BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH
………..(cid:82)………
LLÊÊ TTHHỊỊ VVÂÂNN AANNHH
MMOOÄÄTT SSOOÁÁ GGIIAAÛÛII PPHHAAÙÙPP HHOOAAØØNN TTHHIIEEÄÄNN HHOOAAÏÏTT ÑÑOOÄÄNNGG
TTHHAANNHH TTOOAAÙÙNN QQUUOOÁÁCC TTEEÁÁ CCUUÛÛAA NNGGAAÂÂNN HHAAØØNNGG
NNOOÂÂNNGG NNGGHHIIEEÄÄPP VVAAØØ PPHHAAÙÙTT TTRRIIEEÅÅNN NNOOÂÂNNGG TTHHOOÂÂNN
TTRREEÂÂNN ÑÑÒÒAA BBAAØØNN TTHHAAØØNNHH PPHHOOÁÁ HHOOÀÀ CCHHÍÍ MMIINNHH
LLUUẬẬNN VVĂĂNN TTHHẠẠCC SSĨĨ KKIINNHH TTẾẾ
TP. Hoà Chí Minh - Naêm 2008
BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH
………..(cid:82)………
LLÊÊ TTHHỊỊ VVÂÂNN AANNHH
MMOOÄÄTT SSOOÁÁ GGIIAAÛÛII PPHHAAÙÙPP HHOOAAØØNN TTHHIIEEÄÄNN HHOOAAÏÏTT ÑÑOOÄÄNNGG
TTHHAANNHH TTOOAAÙÙNN QQUUOOÁÁCC TTEEÁÁ CCUUÛÛAA NNGGAAÂÂNN HHAAØØNNGG
NNOOÂÂNNGG NNGGHHIIEEÄÄPP VVAAØØ PPHHAAÙÙTT TTRRIIEEÅÅNN NNOOÂÂNNGG TTHHOOÂÂNN
TTRREEÂÂNN ÑÑÒÒAA BBAAØØNN TTHHAAØØNNHH PPHHOOÁÁ HHOOÀÀ CCHHÍÍ MMIINNHH
CChhuuyyeeâânn nnggaaøønnhh:: TTHHÖÖÔÔNNGG MMAAÏÏII
MMaaõõ ssooáá:: 6600 3344 1100
LLUUẬẬNN VVĂĂNN TTHHẠẠCC SSĨĨ KKIINNHH TTẾẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TTSS TTẠẠ TTHHỊỊ MMỸỸ LLIINNHH TP. Hoà Chí Minh - Naêm 2008
MMUUÏÏCC LLUUÏÏCC
Trang
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG DÖÕ LIEÄU ………………………………………………………………………..i
DANH SAÙCH CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT…………………………………………………………………………….iii
PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................................iv
1. Tính thiết thực của ñeà taøi ............................................................................iv
2. Mục ñích nghieân cöùu ...................................................................................v
3. Đối tượng vaø phaïm vi nghieân cöùu ..............................................................v
4. Phöông phaùp nghieân cöùu.............................................................................vi
5. YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi ..................................................vi
6. Keát caáu cuûa ñeà taøi .......................................................................................vi
PHAÀN NOÄI DUNG
CHƯƠNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VAØ THÖÏC TIEÃN LIEÂN QUAN………............1
TÔÙI HOAÏT ÑOÄNG THANH TOAÙN QUOÁC TEÁ .
1.1 Giôùi thieäu veà Ngaân haøng Thöông maïi.............................................................1
1.1.1. Khaùi nieäm veà NHTM ........................................................................1
1.1.2. Chức năng của NHTM.......................................................................1
1.1.3. Caùc hoaït ñoäng cuûa NHTM ...............................................................2
1.2 Giôùi thieäu veà hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa NHTM................................3
1.2.1 Khaùi nieäm thanh toaùn quoác teá ...........................................................3
1.2.2 Vai troø cuûa thanh toaùn quoác teá ..........................................................4
1.2.3 Caùc phöông thöùc thanh toaùn quoác teá .................................................5
1.3 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán dòch vuï thanh toaùn quoác teá .................................9
cuûa caùc Ngaân haøng Thöông maïi Vieät Nam.
1.3.1 Caùc yeáu toá khaùch quan.......................................................................9
1.3.2 Caùc yeáu toá chuû quan cuûa ngaân haøng .................................................13
KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1...................................................................................16
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOAÏT ÑOÄNG THANH TOAÙN ......................17
QUOÁC TEÁ CUÛA CAÙC CHI NHAÙNH NHNo & PTNT TAÏI TP.HCM
2.1 Khaùi quaùt veà NHNo & PTNTVN vaø caùc chi nhaùnh taïi TP.HCM ..................17
2.1.1 Söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa NHNo & PTNTVN................................17
2.1.2 Giôùi thieäu caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT taïi TP.HCM ....................19
2.2 Thực trạng hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá của caùc .........................................19
chi nhaùnh NHNo & PTNT treân ñòa baøn TP.HCM.
2.2.1 Moâ hình toå chöùc hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa caùc ..................19
chi nhaùnh NHNo & PTNT.
2.2.2 Ñaùnh giaù hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa ....................................22
NHNo & PTNT treân ñòa baøn TP.HCM giai ñoaïn 2004-2008.
2.2.3 Caùc haïn cheá coøn toàn taïi......................................................................28
2.2.3.1 Caùc saûn phaåm veà thanh toaùn quoác teá chöa ña daïng..............28
vaø chaát löôïng dòch vuï chöa cao.
2.2.3.2 Nhaân söï cuûa nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá taïi .....................32
caùc chi nhaùnh coøn thieáu vaø yeáu.
2.2.3.3 Vieäc öùng duïng Coâng ngheä tin hoïc trong quaù trình ................34
hieän ñaïi hoaù ngaân haøng coøn chaäm.
2.2.3.4 Giöõa caùc boä phaän nghieäp vuï chöa coù söï phoái hôïp ................35
vaø hoã trôï nhaèm giuùp ñôõ caùc doanh nghieäp trong hoaït ñoäng
thanh toaùn quoác teá.
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2....................................................................................39
CHƯƠNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN ......................................40
HOAÏT ÑOÄNG THANH TOAÙN QUOÁC TEÁ CUÛA CAÙC CHI NHAÙNH
NHNo & PTNT TAÏI TP.HCM
3.1 Phöông höôùng phaùt trieån hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa ..........................40
NHNo & PTNTVN trong thôøi gian tôùi.
3.2 Moät soá giaûi phaùp hoaøn thieän hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá...........................42
taïi caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT TP.Hoà Chí Minh.
3.2.1 Giaûi phaùp lieân keát nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá giöõa caùc ..............42
chi nhaùnh treân ñòa baøn TP.Hoà Chí Minh nhaèm naâng cao chaát
löôïng dòch vuï vaø laøm ña daïng hoaù saûn phaåm thanh toaùn quoác teá.
3.2.2 Giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng nhaân söï thanh toaùn quoác teá ............45
3.2.3 Giaûi phaùp veà coâng ngheä thoâng tin trong hoaït ñoäng ........................48
kinh doanh vaø quaûn lyù ngaân haøng.
3.2.4 Giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng dòch vuï giao dòch theo ....................49
moâ hình ”moät cöûa” ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa caùc chi nhaùnh
NHNo & PTNT taïi TP.HCM
3.3 Moät soá kieán nghò...............................................................................................56
KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3....................................................................................58
KEÁT LUAÄN CHUNG..........................................................................................59
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG DÖÕ LIEÄU TRONG LUAÄN VAÊN
Baûng 1.1 Giaù trò xuaát khaåu haøng hoaù vaø dòch vuï theá giôùi giai ñoaïn Trang 9
2004-2008
Baûng 1.2 Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cuûa Vieät Nam giai ñoaïn Trang 10
2002-2008
Baûng 1.3 Kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu Vieät Nam giai ñoaïn 2002- Trang 10
2008
Trang 11
Baûng 1.4 Toác ñoä taêng tröôûng vaø giaù trò kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu cuûa TP.Hoà Chí Minh giai ñoaïn 2004-2008
Baûng 2.1 Doanh soá thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu cuûa caùc CN NHNo Trang 25
& PTNT taïi TP.Hoà Chí Minh giai ñoaïn 2004-2008
Baûng 2.2 Tyû troïng veà thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu cuûa caùc CN NHNo Trang 26
& PTNT taïi TP.Hoà Chí Minh giai ñoaïn 2004-2008
Trang 27 Baûng 2.3 Baûng tyû leä caùc phöông thöùc thanh toaùn nhaäp khaåu taïi caùc
chi nhaùnh NHNo & PTNT khu vöïc TP.HCM trong giai ñoaïn 2004-2007
Trang 27
Baûng 2.4 Baûng soá lieäu veà doanh soá chieát khaáu taïi caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT khu vöïc TP.HCM giai ñoaïn 2004-2007
Baûng 3.1 Caùc chæ tieâu kinh doanh chuû yeáu cuûa caùc NHNo & Trang 41
PTNTVN taïi 5 thaønh phoá loaïi I giai ñoaïn 2006 - 2010
Tyû troïng thanh toaùn NK cuûa caùc ngaân haøng taïi TP.HCM Trang 23
Tyû troïng thanh toaùn XK cuûa caùc ngaân haøng taïi TP.HCM Trang 24
Trang 24
Bieåu ñoà so saùnh doanh soá thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu cuûa caùc chi nhaùnh taïi TP.HCM vôùi NHNo & PTNTVN Bieåu ñoà 2.1 Bieåu ñoà 2.2 Bieåu ñoà 2.3
Trang 26
i
Bieåu ñoà cô caáu thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu cuûa caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT taïi TP.HCM giai ñoaïn 2004-2008 Bieåu ñoà 2.4
Hình 2.1 Moâ hình toå chöùc cuûa NHNo & PTNTVN Sô ñoà 1.1 Sô ñoà 1.2 Sô ñoà 1.3 Sô ñoà 3.1 Trang 18 Trang 5 Trang 6 Trang 7 Trang 44
Sô ñoà 3.2 Trang 45
Qui trình nghieäp vuï chuyeån tieàn Qui trình nghieäp vuï nhôø thu Qui trình nghieäp vuï tín duïng chöùng töø Qui trình thöïc hieän lieân keát nghieäp vuï thanh toaùn xuaát khaåu Qui trình thöïc hieän lieân keát nghieäp vuï thanh toaùn nhaäpkhaåu
Sô ñoà 3.3 Moâ hình “giao dòch moät cöûa” taïi caùc chi nhaùnh Trang 54
ii
NHNo & PTNT
DANH SAÙCH CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT
CN : chi nhaùnh
GDP: Gross Domestic Product: Toång saûn phaåm quoác noäi
KDNH: Kinh doanh Ngoaïi hoái
L/C: Letter of of Credit: tín duïng chöùng töø
NK: nhaäp khaåu
NHTM: ngaân haøng thöông maïi
NHNo & PTNTVN: Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân Vieät Nam
TP.HCM: thaønh phoá Hoà Chí Minh
ii
XK: xuaát khaåu
PHAÀÀN MÔÛÛ ÑAÀÀU
1. Tính thieát thöïc cuûa ñeà taøi
Kinh doanh ngoaïi thöông laø moät hoaït ñoäng nhieàu ruûi ro vì phaïm vi hoaït
ñoäng cuûa noù ñaõ vöôït ra ngoaøi laõnh thoå cuûa moät quoác gia. Trong boái caûnh toaøn
caàu hoaù kinh teá ñang dieãn ra treân theá giôùi hieän nay thì caùc nöôùc khi tham gia seõ
vöøa caïnh tranh vaø vöøa leä thuoäc laãn nhau veà kinh teá. Vaø neàn kinh teá Vieät Nam
cuõng khoâng laø moät ngoaïi leä khi ngaøy 7/11/2006, Vieät Nam chính thöùc gia nhaäp
vaøo toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO). Thôøi ñieåm naøy ñaõ môû ra cho caùc ngaønh
kinh teá Vieät Nam noùi chung vaø ngoaïi thöông noùi rieâng nhöõng cô hoäi môùi nhöng
cuõng ñoàng thôøi mang ñeán nhöõng thaùch thöùc. Vôùi quy moâ cuûa haàu heát caùc doanh
nghieäp Vieät Nam vöøa vaø nhoû neân khi gia nhaäp vaøo thò tröôøng theá giôùi to lôùn caùc
doanh nghieäp Vieät Nam seõ gaëp khoâng ít caùc khoù khaên do tieàm löïc taøi chính yeáu
cuõng nhö khoâng coù nhieàu kinh nghieäm treân thöông tröôøng. Chính vì theá, trong
quaù trình hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi cuûa caùc doanh nghieäp xuaát nhaäp khaåu Vieät
Nam khoâng theå thieáu söï goùp phaàn quan troïng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi.
Đồng hành cùng các doanh nghiệp trong quá trình hội nhập trên cũng có sự
góp mặt của Ngaân haøng Noâng Nghieäp vaø Phaùt trieån Vieät Nam noùi chung vaø caùc
chi nhaùnh taïi TP.Hoà Chí Minh noùi rieâng. Tuy nhieân, so vôùi caû nöôùc, thaønh phoá
Hoà Chí Minh ñöôïc bieát ñeán laø trung taâm kinh teá vaø taøi chính naêng ñoäng nhaát neân
caùc chi nhaùnh NHNo & PTNTVN taïi khu vöïc naøy cuõng gaëp nhieàu khoù khaên do
chòu söï caïnh tranh gay gaét cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn ñaëc bieät
ii
laø trong lónh vöïc thanh toaùn quoác teá. Vì vaäy, vôùi kinh nghieäm nhieàu naêm laøm
nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá taïi NHNo & PTNTVN, cuøng vôùi kieán thöùc toâi
ñöôïc tieáp nhaän töø caùc chuyeân gia kinh teá vaø taøi chính cuûa Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh
Teá TP.Hoà Chí Minh toâi ñaõ choïn nghieân cöùu ñeà taøi “Moät soá giaûi phaùp hoaøn thieän
hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa NHNo & PTNT treân ñòa baøn TP.Hoà Chí
Minh”. Toâi mong muoán ñeà taøi naøy khoâng chæ laø böùc tranh toång quaùt veà quaù trình
hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT taïi TP.Hoà Chí
Minh trong thôøi gian qua, maø ñaây coøn laø moät ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån caùc
nghieäp vuï cuûa chi nhaùnh trong vieäc phuïc vuï hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu cuûa caùc
doanh nghieäp Vieät Nam.
2. Muïc ñích nghieân cöùu
Muïc ñích cuûa ñeà taøi laø phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng thanh toaùn
quoác teá cuûa caùc NHNo & PTNTVN treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. Töø
vieäc ñaùnh giaù nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc, nhöõng haïn cheá coøn toàn taïi vaø nhöõng
nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá ñoù, luaän vaên ñeà xuaát caùc giaûi phaùp khaéc phuïc
ñeå töø ñoù hoaøn thieän vaø phaùt trieån caùc hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa caùc chi
nhaùnh NHNo & PTNT taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh.
3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu
- Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa caùc
chi nhaùnh NHNo & PTNTVN taïi TP.Hoà Chí Minh.
- Treân cô sôû nghieân cöùu nhöõng lyù luaän cô baûn veà caùc hoaït ñoäng ngaân haøng
thöông maïi, luaän vaên taäp trung nghieân cöùu thöïc traïng hoaït ñoäng thanh toaùn quoác
teá cuûa caùc chi nhaùnh NHNo & PTNTVN treân ñòa baøn TP.Hoà Chí Minh trong giai
ñoaïn 2004-2008. Döïa treân caùc phaân tích naøy toâi ñöa ra caùc giaûi phaùp nhaèm khaéc
phuïc nhöõng haïn cheá coøn toàn taïi nhaèm caûi thieän vaø naâng cao hôn nöõa chaát löôïng
iii
phuïc vuï cho caùc doanh nghieäp xuaát nhaäp khaåu trong thôøi gian tôùi.
4. Phöông phaùp nghieân cöùu
Trong quaù trình nghieân cöùu ñeà taøi toâi coù söû duïng phöông phaùp duy vaät bieän
chöùng, phöông phaùp so saùnh phaân tích vaø phöông phaùp thoáng keâ ñeå xaùc ñònh baûn
chaát cuûa vaán ñeà nghieân cöùu.
5. YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi
Cam keát môû cöûa thò tröôøng taøi chính cuûa Vieät Nam vôùi WTO ñang trong loä
trình thöïc hieän ñaõ ñaët caùc ngaân haøng thöông maïi tröôùc aùp löïc caïnh tranh vôùi caùc
ngaân haøng toaøn caàu cuûa theá giôùi. Vôùi moâ hình hoaït ñoäng cuûa caùc NHNo &
PTNT taïi TP.Hoà Chí Minh hieän nay coøn röôøm raø veà thuû tuïc haønh chính, thôøi
gian chôø ñôïi ñeå ñöôïc phuïc vuï cuûa caùc khaùch haøng coøn daøi, tieän ích cuûa caùc dòch
vuï chöa cao….ñaõ phaàn naøo aûnh höôûng ñeán chaát löôïng dòch vuï cuûa ngaân haøng;
ñoàng thôøi giaûm söùc caïnh tranh cuûa NHNo & PTNT treân ñòa baøn TP.HCM. Chính
vì vaäy, caùc ñaùnh giaù vaø giaûi phaùp maø luaän vaên ñöa ra ñeàu nhaèm giaûi quyeát caùc
haïn cheá hieän taïi cuûa NHNo & PTNT töø ñoù höôùng caùc hoaït ñoäng thanh toaùn quoác
teá ñeán söï chuyeân nghieäp theo moâ hình giao dòch moät cöûa.
6. Keát caáu cuûa luaän vaên:
Ngoaøi phaàn muïc luïc, môû ñaàu vaø keát thuùc, luaän vaên ñöôïc keát caáu thaønh 3
chöông:
Chöông 1: Cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn lieân quan tôùi hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá.
Chöông 2: Thöïc traïng hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa caùc chi nhaùnh NHNo &
PTNT taïi TP.Hoà Chí Minh.
Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp hoaøn thieän hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa caùc
ii
chi nhaùnh NHNo & PTNT taïi TP.Hoà Chí Minh.
1
CCHHÖÖÔÔNNGG 11
CCÔÔ SSÔÔÛÛ LLYYÙÙ LLUUAAÄÄNN VVAAØØ TTHHÖÖÏÏCC TTIIEEÃÃNN LLIIEEÂÂNN QQUUAANN TTÔÔÙÙII
HHOOAAÏÏTT ÑÑOOÄÄNNGG TTHHAANNHH TTOOAAÙÙNN QQUUOOÁÁCC TTEEÁÁ
1.1 Giôùi thieäu Ngaân haøng Thöông maïi
1.1.1 Khaùi nieäm veà Ngaân haøng Thöông maïi
Theo Luaät caùc Toå chöùc tín duïng do Quoác hoäi khoaù X thoâng qua ngaøy
12/12/2007 coù ñònh nghóa: “Ngaân haøng Thöông maïi laø moät loaïi hình toå chöùc tín
duïng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng khaùc coù lieân
quan”. Ngoaøi ra, Luaät caùc toå chöùc tín duïng boå sung vaø söûa ñoåi naêm 2004 cuõng qui
ñònh roõ raøng vaø cuï theå hôn veà hoaït ñoäng ngaân haøng. Theo ñoù, “Hoaït ñoäng ngaân
haøng laø hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng vôùi noäi dung thöôøng
xuyeân laø nhaän tieàn göûi, söû duïng soá tieàn naøy ñeå caáp tín duïng vaø cung öùng dòch vuï
thanh toaùn”.
1.1.2 Chöùc naêng cuûa Ngaân haøng Thöông maïi
(cid:131) Chöùc naêng trung gian taøi chính:
Ñaây laø chöùc naêng cô baûn vaø ñaëc tröng nhaát cuûa ngaân haøng, coù yù nghóa ñaëc
bieät quan troïng trong vieäc thuùc ñaåy neàn kinh teá haøng hoùa phaùt trieån. Vôùi vai troø
laø trung gian tín duïng, NHTM huy ñoäng vaø taäp trung caùc nguoàn voán nhaøn roãi
trong neàn kinh teá töø caùc toå chöùc kinh teá, cô quan ñoaøn theå, daân cö. Treân cô sôû
nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc, ngaân haøng söû duïng cho vay ñeå ñaùp öùng nhu caàu voán
cuûa neàn kinh teá. Khi thực hiện chức năng trung gian taøi chính, NHTM ñaõ tieán
haønh ñieàu hoaø voán töø nôi thöøa ñeán nôi thieáu, kích thích quaù trình luaân chuyeån voán
cuûa toaøn xaõ hoäi vaø thuùc ñaåy quaù trình taùi saûn xuaát cuûa caùc doanh nghieäp.
2
(cid:131) Chöùc naêng trung gian thanh toaùn
NHTM cung caáp caùc phöông tieän thanh toaùn cho neàn kinh teá, tieát kieäm chi
phí löu thoâng vaø naâng cao khaû naêng tín duïng. Vôùi chöùc naêng naøy, NHTM tham
gia kieåm soaùt hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc toå chöùc kinh teá trong nuôùc, goùp phaàn
taêng cöôøng kyû luaät taøi chính vaø laøm laønh maïnh hoùa neàn kinh teá quoác daân.
(cid:131) Chöùc naêng taïo buùt teä hay tieàn ghi soå
NHTM ngoaøi vieäc thu huùt tieàn göûi vaø cho vay treân soá tieàn göûi ñoù coøn taïo
tieàn khi phaùt tín duïng nhaèm taïo ra theâm tieàn ñeå cho vay, goïi laø buùt teä hay tieàn ghi
soå. Tieàn ghi soå laø loaïi tieàn phi vaät chaát, noù chæ laø nhöõng con soá treân taøi khoaûn cuûa
ngaân haøng nhöng noù coù ñaëc tính gioáng tieàn giaáy.
(cid:131) Chöùc naêng trung gian trong vieäc thöïc hieän chính saùch kinh teá quoác gia
Heä thoáng NHTM maëc duø mang tính chaát ñoäc laäp nhöng noù luoân chòu söï
quaûn lyù chaët cheõ cuûa ngaân haøng trung öông veà caùc maët, trong ñoù NHTM phaûi
luoân tuaân theo caùc quyeát ñònh cuûa ngaân haøng trung öông veà vieäc thöïc hieän chính
saùch tieàn teä.
1.1.3 Caùc hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Thöông maïi
Chöông III cuûa Luaät caùc toå chöùc tín duïng coù neâu ra caùc hoaït ñoäng cuûa toå
chöùc tín duïng, trong ñoù chuû yeáu laø NHTM, bao goàm:
- Hoaït ñoäng huy ñoäng voán
- Hoaït ñoäng caáp tín duïng
- Hoaït ñoäng dòch vuï thanh toaùn
- Hoaït ñoäng ngaân quyõ
- Caùc hoaït ñoäng khaùc nhö goùp voán, mua coå phaàn, tham gia thò tröôøng tieàn teä,
kinh doanh ngoaïi hoái, kinh doanh vaøng, kinh doanh baát ñoäng saûn, kinh
doanh dòch vuï vaø baûo hieåm, nghieäp vuï uyû thaùc vaø ñaïi lyù, dòch vuï tö vaán vaø
caùc dòch vuï khaùc lieân quan ñeán hoaït ñoäng ngaân haøng.
