ng

ωA ) trên trên đ c tính c có thêm R ặ ơ ạ ạ ớ ượ c , đ ng c ộ ơ

làm vi c nh m t máy phát n i ti p v i l ố ế ư ộ ớ ướ ệ ủ ộ i đi n , lúc này s c đi n đ ng c a đ ng ứ ệ ệ ộ

E u

c đ o d u nên : ấ ơ ả

K +

R u R

R u

, fu

; (1-14) Ih =

Mh = KФ.Ih ;

T i th i đi m chuy n đ i m ch đi n thì mômen đ ng c nh h n mômen c n ơ ỏ ơ ể ể ệ ạ ả ạ ờ ổ ộ ω

ch đ ng n m ch ( MB < Mc ) nên t c đ đ ng c gi m d n . Khi ω = 0 , đ ng c ơ ả ố ộ ộ ơ ở ế ộ ầ ắ ạ ộ

fư ) nh ng mômen c a nó v n nh h n m men c n : ẫ

ω 0 ( đi m D trên đ c tính có R ể ặ ỏ ơ ư ủ ả – c và t Mnm < Mc ; Do đó mômen c a t ủ ả ọ ẽ ơ ơ A ượ ả ọ i tr ng

U ư s h xu ng , ( ω < 0 , đo n DE trên hình 1-15 ) . T i đi m E , đ ng c quay theo ẽ ạ ố ể ạ ạ ơ i tr ng s kéo tr c đ ng c quay ng ụ ộ ) (+R fư ộ

ktf

ườ ự ể ợ ộ ự ờ ế ng h p này s chuy n đ ng c a h đ R c th c hi n nh th ệ ủ ệ ượ D i . chi u h t i tr ng , tr ề ạ ả ọ C I kt kt năng c a t ủ ả M M M c

fư

ôđ

HN E Trang 21 R ω SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ E I I I ư ← ư ← ư

a) b)

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

fư .

Hình 1-15 : a) S đ hãm ng ượ ằ b) Đ c tính c khi hãm ng c b ng cách thêm R c b ng cách thêm R ượ ằ ơ ồ ặ ơ

b ) Hãm ng ượ ằ c b ng cách đ o chi u đi n áp ph n ng : ề ầ ứ ệ ả

Đ ng c đang làm vi c ệ ở ể ả đi m A , ta đ i chi u đi n áp ph n ng ( vì dòng đ o ầ ứ ề ệ ơ ộ ổ

chi u l n nên ph i thêm đi n tr ph vào m ch ph n ng đ h n ch ) thì đ ng c ở ụ ề ớ ầ ứ ể ạ ế ệ ạ ả ộ ơ

D n u ph t i ma s chuy n sang làm vi c t ẽ ệ ạ ể i đi m B , C và s làm vi c xác l p ẽ ậ ở ệ ể ụ ả ế

sát . Đo n BC là đo n hãm ng c , lúc này dòng h m và mômen hãm c a đ ng c : ạ ạ ượ ủ ộ ả ơ

- -

u +

R u

, fu

u R u

, fu

< 0 ; (1-15) Ih =

Mh = KФ.Ih < 0 ;

Ph ươ ng trình đ c tính c : ặ ơ

, fu

. M

U f

R u (

)

bđ

ktf

c M

- - ω = (1-16) ω – + ω 0 A B U ư ω HN R C kt I kt M c C M

ôđ

fư

ω D R Trang 22 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ E ←← I ư -ω b) a)

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

ư .

Hình 1-16 : a ) S đ hãm ng c b ng cách đ o chi u U ơ ồ ượ ằ ề ả

ư .

b ) Đ c tính c khi hãm ng c b ng cách đ o chi u U ặ ơ ượ ằ ề ả

1.4.3. Hãm đ ng năng : ộ

đây ta ch xét hãm đ ng năng kích t Ở ộ ỉ ừ ộ ậ ệ ớ đ c l p . Đ ng c đang làm vi c v i ơ ộ

i đi n ( đi m A ) , th c hi n c t ph n ng đ ng c ra kh i l i đi n và đóng vào l ướ ệ ắ ầ ứ ỏ ướ ự ể ệ ộ ơ ệ

m t đi n tr hãm R ệ ở ộ ơ ẫ h , do đ ng năng tích lu trong đ ng c , cho nên đ ng c v n ộ ơ ộ ộ ỹ

quay và nó làm vi c nh m t máy phát bi n c năng thành nhi t năng trên đi n tr ế ơ ư ộ ệ ệ ệ ở

hãm và đi n tr ph n ng . ầ ứ ệ ở

bđ

ω + – ω 0 A B 2 B 1 U ư ω

ktf

HĐN

R C kt I kt

hđ2

hđ1

c M

M M 0 M

ôđ2

ôđ1

ω I ư ω E ←← C 1 C 1 -ω

fư

R a) b)

Hình 1-17 : a ) S đ hãm đ ng năng kích t đ c l p . ơ ồ ộ ừ ộ ậ

b ) Đ c tính c khi hãm đ ng năng kích t đ c l p . ặ ơ ộ ừ ộ ậ

Ph ng trình đ c tính c khi hãm đ ng năng : ươ ặ ơ ộ

R u (

+ fK

R 2)

ω = - .M (1-17)

T i th i đi m hãm ban đ u , t c đ hãm ban đ u ω ầ ố ộ ể ầ ạ ờ hđ nên s c đi n đ ng ban ệ ứ ộ

đ u , dòng đi n hãm ban đ u và mômen hãm ban đ u . ầ ầ ệ ầ

Trang 23 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Ehđ = KФωhđ ;

E hđ +

hđ R

R u

K R u

< 0 ; (1-18) Ihđ = -

Mhđ = KФ.Ihđ < 0 ;

ả Trên đ th đ c tính c hãm đ ng năng ta th y r ng n u mômen c n là ph n ồ ị ặ ấ ằ ế ả ơ ộ

10 ho c Bặ

kháng thì đ ng c s d ng h n ( các đo n B 20 ) , còn n u mômen c n là ơ ẽ ừ ạ ẵ ộ ế ả

ôđ1

ôđ2 ) .

th năng thì d i s kéo đ ng c quay theo chi u ng i ( ω ế ướ i tác d ng c a t ụ ủ ả ẽ ề ộ ơ c l ượ ạ

ho c ωặ

1.5. CÁC Đ C TÍNH C KHI Đ O CHI U QUAY ĐM

đl .

Ơ Ặ Ả Ề

Gi s đ ng c đang làm vi c đi m A theo chi u quay thu n c a đ ng c ả ử ộ ệ ở ể ậ ủ ộ ề ơ ơ

c .

trên đ c tính c t nhiên thu n v i t i M ơ ự ặ ớ ả ậ

dmu

dmu f

U K

R f K

(

¢ ¢ - (1-19) ω = . M

c thì ω = ωA = ωthu nậ .

V i M = M ớ

ặ ả Mu n đ o chi u đ ng c , ta có th đ o chi u đi n áp ph n ng ho c đ o ể ả ầ ứ ề ề ệ ả ố ộ ơ

chi u t thông kích t đ ng c . Khi đ o chi u đi n áp ph n ng thì ω ề ừ ừ ộ ầ ứ ề ệ ả ơ ấ 0 đ o d u , ả

còn ∆ω thì không đ o d u , đ c tính c khi quay ng ả ấ ặ ơ ượ c chi u là : ề

[

U u f IK (

)

R u f IK (

R ] 2) u –

ôđ

- ¢ ¢ ¢ - ω = .M (1-20) ¢ ω ¢ M + ω ω 0 A U ư ω

ktf

c M

R C kt I kt ) (ĐC th M c M

fư

ôđ

(ĐC R ) ng E ←← A’ I ư -ω -ω M

ư .

ω a) Hình 1-18 : a ) S đ hãm ng c b ng cách đ o U b) ả ơ ồ ượ ằ

ư .

b ) Đ c tính c hãm ng c b ng cách hãm U ặ ơ ượ ằ

c chi u t ng ng v i đi m A’ trên đ c tính c t nhiên Đ ng c quay ng ơ ộ ượ ề ươ ứ ơ ự ể ặ ớ

bên ng c , ho c trên đ c tính c nhân t o . ượ ạ ặ ặ ơ

Trang 24 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1.6. CÁC CH TIÊU CH T L NG : Ấ ƯỢ Ỉ

ng pháp đi u ch nh t c đ c b n : Đ ng c đi n m t chi u có ba ph ộ ơ ệ ề ộ ươ ố ộ ơ ả ề ỉ

- Ph ng pháp thay đ i thông s c a đi n tr ph R ươ ở ụ f c a m ch ph n ng đ ng c . ơ ầ ứ ố ủ ủ ệ ạ ổ ộ

- Ph ng pháp thay đ i thông s t ươ ố ừ ổ thông Φ c a đ ng c . ơ ủ ộ

ư c a đ ng c . ơ

- Ph ươ ng pháp thay đ i đi n áp ph n ng U ệ ầ ứ ổ ủ ộ

Nói chung , m i ph ng pháp đi u ch nh t c đ c a đ ng c m t chi u đ u có ổ ươ ố ộ ủ ộ ơ ộ ề ề ề ỉ

u nh ư ươ ề c đi m nh t đ nh c a nó . Do đó khi đi u ch nh t c đ c a h th ng truy n ố ộ ủ ệ ố ấ ị ủ ể ề ỉ

đ ng ta ph i căn c vào các yêu c u c a các ch tiêu sau đây đ đánh giá ch t l ộ ầ ủ ấ ượ ng ứ ể ả ỉ

ng án . đ ch n ph ể ọ ươ

1.6.1 . Ph m vi đi u ch nh D : ề ạ ỉ

Ph m vi đi u ch nh t c đ D là t s giũa t c đ l n nh t ω ố ộ ớ ố ộ ấ max và t c đ nh ố ộ ỉ ố ề ạ ỉ ỏ

mà ng

max

i giá tr ph t i là đ nh m c . nh tấ ωmin ườ i ta có th đi u ch nh đ ể ề ỉ c t ượ ạ ị ụ ả ứ ị

w w

min

D = ;

Ta mong mu n tăng D tuy nhiên D v n h u h n đ i v i các ph ng pháp . Vì ẩ ữ ạ ố ớ ố ươ

ωmax không th tăng quá l n do nó ph thu t vào đ b n c khí c a đ ng c ụ ộ ề ơ ủ ộ ể ậ ớ ơ

ng b h n ch b i yêu c u v mômen kh i đ ng , v kh năng .Còn ωmin th ườ ầ ề ề ả ở ộ ế ở ị ạ

quá t i,ả

v sai s t c đ làm vi c cho phép . ề ố ố ộ ệ

∆ω

c

max

β 1

min

ω β 2 M

M c

dl .

Hình 1-19 :Xác đ nh ph m vi đi u ch nh c a đ ng c ĐM ủ ộ ề ạ ơ ị ỉ

1.6.2 . Đ tr n đi u ch nh : ộ ơ ề ỉ

Là s chênh l ch gi a hai c p t c đ li n nhau . ấ ố ộ ề ự ữ ệ

φ =

Trang 25 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

c p i. Trong đó : ωi : T c đ n đ nh đ t đ ố ộ ổ c ạ ượ ở ấ ị

c p i+1 . ωi+1 T c đ n đ nh đ t đ ố ộ ổ c ạ ượ ở ấ ị

H s φ càng nh càng t t , lý t ệ ố ỏ ố ưở ng là φ → 1 đó là h đi u ch nh vô c p , còn ệ ề ấ ỉ

h đi u ch nh có c p khi φ ≠ 1 . ệ ề ấ ỉ

1.6.3 . Sai s t c đ : ố ố ộ

0 w

1 . 100% = ∆ωc% = b

- S % = ;

Trong đó : ω : T c đ làm vi c th c c a đ ng c . ơ ự ủ ộ ố ộ ệ

ω0: T c đ không t ố ộ ả ủ ộ i c a đ ng c . ơ

c = 0 → Mdm .

∆ωc : Đ s t t c đ khi mômen t ộ ụ ố ộ ả i thay đ i M ổ

ng ,ta có th đi u ch nh Sai s càng nh ,đi u ch nh càng chính xác và lý t ỉ ề ố ỏ ưở ể ề ỉ

tuy t đ i chính xác khi S % = 0 . Th c t ệ ố ng ự ế ườ i ta ph i thi ả ế ế ộ t k các h truy n đ ng ệ ề

đi u ch nh có đ chính xác đáp ng yêu c u công ngh c a máy s n xu t , nh ệ ủ ứ ề ả ầ ấ ộ ỉ ư

truy n đ ng chính c a máy c t g t kim lo i yêu c u S % ≤ 10%, truy n đ ng ăn ề ộ ắ ọ ủ ề ầ ạ ộ

dao S% ≤ 5% .1.6.4 . M c đ phù h p gi a đ c tính t i cho phép và đ c tính ữ ặ ứ ộ ợ ả ặ

c(ω) :

c Mơ

dm .

Đ c tính t ặ ả ố ộ ủ ộ i cho phép là quan h gi a mômen c a đ ng c và t c đ c a đ ng ủ ộ ệ ữ ơ

c khi I = I ơ

Ng i ta mong mu n đ c tính c luôn luôn trùng v i đ c tính t i cho phép , vì ườ ớ ặ ặ ố ơ ả

c nh th thì s x y ra hai tr i , ho t là quá t n u không đ ế ượ ư ế ẽ ả ườ ng h p ho t là non t ặ ợ ả ặ ả i

1.6.5. H ng đi u ch nh : ướ ề ỉ

cb và ω > ωcb . N u dùng ph

Có hai h ng đi u ch nh c b n ω < ω ng pháp ướ ơ ả ề ỉ ế ươ

cb , còn dùng ph

thay đ i t thông thì đi u ch nh đ c ω > ω ổ ừ ề ỉ ượ ươ ệ ng pháp thay đ i đi n ổ

cb .

áp ngu n thì đi u ch nh đ c ω < ω ề ồ ỉ ượ

Nh v y ,khi đi u ch nh t c đ m i ph ố ộ ổ ư ậ ề ỉ ươ ng pháp ch có m t h ỉ ộ ướ ng đi u ch nh ề ỉ

i ta th ng k t h p nhi u ph nh t đ nh . Mu n m r ng D ng ố ấ ị ở ộ ườ ườ ế ợ ề ươ ề ng pháp đi u

ch nh cho m t h . ộ ệ ỉ

1.6.6. Mi n t i đi u ch nh có hi u qu : ề ả ề ệ ả ỉ

N u toàn b ph m vi bi n đ i c a t c t c đ mong ổ ủ ả ề i đ u có th đi u ch nh đ ể ề ế ế ạ ộ ỉ ượ ố ộ

mu n trong dãi đi u ch nh thì h đi u ch nh là m t h t t . Cũng có nh ng ph ộ ệ ố ệ ề ề ố ỉ ỉ ữ ươ ng

c trong m t mi n nh t đ nh , ngoài mi n đó không đi u ch nh pháp ch đ m b o đ ỉ ả ả ượ ấ ị ề ề ề ộ ỉ

Trang 26 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

đ c ho c đi u ch nh ít hi u qu , ph ượ ề ệ ả ặ ỉ ươ ng pháp nh v y g i là ph ư ậ ọ ươ ng đi u ch nh ề ỉ

không tri t đ . Đ đánh giá ch tiêu này ng ệ ể ể ỉ ườ ố i ta xét h có kh năng đi u ch nh t c ề ệ ả ỉ

i lý t ng là h t t trong máy đi n . Ngoài ra các h s cos(φ) c a h đ không t ộ ả ưở ệ ố ệ ố ủ ệ ệ

nói chung là th p .ấ

đ ng hoá : 1.6.7. kh năng t ả ự ộ

N u h truy n đ ng đi u ch nh có kh năng t ề ề ộ ế ệ ả ỉ ự ộ ệ đ ng hoá thì có th c i thi n ể ả

các ch tiêu nh đ chính xác đi u ch nh , dãi đi u ch nh , đ tinh . ề ư ộ ề ộ ỉ ỉ ỉ

1.6.8 . Ch tiêu kinh t : ế ỉ

Ch tiêu kinh t là ch tiêu quy t đ nh s l a ch n c a ph ỉ ế ọ ủ ế ị ự ự ỉ ươ ng án truy n đ ng . ề ộ

H truy n đ ng đi n đi u ch nh t c đ c n đ t có v n đ u t ỉ ố ộ ầ ề ộ ầ ư ấ ạ th p , giá thành h , ệ ề ệ ạ ố

chi phí v n hành , b o qu n , s a ch a ít , đ c bi ữ ữ ặ ậ ả ả ệ t là tiêu t n năng l ố ượ ề ng khi đi u

ch nh và v n hành nh . ỏ ậ ỉ

Vi c tính toán c th các ch tiêu liên quan nêu trên s cho th y hi u qu kinh ụ ể ẽ ệ ệ ấ ả ỉ

, th i gian hoàn v n và l i ích nh vi c s d ng h đi u ch nh đã ch n . t ế ố ờ ợ ờ ệ ử ụ ệ ề ọ ỉ

CH NG 2 ƯƠ

Trang 27 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

T NG QUAN V B CH NH L U BA PHA THUYRISTOR Ề Ộ Ổ Ư Ỉ

2.1 .H CH NH L U THUYRISTOR Đ NG VÀ THYRISTOR . Ộ Ư Ệ Ỉ

2.1.1.Gi i thi u v thyristor . ớ ệ ề

Thyristor là linh ki n g m b n l p bán d n là P 1-N1-P2-N2 liên ti p t o nên ba ệ ồ ố ớ ẫ ế ạ

1-N1-P2-N2 t o ra các l p t p giáp J

1 , J2 , J3 .

c c : anôt A , catôt K , và c c đi u khi n G (Gate) . T i ba v trí ti p xúc nhau c a các ự ủ ự ế ể ề ạ ị

l p Pớ ớ ế ạ

V lý thuy t có hai lo i thyristor : ế ề ạ

- Thyristor ki u N hay thyristor có c c đi u khi n G n i v i vùng N g n an t . ố ớ ự ể ể ề ầ ố

J 1 P 1 N 1

G G J 2 J 3 P 2 N 2

Hình 2-1: Ký hi u và c u trúc thyiristor. ệ ấ

- Thyiristor ki u P hay thyristor có c c đi u khi n G n i v i vùng P g n catôt . ố ớ ự ể ề ể ầ

AK < 0 và s v n khoá n u ta cho U

AK >0 .

- Ho t đ ng c a thyristor : ạ ộ ủ

+ Thyristor khoá n u Uế ẽ ẫ ế

AK > 0 và có dòng đi u khi n I

+ Thyristor chuy n tr ng thái t ể ạ ư ề khoá sang d n n u đ ng th i đ m b o hai đi u ẫ ế ờ ả ả ồ

ki n Uệ ể G đ m nh ( v công su t và th i gian ) . Khi ủ ạ ề ề ấ ờ

thyristor đã d n n u ng t dòng đi u khi n đi ( cho I G = 0 ) nó s v n d n ch ng nào ẫ ế ề ể ắ ẽ ẫ ừ ẫ

dòng đi n qua van còn l n h n m t giá tr g i là dòng đi n duy trì . ộ ị ọ ệ ệ ớ ơ

-Trong th c t i ta th ng ự ế ườ ườ ng s d ng thyristor ki u N nhi u h n . Còn v ể ề ơ ử ụ ề

m t c u trúc thyristor đ c t o nên t m t đĩa silic đ n tinh th lo i N có đi n tr ặ ấ ượ ạ ừ ộ ể ạ ệ ơ ở

Trang 28 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

su t r t cao . Trên l p đêm bán d n lo i P có c c đi u khi n b ng dây nhôm . Các ấ ấ ự ề ể ẫ ằ ạ ớ

chuy n ti p đ c t o nên nh k thu t bay h i c a gali . L p ti p xúc giũa anôt và ế ượ ạ ơ ủ ờ ỹ ế ể ậ ớ

ấ ạ catôt làm b ng đĩa môlipdem , tungsten có đi m nóng ch y g n b ng silic .C u t o ả ầ ể ằ ằ

t . d ng đĩa đ d t n nhi ạ ể ễ ả ệ

2.1.2.H ch nh l u thyristor . ệ ỉ ư

Hi n nay ng ệ ườ ổ i ta s d ng r ng rãi b bi n đ i van đi u khi n đ bi n đ i ổ ể ế ộ ế ử ụ ề ể ộ

năng l ượ ơ ệ ng đi n xoay chi u thành đi n m t chi u đ cung c p cho các đ ng c đi n ề ể ệ ệ ề ấ ộ ộ

m t chi u . T c đ đ ng c đi u ch nh b ng cách thay đ i đi n áp ch nh l u t c là ằ ố ộ ộ ư ứ ơ ề ệ ề ộ ổ ỉ ỉ

thay đ i góc m α c a thuyristor . ủ ở ổ

u đi m n i b t c a h truy n đ ng T - Đ là tác đ ng nhanh không gây n ào Ư ể ổ ậ ủ ệ ề ồ ộ ộ

và d t đ ng hoá , do các van bán d n có h s kh ch đ i công su t cao , đi u đó ể ự ộ ệ ố ế ề ấ ẫ ạ

t l p cho h th ng t r t thu n ti n cho vi c thi ệ ấ ệ ậ ế ậ ệ ố ự ộ đ ng , đi u ch nh nhi u vùng đ ỉ ề ề ể

nâng cao ch t l ng đ c tính tĩnh và đ c tính đ ng c a h th ng . ấ ượ ủ ệ ố ặ ặ ộ

Nh ượ ư c đi m ch y u là do các van bán d n có tính phi tuy n , d ng ch nh l u ẫ ủ ế ể ế ạ ỉ

c a đi n áp có biên đ đ p m ch gây t n hao ph trong van bu c ph i dùng hai b ổ ủ ộ ậ ụ ệ ả ạ ộ ộ

bi n đ i đ cung c p đi n cho đ ng c có đ o chi u quay . ế ổ ể ệ ề ả ấ ơ ộ

2.1.3 . Nguyên lý đi u ch nh đi n áp ph n ng . ỉ ầ ứ ệ ề

Đ đi u ch nh đi n áp ph n ng c a đ ng c đi n m t chi u c n có thi ủ ộ ề ầ ơ ệ ể ề ầ ứ ệ ộ ỉ ế ị t b

ngu n nh máy phát đi n m t chi u kích t ư ệ ề ộ ồ ừ ộ ậ ề đ c l p , các b ch nh l u đi u ộ ỉ ư

khi n ..Các thi ng đi n xoay chi u thành ể ế ị t b ngu n này có ch c năng bi n năng l ứ ế ồ ượ ệ ề

b đi u ch nh đ

dk .