3
1.2 Giôùi thieäu veà hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa NHTM
1.2.1 Khaùi nieäm thanh toaùn quoác teá
Thanh toaùn quoác teá laø vieäc thöïc hieän caùc nghóa vuï chi traû vaø quyeàn höôûng
lôïi veà tieàn teä phaùt sinh treân cô sôû caùc hoaït ñoäng kinh teá vaø phi kinh teá giöõa caùc toå
chöùc, caù nhaân nöôùc naøy vôùi toå chöùc, caù nhaân nöôùc khaùc, hay giöõa moät quoác gia
vôùi toå chöùc quoác teá thoâng qua quan heä giöõa caùc ngaân haøng cuûa caùc nöôùc lieân
quan.
Töø khaùi nieäm treân cho thaáy, thanh toaùn quoác phuïc vuï cho hai lónh vöïc hoaït
ñoäng laø kinh teá vaø phi kinh teá. Tuy nhieân, trong thöïc teá giöõa hai lónh vöïc hoaït
ñoäng naøy thöôøng giao thoa vôùi nhau, khoâng coù moät ranh giôùi roõ reät. Chính vì vaäy,
trong quy cheá veà thanh toaùn vaø thöïc teá taïi caùc NHTM, ngöôøi ta thöôøng phaân hoaït
ñoäng thanh toaùn quoác teá thaønh hai lónh vöïc roõ raøng laø: thanh toaùn trong ngoaïi
thöông vaø thanh toaùn phi ngoaïi thöông.
Thanh toaùn phi ngoaïi thöông laø vieäc thöïc hieän thanh toaùn khoâng lieân quan
ñeán haøng hoaù xuaát nhaäp khaåu cuõng nhö cung öùng lao vuï cho nöôùc ngoaøi, nghóa laø
thanh toaùn cho caùc hoaït ñoäng khoâng mang tính thöông maïi. Ñoù laø vieäc chi traû caùc
chi phí cuûa caùc cô quan ngoaïi giao ôû nöôùc ngoaøi, caùc chi phí ñi laïi aên ôû cuûa caùc
ñoaøn khaùch nhaø nöôùc, toå chöùc vaø caù nhaân; caùc nguoàn tieàn quaø bieáu, trôï caáp cuûa
caù nhaân ngöôøi nöôùc ngoaøi cho caù nhaân ngöôøi trong nöôùc, caùc nguoàn trôï caáp cuûa
moät toå chöùc töø thieän nöôùc ngoaøi cho toå chöùc, ñoaøn theå trong nöôùc ….
Thanh toaùn quoác teá trong ngoaïi thöông laø vieäc thöïc hieän thanh toaùn treân cô
sôû haøng hoaù xuaát nhaäp khaåu vaø cung öùng caùc dòch vuï thöông maïi cho nöôùc ngoaøi
theo giaù caû thò tröôøng quoác teá. Cô sôû ñeå tieán haønh mua baùn vaø thanh toaùn cho
nhau laø hôïp ñoàng ngoaïi thöông.
Trong phaïm vi ñeà taøi naøy taùc giaû chuû yeáu ñeà caäp ñeán thanh toaùn quoác teá
trong ngoaïi thöông.
4
1.2.2 Vai troø cuûa thanh toaùn quoác teá
(cid:153) Vai troø cuûa thanh toaùn quoác teá ñoái vôùi neàn kinh teá:
− Thanh toaùn quoác teá laø yeáu toá boâi trôn vaø thuùc ñaåy hoaït ñoäng xuaát nhaäp
khaåu cuûa neàn kinh teá nhö moät toång theå.
− Thanh toaùn quoác teá coøn laø yeáu toá boâi trôn vaø thuùc ñaåy hoaït ñoäng ñaàu tö
nöôùc ngoaøi tröïc tieáp vaø giaùn tieáp.
− Hoaït ñoäng thanh toaùn coù taùc ñoäng thuùc ñaåy vaø môû roäng caùc hoaït ñoäng dòch
vuï nhö du lòch, hôïp taùc quoác teá.
− Thanh toaùn quoác teá coù vai troø quan troïng trong vieäc taêng cöôøng thu huùt
kieàu hoái vaø caùc nguoàn löïc taøi chính khaùc.
− Cuoái cuøng laø vai troø thuùc ñaåy thò tröôøng taøi chính quoác gia hoäi nhaäp quoác
teá.
(cid:153) Ngaân haøng thöông maïi vôùi thanh toaùn quoác teá
Vôùi vai troø trung gian thanh toaùn, caùc ngaân haøng tieán haønh thanh toaùn theo
yeâu caàu cuûa khaùch haøng, baûo veä quyeàn lôïi cho khaùch haøng trong giao dòch thanh
toaùn, tö vaán, höôùng daãn khaùch haøng nhöõng bieän phaùp kyõ thuaät nghieäp vuï thanh
toaùn quoác teá nhaèm haïn cheá ruûi ro, taïo söï tin töôûng cho khaùch haøng trong quan heä
giao dòch mua baùn vôùi nöôùc ngoaøi. Thanh toaùn giöõa caùc nöôùc seõ ñöôïc thöïc hieän
thoâng qua ngaân haøng vaø vai troø cuûa ngaân haøng trong thanh toaùn quoác teá chính laø
chaát xuùc taùc, laø caàu noái, laø ñieàu kieän ñaûm baûo an toaøn vaø hieäu quaû cho caùc beân
tham gia hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu, ñoàng thôøi taøi trôï cho caùc doanh nghieäp trong
hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh xuaát nhaäp khaåu.
Ñoái vôùi caùc NHTM, hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá ngaøy nay trôû thaønh moät
dòch vuï quan troïng. Hoaït ñoäng naøy khoâng nhöõng ñem laïi nguoàn thu ñaùng keå cho
caùc ngaân haøng maø coøn laø maéc xích quan troïng chaép noái vaø thuùc ñaåy söï phaùt trieån
vaø môû roäng caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc cuûa ngaân haøng nhö kinh doanh ngoaïi
5
teä, taøi trôï xuaát nhaäp khaåu, baûo laõnh ngaân haøng, taêng cöôøng nguoàn voán huy
ñoäng…
1.2.3 Caùc phöông thöùc thanh toaùn quoác teá
Thanh toaùn quoác teá laø nghieäp vuï quan troïng vaø phöùc taïp trong hoaït ñoäng
kinh doanh xuaát nhaäp khaåu. Trong moät hôïp ñoàng ngoaïi thöông, caùc beân tham gia
hôïp ñoàng ñeàu phaûi caân nhaéc caùc ñieàu kieän vaø ñieàu khoaûn thanh toaùn laøm sao
raøng buoäc ñöôïc nghóa vuï vaø traùch nhieäm cuûa caùc beân. Chính vì theá, tuyø theo möùc
ñoä tin caäy giöõa nhaø nhaäp khaåu vaø xuaát khaåu, möùc ñoä ruûi ro veà thò tröôøng vaø luaät
phaùp cuûa caùc nöôùc maø caùc nhaø kinh doanh xuaát nhaäp khaåu coù nhieàu caùch löïa
choïn phöông thöùc thanh toaùn khaùc nhau.
(cid:153) Phương thức chuyển tiền (Remittance)
Khaùi nieäm: phương thức chuyển tiền laø phương thức thanh toaùn trong ñoù
một khaùch haøng (người trả tiền, người mua haøng, người nhập khẩu..) yeâu cầu ngaân
haøng phục vụ mình chuyển một số tiền nhất định cho người hưởng lợi (người baùn,
người xuất khẩu, người cung cấp dịch vụ) ở một thời điểm nhất định. Ngaân haøng
chuyển tiền phải thoâng qua đại lyù của mình ở nước người hưởng lợi để thực hiện
nghiệp vụ chuyển tiền.
NGÂN HÀNG
NGÂN HÀNG
NGƯỜI NHẬP KHẨU
NGƯỜI XUẤT KHẨU
Qui trình nghiệp vụ chuyển tiền được thể hiện trong sơ đồ sau:
Sô ñoà 1.1: Qui trình nghieäp vuï chuyeån tieàn
1) Giao dịch thương mại bao gồm kí kết hợp đồng ngoại thương hoặc thực hiệc
cung cấp haøng hoaù dịch vụ;
6
2) Người nhập khẩu yeâu caàu ngaân haøng của mình chuyển một số tiền nhất định
cho người xuất khẩu;
3) Ngaân haøng chuyển tiền ra lệnh cho ngaân haøng ñaïi lyù của mình ở nước ngoaøi
để chuyển trả cho người xuất khẩu;
4) Ngaân haøng ñaïi lyù chuyển tiền cho người xuất khẩu;
(cid:153) Phương thức nhờ thu (Collection).
Khaùi niệm: phương thức nhờ thu laø phương thức thanh toaùn maø ngöôøi baùn
sau khi hoaøn thaønh nghĩa vụ giao haøng sẽ kí hoái phieáu ñoøi tiền người mua, nhờ
ngaân haøng thu hộ số tiền thu ghi treân tôø hoái phieáu ñoù.
Coù hai loại nhờ thu:
a) Nhờ thu phiếu trơn (Clean collection): laø phương thức maø ngöôøi baùn nhờ
ngaân haøng thu hộ tiền hối phiếu ở người mua, nhưng khoâng keøm theo điều kiện.
b) Nhờ thu keøm chứng từ (Documentary collection): laø phương thức maø người
baùn sau khi sau khi hoaøn thaønh nghĩa vụ giao haøng, lập bộ chứng từ thanh toaùn
nhờ thu (chứng từ göûi haøng vaø hoái phieáu) vaø nhờ ngaân haøng thu hộ tờ hối phiếu đoù
với điều kiện laø người mua trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền thì ngaân haøng mới trao
toaøn bộ chứng từ göûi haøng cho người mua để họ nhận haøng.
NGÂN HÀNG BÊN BÁN
NGÂN HÀNG BÊN MUA
NGƯỜI BÁN
NGƯỜI MUA
Qui trình nghiệp vụ nhờ thu được thể hiện trong sơ đồ sau:
Sô ñoà 1.2: Qui trình nghieäp vuï nhôø thu
7
(1) Người baùn giao haøng, lập bộ chứng từ vaø
- gửi bộ chứng từ thẳng cho người mua (nhờ thu phiếu trơn) hoaëc
- chuyển bộ chứng töø cuøng với hối phiếu cho ngaân haøng (nhờ thu keøm
chứng từ).
(2) - Người baùn kí phaùt hoái phieáu ñoøi tiền người mua vaø nhờ ngaân haøng thu hộ
tiền của hối phiếu đoù (nhôø thu phieáu trôn) hoaëc
- Ngöôøi baùn chuyeån boä chöùng töø cuøng vôùi hoái phieáu cho ngaân haøng vaø nhôø
ngaân haøng thu hoä soá tieàn ghi treân hoái phieáu (nhôø thu keøm chöùng töø).
(3) , (4) Ñoøi tieàn người mua thoâng qua ngaân haøng
(5), (6), (7) Người mua trả tiền cho người baùn thoâng qua ngaân haøng.
(cid:153) Phương thức tín dụng chứng từ (Documentary Credit)
Khaùi niệm: Phương thức thanh toaùn tín dụng chứng từ (coøn goïi taét laø L/C) laø
một sự thoả thuận, trong đoù một Ngaân haøng (ngaân haøng mở thư tín dụng) theo yeâu
caàu cuûa khaùch haøng (người yeâu cầu mở thư tín dụng) sẽ trả một số tiền nhất định
cho một người thứ ba (người hưởng lợi số tiền của thư tín dụng) hoặc chấp nhận hối
phiếu do người naøy kí trong phạm vi số tiền đoù khi người naøy xuất trình cho ngaân
haønng một bộ chứng từ thanh toaùn phuø hợp với những quy định đề ra trong thư tín
dụng.
NGÂN HÀNG THÔNG BÁO
NGÂN HÀNG MỞ L/C
NGƯỜI BÁN (NHÀ XUẤT KHẨU)
NGƯỜI MUA (NHÀ NHẬP KHẨU)
Qui trình nghiệp vụ tín dụng chứng từ ñöôïc theå hieän qua sô ñoà sau:
Sô ñoà 1.3: Qui trình nghieäp vuï tín duïng chöùng töø
8
(1) Người mua laøm đơn xin mở L/C vaø gôûi cho ngaân haøng mở L/C, yeâu caàu
ngaân haøng mở 01 L/C cho người ngöôøi hưởng.
(2) Căn cứ vaøo đơn xin mở L/C, Ngaân haøng mở L/C tiến haønh mở L/C vaø thoâng
baùo nội dung L/C naøy cho người baùn bieát vaø gởi bản chính L/C cho người baùn
thoâng qua ngaân haøng cuûa hoï.
(3) Ngaân haøng thoâng baùo thoâng baùo nội dung L/C cho người baùn vaø chuyển
bản chính L/C cho người baùn.
(4) Người baùn giao haøng cho người mua, nếu chấp nhận L/C; nếu khoâng chấp
nhận L/C thì yeâu caàu người mua vaø Ngaân haøng mở L/C sửa đổi L/C theo yù của
mình, đến khi chấp nhận mới tiến haønh giao haøng.
(5) Người baùn lập bộ chứng từ thanh toaùn vaø xuất trình cho Ngaân haøng mở
thoâng qua ngaân haøng thoâng baùo hoặc một ngaân haøng khaùc ñeå ñoøi tieàn.
(6) Ngaân haøng mở L/C tiến haønh kiểm tra bộ chứng từ thanh toaùn nếu thấy phuø
hợp với L/C thì tiến haønh trả tiền cho người baùn. Nếu thấy khoâng phuø hợp ngaân
haøng mở từ chối thanh toaùn vaø gởi trả lại toaøn bộ chứng từ cho người baùn.
(7) Ngaân haøng môû ñoøi tieàn người mua.
(8) Người mua kiểm tra chứng từ, nếu thấy phuø hợp với L/C thì trả tiền lại cho
Ngaân haøng mở L/C vaø nhận bộ chứng từ; neáu thaáy khoâng phuø hôïp coù quyeàn từ
chối trả tiền.
(cid:153) Phöông thöùc giao chöùng töø traû tieàn (Cash Against Documents –CAD)
Khaùi nieäm: CAD laø phöông thöùc thanh toaùn trong ñoù nhaø nhaäp khaåu yeâu
caàu ngaân haøng môû taøi khoaûn tín thaùc ( Trust Account) ñeå thanh toaùn tieàn cho nhaø
xuaát khaåu, khi nhaø xuaát khaåu trình ñaày ñuû chöùng töø theo yeâu caàu. Nhaø xuaát khaåu
sau khi hoaøn thaønh nghóa vuï seõ xuaát trình boä chöùng cho ngaân haøng ñeå nhaän tieàn
thanh toaùn.
9
1.3 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán dòch vuï thanh toaùn quoác teá cuûa caùc
Ngaân haøng Thöông maïi Vieät Nam.
1.3.1 Caùc yeáu toá khaùch quan
(cid:131) Xu höôùng toaøn caàu hoaù kinh teá quoác teá ñaõ thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa
thöông maïi quoác teá. Ñieàu naøy theå hieän roõ ôû toác ñoä taêng tröôûng thöông maïi theá
giôùi luoân cao hôn toác ñoä taêng tröôûng kinh teá theá giôùi. Neáu nhö trong thaäp kyû
1980, toác ñoä taêng thöông maïi theá giôùi laø 6%/naêm, hôn 2,5 laàn so vôùi toác ñoä taêng
tröôûng kinh teá thì ñeán thaäp kyû 1990, toác ñoä taêng thöông maïi theá giôùi laø 7%/naêm
cao hôn 2,5 laàn so vôùi toác ñoä taêng tröôûng kinh teá. Öôùc tính giai ñoaïn 1999-2008,
toác ñoä taêng thöông maïi theá giôùi laø 6,7%/naêm cao hôn 2 laàn so vôùi toác ñoä taêng
tröôûng kinh teá. Theo döï ñoaùn cuûa caùc chuyeân gia kinh teá thì thöông maïi theá giôùi
giai ñoaïn 2011-2020 seõ tieáp tuïc taêng, ñaït toác ñoä 7,5%/naêm seõ chieám 45% GDP
theá giôùi.
Baûng 1.1: Giaù trò Xuaát khaåu haøng hoaù vaø dòch vuï theá giôùi giai ñoaïn 2004-2007
Ñôn vò: tyû USD
Chæ tieâu 2004 2005 2006 2007 2008
Haøng hoaù 8.907 10.159 11.762 13.570 15.775
Dòch vuï 2.125 2.415 2.710 3.260 3.730
Nguoàn: International trade staticstics 2005, 2006, 2007 vaø Press Release
(Press/554) cuûa WTO
(cid:131) Việt Nam trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi cuõng ñaõ coù nhöõng coá
gaéng ñaùng keå trong vieäc duy trì được tốc độ tăng trưởng kinh tế hằng năm treân 7%.
Tốc độ tăng GDP năm 2008 tuy thấp hơn tốc độ tăng 8,48% của năm 2007 veà mục
tieâu kế hoạch điều chỉnh laø tăng 7,0%, nhưng trong bối cảnh taøi chính thế giới
khủng hoảng, kinh tế nhiều nước suy giảm maø nền kinh tế nước ta vẫn đạt tốc độ
tăng tương đối cao như treân laø một cố gắng lớn.
10
Bảng 1.2: Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam giai đoạn 2002-2008
Ñôn vò: %
Năm 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
GDP Việt Nam 7,1% 7,3% 7,8% 8,4% 8,2% 8,48% 6,23%
Nguồn: www.gso.gov.vn ( Toång cuïc thoáng keâ)
(cid:131) Vieät Nam trong nhöõng naêm qua beân caïnh sự tăng trưởng nhanh choùng veà
kinh teá thì vôùi chính saùch ñoåi môùi, môû cöûa hoäi nhaäp cuõng ñaõ taùc ñoäng ñeán söï phaùt
trieån cuûa xuaát nhaäp khaåu. Toång möùc löu chuyeån haøng hoaù xuaát nhaäp khaåu luoân
gia taêng vôùi giaù trò naêm sau cao hôn naêm tröôùc. Rieâng giai ñoaïn töø naêm 2000 ñeán
nay giaù trò naøy luoân ñaït treân 30 tyû USD. Vieät Nam ñang trong quaù trình coâng
nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc neân nhu caàu nhaäp khaåu caùc maët haøng phuïc vuï
cho saûn xuaát vaø xaây döïng raát cao. Vì vaäy, trong nhöõng naêm qua Vieät Nam vaãn laø
nöôùc nhaäp sieâu.
Baûng 1.3: Kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu Vieät Nam trong giai ñoaïn 2002-2008
Naêm
Xuaát khaåu
Nhaäp sieâu
Tyû leä taêng tröôûng
Tyû leä taêng tröôûng
Nhaäp khaåu
Ñôn vò: tyû USD
2002 16,71 11,20% 19,75 21,80% 3,04
2003 20,15 20,59% 25,26 27,90% 5,11
2004 26,49 31,46% 31,97 26,56% 5,48
2005 32,45 22,50% 36,76 14,98% 4,31
2006 39,83 22,74% 44,89 22,12% 5,06
2007 48,57 21,52% 62,68 35,44% 12,4
2008 62,69 29,07% 80,71 28,76% 18,03
Nguồn: www.gso.gov.vn ( Toång cuïc thoáng keâ)
Cuøng vôùi xu theá phaùt trieån chung cuûa ñaát nöôùc, töø nhieàu naêm qua thaønh phoá
Hoà Chí Minh - trung taâm kinh teá, taøi chính-tieàn teä lôùn nhaát vaø soâi ñoäng nhaát caû
11
nöôùc, ñaõ luoân duy trì toác ñoä taêng tröôûng treân 12% trong ba naêm lieàn töø 2005 ñeán
2007. Tuy nhieân, naêm 2008 neàn kinh teá thaønh phoá chòu aûnh höôûng cuûa bieán ñoäng
giaù nguyeân nhieân vaät lieäu nhaäp khaåu; thò tröôøng taøi chính tieàn teä bieán ñoäng phöùc
taïp, khuûng hoaûng kinh teá theá giôùi vaø nhöõng baát lôïi veà thôøi tieát cho saûn xuaát noâng
nghieäp ñaõ aûnh höôûng ñeán toác ñoä phaùt trieån kinh teá. Do vaäy, toác ñoä taêng tröôûng
kinh teá cuûa thaønh phoá naêm 2008 chæ ñaït 10,7%. Ñoùng goùp vaøo taêng tröôûng treân laø
söï gia taêng qua caùc naêm cuûa kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu. Kim ngaïch xuaát nhaäp
khaåu cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeàu duy trì söï taêng tröôûng qua caùc naêm. Naêm
2008, maëc duø tình hình kinh teá gaëp nhieàu khoù khaên nhöng kim ngaïch xuaát nhaäp
cuûa thaønh phoá vaãn ñaït möùc taêng tröôûng 22%.
Baûng 1.4: Tốc độ tăng trưởng kinh tế vaø Giaù trò kim ngaïch Xuaát Nhaäp
khaåu cuûa TP.HCM giai ñoaïn 2004-2008
Ñôn vò: trieäu USD
Chæ tieâu 2004 2005 2006 2007 2008
GDP TP.HCM 11,7% 12,2% 12,2% 12,6% 10,7%
Kim ngaïch xuaát khaåu 9.816 12.417 13.695 18.312 22.291
4.177 4.887 5.454 9.834 11.880 Kim ngaïch xuaát khaåu khoâng keå daàu thoâ
Kim ngaïch nhaäp khaåu 5.644 6.371 6.621 14.996 18.422
Nguoàn: www.pso.hochiminhcity.gov.vn ( Cuïc thoáng keâ Tp.Hoà Chí Minh)
Hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá laø moät phaàn trong hoaït ñoäng kinh doanh
xuaát nhaäp khaåu cuûa moät quoác gia. Vì vaäy, söï phaùt trieån cuûa thöông maïi cuûa theá
giôùi noùi chung vaø cuûa moãi quoác gia noùi rieâng ñeàu coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán hoaït
ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa quoác gia ñoù. Hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá coù phaùt
trieån hay suy giaûm ñeàu coù söï phuï thuoäc vaøo hoaït ñoäng ngoaïi thöông cuûa quoác gia.
12
(cid:131) Thöông maïi quoác teá ñaõ traûi qua hai giai ñoaïn toaøn caàu hoaù vôùi thôøi gian
töông ñoái daøi (tính töø sau chieán tranh theá giôùi thöù hai) vôùi toác ñoä phaùt trieån maïnh
meõ. Trong khi ñoù neàn kinh teá Vieät Nam vaãn bò coi laø neàn kinh teá phi thò tröôøng.
Do vaäy, vôùi kinh nghieäm tham gia giao thöông quoác teá chöa nhieàâu coäng vôùi
nhöõng bôõ ngôõ vaø choaùng ngôïp tröôùc moät moät thò tröôøng quoác teá to lôùn, caùc doanh
nghieäp Vieät Nam luoân gaëp nhieàu baát lôïi trong ñaøm phaùn kyù keát hôïp ñoàng vôùi
khaùch haøng nöôùc ngoaøi. Caùc hôïp ñoàng ñöôïc kyù keát thöôøng coù höôùng baûo veä
quyeàn lôïi vaø lôïi ích cuûa ñoái taùc nöôùc ngoaøi chöù khoâng thöïc söï bình ñaúng giöõa caùc
beân tham gia hôïp ñoàng. Thaäm chí caùc doanh nghieäp Vieät Nam do khoâng naém
vöõng luaät phaùp cuõng nhö nhöõng thoâng leä quoác teá neân ñaõ daãn ñeán nhöõng vuï kieän
phaù giaù töø phía ñoái taùc nöôùc ngoaøi maø khôûi nguoàn chính laø söï caïnh tranh vôùi caùc
danh nghieäp baûn ñòa. Chính vì theá, khi tham gia vôùi vai troø laø ngöôøi taøi trôï cho caùc
giao dòch naøy, caùc ngaân haøng seõ phaûi ñoái ñaàu vôùi ruûi ro veà phaùp lyù lieân quan hoaëc
ruûi ro khoâng thu hoài ñöôïc voán taøi trôï.
(cid:131) Hieän nay, phaàn nhieàu caùc khaùch haøng xuaát nhaäp khaåu ña phaàn laø doanh
nghieäp vöøa vaø nhoû, hoaït ñoäng trong neàn kinh teá phi thò tröôøng neân cô hoäi coï xaùt
vôùi moâi tröôøng kinh doanh quoác teá chöa nhieàu. Do vaäy, caùc nhaø xuaát nhaäp khaåu
Vieät Nam khoâng nhaän thöùc ñöôïc cuõng nhö khoâng coù kinh nghieäm trong vieäc phaùt
hieän nhöõng gian laän thöông maïi. Beân caïnh ñoù, xuaát phaùt ñieåm cuûa caùc ngaân haøng
Vieät Nam cuõng gioáng nhö cuûa caùc doanh nghieäp neân cuõng seõ ñöùng tröôùc nhöõng
nguy cô bò cuoán vaøo caùc giao dòch gian laän ñoù.
(cid:131) Heä thoáng phaùp luaät laø moät yeáu toá quan troïng aûnh höôûng ñeán caùc hoaït
ñoäng kinh teá cuûa moät quoác gia noùi chung vaø caùc doanh nghieäp noùi rieâng. Ñieàu
naøy caøng coù yù nghóa hôn vôùi nhöõng hoaït ñoäng vöôït ra khoûi phaïm vi cuûa moät quoác
gia nhö hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá. Chính vì vaäy, vôùi Vieät Nam laø moät quoác
gia ñang trong quaù trình chuyeån daàn töø neàn kinh teá phi thò tröôøng sang kinh teá thò
13
tröôøng neân heä thoáng phaùp luaät trong nöôùc, theå cheá thò tröôøng coøn chöa ñaày ñuû,
chöa ñoàng boä nhaát quaùn vaø chöa phuø hôïp vôùi caùc thoâng leä quoác teá. Chính saùch
quaûn lyù ngoaïi hoái vaø ñieàu haønh tyû giaù coøn baát caäp… ñaõ phaàn naøo aûnh höôûng ñeán
(cid:131) Heä thoáng thöông maïi ñieän töû cuûa Vieät Nam vaãn trong quaù trình phaùt trieån.
hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa caùc doanh nghieäp vaø caùc NHTMVN.
Beân caïnh ñoù, heä thoáng caùc vaên baûn phaùp lyù lieân quan ñeán vieäc cung caáp, söû
duïng caùc dòch vuï öùng duïng Internet nhö : e-banking, home banking..coøn thieáu,
chaäm ñoåi môùi vaø hoaøn thieän so vôùi yeâu caàu phaùt trieån kyõ thuaät coâng ngheä hieän
ñaïi vaø trieån khai roäng raõi caùc dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi neân chöa taïo cô sôû cho
vieäc xöû lyù caùc tranh chaáp, taïo ra taâm lyù ngaàn ngaïi cho caùc ngaân haøng khi söû duïng
vaø cung caáp caùc dòch vuï naøy.
1.3.2 Caùc yeáu toá chuû quan cuûa ngaân haøng
(cid:131) Tröôùc heát chieán löôïc kinh doanh laø yeáu toá coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söï
phaùt trieån cuûa caùc ngaân haøng noùi chung vaø cuûa töøng maûng nghieäp vuï ngaân haøng
noùi rieâng trong töøng thôøi kyø. Chính vì vaäy, hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa caùc
ngaân haøng coù phaùt trieån hay khoâng ngoaøi caùc yeáu toá khaùch quan taùc ñoäng coøn coù
söï goùp phaàn khoâng nhoû cuûa chieán löôïc kinh doanh. Vôùi muïc tieâu gia taêng tyû leä
thu dòch vuï ngoaøi tín duïng cuûa caùc ngaân haøng hieän nay thì vieäc coù chieán löôïc phaùt
trieån hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá phuø hôïp seõ giuùp caùc ngaân haøng ñaït ñöôïc muïc
tieâu kinh teá ñoàng thôøi laøm taêng tính caïnh tranh cuûa hoï vôùi caùc ngaân haøng khaùc
ñaëc bieät laø vôùi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi voán coù lôïi theá veà quy moâ hoaït ñoäng
toaøn caàu.
(cid:131) Ngaønh ngaân haøng Vieät Nam ñang phaùt trieån raát maïnh meõ, ñoàng nghóa nhu
caàu veà nguoàn nhaân löïc seõ raát cao. Nguoàn nhaân löïc cuõng caàn thieát nhö caùc cô sôû
haï taàng khaùc nhö saân bay, ñöôøng saù… ñeå thu huùt ñaàu tö vaø phaùt trieån kinh teá.
Tuy nhieân, trong hai naêm gaàn ñaây vôùi söï môû roäng chi nhaùnh hoaït ñoäng caùc ngaân
14
haøng cuõng nhö vieäc thaønh laäp môùi ñaõ ñöa ñeán tình traïng thieáu huït nguoàn nhaân löïc
chuyeân moân. OÂng Leâ Ñaéc Sôn, toång giaùm ñoác VPBank ñaõ töøng baøy toû söï lo laéng
cuûa mình nhö sau: “Caâu chuyeän nhaân löïc ngaân haøng ñaõ ñeán möùc baùo ñoäng ñoû.
Caùc ngaân haøng trong nöôùc ñua nhau môû chi nhaùnh môùi. Ngaân haøng noâng thoân thì
chuyeån ñoåi moâ hình hoaït ñoäng. Tôùi ñaây laïi coù theâm nhieàu nhaø baêng môùi, keå caû
ngaân haøng nöôùc ngoaøi. Vì thieáu neân ngaân haøng naøy laáy ngöôøi cuûa ngaân haøng kia,
khieán nguoàn nhaân löïc voán ñaõ khan hieám nay laïi xeâ dòch hoãn loaïn”. Vôùi maûng
hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá thì nguoàn nhaân löïc coù trình ñoä chuyeân moân vaø
ngoaïi ngöõ ñeå ñaùp öùng ñieàu kieän coâng vieäc ñoùng moät vai troø raát quan troïng. Ñoù
khoâng chæ laø nhaân toá goùp phaàn thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa moät ngaân haøng maø coøn
laø nhaân toá laøm giaûm thieåu nhöõng ruûi ro cho ngaân haøng vì hoaït ñoäng cuûa noù ñaõ
vöôït ra khoûi laõnh thoå cuûa moät quoác gia. Uy tín cuûa ngaân haøng ñöôïc naâng cao hay
giaûm suùt treân tröôøng quoác teá coù moät phaàn aûnh höôûng khoâng nhoû cuûa ñoäi nguõ nhaân
vieân thanh toaùn quoác teá naøy.
(cid:131) Coâng ngheä thoâng tin ngaøy nay ñoùng moät vai troø raát quan troïng trong quaù
trình hieän ñaïi hoaù ngaân haøng ñeå hoäi nhaäp vôùi heä thoáng taøi chính theá giôùi. Tuy
nhieân, neáu so saùnh vôùi caùc ngaønh khaùc thì ngaønh ngaân haøng laïi chaäm treã trong
quaù trình hieän ñaïi hoaù coâng ngheä. Vieäc chaäm treã trong ñoåi môùi coâng ngheä khoâng
chæ laøm chaäm laïi söï phaùt trieån cuûa caùc ngaân haøng noùi chung maø cuûa hoaït ñoäng
thanh toaùn quoác noùi rieâng vôùi nhöõng ñaëc tính rieâng trong vieäc keát noái thoâng tin
vôùi theá giôùi. Chuùng ta coù theå keå ra ñaây nhöõng haäu quaû cuûa söï chaäm treã treân, ñoù
laø:
- Caùc ngaân haøng ñaõ khoâng theå naøo öùng duïng vaø phaùt trieån nhanh caùc saûn phaåm
dòch vuï, quanh quaån chæ coù caùc saûn phaåm tieàn gôûi, tieàn vay;
- Chi phí quaûn lyù taêng nhanh, ñieàu naøy ñaõ laøm aûnh höôûng raát lôùn ñeán söùc caïnh
tranh cuûa heä thoáng ngaân haøng trong quaù trình hoäi nhaäp;
15
- Söï quaù taûi trong giao dòch taïi caùc ngaân haøng laøm cho thôøi gian chôø ñôïi cuûa
khaùch haøng taêng leân;
- Vieäc phaân boá nghieäp vuï choàng cheùo khoâng khoa hoïc laøm cho vieäc quaûn lyù,
thieát keá ñeå ñöa caùc saûn phaåm dòch vuï gaëp raát nhieàu khoù khaên;
- Vôùi coâng ngheä laïc haäu ñaõ laøm cho vieäc toång hôïp thoâng tin chaäm, raát vaát vaû
vaø thieáu chính xaùc do phaàn lôùn laø laøm thuû coâng. Ñieàu naøy chaéc chaén seõ aûnh
höôûng ñeán vieäc ñöa ra caùc chieán löôïc kinh doanh cuûa ngaân haøng.
Chính vì vaäy, ñoåi môùi coâng ngheä theo höôùng hieän ñaïi hoaù ñeå ñaùp öùng yeâu
caàu hoäi nhaäp quoác teá laø vaán ñeà ñang ñöôïc caùc NHTMVN quan taâm vaø ñeà cao.
Ñaây cuõng chính laø moät trong nhöõng yeáu toá caïnh tranh giöõa caùc ngaân haøng ñeå thu
huùt khaùch haøng.
(cid:131) Thanh toaùn quoác teá laø moät trong caùc maûng nghieäp vuï cuûa moät NHTM. Vì
vaäy, hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá khoâng theå taùch rôøi vôùi caùc nghieäp vuï khaùc nhö
huy ñoäng voán, tín duïng, kinh doanh ngoaïi teä v.v..ñeå taùc nghieäp ñoäc laäp. Caùc
nghieäp vuï naøy taùc ñoäng qua laïi vaø boå trôï laãn nhau ñeå cuøng phaùt trieån. Trong boái
caûnh hoäi nhaäp quoác teá yeáu toá naøy caøng trôû neân quan troïng goùp phaàn laøm gia taêng
söùc caïnh tranh giöõa caùc ngaân haøng vôùi nhau vaø giöõa caùc ngaân haøng trong nöôùc
vôùi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi. Khaùch haøng ngaøy nay töø caùc khaùch haøng caù nhaân
ñeán caùc khaùch haøng doanh nghieäp ñeàu coù nhöõng nhu caàu söû duïng ñeán caùc dòch vuï
thanh toaùn quoác teá. Chính vì theá, caùc ngaân haøng caàn chuù troïng hôn nöõa ñeán söï
töông taùc giöõa caùc maûng nghieäp vuï cuûa mình.
16
KKEEÁÁTT LLUUAAÄÄNN CCHHÖÖÔÔNNGG 11
Ngaøy nay, hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø moät xu theá taát yeáu cuûa caùc nöôùc
kinh teá ñang phaùt trieån muoán tieáp caän vôùi neàn kinh teá theá giôùi. Ñoái vôùi Vieät
Nam, hoäi nhaäp quoác teá laø moät höôùng ñi ñuùng vaø quan troïng nhaèm höôùng ñeán vieäc
phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc nhanh vaø beàn vöõng. Theá nhöng, trong xu höôùng khaùch
quan ñoù Ñaïi hoäi IX cuûa Ñaûng cuõng ñaõ nhaän ñònh: ‘toaøn caàu ñang bò moät soá nöôùc
vaø caùc taäp ñoaøn kinh teá xuyeân quoác gia chi phoái, chöùa ñöïng nhieàu maâu thuaãn,
vöøa coù maët tích cöïc vöøa coù maët tieâu cöïc, vöøa coù hôïp taùc vöøa coù ñaáu tranh’.
Hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi, caùc NHTM Vieät Nam coù nhöõng ñieåm
maïnh nhö: Vieät Nam coù cheá ñoä chính trò oån ñònh; Ñaûng vaø Chính phuû Vieät Nam
luoân quan taâm ñeán vieäc laønh maïnh hoaù heä thoáng taøi chính vaø hieän ñaïi hoaù ngaønh
ngaân haøng; NHTM Vieät Nam coù soá löôïng khaùch haøng truyeàn thoáng ña daïng vôùi
soá löôïng lôùn vaø roäng khaép caùc tænh thaønh treân toaøn quoác…Tuy nhieân, beân caïnh
moät soá öu ñieåm treân caùc NHTM cuõng coù nhöõng ñieåm yeáu nhö: heä thoáng phaùp luaät
trong nöôùc, theå cheá thò tröôøng coøn chöa ñaày ñuû, chöa ñoàng boä nhaát quaùn; quy moâ
veà voán cuûa caùc NHTM coøn nhoû, ñoä an toaøn tín duïng chöa cao, trình ñoä coâng
ngheä, trình ñoä quaûn lyù cuûa caùc NHTM coøn thaáp; dòch vuï coøn ngheøo naøn ñôn ñieäu,
tieän ích chöa cao; trình ñoä chuyeân nghieäp cuûa ñoäi nguõ lao ñoäng chöa ñaùp öùng
ñöôïc yeâu caàu cuûa quaù trình hoäi nhaäp. Töø nhöõng phaân tích treân, caùc NHTM Vieät
Nam caàn phaûi coù nhöõng chieán löôïc kinh doanh phuø hôïp cho töøng thôøi kyø, töøng giai
ñoaïn cuûa söï phaùt trieån phuø hôïp vôùi xu theá nhöng phaûi döïa treân nguyeân taéc baûo
ñaûm lôïi ích cuûa doanh nghieäp vaø cuûa quoác gia.
17
CCHHÖÖÔÔNNGG 22
TTHHÖÖÏÏCC TTRRAAÏÏNNGG HHOOAAÏÏTT ÑÑOOÄÄNNGG TTHHAANNHH TTOOAAÙÙNN QQUUOOÁÁCC TTEEÁÁ CCUUÛÛAA
CCAAÙÙCC CCHHII NNHHAAÙÙNNHH NNHHNNoo && PPTTNNTT TTAAÏÏII TTPP..HHOOÀÀ CCHHÍÍ MMIINNHH
2.1 Khaùi quaùt veà Ngaân haøng Noâng Nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng Thoân
Vieät Nam vaø caùc chi nhaùnh taïi TP.Hoà Chí Minh
2.1.1 Söï ra ñôøi vaø quaù trình phaùt trieån cuûa NHNo & PTNT Vieät Nam
Ngaân haøng Phaùt trieån Noâng Nghieäp Vieät Nam, tieàn thaân cuûa NHNo &
PTNT Vieät Nam ngaøy nay, ñöôïc thaønh laäp theo Nghò ñònh soá 53/HÑBT ngaøy
26/03/1988 cuûa Hoäi ñoàng Boä tröôûng (nay laø Chính phuû) veà vieäc thaønh laäp caùc
ngaân haøng chuyeân doanh. Ngaøy 14/11/1990, Chuû tòch Hoäi ñoàng Boä tröôûng (nay laø
Thuû töôùng Chính phuû) kyù Quyeát ñònh soá 400/CT thaønh laäp Ngaân haøng Noâng
Nghieäp Vieät Nam thay theá Ngaân haøng Phaùt trieån Noâng nghieäp Vieät Nam. Ngaân
haøng Noâng nghieäp trôû thaønh ngaân haøng thöông maïi ña naêng, hoaït ñoäng chuû yeáu
treân lónh vöïc noâng nghieäp, noâng thoân, laø phaùp nhaân haïch toaùn kinh teá ñoäc laäp, töï
chuû, töï chòu traùch nhieäm veà hoaït ñoäng cuûa mình tröôùc phaùp luaät. Ngaøy 30/07/1994
taïi Quyeát ñònh soá 160/QÑ-NHN9, Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc chaáp thuaän
moâ hình ñoåi môùi heä thoáng quaûn lyù cuûa Ngaân haøng Noâng nghieäp Vieät Nam coù hai
caáp: Caáp tham möu vaø caáp tröïc tieáp kinh doanh. Ngaøy 15/11/1996, ñöôïc Thuû
töôùng Chính phuû uyû quyeàn, thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam kyù quyeát
ñònh soá 280/QÑ-NHNN ñoåi teân Ngaân haøng Noâng nghieäp Vieät Nam thaønh Ngaân
haøng Noâng Nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân Vieät Nam coù truï sôû chính taïi soá 02
Laùng Haï, quaän Ba Ñình, Haø Noäi. NHNo & PTNTVN hoaït ñoäng theo moâ hình
Toång coâng ty 90, laø doanh nghieäp Nhaø nöôùc haïng ñaëc bieät, hoaït ñoäng theo Luaät
caùc Toå chöùc Tín duïng vaø chòu söï quaûn lyù tröïc tieáp cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät
Nam.
18
Hieän nay, NHNo & PTNTVN laø ngaân haøng lôùn nhaát Vieät Nam caû veà voán,
taøi saûn, ñoäi nguõ CBNV, maïng löôùi hoaït ñoäng vaø soá löôïng khaùch haøng. Ñeán cuoái
naêm 2007, toång taøi saûn ñaït 305.671 tyû ñoàng töông ñöông vôùi 20 tyû USD gaáp gaàn
220 laàn so vôùi ngaøy ñaàu thaønh laäp. Toång dö nôï cho vay neàn kinh teá ñaït 242.180 tyû
ñoàng trong ñoù cho vay noâng nghieäp noâng thoân chieám treân 70%, cho vay doanh
doanh nghieäp nhoû vaø vöøa chieám 36% vôùi gaàn 30.000 doanh nghieäp dö nôï. Tính
ñeán thôøi ñieåm 31/12/2007 NHNo & PTNTVN coù quan heä ñaïi lyù vôùi 931 ngaân
haøng taïi 113 quoác gia vaø vuøng laõnh thoå. Ngoaøi ra, NHNo & PTNTVN coøn laø
thaønh vieân Hieäp hoäi Tín duïng Noâng nghieäp Noâng thoân Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông
(APRACA), Hieäp hoäi Tín duïng Noâng nghieäp quoác teá (CICA) vaø Hieäp hoäi Ngaân
haøng Chaâu AÙ (ABA). Ngaøy 07/05/2003 Chuû tòch nöôùc CHXHCNVN ñaõ kyù quyeát
ñònh soá 226/2003/QÑ/CTN phong taëng danh hieäu Anh huøng Lao ñoäng thôøi kyø ñoåi
Hoäi ñoàng quaûn trò
Ban kieåm soaùt
Boä phaän giuùp vieäc HÑQT
Ban truø bò UBQL ruûi ro
Toång Giaùm Ñoác
Keá Toaùn Tröôûng
Caùc Phoù TGÑ
Heä thoáng KTKT noäi boä
Heä thoáng chuyeân moân nghieäp vuï
Sôû QLKD voán vaø ngoaïi teä
Chi nhaùnh
Sôû GD
Ñôn vò söï nghieäp
CT tröïc thuoäc
VP ñaïi dieän
môùi cho NHNo & PTNTVN.
Hình 2.1: Moâ hình toå chöùc cuûa NHNo & PTNTVN
19
2.1.2 Giôùi thieäu caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT taïi TP.Hoà Chí Minh
Naêm 1991, taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh Ngaân haøng Noâng nghieäp chæ thaønh
laäp vaên phoøng ñaïi dieän theo Quyeát ñònh soá 18/NH-QÑ ngaøy 01/03/1991
cuûaThoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø Nöôùc. Tuy nhieân, tính töø thôøi ñieåm naêm 1992 ñeán
31/12/2007, treân ñòa baøn TP.Hoà Chí Minh coù toång coäng 28 chi nhaùnh caáp 1
(khoâng tính caùc chi nhaùnh laø coâng ty cho thueâ taøi chính, nhaø in..). Caùc chi nhaùnh
caáp 1 tröïc thuoäc, chòu söï quaûn lyù cuûa Ngaân Haøng Noâng Nghieäp Vieät Nam – hoäi sôû
chính taïi Haø Noäi. Caùc chi nhaùnh caáp 1 thöïc hieän ñaày ñuû caùc chöùc naêng cuûa moät
ngaân haøng thöông maïi, coù quyeàn töï chuû kinh doanh theo phaân caáp, chòu söï raøng
buoäc veà nghóa vuï vaø quyeàn lôïi ñoái vôùi Ngaân Haøng Noâng Nghieäp Vieät Nam, coù
con daáu rieâng ñeå thöïc hieän kinh doanh theo uûy quyeàn. Ngoaøi 28 chi nhaùnh caáp 1
noùi treân NHNo & PTNTVN taïi TP.Hoà Chí Minh coøn coù 41 chi nhaùnh caáp 2 vaø 22
phoøng giao dòch. Tuy nhieân, naêm 2008 theo quyeát ñònh 2656/QÑ-NHNN ngaøy
09/11/2007 cuûa Thoáng Ñoác NHNN Vieät Nam veà vieäc saép xeáp laïi boä maùy toå chöùc,
ñieàu chænh heä thoáng chi nhaùnh cuûa NHNo&PTNT Vieät Nam theo quyeát ñònh
888/2005/QÑ-NHNN, NHNo & PTNTVN ñaõ saép xeáp laïi caùc chi nhaùnh phuï thuoäc.
Theo ñoù, ñeán 31/12/2008 treân ñòa baøn TP.Hoà Chí Minh NHNo & PTNT coù 48 Chi
nhaùnh (7 chi nhaùnh loaïi I vaø 41 chi nhaùnh loaïi II) vaø 131 phoøng giao dòch.