đi n m t chi u có s c đi n đ ng E c nh tín hi u đi u khi n U ứ ệ ề ệ ộ ộ ề ỉ ượ ệ ề ể ờ

Vì ngu n có công su t h u h n so v i đ ng c nên các b bi n đ i này có đi n tr ấ ữ ạ ớ ộ ộ ế ệ ồ ơ ổ ở

b ≠ 0 .

trong Rb và đi n c m L ệ ả

Trang 29 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

đk

I d R ư R b U

BBĐ

đk

I ư

U ↑ ↑ E b E ư U ư

I ư ←←

- + I kt

b ) C kt a )

Hình 2-2 : S đ kh i và s đ thay th ơ ồ ố ơ ồ ế ở ế ộ ệ ch đ xác l p c a đi u ch nh đi n ậ ủ ề ỉ

áp ph n ng c a đ ng c đi n m t chi u ủ ộ ơ ệ ầ ứ ề ộ

t ph ng trình đ c tính c a th th ng nh sau : Ch đ xác l p có th vi ậ ế ộ ể ế ươ ệ ố ư ủ ặ

(2-1) Eb – Eư = Iư.(Rb + Rd) ,

E f .

R b K

+ f .

- ω = (2-2) .I ư ,

M ω = ω0 (Udk) - b

; (2-3)

Vì t c gi không đ i nên đ c ng đ c tính c cũng ừ thông c a đ ng c đ ủ ộ ơ ượ ữ ộ ứ ặ ổ ơ

không đ i , còn t c đ không t i lý t ố ộ ổ ả ưở ể ng thì tuỳ thu c vào giá tr đi n áp đi u khi n ị ệ ề ộ

ng pháp đi u ch nh này là tri t đ . Đ xác Udk c a h th ng , do đó có th nói ph ủ ệ ố ể ươ ề ỉ ệ ể ể

c d i đi u ch nh t c đ l n nh t c a h th ng b ch n b i đ c tính c t đ nh đ ị ượ ả ấ ủ ệ ố ố ộ ớ ở ặ ị ặ ơ ự ề ỉ

nhiên , là đ c tính ng vói đi n áp đ nh m c . T c đ nh nh t c a dãi đi u ch nh b ứ ố ộ ấ ủ ứ ề ệ ặ ỏ ị ỉ ị

gi i h n b i yêu c u v sai s t c đ và mômen kh i đ ng . Khi mômen t ớ ạ ố ố ộ ầ ề ở ộ ỏ ả i là đ nh ị

m c thì giá tr l n nh t và nh nh t c a t c đ là : ấ ủ ố ộ ị ớ ứ ấ ỏ

dmM b

, (2-4) ω = ω0max -

dmM b

, (2-5) ω = ω0min -

Trang 30 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Đ tho mãn khã năng quá t i thì đ c tính th p nh t c a dãi đi u ch nh ph i có ể ả ả ấ ủ ề ặ ấ ả ỉ

nmMin = Mcmax = Km.Mdm .

mômen ng n m ch là : M ắ ạ

Trong đó : Km là h s quá t ệ ố ả ề i v mômen . Vì h đ c tính c là các đ ọ ặ ơ ườ ẳ ng th ng

song song nhau , nên đ nh nghĩa đ c tính c có th vi t : ể ế ặ ơ ị

1 ωmin =(MnmMin – Mdm). b

dmM b

= (2-6) .(Km – 1) ,

max

M b

(

).1

.max 0 M K

M b

D = = ; (2-7) - -

V i m t c c u máy c th các giá tr ω ộ ơ ấ ụ ể ớ ị ạ 0max , Mdm , Km là xác đ nh , vì v y ph m ậ ị

vi đi u ch nh D thu c tuy n tính vào giá tr c a đ c ng β . Khi đi u ch nh đi n áp ị ủ ộ ứ ề ế ề ệ ộ ỉ ỉ

đ ng c b ng các thi ộ ơ ằ ế ị ấ t b ngu n đi u ch nh thì đi n tr t ng m ch ph n ng g p ầ ứ ở ổ ề ệ ạ ồ ỉ

dm ≤ 10 , vì th có đ c tính mômen không đ i thì giá tr ph m vi đi u ch nh

kho ng hai l n đi n tr ph n ng đ ng c . Do đó có th tính s b đ ơ ộ ượ c : ầ ứ ệ ể ả ầ ở ộ ơ

ω0max.| β| /M‌ ị ạ ế ề ặ ổ ỉ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌

không v ượ c quá 10 . Đ i v i các máy có yêu c u cao v dãi đi u ch nh vè đ chính ầ ố ớ ề ề ộ ỉ

xác duy trì t c đ làm vi c thì vi c s d ng các h h trên là không tho mãn . ệ ử ụ ố ộ ệ ở ệ ả

Trong ph m vi ph t ạ ụ ả ộ i cho phép có th coi đ c tính c tĩnh c a truy n đ ng ủ ể ề ặ ơ

m t chi u kích t ề ộ ừ ộ ậ đ c l p là tuy n tính . Khi đi u ch nh đi n áp ph n ng thì đ ề ầ ứ ế ệ ỉ ộ

c ng các đ c tính c trong toàn dãi đi u ch nh là nh nhau , do đó đ s t t c t ề ứ ộ ụ ố ươ ng ư ặ ơ ỉ

i đ c tính th p nh t c a dãi đi u ch nh . Hay nói cách đ i s đ t giá tr l n nh t t ố ẽ ạ ấ ạ ặ ấ ủ ị ớ ề ấ ỉ

khác n u t i đ c tính c th p t i dãi đi u ch nh mà sai s t c đ không v c quá giá ế ạ ặ ơ ấ ạ ố ố ộ ề ỉ ượ

tr cho phép thì h truy n đ ng làm vi c v i sai s luôn nh h n vói sai s cho phép ệ ớ ỏ ơ ệ ề ộ ố ố ị

trong toàn b đi u ch nh . Sai s t ng đ i ộ ề ố ươ ỉ ố ở ặ đ c tính c th p nh t là : ơ ấ ấ

min

min w

dmM .w

min

- D S = , S = (2-8) ≤ Scp

dm , ω0min , S là xác đ nh nên có th tính đ ị

c giá tr t Vì các giá tr Mị ể ượ ị ố ể ủ i thi u c a

c quá giá tr cho phép . Đ làm vi c này đ c ng đ c tính c sao cho sai s không v ộ ứ ặ ơ ố ượ ể ệ ị

trong đa s các tr ng h p c n xây d ng h truy n đ ng ki u vòng kín . ố ườ ợ ầ ự ệ ề ể ộ

Trong quá trình đi u ch nh áp thì t thông đ c gi nguyên , do đó mômen t ề ỉ ừ ượ ữ ả i

Trang 31 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

cp = K.Φ.Idm = Mnm .

cho phép c a h s là không đ i : M ủ ệ ẽ ổ

Ph m vi đi u ch nh t c đ và mômen n m trong hình ch nh t bao b i nh ng ằ ử ậ ố ộ ữ ề ạ ở ỉ

dm , M = Mdm là các tr c to đ . ạ ộ

đ ng th ng ω = ω ườ ẳ ụ

0 M M

Hình 2-3 :Ph m vi đi u ch nh t c đ và mômen ề ố ộ ạ ỉ

2.2 . T NG QUAN V B CH NH L U C U BA PHA KHÔNG Đ O CHI U . Ư Ầ Ề Ộ Ổ Ả Ề Ỉ

2.2.1. Nguyên lý làm vi c h ch nh l u . ệ ệ ỉ ư

u 2c u 2b u 2a

T 4 T 1

T 3 T 6

T 2 T 5

U d

I ư G F

Hình 2- 4 : S đ ch nh l u c u ba pha không đ o chi u . ư ầ ơ ồ ỉ ề ả

ề Các hình trên s đ c a ch nh l u c u ba pha có đi u khi n không đ o chi u ơ ồ ủ ư ầ ề ể ả ỉ

ủ ộ ơ ằ ớ 1 , T3 , T5 là các

Trang 32 quay c a đ ng c , b ng cách dùng các van bán d n thyristor v i T ẫ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

2 , T4 , T6 là các thyristor nhóm anôt chung .Đ ng c

thyristor nhóm cat t chung ; còn T ố ộ ơ

c đi u khi n b ng cách thay đ i góc m α c a h đ thay đ i đi n áp ra ĐMđl đ ượ ủ ệ ể ệ ể ề ằ ổ ở ổ

ph n ng c a đ ng c . ơ ủ ộ ầ ứ

Theo d ng sóng đi n áp ệ ạ ở hình 2-3, đi n áp t ng đ p m ch b t sáu và tr s ậ ị ố ệ ạ ậ ổ

c tính t giao đi m các n a hình sin . đ nh c a nó b ng đi p dây . Góc m α đ ệ ỉ ủ ằ ở ượ ừ ử ể

- V = V U G F d U d

U V F α u 2c u 2a u 2b

5 1 1 3

t 2π 3 3π π 0

4 6 6 2 2 4

V G

Hình 2-5 : S đ d ng sóng ch nh l u c u ba pha . ơ ồ ạ ư ầ ỉ

F = Uc , VG = Ub .

1 = π / 6 + α cho xung đi u khi n đ m T

a >

Gi thi t T ả ế 5 , T6 đang d n nên V ẫ

T i ωtạ ể ở 1 , thyristor này s m vì U ẽ ở ề ể

0 . S m T nhiên vì U a > Uc , lúc này T6 và T1 d n và ự ở 1 làm cho T5 b khoá m t cách t ộ ị ự ẫ

đi n áp trên t i : ệ ả

2 =3π / 6 + α cho xung m i đ m T

Ul = Ud = Ua - Ub

6 d nẫ

b tác d ng lên anôt c a T

2 mà Ub > Uc . S m c a T

T i ωtạ ồ ể ở 2 . Thyiristor này s m vì khi T ẽ ở

2 làm cho T6 b khoá có đi n áp U ệ ủ ụ ự ở ủ ị

1 và T2 d n và đi n áp trên t

i m t cách t nhiên , lúc này T i là . l ạ ộ ự ệ ẫ ả

Ul = Ud = Ua - Uc

Trang 33 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

3 =5π / 6 + α lúc này ta có Ub > Ua , Uc cho xung m i đ m T

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

T i ωtạ ồ ể ở 3 .Thyrisror

b > 0 . S m T

b > Ua

i m t cách t nhiên vì U này s m vì U ẽ ở ự ở 3 làm cho T1 b khoá l ị ạ ộ ự

i là ,lúc này T3 và T2 d n và đi n áp trên t ẫ ệ ả

4 =7π / 6 + α lúc này ta có Ub > Ua , Uc cho xung m i đ m T

Ul = Ud = Ub -Uc

T i ωtạ ồ ể ở 4 . Thyristor

2 d n có đi n áp U

c tác d ng lên anôt c a T

4 mà Uc > Ua .S mự ở

này s m vì khi T ẽ ở ệ ẫ ụ ủ

4 làm cho T2 b khoá l

i m t cách t nhiên , lúc này T 3 , T4 d n và đi n áp trên c a Tủ ị ạ ộ ự ệ ẫ

5 =9π / 6 + α lúc này ta có Uc > Ua , Ub , cho xung m i đ m T

i là Ul = Ud = Ub – Ua t ả

T i ωtạ ồ ể ở 5 . Thyristor

c > 0 . S m T

c > Ub ,

i m t cách t nhiên vì U này s m vì U ẽ ở ự ở 5 làm cho T3 b khoá l ị ạ ộ ự

i là : lúc này T4 và T5 d n .Đi n áp trên t ẫ ệ ả

Ul = Ud = Uc – Ua

6 =11π / 6 + α lúc này ta có Uc > Ua , Ub cho xung m i đ m l

i T T i ωtạ ồ ể ở ạ 6 .

4 d n có đi n áp U

a tác d ng lên anôt c a T

6 mà Ua >

Thyristor này s m vì khi T ẽ ở ệ ẫ ụ ủ

6 làm cho T4 b khoá l

i m t cách t nhiên , lúc này T Ub .S m c a T ự ở ủ ị ạ ộ ự 5 , T6 d n và ẫ

Ul = Ud = Uc - Ub

đi n áp trên t i là : ệ ả

Ta có b ng đi u khi n đóng m , m và d n c a các van . ẫ ủ ề ể ả ỏ ở

KHOÁ TH I ĐI M Ờ Ể MỞ D NẪ

ωt1 =π / 6 + α T1 T5 T6 , T1

ωt2 =3π / 6 + α T2 T6 T1 , T2

ωt3 =5π / 6 + α T3 T1 T2 , T3

ωt4 =7π / 6 + α T4 T2 T3 , T4

ωt5 =9π / 6 + α T5 T3 T4 , T5

ωt6 =11π / 6 + α T6 T4 T5 , T6

a +

Đi n áp trung bình trên t c tính theo công th c : ệ i đ ả ượ ứ

5 6 a +

6 p .2

33 p

(cid:242) Ud = Ul = Umsin ωt.dωt = .UfN max . cos α

3 = p

(2-1) .Uff max.cosα = 1.35.Uff. cosα

Trang 34 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Trong đó : UfN max :Đi n áp pha c c đ i . ự ạ ệ

Uff max :Đi n áp dây c c đ i . ự ạ ệ

hd = Khd . Id

Dòng đi n trung bình trên các van : I ệ

Trong đó :

i . Ihd , Id : Dòng đi n hi u d ng c a các van và dòng đi n t ệ ụ ệ ả ủ ệ

Khd : H s xác đ nh dòng đi n hi u d ng . ệ ụ ệ ố ệ ị

Khi góc m α , d ng sóng bi u di n trên hình 2-5 cho th y đi n áp U ễ ể ệ ấ ạ ở ạ d đ p m ch ậ

i s có ph n âm , dòng đi n trên các b c sáu ; nh ng khi α l n , đi n áp trên t ậ ư ệ ớ ả ẽ ệ ầ

ố thyristor có d ng ch nh t nh ng dòng đi n qua th c p máy bi n áp hoàn toàn đ i ệ ữ ậ ứ ấ ư ế ạ

ư x ng và không có thành ph n m t chi u tránh cho lõi s t b bão hoà . S đ ch nh l u ứ ơ ồ ỉ ắ ị ề ầ ộ

c s d ng r ng rãi b i dòng trong các dây qu n và dây ngu n hoàn c u ba pha đ ầ ượ ử ụ ấ ầ ộ ở

toàn đ i x ng . ố ứ

2.2.2. Hi n t ng trùng d n . ệ ượ ẫ

1 cho xung đi u khi n m T ề

Gi s T ả ử 1 , T2 đang d n dòng . Khi θ = θ ẫ ở 3 , do Lc ≠ 0 ể

d và dòng iT1 cũng không th gi m đ t ng t t

0 → I nên iT3 không th tăng đ t ng t t ể ộ ừ ộ ể ả ộ ừ ộ

1 , T3 , T5 đ u d n dòng , hai ngu n e

Id → 0 . C ba thyristor T ả ề ẫ ồ a , eb n i ng n m ch . ạ ắ ố

0 đ n θ N u chuy n g c to đ t ể ố ế ế 1 ta có :

+ α) (2-2) ea = 2 . U2 sin(θ + ạ ộ ừ 5p 6

c = Ub – Ua = 6 . U2 sin(θ + α)

+ α) (2-3) eb = 2 . U2 sin(θ +

Đi n áp ng n m ch U ắ ệ ạ

c đ

Dòng đi n ng n m ch i c xác đ nh b i ph ng trình : ệ ạ ắ ượ ở ị ươ

dic qd

2 [ cosα – cos(θ + α) ]

(2-4) ; Uc = 6 . U2 sin(θ + α) = 2Xc.

.6 U cX .2

(2-5) ; ic =

e c e a e b

L c L c L c

T 1 T 4

i c T 3 T 6

T 5 T 2

Trang 35 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

I ư G F ←→

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 2-6 : S đ ch nh l u c u ba pha có hi n t ng trùng d n . ơ ồ ỉ ư ầ ệ ượ ẫ

α µ U d u 2b u 2c u 2a V F

e b

1 5 3

e + 2 e + a 2

3;5 1;3 5;1

6;2 2;4 4;6

e c

e + 2

4 6 2

V G

Hình 2-7 : S đ d ng sóng ch nh l u c u ba pha có trùng d n . ỉ ơ ồ ạ ư ầ ẫ

1 là iT1 = Td - Ic ;

Dòng đi n ch y trong T ệ ạ

3 là iT3 = ic ;

Dòng đi n ch y trong T ệ ạ

2 – θ1 là góc

2 và ký hi u μ = θ ệ

Gi thi t quá trình trùng d n k t thúc khi θ = θ ả ế ẫ ế

trùng d n .ẫ

Khi θ = μ , iT1 = 0 , ta có bi u th c sau : ứ ể

IX d . c .6 U

cosα – cos(μ + α) = (2-6)

Trang 36 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

d trong giai đo n trùng d n trong kho ng θ

1 → θ2 . T2

Hình d ng đi n áp t i U ệ ạ ả ẫ ạ ả

1 , T3 trùng d n dòng . V y có th vi

t các ph ng trình sau : d n dòng , T ẫ ể ế ậ ẫ ươ

diT 1 = Ud dt

(2-7) ea - ec - 2Lc

diT 3 eb – ec - 2Lc. dt

= Ud

(2-8)

(2-9) iT3 + iT1 = iT2 = Id =const

T 3 ph ng trình ta rút ra : ừ ươ

e + 2

(2-10) Ud = - ec

c ≠ 0) nên tr trung bình c a đi n áp t

μ , và

Do trùng d n ( L i b gi m đi m t ∆U ẫ ủ ệ ị ả ị ả ộ

đ c xác đ nh nh sau : ượ ư ị

(

)

q sin(

d ).

3 p

6 p.2

- ∆Uμ = (cid:242) (cid:242)

63 p.2

= [cosα - cos(μ+ α) ] (2-11)

μ =

. cLX . p

T đó ta có th xác đ nh đ c : ∆U ; (2-12) ừ ể ị ượ

2.2.3. Ngh ch l u ph thu c . ư ụ ộ ị

Ta có ch đ ch nh l u dòng đi n trung bình trên t i I ở ế ộ ỉ ư ệ ả d và đi n áp trung bình ệ

d.Id luôn d

i P = U Ud luôn cùng chi u . Công su t tiêu th trên t ụ ề ấ ả ươ ề ủ ng và chi u c a

phía ngu n xoay chi u chuy n qua t công su t luôn t ấ ừ ề ể ồ ả ộ ế i m t chi u , ta nói b bi n ề ộ

Trang 37 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

đ i làm vi c ổ ệ ở ế ộ ỉ ư ch đ ch nh l u .

M M I d I d _ +

BBĐ BBĐ U d U d Tả i Tả i _ +

N N

< 0 .I Công su t P = U ấ d d > 0 .I Công su t P = U ấ d d

b ) a )

Hình 2-8 : a ) Ch đ ch nh l u ; b ) Ch đ ngh ch l u . ư ế ộ ỉ ế ộ ư ị

Khi tăng góc m α , giá tr trung bình c a đi n áp ch nh l u U ủ ư ệ ở ị ỉ ư d gi m đi nh ng ả

ng . Ti p t c tăng α > v n còn d ẫ ươ ế ụ ự , đi n áp ch nh l u trung bình đ i d u . C c ổ ấ ư ệ ỉ

d tăng d n đ n khi α = π . Vì ế

M tr thành âm ( - ) và N thành d ng ( + ) , đi n áp – U ỏ ươ ệ ầ

d đ i chi u trong khi I

đi n áp U ệ ề ổ ề d có chi u không đ i nên công su t P đ i d u . Đi u ổ ấ ề ấ ổ

này có nghĩa là t ả i m t chi u đã tr thành ngu n phát và công su t truy n ng ồ ề ề ấ ộ ở ượ ừ c t

phía t i v ngu n . Ta nói b bi n đ i đã chuy n sang làm vi c ch đ ngh ch ả ề ộ ế ệ ở ế ộ ể ồ ổ ị

ch đ ngh ch l u , l i xoay chi u nh n công su t tác d ng t l u . L u ý r ng ư ư ằ ở ế ộ ư ị ướ ụ ề ấ ậ ừ

phía t i nh ng v n ti p t c cung c p công su t ph n kháng và nh h ả ế ụ ư ả ấ ấ ả ẫ ưở ế ạ ng đ n d ng

ch đ ngh ch sóng , t n s c a đi n áp xoay chi u ta nói r ng s đ này làm vi c ề ầ ố ủ ơ ồ ệ ở ế ộ ệ ằ ị

l u ph thu c . ụ ư ộ

Đ l ng t phía t i thì t i ph i là m t ngu n phát và ể ướ i có th nh n năng l ể ậ ượ ừ ả ả ả ộ ồ

đi n áp c a t i ph i l n h n đi n áp c a ngu n đ đ m b o cho van bán d n phân ủ ả ệ ả ớ ể ả ủ ệ ả ẫ ơ ồ

c c ự

thu n .ậ U α

u 2b V G u 2c u 2a

3 1 5 1 3

t 3π 2π π 0

6 6 2 4 U tb Trang 38 2 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 4 ớ

V F

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 2-9 : S đ d ng sóng c a ngh ch l u ph thu c . ơ ồ ạ ư ụ ủ ộ ị

Trong tr ng h p ngh ch l u ph thu c thì ta ph i có góc đi u khi n α > π/2 ta ườ ư ụ ề ể ả ợ ộ ị

tb < 0 nh hình 2-9 . ư

có đi n áp trung bình c a ngh ch l u ph thu c là U ủ ụ ư ệ ộ ị

2.2.4. H T – Đ không đ o chi u ( CL – ĐM ) : ả ề ệ

Khi ta dùng các b ch nh l u có đi u khi n hay là các b ch nh l u dùng ộ ỉ ộ ỉ ư ư ề ể

ộ thyristor đ làm b ngu n m t chi u cung c p cho ph n ng đ ng c đi n m t ơ ệ ầ ứ ể ề ấ ộ ồ ộ ộ

chi u nh các ph n tr c ta đã gi i thi u , ta có đi n áp ch nh l u c a h là : ư ề ầ ướ ớ ư ủ ệ ệ ệ ỉ