2.2 Thöïc traïng hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa caùc chi nhaùnh NHNo
& PTNT treân ñòa baøn TP.Hoà Chí Minh
2.2.1 Moâ hình toå chöùc hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa caùc chi nhaùnh
NHNo & PTNT
(cid:153) Veà moâ hình toå chöùc: theo Quyeát ñònh soá 454/QÑ/HÑQT-TCCB ngaøy
24/12/2004 (heát hieäu löïc ngaøy 24/12/2007) vaø Quyeát ñònh 1377/QÑ/HÑQT-TCCB
ngaøy 24/12/2007 cuûa Hoäi ñoàng Quaûn trò NHNo & PTNTVN, phoøng Kinh doanh
Ngoaïi hoái (tröôùc ñaây laø Phoøng Kinh doanh Ngoaïi teä vaø Thanh toaùn Quoác teá )
20
ñöôïc pheùp kinh doanh ngoaïi hoái vôùi caùc hoaït ñoäng cuï theå nhö: “huy ñoäng voán vaø
cho vay, mua, baùn ngoaïi teä, thanh toaùn quoác teá, baûo laõnh, taùi baûo laõnh, chieát
khaáu, taùi chieát khaáu boä chöùng töø vaø caùc dòch vuï khaùc veà ngoaïi hoái theo chính
saùch quaûn lyù ngoaïi hoái cuûa Chính phuû, Ngaân haøng Nhaø nöôùc vaø cuûa Ngaân haøng
Noâng Nghieäp”. Maëc duø hai Quyeát ñònh treân ñeàu coù neâu roõ nhieäm vuï cuûa Phoøng
Kinh doanh Ngoaïi hoái nhöng laïi khoâng coù höôùng daãn moâ hình cuï theå neân hieän
nay haàu heát caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT ñeàu thöïc hieän theo moâ hình sau:
o Phoøng kinh doanh Ngoaïi hoái thöïc hieän caùc nghieäp vuï: Kinh doanh ngoaïi
teä, thanh toaùn quoác teá; chieát khaáu boä chöùng töø haøng xuaát theo phöông thöùc
tín duïng chöùng töø, nhôø thu vaø baûo laõnh ngoaïi teä coù lieân quan ñeán thanh
toaùn quoác teá; baùo coù vaø chuyeån tieàn cho khaùch haøng neáu baùo coù chuyeån
qua maïng SWIFT.
o Phoøng Tín duïng thöïc hieän nghieäp vuï: cho vay thanh toaùn nhaäp khaåu vaø taøi
trôï tröôùc xuaát khaåu ñeå boå sung voán löu ñoäng cho khaùch haøng laøm haøng
xuaát khaåu.
o Phoøng Keá toaùn: thöïc hieän nghieäp vuï chi traû kieàu hoái qua heä thoáng
Western Union vaø môû taøi khoaûn cho khaùch haøng nöôùc ngoaøi.
Ngoaøi ra, NHNo & PTNTVN coøn quy ñònh chæ coù chi nhaùnh caáp 1 ñöôïc thöïc
hieän nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá.
(cid:153) Veà haïch toaùn keá toaùn trong nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá: tính ñeán
ngaøy 31/12/2007 treân ñòa baøn TP.Hoà Chí Minh thöïc hieän hai heä thoáng thanh toaùn
khaùc nhau, cuï theå laø:
(cid:131) Ba chi nhaùnh lôùn goàm CN Saøi Goøn, CN TP.HCM, CN Maïc Thò Böôûi cuøng caùc
chi nhaùnh caáp 2 tröïc thuoäc, caùc phoøng giao dòch vaø moät soá chi nhaùnh caáp 1
ñöôïc taùch ra töø chi nhaùnh Saøi Goøn thöïc hieän chöông trình “Döï aùn hieän ñaïi
hoaù heä thoáng thanh toaùn noäi boä vaø keá toaùn khaùch haøng (IPCAS)’ do ngaân
21
haøng theá giôùi – World Bank taøi trôï töø thaùng 8/2003. Coù theå khaùi quaùt chöông
trình naøy nhö sau:
- Muïc tieâu cuûa chöông trình IPCAS: laø xaây döïng heä thoáng Thanh toaùn Ngaân
haøng vaø Keá toaùn khaùch haøng tin caäy, an toaøn vaø maïnh ñeå ñaûm baûo kinh
doanh hieäu quaû vaø ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa neàn kinh teá. Chöông trình cuõng
ñaùp öùng ñöôïc nhöõng thay ñoåi vaø söï taêng leân veà nhu caàu khaùch haøng; giaûm chi
phí quaûn lyù, caûi thieän hieäu suaát vaø khaû naêng sinh lôøi cuûa ngaân haøng; cung caáp
caùc dòch vuï ngaân haøng ña daïng vaø thuaän tieän ñoàng thôøi ñaåy nhanh quay voøng
voán vaø taêng hieäu quaû kinh doanh.
- Lôïi ích cuûa chöông trình IPCAS: laø coù theå cung caáp taát caû caùc giao dòch
ngaân haøng cho khaùch haøng taïi baát kyø chi nhaùnh naøo, coù khaû naêng cung caáp
caùc dòch vuï ngaân haøng môùi nhö ATM, theû Debit. theû Credi, Phone banking,
Internet banking..Heä thoáng cuõng giuùp ngaân haøng naâng cao khaû naêng giaùm saùt,
quaûn lyù vaø giuùp quaûn lyù thoáng nhaát khaùch haøng, giaûm thieåu ñöôïc ruûi ro.
Nhö vaäy, vôùi chöông trình IPCAS nhaân vieân giao dòch taïi taát caû caùc phoøng
ñoàng thôøi laø moät giao dòch vieân. Phaàn haïch toaùn keá toaùn tröôùc kia do phoøng
Keá toaùn thöïc hieän nay ñöôïc chuyeån sang cho phoøng Kinh doanh Ngoaïi hoái vaø
caùc phoøng nghieäp vuï thöïc hieän. Giao dòch vieân cuûa nghieäp vuï thanh toaùn
quoác teá seõ thöïc hieän haïch toaùn ñoàng thôøi treân taøi khoaûn khaùch haøng vaø taøi
khoaûn NOSTRO cuûa NHNo & PTNTVN.
(cid:131) Caùc chi nhaùnh coøn laïi söû duïng Chöông trình ngaân haøng baùn leû trong ñoù phoøng
thanh toaùn quoác teá chæ thöïc hieän taùc nghieäp coøn phaàn haïch toaùn keá do phoøng
keá toaùn thöïc hieän. Tuy nhieân, ñeán ngaøy 31/12/2008 chöông trình IPCAS giai
ñoaïn 1 ñaõ ñöôïc trieån khai chung cho taát caû caùc chi nhaùnh caáp 1.
22
2.2.2 Ñaùnh giaù hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa NHNo & PTNT treân ñòa
baøn TP.Hoà Chí Minh giai ñoaïn 2004-2008
Nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá taïi caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT treân ñòa
baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh phaùt trieån raát sôùm töø naêm 1993 vôùi Sôû Giao Dòch 2
ñöôïc giao traùch nhieäm laøm ñaàu moái thanh toaùn quoác teá cuûa khu vöïc mieàn Nam
vaø moät chi nhaùnh. Tuy nhieân, ñeán thaùng 2/1999 thì moïi hoaït ñoäng thanh toaùn
quoác teá treân toaøn quoác ñeàu taäp trung veà Sôû Giao dòch NHNo & PTNTVN (nay coù
teân laø Sôû Quaûn lyù Kinh doanh voán vaø ngoaïi teä) quaûn lyù theo Quyeát ñònh soá
234/HÑQT-008 cuûa Chuû tòch Hoäi ñoàng Quaûn trò. Theo ñoù, Sôû giao dòch 2 chuyeån
thaønh chi nhaùnh caáp 1 vôùi teân giao dòch môùi laø Saøi Goøn. Nhö vaäy, tính ñeán ngaøy
31/12/2008 soá löôïng chi nhaùnh caáp 1 ñöôïc pheùp hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá taïi
TP.Hoà Chí Minh laø 48 chi nhaùnh.
Hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá trong khu vöïc coù tính caïnh tranh gay gaét nhö
ñòa baøn TP.HCM neân caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT cuõng seõ gaëp khoâng ít nhöõng
khoù khaên. Tröôùc heát caùc NHNo & PTNT phaûi chòu söï caïnh tranh maïnh meõ vôùi
ngaân haøng Ngoaïi Thöông. Neáu so saùnh vôùi ngaân haøng Ngoaïi Thöông, tyû trọng về
thanh toaùn xuất nhập khẩu của caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT laø raát khieâm toán.
Naêm 2007, tyû troïng thanh toaùn xuaát khaåu vaø nhaäp khaåu cuûa caùc chi nhaùnh NHNo
& PTNT laàn löôït laø 3,7% vaø 6,1% thì töông öùng vôùi tyû troïng naøy cuûa ngaân haøng
Ngoaïi Thöông chi nhaùnh TP.HCM laø 39,30% vaø 30,4%. Ñaây laø tyû leä cao nhaát neáu
so vôùi caùc ngaân haøng ñang hoaït ñoäng taïi TP.Hoà Chí Minh. Söï cheânh leäch veà tyû
troïng treân laø do lôïi theá cuûa ngaân haøng ngoaïi thöông voán laø ngaân haøng chuyeân
doanh, ñoäc quyeàn trong hoaït ñoäng kinh teá ñoái ngoaïi tröôùc naêm 1990. Sau ñoù maëc
duø chuyeån sang hoaït ñoäng ña naêng ngaân haøng naøy vaãn giöõ ñöôïc öu theá trong lónh
vöïc thanh toaùn quoác teá. Beân caïnh vieäc caïnh tranh vôùi caùc ngaân haøng Vieät Nam
thì trong xu theá toaøn caàu hoùa chi nhaùnh NHNo & PTNT taïi TP.HCM seõ coøn phaûi
23
ñoái ñaàu vôùi nhöõng chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi vôùi nhöõng lôïi theá veà naêng löïc
taøi chính, trình ñoä quaûn lyù, coâng ngheä vaø kinh nghieäm hoaït ñoäng trong moâi tröôøng
quoác teá. Maëc khaùc, caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi cuõng bieát caùch “ñòa phöông hoaù”
khi xaâm nhaäp vaøo baát cöù quoác gia naøo nhö HSBC Vieät Nam vôùi Slogan : “Ngaân
haøng toaøn caàu, am hieåu ñòa phöông”.
TYÛ TROÏNG THANH TOAÙN NHAÄP KHAÅU CUÛA CAÙC NGAÂN HAØNG TAÏI TP.HCM NAÊM 2007
5,3%
25,3% 31,5%
1,7%
4,9% 26,6%
4,7%
NH Ngoaïi Thöông Heä thoáng NH Coå phaàn
NH Ñaàu Tö Heä thoáng NH Lieân doanh
NH Coâng Thöông NHNo & PTNT taïi TP.HCM Heä thoáng NH Nöôùc ngoaøi
Bieåu ñoà 2.1: Tyû troïng thanh toaùn NK cuûa caùc ngaân haøng taïi TP.HCM
(Nguoàn: Ngaân haøng Nhaø nöôùc CN TP.Hoà Chí Minh)
24
TYÛ TROÏNG THANH TOAÙN XUAÁT KHAÅU
CUÛA CAÙC NGAÂN HAØNG TAÏI TP.HCM NAÊM 2007
5,2%
25,0%
3,4%
51,6%
9,5%
2,0%
3,4%
NH Coâng Thöông
NH Ñaàu Tö
NH Ngoaïi Thöông
Heä thoáng NH Lieân doanh
Heä thoáng NH Coå phaàn
NHNo & PTNT taïi TP.HCM Heä thoáng NH Nöôùc ngoaøi
Bieåu ñoà 2.2: Tyû troïng thanh toaùn XK cuûa caùc ngaân haøng taïi TP.HCM
(Nguoàn: Ngaân haøng Nhaø nöôùc CN TP.Hoà Chí Minh)
Maëc duø vaäy, neáu so vôùi hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá trong toaøn heä thoáng
NHNo & PTNTVN thì doanh soá hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa caùc chi nhaùnh
treân ñòa baøn TP.HCM luoân chieám tyû troïng töø 25% - 30%.
Bieåu ñoà 2.3: Bieåu ñoà so saùnh doanh soá thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu cuûa
caùc chi nhaùnh taïi TP.Hoà Chí Minh vôùi NHNo & PTNTVN
Nguoàn: Baùo caùo thöôøng nieân naêm 2007 vaø 2008 cuûa NHNo & PTNTVN vaø Vaên
phoøng Ñaïi dieän khu vöïc Mieàn Nam caùc naêm 2005, 2006, 2007 vaø 2008
25
Tuy nhieân, doanh soá thanh toaùn quoác teá treân ñòa baøn TP.HCM ñaït ñöôïc keát
quaû treân chuû yeáu do ba chi nhaùnh Saøi Goøn, TP.Hoà Chí Minh vaø Maïc Thò Böôûi
ñoùng goùp. Doanh soá thanh toaùn quoác teá cuûa ba chi nhaùnh naøy luoân chieám treân
80% trong toång doanh soá cuûa caùc chi nhaùnh treân ñòa baøn. Trong ba chi nhaùnh treân,
doanh soá cuûa chi nhaùnh Saøi Goøn luoân chieám tyû leä treân 60% do lôïi theá cuûa chi
nhaùnh vôùi tieàn thaân laø Sôû giao dòch 2 cuõ. Nguyeân nhaân cuûa söï maát caân ñoái treân laø
do ngoaøi ba chi nhaùnh Saøi Goøn, TP.Hoà Chí Minh vaø Maïc Thò Böôûi thì haàu heát caùc
chi nhaùnh coøn laïi tham gia vaøo hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá sau naêm 2000 neân
böôùc ñaàu cuõng gaëp nhieàu khoù khaên. Ngoaøi ra, moät lyù do khaùc giaûi thích cho söï
maát caân ñoái treân laø vôùi öu theá veà hoaït ñoäng huy ñoäng voán vaø tín duïng cuûa heä
thoáng NHNo & PTNT töø tröôùc ñeán nay neân caùc hoaït ñoäng treân ñöôïc chuù troïng
nhieàu trong khi hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá ôû moät soá chi nhaùnh chöa ñöôïc quan
taâm ñuùng möùc. Tuy nhieân, trong nhöõng naêm gaàn ñaây caùc chi nhaùnh NHNo &
PTNT taïi TP.HCM ñaõ noå löïc vöôn leân trong vieäc phaùt trieån caùc dòch vuï thanh
toaùn quoác teá. Ñieàu naøy ñöôïc theå hieän qua söï taêng tröôûng veà doanh soá thanh toaùn
xuaát nhaäp khaåu cuõng nhö tyû troïng cuûa caùc chi nhaùnh trong giai ñoaïn 2004-2008
vôùi xu theá tyû troïng cuûa caùc chi nhaùnh taêng daàn.
Baûng 2.1: Doanh soá thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu cuûa caùc
CN NHNo & PTNT taïi TP.Hoà Chí Minh giai ñoaïn 2004 - 2008
Ñôn vò: trieäu USD
Chæ tieâu 2004 2005 2006 2007 2008
Thanh toaùn XK 752 774 859 1.250 1.477
Thanh toaùn NK 1.020 1.150 1.346 1.027 1.356
Thanh toaùn XNK 1.772 1.924 2.205 2.277 2.833
(Nguoàn: Vaên phoøng Ñaïi dieän khu vöïc Mieàn Nam cuûa NHNo & PTNTVN)
26
Baûng 2.2: Tyû troïng veà thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu cuûa caùc
CN NHNo & PTNT taïi TP.Hoà Chí Minh giai ñoaïn naêm 2004-2008
2004
2005
2006
2007
2008
Chæ tieâu
Khu vöïc TP.HCM
100%
100%
100%
100%
100%
CN Saøi Goøn
71,90%
67,62%
66,62%
62,89%
62,73%
CN TP.HCM
9,26%
12,84%
9,25%
10,63%
10,23%
CN Maïc Thò Böôûi
15,01%
14,81%
8,93%
8,92%
8,89%
Caùc chi nhaùnh coøn laïi
3,84%
4,73%
15,20%
17,56%
18,15%
Ñôn vò: trieäu USD
Nguoàn: Taùc giaû toång hôïp soá lieäu töø Trade Report qua caùc naêm cuûa caùc chi nhaùnh
Veà cô caáu thanh toaùn, maëc duø tyû troïng veà thanh toaùn nhaäp khaåu bao giôø
cuõng cao hôn thanh toaùn xuaát khaåu do xu theá chung, nhöng nhöõng naêm qua cô caáu
naøy ñang daàn thay ñoái vôùi xu höôùng tyû troïng thanh toaùn xuaát khaåu taêng daàn. Caùc
chi nhaùnh ngaøy caøng yù thöùc veà vieäc thu huùt nhieàu khaùch haøng xuaát khaåu vì lôïi ích
thu huùt ñöôïc ngoaïi teä cuûa khaùch haøng nhaèm caân ñoái vaø chuû ñoäng nguoàn ngoaïi teä
phuïc vuï nhu caàu thanh toaùn nhaäp khaåu.
Bieåu ñoà 2.4: Bieåu ñoà cô caáu thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu cuûa caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT taïi TP.HCM giai ñoaïn 2004-2008
Nguoàn: Baùo caùo thöôøng nieân cuûa VPÑD khu vöïc Mieàn Nam NHNo & PTNTVN
27
Veà caùc phöông thöùc thanh toaùn, hieän nay caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT taïi
TP.HCM chuû yeáu cung caáp caùc phöông thöùc thanh toaùn nhö: chuyeån tieàn, nhôø thu
vaø tín duïng chöùng töø (L/C) trong ñoù phöông thöùc chuyeån tieàn chieám tyû leä cao nhaát
keá ñeán laø phöông thöùc tín duïng chöùng töø.
Ñoái vôùi xuaát khaåu, tyû leä chieát khaáu boä chöùng töø chieám tyû leä khieâm toán so
vôùi doanh soá xuaát khaåu cuûa caùc chi nhaùnh treân ñòa baøn TP.Hoà Chí Minh.
Baûng 2.3 Baûng tyû leä caùc phöông thöùc thanh toaùn nhaäp khaåu taïi caùc
chi nhaùnh NHNo & PTNT khu vöïc TP.HCM trong giai ñoaïn 2004-2007
Chæ tieâu
Naêm 2004
Naêm 2005
Naêm 2006
Naêm 2007
Thanh toaùn nhaäp khaåu cuûa khu vöïc TP.HCM
1.020
1.150
1.346
1.250
Tyû leä % LC/thanh toaùn haøng nhaäp
36,91% 22,38% 30,01% 42,90%
Tyû leä % nhờ thu/thanh toaùn haøng nhaäp
5,72%
3,47%
4,88%
6,50%
Tyû leä % chuyển tiền (TT)/thanh toaùn haøng nhaäp 57,37% 74,15% 65,11% 50,60%
Ñôn vò: triệu USD, %
Nguoàn: Baùo caùo thöôøng nieân cuûa VPÑD khu vöïc Mieàn Nam NHNo & PTNTVN
Baûng 2.4: Baûng soá lieäu veà doanh soá chieát khaáu taïi caùc chi nhaùnh
NHNo & PTNT khu vöïc TP.Hoà Chí Minh giai ñoaïn 2004-2007
Chæ tieâu
2004
2005
2006
2007
doanh soá xuaát khaåu
560
534
619
651
Saøi Goøn
tyû leä % chieát khaáu/toång soá doanh soá XK 4,52% 2,48% 2,66% 2,12%
doanh soá xuaát khaåu
50
48
77
101
TP.HCM
tyû leä % chieát khaáu/toång soá doanh soá XK 3,86% 3,38% 2,35% 2,28%
doanh soá xuaát khaåu
113
172
145
143
Maïc Thò Böôûi
tyû leä % chieát khaáu/toång soá doanh soá XK 8,40% 7,70% 4,16% 6,69%
doanh soá xuaát khaåu
29
20
37
132
Caùc chi nhaùnh khaùc
tyû leä % chieát khaáu/toång soá doanh soá XK 0,48% 1,2% 1,81% 1,7%
Ñôn vò: trieäu USD
Nguoàn: Taùc giaû toång hôïp soá lieäu töø Trade Report qua caùc naêm cuûa caùc chi nhaùnh
28
(cid:153) Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh dòch vuï
Maëc duø caùc chi nhaùnh ñaõ coù nhieàu coù gaéng trong vieäc phaùt trieån caùc maûng
dòch vuï ngoaøi nghieäp vuï chính laø tín duïng nhöng tyû troïng doanh thu dòch vuï trong
toång thu nhaäp roøng vaãn chieám moät tyû troïng khieâm toán. Tyû leä trung bình thu ngoaøi
tín duïng cuûa caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT taïi TP.Hoà Chí Minh naêm 2007 laø
5,66%, trong ñoù coù 11/28 chi nhaùnh ñaït möùc treân 5%, chieám tyû leä 42,31%. Naêm
2008 tyû leä trung bình thu ngoaøi tín duïng cuûa toaøn khu vöïc laø 7%, trong ñoù 27/48
chi nhaùnh ñaït möùc treâ 5% ñaït tyû leä 56,25%. Ñieàu naøy cho thaáy hoaït ñoäng kinh
doanh cuûa caùc chi nhaùnh coøn phuï thuoäc nhieàu vaøo hoaït ñoäng tín duïng, moät hoaït
ñoäng aån chöùa nhieàu ruûi ro. Caùc hoaït ñoäng chính mang laïi nguoàn thu dòch vuï ngoaøi
tín duïng bao goàm: hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi hoái (bao goàm: thanh toaùn quoác teá
vaø mua baùn ngoaïi teä), baûo laõnh trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi, keá toaùn ngaân quyõ,
chöùng khoaùn, theû….Taïi moät soá chi nhaùnh coù hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá maïnh
thì tyû troïng thu veà thanh toaùn quoác teá luoân chieám tyû troïng cao trong toång thu dòch
vuï. Ngoaøi ra, taïi moät soá chi nhaùnh maëc duø hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá khoâng
nhieàu nhöng vaãn ñaït tyû leä thu dòch vuï ngoaøi tín duïng töông ñoái do phaùt trieån caùc
maûng dòch vuï trong nöôùc. Ñieàu naøy cho thaáy vieäc phaùt trieån maûng nghieäp vuï
thanh toaùn quoác teá vaãn laø moät tieàm naêng ñeå taêng tyû leä thu dòch vuï cho chi nhaùnh.
2.2.3 Caùc haïn cheá coøn toàn taïi
2.2.3.1 Caùc saûn phaåm veà thanh toaùn quoác teá chöa ña daïng vaø chaát löôïng
dòch vuï chöa cao
Theo phaân tích cuûa caùc chuyeân gia ngaân haøng thì moät trong caùc ñieåm yeáu
cuûa caùc NHTMVN noùi chung vaø caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT taïi TP.HCM noùi
rieâng laø saûn phaåm dòch vuï ngheøo naøn. Ñaëc bieät laø trong lónh vöïc thanh toaùn quoác
teá, caùc ngaân haøng chæ cung caáp caùc loaïi saûn phaåm dòch vuï truyeàn thoáng vaø ôû möùc
sô khai. Ngoaøi ra, nhìn toång theå caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT treân ñòa baøn
29
TP.HCM thì chaát löôïng dòch vuï trong lónh vöïc thanh toaùn quoác teá chöa cao, thôøi
gian xöû lyù nghieäp vuï ñoâi khi coøn chaäm treã vaø chöa mang tính chuyeân nghieäp.