Ud = Ud0 . cosα ;

V y ta có ph ng trình đ c tính c đi n và đ c tính c c a h ch nh l u T – Đ ậ ươ ơ ủ ệ ỉ ơ ệ ư ặ ặ

không đ o chi u là : ề ả

R cl

+ f

.0 cos d f K

R u K

¢ - ω = . I ;

+ f

cos . 0 d f K

R u ( K

R cl 2 )

¢ - ω = . M ;

ω = ω0 - ∆ω ;

Trong đó :

.0 cos d f K

là t c đ không t i lý t ng , vì lúc đó ω0 = ố ộ ả ưở ở ệ vùng dòng đi n

ng s t áp nên đ gián đo n , h s có thêm m t l ệ ẽ ộ ượ ạ ụ ườ ố ơ ng đ c tính đi u ch nh đ c h n , ề ặ ỉ

0 s l n h n t c đ không t

i lý t i lý t ng gi t t c đ không ,t ố ộ ả ưở ng th c ω ự ẽ ớ ơ ố ộ ả ưở ả ưở ng

ω’0 nh hình 2-9 . ư

Trang 39 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

d0 thay đ i t

E V y , khi thay đ i góc đi u khi n α = 0 → π thì E ề ể ậ ổ ổ ừ d0 đ n -Eế

và ta s đ c m t h đ c tính c song song v i nhau n m ẽ ượ ộ ọ ặ ằ ở ữ ặ n a bên ph i c a m t ả ủ ớ ơ

ph ng to đ [ ω , I ] ho c [ω , M ] . ạ ộ ẳ ặ

cot

0 d +

sin. p 2

Lf 1 u

(cid:246) (cid:230) - (cid:247) (cid:231) ; Id.blt = ł Ł ¢ (cid:229)

Trong đó :

i . XBA : Đi n kháng máy bi n áp . f1 : T n s l ế ệ ầ ố ướ

m : S pha ch nh l u . L Σư : Đi n c m t ng m ch ph n ng . ệ ả ầ ứ ạ ổ ư ố ỉ

0dm

I d.blt ω E ω I d E d ← ĐC ω 01ω’

ω 1 > 0 E d R cl

I d.gđ I d.lt T I d HN R ư HTS E = 0 E d I ư ←

max

< 0 E d i h n ω Gi ớ ạ a )

b )

Hình 2-10 : a ) S đ thay th h T – Đ không đ o chi u . ế ệ ơ ồ ề ả

b ) Đ c tính đi u ch nh t c đ h T – Đ . ỉ ố ộ ệ ề ặ

Trong vùng dòng đi n gián đo n ( ω’

Trang 40

0 < ω0 ) : ệ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD

ạ ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

m K

a cos(

)

D - (cid:236) £ £ (cid:222) (cid:239) (cid:239) (cid:239) (cid:237) D - - (cid:239) (cid:222) (cid:239) (cid:239) (cid:238)

Trong đó : E2m : Biên đ s c đi n đ ng th c p máy bi n áp ch nh l u . ộ ứ ấ ộ ứ ư ế ệ ỉ

Đ ng gi i h n t c đ c c đ i : ườ ớ ạ ố ộ ự ạ

. bit

cos . 0 d f K

R u K

¢ (cid:229) - ωgh.max =

2.3 . T NG QUAN V CH NH L U C U BA PHA CÓ Đ O CHI U . Ư Ầ Ổ Ả Ề Ề Ỉ

2.3.1. Nguyên t c c b n đ xây d ng h truy n đ ng T-D đ o chi u : ự ắ ơ ả ể ề ộ ề ệ ả

- Gi ữ nguyên chi u dòng đi n ph n ng và đ o chi u dòng kích t ầ ứ ề ề ệ ả . ừ

- Gi nguyên dòng kích t và đ o chi u dòng ph n ng nh ng đ c phân ra ữ ừ ầ ứ ư ề ả ượ

b n s đ chính : ố ơ ồ

+ Truy n đ ng dùng m t b bi n đ i c p cho ph n ng và đ o chi u quay ổ ấ ộ ộ ế ầ ứ ề ề ả ộ

. b ng cách đ o chi u dòng kích t ằ ề ả ừ

+ Truy n đ ng dùng m t b bi n đ i c p cho ph n ng và đ o chi u quay ổ ấ ộ ộ ế ầ ứ ề ề ả ộ

chuy n m ch thông gi không đ i ) . b ng công t c t ằ ắ ừ ạ ở ể ph n ng ( t ầ ứ ừ ữ ổ

+ Truy n đ ng dùng hai b bi n đ i c p cho ph n ng đi u khi n riêng . ổ ấ ộ ế ầ ứ ề ề ể ộ

+ Truy n đ ng dùng hai b bi n đ i n i song song đi u khi n chung . ộ ế ổ ố ề ề ể ộ

Tuy nhiên , m i lo i s đ đ u có u nh ạ ơ ồ ề ư ổ ượ ợ ớ ừ c đi m riêng và thích h p v i t ng ể

lo i t ạ ả i , trong ph n này ta ch n b truy n đ ng dùng hai b bi n đ i n i song song ộ ọ ộ ộ ế ổ ố ề ầ

ng ượ ầ ố ả c đi u khi n chung , b i nó dùng cho dãi công su t v a và l n có t n s đ o ấ ừ ề ể ở ớ

ữ chi u cao và th c hi n đ o chi u êm h n .Trong s đ này đ ng c không nh ng ơ ơ ồ ự ề ệ ề ả ộ ơ

đ o chi u đ ả ề ượ c mà còn có th hãm tái sinh . ể

2.3.2.Ph ng pháp đi u khi n chung : ươ ề ể

1 và G2 , đ u song song ng

S đ g m hai b bi n đ i G c v i nhau và các ộ ế ổ ơ ồ ồ ấ ượ ớ

c . T ng b bi n đ i có th làm vi c ổ

cu n kháng cân b ng L ằ ộ ộ ế ệ ở ế ộ ỉ ặ ch đ ch nh l u ho c ừ ư ể

ngh ch l u . ư ị

Ph ng pháp đi u khi n ki u tuy n tính : α

1 + α2 = π

ươ ể ế ề ể

c phát xung đi u khi n , nh ng luôn Lúc này c hai m ch ch nh l u cùng đ ạ ư ả ỉ ượ ư ề ể

khác ch đ nhau : m t m ch ế ộ ạ ở ế ộ ỉ ộ ch đ ch nh l u ( xác đ nh d u c a đi n áp m t ị ấ ủ ư ệ ộ

Trang 41 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

i cũng là chi u quay đang c n có ) còn m ch kia chi u ra t ề ả ề ầ ạ ở ế ộ ch đ ngh ch l u . Vì ị ư

hai m ch cùng d u cho m t t ộ ả ạ ấ i nên giá tr trung bình c a chúng ph i b ng nhau . ủ ả ằ ị

(2-13) Ut = Ud1 = U d2 ;

d1 = Ud0.cosα1 ;

N u dòng đi n liên t c ta có : U ụ ế ệ

Ud2 = Ud0.cosα2 ;

Ud0.cosα1 = Ud0.cosα2 ; V y : ậ

1 là góc m đ i v i G

1 , α2 là góc m đ i v i G

2 thì s ph i h p giá tr α

Hay : cosα1 + cosα2 = 0 ; suy ra α1 + α2 = 1800 ;

N u αế ở ố ớ ở ố ớ ự ố ợ ị

c th c hi n theo quan h : và α2 ph i đ ả ượ ự ệ ệ

α1 + α2 = 1800 ;

S ph i h p này g i là ph i h p đi u khi n tuy n tính (hình 2-11) . ự ố ợ ố ợ ề ể ế ọ

α α α = 0 2 = 0 1

600

0 300

900

u c u c3 u c4 u c1

1200

u c2

1500 1800

α α =1800 1 =1800 2

Hình 2-11 : S đ ph i h p tuy n tính c a α ố ợ ơ ồ ủ 1 và α2 . ế

1 làm vi c

Gi s c n đ ng c quay thu n , ta cho G ả ử ầ ậ ộ ơ ệ ở ế ộ ỉ ư ch đ ch nh l u ,

d2 < 0 .

α α1 = 0 → 900 , Ud1 > 0 , b y gi ấ ờ 2 > 900 , G2 làm vi c ệ ở ế ộ ch đ ngh ch l u , U ị ư

Ud1 = U0 cos α1 > 0 ;

Ud2 = U0 cos α2 < 0 ;

Trang 42 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

d1 và Ud2 đ u đ c lên ph n ng c a đ ng c M . Đ ng c ch

C hai đi n áp U ệ ả ủ ộ ầ ứ ơ ỉ ề ặ ộ ơ

d1 và quay thu n . Đ ng c t ậ

d2 vì các thyristor không thể

có th “nghe theo” U ch i U ể ơ ừ ố ộ

cho dòng ch y t ả ừ catôt đ n anôt . ế

tr ng thái d ng . Khi α1 = α1 = 900 , thì Ud1 = Ud2 = 0 , đ ng c ộ ơ ở ạ ừ

u 2c u 2b u 2a

T 4 T 1

G 1 T 3 T 6

T 2 T 5

L c L c

G F

L c L c T 1’ T 4’

G 2 T 6’ T 3’

T 5’ T 2’

←M

- + C kt I kt

Hình 2-12 : S đ ch nh l u c u ba pha dùng ph ng pháp đi u khi n chung . ơ ồ ỉ ư ầ ươ ể ề

Gi s u ả ử c là đi n áp đi u khi n ể ở ộ ề ậ b đi u khi n c n kh i đ ng ĐM quay thu n ể ầ ở ộ ệ ề

ta cho uc = uc1 (hình 2-11) .

3 2

α1 = 300 , α2 = 1800 - α1 = 1500 , Ud1 = U0 , Ud2 = - U0 ;

2 chu n b s n sàng đ làm vi c

ch đ ch nh l u còn G ch đ G1 làm vi c ệ ở ế ộ ỉ ư ị ẵ ệ ở ế ộ ể ẩ

c = uc2 , các góc m : ở

ngh ch l u . N u bây gi c n gi m t c đ đ ng c , ta cho u ư ế ị ờ ầ ố ộ ộ ả ơ

Trang 43 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

d1 =

1 2

α1 = 600 , α2 = 1800 - α1 = 1200 , U’ U0 , U’d2 = - U0 .

nguyên tr Lúc này , do quán tính nên s c đi n đ ng E c a đ ng c v n còn gi ệ ủ ộ ơ ẫ ứ ộ ữ ị

1 b khoá l

d1 → b bi n đ i G ộ ế

’ M t khác E > |U

d2| nên b bi n đ i G

2 làm vi c

c đó , E > U’ i . só ng v i tr ng thái tr ớ ạ ứ ướ ổ ị ạ

ặ ộ ế ổ ệ ở ế ộ ộ ch đ ngh ch l u ph thu c ư ụ ị

, tr năng l ả ượ ầ ng tích lu trong đ ng c v ngu n đi n xoay chi u . Dòng đi n ph n ơ ề ệ ề ệ ộ ồ ỷ

2 đ ng c b hãm tái sinh , t c đ gi m xu ng đ n giá

’ tr ng v i U

d1 .

ng đ i d u , ch y t M vào G ứ ổ ấ ả ừ ố ộ ả ơ ị ế ộ ố

ị ứ ớ

c < 0 thì G2 s làm vi c ẽ

N u cho đi n áp đi u khi n u ch đ ch nh l u , còn ế ệ ề ể ệ ở ế ộ ỉ ư

ch đ ngh ch l u ph thu c . G1 s làm vi c ệ ở ế ộ ư ụ ẽ ộ ị

c ( uc > 0 ho c uặ c < 0 ) ta s thay

V y b ng cách thay đ i đi n áp đi u khi n u ổ ệ ề ể ậ ằ ẽ

c góc m α đ i đ ổ ượ ở 1 và α2 :

c > 0 thì α1 < 900 , α2 > 900 d n đ n b ch nh l u G

1 làm vi c

ch đ + N u uế ế ộ ỉ ư ẫ ệ ở ế ộ

2 làm vi c

T .

ch nh l u , còn b bi n đ i G ộ ế ư ổ ỉ ệ ở ế ộ ả ch đ ngh ch l u ph thu c k t qu là ộ ế ư ụ ị

làm cho đ ng c quay thu n ω ơ ậ ộ

c < 0 thì α1 > 900 , α2 < 900 d n đ n b ch nh l u G

1 làm vi c

2 làm vi c

ch đ + N u uế ế ộ ỉ ư ẫ ệ ở ế ộ

ngh ch l u ph thu c , còn b bi n đ i G ộ ộ ế ư ụ ổ ị ệ ở ế ộ ỉ ả ch đ ch nh l u , k t qu là ư ế

N .

làm cho đ ng c quay theo chi u ng c ω ề ộ ơ ượ

Đ c đi m c a ch đ đ o dòng đang xét là có m t dòng đi n lúc thì ch y t ế ộ ả G ả ừ 1 ủ ể ệ ặ ộ

i . Ng ả ừ 2 vào G1 mà không qua m ch t ả ườ ệ i ta g i dòng đi n ọ u G a 1 u b 3 u ạ c 5 α này là “ dòng đi n tu n hoàn ” . ệ ầ α vào G2 , lúc thì ch y t 1 = 300 1

ề ơ Dòng đi n tu n hoàn làm cho máy bi n áp và các thyristor làm vi c n ng n h n ệ ặ ế ầ θ ệ 0 2π θ 3 . Đ h n ch dòng đi n tu n hoàn ng ể ạ θ 1 ầ ế ệ θ θ 4 i ta dùng b n đi n c m L c (nh hình 2-12) . ườ ệ ả ư ố

Nh th s làm tăng công su t đ t và giá thành h th ng . Tuy nhiên ph ng pháp ư ế ẽ ệ ố ươ ấ ặ 2

i đa . ề ể ề ỉ ố

4 đi u khi n chung cho phép đi u ch nh nhanh t α - Xác đ nh dòng đi n tu n hoàn i

cc .

4’

6’

2’

ệ 2 ầ ị

α = 1500 2

3’

5’

1’

θ 0 2π

i cc12 i cc21

Trang 44 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ θ 0 0 α -α 1

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1 = 300 , α2 = 1800 - α1 = 1500 , nh hình 2-13 . Trong kho ng θ

Hình 2-13 : S đ d ng sóng bi u di n quan h gi a α ệ ữ 1 và α2 . ơ ồ ạ ể ễ

Xét tru ng h p α ờ ợ ư ả

đ n θế 3 : có T1 và T6’ , T2 và T5’ d n dòng ,nh ng anôt T ư ẫ ệ 5’ và catôt T2 có cùng m t đi n ộ

th , không có dòng ch y t G T ả ừ 5’ sang T2 . Ch có dòng tu n hoàn ch y t ả ừ 1 vào G2 qua ế ầ ỉ

T1 và T6’ . Đi n áp tu n hoàn trong kho ng này là : ệ ả ầ

ucc12 = u2a –u2b = 6 U2 sin(θ + π/6) ;

2 , ta có :

O sang O N u chuy n to đ t ể ạ ộ ừ ế

Trang 45 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

dicc12 ; qd

ucc12 = - 6 U2 sinθ = 2.Xc

.6 2 .cosθ + C ; U cX 2

icc12 =

Khi θ = α1 , icc12 = 0 , ta có :

2 .(cosθ - cosα1) ;

.6 U cX 2

(2-14) icc12 = -

Ti p t c xét các kho ng khác , k t qu nh n đ c cho phép ta k t lu n : ế ụ ậ ượ ế ả ả ế ậ

cc12 ch y t

G G hoàn icc12 ch y t ả ừ 1 vào G2 , và ba xung dòng đi n tu n hoàn i ệ ầ ả ừ 2 vào G1 .

Tr trung bình c a dòng đi n tu n hoàn : ủ ệ ầ ị

2 .(sinα1 – α1 cosα1) ;

3 p2

U .6 cX .2

.63 U p2 cX

(cid:242) (2-15) Icc = (cosθ - cosα1)dθ = -

Ph ng pháp đi u khi n ki u phi tuy n : α

1 + α2 = π + ξ .

ươ ể ế ề ể

Đây là ki u đi u khi n ph i h p không hoàn toàn thì lúc này s có thêm h s ố ợ ệ ố ề ể ể ẽ

phi tuy n ξ và ta có : ế

α1 + α2 = π + ξ ;

Góc ξ ph thu c vào các giá tr c a α ị ủ 1 và α2 m t cách phi tuy n . ộ ụ ế ộ

2max

0dm

ω ω α α

0dm

1min

0dm

1min

0dm

ω ω α α

I c I dm c I d I d

0dm

2min

0dm

2min

0dm

α = π/2 1 α = π/2 1 α α -ω -ω

0dm

1max

0dm

α α

0dm

b ) a )

0dm ế dm

0dm ơ ồ ề dm

0dm ể 0dm

0dm

Hình 2-14 : a ) S đ đi u khi n chung ph i h p ki u tuy n tính . ố ợ ể

Trang 46 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

b ) S đ đi u khi n chung ph i h p ki u phi tuy n . ơ ồ ề ố ợ ể ể ế

2.3.3.Ph ng pháp đi u khi n riêng : ươ ề ể

Hai m ch ch nh l u ho t đ ng riêng bi t . M ch này ho t đ ng (đ c phát ạ ộ ư ạ ỉ ệ ạ ộ ạ ượ

ậ xung đi u khi n ) thì m ch kia hoàn toàn ngh ( b ng t xung đi u khi n ) . Vì v y ị ắ ể ể ề ề ạ ỉ

c . Song trong

lo i tr đ c dòng đi n tu n hoàn và không c n cuôn kháng cân b ng L ạ ừ ượ ệ ầ ằ ầ

ủ quá trình đ o chi u c n có “ th i gian ch t ” ( nh nh t là vài ms ) đ cho van c a ế ỏ ấ ề ầ ể ả ờ

m ch ph i ng ng ho t đ ng k p ph c h i tính ch t khoá r i m i b t đ u phát xung ớ ắ ầ ụ ồ ạ ộ ừ ấ ạ ả ồ ị

cho m ch kia ho t đ ng . Vì v y c n m t kh i logic đi u khi n đ o chi u tin c y và ậ ầ ạ ộ ề ể ề ậ ả ạ ố ộ

ph c t p . ứ ạ

Đ thay đ i tr ng thái làm vi c c a các b ch nh l u thì ph i dùng thi ệ ủ ổ ạ ộ ỉ ư ể ả ế ị ặ t b đ c

bi t đ chuy n các tín hi u đi u khi n t b ch nh l u này sang b ch nh l u kia . ệ ể ể ừ ộ ỉ ộ ỉ ư ư ể ệ ề

B i v y , khi đi u khi n riêng , các d c tính c s b gián đo n i tr c tung . Nh ơ ẽ ị ở ậ t ạ ở ạ ụ ể ề ặ ư

v y , khi th c hi n thay đ i ch đ làm vi c c a h s khó khăn h n và h có tính ậ ệ ủ ệ ẽ ế ộ ự ệ ệ ổ ơ

linh ho t kém h n khi đi u ch nh t c đ . ố ộ ề ạ ơ ỉ

Trong ph ng pháp đi u khi n riêng cũng có ph i h p đi u khi n ki u tuy ươ ố ợ ể ề ể ể ề ế

tính và phi tuy n . ế

u 2c u 2b u 2a

T 4 T 1

G 1 T 3 T 6

T 2 T 5

F G T 1’ T 4’

G 2 T 6’ T 3’

T 5’ T 2’

←M Trang 47 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

- + C kt I kt

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 2-15 : S đ c u ch nh l u c u ba pha có đ o chi u ề ơ ồ ầ ư ầ ả ỉ

dùng ph ng pháp đi u khi n riêng . ươ ề ể

Do s đ này dùng ph ng pháp đi u khi n riêng nên trong m ch không có ở ơ ồ ươ ể ề ạ

ằ dòng đi n tu n hoàn d n đ n trong m ch ta không dùng b n cu n kháng cân b ng ế ệ ạ ẫ ầ ố ộ

Lc .

CH NG 3 ƯƠ

TÍNH CH N Ọ M CHẠ Đ NG L C VÀ M CH ĐI U KHI N H T-Đ Ộ Ự Ạ Ệ Ể Ề

Ự . 3 .1. TÍNH CH N M CH Đ NG L C Ọ Ộ Ạ

3.1.1 S đ m ch đ ng l c h ch nh l u c u ba pha thyristor . ự ệ ỉ ơ ồ ạ ư ầ ộ

Trang 48 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

BAL

C A B

u 2c u 2b u 2a

T 4 T 1

T 3 T 6

T 2 T 5

L c L c

G F L c L c T 1’ T 4’

T 6’ T 3’

T 5’ T 2’

←M

- + C kt I kt

Hình 3-1 : S đ m ch đ ng l c c a h ch nh l u c u ba pha thyristor h T-Đ . ự ủ ệ ỉ ơ ồ ạ ư ấ ệ ộ

3.1.2. Các thông s c a đ ng c ố ủ ộ ơ .

- Đ ng c m t chi u có các thông s sau : ơ ộ ề ộ ố

P = 32 Kw ;

Udm = 220 V ;

Trang 49 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Idm = 166 A ;

Rư = 0,075 Ω ;

Jd = 2,7 Kg.m2 ;

Rkt = 95,5 Ω ;

Wkt = 1600 Vòng ;

Iktdm = 1,64 A ;

S đôi c c : p = 2 ; ự ố

dm = 1500 vòng/phút ;

T c đ c a rôto : n ố ộ ủ

nmax = 2250 vòng/phút ;

3.1.3. Tính ch n thyristor : ọ

Tính ch n thyristor d a vào các y u t c b n nh : dòng đi n t ế ố ơ ả ệ ả ư ự ọ i , s đ ch nh ơ ồ ỉ

t , đi n áp làm vi c . l u , đi u ki n t n nhi ư ệ ả ề ệ ệ ệ

- Đi n áp ng c l n nh t mà thyristor ph i ch u : ệ ượ ớ ả ấ ị

U K

dU 6.3 p

= = .220 = 230,27 V ; Unmax = Knv .U2 = Knv .

63 p

; Trong đó : Knv = 6 ; Ku =

- Đi n áp ng c c a van c n ch n : ệ ượ ủ ầ ọ

Unv = Kdtu .Unmax = 1,8 .230,27 = 414,49 V ;

dtu = 1,8 ;

Trong đó : Kdtu : H s d tr đi n áp , th ệ ố ự ữ ệ ườ ng ch n K ọ

- Dòng đi n làm vi c c a van đ c tính theo dòng hi u d ng : ệ ủ ệ ựơ ệ ụ

dmI 3

166 3

= 95,84 A ; = Ilv = Ihd = khd .Id =

hd =

( do trong s đ c u ba pha , h s dòng đi n hi u d ng : k ) . ơ ồ ầ ệ ụ ệ ố ệ

- Ch n thyristor làm vi c v i đi u ki n có cánh t n nhi ệ ớ ề ệ ả ọ ệ ả t và đ di n tích t n ủ ệ

nhi ệ ứ ủ t , không có qu t đ i l u không khí , v i đi u ki n có dòng đi n đ nh m c c a ớ ạ ố ư ệ ệ ề ị

van c n ch n : ầ ọ

Idm = ki .Ilv = 3,2 . 95,84 = 306,688 A ;

i = 3,2 .

ki : H s d tr dòng đi n , ch n k ệ ố ự ữ ệ ọ

Trang 50 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

ả Đ ch n thyristor làm vi c v i các tham s đ nh m c c b n trên , ta tra b ng ứ ơ ả ể ọ ệ ớ ố ị

thông s van , ch n các van có thông s đi n áp ng ố ệ ọ ố ượ ơ c , dòng đi n đ nh m c l n h n ị ứ ớ ệ

g n nh t v i thông s đã tính . V y ta ch n thyristor cho m ch đ ng l c lo i ầ ấ ớ ự ạ ạ ậ ố ộ ọ

TF440-06X có các thông s sau : ố

Idm = 400 (A) ; - Dòng đi n đ nh m c c a van: ị ứ ủ ệ

c c c đ i c a van: UnT = 600 (V) ; - Đi n áp ng ệ ượ ự ạ ủ

- Đ nh xung dòng đi n : Ipk = 4000 (A) ; ệ ỉ

- Đ s t áp trên thyrisor : ∆UT = 2,0 (V) ; ộ ụ

- Dòng đi n c a xung đi u khi n : Ig = 200 (mA) ; ệ ủ ể ề

- Đi n áp c a xung đi u khi n : Ug = 3,0 (V) ; ủ ệ ề ể

- Dòng đi n rò : Ir = 25 (mA) ; ệ

- Nhi t đ làm vi c c c đ i : Tmax = 125 0C ; ệ ộ ệ ự ạ

Ih = 70 mA ; - Dòng đi n duy trì : ệ

du dt

- T c đ bi n thiên đi n áp : = 200 (V/µs) ; ố ộ ế ệ

- Th i gian chuy n m ch : tcm = 15 (µs) ; ể ạ ờ

3.1.4. Tính toán máy bi n áp ch nh l u : ư ế ỉ

Đ ch n các thi t b trong m ch đ ng l c cũng nh m ch b o v , tr ể ọ ế ị ư ạ ự ệ ạ ả ộ ướ ế c h t

c n xác đ nh đi n áp ra c a b bi n đ i Tiristor . ầ ủ ộ ế ệ ổ ị

Ch n máy bi n áp ba pha ba tr có s đ n i dây ∆/Y , làm mát t ơ ồ ố ụ ế ọ ự ằ nhiên b ng

không khí .

ứ Máy bi n áp là m t b ph n quan tr ng c a h th ng đi n , th c hi n các ch c ủ ệ ố ộ ộ ự ế ệ ệ ậ ọ

năng sau .

- Bi n đ i đi n áp ngu n cho phù h p v i yêu c u s đ ph t i . ầ ơ ồ ụ ả ệ ế ồ ổ ớ ợ

- B o đ m s cách ly gi a ph t i v i l ụ ả ớ ướ ự ữ ả ả ậ i đi n đ v n hành an toàn và thu n ể ậ ệ

ti nệ

i . - Bi n đ i s pha cho phù h p v i s pha c a s đ ph t ợ ủ ơ ồ ụ ả ổ ố ớ ố ế

- T o đi m trung tính cho s đ hình tia . ơ ồ ể ạ

- H n ch dòng đi n ng n m ch trong ch nh l u và h n ch m c tăng dòng ế ứ ư ế ệ ạ ạ ắ ạ ỉ

An t đ b o v van . ố ể ả ệ

- C i thi n hình dáng sóng đi n l i làm cho nó đ bi n d ng so v i hình sin , ệ ướ ệ ả ỡ ế ạ ớ

do đó nâng cao ch t l i . ấ ượ ng đi n áp l ệ ướ

* Tính các thông s c b n : ố ơ ả

Trang 51 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

- Tính công su t bi u ki n c a máy bi n áp : ế ủ ể ế ấ

SBA = Ks .Pdm = 1,05.3200 = 33600 (VA) ;

- Đi n áp pha s c p máy bi n áp : ơ ấ ệ ế

U1 = 380 V ;

- Đi n áp pha th c p máy bi n áp : ứ ấ ệ ế

Ph ng trình cân b ng đi n áp khi có t i : ươ ệ ằ ả

Ud0.cosαmin = Ud + 2∆UV + 2∆Udm + ∆UBA

Trong đó :

i ; αmin = 00 là góc d tr khi có suy gi m đi n áp l ự ữ ệ ả ướ

∆UV = 21 V là s t áp trên thyristor ; ụ

∆Udm ≈ 0 là s t áp trên dây n i : ụ ố

∆UBA = ∆Ur + ∆Ux là s t áp trên đi n tr và đi n kháng trên máy bi n áp ; ụ ế ệ ệ ở

Ch n s b : ọ ơ ộ

∆UBA = 6%.Ud = 0,06. 220 = 13,2 V ;

D+ 2

220

T ph ng trình cân b ng đi n áp khi có t i ta có : ừ ươ ệ ằ ả

D+ U 2 V a cos

+ 2,13.22.2 00 Cos

min

= = 250,4 V ; Ud0 =

Đi n áp pha th c p máy bi n áp : ứ ấ ế ệ

U k

4,250 63 p

= = 108 V ; U2 =

- Dòng đi n hi u d ng th c p máy bi n áp : ệ ụ ứ ấ ế ệ

2 3

.166 = 135,538 A ; I2 = .Id =

- Dòng đi n hi u d ng s c p máy bi n áp : ệ ụ ơ ấ ế ệ

U U

107 380

.135,538 = 38,752 A ; I1 = kBA.I2 = .I2 =

c c a m ch t . * Xác đ nh kích th ị ướ ủ ạ ừ

- Ti ế t đi n s b tr . ệ ơ ộ ụ

S BA . fm

; QFe = kQ.

Trong đó :

Trang 52 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Q = 6 .

ng th c làm mát , l y k kQ : H s ph thu c ph ệ ố ụ ộ ươ ứ ấ

m : S tr c a máy bi n áp , m = 3 . ố ụ ủ ế

f : T n s c a ngu n xoay chi u , f = 50 Hz . ầ ố ủ ề ồ

33600 50.3

= 89,799 cm2 . Thay vào ta có : QFe = 6 .

799

- Đ ng kính tr : ườ ụ

FeQ.4 p

,89.4 p

d = = = 10,69 cm .

Chu n hóa đ ng kính tr theo tiêu chu n : d = 11 cm . ẩ ườ ụ ẩ

- Ch n lo i thép k thu t đi n , các lá thép có đ dày 0,5 mm . ệ ạ ậ ọ ộ ỹ

Ch n s b m t đ t c m trong tr B ọ ơ ộ ậ ộ ừ ả ụ T = 1 T .

h d

- Ch n t s m = = 2,3 . Suy ra h = 2,3d = 2,3 . 11 = 25,3 cm . ọ ỷ ố

( Thông th ng m = 2 ÷ 2,5 ) . ườ

Ch n chi u cao tr h = 25 cm . ụ ề ọ

* Tính toán dây qu n .ấ

380

- S vòng dây m i pha s c p máy bi n áp : ơ ấ ế ổ ố

.44,4

,89.50.44,4

799

10.

0,1.

U 1 . Fe BQf T

1 = 191 vòng .

- = 190,6 vòng . W1 =

L y Wấ

- S vòng dây m i pha th c p máy bi n áp : ứ ấ ế ổ ố

U U

108 380

2 = 55 vòng .

.190,6 = 55 vòng . W2 = .W1 =

L y Wấ

- ch n s b m t đ dòng đi n trong máy bi n áp : ọ ơ ộ ậ ộ ệ ế

1 = J2 = 2,75 A/mm2 .

V i dây d n b ng đ ng , máy bi n áp khô , ch n J ế ằ ẫ ồ ớ ọ

- Ti t di n dây d n s c p máy bi n áp : ế ẫ ơ ấ ệ ế

I 1 J

752,38 75,2

= = 14,2mm2 . S1 =

Ch n dây d n thi ẫ ọ ế t di n hình chũ nh t , cách đi n c p B . ậ ệ ấ ệ

1 = 14,2 mm2 .

Chu n hoá ti t di n theo tiêu chu n : S ẩ ế ệ ẩ

Trang 53 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1cd = a1 × b1 = 1,68 × 8,6 mm .

Kích th c c a dây có k đ n cách đi n là : S ướ ủ ể ế ệ

- Tính l i m t đ dòng đi n trong cuôn s c p : ạ ậ ộ ơ ấ ệ

I 1 S

752,38 2,14

= = 2,725 A/mm2 . J1 =

- Thi ế t di n dây d n th c p máy bi n áp : ứ ấ ế ệ ẫ

I J

538,135 75,2

= = 49,249 mm2 . S2 =

Ch n dây d n có ti t di n ch nh t , có cách đi n c p B . ẫ ọ ế ữ ậ ệ ấ ệ

2 = 50,1 mm2

Chu n hoá ti t di n theo chu n : S ẩ ế ệ ẩ

2cd = a2 × b2 = 5,1 × 10 mm .

Kích th c c a dây có k đ n cách đi n là : S ướ ủ ể ế ệ

- Tính lai m t đ dòng đi n trong cu n th c p : ậ ộ ứ ấ ệ ộ

I S

538,135 1,50

= = 2,705 A/mm2 J2 =

* K t c u dây qu n s c p . ấ ơ ấ ế ấ

Th c hi n dây qu n ki u đ ng tâm b trí theo chi u d c tr c . ề ọ ự ụ ệ ể ấ ố ồ

- Tính s b s vòng dây trên m t l p c a cu n s c p : ộ ớ ủ ộ ơ ấ ơ ộ ố

5,1.2

h g k .

95,0.

86,0

b 1

- - = 24 vòng . W11 =

Trong đó :

c = 0,95 .

kc : Là h s ép ch t , l y k ệ ố ặ ấ

h : Chi u cao tr h = 25 cm . ụ ề

gông đ cu n dây s c p . hg : Kho ng cách t ả ừ ế ộ ơ ấ

g = 1,5 cm .

Ch n s b kho ng cách cách đi n gông h ọ ơ ộ ệ ả

1 =

cu n s c p : - Tính s b s l p dây ơ ộ ố ớ ở ộ ơ ấ

W W

191 24

n11 = = 7,958 l p .ớ

11 = 8 l p .ớ

Ch n s l p n ọ ố ớ

ứ Nh v y có 191 vòng chia thành 8 l p , v y 7 l p đ u có 24 vòng và l p th 8 ư ậ ậ ầ ớ ớ ớ

có

191 – 7 . 24 = 23 vòng .

Trang 54 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

- Chi u cao th c t c a cu n s c p : ự ế ủ ộ ơ ấ ề

86,0.24 95.0

bW . 1 11 ck

= 21,726 cm . h1 =

- Ch n ng qu n dây làm b ng v t li u cách đi n có b dày : ậ ệ ọ ố ề ệ ằ ấ

S01 = 0,1 cm .

- Kho ng cách t ả tr t ừ ụ ớ i cu n s c p : ộ ơ ấ

a01 = 1 cm .

- Đ ng kính trong c a ng cách đi n : ủ ố ườ ệ

Dt = dFe + 2a01 – 2S01 = 11 + 2 . 1 – 2 . 0,1 = 12,8 cm .

- Đ ng kính trong c a c a cu n s c p : ộ ơ ấ ủ ủ ườ

Dt1 = Dt + 2S01 = 12,8 + 2 . 0,1 = 13 cm .

- Ch n b dày cách đi n gi a các l p cu n s c p : ọ ề ớ ở ộ ơ ấ ữ ệ

cd11 = 0,1 mm .

- B dày cu n s c p : ộ ơ ấ ề

Bd1 = ( a1 + cd11 ).n11 = ( 1,68 + 0,1 ).8 = 14,24 mm = 1,424 cm .

- Đ ng kính ngoài c a cu n s c p : ộ ơ ấ ườ ủ

Dn1 = Dt1 + 2Bc1 = 13 + 2 . 1,424 = 15,848 cm .

n 1

- Đ ng kính trung bình c a cu n s c p : ộ ơ ấ ườ ủ

+ t D 1 2

848,15 2

= 14,424 cm. Dtb1 =

- Chi u dài dây qu n s c p : ấ ơ ấ ề

l1 = W1.π.Dtb = π . 191 . 14,424 = 8650,649 cm = 86,5 m .

- Ch n b dày cách đi n gi a hai cu n s c p và th c p : ộ ơ ấ ọ ề ứ ấ ữ ệ

cd0 = 1 cm .

* K t c u dây qu n th c p . ế ấ ứ ấ ấ

i cao cu n th c p : - Ch n s b cu n chi ọ ơ ộ ộ ề ứ ấ ộ

h2 = h1 = 21,726 (cm) .

95,0.

. ck

- Tính s b s vòng dây trên m t l p : ơ ộ ố ộ ớ

,21 726 1

h 2 b 2

= = 20 vòng . W12 =

- Tính s b s l p dây qu n th c p: ơ ộ ố ớ ứ ấ ấ

Trang 55 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

2 =

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

55 20

W lW

nl2 = = 2,7 l p .ớ

12 = 3 l p .ớ

ch n nọ

ch n 2 l p trong cùng 20 vòng l p th 3 có 15 vòng . ứ ọ ớ ớ

- Chi u cao th c t c a cu n th nh t : ự ế ủ ứ ấ ề ộ

bW 22 l k

1.20 95,0

= 21,05 cm . h2 =

- Đ ng kính trong c a cu n th c p : ứ ấ ườ ủ ộ

Dt2 = Dn1 + 2a12 = 15,848 + 2 . 1 = 17,848 cm .

- Ch n b dày cách đi n gi a các l p dây cu n th c p : ọ ề ữ ệ ớ ở ộ ứ ấ

cd22 = 0,1 mm .

- B dày cu n th c p : ộ ứ ấ ề

Bd2 = ( b2 + cd22 ). nl2 = ( 1 + 0,01 ) . 3 = 3,03 cm .

- Đ ng kính ngoài c a cu n th c p : ứ ấ ườ ủ ộ

Dn2 = Dt2 + 2.Bd2 = 17,848 + 2 . 3,03 = 23,908 cm .

848,17

908,23

- Đ ng kính trung bình c a cu n th c p : ứ ấ ườ ủ ộ

+ t D 2 n 2

= 20,878 cm . Dtb2 =

- Chi u dài dây qu n th c p: ứ ấ ề ấ

l2 = π.W2.Dtb2 = π . 54 . 20,878 = 3540 cm = 35,4 m .

- Đ ng kính trung bình c a các cu n dây : ườ ủ ộ

+ t D 1 2

908,23 2

D = = 18,454 cm .

=D 2

.18 454 2

Suy ra : r = = 9,227 cm .

* Các thông s c a máy bi n áp : ố ủ ế

oC :

- Đi n tr trong c a cu n s c p máy bi n áp 75 ộ ơ ấ ủ ế ệ ở ở

5,86 14

l 1 s 1

= 0,02133. = 0,13 Ω . R1 = ρ.

Trong đó : ρ = 0,02133 Ω.mm2/m.

oC :

75 - Điên tr trong c a cu n th c p máy bi n áp ộ ứ ấ ủ ế ở ở

Trang 56 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

l 2 s

07,36 1,50

= 0,02133. = 0,015 Ω . R2 = ρ.

- Đi n tr máy bi n áp quy đ i v th c p : ổ ề ứ ấ ế ệ ở

55 191

W 2 W 1

)2 = 0,015 + 0,13.( )2 = 0,026 Ω . RBA = R2 + R1.(

- S t áp trên đi n tr máy bi n áp : ụ ế ệ ở

Δur = RBA.Id = 0,026 . 166 = 4,316 V .

- Đi n kháng máy bi n áp quy đ i v th c p : ổ ề ứ ấ ệ ế

r qđh

B + 3

).ω.10-7. XBA = 8.π2.(W2)2.( )(a12 +

424

03,3

210.

,9 ,21

227 726

- ) . (0,01 + ) . 314 . 10-7 XBA = 8 . 3,142 . 552. (

XBA = 0,08 Ω .

- Đi n c m máy bi n áp quy đ i v th c p : ổ ề ứ ấ ệ ả ế

BAX w

08,0 314

= = 0,255.10-3 H = 0,255 mH. LBA =

- S t áp trên đi n kháng máy bi n áp : ụ ế ệ

3 Δux = p

3 .XBA.Id = p

.0,08.166 = 12,688 V .

026

100

- Đi n áp ng n m ch tác d ng : ụ ệ ạ ắ

IRBA U

. 538,135 108

= 3,29 % . Unr =

.08,0

100

- Đi n áp ng n m ch ph n kháng: ệ ạ ắ ả

IX BA U

538,135 108

= 10 % . Unx =

- Đi n áp ng n m ch ph n trăm: ệ ạ ầ ắ

29,3

+ 2 nr U

= 10,5 % . Un =

SBA = 33,6 kVA ể Công su t máy bi n áp bi u ế ấ

U1 = 380 V U2 = 108 V ki n ế Đi n áp pha s c p ệ ơ ấ Đi n áp pha th c p ứ ấ ệ

Trang 57 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

ệ ệ

ố ố

ở ở ở

ề ề ệ ệ ệ ệ ệ ả ệ ổ ề ứ ấ ầ ạ ắ

Dòng đi n hi u d ng s c p ơ ấ ệ ụ Dòng đi n hi u d ng th c p ứ ấ ệ ụ S vòng dây m i pha s c p ơ ấ ổ S vòng dây m i pha th c p ứ ấ ổ Chi u dài dây qu n s c p ấ ơ ấ Chi u dài dây qu n th c p ấ ứ ấ Đi n tr trong cu n s c p ộ ơ ấ Đi n tr trong cu n th c p ứ ấ ộ Đi n tr quy đ i v th c p ổ ề ứ ấ Đi n kháng quy đ i v th c p ổ ề ứ ấ Đi n c m quy đ i v th c p Đi n áp ng n m ch ph n trăm B ng thông các thông s c a máy bi n áp đ ng l c . ố ủ I1 = 38,16 A I2 = 135,538 A W1 = 191 vòng W2 = 55 vòng l1 = 86,5 m l2 = 36,07 m R1 = 0,13 Ω R2 = 0,015 Ω RBA = 0,026 Ω XBA = 0,08 Ω LBA = 0,255 mH Un = 10,5 % ộ ự ế ả

3.2. Gi i thi u m ch đi u khi n . ớ ệ ề ể ạ

ĐI N ÁP T A

Ự

Ệ

ĐP

3.2.1. S đ nguyên lý : ơ ồ

KĐ XUNG

U c

Hình 3-2 : S đ kh i đi u khi n thyristor . ơ ồ ố ể ề

3.2.2. Nguyên t c đi u khi n : ắ ề ể

Trong th c t i ta th ng ự ế ườ ườ ẳ ng dùng hai nguyên t c đi u khi n sau : “ Th ng ề ể ắ

đ ng tuy n tính và th ng đ ng arccos ” , đ th c hi n v trí xung trong n a chu kỳ ứ ể ự ệ ị ử ứ ế ẳ

d ươ ng c a đi n áp đ t trên thyristor . ặ ủ ệ

3.2.2.1.Nguyên t c đi u khi n th ng đ ng tuy n tính : ể ứ ế ề ắ ẳ

Theo nguyên t c này ng i ta th ng dùng hai đi n áp : ắ ườ ườ ệ

- Đi n áp đ ng b ( U ồ ệ ộ ủ s ) , đ ng b v i đi n áp đ t trên anôt – catôt c a ộ ớ ệ ặ ồ

thyristor , th ườ ng đ t vào đ u đ o c a khâu so sánh . ả ủ ầ ặ

cm ) , là đi n áp m t chi u , có th đi u ch nh đ ề

c biên - Đi n áp đi u khi n ( U ề ệ ể ể ề ệ ộ ỉ ượ

ng đ t vào đ u không đ o c a khâu so sánh . đ . Th ộ ườ ả ủ ặ ầ

Do v y hi u đi n th đ u vào c a khâu so sánh là : ế ầ ủ ệ ệ ậ

Trang 58 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Ud = Ucm – Us ;

t tr ng thái , ta nh n đ c s Khi Us = Ucm thì khâu so sánh l ậ ạ ậ ượ ườ ủ ng xu ng c a ố

n xu ng này thông qua đa hài m t tr ng thái đi n áp đ u ra c a khâu so sánh . S ủ ệ ầ ườ ộ ạ ố

b n n đ nh t o ra xung đi u khi n . ề ổ ề ể ạ ị

U s U cm -U

U s U

ωt

π 2π α α

Hình 3-3 : Nguyên t c đi u khi n th ng đ ng tuy n tính : ứ ể ề ế ẳ ắ

cm , ta có th đi u ch nh đ ể ề

Nh v y b ng cách làm bi n đ i U ế ổ ư ậ ằ ỉ ượ ể c th i đi m ờ

xu t hi n xung ra , t c là đi u ch nh góc α . ứ ề ệ ấ ỉ

cm có quan h sau :

Gi a α và U ữ ệ

cmmax = Usmax ;

Up . U

max

α = ; Ng ườ i ta l y U ấ

3.2.2.2. Nguyên t c đi u khi n th ng đ ng arccos : ứ ề ể ắ ẳ

Theo nguyên t c này ng i ta dùng hai đi n áp : ắ ườ ệ

AK = Um Sinωt c a thyristor m t góc

- Đi n áp đ ng b U c U ộ s , v ệ ồ t tr ượ ướ ủ ộ

Us = Um Cosωt .