Nhìn chung thì caùc loaïi hình thanh toaùn quoác teá hieän taïi töông ñoái ñaùp öùng ñöôïc
phaàn lôùn nhu caàu hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu cuûa khaùch haøng. Tuy nhieân, trong
quaù trình hoäi nhaäp saâu vaøo thò tröôøng theá giôùi cuõng nhö sau naêm 2011 khi caùc chi
nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi ñöôïc hoaït ñoäng bình ñaúng vôùi caùc ngaân haøng Vieät
Nam thì caùc loaïi hình thanh toaùn treân seõ khoâng thoaû maõn moïi yeâu caàu cuûa khaùch
haøng do saûn phaåm coøn ñôn ñieäu vaø khoâng coù saûn phaåm chuyeân bieät.
Hieän nay, caùc NHNo & PTNT ñang thöïc hieän caùc hình thöùc thanh toaùn quoác
teá truyeàn thoáng. Trong soá caùc phöông thöùc thanh toaùn thì hình thöùc chuyeån tieàn
chieám tyû leä cao nhaát do tính tieän lôïi, hoà sô ñôn giaûn vaø chi phí thaáp. Keá ñoù laø
phöông thöùc tín duïng chöùng töø. Tuy nhieân, ñoái vôùi phöông thöùc thanh toaùn naøy
hieän nay caùc NHNo & PTNT chæ döøng laïi ôû hai loaïi L/C cô baûn nhö L/C traû ngay
vaø L/C traû chaäm, chöa khai thaùc heát nhöõng hình thöùc L/C khaùc nhö L/C chuyeån
nhöôïng, L/C döï phoøng…. Veà dòch vuï, caùc ngaân haøng NHNo & PTNT hieän cuõng
chæ thöïc hieän thoâng baùo L/C cho khaùch haøng, caùc dòch vuï khaùc nhö chuyeån
nhöôïng L/C hay xaùc nhaän L/C phaùt sinh ít, chöa ñeán 10 moùn trong moät naêm.
Trong nhoùm dòch vuï thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu, NHNo & PTNTVN coù theá
maïnh trong thanh toaùn bieân giôùi (bieân maäu) vôùi Trung Quoác baèng ñoàng nhaân daân
teä vaø Vieät Nam ñoàng vôùi doanh soá töø naêm 2005 ñeán 2008 luoân ñaït treân 10.000 tyû
ñoàng. Naêm 2008 doanh soá naøy ñaït 19.754 tyû ñoàng. Maëc duø laø theá maïnh nhöng
doanh soá thanh toaùn bieân maäu taïi khu vöïc thaønh phoá Hoà Chí Minh coøn raát khieâm
toán vaø hieän nay chæ coù chi nhaùnh TP.Hoà Chí Minh thöïc hieän vôùi doanh soá ñaït cao
nhaát trong caùc naêm laø treân 2 trieäu nhaân daân teä.
30
Nguyeân nhaân cuûa toàn taïi treân
Nguyeân nhaân khaùch quan:
− So vôùi ngaønh khaùc trong quaù trình hoäi nhaäp quoác teá thì ngaønh ngaân haøng
laø chaäm thay ñoåi hôn. Haønh lang phaùp lyù cho hoaït ñoäng ngaân haøng noùi chung vaø
hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá noùi rieâng coøn thieáu vaø coù nhieàu baát caäp nhö chöa coù
Luaät Thöông Phieáu; caùc quy ñònh môùi chæ döøng laïi ôû caùc vaên baûn döôùi luaät nhö
coù Quyeát ñònh maø chöa coù vaên baûn höôùng cuï theå hoaëc ñaõ coù nhöng chöa ñaày ñuû
vaø chi tieát.
− Uy tín cuûa caùc ngaân haøng Vieät Nam treân theá giôùi chöa cao.
− Vieät Nam vaãn coøn bò xem laø thò tröôøng coù ruûi ro.
− Trong moâi tröôøng kinh teá toaøn caàu Vieät Nam laø quoác gia môùi chöa coù
nhieàu kinh nghieäm neân thöôøng laø muïc tieâu cuûa boïn khuûng boá, boïn toäi phaïm coù toå
chöùc treân theá giôùi ñeå thöïc hieän caùc haønh vi löøa ñaûo thoâng qua caùc coâng cuï taøi
chính. Caùc coâng cuï taøi chính thöôøng ñöôïc söû duïng laø tín duïng thö döï phoøng, thö
tín duïng, baûo laõnh ngaân haøng, hoái phieáu… vôùi trò giaù haøng trieäu ñoâ la Myõ. Chính
vì theá, ñeå töï baûo veä mình tröôùc nhöõng troø löøa ñaûo taøi chính quoác teá caùc NHNo &
PTNT ngaïi môû roäng caùc loaïi hình saûn phaåm vaø dòch vuï thanh toaùn quoác teá vì chöa
coù nhieàu kinh nghieäm neân khoù phaân bieät ñaâu laø giao dòch thöïc vaø ñaâu laø giao dòch
löøa ñaûo.
− So vôùi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi luoân coù ñoäi nguõ luaät sö chuyeân nghieäp
(luaät söï ñoäc laäp hoaëc vaên phoøng luaät) ñeå tö vaán phaùp luaät cho ngaân haøng thì caùc
ngaân haøng Vieät Nam chöa coù söï tö vaán phaùp lyù quoác teá chuyeân nghieäp. Chính vì
vaäy, caùc ngaân haøng Vieät Nam noùi chung vaø NHNo & PTNTVN noùi rieâng coøn e
ngaïi trong vieäc môû roäng caùc loaïi hình saûn phaåm vaø dòch vuï nhaèm haïn cheá ruûi ro
veà taøi chính vaø phaùp lyù.
31
Nguyeân nhaân chuû quan
Ñeán nay, veà cô baûn NHNo & PTNTVN ñaõ xaây döïng ñöôïc moät heä thoáng
caùc cô cheá, chính saùch lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi hoái taïo khung
phaùp lyù ñaày ñuû cho caùc hoaït ñoäng naøy. Tuy vaäy, nhìn chung caùc vaên baûn ñaõ boäc
loä moät soá haïn cheá vaø chöa theo kòp tình hình thöïc teá cuûa hoaït ñoäng nghieäp vuï
phaùt sinh taïi caùc chi nhaùnh hoaëc khoâng phuø hôïp vôùi nhöõng vaên baûn môùi ban haønh
cuûa Nhaø nöôùc.
NHNo & PTNTVN ñaõ coù Ban Quan Heä Quoác Teá ñeå laøm coâng taùc ñoái
ngoaïi töø naêm 1992. Tuy nhieân, trong nhieàu naêm qua hoaït ñoäng Quan heä quoác teá
coøn ñôn ñieäu vaø thuï ñoäng. Ban quan heä quoác teá chöa ñaûm traùch ñöôïc vai troø laø
caàu noái NHNo & PTNTVN vôùi theá giôùi cuõng nhö chöa khai thaùc heát caùc lôïi ích
trong quan heä vôùi ngaân haøng ñaïi lyù. Hieän nay, NHNo & PTNTVN chæ môùi coù moät
vaên phoøng ñaïi dieän taïi Campuchia. Vì khoâng coù chi nhaùnh taïi nöôùc ngoaøi, hoaït
ñoäng phaûi thoâng qua caùc ngaân haøng ñaïi lyù neân caùc NHNo & PTNTVN raát bò ñoäng
trong caùc giao dòch vì khoâng coù nhieàu thoâng tin, maát nhieàu thôøi gian vaø gaây toán
keùm.
Söï quan taâm cuûa laõnh ñaïo ñeán maûng hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá chöa
ñuùng möùc. Nhieàu chi nhaùnh NHNo & PTNT taïi TP.HCM chöa coù phoøng thanh
toaùn quoác teá maø chæ coù boä phaän thanh toaùn quoác teá tröïc thuoäc phoøng Tín duïng.
Naêm 2007, trong soá 28 chi nhaùnh caáp 1 treân ñòa baøn TP.HCM chæ coù 10 chi nhaùnh
thaønh laäp phoøng nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá, tyû leä laø 35,71%.
Caùc chi nhaùnh NHNo & PTNTVN chöa ñöôïc chuù troïng nhieàu ñeán hoaït ñoäng
marketing cho caùc nghieäp vuï treân do thieáu nguoàn nhaân löïc coù chuyeân moân vaø am
hieåu nghieäp vuï.
32
2.2.3.2 Nhaân söï cuûa nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá taïi caùc chi nhaùnh coøn
thieáu vaø yeáu
Vaán ñeà nhaân söï luoân laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa taát caû moïi ngaønh ngheà
trong xaõ hoäi chöù khoâng rieâng ñoái vôùi ngaønh ngaân haøng. Ñoái vôùi NHNo & PTNT
treân ñòa baøn TP.HCM thì naêm 2008 soá chi nhaùnh ñöôïc thöïc hieän nghieäp vuï thanh
toaùn quoác teá taêng gaàn gaáp ñoâi töø 28 chi nhaùnh naêm 2007 leân 48 chi nhaùnh. Vaø
khi quy moâ hoaït ñoäng cuûa NHNo & PTNT lôùn leân seõ keùo theo nhu caàu veà nhaân
söï laøm nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá cuõng taêng theâm. Do vaäy, nhaân söï laø vaán ñeà
quan troïng caàn phaûi ñöôïc chuù troïng vì con ngöôøi chính laø neàn taûng cuûa söï phaùp
trieån laâu daøi.
Xeùt rieâng maûng hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng trong phuïc vuï xuaát nhaäp khaåu
thì nhaân söï chuyeân moân laø moät baøi toaùn khoù, nhaát laø ñoái vôùi caùc chi nhaùnh
NHNo & PTNT. Khaùc vôùi caùc nghieäp vuï ngaân haøng khaùc nhö keá toaùn hay tín
duïng, caùn boä laøm thanh toaùn quoác teá ngoaøi vieäc phaûi coù chuyeân moân veà ngaân
haøng coøn phaûi coù kieán thöùc vaø chuyeân moân veà nghieäp vuï ngoaïi thöông, kieán thöùc
veà thoâng leä vaø luaät phaùp quoác teá vaø coù voán ngoaïi ngöõ khaù. Chính vì vaäy maø tính
tôùi thôøi ñieåm 31/12/2008, trong toång soá 125 caùn boä laøm nghieäp vuï taïi 48 chi
nhaùnh caáp 1 ñöôïc pheùp hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi hoái thì chæ coù 70 caùn boä
chuyeân veà nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá, chieám tyû leä 56% trong khi 44% coøn laïi
laø caùn boä kieâm nhieäm. Vôùi tyû leä treân thì roõ raøng NHNo & PTNT treân ñòa baøn
TP.HCM ñang thieáu caùn boä laøm thanh toaùn quoác teá chuyeân traùch.
Nguyeân nhaân laø do hoaït ñoäng veà thanh toaùn quoác teá taïi caùc chi nhaùnh chöa
nhieàu ngoaøi ba chi nhaùnh lôùn nhö ñaõ trình baøy ôû treân vaø moät soá chi nhaùnh caáp 2
tröôùc ñaây cuûa chi nhaùnh Saøi Goøn tröôùc ñaây taùch ra thaønh chi nhaùnh caáp 1. Phaàn
lôùn caùc phoù giaùm ñoác phuï traùch maûng thanh toaùn quoác teá ñeàu coù nghieäp vuï chính
laø tín duïng hoaëc keá toaùn. Ngoaøi ra, NHNo & PTNT laø ngaân haøng ñöôïc Chính phuû
33
giao thöïc hieän moät soá chöông trình döï aùn mang tính chính trò cuûa ñaát nöôùc nhö :
cho vay döï aùn ñaùnh baét xa bôø. döï aùn mía ñöôøng. cho vay khaéc phuïc thieân tai…
neân ñaõ phaàn naøo chieám moät tyû troïng lôùn trong cô caáu tín duïng trong toaøn heä
thoáng.
Beân caïnh vieäc thieáu nguoàn nhaân löïc laøm nghieäp vuï thì ñoäi nguõ caùn boä laøm
thanh toaùn quoác teá hieän nay taïi caùc chi nhaùnh chöa coù nhieàu kinh nghieäm, trình
ñoä nghieäp vuï vaø ngoaïi ngöõ chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu vôùi xu theá hoäi nhaäp.
Nguyeân nhaân laø do moät soá caùn boä laøm thanh toaùn quoác teá ñöôïc ñieàu chuyeån coâng
taùc töø caùc nghieäp vuï khaùc nhö keá toaùn, tín duïng…neân khoâng ñöôïc ñaøo taïo baøi
baûn veàâ nghieäp vuï ngoaïi thöông. Khoâng nhöõng theá coù nhieàu tröôøng hôïp caùn boä sau
khi ñöôïc ñaøo taïo laøm nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá laïi bò chuyeån ñi laøm coâng taùc
khaùc. Theo thoáng keâ cuûa toâi thì trình ñoä nghieäp vuï vaø ngoaïi ngöõ cuûa caùc chi
nhaùnh treân ñòa baøn coù soá lieäu nhö sau:
(cid:131) Veà trình ñoä nghieäp vuï: coù 35/125 caùn boä toát nghieäp ñaïi hoïc ngoaïi thöông- tyû
leä 28%; soá caùn boä coøn laïi toát nghieäp ñaïi hoïc ngaân haøng hoaëc ñaïi hoïc khaùc-
tyû leä 72%. Hieän nay coù 10 caùn boä coù baèng thaïc syõ-tyû leä 8,0%.
(cid:131) Veà trình ñoä ngoaïi ngöõ: coù 47 caùn boä toát nghieäp ñaïi hoïc ngoaïi ngöõ chieám tyû
leä 37,60%; soá caùn boä coøn laïi ñaït trình ñoä C vaø B.
Hieän nay, haàu heát nhöõng caùn boä laøm nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá ñeàu ñöôïc
caùc chi nhaùnh cho ñi ñaøo taïo veà nghieäp vuï ngaén ngaøy do hoäi sôû hoaëc caùc tröôøng
ñaïi hoïc toå chöùc. Tuy nhieân, caùc lôùp treân chöa thöïc söï mang laïi hieäu quaû cao vì
coøn mang naëng tính lyù thuyeát vaø thöôøng chæ daønh cho nhöõng nhaân vieân môùi baét
ñaàu thöïc hieän nghieäp vuï. Moät soá ngaân haøng ñaïi lyù nöôùc ngoaøi cuõng môøi moät soá
chi nhaùnh NHNo & PTNT tham gia caùc cuoäc hoäi thaûo chuyeân ñeà nhöng hoï chæ
môøi nhöõng chi nhaùnh lôùn coù doanh soá thanh toaùn qua hoï cao.
34
2.2.3.3 Vieäc öùng duïng Coâng ngheä tin hoïc trong quaù trình hieän ñaïi hoaù
ngaân haøng coøn chaäm.
Chöông trình “Döï aùn hieän ñaïi hoaù heä thoáng thanh toaùn noäi boä vaø keá toaùn
khaùch haøng (IPCAS)” laø heä thoáng xöû lyù giao dòch tröïc tuyeán taäp trung vôùi nhöõng
öu ñieåm nhö: deã daøng quaûn lyù, giaùm saùt heä thoáng; deã daøng hoã trôï cho ngöôøi söû
duïng; coù nhieàu khaû naêng cung caáp caùc dòch vuï ngaân haøng môùi cho khaùch haøng;
ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu veà thoâng tin cho caùc caáp quaûn lyù vaø deã daøng baûo trì heä
thoáng. Tuy nhieân, taïi TP.Hoà Chí Minh töø thaùng 8/2003 ñeán 31/12/2007 chöông
trình IPCAS chæ ñöôïc trieån khai taïi 03 chi nhaùnh lôùn nhö Saøi Goøn, TP.Hoà Chí
Minh, Maïc Thò Böôûi cuøng caùc chi nhaùnh vaø phoøng giao dòch tröïc thuoäc. Ngoaøi ra,
coù moät soá chi nhaùnh ñöôïc taùch ra töø chi nhaùnh Saøi Goøn hay Maïc Thò Böôûi cuõng
ñöôïc thöïc hieän chöông trình naøy vôùi soá löôïng 5 chi nhaùnh. Chæ ñeán 31/12/2008
chöông trình IPCAS môùi ñöôïc trieån khai ñeán toaøn caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT
treân toaøn quoác. Nhö vaäy, vieäc trieån khai chaäm giai ñoaïn 1 cuûa chöông trình
IPCAS ñeán taát caû caùc chi nhaùnh ñaõ laøm haïn cheá vieäc trieån khai caùc nghieäp vuï
môùi cuõng nhö cô hoäi naâng cao chaát löôïng dòch vuï vaø caùc tieän ích phuïc vuï khaùch
haøng cuûa NHNo & PTNT. Vieäc chaäm trieån khai coâng ngheä môùi trong thôøi kyø hoäi
nhaäp kinh teá cuõng ñaõ phaàn naøo aûnh höôûng ñeán vieäc giaûm lôïi theá caïnh tranh cuûa
caùc NHNo & PTNT so vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi khaùc treân ñòa baøn TP.Hoà
Chí Minh trong caùc nghieäp vuï môùi nhö theû hoaëc dòch vuï home-banking... Ngoaøi
ra, caùc nhaân vieân cuûa caùc chi nhaùnh môùi ñöôïc trieån khai chöông trình IPCAS cuõng
caàn coù thôøi gian ñeå tieáp caän laøm quen ñeå töø ñoù laøm chuû coâng ngheä môùi. Ñieàu
naøy seõ aûnh höôûg ñeán vieäc phaùt trieån coâng ngheä cuûa chöông trình IPCAS giai ñoaïn
2.
35
2.2.3.4 Giöõa caùc boä phaän nghieäp vuï chöa coù söï phoái hôïp vaø hoã trôï
nhaèm giuùp ñôõ caùc doanh nghieäp trong hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá
Theo Quyeát ñònh soá 1998/NHNo&PTNT-QHQT ngaøy 15/12/2005 cuûa Toång
giaùm ñoác NHNo&PTNTVN quy ñònh veà quy trình nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá
thì taát caû caùc giao dòch lieân quan ñeán môû L/C, chieát khaáu boä chöùng töø haøng xuaát
ñeàu phaûi coù söï thaåm ñònh vaø pheâ duyeät cuûa phoøng Tín duïng. Trong khi ñoù theo
moâ hình phoøng Kinh doanh Ngoaïi hoái ñöôïc neâu trong Quyeát ñònh
1377/QÑ/HÑQT-TCCB ngaøy 24/12/2007 (quyeát ñònh naøy thay theá cho Quyeát ñònh
454/QÑ/HÑQT-TCCB ngaøy 24/12/2004) thì phoøng Kinh doanh ngoaïi hoái coøn coù
theâm chöùc naêng “cho vay” caùc giao dòch lieân quan ñeán ngoaïi hoái. Nhö vaäy, theo
nhöõng quy ñònh cuûa hai vaên baûn treân thì traùch nhieäm cho vay cuûa phoøng Kinh
doanh Ngoaïi hoái bò truøng laép vaø cuøng moät dòch vuï lieân quan ñeán ngoaïi hoái nhöng
do hai phoøng cuøng thöïc hieän vôùi traùch nhieäm khaùc nhau. Neáu caùc chi nhaùnh
NHNo & PTNT tuaân thuû ñuùng caùc quy ñònh treân seõ laøm gia taêng nhöõng thuû tuïc
haønh chính vôùi khaùch haøng, coøn ñoái vôùi ngaân haøng thì coù söï choàng cheùo veà traùch
nhieäm cuûa caùn boä tham gia giao dòch.
Tuy nhieân, hieän nay taïi caùc chi nhaùnh vaãn thöïc hieän theo moâ hình chia caùc
maûng nghieäp vuï cho caùc phoøng chuyeân moân lieân quan. Caùch phaân chia naøy vaãn
chöa thöïc söï hôïp lyù vì ñaõ voâ hình chung laøm taêng thôøi gian xöû lyù hoà sô. Laáy
phöông thöùc thanh toaùn L/C nhaäp khaåu laøm ví duï, quy trình môû vaø thanh toaùn L/C
phaûi qua caùc böôùc:
- Böôùc 1: Phoøng Kinh doanh Ngoaïi hoái tieáp nhaän hoà sô môû L/C cuûa khaùch. Sau
ñoù, giao dòch vieân tieán haønh vieäc kieåm tra tính phaùp lyù cuûa hoà sô, noäi dung
yeâu caàu môû L/C vaø thaåm ñònh caùc ñieàu khoaûn, ñieàu kieän cuûa L/C. Treân cô sôû
ñoù ñeà xuaát tyû leä kyù quyõ vaø chuyeån hoà sô sang phoøng Tín duïng.
36
- Böôùc 2: Phoøng Tín duïng caên cöù hoà sô xin môû L/C vaø yù kieán ñeà xuaát cuûa
phoøng Kinh doanh Ngoaïi hoái seõ thaåm ñònh laïi phöông aùn nhaäp khaåu, khaû
naêng nguoàn voán thanh toaùn cuûa khaùch haøng, kieåm tra haïn möùc tín duïng vaø ñeà
nghò möùc kyù quyõ. Theo quy ñònh hieän nay, phaàn trò giaù L/C coøn laïi sau khi tröø
ñi möùc kyù quyõ ban ñaàu seõ ñöôïc tính vaøo haïn möùc tín duïng cuûa khaùch haøng.
- Böôùc 3: Caên cöù noäi dung thaåm ñònh vaø caùc yù kieán ñeà xuaát cuûa Phoøng Kinh
doanh Ngoaïi hoái, phoøng Tín duïng, Giaùm ñoác chi nhaùnh kyù duyeät hoà sô môû
L/C vaø caùc chöùng töø keøm theo. Sau ñoù hoà sô ñöôïc chuyeån cho phoøng Kinh
doanh Ngoaïi hoái ñeå thöïc hieän caùc böôùc tieáp theo.
- Böôùc 4: Phoøng Kinh doanh Ngoaïi hoái seõ tieán haønh môû L/C.
- Böôùc 5: Phoøng Kinh doanh Ngoaïi hoái tieáp nhaän chöùng do ngaân haøng nöôùc
ngoaøi xuaát trình vaø tieán haønh kieåm tra boä töø vaø thoâng baùo cho khaùch haøng.
- Böôùc 6: Phoøng Kinh doanh Ngoaïi hoái ñoøi tieàn khaùch haøng nhaäp khaåu (khi
chöùng töø phuø hôïp) hoaëc thöïc hieän caùc thuû tuïc theo qui ñònh khi chöùng töø coù
sai soùt.
- Böôùc 7: Khaùch haøng traû tieàn thanh toaùn ñeå laáy chöùng töø (khaùch haøng söû duïng
voán töï coù) hoaëc phoøng Tín duïng thöïc hieän giaûi ngaân tieàn vay (neáu khaùch coù
nhu caàu vay thanh toaùn LC).
- Böôùc 8: Phoøng Kinh doanh Ngoaïi hoái traû tieàn cho ngaân haøng ñoøi tieàn.