cm là đi n áp m t chi u , có th đi u ch nh đ ề

c biên đ - Đi n áp đi u khi n U ề ể ệ ể ề ệ ộ ỉ ượ ộ

theo hai chi u d ng và âm . ề ươ

s vào c ng đ o và U

cm vào c ng không đ o c a khâu so sánh thì : ả ủ

N u đ t U ế ặ ả ổ ổ

Trang 59 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

c m t xung r t m nh đ u ra c a khâu so sánh Khi Us = Ucm , ta s nh n đ ẽ ậ ượ ả ấ ộ ở ầ ủ

khi khâu này l t tr ng thái . ậ ạ

(3-1) Um Cosα = Ucm ;

U U

(3-2) Do đó α = arcos( ) ;

Khi Ucm = Um thì α = 0 ;

; Khi Ucm = 0 thì α =

Khi Ucm = - Um thì α = π ;

U U s U AK U m U s U

ωt 0

2π α π -U m

Hình 3-4 : Nguyên t c đi u khi n th ng đ ng arcoss ề ứ ể ẳ ắ

cm t

cm = +Um , đ n tr U

Nh v y , khi đi u ch nh U ư ậ ề ỉ tr Uừ ị ế ị ể ề cm = -Um ta có th đi u

c góc α t ch nh đ ỉ ượ ừ 0 đ n α . ế

Nguyên t c đi u khi n th ng đ ng “arcos” đ c s d ng trong các thi ứ ể ề ắ ẳ ượ ử ụ ế ị ư t b ch nh l u ỉ

ng cao . đòi h i ch t l ỏ ấ ượ

3.2.3. Các khâu c b n c a m ch đi u khi n : ơ ả ủ ể ề ạ

3.2.3.1. Khâu đ ng pha : ồ

S đ ơ ồ ở ư hình 3–5a là s đ đ n gi n , d th c hi n v i s linh ki n ít nh ng ể ự ệ ớ ố ơ ồ ơ ệ ả

ch t l ng đi n áp t a không t t . Đ dài c a ph n bi n thiên tuy n tính c a đi n áp ấ ượ ự ệ ố ủ ủ ế ế ệ ầ ộ

0 . Do đó , góc m van l n nh t b gi ở

i h n . Hay nói cách t a không ph h t 180 ự ủ ế ấ ị ớ ạ ớ

khác , n u theo s đ này đi n áp t i c c đ i mà t c t ơ ồ ệ ế ả i không đi u khi n đ ề 0 t ể ượ ừ ớ ự ạ ừ

m t tr s khác đ n tr s c c đ i . ế ị ố ự ạ ộ ị ố

Đ kh c ph c nh hình 3–5a ng ể ắ ụ ượ c đi m trên v dãi đi u ch nh c a s đ ề ủ ơ ồ ở ể ề ỉ ườ i

ệ ta s d ng s đ t o đi n áp t a b ng s đ trên hình 3-5b . Theo s đ này , đi n ơ ồ ơ ồ ạ ự ằ ử ụ ơ ồ ệ

Trang 60 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

ầ áp t a có ph n bi n thiên tuy n tính ph h t n a chu kỳ đi n áp . Do v y khi c n ủ ế ử ự ệ ế ế ậ ầ

không t i c c đ i là hoàn toàn có th đáp ng đ c . đi u khi n đi n áp t ể ề ệ ừ ớ ự ạ ứ ể ượ

Trang 61 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

D i đây ta g i thi u m t s khâu đ ng pha c b n và ta ch n hình d; ộ ố ơ ả ướ ệ ớ ọ ồ

-E -E

R 2 R 2 Tr D 2 B A R 1 R 1 A C

C u 1 u 1 u 2 u ra C D 1 u ra D 1

Hình -a Hình-b

R 2 R 1 Ghép quang

D u v C u ra

Hình-c

Tr R 2 C -12 A R 1 -12 D 1 B C u 1 _ A 1 + _ A 2 + +12 U ra +12

Hình-d

Hình 3-5 : M t s khâu đ ng pha đi n hình . ộ ố ể ồ

Trang 62 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

ệ V i s ra đ i c a các linh ki n ghép quang , ta có th s d ng s đ t o đi n ể ử ụ ơ ồ ạ ờ ủ ớ ự ệ

ng c a hai s đ áp t a b ng b ghép quang nh hình 3-5c . Nguyên lý và ch t l ư ự ằ ấ ượ ộ ơ ồ ủ

trên hình 3-5b và 3-5c t ng đ i gi ng nhau . u đi m c a s đ trên hình 3-5c ươ ủ ơ ồ Ư ể ố ố ở

ch không c n bi n áp đ ng pha , do đó có th đ n gi n h n trong vi c ch t o và ể ơ ế ạ ệ ế ả ầ ồ ổ ơ

l p đ t . ắ ặ

Các s đ trên đ u có chung nh c đi m là vi c m , khoá các tranzitor trong ơ ồ ề ượ ệ ể ở

vùng đi n áp lân c n 0 là thi u chính xác , làm cho vi c n p , xã t ệ ạ ế ệ ậ ụ ệ trong vùng đi n

áp l i g n 0 không đ c nh ý mu n . ướ ầ ượ ư ố

Ngày nay các vi m ch đ c ch t o ngày càng nhi u , ch t l ng ngày càng cao ạ ượ ế ạ ấ ượ ề

, kích th t k m ch đ ng pha có ướ c ngày càng g n , ng d ng các vi m ch vào thi ụ ọ ứ ạ ế ế ạ ồ

th cho ta ch t l ng đi n áp t a t ấ ượ ể ự ố ệ t . Trên s đ 3-5d mô t ơ ồ ả ệ ự vi c ta đi n áp t a ọ ệ

dùng kh ch đ i thu t toán . ạ ế ậ

U A U A

ωt

3π 2π π 4π

U B

ωt

U U rc α α

đk1 ωt

đk2

U rc U α α U

ωt Trang 63 ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD π 2π 3π

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 3-6 : Gi n đ c a khâu đ ng pha là . ồ ủ ả ồ

3.2.3.2. Khâu so sánh :

M t s s đ khâu so sánh th ng g p nh sau ta ch n hình 3-6b . ộ ố ơ ồ ườ ư ặ ọ

-12 R 1 -E u rc

R 2 _ A 3 + u dk U ra R 3 +12

R 1 R Hình - b 1 u rc u rc

U ra R 2 R 2 A 3 u dk u dk U ra

Hình 3-7 : Các khâu so sánh th ườ ng g p . ặ

Hình - a a ) B ng tranzitor ; b ) B ng m t c ng đ o c a kh ch đ i thu t toán ; ả ủ ộ ổ ằ ạ ậ ằ Hình - c ế

c ) Hai c ng kh ch đ i thu t toán ; ế ậ ạ ổ

dk và

Đ xác đ nh đ c th i đi m c n m thyristor , c n so sánh hai tín hi u U ể ị ượ ể ệ ầ ầ ờ ở

c th c hi n b ng tranzitor (Tr) nh trên Urc, vi c so sánh hai tín hi u đó có th đ ể ượ ệ ệ ệ ằ ự ư

dk = Urc đ u vào Tr l ầ

t tr ng thái khoá sang m ( hay hình 3-6a . T i th i đi m U ạ ể ờ ậ ạ ở

ng m sang khoá ) , làm cho đi n áp ra cũng b l c l t tr ng thái , t i đó ta đánh i t ượ ạ ừ ở ị ậ ạ ệ ạ

d u đ ấ ượ c th i đi m c n m thyristor . ầ ể ờ ở

dk ± Urc = Ub , hi u này có V i m c đ m b o hoà c a Tr ph thu c vào hi u U ủ ứ ộ ở ả ụ ệ ớ ộ ệ

m t vùng đi n áp nh hàng vài mV , làm cho Tr không làm vi c ệ ở ế ộ ắ ch đ đóng c t ệ ỏ ộ

Trang 64 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

ớ nh mong mu n , do đó nhi u khi làm th i đi m m thyristor b l ch khá xa so v i ờ ị ệ ư ề ể ố ở

dk = Urc .

i U đi m c n m t ầ ở ạ ể

ệ ấ Kh ch đ i thu t toán có h s kh ch đ i vô cùng l n , ch c n m t tín hi u r t ạ ệ ố ế ỉ ầ ế ạ ậ ớ ộ

nh (c µV) ỏ ỡ ở ầ ế đ u vào , đ u ra đã có đi n áp ngu n nuôi , nên vi c ng d ng kh ch ồ ệ ứ ụ ệ ầ

ậ đ i thu c toán làm khâu so sánh là h p lý . Các s đ so sánh dùng kh ch đ i thu t ạ ơ ồ ế ạ ộ ợ

toán nh hình 3-6b, c r t th ư ấ ườ ơ ẳ ng g p trong các s đ hi n nay . u đi m h n h n ơ ồ ệ Ư ể ặ

dk = Urc

U U rc i U . c a các s đ này là có th phát xung đi u khi n chính xác t ủ ơ ồ ể ề ể ạ

θ 0

sat

+V θ

sat

-V

Hình 3-8 : S đ so sánh hai tín hi u khác d u . ơ ồ ệ ấ

3.2.3.3. Khâu kh ch đ i : ế ạ

V i nhi n v t o xung phù h p đ m thyristor t ng kh ch đ i cu i cùng th ệ ụ ạ ể ở ế ầ ạ ợ ớ ố ườ ng

đ c thi t k b ng tranzitor công su t , nh hình 3-8a . Đ có xung d ng kim g i t ượ ế ế ằ ử ớ i ư ể ấ ạ

thyristor ta dùng bi n áp xung , đ có kh ch đ i công su t ta dùng Tr , điot D b o v ế ả ệ ế ể ạ ấ

ơ Tr và cu n dây s c p bi n áp xung khi Tr khoá đ t ng t . M t dù v i u đi m đ n ơ ấ ớ ư ế ể ặ ộ ộ ộ

c dùng r ng rãi , b i l gi n , nh ng s đ này không đ ơ ồ ư ả ượ ở ẽ ệ ố ế ạ ủ h s kh ch đ i c a ộ

Tranzitor loai này nhi u khi không đ l n , đ kh ch đ i đ c tín hi u t khâu so ể ế ủ ớ ạ ượ ề ệ ừ

sánh đ a sang . ư

T ng kh ch đ i cu i cùng b ng s đ Darlington nh hình 3-8b , Th ng hay ơ ồ ư ế ằ ầ ạ ố ườ

đ c dùng trong th c t . S đ này hoàn toàn có th đáp ng đ c yêu c u v ượ ự ế ơ ồ ứ ể ượ ầ ề

Trang 65 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

kh ch đ i công su t , khi h s kh ch đ i đ c nhân lên hteo thông s c a các ệ ố ế ạ ượ ế ấ ạ ố ủ

Tranzitor .

Trong th c t ự ế xung đi u khi n ch c n có đ r ng bé ( c kho ng 10 đ n 200 ộ ộ ỉ ầ ể ề ế ả ỡ

µs ), mà th i gian m thông các Tranzitor công su t dài t i đa m t n a chu kỳ c ấ ở ờ ố ộ ử ỡ

0,01s , làm cho công su t to nhi t d c a Tr quá l n và kích th ấ ả ệ ư ủ ớ ướ ấ ơ ấ c dây qu n s c p

bi n áp d l n . Đ gi m nh công su t to nhi t Tr và kích th ể ả ư ớ ế ấ ả ỏ ệ ướ ấ ơ ấ c dây qu n s c p

máy bi n áp xung , ta có th thêm t n i t ng nh hình 8-3c . Theo s đ này , Tr ch ể ế ụ ố ầ ơ ồ ư ỉ

m cho dòng đi n ch y qua trong kho ng th i gian n p t ạ ụ ệ ả ạ ở ờ ệ ụ , nên dòng đi n hi u d ng ệ

c a chúng bé h n nhi u l n . ơ ủ ề ầ

Trang 66 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

+E +E

BAX BAX

D D

Tr R Tr 1 Tr R

u v u v

a) b)

BAX

C Tr 1 Tr R

D u v

Hình 3-9 : S đ các khâu kh ch đ i và phân ph i xung : ơ ồ ế ạ ố

n i t ng ; a) B ng tranzitor công su t , b) B ng s đ Darlington , c) S đ có t ằ ơ ồ ơ ồ ằ ấ ụ ố ầ

Trang 67 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

3.2.3.4. Khâu t o xung chùm : ạ

Đ i v i s m t đ m ch , đ gi m dòng công su t cho t ng kh ch đ i và tăng ố ớ ơ ộ ồ ạ ể ả ế ạ ấ ầ

s l ố ượ ắ ng cho xung kích m , nh m đ m b o cho thyristor m m t cách ch c ch n , ở ộ ằ ả ắ ả ở

ng i ta hay phát xung chùm cho các thyristor . Nguyên t c phát xung chùm là tr ườ ắ ướ c

ậ khi vào t ng kh ch đ i , ta đ a chèn thêm m t c ng AND ( & ) v i tín hi u vào nh n ộ ổ ư ệ ầ ạ ớ ế ừ t ng so sánh và t t ừ ầ T so sánh ừ ộ ư b phát xung chùm nh hình 3-10 . T i kh ch đ i ạ ế ớ AND T chùm xung ừ

Hình 3-10 : S đ ph i h p t o xung chùm . ố ợ ạ ơ ồ

Trang 68 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Vi m ch 555 t o xung đ ng h ( hình 3-11a ) cho ta ch t l ng xung khá t t và ấ ượ ạ ạ ồ ồ ố

ng hay g p trong các m ch t o xung . s đ cũng đ n gi n . S đ này th ả ơ ồ ơ ồ ơ ườ ạ ặ ạ

8 R 4 3 R 3 R 1 3 7 +U rc

C R 4 R 2

555

A 1 A A 2

C 1 C 2 1 2 C R 2 a )

R 3

C R 1 R 3 b ) c ) +12 _ R 4 A 1 A + A 2

-12 a )

R 2 R 2 C U c R 1 R 1

c ) b )

T 1 T 2 V Hình 3-11 : a ) :S đ t o xung chùm dùng vi m ch 555 . U ra ơ ồ ạ sat ạ

b ) S đ t o xung chùm đa hài b ng kh ch đ i thu t toán . kV ế ậ ạ ằ

ơ ồ ạ sat ơ ồ ạ c ) S đ t o xung chùm t o b ng m ch kh ch đ i thu t toán . ằ ế ạ ạ ạ ậ u c

t 0 .

sat

-kV Trang 69 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ 0’

sat

-V

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 3-12 : Đ th d ng sóng c a khâu t o xung chùm . ồ ị ạ ủ ạ

Trong thi ế ế ạ t k m ch đi u khi n , th ề ể ườ ng hay s d ng kh ch đ i thu t toán . ế ử ụ ậ ạ

ế Do đó đ đ ng d ng v linh ki n , khâu t o xung chùm cũng có th s d ng kh ch ạ ể ử ụ ể ồ ề ệ ạ

đây s đ dao đ ng đa đ i thu t toán nh các s đ trên hình 3-11b,c . Tuy nhiên ạ ơ ồ ư ậ ở ơ ồ ộ

hài (hình 3-11b) có u đi m h n v m c đ đ n gi n do đó đ ơ ề ứ ộ ơ ư ể ả ượ ử ụ ộ c s d ng khá r ng

rãi trong các m ch t o xung ch nh t , ta ch n hình 3-11b ữ ậ ạ ạ ọ

3.2.4. S đ m ch đi u khi n và nguyên lý ho t đ ng . ể ơ ồ ạ ạ ộ ề

T các khâu đã gi thi u trên ta ch n đ ừ ớ ệ ở ọ ượ ơ ồ ề c s đ đi u khi n m t kênh nh ể ộ ư

hình 3-13 .

Ho t đ ng c a m ch đi u khi n hình 3-13 đ c gi i thích nh sau : ạ ộ ể ở ủ ề ạ ượ ả ư

A) có d ng hình sin , trùng pha v i anôt c a thyristor ,

1 cho ta chu i xung ch nh t đ i x ng U

Đi n áp vào t i đi m A (U ệ ạ ể ủ ạ ớ

B . Ph n đi n áp qua kh ch đ i thu t toán A ạ ế ậ ữ ậ ố ứ ổ ệ ầ

B qua điôt D1 t

2 tích phân thành đi n áp t a U

rc .

B làm m thông Tranzitor Tr

1 , k t qu là A

2 b ng n m ch

ng c a đi n áp ch nh t U d ươ ữ ậ ủ ệ i Aớ ự ệ

rc = 0 ) trong vùng UB âm . Trên đ u ra c a A

Ph n áp âm c a đi n áp U ủ ệ ầ ở ế ả ị ắ ạ

2 ta có chu i đi n áp răng c a U ệ

( V i Uớ ủ ầ ư ổ

gián đo n .ạ

rc đ

dk t

3 . T ngổ

3 . Trong

Đi n áp U c so sánh v i đi n áp đi u khi n U i đ u vào c a A ệ ượ ệ ề ể ớ ạ ầ ủ

ạ ố rc + Udk quy t đ nh d u đi n áp đ u ra c a kh ch đ i thu t toán A đ i s U ế ị ủ ệ ế ậ ầ ạ ấ

dk > Urc , đi n áp U

D âm . Trong kho ng t

1 v i Uớ

1 → t2 , đi nệ

kho ng th i gian t 0 → t ả ờ ừ ệ ả

D l

i , làm cho U t lên d áp Udk và Urc đ i ng ổ c l ượ ạ ậ ươ ế ng . Các kho ng th i gian ti p ả ờ

D t

theo gi ng t ả i thích đi n áp U ệ ươ . ự

4 cho ta chu i xung t n s cao , v i đi n áp U ầ ố E

M ch đa hài t o xung chùm A ạ ạ ệ ổ ớ

Trang 70 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

D và UE cùng đ

trên hình 3-13 . Dao đ ng đa hài có t n s hàng ch c kHz , đi nh tính . ầ ố ụ ộ ở đây ch mô t ỉ ả ị

Hai tín hi u Uệ c đ a t ượ ư ớ ồ i khâu “AND ” hai c ng vào . Khi đ ng ổ

D , UE ( Trong các kho ng tả

1 → t2 , t4 → t5 ) ta s cóẽ

th i có c hai tín hi u d ng U ệ ươ ả ờ

c chu i xung nh n X xung UF làm m thông các Tranzitor, k t qu là ta nh n đ ậ ượ ế ả ở ổ ọ

trên bi n áp xung , đ đ a t i m thyristor T . ể ư ớ ế ở

d s su t hi n trên t

Đi n áp U i t ệ ẽ ấ ệ ả ừ ờ th i đi m có xung đi u khi n đ u tiên , tai ề ể ể ầ

các th i đi m t ờ ể ồ ấ 2 , t4 trong chu i xung đi u khi n , c a m i chu kỳ đi n áp ngu n c p , ủ ề ể ệ ổ ổ

cho t i cu i bán kỳ đi n áp d ng anôt . ớ ệ ố ươ

Hi n nay đã có nhi u hãng ch t o các vi x lý chuyên d ng đ đi u khi n các ể ề ế ạ ử ụ ề ệ ể

thyristor r t ti n l i . Tuy nhiên nh ng linh ki n lo i này ch a đ c ph bi n trên th ấ ệ ợ ư ượ ữ ệ ạ ổ ế ị

tr ng . ườ

Trang 71 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

M B A

T r

H ì n h 3 - 1 3 :

+ _ A

d k

r c

S ơ đ ồ n g u y ê n l ý m ộ

_+ A

A N D

t k ê n h đ i ề u k h i ể n

T r

+ E

T r

B A X

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Trang 72 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

U A U A

ωt

3π 2π π 4π U A

U B

ωt

ωt U

dk1

U α α

rc1

U D ωt

ωt U

dk2

rc2

α α U

U E ωt

U F ωt

đk

ωt

V T V T

ωt

t 1 t 2 t 3 t 4 t 5 t 6

Trang 73 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 3-14 : Gi n đ các đ ng cong m ch đi u khi n . ả ồ ườ ể ề ạ

3.3.Tính toán các thông s m ch đi u khi n : ố ạ ề ể

c thi t k theo s đ S đ m t kênh đi u khi n ch nh l u c u ba pha đ ể ơ ồ ộ ư ầ ề ỉ ượ ế ế ơ ồ

hình 3-13 . Tính toán m ch đi u khi n th ng đ c ti n hành t ể ề ạ ườ ượ ế ừ ầ ạ t ng kh ch đ i ế

ng ượ c tr lên . ở

yêu c u v xung m thyristor . M ch đi u khi n đ ề ể ượ ạ c tính xu t phát t ấ ừ ầ ề ở

Các thông s c b n đ tính m ch đi u khi n : ể ố ơ ả ể ề ạ

Đi n áp đi u khi n thyristor : Udk = 3,0 V ; ề ệ ể

Dòng đi n đi u khi n thyristor : Idk = 200 mA : ể ề ệ

tm = 50 µs ; Th i gian m thyristor : ở ờ

Đ r ng xung đi u khi n : tx = 167 µs ; (t ộ ộ ể ề ngươ

đ ng v i 3 ươ ớ 0 đi n ) ; ệ

T n s xung đi u khi n : fx = 3 kHz ; ầ ố ề ể

Đ m t đ i x ng cho phép : ∆α = 40 ; ộ ấ ố ứ

Đi n áp ngu n nuôi m ch đi u khi n : U = ± 12 V ; ể ệ ề ạ ồ

M c s t biên đ xung : Sx = 0,15 : ứ ụ ộ

3.3.1. Tính bi n áp xung : ế

ộ - Ch n v t li u làm lõi s t ferit HM . Lõi có d ng hình xuy n làm vi c trên m t ậ ệ ế ệ ạ ắ ọ

ph n c a đ c tính t hoá có : ∆B = 0,3 T ; ∆H = 30 A/m , không có khe h không khí . ầ ủ ặ ừ ở

- T s bi n áp xung : th ng m = 2 ÷ 3 ta ch n m = 3 ; ỷ ố ế ườ ọ

2 = Udk = 3 V ;

- Đi n áp cu n th c p máy bi n áp xung U ứ ấ ệ ế ộ

- Đi n áp đ t lên cu n s c p máy bi n áp xung : ộ ơ ấ ệ ế ặ

U1 = m . U2 = 3 . 3 = 9 V ;

- Dòng đi n th c p máy bi n áp xung : ứ ấ ệ ế

I2 = Idk = 200 mA ;

Trang 74 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

- Dòng đi n s c p máy bi n áp xung : ệ ơ ấ ế

I 2 = m

200 3

= 66,6 mA = 0,066 A ; I1 =

- Đ t th m trung bình c a lõi s t : ộ ừ ẩ ủ ắ

3,0 10.25,1

- 30.