Nhö vaäy, vôùi quy trình treân hoà sô cuûa khaùch haøng phaûi qua hai khaâu kieåm tra
vaø thaåm ñònh. Tuy nhieân, caùn boä Phoøng Kinh doanh Ngoaïi hoái chæ kieåm tra vaø
thaåm ñònh nhöõng noäi dung leân quan ñeán nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá. Do ñoù, khi
chuyeån tieáp hoà sô qua phoøng Tín duïng seõ xaûy ra moät soá tình huoáng nhö:
- Hoà sô lieân quan ñeán Tín duïng khoâng ñaày ñuû hoaëc hoà sô tín duïng khoâng ñöôïc
laäp ñuùng quy ñònh. Chính vì vaäy, khaùch haøng seõ maát thôøi gian ñi laïi hoaøn taát
hoà sô ñoàng thôøi thôøi gian xöû lyù hoà sô cuõng keùo daøi ra.
37
- Khaùch haøng taïi thôøi ñieåm ñöa hoà sô ra ngaân haøng khoâng coøn ñuû haïn möùc ñeå
môû L/C. Khi ñoù, khaùch haøng vaø caùn boä phoøng Tín duïng seõ phaûi gaëp nhau ñeå
coù phöông aùn giaûi quyeát.
- Phöông aùn kinh doanh khaùch haøng laäp ra khoâng hieäu quaû, möùc ñoä ruûi ro cao
khi ngaân haøng ñöùng ra taøi trôï. Vì theá, hoà sô cuûa khaùch haøng coù theå bò töø choái
hoaëc caùn boä tín duïng seõ ñeà xuaát caùc bieän phaùp ñaûm baûo khaùc.
Noùi toùm laïi, nhìn toång theå caùc khaâu trong xöû lyù hoà sô maëc duø chaët cheõ
nhöng laïi mang tính ñoäc laäp vaø laøm taêng thôøi gian luaân chuyeån hoà sô. Ñieàu naøy
deã daãn ñeán vieäc maát khaùch haøng trong moâi tröôøng caïnh tranh quyeát lieät giöõa caùc
ngaân haøng coå phaàn, ngaân haøng lieân doanh hay ngaân haøng nöôùc ngoaøi voán coù lôïi
theá veà thuû tuïc linh hoaït vaø deã daøng.
Moät haïn cheá nöõa laø moâ hình naøy phaàn naøo ñaõ laøm haïn cheá söï phaùt trieån saûn
phaåm dòch vuï môùi. Ñoù laø do caùc phoøng nghieäp vuï taùc nghieäp ñoäc laäp, caùn boä caùc
phoøng chæ hieåu bieát saâu veà nghieäp vuï cuûa mình neân khaû naêng phoái hôïp ñeå nghieân
cöùu vaø thieát keá saûn phaåm chuyeân bieät theo töøng nhoùm khaùch haøng chöa coù. Do söï
phaân chia veà maûng nghieäp vuï taùc nghieäp trong cuøng moät giao dòch ñaõ khoâng taïo
neân söï gaén keát trong thaåm ñònh vaø ñaùnh giaù hoà sô vì moãi caùn boä ñeàu ñöùng rieâng
leû treân quan ñieåm nghieäp vuï cuûa mình maø xem xeùt chöù khoâng coù caùi nhìn toång
theå. Caùc caùn boä nghieäp vuï ñeàu taùc nghieäp ñoäc laäp theo traùch nhieäm ñöôïc phaân
coâng neân vieäc xöû lyù caùc giao dòch coøn cöùng nhaéc vaø khoâng linh ñoäng.
Ngoaøi ra, ñoái vôùi hình thöùc taøi trôï tröôùc xuaát khaåu hieän nay quy trình coøn
mang tính moät chieàu: chæ coù yù kieán trình duyeät cuûa caùn boä tín duïng vaø Giaùm ñoác
chi nhaùnh. Do ñoù, neáu caùn boä tín duïng khoâng coù kieán thöùc ngoaïi thöông vaø khaû
naêng ngoaïi ngöõ cuõng nhö neáu khoâng coù söï tham gia tö vaán cuûa phoøng thanh toaùn
quoác teá ñeå ñöa ra caùc bieän phaùp ñaûm baûo thì deã daãn ñeán caùc ruûi ro nhö:
(cid:131) Moät giao dòch ñöôïc taøi trôï nhieàu laàn.
38
(cid:131) Khaùch haøng nguïy taïo hôïp ñoàng ngoaïi thöông ñeå chieám duïng voán cuûa ngaân
haøng.
(cid:131) Khaû naêng thu hoài voán thaáp do ruûi ro bieán ñoäng giaù caû cuûa maët haøng xuaát khaåu
treân thò tröôøng, ruûi ro veà thò tröôøng xuaát khaåu, ruûi ro töø khaùch haøng nhaäp
Ñaùnh giaù veà vieäc thöïc hieän nghieäp vuï taïi phoøng Thanh toaùn Quoác teá:
khaåu.
Hieän nay, haàu heát caùc chi nhaùnh ñeàu thöïc hieän phaân coâng caùn boä thanh toaùn
quoác teá phuï traùch theo khaùch haøng. Ñieàu naøy coù nghóa laø moät caùn boä thöïc hieän
ñaày ñuû moïi nghieäp vuï töø mua baùn ngoaïi teä, thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu vaø chieát
khaáu boä chöùng töø tuyø theo yeâu caàu cuûa ñôn vò mình phuï traùch. Caùch phaân chia
naøy hieän nay phuø hôïp vôùi nhöõng chi nhaùnh coù quy moâ phoøng Kinh doanh Ngoaïi
hoái nhoû töø 2 ñeán 5 caùn boä vaø hoaït ñoäng thanh toaùn quoác khoâng nhieàu. Tuy nhieân,
caùn boä nghieäp vuï bieát nhieàu nghieäp vuï nhöng laïi khoâng chuyeân saâu veà moät maûng
naøo. Beân caïnh ñoù, loaïi hình thanh toaùn cuûa caùc khaùch haøng khoâng ña daïng cuõng
nhö thöôøng theo moät quy cuõ neân seõ laøm cho caùn boä nghieäp vuï thöïc hieän theo thoùi
quen vaø khoâng coù söï nghieân cöùu vaø saùng taïo trong coâng vieäc.
39
KKEEÁÁTT LLUUAAÄÄNN CCHHÖÖÔÔNNGG 22
Sau 15 naêm hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi hoái, ñeáùn nay caùc chi nhaùnh NHNo
& PTNT taïi TP.Hoà Chí Minh cuõng ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu ñaùng keå. Doanh soá
cuûa caùc hoaït ñoäng phuïc vuï xuaát nhaäp khaåu taêng tröôûng qua caùc naêm, uy tín vaø
chaát löôïng phuïc vuï cuûa nhöõng nghieäp vuï treân cuõng daàn ñöôïc khaùch haøng vaø caùc
ñoàng nghieäp trong vaø nöôùc ngoaøi coâng nhaän. Maëc duø NHNo & PTNT cuõng coøn
nhöõng maët haïn cheá vì nhöõng lyù do khaùch quan vaø chuû quan nhöng vaãn quyeát taâm
vöôn leân trôû thaønh moät trong nhöõng ngaân haøng hieän ñaïi toaøn dieän taïi Vieät Nam
baèng vieäc hieän ñaïi hoaù heä thoáng thanh toaùn cuûa mình. Vôùi chöông trình IPCAS,
NHNo & PTNT Vieät Nam ñaõ höôùng ñeán muïc tieâu cuûa moâ hình giao dòch moät cöûa
vôùi traùch nhieäm cuûa caùc boä phaän roõ raøng vaø toaøn dieän.
Nhöõng coá gaéng vaø nhöõng quyeát taâm treân ñaõ ñöôïc minh chöùng qua cuoäc
keát quaû ñieàu tra yù kieán ngöôøi tieâu duøng veà NHTM treân ñòa baøn TP.Hoà Chí Minh
vaø caùc dòch vuï ñöôïc haøi loøng nhaát trong naêm 2007 vaø quyù I/2008 cuûa baùo Saøi Goøn
Tieáp Thò. Theo keát quaû ñieàu tra naøy thì NHNo & PTNTVN xeáp thöù tö trong top
10 NHTM ñöôïc giao dòch nhieàu nhaát, thöù tö trong top 5 veà dòch vuï taøi trôï thöông
maïi quoác teá sau Ngaân haøng Ngoaïi thöông, AÙ Chaâu vaø Eximbank.
Nhö vaäy, söï ñaùnh giaù khaùch quan cuûa ngöôøi tieâu duøng qua cuoäc ñieàu tra
treân ñaõ phaàn naøo khích leä cho caùc NHNo & PTNT taïi TP.Hoà Chí Minh trong quaù
trình phaán ñaáu vöôn leân hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Ngoaøi ra, ñaây cuõng laø ñoäng löïc
giuùp caùc NHNo & PTNT ngaøy caøng naâng cao chaát löôïng caùc hoaït ñoäng hieän coù;
ñoàng thôøi tieáp tuïc nghieân cöùu ñeå ña daïng hoaù caùc saûn phaåm vaø dòch vuï cuûa mình.
40
CHÖÔNG 3
MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN HOAÏT ÑOÄNG THANH
TOAÙN QUOÁC TEÁ CUÛA CAÙC CN NHNo & PTNT TAÏI TP.HCM
3.1 Phöông höôùng phaùt trieån hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa NHNo
& PTNTVN trong thôøi gian tôùi.
Toaøn caàu hoaù laø moät taát yeáu lòch söû khaùch quan taùc ñoäng ñeán moïi lónh vöïc
cuûa ñôøi soáng kinh teá, vaên hoaù, xaõ hoäi treân theá giôùi. Noù taïo cô hoäi phaùt trieån cho
caùc nöôùc nhöng cuõng mang laïi nhieàu thaùch thöùc ñoái vôùi taát caû caùc quoác gia, daân
toäc. Trong moät xu theá maø tính phuï thuoäc laãn nhau giöõa caùc quoác gia ngaøy caøng
taêng thì khoâng moät quoác gia naøo coù theå phaùt trieån ñöôïc neáu khoâng coù moái lieân heä
beân ngoaøi. Nhaän thöùc roõ ñöôïc vaán ñeà treân ngaønh ngaân haøng ñaõ ñeà ra muïc tieâu
phaùt trieån caùc toå chöùc tín duïng (TCTD) ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng chieán löôïc
ñeán naêm 2020 trong ñeà aùn phaùt trieån ngaønh Ngaân haøng Vieät Nam ñaõ ñöôïc Thuû
töôùng Chính phuû pheâ duyeät theo Quyeát ñònh soá 112/2006/QÑ-TTg ngaøy
24/05/2006 coù neâu muïc tieâu phaùt trieån kinh teá cuï theå nhö sau:
“Caûi caùch caên baûn, trieät ñeå vaø phaùt trieån toaøn dieän heä thoáng caùc TCTD theo
höôùng hieän ñaïi, hoaït ñoäng ña naêng ñeå ñaït trình ñoä phaùt trieån trung bình tieân tieán
trong khu vöïc Asean vôùi caáu truùc ña daïng veà sôû höõu, veà loaïi hình TCTD, coù quy
moâ hoaït ñoäng lôùn hôn, taøi chính laønh maïnh, ñoàng thôøi taïo neàn taûng ñeán sau naêm
2020 xaây döïng ñöôïc TCTD hieän ñaïi, ñaït trình ñoä tieân tieán trong khu vöïc Chaâu AÙ,
ñaùp öùng ñaày ñuû caùc chuaån möïc quoác teá veà hoaït ñoäng ngaân haøng, coù khaû naêng
caïnh tranh vôùi caùc ngaân haøng trong khu vöïc vaø treân theá giôùi”.
Ñoái vôùi NHNo & PTNTVN cuõng coù muïc tieâu rieâng cuûa mình ñeán naêm 2010
phaûi thöïc hieän ñöôïc vieäc “môû roäng hoaït ñoäng moät caùch vöõng chaéc, an toaøn, beàn
vöõng veà taøi chính; aùp duïng coâng ngheä thoâng tin hieän ñaïi, cung caáp caùc dòch vuï vaø
41
tieän ích thuaän lôïi, thoâng thoaùng ñeán moïi loaïi hình doanh nghieäp vaø cö daân ôû
thaønh phoá, thò xaõ, tuï ñieåm kinh teá noâng thoân; naâng cao vaø duy trì khaû naêng sinh
lôøi, phaùt trieån vaø boài döôõng nguoàn nhaân löïc ñeå coù söùc caïnh tranh vaø thích öùng
nhanh choùng trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá”. Rieâng vôùi maûng kinh
doanh ngoaïi teä thì muïc tieâu ñeán naêm 2010 seõ “trieån khai ñaày ñuû caùc nghieäp vuï
kinh doanh ngoaïi teä, taêng tröôûng nhanh huy ñoäng vaø coù khoái löôïng voán ngoaïi teä
maïnh ñuû lôùn ñaùp öùng nhu caàu kinh doanh; taêng nhanh thò phaàn chi traû kieàu hoái;
môû roäng thanh toaùn bieân maäu dòch ôû taát caû caùc tænh coù bieân giôùi vôùi Trung Quoác,
Laøo vaø Campuchia; taêng nhanh thanh toaùn quoác teá vaø doanh soá mua baùn ngoaïi
teä”. Vôùi nhöõng muïc tieâu ñaõ xaùc ñònh nhö treân, naêm 2006 NHNo & PTNTVN ñaõ
ñeà ra caùc chæ tieâu kinh doanh cho caùc NHNo & PTNT taïi 5 thaønh phoá loaïi I giai
ñoaïn 2006-2010 nhö sau:
Baûng 3.1: Caùc chæ tieâu kinh doanh chuû yeáu cuûa caùc NHNo & PTNTVN
taïi 5 thaønh phoá loaïi I giai ñoaïn 2006-2010
Ñôn vò: tyû ñoàng
Chæ tieâu
Toång soá Haø Noäi TP.HCM Ñaø Naüng Haûi Phoøng Caàn Thô
Toång nguoàn voán
200.890
104.540
7.300
5.120
4.000
79.930
Toång dö nôï
102.190
39.970
6.400
3.880
3.130
48.810
Nôï xaáu
< 4
< 3
< 3
< 2
< 3
Cheânh leäch laõi suaát (%)
0,3
0,42
0,4
0,35-0,4 0,35 - 0,4
Thu ngoaøi tín duïng
12-25
20
18
15
25
Thò phaàn (%)
-Nguoàn voán
24-25
25 – 30
18-20
28
25
- Dö nôï
18-20
25-28
20-22
10
20
(Nguoàn : Thoâng baùo pheâ duyeät ñeà aùn phaùt trieån kinh doanh cuûa NHNo & PTNTVN
treân ñòa baøn thaønh phoá loaïi I soá 3176/NHNo&PTNT-NCCL ngaøy
06/09/2006 cuûa Toång giaùm ñoác NHNo & PTNTVN).
42
Nhö vaäy, töø nhöõng phaân tích thöïc traïng kinh doanh taïi chi nhaùnh NHNo &
PTNT taïi TP.Hoà Chí Minh ôû chöông 2 vaø vôùi ñònh höôùng chung cuûa NHNo &
PTNTVN cho thaáy vieäc khaéc phuïc caùc toàn taïi hieän coù ñoàng thôøi tìm ra höôùng ñi
môùi ñeå phaùt trieån caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT
treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh laø taát yeáu.
3.2 Moät soá giaûi phaùp hoaøn thieän hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá taïi caùc
chi nhaùnh NHNo & PTNT TP.Hoà Chí Minh
3.2.1 Giaûi phaùp lieân keát nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá giöõa caùc chi
nhaùnh treân ñòa baøn TP.Hoà Chí Minh nhaèm naâng cao chaát löôïng dòch vuï vaø
laøm ña daïng hoaù saûn phaåm thanh toaùn quoác teá.
Xuaát phaùt töø thöïc tieãn:
- Thò phaàn veà hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa caùc chi nhaùnh NHNo &
PTNT treân ñòa baøn TP.Hoà Chí Minh coøn khieâm toán.
- Hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá cuûa toaøn khu vöïc chuû yeáu taäp trung vaøo moät
soá chi nhaùnh nhö: Saøi Goøn, TP.Hoà Chí Minh, Maïc Thò Böôûi, Phuù Nhuaän,
Quaän 1 (tröôùc ñaây laø caùc chi nhaùnh caáp 2 cuûa CN Saøi Goøn).
- Ñeán ngaøy 31/12/2008 chöông trình IPCAS giai ñoaïn 1 ñöôïc trieån khai ñeán
toaøn boä caùc chi nhaùnh trong heä thoáng NHNo & PTNTVN. Ñaây laø heä thoáng
giao dòch höôùng ñeán khaùch haøng. Khaùch haøng trong heä thoáng IPCAS ñöôïc
quaûn lyù duy nhaát vaø khaùch haøng trong heä thoáng laø moïi chuû theå lieân quan
ñeán ngaân haøng nhö: khaùch haøng giao dòch, caùc ngaân haøng khaùc vaø caùc chi
nhaùnh trong NHNo & PTNTVN.
Vôùi nhöõng ñaëc tính cuûa heä thoáng IPCAS ñaõ taïo tieàn ñeà cho giaûi phaùp höôùng
ñeán söï phoái hôïp vaø hoã trôï laãn nhau giöõa caùc chi nhaùnh trong vieäc phuïc vuï khaùch
haøng. Ñeå thöïc hieän ñöôïc nhoùm giaûi phaùp naøy caùc chi nhaùnh caàn phaûi :
43
- Nhaäp thoâng tin ban ñaàu cuûa khaùch haøng vaøo heä thoáng phaûi chính xaùc vaø
ñaày ñuû theo töøng loaïi hình khaùch haøng (coâng ty, toå chöùc taøi chính, caù nhaân…) bao
goàm chöõ kyù vaø aûnh cuûa khaùch haøng…Vì maõ soá khaùch haøng laø duy nhaát treân toaøn
heä thoáng neân nhöõng thay ñoåi lieân quan ñeán lòch söû khaùch haøng phaûi ñöôïc caùc chi
nhaùnh maø khaùch haøng ñeán thöïc hieän giao dòch caäp nhaäp ñaày ñuû, traùnh tình traïng
moät khaùch haøng coù nhieàu maõ.
- Hieän nay, trình ñoä veà thanh toaùn quoác teá giöõa caùc chi nhaùnh khoâng ñoàng
ñeàu, nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá taïi ña soá caùc chi nhaùnh coøn yeáu. Maët khaùc, caùc
doanh nghieäp thöôøng choïn giao dòch taïi ngaân haøng gaàn nôi ñaët truï sôû neân caùc
ngaân haøng tieáp caän ban ñaàu vôùi khaùch haøng thöôøng yeâu caàu ñaày ñuû hoà sô phaùp lyù
cuõng nhö vieäc quaûn lyù taøi saûn theá chaáp ñeå ñaûm baûo tieàn vay cuûa khaùch haøng. Do
vaäy, trong quaù trình phuïc vuï khaùch haøng neáu caùc chi nhaùnh khoâng coù ñaày ñuû taát
caû caùc nghieäp vuï ngaân haøng hoaëc yeáu veà moät nghieäp vuï naøo ñoù, ñaëc bieät laø veà
thanh toaùn quoác teá thì khaùch haøng seõ deã daøng bò caùc ngaân haøng khaùc treân cuøng
ñòa baøn loâi keùo. Chính vì vaäy, nhaèm muïc tieâu duy trì vaø thu huùt theâm khaùch haøng
thöïc hieän giao dòch taïi NHNo & PTNT caùc chi nhaùnh caàn xaây döïng laïi chính saùch
khaùch haøng treân cô sôû lieân keát, lieân thoâng giöõa caùc chi nhaùnh treân nguyeân taéc
bình ñaúng, ñoàng thuaän vaø cuøng coù lôïi. Muïc tieâu cuûa chính saùch naøy laø: moät khaùch
haøng coù theå thöïc hieän moïi giao dòch veà thanh toaùn quoác teá taïi baát cöù chi nhaùnh
NHNo & PTNT vôùi chaát löôïng dòch vuï toát. Qui trình thöïc hieän cuûa giaûi phaùp nhö
sau:
(cid:131) Böôùc 1: NHNo & PTNT chi nhaùnh A seõ laø chi nhaùnh quaûn lyù khaùch haøng
vaø laøm ñaàu moái giaûi quyeát caùc vaán ñeà phaùt sinh giöõa NHNo & PTNT vôùi
khaùch haøng. Khaùch haøng coù theå trình hoà sô thanh toaùn tröïc tieáp taïi chi
nhaùnh A (sau ñoù chi nhaùnh A seõ chuyeån tieáp cho chi nhaùnh B – laø chi
nhaùnh lieân keát vôùi mình) hoaëc taïi chi nhaùnh B.
44
(cid:131) Böôùc 2: Chi nhaùnh B (laø moät trong nhöõng chi nhaùnh coù kinh nghieäm veà
thanh toaùn quoác teá) seõ phoái hôïp vôùi NHNo & PTNT chi nhaùnh A höôùng
daãn khaùch haøng thuû tuïc veà thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu; tieáp nhaän chöùng töø
(töø chi nhaùnh A hoaëc töø khaùch haøng) vaø thöïc hieän caùc nghieäp vuï thanh toaùn
quoác teá theo ñuùng qui trình.
(cid:131) Böôùc 3: Khi khaùch haøng coù nhu caàu veà taøi trôï xuaát khaåu hoaëc vay thanh
toaùn nhaäp khaåu thì chi nhaùnh A caên cöù vaøo thoâng baùo vaø yù kieán cuûa chi
nhaùnh B seõ thöïc hieän taøi trôï hoaëc cho vay theo qui ñònh.
Ñoái vôùi haøng xuaát khaåu, sau khi chi nhaùnh B nhaän ñöôïc tieàn thanh toaùn töø
ngaân haøng nöôùc ngoaøi seõ chuyeån soá tieàn naøy veà cho Chi nhaùnh A ñeå hoaøn
traû tieàn chieát khaáu boä chöùng töø hay tieàn taøi trôï xuaát khaåu, soá tieàn coøn laïi seõ
ñöôïc baùo coù vaøo taøi khoaûn khaùch haøng.
Hàng hoá
Phí dòch vuï seõ ñöôïc chia seû cho caùc beân tham gia.