B 0 H .

D 8.103 ; µtb = D

th m c a không khí . Trong đó : µ0 = 1,25.10-6 H/m là đ t ộ ừ ẩ ủ

m .

- Th tích c a lõi thép c n có : ủ ể ầ

IUSt . . . . x x B

V = Q.l = D

10.25,1.10.8

6 .

6 ,0.9.15,0.

0666

- -

10. 2

167 3,0

V = = 1,665.10-6 m3 = 1,665 cm3 ; Thay s ta có : ố

3.3.2. Tính t ng kh ch đ i cu i cùng : ế ố ạ ầ

3 lo i 2SC9111 làm vi c

Ch n Tranzitor công su t Tr ch đ xung , có các ấ ọ ệ ở ế ộ ạ

thông s sau : ố

Tranzitor lo i N-P-N , v t li u bán d n là silic . ậ ệ ẫ ạ

Đi n áp gi a colect và baz khi h m ch emit là : UCBO = 40 V ; ữ ệ ơ ở ạ ơ ơ

Đi n áp gi a emit và baz khi h m ch colect là : UEBO = 4 V; ữ ệ ơ ở ạ ơ ơ

colect ICmax = 500 mA ; Dòng đi n l n nh t ệ ớ ấ ở ơ có th ch u đ ng : ể ị ự

colect : PC = 1,7 W ; Công su t tiêu tán ấ ở ơ

Nhi t đ l n nh t m t ti p giáp : T1 = 1750C ; ệ ộ ớ ấ ở ặ ế

332,1

Dòng làm vi c c a colect : IC3 = I1 = 66,6 mA ; ệ ủ ơ

CI b

6,66 50

dk =

Dòng làm vi c c a baz : mA ; ệ ủ ơ IB3 =

Ta th y r ng v i lo i thyristor đã ch n có công su t đi u khi n khá bé : U ọ ấ ằ ề ể ấ ạ ớ

3V,

3 khá bé , trong tr

– baz c a tranzitor Tr Idk = 200 mA = 0,2 A , nên dòng colect ơ ơ ủ ngườ

h p này ta có th không c n tranzitor Tr ợ ể ầ ể 2 mà v n có cùng công su t đi u khi n ề ẫ ấ

tranzitor .

Ch n ngu n c p cho máy bi n áp xung : E = +12 V . V i ngu n E = 12 V ta ồ ấ ế ọ ớ ồ

3 .

ph i m c thêm đi n tr R c a Tr ở 10 n i ti p v i c c emit ố ế ớ ự ệ ả ắ ơ ủ

Trang 75 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

UE I

12 9 10.6,66

- - - = 45Ω ; R10 =

T t c các điôt trong m ch đi u khi n dùng lo i 1N4009 , có các tham s : ể ấ ả ề ạ ạ ố

- Dòng đi n đ nh m c : Idm = 10 mA ; ứ ệ ị

- Đi n áp ng c l n nh t : UN = 25 V ; ệ ượ ớ ấ

- Đi n áp đ cho đi t m thông : Um = 1 V ; ệ ể ố ở

3.3.3. Ch n c ng AND : ọ ổ

Toàn b m ch đi u khi n ph i dùng 12 c ng AND nên ta ch n hai IC 4081 h ộ ạ ề ể ả ổ ọ ọ

CMOS . M i IC 4081 có 4 c ng AND . Các thông s c a c ng AND là : ố ủ ổ ổ ổ

cc = 12 V ;

- Ngu n nuôi IC : ồ Vcc = 3 ÷ 9 V , ta ch n Vọ

- Nhi t đ làm vi c : tlv = - 400C ÷ 800C ; ệ ộ ệ

2 ÷ 4,5 V ; - Đi n áp ng v i m c logic “1” : ớ ứ ứ ệ

I < 1 mA ; - Dòng đi n :ệ

P = 2,5 nW/1 c ng ; - Công su t tiêu th : ấ ụ ổ

14 +V cc 13 12 11 10 9 8

AND AND

7 1 2 3 4 5

Hình 3-15 : S đ chân c a IC 4081 . ơ ồ ủ

ọ ụ 3 và R9 : C

Trang 76 3.3.4. Ch n t SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

3 . Chon

Đi n tr R ở 9 dùng đ h n ch dòng đi n đ a vào baz c a tranzitor Tr ệ ư ể ạ ơ ủ ế ệ

R9 tho mãn đi u ki n : ệ ề ả

5,4 10.666,0

U rI

9 = 6,8 kΩ ;

- = 6,757 kΩ ; R9 ≥

Ta ch n Rọ

3.R9 = tx = 167 µs , suy ra C3 =

t x 9R

; Ch n Cọ

3 = 0,022 µF .

167 310.8,6

- C = = 0,024 µF , ch n Cọ

3.3.5. Tính ch n b t o xung chùm : ọ ộ ạ

M i kênh đi u khi n ph i dùng b n kh ch đ i thu t toán , do đó ta ch n IC ế ể ề ậ ạ ả ổ ố ọ

lo i TL 084 do hãng Texas Intruments ch t o các IC này có kh ch đ i toán . ế ạ ế ạ ạ

Các thông s c a TL 084 : ố ủ

- Đi n áp ngu n nuôi : Vcc = ± 12 V ; ệ ồ

U = ± 30 V ; - Hi u đi n th gi a hai đ u vào : ế ữ ệ ệ ầ

- Nhi t đ làm vi c : t = - 25 ÷ 850C ; ệ ộ ệ

P = 680 mW = 0,68 W ; - Công su t tiêu th : ấ ụ

Rin = 106 MΩ ; - T ng tr đ u vào : ở ầ ổ

Ira = 30 pA ; - Dòng đi n đ u ra : ệ ầ

du dt

- T c đ bi n thiên đi n áp cho phép: = 13 V/µs ; ố ộ ế ệ

Trang 77 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

11 14 13 12 10 9 8

_ _

+ +

_ _

+ +

1 2 5 6 7

43 U cc

Hình 3-16 :S đ chân IC TL084 . ơ ồ

1 xt.2

M ch t o xung chùm có t n s f = = 3 kHz , hay chu kỳ c a xung chùm : ầ ố ạ ạ ủ

1 f

T = = 334 µs ;

R 6 R

6 = R7 = 33 kΩ , thì T = R8.C2 = 334 µs ;

Ta có : ) ; T = 2R8.C2.Ln( 1 + 2.

Ch n Rọ

8.C2 = 151,8 µs ;

V y ta có : R ậ

8 = 1,518 Ω ;

Ch n t C ọ ụ 2 = 0,1 µF , có đi n áp U = 16 V suy ra R ệ

8 là bi n tr 2Ω .

Đ thu n ti n cho vi c đi u ch nh khi l p m ch , ta ch n R ệ ệ ể ề ắ ạ ậ ọ ỉ ế ở

3.3.6. Tính ch n khâu so sánh : ọ

Kh ch đ i thu t toán đã ch n lo i TL 084 . ế ạ ậ ạ ọ

4 = R5 >

U I

12 310.2

- = 6 kΩ ; Ch n Rọ

cc = ± 12 V thì đi n áp vào A

3 là UV ≈ 12 V . Dòng

Trong đó n u ngu n nuôi V ế ồ ệ

4 = R5 = 15 kΩ , khi đó dòng đi n vào A

3 là :

đi n vào đ c h n ch đ I ệ ượ ạ ế ể lv < 1 mA .

Do đó ta ch n Rọ ệ

Trang 78 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

12 310.15

= 0,8 mA ; Ivmax =

3.3.7. Tính ch n khâu đ ng pha : ọ ồ

Đi n áp t a đ c hình thành do s n p c a t C ự ượ ệ ệ ự ạ ủ ụ 1 . M t khác đ b o đ m đi n ể ả ả ặ

i là tuy n tính thì h ng s th i gian t áp t a có trong n a chu kỳ đi n áp l ữ ự ệ ướ ố ờ ế ằ ụ ạ n p

đ c . ượ

Tr = R3.C1 = 0,005 s .

,0 005 10.1,0

Tr C 1

3 = 50 kΩ ;

- Ch n t C = 50.103 Ω ; ọ ụ 1 = 0,1 µF , thì đi n tr R ở 3 = ệ

3 th

V y Rậ

Đ thu n ti n cho vi c đi u ch nh khi l p ráp m ch , R ề ệ ể ệ ạ ắ ậ ỉ ườ ế ng ch n là bi n ọ

1 lo i A564 có các thông s sau :

tr l n h n 50 kΩ . Ch n tranzitor Tr ở ớ ơ ọ ạ ố

- Tranzitor lo i P-N-P , làm b ng silic . ằ ạ

- Đi n áp gi a colect và baz khi h m ch emit là : UCBO = 25 V ; ữ ệ ơ ở ạ ơ ơ

- Đi n áp gi a emit và baz khi h m ch colect là : UEBO = 7 V; ữ ệ ơ ở ạ ơ ơ

colect ICmax = 100 mA ; - Dòng đi n l n nh t ệ ớ ấ ở ơ có th ch u đ ng : ể ị ự

- Nhi t đ l n nh t m t ti p giáp : Tcp = 1500C ; ệ ộ ớ ấ ở ặ ế

- H s kh ch đ i : β = 250 ; ệ ố ế ạ

CI b

100 250

- Dòng đi n làm vi c c c đ i c a baz : = 0,4 mA ; IB3 = ệ ự ạ ủ ệ ơ

1 , và đ

Đi n tr R ở 2 đ h n ch dòng đi n đi vào baz c a tranzitor Tr ể ạ ơ ủ ệ ệ ế ượ ọ c ch n

max

nh sau : ư

2 sao cho R2 ≥

N I

12 10.4,0

2 = 30 kΩ ;

- = 30 kΩ ; Ch n Rọ

Ch n Rọ

A = 9 V ;

Ch n đi n áp xoay chi u đ ng pha : U ề ệ ọ ồ

1 , th

Đi n tr R ở 1 đ h n ch dòng đi n đi vào kh ch đ i thu t toán A ể ạ ế ệ ế ệ ậ ạ ườ ọ ng ch n

V < 1 mA .

R1 sao cho dòng vào kh ch đ i thu t toán I ế ậ ạ

U I

9 310.1

1 = 10 kΩ ;

- = 9 kΩ ; Do đó : R1 ≥

Ch n Rọ

Trang 79 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

3.3.8. Tính ngu n nuôi . ồ

Ta c n t o ra ngu n đi n áp U ± 12 V đ c p cho máy bi n áp xung nuôi IC , ầ ạ ể ấ ệ ế ồ

các b đi u ch nh dòng đi n , t c đ và đi n áp đ t t c đ . ặ ố ộ ố ộ ộ ề ệ ệ ỉ

ể ạ Ta ch n m ch ch nh l u c u ba pha không đi u khi n dùng 12 con điôt đ t o ư ầ ề ể ạ ọ ỉ

ra đi n áp – 12 V , và + 12 V nh hình 3-17 . ư ệ

Đi n áp th c p máy bi n áp ngu n nuôi là : ứ ấ ệ ế ồ

2 = 9 V ;

12 34,2

U2 = = 5,1 V , ta ch n Uọ

Vi c xây d ng ngu n n áp m t chi u b ng thyristor có nh c đi m là ch n và ề ằ ồ ổ ự ệ ộ ượ ể ọ

tính toán ph c t p đòi h i ph i có k thu t chuyên môn cao . S ra đ i c a các vi ậ ờ ủ ứ ạ ự ả ỏ ỹ

m ch n áp h 7812 và 7912 cho phép đ n gi n hoá quá trình này , vì v y nó đ ạ ổ ả ậ ọ ơ ượ ử c s

d ng r ng rãi trong th c t ụ . ự ế ộ

Vi m ch IC 7812 th ạ ườ ố ng có ba chân , chân đ u vào , chân đ u ra và chân n i ầ ầ

đ t. ấ

Do có nhi u hãng s n xu t ra lo i IC này do đó hình dáng bên ngoài và th t c a các ứ ự ủ ề ả ấ ạ

chân có khác nhau .

Vì v y đ n đ nh đi n áp ra c a ngu n nuôi , ta dùng hai vi m ch n áp là 7812 ạ ổ ể ổ ủ ệ ậ ồ ị

và 7912 , các thông s chung c a vi m ch này nh sau : ủ ư ố ạ B C A V = 7 ÷ 35 V ; Đi n áp đ u vào : U ầ ệ

ra = + 12 V ;

2 2 V i IC 7812 thì U 0 V V i IC 7912 thì U

ra = - 12 V ;

Đi n áp ra : ệ ớ

ớ

ra = 0 ÷ 1 A ;

4 , C5 , C6 , C7 dùng đ l c thành ph n sóng hài b t cao .

4 = C5 = C6 = C7 = 470 µF ; U = 35 V .

Dòng đi n đ u ra : I ệ ầ * T đi n C ụ ệ ể ọ ậ * * ầ

Ch n Cọ *a *b *c a b c

470

µF

7 9 1 2

7 8 1 2

C 5 C 4

470

C 7 C 6

µF

Trang 80 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 470 ớ

-12 V 0 +12 V

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 3-17 : S đ nguyên lý t o ngu n nuôi ± 12 V . ơ ồ ạ ồ

3.3.9. Tính toán máy bi n áp ngu n nuôi và đ ng pha . ồ ồ ế

- Ta thi ế ế ồ t k máy bi n áp dùng cho c vi c t o đi n áp đ ng pha và t o ngu n ả ệ ạ ệ ế ạ ồ

ộ nuôi . Ch n ki u máy bi n áp ba pha ba tr , trên m i tr có ba cu n dây , m t cu n ụ ổ ụ ế ể ọ ộ ộ

s c p và hai cu n th c p . ơ ấ ứ ấ ộ

- Đi n áp l y ra ệ ấ ở ứ ấ th c p máy bi n áp làm đi n áp đ ng pha , và làm đi n áp ệ ế ệ ồ

c a ngu n nuôi . ồ ủ

U2 = U2đph = UN = 9 V ;

- Dòng đi n th c p máy bi n áp đ ng pha . ứ ấ ệ ế ồ

I2đph = 1 mA ;

- Công su t ngu n nuôi c p cho máy bi n áp xung . ấ ế ấ ồ

Pđph = 6.U2đph.I2đph = 6.9.1.10-3 = 0,054 W ;

- Công su t tiêu th ấ ụ ở ọ 6 IC TL 084 s d ng làm kh ch đ i thu t toán , ta ch n ử ụ ế ậ ạ

Trang 81 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

hai IC TL 084 đ t o 6 c ng AND . ể ạ ổ

P8IC = 8.PIC = 8.0,65 = 5,12 W ;

- Công su t máy bi n áp xung c p cho c c đi u khi n thyristor . ấ ự ể ế ề ấ

Px = 6.Udk.Idk = 6.3.0,2 = 3.6 W ;

- Công su t s d ng cho vi c t o ngu n nuôi . ấ ử ụ ệ ạ ồ

PN = Pđph + P8IC + Px

PN = 0,054 + 5,12 + 3,6 = 8,774 W ;

- Công su t c a máy bi n áp có k đ n 5% t n th t trong máy . ấ ủ ể ế ế ấ ổ

S = 1,05(Pđph + PN) = 1,05(0,054 + 8,774) = 9,269 VA ;

- Dòng đi n th c p máy bi n áp . ứ ấ ệ ế

269 9.6

S .6 2 U

= 0,172 A ; I2 =

- Dòng đi n s c p máy bi n áp . ệ ơ ấ ế

,9 .3

269 220

S .3 1 U

= 0,014 A ; I1 =

3.3.10. Tính ch n điôt cho b ch nh l u ngu n nuôi . ộ ỉ ư ọ ồ

172,0

- Dòng đi n hi u d ng qua điôt . ệ ụ ệ

2 =I 2

= 0,122 A ; IDhd =

9.6

- Đi n áp ng t ph i ch u . ệ ượ ớ c l n nh t mà đi ấ ố ả ị

= 22 V ; UNmax =

- Ch n điôt có dòng đ nh m c . ứ ọ ị

Idm ≥ KI.IDdm = 10.0,1 = 1 A ;

- Ch n điôt có đi n áp ng c l n nh t . ệ ọ ượ ớ ấ

Un = Ku.UNmax = 2.22 = 44 V ;

V y ch n điôt lo i KIT 208A có các thông s sau : ậ ạ ọ ố

+ Dòng đi n đ nh m c : Idm = 1,5 A ; ứ ệ ị

+ Đi n áp ng c c c đ i c a điôt : UN = 100 V ; ệ ượ ự ạ ủ

3.4. Tính ch n các thi t b b o v m ch đ ng l c . ọ ế ị ả ệ ạ ự ộ

3.4.1. S đ m ch đ ng l c có các thi ơ ồ ạ ự ộ t b b o v . ế ị ả ệ

t b b o v xem hình 3-18 . S đ m ch đ ng l c có thi ộ ơ ồ ạ ự ế ị ả ệ ở

Trang 82 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

A C B

CD A P

BAL

u 2b u 2a u 2c

1cc 1cc 1cc

T 1

T 4

2cc 2cc

T 6

T 3

2cc 2cc

T 5

T 2

2cc 2cc

L c L c G F

L c L c

T 4’

T 1’ C

2cc 2cc

T 6’

T 3’ C

2cc 2cc

T 5’

T 2’

2cc 2cc

L 3cc Trang 83 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ←M

ớ I kt - + C k

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 3-18 : M ch đ ng l c có thi ự ạ ộ t b b o v . ế ị ả ệ

t cho các van bán d n . 3.4.2. B o v quá nhi ả ệ ệ ẫ

Khi làm vi c v i dòng đi n ch y qua , trên van có s s t áp , do đó có t n hao ệ ớ ự ụ ệ ạ ổ

công su t ∆P , t n hao nãy sinh ra nhi ấ ổ ệ ố ẫ t đ t nóng van bán d n . M t khác van bán d n ẫ ặ

CP nào đó , n u quá nhi

ch đ c phép làm vi c d i nhi t đ cho phép T t đ cho ỉ ượ ệ ướ ệ ộ ế ệ ộ

phép thì các van bán d n s b phá h ng . Đ van bán d n làm vi c an toàn , không b ẫ ẽ ị ể ệ ẫ ỏ ị

t , ta ph i ch n và thi t k h th ng t n nhi t h p lý . ch c th ng v nhi ủ ề ọ ệ ả ọ ế ế ệ ố ả ệ ợ

Tính toán cánh t n nhi t : ả ệ

- T n th t công su t trên m t thyristor . ấ ấ ổ ộ

∆P = ∆U.Ilv = 2.95,84 = 191,68 W ;

- Di n tích b m t to nhi t . ề ặ ệ ả ệ

PD t.mK

; Sm =

Trong đó :

∆P : T n hao công su t ( W ) ; ấ ổ

τ : Đ chênh l ch nhi ng . ệ ộ ệ ộ t đ so v i môi tr ớ ườ

m = 8 W/m2.0C .

t b ng đ i l u và b c x . Ch n K Km : H s to nhi ệ ố ả ệ ằ ứ ạ ố ư ọ

0C) .

t đ làm vi c và nhi t đ c a môi tr ng ( Tlv , Tmt : Nhi ệ ộ ệ ệ ộ ủ ườ

mt = 400C . Nhi

t đ môi tr ng T t đ làm vi c cho phép c a thyristor Ch n nhi ọ ệ ộ ườ ệ ộ ủ ệ

t đ trên cánh t n nhi t T Tcp = 1250C . Ch n nhi ọ ệ ộ ả ệ lv = 800C .

Trang 84 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

τ = Tlv - Tmt = 80 - 40 = 400C ;

68,191 40.8

= 0,559 m2 ; Sm = V y : ậ

Ch n lo i cánh t n nhi t có 12 cánh , kích th c m i cánh là ạ ả ọ ệ ướ ổ

a × b = 16 × 16 (cm × cm ) .