Người nhập khẩu nước ngoài
Người xuất khẩu Việt Nam (khách hàng CN A)
( 6 )
( 7 )
(2) Hợp đồng (1)
Tài trợ XK hay chiết khấu chứng từ
T r ả t i ề n
C h ứ n g t ừ
t h a n h t o á n x u ấ t k h ẩ u
T h ự c h i ệ n n g h i ệ p v ụ
Gởi ctừ đi đòi tiền
Chuyển tiền
Ngân hàng nước
NHNo & PTNT
NHNo & PTNT
(3) (4)
ngoài
Chi nhánh A
Chi nhánh B
(8) Trả tiền
để trả nợ vay (9)
(5)
Sơ ñoà 3.1: Qui trình thöïc hieän lieân kết nghieäp vuï thanh toaùn xuaát khaåu
Hàng hoá
45
Người xuất khẩu nước ngoài
Người nhập khẩu Việt Nam (khách hàng CN A)
Trả nợ vay
( 3 )
( 7 )
(2) Hợp đồng (1)
đ ò i t i ề n
T r ả t i ề n
G ở i c h ứ n g t ừ
t h a n h t o á n n h ậ p k h ẩ u
T h ự c h i ệ n n g h i ệ p v ụ
Trả tiền
Ngân hàng nước
NHNo & PTNT
NHNo & PTNT
(8) (5)
ngoài
Chi nhánh A
Chi nhánh B
(4) Chứng từ
Cho vay thanh toán NK (5)
(6)
Sơ ñoà 3.2: Qui trình thöïc hieän lieân kết nghieäp vuï thanh toaùn nhaäp khaåu
Vôùi giaûi phaùp naøy, moät maët caùc chi nhaùnh hieän coøn yeáu veà nghieäp vuï
thanh toaùn quoác teá seõ coù theå ñaùp öùng ñöôïc moïi yeâu caàu veà thanh toaùn quoác teá
cuûa khaùch haøng; maët khaùc hoï coøn coù cô hoäi ñeå hoïc kinh nghieäm nghieäp vuï töø caùc
chi nhaùnh khaùc töø ñoù tieán ñeán taùc nghieäp ñoäc laäp trong tương lai. Ñoái vôùi caùc chi
nhaùnh lieân keát, thöù nhaát hoï seõ coù theâm nguoàn thu töø phí dòch vuï ñöôïc chia seû, thöù
hai caùc chi nhaùnh seõ coù nhieàu cô hoäi ña daïng hoaù nghieäp vuï theo yeâu caàu cuûa
nhieàu khaùch haøng töø ñoù coù ñònh höôùng phaùt trieån hoaït ñoäng thanh toaùn quoác ña
daïng vôùi chaát löôïng dòch vuï cao.
3.2.2 Giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng nhaân söï thanh toaùn quoác teá
- Ñoái vôùi caùn boä laõnh ñaïo phuï traùch tröïc tieáp maûng nghieäp vuï thanh toaùn
quoác teá
Laõnh ñaïo taïi chi nhaùnh phaûi ñi tieân phong trong vieäc boå sung kieán thöùc veà
ngoaïi thöông cuõng nhö naâng cao veà trình ñoä ngoaïi ngöõ.
46
Caùc chi nhaùnh cuõng caàn coù keá hoaïch löïa choïn vaø quy hoaïch caùn boä laõnh
ñaïo coù naêng löïc, coù trình ñoä ngoaïi ngöõ vaø kieán thöùc veà kinh teá quoác teá noùi chung
vaø kinh doanh ngoaïi hoái noùi rieâng ñeå coù theå thích öùng vôùi xu theá toaøn caàu hoaù
nhö hieän nay. Traùnh tình traïng quy hoaïch caùn boä thieân vò theo caûm tính.
- Ñoái vôùi nhaân vieân giao dòch tröïc tieáp
Tieâu chuaån ngaøy nay ñöôïc ñaët ra vôùi caùc caùn boä ngaân haøng ngoaøi trình ñoä
chuyeân moân, ngoaïi ngöõ coøn phaûi traùch nhieäm vaø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp. Do vaäy,
vieäc ñaøo taïo phaûi mang tính toaøn dieän.
- Caùc chi nhaùnh caàn phaûi xaây döïng cho mình vaên hoaù doanh nghieäp
höôùng ñeán söï chuyeân nghieäp vaø vaên minh coâng nghieäp. Caùn boä laõnh ñaïo caùc chi
nhaùnh caàn phaûi quan taâm hôn ñeán vaán ñeà giaùo duïc ñaïo ñöùc ngheà nghieäp cho nhaân
vieân.
Caùc chi nhaùnh caàn thöôøng xuyeân toå chöùc caùc lôùp töï ñaøo taïo hoaëc gôûi caùn
boä tham gia caùc lôùp chuyeân ñeà nghieäp vuï lieân quan ñeán thanh toaùn quoác teá taïi
caùc tröôøng ñaïi hoïc hoaëc Trung taâm ñaøo taïo cuûa NHNo & PTNT khu vöïc mieàn
Nam toå chöùc. Caùc chi nhaùnh neân ñöa ra caùc tieâu chuaån cuï theå ñoái vôùi caùn boä
nghieäp vuï nhö trình ñoä chuyeân moân, trình ñoä ngoaïi ngöõ vaø tin hoïc ñeå coù keá
hoaïch ñaøo taïo phuø hôïp, traùnh tröôøng hôïp ñaøo taïo traøn lan nhöng khoâng ñaùp öùng
nhu caàu coâng vieäc gaây laõng phí. ÔÛ ñaây, toâi chuù troïng ñeán vaán ñeà töï ñaøo taïo vì
mang tính thöïc teá neân coù hieäu quaû cao. Tuy nhieân, khoâng phaûi chi nhaùnh naøo
cuõng thöïc hieän ñöôïc do trình ñoä nghieäp vuï vaø kinh nghieäm thöïc teá cuûa caùn boä
nghieäp vuï taïi caùc chi nhaùnh khoâng ñoàng ñeàu. Do vaäy, caùc chi nhaùnh neân toå chöùc
ñònh kyø theo quyù hoaëc hoaëc moät naêm hai laàn caùc buoåi taäp huaán trao ñoåi kinh
nghieäm chuyeân moân. Vôùi nhöõng chi nhaùnh nghieäp vuï coøn yeáu vaø chöa ña daïng
coù theå lieân keát môøi caùn boä nghieäp vuï gioûi töø chi nhaùnh khaùc ñeán taäp huaán. Caùch
thöùc laøm vieäc naøy seõ gaén keát moïi ngöôøi vôùi nhau cuøng chia seû traùch nhieäm cuõng
47
nhö kinh nghieäm laøm vieäc. Vôùi giaûi phaùp naøy thì duø coù söï thay ñoåi nhaân söï trong
phoøng thì caùc nhaân vieân môùi cuõng naém baét kòp coâng vieäc cuûa mình ñoàng thôøi ñaây
cuõng laø moät trong nhöõng bieän phaùp phong ngöøa ruûi ro veà taùc nghieäp. Ngoaøi ra, khi
caùc chi nhaùnh ñöôïc keát noái tröïc tieáp vaøo maïng noäi boä, nhaân vieân chi nhaùnh coù
theå töï nghieân cöùu, hoïc taäp tröïc tieáp treân caùc phaàn meàm ñaøo taïo cuûa trung taâm
ñaøo taïo.
Caùc chi nhaùnh neân xaây döïng quy trình tuyeån duïng caùn boä coù naêng löïc ñaûm
baûo yeâu caàu coâng vieäc taïo nguoàn löïc keá thöøa cho chi nhaùnh. Caùc chi nhaùnh cuõng
neân maïnh daïn ñeà baït caùn boä treû coù trình ñoä ngoaïi ngöõ vaø chuyeân moân nghieäp vuï.
Thöôøng xuyeân ñaøo taïo laïi caùn boä vaø thöïc hieän vieäc saép xeáp laïi caùn boä vaøo nhöõng
vò trí phuø hôïp – ñuùng ngöôøi, ñuùng vieäc. Coù theå thöïc hieän giaûi phaùp treân baèêng
caùch thöôøng xuyeân toå chöùc caùc ñôït kieåm tra saùt haïch chuyeân moân vaø ngoaïi ngöõ .
Caùc giao dòch vieân NHNo & PTNT nhaát laø giao dòch vieân treû môùi vaøo ngheà
neân ñöôïc laøm vieäc luaân phieân giöõa caùc phoøng nghieäp vuï lieân quan nhö Keá toaùn,
Tín duïng.. trong khoaûng 6-12 thaùng. Ñaây laø caùch hoï naém ñöôïc caën keõ hoaït ñoäng
cuûa ngaân haøng, nguy cô, tieàm naêng ôû moãi phoøng ban vaø moãi saûn phaåm chi nhaùnh
ñang cung caáp treân thò tröôøng. Khi hieåu ñöôïc coâng vieäc ôû moãi phoøng ban thì vieäc
hôïp taùc giöõa caùc phoøng nghieäp vuï seõ troâi chaûy hôn, giuùp ngaân haøng giao dòch toát
hôn vôùi khaùch haøng. Caùch thöùc naøy hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi chöông trình giao dòch
moät cöûa IPCAS hieän nay ñang ñöôïc trieån khai vaø aùp duïng trong heä thoáng NHNo
& PTNTVN. Ñieàu naøy cuõng thöïc söï caàn thieát vôùi giao dòch vieân cuûa phoøng Kinh
doanh Ngoaïi hoái vì theo tinh thaàn cuûa chöông trình naøy thì giao dòch vieân phaûi thu
chi tieàn maët, thöïc hieän caùc giao dòch thanh toaùn lieân quan ñeán ngoaïi teä trong vaø
nöôùc ngoaøi, kinh doanh ngoaïi teä vaø caùc giao dòch taøi trôï thöông maïi.
Beân caïnh vieäc ñaøo taïo veà chuyeân moân. caùc chi nhaùnh cuõng caàn chuù troïng
ñeán vieäc naâng cao trình ñoä ngoaïi ngöõ vaø tin hoïc cho toaøn theå caùc giao dòch vieân.
48
3.2.3 Giaûi phaùp veà coâng ngheä thoâng tin trong hoaït ñoäng kinh doanh vaø
quaûn lyù ngaân haøng.
Sau ngaøy 31/12/2008 taát caû caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT ñeàu tham gia vaøo
heä thoáng IPCAS, keát thuùc giai ñoaïn 1 cuûa vieäc trieån khai chöông trình hieän ñaïi
hoaù heä thoáng keá toaùn ngaân haøng. Sau thôøi ñieåm treân, taát caû caùc chöông trình maø
caùc chi nhaùnh söû duïng tröôùc ñaây trong vieäc thöïc hieän caùc giao dòch nhö chöông
trình giao dòch tröïc tieáp, chöông trình chuyeån tieàn ñieän töû, chöông trình Swift-in,
heä thoáng ATM..ñeàu döøng hoaït ñoäng vì nay taát caû moïi nghieäp vuï ñeàu ñöôïc tích
hôïp treân cuøng moät heä thoáng. Do vaäy, khi taát caû caùc chi nhaùnh cuøng tham gia giao
dòch tröïc tuyeán treân heä thoáng ñoøi hoûi caùc chi nhaùnh phaûi trang bò cho moãi nhaân
vieân moät maùy tính vaø caùc thieát bò hoã trôï ñeå coù theå thöïc hieän giao dòch tröïc tieáp
vôùi khaùch haøng.
Nhanh choùng thöïc hieän trieån khai giai ñoaïn 2 cuûa chöông trình IPCAS ñeå
taêng cöôøng hôn nöõa tính tieän ích cuûa heä thoáng vì hieän nay coù moät soá moâ ñun vaãn
ñang trong quaù trình naâng caáp nhö moâ ñun Soå caùi, moâ ñun tieàn göûi, moâ ñun
chuyeån tieàn, moâ ñun taøi trôï thöông maïi v.v hoaëc moâ ñun Treasury chöa ñöôïc öùng
duïng cho caùc chi nhaùnh. Ñieàu naøy seõ ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu: nghieäp vuï ngaân
haøng khoâng chæ ñaûm baûo söï thuaän tieän cho khaùch haøng giao dòch maø treân heát laø
ñaûm baûo an toaøn veà voán. Chính vì vaäây, caùc chi nhaùnh caàn chuû ñoäng vaø tích cöïc
hôn trong vieäc phaùt hieän vaø kieán nghò vôùi Hoäi sôû nhöõng keû hôû veà an toaøn tieàn göûi
maø heä thoáng boû qua nhaèm hoaøn thieän heä thoáng vaø giaûm thieåu caùc ruûi ro veà vaät
chaát.
Maõ khaùch haøng ñöôïc taïo neân treân heä thoáng goàm 2 phaàn: 4 soá ñaàu laø maõ chi
nhaùnh maø khaùch haøng ñang giao dòch, coøn 9 soá coøn laïi laø maõ khaùch haøng –soá naøy
laø duy nhaát treân heä thoáng neáu caùc thoâng tin ñaàu vaøo laø ñoàng nhaát. Caùc chi nhaùnh
khaùc muoán truy caäp thoâng tin cuûa khaùch haøng hoï phaûi bieát ñöôïc maõ chi nhaùnh
49
töông öùng. Vì theá, caàn phaûi coù theâm phaàn meàm löu tröõ chung caùc thoâng tin toaøn
dieän veà khaùch haøng nhö hoaït ñoäng tieàn göûi, tieàn vay, taøi trôï thöông maïi… nhaèm
hoã trôï caùc chi nhaùnh trong quaù trình tìm kieám thoâng tin khaùch haøng. Ñeå ñaûm baûo
tính baûo maät veà thoâng tin khaùch haøng, caùc chi nhaùnh caàn phaûi coù maät khaåu rieâng
khi truy caäp vaøo heä thoáng thoâng tin treân vaø giaùm ñoác chi nhaùnh seõ chòu traùch
nhieäm cho vieäc quaûn lyù maät khaåu naøy taïi chi nhaùnh.
Dòch vuï Internet-banking hay Home-banking laø moät dòch ñang ñöôïc aùp duïng
taïi moät soá NHTM vaø ñöôïc khaùch haøng öu thích. Hieän nay, NHNo & PTNTVN ñaõ
nghieân cöùu phaùt trieån vaø thöïc hieän thí ñieåm dòch vuï treân taïi moät soá chi nhaùnh lôùn
vôùi nhöõng khaùch haøng choïn loïc nhöng coù giôùi haïn veà tieän ích söû duïng. Vì vaäy,
caùc chi nhaùnh caàn phaûi nhanh choùng nghieân cöùu tình hình thöïc teá taïi chi nhaùnh,
nhu caàu cuûa khaùch haøng ñeå coù keá hoaïch môû roäng öùng duïng dòch vuï treân vôùi taát caû
khaùch haøng nhaèm duy trì khaùch haøng cuõ vaø thu huùt theâm nhöõng khaùch haøng môùi.
3.2.4 Giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng dòch vuï giao dòch theo moâ hình
“moät cöûa” ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT taïi TP.HCM
Theo Quy cheá giao dòch moät cöûa aùp duïng ñoái vôùi caùc toå chöùc tín duïng ban
haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 1498/2005/QÑ –NHNN ngaøy 13/10/2005 cuûa
Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam coù ñònh nghóa: “Giao dòch moät cöûa laø
phöông thöùc toå chöùc cung öùng dòch vuï cuûa toå chöùc tín duïng cho khaùch haøng, trong
ñoù khaùch haøng chæ caàn giao dòch vôùi moät giao dòch vieân cuûa toå chöùc tín duïng vaø
nhaän keát quaû töø giao dòch vieân ñoù”. Nhö vaäy, giao dòch moät cöûa höôùng ñeán muïc
tieâu chính laø khaùch haøng: khaùch haøng phaûi ñöôïc giôùi thieäu ñaày ñuû, chính xaùc vaø
nhanh choùng caùc saûn phaåm, dòch vuï saún coù cuûa ngaân haøng cuõng nhö caùc thuû tuïc
thöïc hieän; thôøi gian thöïc hieän giao dòch laø nhanh nhaát, vieäc giaûi quyeát nhöõng than
phieàn vaø khieáu naïi cuûa khaùch haøng phaûi thoaû ñaùng vaø kòp thôøi.v.v.
50
Ñieàu kieän ñeå thöïc hieän giao dòch moät cöûa ñöôïc Quy cheá treân qui ñònh nhö
sau:
- Veà cô sôû vaät chaát, trang thieát bò:
Quaày giao dòch phaûi ñöôïc boá trí ñaûm baûo an toaøn taøi saûn vaø thuaän tieän cho
vieäc giaùm saùt thu chi cuûa caùc giao dòch vieân.
Heä thoáng trang thieát bò ñöôïc keát noái hoaøn chænh thaønh maïng ñeå caäp nhaät, xöû
lyù, kieåm tra, kieåm soaùt, khai thaùc vaø löu tröõ döõ lieäu an toaøn, chính xaùc, nhanh
choùng, thuaän tieän. Coù heä thoáng maùy tính vaø trung taâm löu giöõ soá lieäu döï phoøng.
Coù chöông trình giao dòch thích hôïp xaây döïng treân nguyeân taéc tuaân thuû caùc
quy ñònh hieän haønh ñoái vôùi töøng loaïi nghieäp cuûa toå chöùc tín duïng, ñoàng thôøi töông
thích vaø phuø hôïp vôùi caùc chöông trình phaàn meàm khaùc.
Coù bieän phaùp baûo maät ñeå ñaûm baûo an toaøn, bí maät caùc döõ lieäu trong chöông
trình, maõ khoaù truy caäp heä thoáng vaø chöõ kyù ñieän töû. Heä thoáng kieåm soaùt chung vaø
heä thoáng kieåm soaùt thoâng qua maïng maùy tính phaûi coù ñuû khaû naêng ñeå kieåm soaùt
caùc thao taùc nghieäp vuï trong giao dòch moät cöûa, baûo ñaûm thöïc hieän ñuùng quy
ñònh, choáng lôïi duïng tham oâ, chieám ñoaït taøi saûn.
Veà ñoäi nguõ caùn boä: coù phaåm chaát ñaïo ñöùc toát, hieåu bieát vaø naém vöõng caùc
quy ñònh veà nghieäp vuï giao dòch vaø quy cheá giao dòch cöûa ñeå xöû lyù thaønh thaïo caùc
phaàn haønh nghieäp vuï vaø quy trình kyõ thuaät treân maùy vi tính cuûa nhöõng giao dòch
maø mình thöïc hieän.
Nhö vaäy, vôùi nhöõng ñieàu kieän quy ñònh nhö treân NHNo & PTNTVN veà cô
baûn coù theå thöïc hieän moâ hình giao dòch moät cöûa vôùi söï chuaån bò sau:
(cid:131) Heä thoáng thanh toaùn vaø keá toaùn khaùch haøng maø NHNo & PTNT ñang
trieån khai thöïc hieän laø heä thoáng nhieàu chöùc naêng vaø tieän ích nhö: heä thoáng thanh
toaùn ña teä; khaùch haøng trong heä thoáng ñöôïc quaûn lyù duy nhaát-moïi giao dòch phaûi
tham chieáu ñeán moät khaùch haøng cuï theå; heä thoáng quaûn lyù giao dòch döïa treân caùc
chöùng töø ñieän töû; caùc nghieäp vuï ñöôïc tích hôïp treân heä thoáng theo töøng Moâñun
51
(hieän nay coù toång coäng 10 Moâñun vaø moät soá Moâñun ñang nghieân cöùu), moïi caùn
boä ñeàu laø giao dòch vieân (thöïc hieän haïch toaùn tröïc tieáp)…
(cid:131) Döï aùn Thanh toaùn noäi boä ngaân haøng vaø keá toaùn khaùch haøng cuûa NHNo &
PTNTVN (IPCAS) laø moät trong 7 tieåu döï aùn thuoäc döï aùn Hieän ñaïi hoaù Ngaân haøng
vaø Heä thoáng thanh toaùn Vieät Nam do Ngaân haøng Theá giôùi taøi trôï cho Chính phuû
Vieät Nam trong khuoân khoå hieäp ñònh tín duïng kyù naêm 1995, trong ñoù döï aùn
IPCAS coù trò giaù 10 trieäu USD (trong toång 49 trieäu USD). Ñaây chính laø nguoàn hoã
trôï veà vaät chaát cho NHNo & PTNTVN trong quaù trình xaây döïng moâ hình giao
dòch moät cöûa.
(cid:131) Sau thôøi ñieåm trieån khai heä thoáng IPCAS ñeán moät soá chi nhaùnh ñöôïc löïa
choïn (thaùng 8/2003), töø ñoù ñeán nay Trung taâm ñaøo taïo cuûa NHNo & PTNTVN taïi
caùc khu vöïc mieàn Baéc, mieàn Trung vaø mieàn Nam thöôøng xuyeân toå chöùc caùc lôùp
ñaøo taïo thöïc hieän giao dòch treân chöông trình IPCAS cho taát caû caùc nhaân vieân
NHNo & PTNT trong toaøn heä thoáng. Ñaây laø söï chuaån bò cho vieäc öùng duïng heä
thoáng giao dòch tröïc tieáp trong toaøn heä thoáng NHNo & PTNTVN.
Maëc duø NHNo & PTNTVN ñaõ coù nhöõng ñieàu kieän cô baûn ñeå thöïc hieän moâ
hình giao dòch moät cöûa nhöng moâ hình toå chöùc vaø hoaït ñoäng caùc phoøng taïi caùc chi
nhaùnh chöa thöïc söï hôïp lyù vaø coøn röôøm raø. Giaûi phaùp ñöa ra nhaèm thieát keá laïi cô
caáu toå chöùc vaø moâ hình hoaït ñoäng ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu giao dòch moät cöûa vôùi
hieäu quaû cao.
- Veà cô caáu toå chöùc:
o Moâ hình chung: caùc chi nhaùnh phaân chia caùc phoøng thaønh hai boä phaän:
boä phaän tröôùc quaày (Front Office – F/O) do Phoøng Dòch vuï vaø Marketing phuï
traùch vaø boä phaàn sau quaày (Back Office – B/O) bao goàm caùc phoøng taùc nghieäp
nhö phoøng Keá toaùn, Tín duïng, Kinh doanh Ngoaïi hoái, phoøng Theû, caùc phoøng giao
52
dòch vaø caùc phoøng nghieäp vuï khaùc nhö phoøng Ñieän toaùn, Phoøng Kieåm tra Kieåm
toaùn noäi boä... Trong ñoù, boä phaän tröôùc quaày thöïc hieän caùc coâng vieäc:
- Tröïc tieáp thöïc hieän nhieäm vuï giao dòch vôùi khaùch haøng, tieáp thò giôùi thieäu
taát caû saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng; tieáp nhaän caùc yù kieán phaûn hoài töø khaùch
haøng veà dòch vuï, tieáp thu, ñeà xuaát höôùng daãn caûi tieán ñeå khoâng ngöøng ñaùp
öùng söï haøi loøng cuûa khaùch haøng.
- Ñeà xuaát, tham möu vôùi Giaùm ñoác chi nhaùnh veà: chính saùch phaùt trieån saûn
phaåm dòch vuï ngaân haøng môùi, caûi tieán quy trình giao dòch, phuïc vuï khaùch
haøng….
Coøn boä phaän sau quaày chæ thöïc hieän taùc nghieäp lieân quan ñeán nghieäp vuï cuûa
mình. Rieâng ñoái vôùi caùc phoøng giao dòch theo quy ñònh khoâng ñöôïc thöïc hieän
nghieäp vuï thanh toaùn quoác neân seõ thöïc hieän taïi hoäi sôû chi nhaùnh.
Quy trình nghieäp vuï cuûa boä phaàn tröôùc quaày vaø sau quaày thöïc hieän nhö sau:
(cid:131) Ñoái vôùi Quaày dòch vuï khaùch haøng (F/O)(tröïc thuoäc Phoøng Dòch vuï vaø
Marketing ) seõ thöïc hieän vieäc giao dòch tröïc tieáp vôùi khaùch haøng nhö höôùng daãn
caùc thuû tuïc phaùp lyù ban ñaàu khi khaùch haøng ñeán giao dòch ñaàu tieân nhö môû taøi
khoaûn, nhaäp thoâng tin vaø caäp nhaäp caùc thoâng tin lieân quan ñeán lòch söû cuûa khaùch
haøng, quaûn lyù hoà sô phaùp lyù cuûa khaùch haøng; giôùi thieäu caùc saûn phaåm vaø dòch vuï
cuûa ngaân haøng; giao traû chöùng töø giao dòch cho khaùch haøng; höôùng daãn khaùch
haøng ñeán giao dòch taïi caùc phoøng nghieäp vuï lieân quan; traû lôøi moïi thoâng tin veà
khaùch haøng vaø giaûi quyeát khieáu naïi cuûa khaùch haøng hoaëc chuyeån tieáp ñeán boä
phaän giao dòch khaùch haøng cuûa caùc phoøng taùc nghieäp..