T ng di n tích c a cánh t n nhi t . ủ ệ ả ổ ệ

S = 12 . 2 . 16 . 16 = 0,6144 m2 ;

3.4.3. B o v quá dòng cho van . ả ệ

Aptomat dùng đ đóng c t m ch đ ng l c , t ự ể ạ ắ ộ ự ộ đ ng b o v khi quá t ả ệ ả ắ i và ng n

m ch thyistor , ng n m ch đ u ra b bi n đ i , ng n m ch th c p máy bi n áp , ộ ế ứ ấ ế ạ ắ ạ ầ ắ ạ ổ

ng n m ch ch đ ngh ch l u . ạ ở ế ộ ư ắ ị

- Ch n aptomat có : ọ

Idm = k.I = 1,1. 3 .I1 = 1,1 . 3 . 38,752 = 73,832 A ;

V i ớ I1 : là dòng đi n s c p máy bi n áp . ệ ơ ấ ế

k : H s an toàn . ệ ố

Udm = 220 V ;

Aptomat có ba ti p đi m chính , có th đóng c t b ng tay ho c b ng nam châm ặ ằ ắ ằ ể ể ế

đi n .ệ

Ch nh đ nh dòng ng n m ch . ạ ắ ị ỉ

Inm = 2,5.I = 2,5. 3 .38,752 = 167,8 A ;

Dòng quá t i .ả

Iqt = 1,5 .I = 1,5 . 3 . 38,752 = 100,68 A ;

- Ch n c u dao có dòng đ nh m c . ọ ầ ứ ị

ICD = IdmAP = 73,832 A ;

C u dao dùng đ t o kho ng cách an toàn khi s a ch a h truy n đ ng . ữ ệ ể ạ ử ề ầ ả ộ

ắ - Dùng dây ch y tác đ ng nhanh đ b o v ng n m ch các thyristor , ng n ể ả ệ ắ ạ ả ộ

m ch đ u ra c a b ch nh l u .: ủ ộ ỉ ư ạ ầ

Nhóm 1CC :

Dòng đi n đ nh m c dây ch y nhóm 1CC là : ứ ệ ả ị

I1CC = 1,1.I2 = 1,1 . 135,538 = 149,09 A ;

Nhóm 2CC :

Trang 85 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

R1 C1

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Dòng đi n đ nh m c dây ch y nhóm 2CC là : ứ ệ ả ị

I2CC = 1,1.IhdV = 1,1 . 95,84 = 105,424 A ;

Nhóm 3CC :

Dòng đi n đ nh m c dây ch y nhóm 3CC là : ứ ệ ả ị

I3CC = 1,1.Idm = 1,1 . 166 = 182,6 A ;

V y ch n c u ch y nhóm : ọ ầ ậ ả

1CC lo i 150 A ; 2CC lo i 120 A ; 3CC lo i 200 A ; ạ ạ ạ

3.4.4. B o v quá đi n áp cho van . ả ệ ệ

ạ Linh ki n bán d n nói chung và linh ki n bán d n công su t nói riêng , r t nh y ệ ệ ấ ấ ẫ ẫ

nh h ng l n nh t t c m vói s thay đ i c a đi n áp . Nh ng y u t ả ổ ủ ế ố ả ự ữ ệ ưở ấ ớ ớ ẫ i van bán d n

ng th c b o v là : mà ta c n có ph ầ ươ ứ ả ệ

- Đi n áp đ t vào van l n quá thông s c a van . ớ ố ủ ệ ặ

- Xung đi n áp do chuy n m ch van . ể ệ ạ

- Xung đi n áp t phía l i đi n xoay chi u , nguyên nhân th ệ ừ ướ ệ ề ườ ắ ng g p là do c t ặ

i có đi n c m l n trên đ ng dây . t ả ệ ả ớ ườ

- Xung đi n áp do c t đ t ng t máy bi n áp non t i . ắ ộ ệ ế ộ ả

ọ Đ b o v cho van làm vi c dài h n không b quá đi n áp , thì ta ph i ch n ể ả ệ ệ ệ ạ ả ị

c . đúng các van bán d n theo đi n áp ng ẫ ệ ượ

- Đ b o v quá đi n áp c a xung đi n áp do quá trình đóng c t các van ể ả ệ ủ ệ ệ ắ

thyristor đ c th c hi n b ng cách m c R – C song song v i thyristor . Khi có s c ượ ệ ằ ự ố ự ắ ớ

chuy n m ch , các điên tích tích t trong các l p bán d n phóng ra ngoài t o ra dòng ể ạ ụ ẫ ạ ớ

đi n ng ệ ượ c trong kho ng th i gian ng n . S bi n thiên nhanh chóng c a dòng điên ự ế ủ ắ ả ờ

ng ượ ệ c gây ra s c đi n đ ng c m ng r t l n trong các đi n c m , làm cho quá đi n ệ ả ả ứ ấ ớ ứ ệ ộ

áp giũa anôt và catôt c a thyristor . Khi có m ch R – C m c song song v i thyristor , ủ ạ ắ ớ

t o ra m ch vòng phóng đi n tích trong quá trình chuy n m ch nên thyristor không b ạ ệ ể ạ ạ ị

1 = ( 5 ÷ 30 ) Ω ; C1 = ( 0,25 ÷ 4 ) µF ;

quá đi n áp . ệ

1 = 5,1 Ω ; C1 = 0,25 µF ;

Theo kinh nghi m Rệ

Ta ch n : Rọ

Trang 86 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 3-19 : M ch R – C b o v quá đi n áp khi van chuy n m ch . ả ệ ể ệ ạ ạ

- Đ b o v cho xung đi n áp l đi n áp l i t i , ta m c song song v i t i ể ả ệ ệ ướ ừ ệ ướ ớ ả ở ắ

đ u vào m t m ch R – C nh m l c xung . Khi xu t hi n xung đi n áp trên đ ầ ệ ệ ấ ằ ạ ộ ọ ườ ng

dây , nh có m ch l c này mà đ nh xung g n nh n m l i hoàn tàon trên đi n tr ư ằ ầ ạ ọ ờ ỉ ạ ệ ở

2 = ( 5 ÷ 30 ) Ω ; C2 = 4 µF ;

đ ng dây . Tr s R , C ph thu c nhi u vào t i . ườ ị ố ụ ề ộ ả

1 = 12,5 Ω ; C1 = 4 µF ;

Theo kinh nghi m Rệ

C 2

R 2

C 2

Ta ch n : Rọ

Hình 3-20 : M ch R – C b o v xung đi n áp t i . ả ệ ệ ạ l ừ ướ

3.5. Thi t k cu n kháng l c : ế ế ộ ọ

3.5 .1. Xác đ nh góc m c c ti u và c c đ i : ở ự ể ự ạ ị

min = 00 .

Ch n góc m c c ti u α ở ự ể ọ

i l n nh t : Khi góc m nh nh t α ở ỏ ấ = αmin thì đi n áp trên t ệ ả ớ ấ

max = ndm .

Ud max = Ud0.Cosαmin = Ud.dm và lúc này t ươ ứ ơ ẽ ớ ng ng v i t c đ đ ng c s l n ớ ố ộ ộ

nh t nấ

max , thì đi n áp trên t ệ

Khi góc m l n nh t α = α i là nh nh t : ở ớ ấ ả ỏ ấ

ng ng v i t c đ đ ng c s là nh Ud.min = Ud0.Cosαmax và lúc này t ươ ứ ớ ố ộ ộ ơ ẽ ỏ

nin .

nh t n = n ấ

Ta có :

Trang 87 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

min

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

U d U

U d min . 34,2 U

U d min . .UK U

) = arcos( ) = arcos( ) (3-3) αmax = arcos(

c xác đ nh nh sau : Trong đó Ud.min đ ượ ư ị

dmd .

n max n

dmu . I

min

dmu .

R u R u

(

- (cid:229) D = = - (cid:229)

]

[ U

) .1

min

. dmu

1 D

Ud.min =

[

(

]

)

.34,2

cos

) .1

( .

min

R u

. dmu

1 D

Ud.min =

(

.34,2

cos

) .1

min

R u

, . dmu

3 p

1 20

ø Ø (cid:246) (cid:230) - (cid:247) (cid:231) œ Œ Ud.min = ł Ł ß º

Thay s vào ta có : ố

(

.34,2

108

cos

) 166.1

,0.

075

026

08,0.

min

1 20

ø Ø (cid:246) (cid:230) - (cid:247) (cid:231) œ Œ Ud.min = ł Ł ß º

Ud.min = 41,65 V . V y : ậ

min

Thay Ud.min vào công th c ( 3-3 ) ta có : ứ

U d U

65,41 ,108

.34,2

647

) = arcos( ) = 80,570 . αmax = arcos(

αmax = 80,570 . V y : ậ

αmim = 00 .

1 ,

3.5.2. Xác đ nh các thành ph n sóng hài : ầ ị

Đ thu n ti n cho vi c khai tri n chu i Fourier , ta chuy n g c to đ sang θ ổ ể ố ạ ộ ệ ể ệ ể ậ

1 và T4 d n :ẫ

khi đó đi n áp t c th i trên t i khi thyristor T ứ ệ ờ ả

Ud = Uab = 6 .U2 cos( θ - + α ) ; V i θ = Ω.t ; ớ

d không sin và tu n hoàn v i chu kỳ :

i U Đi n áp t c th i trên t ứ ệ ờ ả ầ ớ

p 2 p

p 2 6

τ = ;

Trong đó p = 6 là s xung đ p m ch trong m t chu kỳ đi n áp l i . ệ ạ ậ ố ộ ướ

Trang 88 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

d :

Khi khai tri n chu i Fourier c a đi n áp U ủ ể ệ ổ

(

cos

q k .

sin

q k .

)

+ (cid:229)

b n

p 2 t

a 0 2

= 1

; Ud =

Hay :

(

cos

q k .6

q k .6sin.

)

+ (cid:229)

a 0 2

= 1

= Ud =

sin(

q k

)

mn .

a 0 2

= 1

¥ (cid:229) =

Trong đó :

cos

q dk .

U 6

q cos(

)

cos

q dk .

U d

2 t

6 p

- (cid:242) (cid:242) ; *an =

sin2.

cos

63 p

)2( 2 k )6(

- - ; an = - -

cos

q dk .

U 6

q cos(

6sin)

q dk .

U d

2 t

6 p

- (cid:242) (cid:242) ; *bn =

sin2.

sin

63 p

)2( 2 k )6(

- - ; bn = - -

Ta có :

cos

63 p

a = 0 2

;

a +

V y ta có biên đ c a đi n áp : ộ ủ ệ ậ

2 n

cos

k )6(

sin

; Uk.n =

63 p

1 2 k )6(

k )6(1

; Uk,n = -

U d 2 )6( k

; Uk.n = 2 -

Trang 89 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

cos

sin(

q 6

)

nkU .

63 p

- (cid:229) ; Ud ≈

3.5.3.Xác đ nh đi n c m cu n kháng l c : ệ ả ộ ọ ị

ầ T phân tích trên ta th y r ng , khi góc m càng tăng thì biên đ thành ph n ấ ằ ừ ở ộ

sóng hài b t cao càng l n , có nghĩa đ p m ch c a đi n áp , dòng đi n tăng lên .S ủ ệ ệ ạ ậ ậ ớ ự

đ p m ch này làm x u ch đ chuy n m ch c a vành góp , đ ng th i gây ra t n hao ạ ậ ế ộ ủ ể ạ ấ ờ ổ ồ

ph d i d ng nhi ụ ướ ạ ệ ắ ố t trong đ ng c . Đ h n ch s đ p m ch này , ta ph i m c n i ế ự ậ ể ạ ạ ả ộ ơ

ti p v i đ ng c m t cu n kháng l c đ l n đ I ộ ế ớ ộ ọ ủ ớ ơ ộ ể m ≤ 0,1.I dmư .

Ngoài tác d ng h n ch thành ph n sóng hài b t cao , cu n kháng l c còn có tác ụ ế ầ ậ ạ ộ ọ

d ng h n ch vùng dòng đi n gián đo n . ụ ế ệ ạ ạ

max .

Đi n kháng l c còn đ c tính khi góc m α = α ệ ọ ượ ở

Ta có :

di- dt

Ud + u~ = E + R ∑ư .Id + R ∑ư .I~ + L

Cân b ng hai v : ế ằ

di dt

u~ = R.i~ + L vì R.i~ << L

Nên :

di dt

u~ = L

Trong các thành ph n xoay chi u b t cao , thành ph n sóng b t k = 1 có m c đ ề ậ ứ ộ ầ ậ ầ

l n nh t , g n đùng ta có : ầ ớ ấ

u~ = U1m sin ( 6θ + φ1 )

(

)

dtu

cos

q 6

Nên :

1 L

U m 1 p .2. Lf .

- (cid:242) i = = Im.cos ( 6θ + φ1 )

V y :ậ

U m 1 p .2.6

. Lf

Im = ≤ 0,1.I dmư

Suy ra :

Trang 90 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

p .2.6

U f

1 m .1,0.

, dmu

L ≥

U d

(

)

max

Trong đó : ρ = 6 là s xung đ p m ch trong m t chu kỳ đi n áp . ệ ậ ạ ố ộ

cos ) 2

(

max 1

.34.2

cos

57,80

(

) 2 .6

57,80

U1m = 2. -

,108 (

647 ) 2

= 86,02 . U1m = 2. -

Thay s trên ta tính L : ố

p .2.6

U f

1 m .1,0.

p .2.6

02,86 166.1,0.50.

, dmu

L = = = 2,75.10-3 H = 2,75 mH .

Đi n c m m ch ph n ng đã có : ệ ả ầ ứ ạ

L cư = Lư + 2LBA

Trong đó :

Lư là đi n c m m ch ph n ng c a đ ng c và đ ủ ộ ệ ả ầ ứ ạ ơ ượ ứ c tính theo công th c

Umanxki – Lindvil :

U dm p .2 . np

60. I .

Lư = γ.

220

Trong đó γ = 0,25 là h s l y cho đ ng c có cu n bù . ệ ố ấ ộ ơ ộ

U dm p .2 . np

60. I .

60. . 1500

p .2.2

166

= 0,25. = 1,055.10-3 H = 1,055 mH . Lư = γ

Ta có đi n c m ph n ng đã có : ệ ả ầ ứ

L cư = Lư + 2LBA = 1,055 + 2 . 0,255 = 1,565 mH .

Đi n c m cu n kháng l c : ộ ệ ả ọ

Lk = L – L cư = 2,75 – 1,565 = 1,185 mH .

3.5.4. Thi t k k t c u cu n kháng l c . ế ế ế ấ ộ ọ

Các thông s ban đ u : ố ầ

Lk = 1,185 mH . Đi n c m yêu c u c a cu n kháng l c : ầ ủ ệ ả ộ ọ

Im = 166 A . Dòng đi n đ nh m c ch y qua cu n kháng l c : ạ ứ ệ ộ ọ ị

Biên đ dòng đi n xoay chi u b t 1 : I1m = 10%.Idm = 16,6 A . ề ậ ệ ộ

ở ộ - Do đi n c m cu n kháng l n và đi n tr r t bé , ta có th coi t ng tr cu n ệ ả ở ấ ệ ể ộ ớ ổ

ấ ỉ ằ ủ ệ ộ

Trang 91 kháng x p x b ng đi n kháng c a cu n kháng . SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Zt = Xk = 2π.f.Lk = 2π.6.50.1,185.10-3 = 2,23 Ω .

6,16

- Đi n áp xoay chi u r i trên cu n kháng l c . ề ơ ệ ọ ộ

1mI 2

= 2,23. = 26,176 V . ΔU = Zk.

6,16

- Công su t c a cu n kháng l c . ấ ủ ộ ọ

1mI 2

S = ΔU. = 26,176. = 307,25 VA .

307

25,

- Thi t di n c c t ế ệ ự ừ chính c a cu n kháng l c . ộ ủ ọ

S f

50.6

= 5. = 5,06 cm2 . Q = kQ.

ng th c làm mát , khi làm mát b ng không Trong đó kQ là h s ph thu c ph ệ ố ụ ộ ươ ứ ằ

Q = 5 .

khí t nhiên thì l y k ự ấ

Trang 92 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

CH NG 4 ƯƠ

MÔ PH NG H TH NG CH NH L U THYRISTOR - Đ NG C Ệ Ố Ộ Ỏ Ư Ỉ Ơ

CÓ Đ O CHI U QUAY TRÊN MATLAB - SIMULINK Ả Ề

4.1. CÁC KH I S N CÓ TRONG SIMULINK . Ố Ẵ

4.1.1. Máy đi n m t chi u . ệ ộ ề

Đ i máy đi n m t chi u kích t ệ ề ố ộ ừ ộ ậ ố đ c l p thì trong Matlab có hai kh i là : Kh i ố

liên t c và kh i r i r c . ố ờ ạ ụ

Hình 4-1 : Các kh i c a đ ng c m t chi u kích t đ c l p trong Simulink ố ủ ộ ơ ộ ề ừ ộ ậ

C kh i DC Machine và kh i Discrete DC Machine trong th vi n Additional ả ố ố ở ư ệ

đ c l p . Kh i DC Machines đ u ti n hành nh m t máy đi n m t chi u kích t ư ộ ề ệ ề ế ộ ừ ộ ậ ố

Machine th c hi n nh m t ki u liên t c và kh i Discrete Machine th c hi n nh ụ ư ộ ự ự ệ ể ệ ố ư

i đây áp d ng cho c hai kh i . m t ki u r i r c . Mô t ể ờ ạ ộ d ả ướ ụ ả ố

Truy xu t vào hai c c ph n c m ( F+ , F- ) đ ki u máy đ ầ ả ể ể ự ấ ượ ư ắ c dùng nh m c

c nh p Simulink input T n i ti p và m c song song . Mômen tác đ ng trên tr c đ ố ế ụ ượ ắ ộ ậ ở

a và đi n tr R ệ

M ch ph n ng ( A+ , A- ) bao g m đi n c m L ệ ả ầ ứ ạ ồ ắ ố ế ở a m c n i ti p

v i s c đi n đ ng E . ệ ớ ứ ộ

Trang 93 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

E .

E là h ng s đi n áp và là t c đ c a máy .

S c đi n đ ng t l v i t c đ c a máy : E = K ỉ ệ ớ ố ộ ủ ứ ệ ộ

V i : Kớ ố ộ ủ ố ệ ằ

Trong ki u máy kích t đ c l p h ng s đi n áp t l v i dòng đi n kích t ể ừ ộ ậ ố ệ ỉ ệ ớ ệ ằ ừ f : I

af là h c m gi a ph n c m và ph n ng .

KE = Laf . If ;

V i : Lớ ầ ả ầ ứ ổ ả ữ

Mômen đi n c phát ra c a máy đi n m t chi u t l ủ ệ ơ ề ỉ ệ ớ v i dòng đi n ph n ng . ệ ầ ứ ệ ộ

Te = KT . Ia ;

T là h ng s mômen . ố

V i : Kớ ằ

D u c a h quy c đ i v i T ấ ủ ệ ướ ố ớ e và TL là :

Te . TL > 0 : Ho t đ ng ạ ộ ở ế ộ ộ ch đ đ ng c . ơ

ch đ máy phát . Te . TL < 0 : Ho t đ ng ạ ộ ở ế ộ

H ng s mômen b ng h ng s đi n áp : ằ ố ệ ằ ằ ố

KT = KE ;

M ch ph n ng đ ầ ứ ạ ượ ố ạ c n i gi a hai c c A+ và A- c a kh i DC Machine . M ch ủ ự ữ ố

c trình bày v i nhánh n i ti p R ph n ng đ ầ ứ ượ ố ế ớ ố a và La m c n i ti p v i kh i ắ ố ế ớ

Controlled Voltage Soure và kh i Current Measurement . ố

Trang 94 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

đ c l p Hình 4-2 : S đ c u trúc c a đ ng c đi n m t chi u kích t ủ ộ ơ ồ ấ ơ ệ ề ộ ừ ộ ậ

f và đ

M ch kích t c mô t b ng m ch R c k t n i gi a hai c c F+ và F- ạ đ ừ ượ ả ằ ạ ượ ế ố ữ ự

c a kh i DC Machine . ủ ố

Ph n c tính t c đ c a máy đi n m t chi u t mômen th c tác đ ng lên rôto . ố ộ ủ ầ ơ ề ừ ệ ộ ự ộ

T c đ dùng đ t o ra s c đi n đ ng c a m ch ph n ng . ệ ố ộ ầ ứ ể ạ ứ ủ ạ ộ

Ph n c đ c mô t ầ ơ ượ ả ằ b ng nh ng kh i Simulink th c hi n b ng công th c sau . ự ệ ằ ữ ứ ố

dw dt

J = Te – TL – Bm .ω – Tf ;

Trong đó :

J : là quán tính .

Bm : là h s ma sát . ệ ố

Tf : là mômen ma sát culông .

H p tho i và thông s ( Dialog Box and Parameter ) hình 4-3 : ạ ố ộ ở

M u có s n ( Preset Model ) : ẩ ẳ

Cung c p m t b các thông s c đi n tính s b nh giá tr công su t đ nh ơ ộ ư ố ơ ệ ộ ộ ấ ị ấ ị

ứ m c c a các máy đi n m t chi u ( HP ) , đi n áp m t chi u ( V ) , t c đ đ nh m c ố ộ ị ứ ủ ề ề ệ ệ ộ ộ

( V ) . ( rad/s ), đi n áp kích t ệ ừ

i th ng có các thông s đi n c t ng x ng trong L a ch n nh ng m u đ t ữ ể ả ự ẫ ọ ườ ố ệ ơ ươ ứ

h p tho i đăng nh p . L a ch n “ NO ” n u không dùng các m u đã có s n . ộ ự ế ẫ ẳ ạ ậ ọ

L a ch n “ Show Detail Parameter ” đ xem và s a các thông s chi ti ự ử ể ọ ố ế ế t k t

h p v i các m u có s n . ợ ẩ ẳ ớ

Nh p thông s c ( Machanical Input ) : ố ơ ậ

ệ Cho phép ch n c mômen tác đ ng lên tr c và t c đ rôto nh d u hi u ố ộ ọ ả ư ấ ụ ộ

Simulink dùng cho m c nh p c a kh i . ậ ủ ụ ố

Trang 95 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 4-3 : H p tho i và thông s c a đ ng c m t chi u kích t đ c l p . ố ủ ộ ơ ộ ề ạ ộ ừ ộ ậ

L a ch n “ Torque Input ” đ ch r ra m c vào mômen v i đ n v N.m và ể ỉ ỏ ớ ơ ự ụ ọ ị

m . T c đ c a máy đ

chuy n ký hi u m c nh p c a kh i thành T ậ ủ ụ ệ ể ố ố ộ ủ ượ ở c tính toán b i

m và mômen đi n t

quán tính J và b i s khác bi t c a mômen c tác d ng T ở ự ệ ủ ụ ơ ệ ừ e qui T

c mômen c nh sau : ướ ơ ư

- Khi t c đ d ng và mômen d ố ộ ươ ươ ng thì đó là ch đ đ ng c . ơ ế ộ ộ

- Khi t c đ âm và mômen âm thì đó là ch đ máy phát . ố ộ ế ộ

L a ch n t c đ “ Speed W ” ch rõ đăng nh p t c đ trong rad/s ho c pu và ậ ố ộ ọ ố ộ ự ặ ỉ

chuy n nhãn c a m c đăng nhâp c a kh i là W . T c đ c a máy ph i b t bu c và ố ố ộ ủ ả ắ ủ ụ ủ ể ộ

ậ các m u c a ph n c ( quán tính J ) thì b qua . Vi c dùng t c đ nh là đăng nh p ỏ ố ộ ư ẫ ủ ầ ơ ệ

ớ ph n c cho phép làm m u k t n i ph n c gi a hai máy và giao ti p v i ẩ ế ố ầ ơ ữ ầ ơ ế

Trang 96 SimMachanics và SimDriveline . SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình minh ho k ti p ch ra cách t o m u k t n i bênh trong tr c c ng trong ẫ ế ố ạ ế ế ụ ứ ạ ỉ

c k t n i t i đ u vào t c đ đ ng c - máy phát . Đ u ra c a máy 1 ( đ ng c ) đ ộ ủ ầ ơ ơ ộ ượ ế ố ớ ầ ố ộ

c a máy 2 T c a máy 2 ( máy phát ) trong khi đ u ra mômen đi n t ủ ệ ừ ủ ầ ầ e áp d ng vào đ u ụ

vào mômen c Tơ m c a máy 1 . ủ

H s K ỉ ố ộ ệ ố w bao g m đ n v t c đ c a c hai máy ( pu ho c N.m ) và t s h p ị ố ộ ủ ả ặ ơ ồ

s . ố H s K ệ ố T bao g m đ n v c a c hai máy ( pu và N.m ) và nh ng giá tr đ nh ị ủ ả ữ ơ ồ ị ị

2 , J2 đ

m c . Cũng nh quán tính J c xem xét t i máy 1 ph i thêm vào máy 1 quán ứ ư ượ ớ ả

tính J1 .

Xem các thông s ch rõ ( Show Detailed Parameter ) : ố ỉ

N u l a ch n m t n hi n th thông s chi ti t c a kh i DC Machine . Các ặ ạ ể ế ự ọ ố ị ế ủ ố

t có th đ c đi u ch nh l i đ không có tr c tr c v i nh ng m u có thông s chi ti ố ế ể ượ ề ỉ ạ ể ặ ớ ụ ữ ẫ

s n đã l a ch n trong danh sách “ Preste Model ” . ẳ ự ọ

- Đi n tr R c m L a trong m ch ph n ng ( Armature Resistance and ở a và t ệ ự ả ầ ứ ạ

Inductance ) .

a v i đ n v là Henries ( H ) .

Đi n tr R c m L ở a v i đ n v là Ohms ( Ω ) , t ị ớ ơ ệ ự ả ớ ơ ị

- Đi n tr R c m L f trong m ch ph n c m ( Armature Resistance and ở f và t ệ ự ả ầ ả ạ

Inductance ) .

f v i đ n v là Henries ( H ) .

af ( Field Armature and Inductance ) .

Đi n tr R c m L ở f v i đ n v là Ohms ( Ω ) , t ị ớ ơ ệ ự ả ớ ơ ị

- H c m L ổ ả

H c m v i đ n v là Henris ( H ) . ớ ơ ổ ả ị

- Quán tính t ng ( Total Inertia ) . ổ

2 .

Quán tính t ng c a máy đi n m t chi u có đ n v là Kg.m ủ ệ ề ổ ơ ộ ị

m ) .

- H s ma sát ( Viscous Friction Coeffcent B ệ ố

H s ma sát t ng c a máy đi n m t chi u có đ n v là N.m.s . ệ ệ ố ủ ề ổ ơ ộ ị

- Th i gian m u ( Sample Time ) . ẫ ờ

Ch rõ th i gian m u cho kh i Discrete DC Machine . Thông s này không có ẫ ờ ố ố ỉ

s n trong kh i DC Machine . ẳ ố

Đ u vào và đ u ra ( Input and Output ) . ầ ầ

Đ u ra trong Simulink c a kh i là m t vector ch a b n thành ph n . Ta có th ộ ứ ố ủ ầ ầ ố ể

ư ệ đ n gi n chúng b ng cách s d ng kh i Bus Selector cung c p trong th vi n ố ơ ử ụ ấ ả ằ

Trang 97 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Simulink .

Tín hi u ệ Đ nh nghĩa ị Đ n v ị ơ

1 Rad/s T c đ W ố ộ m

2 Dòng ph n ng i A ầ ứ

3 Dòng kích t A iừ f

4 Mômen đi n t N.m T ệ ừ e

4.1.2 Kh i t o xung đi u khi n các thyristor . ề ố ạ ể

MÁY PHÁT SÁU XUNG Đ NG B . Ộ Ồ

Th c hành v i máy phát xung đ ng b kích các Thyristor c a b ch nh l u sáu ủ ộ ỉ ự ư ớ ộ ồ

xung .

Kh i phát xung đi u khi n đ đi u khi n các thyristor đ ể ề ề ể ể ố ượ ấ ư ệ c l y trong th vi n

c a Simulink là : ủ

Extras Library / Control Blocks .

D ng r i r c c a kh i này có s n trong th vi n Extras Library / Discrete ờ ạ ủ ư ệ ẳ ạ ố

Control Blocks .

Hình 4-4 : Các kh i c a khâu phát xung điêu khi n thyristor . ố ủ ể

Kh i Synchronized 6 – Pulse Generator đ ố ươ ủ c dùng kích cho 6 con thyristor c a

c đ ng b m t cách riêng bi b ch nh l u 6 xung . Đ u ra là m t vector 6 xung đ ộ ỉ ư ầ ộ ượ ồ ộ ộ ệ t

Trang 98 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

trên 6 đi n áp c a thyristor . Các xung này đ ủ ệ ượ ạ ủ c t o ra góc đ sau khi qua đi m 0 c a ể ộ

đi n áp ng c . ệ ượ

0 . Nh ngữ

Hình d ướ i minh ho s đ ng b hoá c a 6 xung đ i v i m t góc α = 0 ủ ạ ự ồ ố ớ ộ ộ

xung này đ c t o ra chính xác t i đi m 0 c a ba đi n áp đ ng b t ng pha ượ ạ ạ ộ ừ ủ ệ ể ồ

...

Hình 4-5 : S đ phát xung đi u khi n c a các thyristor . ể ủ ơ ồ ề

Kh i Synchronized 6 – Pulse Generator có th c u hình đ làm vi c ki u xung ể ấ ệ ở ể ể ố

đôi . Trong ki u này , hai xung đ i m i thyristor : ể c g i t ượ ở ớ ổ

- Xung th nh t ti n t i góc thì xung th hai ti n t i + π/3 khi thyristor th hai ứ ấ ế ớ ế ớ ứ ứ

đ c kích . ượ

Xung này yêu c u đ u vào c a kh i phù h p v i yêu c u t ủ ầ ụ ầ ầ ớ ợ ố nhiên c a đi n áp ủ ệ

ng c ượ ở ầ c u thyristor ba pha . Khi k t n i kh i Synchronized 6 – Pulse Generator t ố ế ố ớ i

đ u vào xung c a kh i Universal Bridge ( v i các thyristor nh là nh ng thi ầ ữ ư ủ ố ớ ế ị ệ t b đi n

công su t ) các xung này đ c g i đ n các thyristor theo tr t t sau : t ử ấ ượ ở ế ậ ự

Khi t o c u thyristor ba pha riêng b ng nh ng kh i thyristor đ n c n k t n i tín ơ ầ ế ố ạ ầ ữ ằ ố

hi u xung c a kh i Synchronized 6 – pulse Generator t i đ u vào c ng c a thyristor ủ ệ ố ớ ầ ủ ổ

t ong ng . ư ứ

Trang 99 SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD ớ

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

H p tho i và thông s c a kh i phát xung đi u khi n thyristor . ố ủ ể ề ạ ộ ố

Hình 4-6 : H p tho i và thông s c a kh i phát xung đi u khi n . ố ủ ề ể ạ ộ ố

- T n s đi n áp đ ng b . ộ ầ ố ệ ồ

T n s đi n áp đ ng b có đ n v là Hez , ký hi u là : Hz , nó th ng t ầ ố ệ ệ ồ ộ ơ ị ườ ươ ng

ứ ng v i t n s c a h th ng . ớ ầ ố ủ ệ ố

- Đ r ng xung . ộ ộ

Đ r ng xung có đ n v là µs . ộ ộ ơ ị

- T o xung đôi . ạ

N u đ ế ượ ứ ấ ạ c ch n thì máy phát xung s g i đ n m i thyristor xung th nh t đ t ẽ ở ế ọ ổ

đ n góc và xung th hai g i đ n sau m t góc là π/3 khi thyristor k ti p theo th t ế ở ế ế ế ứ ự ứ ộ

đ c kích . ượ

- Đ u vào và đ u ra . ầ ầ

+ Alpha_deg

Đ u vào 1 là tín hi u alpha có đ n v là đ . Đ u vào này có th đ ơ ầ ầ ộ ị

ể ượ ế ố c k t n i Trang ớ ệ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 100

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

i kh i h ng s ho c k t n i t t ớ ố ặ ế ố ớ ệ ố ủ i h th ng đi u khi n đ đi u khi n các xung c a ể ề ố ằ ể ể ề

máy phát xung .

+ AB , BC , CA .

Đ u vào 2 , 3 và 4 là đi n áp dây đ ng b V ồ ộ ab , Vbc và Vca . Nh ng đi n áp đ ng ữ ệ ệ ầ ồ

b nên là đi n áp gi a pha c a nh ng đi n áp dây ộ ủ ữ ữ ệ ệ ở ữ ư nh ng đ u c c c a b ch nh l u ầ ự ủ ộ ỉ

. Đi n áp đ ng b th ng đ c xu t phát t cu n s c p c a máy bi n th ch nh ộ ườ ệ ồ ượ ấ ừ ộ ơ ấ ủ ế ỉ ế

ồ l u . N u b ch nh l u k t n i đ n cu n tam giác c a máy bi n th , đi n áp đ ng ư ư ế ố ế ế ộ ỉ ủ ế ế ệ ộ

b nên là đi n áp pha – đ t c a cu n s c p . ộ ộ ơ ấ ấ ủ ệ

+ Freq .

S n có đ i v i ki u r i r c c a Synchronized 6 – Pulse Generator . Đ u vào này ể ờ ạ ủ ố ớ ầ ẳ

nên k t n i v i kh i h ng s ch a t n s c b n có đ n v là Hz ho c k t n i t ố ứ ầ ố ơ ả ặ ế ố ớ i ế ố ớ ố ằ ơ ị

PLL t đi u ch nh t n s c a h th ng . ự ề ầ ố ủ ệ ố ỉ

+ Block .

ệ Đ u vào 5 đ ngăn ch n v n hành máy phát . Các xung b vô hi u khi tín hi u ặ ậ ể ệ ầ ị

t quá 0 . ứ ng d ng v ụ ượ

+ Pulse .

Đ u ra ch a đ ng 6 tín hi u xung . ứ ự ệ ầ

4.2. MÔ PH NG H CH NH L U C U BA PHA . Ỉ Ư Ầ Ỏ Ệ

4.2.1. Mô ph ng h ch nh l u c u ba pha không đ o chi u . ư ầ ệ ỉ ỏ ề ả

4.2.1.1 S đ mô ph ng . ơ ồ ỏ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 101

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Hình 4-7 : S đ c a h th ng ch nh l u c u ba pha t i R . ơ ồ ủ ệ ố ư ầ ỉ ả

4.2.1.2. K t qu mô ph ng . ỏ ế ả

0 , ta có đi n áp l

V i góc α = 0 i và đi n áp ch nh l u . ớ ệ ướ ư ệ ỉ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 102

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 103

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Đ th phát xung . ồ ị

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 104

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

0 , ta có đi n áp l

V i α = 30 i và đi n áp ch nh l u . ớ ệ ướ ư ệ ỉ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 105

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh t nghi p ệ ươ

0 , ta có đi n áp l

Đ án t ồ ố • V i α = 60 i và đi n áp ch nh l u . ớ ệ ướ ư ệ ỉ

Nh n xét : ậ

- Khi α = 00 thì các thyristor d n ngay t nhiên , đi n áp ẫ ạ i góc chuy n m ch t ể ạ ự ệ

ngõ ra có d ng nh p nhô . ạ ấ

- Khi α càng l n thì đ nh p nhô càng nhi u . ộ ề ấ ớ

- Th i đi m phát xung đ a đ n các thyristor di n ra m t cách tu n t ư ế ầ ự ẽ ả s đ m ể ễ ờ ộ

c . b o vi c d n thyristor theo quy lu t cho tr ả ệ ẫ ậ ướ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 106

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

4.2.2. Mô ph ng h ch nh l u c u ba pha có đ o chi u . ư ầ ệ ỉ ỏ ề ả

4.2.2.1. S đ mô ph ng . ơ ồ ỏ

S đ c a h th ng ch nh l u c u ba pha t i đ ng c có đ o chi u . ơ ồ ủ ệ ố ư ầ ỉ ả ộ ề ả ơ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 107

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

4.2.2.2. K t qu mô ph ng . ỏ ế ả

- Ta có đ ng màu tím phía trên cùng là đ ng bi u di n t c đ c a đ ng c ườ ườ ể ố ộ ủ ộ ể ơ

ạ ế ố khi mô ph ng ta th y t c đ c a đ ng c tăng d n theo th i gian đ n khi đ t đ n t c ấ ố ộ ủ ộ ế ầ ỏ ơ ờ

dm = 1500 vòng/phút thì gi

nguyên t c đ này trong quá trình . đ đ nh m c ω ộ ị ứ ử ố ộ

- Đ ng màu vàng gi a là đ ng bi u di n dòng đi n kích t c a đ ng c ườ ở ữ ườ ể ể ệ ừ ủ ộ ơ

khi kh i đ ng và nó c ng tăng d n theo t đ n I ủ ở ộ ế ktdm . ầ

- Đ ng màu vàng d i cùng là đ ườ ướ ườ ủ ng bi u di n dòng đi n kh i đ ng c a ở ộ ể ễ ệ

đ ng c và nó s tăng d n theo t khi kh i đ ng sau đó s gi m d n trong ch đ xác ở ộ ộ ẽ ả ế ộ ẽ ầ ầ ơ

nguyên giá tr đó . l p đ n giá t I ậ ị dm thì gi ế ữ ị

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 108

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1 = 00

và α2 = 1800 .

Dòng đi n và đi n áp kh i đ ng c a đ ng c khi α ủ ộ ở ộ ệ ệ ơ

1 = 1800 và α2 = 00 .

Dòng đi n và đi n áp kh i đ ng c a c a đ ng c khi góc α ủ ủ ộ ở ộ ệ ệ ơ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 109

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1 = 300 và α2 = 1500 .

Dòng đi n và đi n áp kh i đ ng c a c a đ ng c khi góc α ủ ủ ộ ở ộ ệ ệ ơ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 110

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1 =1500 và α2 = 300 .

Dòng đi n và đi n áp kh i đ ng c a c a đ ng c khi góc α ủ ủ ộ ở ộ ệ ệ ơ

1 =600 và α2 = 1200 .

Dòng đi n và đi n áp kh i đ ng c a c a đ ng c khi góc α ủ ủ ộ ở ộ ệ ệ ơ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 111

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1 = 1200 và α2 = 600 .

Dòng đi n và đi n áp kh i đ ng c a c a đ ng c khi góc α ủ ủ ộ ở ộ ệ ệ ơ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 112

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1 = 900 và α2 = 900 .

Dòng đi n và đi n áp kh i đ ng c a c a đ ng c khi góc α ủ ủ ộ ở ộ ệ ệ ơ

1 = 00 và α2 = 1800 .

Dòng đi n và đi n áp c a c a đ ng c ủ ủ ộ ơ ở ế ộ ch đ xác l p khi góc α ậ ệ ệ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 113

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1 = 1800 và α2 = 00 .

Dòng đi n và đi n áp c a c a đ ng c ủ ủ ộ ơ ở ế ộ ch đ xác l p khi góc α ậ ệ ệ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 114

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1 = 300 và α2 = 1500

Dòng đi n và đi n áp c a c a đ ng c ủ ủ ộ ơ ở ế ộ ch đ xác l p khi góc α ậ ệ ệ

1 = 1500 và α2 = 300

Dòng đi n và đi n áp c a c a đ ng c ủ ủ ộ ơ ở ế ộ ch đ xác l p khi góc α ậ ệ ệ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 115

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1 = 600 và α2 = 1200

Dòng đi n và đi n áp c a c a đ ng c ủ ủ ộ ơ ở ế ộ ch đ xác l p khi góc α ậ ệ ệ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 116

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

1 = 1200 và α2 = 600

Dòng đi n và đi n áp c a c a đ ng c ủ ủ ộ ơ ở ế ộ ch đ xác l p khi góc α ậ ệ ệ

S đ phát xung c a b đi u khi n 1 và b đi u khi n 2 là . ủ ộ ề ộ ề ơ ồ ể ể

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 117

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Đ th biêu di n các đ ng đ c tính t c đ , dòng đi n kích t ồ ị ễ ườ ố ộ ệ ặ ừ ệ và dòng đi n

ch đ xác l p . c a đ ng c ủ ộ ơ ở ế ộ ậ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 118

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

Nh n xét : ậ

T k t qu mô ph ng ả ừ ế ỏ ở trên ta th y các đ ấ ườ ệ ữ ng đ c tính bi u di n quan h gi a ể ễ ặ

dòng đi n và đi n áp theo th i gian t thì : ệ ệ ờ

- ch đ kh i đ ng đ ng c thì dòng đi n kh i đ ng , t c đ ng c , tăng Ở ế ộ ố ộ ở ộ ở ộ ệ ộ ơ ơ

ứ ủ ộ nhanh theo t sau m t th i gian thì dòng đi n gi m d n v giá t đ nh m c c a đ ng ệ ầ ề ả ộ ờ ị ị

nguyên giá tr đó trong th i gian ho t đ ng c a đ ng c . c và gi ơ ữ ủ ộ ạ ộ ờ ơ ị

- Ở ế ộ ế ch đ xác l p thì dòng đi n đ ng c , t c đ đ ng c , không có bi n ơ ố ộ ộ ệ ậ ơ ộ

đ ng theo theo th i gian . ộ ờ

- V y b ng cách thay đ i góc m α ở 1 và α2 sao cho α1 + α2 = 1800 thì ta s thay ẽ ậ ằ ổ

đ i đ ổ ượ ổ c đi n áp đ u ra c a b ch nh l u làm cho t c đ c a đ ng c cũng thay đ i ố ộ ủ ộ ủ ộ ỉ ư ệ ầ ơ

theo . Khi α1 < 900 và α2 >900 thì đi n áp đ c lên đ ng c là theo chi u thu n nên ệ ề ặ ậ ộ ơ

1 > 900 và α2 <900 thì đi n áp đ c lên đ ng ộ

đ ng c s quay theo chi u thu n . Khi α ộ ơ ẽ ề ậ ệ ặ

c nên đ ng c s quay theo chi u ng i . c là theo chi u ng ơ ề ượ ơ ẽ ề ộ c l ượ ạ

V y b ng cách thay đ i góc α ta không nh ng thay đ i đ c đi n áp đ c vào ổ ượ ữ ậ ằ ổ ệ ặ

ph n ng đ ng c ( thay đ i t c đ đ ng c ) mà còn thay đ i đ ổ ố ộ ộ ầ ứ ổ ượ ơ ộ ơ ủ c chi u quay c a ề

đ ng c . ơ ộ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 119

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

K T LU N Ậ Ế

Sau h n 3 tháng nghiên c u và th c hi n đ tài v i s ch b o t n tình c a các ệ ớ ự ỉ ả ậ ủ ự ứ ề ơ

th y cô giáo trong b môn t đ ng hoá và đo l ng và đ c bi ng Công ầ ộ ự ộ ườ ặ ệ t là th y Kh ầ ươ

Minh cùng v i s n l c c a b n thân đ n đây em đã hoàn thành đ y đ các công ế ớ ự ổ ự ủ ả ầ ủ

vi c mà đ tài t t nghi p yêu c u . ệ ề ố ệ ầ

c m t s ki n th c đ có th nâng Trong quá trình làm đ tài em đã tích lu đ ề ỹ ượ ộ ố ế ứ ể ể

ạ cao cho trình đ c a mình m t cách ch c ch n h n . Tuy nhiên v i th i gian có h n ắ ơ ộ ủ ắ ộ ớ ờ

nên đ tài nghiên c u có nhi u ch còn h n ch nh t đ nh . ề ế ấ ị ứ ề ạ ổ

Trong th i gian này , m c d u đã c g ng n l c h t mình song không tránh ố ắ ổ ự ế ặ ầ ờ

kh i nh ng thi u sót . Em r t mong nh n đ ậ ượ ự c s góp ý xây d ng c a các th y cô ự ữ ủ ế ầ ấ ỏ

đ đ án c a em đ ể ồ ủ ượ ầ c hoàn thi n h n . M t l n n a em xin chân thành c m n th y ộ ầ ữ ả ơ ệ ơ

giáo h ng d n và các th y cô giáo đã giúp đ em hoàn thành t t đ án t t nghi p . ướ ầ ẫ ở ố ồ ố ệ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 120

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

TÀI LI U THAM KH O Ả Ệ

1. Giáo trình Đi n t công su t c a th y Đoàn Quang Vinh . ệ ử ấ ủ ầ

2. Đi n t công su t c a Nguy n Bính nhà su t b n Khoa H c K Thu t 2000 ệ ử ấ ả ấ ủ ễ ậ ọ ỹ

3. Đi n t công su t c a Lê Văn Doanh nhà su t b n Khoa H c K Thu t . ệ ử ấ ả ấ ủ ậ ọ ỹ

4. Máy đi n c a Vũ Gia Hanh nhà su t b n Khoa H c K Thu t 2001 . ệ ủ ấ ả ậ ọ ỹ

5. Giáo trìmh K thu t đo l ng c a th y Lê Qu c Huy . ậ ỹ ườ ủ ầ ố

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 121

GVHD:ThS. Kh ng Công Minh Đ án t ồ ố t nghi p ệ ươ

6. Giáo trình Truy n đ ng đi n t ng Công Minh . ệ ự ộ đ ng c a th y Kh ủ ề ầ ộ ươ

Trang ớ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD 122

Đề tài: Động cơ điện một chiều

1

2

3

4 5 6

7

8 9 10

ĐL ;

ĐL ;

đl b ng cách thay đ i t

BBĐ

-E < -U ư < 0 I h SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD

đl .

∆ω

c

c(ω) :

BBĐ

0 < ω0 ) : ệ SVTH: NGUY NỄ MINH ÁNH - L p 03 DTD

1 + α2 = π

4 đi u khi n chung cho phép đi u ch nh nhanh t α - Xác đ nh dòng đi n tu n hoàn i

cc .

1 + α2 = π + ξ .

555

]

[ U

[

]

)

( .

Có thể bạn quan tâm

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Giới thiệu

Về chúng tôi

Việc làm

Quảng cáo

Liên hệ

Chính sách

Thoả thuận sử dụng

Chính sách bảo mật

Chính sách hoàn tiền

DMCA

Hỗ trợ

Hướng dẫn sử dụng

Đăng ký tài khoản VIP

093 303 0098

support@tailieu.vn

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi

Facebook

Youtube

TikTok