Quaày dòch vuï khaùch haøng thöôøng ñöôïc saép xeáp taïi saûnh giao dòch chính cuûa
chi nhaùnh neân ñaûm traùch luoân phaàn tieáp xuùc khaùch haøng cuûa phoøng Keá toaùn.
(cid:131) Rieâng caùc boä phaän sau quaày (B/O) cuûa chi nhaùnh laø phoøng taùc nghieäp nhö
phoøng Tín duïng, phoøng Kinh doanh Ngoaïi hoái, phoøng Theû vaø caùc phoøng Giao
53
dòch cuõng cô caáu laïi hình thöùc toå chöùc theo hai boä phaän tröôùc quaày vaø sau quaày
vôùi caùc nhieäm vuï:
- Boä phaän tröôùc quaày thöïc hieän vieäc giôùi thieäu, höôùng daãn thuû tuïc nghieäp vuï
vaø tieáp nhaän hoà sô khaùch haøng. Boä phaän naøy cuõng seõ theo doõi toaøn boä quaù
trình thöïc hieän giao dòch ñeå coù söï phaûn hoài kòp thôøi vaø chính xaùc cho khaùch
haøng.
- Boä sau quaày hay boä phaän taùc taùc nghieäp seõ ñaûm nhieäm vieäc xöû lyù hoà sô
theo qui trình, thu chi tieàn maët lieân quan ñeán giao dòch ñang thöïc hieän vaø
GIÁM ĐỐC
CÁC PHÓ GIÁM ĐỐC
Phòng DV và
PHÒNG KẾ TOÁN
Marketing
(Front Office)
Giao dịch KH
PHÒNG TÍN DỤNG
Tác nghiệp
Giao dịch KH
P. KINH DOANH NGOẠI HỐI
Tác nghiệp
CÁC PHÒNG KHÁC
haïch toaùn keá toaùn.
Sơ ñoà 3.3: Moâ hình “giao dòch moät cöûa” taïi caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT
54
- Ñeà xuaát toå chöùc moâ hình hoaït ñoäng cuûa phoøng Kinh doanh Ngoaïi hoái
trong moâ hình “moät cöûa” nhö sau:
Ñeå thöïc hieän giao dòch moät cöûa, giaûm bôùt thuû tuïc haønh chaùnh trong quy
trình thanh toaùn quoác teá thì phoøng Kinh Doanh Ngoaïi hoái phaûi thöïc hieän caùc
nhieäm vuï cuûa mình theo Quyeát ñònh 1377/QÑ /HÑQT-TCCB. Tuy nhieân, vôùi quy
moâ cuûa ña soá phoøng Kinh Doanh Ngoaïi hoái laø vöøa vaø nhoû (nhieàu nhaát laø 12
ngöôøi) taïi haàu heát caùc chi nhaùnh neân hoï caàn phaûi coù loä trình cho söï thay ñoåi nhö
sau:
- Böôùc 1: caàn quy ñònh roõ chöùc naêng vaø quyeàn haïn cuûa phoøng Tín duïng,
phoøng Kinh doanh Ngoaïi hoái vaø cuûa caùc giao dòch vieân tham gia giao dòch.
- Böôùc 2: Chuyeån daàn phaàn taøi trôï thöông maïi töø phoøng Tín duïng sang
phoøng Kinh doanh Ngoaïi hoái (KDNH). Khi ñoù, caùc chi nhaùnh neân caáp haïn möùc
taøi trôï ñöôïc pheâ duyeät cho phoøng KDNH. Neáu giao dòch naèm trong haïn möùc,
phoøng KDNH seõ duyeät môû L/C cuõng nhö cho vay taøi trôï thöông maïi. Coøn giao
dòch vöôït quaù haïn möùc treân seõ phaûi trình qua phoøng Tín duïng ñeå thaåm ñònh theâm
veà khaû naêng taøi chính cuûa khaùch haøng vaø coù pheâ duyeät cuûa Giaùm ñoác. Ngoaøi ra,
ñoái vôùi töøng giao dòch vieân caùc chi nhaùnh cuõng caàn ñöa ra haïn möùc giao dòch tieàn
maët vaø haïn möùc cho taøi khoaûn thanh toaùn buø tröø (CCA - laø taøi khoaûn thanh toaùn
noäi boä giöõa caùc giao dòch vieân vaø giöõa giao dòch vieân vôùi tröôûng giao dòch) cuûa
töøng giao dòch vieân cuõng nhö cuûa laõnh ñaïo caùc phoøng nghieäp vuï ñeå baûo ñaûm an
toaøn ngaân quyõ.
Boä phaän taùc nghieäp cuûa phoøng KDNH chia thaønh hai maûng nghieäp vuï:
maûng thöïc hieän caùc giao dòch thanh toaùn quoác teá vaø mua baùn ngoaïi teä vaø maûng
thöïc hieän caùc nghieäp vuï taøi trôï thöông maïi, baûo laõnh nöôùc ngoaøi. Rieâng maûng
thöïc hieän caùc giao dòch thanh toaùn quoác teá caàn thöïc hieän vieäc phaân coâng coâng
vieäc cho giao dòch vieân theo höôùng chuyeân moân hoaù theo töøng loaïi hình nghieäp
55
vuï nhaäp khaåu, xuaát khaåu vaø chuyeån tieàn. Vieäc chuyeân moân hoaù seõ giuùp cho caùn
boä gioûi moät nghieäp vuï vaø coù cô hoäi tích luyõ theâm nhieàu kinh nghieäm trong quaù
trình phuïc vuï khaùch haøng.
Vôùi caùch phaân chia theo maûng nghieäp vuï nhö treân vaãn ñaûm baûo quy trình
thanh toaùn quoác teá ñoàng thôøi giaûm bôùt thuû tuïc haønh chính vì quy trình thöïc hieän
moät giao dòch lieân quan ñeán thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu ñeàu taäp trung taïi moät
phoøng. Vôùi caùch saép xeáp laïi moâ hình naøy ñaõ laøm taêng traùch nhieäm cuûa laõnh ñaïo
phoøng KDNH nhöng ñoàng thôøi giuùp laõnh ñaïo phoøng KDNH theo saùt ñöôïc caùc
hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng taïi chi nhaùnh töø ñoù coù theå thieát keá vaø phaùt trieån theâm
caùc loaïi saûn phaåm vaø dòch vuï phuø hôïp vôùi töøng khaùch haøng.
3.3 Moät soá kieán nghò
(cid:153) Kieán nghò ñoái vôùi NHNo & PTNTVN veà ñaøo taïo nhaân söï
Hieän nay, trong toaøn heä thoáng NHNo & PTNTVN coù nhöõng caùn boä laøm
thanh toaùn quoác teá laâu naêm nhieàu kinh nghieäm thuoäc caùc chi nhaùnh lôùn coù quy
moâ cuõng nhö doanh soá kinh doanh ngoaïi hoái cao. Chính vì vaäy, Sôû Quaûn lyù Kinh
doanh Voán vaø Ngoaïi teä caàn phaûi coù keá hoaïch taäp trung caùc caùn boä gioûi naøy ñeå
ñaøo taïo chuyeân saâu veà nghieäp vuï cuõng nhö ngoaïi ngöõ vôùi muïc tieâu xaây döïng hoï
thaønh ñoäi nguõ chuyeân gia veà thanh toaùn quoác teá vaø kinh doanh ngoaïi teä coù trình
ñoä cao vaø coù baèng caáp quoác teá. Ñaây seõ laø ñoäi nguõ chuyeân gia ñaûm traùch caùc
nhieäm vuï sau:
(cid:131) Ñaøo taïo nghieäp vuï cho caùn boä laøm thanh toaùn quoác teá trong toaøn heä thoáng.
(cid:131) Tö vaán veà nghieäp vuï cho caùc chi nhaùnh vaø tö vaán veà quy trình thanh toaùn
quoác teá cho trung öông vaø caùc chi nhaùnh.
(cid:131) Tham gia xöû lyù caùc tröôøng hôïp phöùc taïp cuõng nhö nhöõng tranh chaáp trong
thanh toaùn quoác teá taïi caùc chi nhaùnh.
56
Trong khi nguoàn nhaân löïc veà thanh toaùn quoác teá trong heä thoáng coøn thieáu vaø
yeáu veà nghieäp vuï thì ñaây laø giaûi phaùp mang tính chuẩn bò taïo neàn taûng ban ñaàu
cho söï phaùt trieån laâu daøi. Tuy nhieân, trong moâi tröôøng caïnh tranh khoác lieät veà
nguoàn nhaân löïc ngaønh ngaân haøng nhö hieän nay thì beân caïnh nhöõng raøng buoäc sau
ñaøo taïo thì Sôû Quaûn lyù cuõng phaûi coù nhöõng chính saùch öu ñaõi ñeå duy trì ñoäi nguõ
chuyeân gia naøy. Sôû Quaûn Lyù cuõng caàn phaûi caân nhaéc vaø leân keá hoaïch söû duïng ñoäi
nguõ chuyeân gia naøy moät caùch coù hieäu quaû, traùnh gaây laõng phí veà kinh phí ñaøo taïo.
Ngoaøi ra, Sôû Quaûn Lyù cuõng neân coù keá hoaïch löïa choïn vaø quy hoaïch nhöõng ngöôøi
coù naêng löïc vaø trình ñoä ñeå ñöa ñi ñaøo taïo chuyeân saâu vaø naâng cao ôû nöôùc ngoaøi
ñeå xaây döïng ñoäi nguõ keá thöøa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu hoäi nhaäp quoác teá trong töông
lai. Vieäc löïa choïn coù theå thoâng qua thi tuyeån trong hoaëc ngoaøi heä thoáng ñeå coù
tính khaùch quan, coâng baèng ñoàng thôøi coù theå choïn ñöôïc ngöôøi xöùng ñaùng.
Sôû Quaûn lyù neân thöôøng xuyeân phoái hôïp vôùi trung taâm ñaøo taïo môøi caùc
chuyeân gia trong lónh vöïc thanh toaùn quoác teá vaø kinh doanh ngoaïi teä toå chöùc caùc
lôùp taäp huaán nghieäp vuï chuyeân saâu. So vôùi soá ít caùc chi nhaùnh lôùn trong heä thoáng
thöôøng xuyeân ñöôïc caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi treân ñòa baøn môøi tham döï caùc hoäi
thaûo chuyeân ñeà thì caùc chi nhaùnh nhoû hoaëc môùi thaønh laäp haàu nhö khoâng khoâng
ñöôïc môøi do doanh soá thanh toaùn qua hoï ít. Do vaäy, Sôû Quaûn Lyù caàn toå chöùc
thöôøng xuyeân caùc lôùp taäp huaán nghieäp vuï chuyeân saâu vôùi öu tieân haøng ñaàu laø caùc
chi nhaùnh nhoû.
Sôû quaûn lyù phaûi nhanh choùng trieån khai caùc döï aùn hôïp taùc ñaøo taïo nghieäp
vuï ñaõ ñöôïc kyù keát vôùi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi nhö ngaân haøng Standard
Chartered (Anh).
Trung taâm ñaøo taïo caàn nhanh choùng xaây döïng caùc phaàn meàm ñaøo taïo
nghieäp vuï vaø thö vieän tröïc tuyeán nhaèm hoã trôï caùc chi nhaùnh trong quaù trình töï
naâng cao kieán thöùc chuyeân moân vaø kinh nghieäm.
57
Caùc nghieäp vuï khaùc thöôøng xuyeân coù caùc hoäi thi caùn boä gioûi nhö caùn boä tín
duïng gioûi, caùn boä keá toaùn hay caùn boä kieåm ngaân gioûi trong toaøn heä thoáng ñeå
khuyeán khích tinh thaàn hoïc hoûi cuõng nhö caàu tieán cuûa caùc caùn boä nghieäp vuï.
Trong khi ñoù, töø khi hoaït ñoäng trong maûng kinh doanh ñoái ngoaïi ñeán nay gaàn 15
naêm NHNo & PTNTVN chöa toå chöùc moät hoäi thi caùn boä thanh toaùn quoác teá gioûi
naøo. Ñieàu naøy xuaát phaùt töø thöïc teá naêng löïc caùn boä nghieäp vuï taïi caùc chi nhaùnh
khoâng ñoàng ñeàu. Tuy nhieân, ñoái vôùi söï phaùt trieån laâu daøi cuûa NHNo & PTNTVN
Sôû Quaûn Lyù cuõng neân toå chöùc caùc hoäi thi treân.
KKEEÁÁTT LLUUAAÄÄNN CCHHUUÔÔNNGG 33
Trong chöông 3. ñeà taøi neâu bật nhöõng giaûi phaùp naâng cao kinh doanh cuûa
caùc chi nhaùnh NHNo & PTNT taïi TP.Hoà Chí Minh trong thôøi gian tôùi. Caùc giaûi
phaùp naøy döïa treân muïc tieâu ñònh vaø höôùng chung cuûa NHNo & PTNTVN ñeán
naêm 2020 vaø thöïc traïng veà caùc hoaït ñoäng thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu taïi caùc chi
nhaùnh hieän nay. Muïc tieâu cuûa caùc giaûi phaùp naøy laø höôùng ñeán vieäc khaéc phuïc
haïn cheá toàn taïi vaø naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng trong töông lai. Vieäc môû roäng
hôn nöõa veà thò phaàn caùc maûng nghieäp vuï lieân quan ñeán hoaït ñoäng thanh toaùn xuaát
nhaäp treân ñòa baøn TP.Hoà Chí Minh cuõng laø mong muoán cuûa toâi khi ñeà ra caùc giaûi
phaùp.
Tuy nhieân, vieäc ñöa ra caùc giaûi phaùp chæ mang tính ñeà xuaát vaø hoã trôï cho
caùc chieán löôïc toång theå. Do vaäy, caên cöù vaøo chieán löôïc chung cuûa toaøn heä thoáng
NHNo & PTNTVN vaø xu höôùng phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá, caùc giaûi phaùp
cuõng caàn phaûi tieáp tuïc nghieân cöùu, boå sung vaø söûa ñoåi ñeå töøng böôùc hoaøn thieän vaø
ñaùp öùng ñöôïc muïc tieâu phaùt trieån cuûa ngaønh vaø cuûa NHNo & PTNTVN ñeà ra.
58
KKEEÁÁTT LLUUAAÄÄNN CCHHUUNNGG
Ngoaïi thöông laø hoaït ñoäng chöùa nhieàu ruûi ro do ñaëc tröng vaø moâi tröôøng
hoat ñoäng vöôït ra khoûi bieân giôùi cuûa moät quoác gia. Ngoaïi thöông Vieät Nam khi
gia nhaäp vaøo moâi tröôøng quoác teá toaøn caàu ôû xuaát phaùt ñieåm thaáp, caùc doanh
nghieäp xuaát nhaäp Vieät Nam thieáu vaø yeáu veà moïi maët nhö thieáu kinh nghieäm,
thieáu thoâng tin, thieáu söùc maïnh caïnh tranh, thieáu kieán thöùc vaø yeáu ngoaïi
ngöõ…Chính vì theá ruûi ro kinh doanh luoân laø nhöõng nguy cô thöôøng tröïc gaây ra
cho caùc doanh nghieäp. Do vaäy, vôùi vai troø laø trung gian thanh toaùn ñoàng thôøi laø
ngöôøi hoã trôï ñaéc löïc veà maët taøi chính cho caùc doanh nghieäp, caùc ngaân haøng
thöông maïi cuõng seõ bò taùc ñoäng, ruûi ro cuûa doanh nghieäp cuõng laø ruûi ro cuûa ngaân
haøng. Vôùi nhaän thöùc naøy caùc ngaân haøng beân caïnh vieäc ñaùp öùng moïi yeâu caàu cuûa
khaùch haøng caùc ngaân haøng ñoàng thôøi cuõng phaûi coù nhöõng bieän phaùp phoøng ngöøa
cuûa chính mình. Noùi moät caùch khaùc, ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam phaûi
chuyeân nghieäp ñeå thöïc söï laø chuyeân gia trong lónh vöïc cuûa mình.
Hoäi nhaäp kinh teá vöøa mang tính hôïp taùc vöøa coù tính caïnh tranh. Theo cam
keát cuûa Vieät Nam vôùi toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO) trong lónh vöïc ngaân
haøng thì keå töø ngaøy 01/04/2007 ngaân haøng 100% voán nöôùc ngoaøi ñöôïc pheùp thaønh
laäp taïi Vieät Nam. Ñeán ngaøy 01/01/2011, caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi seõ ñöôïc ñoái
xöû quoác gia ñuû nhö caùc ngaân haøng trong nöôùc trong vieäc nhaän tieàn gôûi VNÑ
khoâng giôùi haïn töø caùc phaùp nhaân vaø theå nhaân Vieät Nam. Nhö vaäy, söùc eùp caïnh
tranh ñoái vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi trong nöôùc ngaøy caøng taêng daàn khi thôøi
ñieåm 01/01/2011 ñang ñeán gaàn. Taïi thôøi ñieåm naøy caùc ngaân haøng trong nöôùc seõ
caïnh tranh nhö theá naøo khi maø lôïi theá duy nhaát chæ laø “saân nhaø”. Nhö vaäy, trong
cuoäc chaïy ñua veà trình ñoä, coâng ngheä naøy..neáu khoâng muoán trôû thaønh ngöôøi bò boû
laïi sau löng caùc ngaân haøng phaûi töï ñoåi môùi chính mình, naâng caáp mình leân ôû moät
taàng cao môùi cuõng nhö phaûi coù ñònh höôùng vaø chieán löôïc phaùt trieån laâu daøi.
59
Töø nhöõng nhaän thöùc treân ñeà taøi ñaõ coá gaéng ñònh vò laïi vò trí cuûa caùc NHNo
& PTNT treân ñòa baøn TP.Hoà Chí Minh ñeå töø ñoù ñöa ra giaûi phaùp cho söï phaùt trieån
môùi. Tuy nhieân, trong quaù trình thöïc hieän ñeà taøi maëc duø toâi ñaõ coá gaéng nhöng
chaéc chaén khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt vaø haïn cheá. Toâi kính mong nhaän
ñöôïc nhöõng yù kieán ñoùng goùp. boå sung quyù baùu cuûa Quyù thaày coâ vaø caùc baïn ñeå ñeà
taøi nghieân cöùu ñöôïc hoaøn thieän hôn.
TTAAØØII LLIIEEÄÄUU TTHHAAMM KKHHAAÛÛOO
…………………………………
TIEÁNG VIEÄT:
1. Baùo caùo thöôøng nieân NHNo&PTNT Vieät Nam, naêm 2004, 2005, 2006, 2007,
2008.
2. Baùo caùo thöôøng nieân Vaên phoøng Ñaïi dieän khu vöïc Mieàn Nam NHNo &
PTNT Vieät Nam naêm 2005, 2006, 200, 2008 .
3. Boä thöông maïi (2004), Taøi lieäu boài döôõng kieán thöùc cô baûn veà Hoäi nhaäp kinh
teá quoác teá.
4. Chieán löôïc kinh doanh ñeán 2010 cuûa Ngaân haøng Noâng Nghieäp & PTNT Vieät
Nam, Haø noäi Thaùng 7/2004.
5. PGS.TS Nguyeãn Ñaêng Dôøn (2005), Tín duïng ngaân haøng, NXB Thoáng keâ.
6. Ñeà aùn phaùt trieån ngaønh Ngaân haøng Vieät Nam ñaõ ñöôïc Thuû töôùng chính phuû
pheâ duyeät theo Quyeát ñònh soá 112/2006/QÑ-TTg ngaøy 24/5/2006.
7. TS. Nguyeãn Minh Kieàu (2007), Tieàn teä ngaân haøng, NXB Thoáng keâ.
8. Luaät caùc Toå chöùc tín duïng do Quoác hoäi khoaù X thoâng qua ngaøy 12 thaùng 12
naêm 1997 vaø baûn söûa ñoåi boå sung naêm 2004.
9. Nghò ñònh 49/2000/NÑ-CP ngaøy 12/09/2000 cuûa Chính phuû qui ñònh về tổ
chức hoaït ñoäng của NHTM.
10. Quyeát ñònh soá 1498/2005/QÑ –NHNN ngaøy 13/10/2005 cuûa Thoáng ñoác Ngaân
haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam ban haønh veà Quy cheá giao dòch moät cöûa aùp duïng
ñoái vôùi caùc toå chöùc tín duïng.
11. Quyeát ñònh 454/QÑ/HÑQT-TCCB ngaøy 24/12/2004 cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò
NHNo & PTNTVN ban haønh Quy cheá veà Toå chöùc vaø Hoaït ñoäng cuûa chi
nhaùnh NHNo & PTNTVN.
12. Quyeát ñònh 1377/QÑ/HÑQT-TCCB ngaøy 24/12/2007 cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò
NHNo & PTNTVN ban haønh Quy cheá veà Toå chöùc vaø Hoaït ñoäng cuûa chi
nhaùnh NHNo & PTNTVN.
13. Quyeát ñònh soá 388/QÑ-HÑQT-QHQT ngaøy 05/09/2005 cuûa Chuû tòch Hoäi
ñoàng quaûn trò NHNo&PTNT Vieät Nam veà vieäc ban haønh quy ñònh quaûn lyù,
ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi hoái trong heä thoáng NHNo&PTNT VN.
14. Quyeát ñònh soá 1998/NHNo&PTNT-QHQT ngaøy 15/12/2005 cuûa Toång giaùm
ñoác NHNo&PTNT Vieät Nam veà vieäc ban haønh quy ñònh veà quy trình nghieäp
vuï TTQT trong heä thoáng NHNo&PTNT VN.
15. PGS.TS Traàn Ngoïc Thô (2005), Kinh teá Vieät Nam treân ñöôøng hoäi nhaäp, NXB
Thoáng keâ.
16. TS Nguyeãn Vaên Tieán (2005), Caåm nang thanh toaùn quoác teá vaø Taøi trôï ngoaïi
thöông, NXB Thoáng keâ.
17. GS.TS Leâ Vaên Tö (2005), Nghieäp vuï Ngaân haøng quoác teá, NXB Thoáng keâ.
18. Taøi lieäu giôùi thieäu veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa NHNo&PTNT Vieät Nam naêm
2007.
19. GS.TS Ñoaøn Thò Hoàng Vaân (2005), Giaùo trình Kyõ thuaät Ngoaïi Thöông, NXB
Thoáng keâ.
20. Website:
- www.dangcongsan.vn: Baùo ñieän töû Ñaûng Coäng saûn
- www.imf.org
- www.kiemtoan.com.vn
- www.gso.gov.vn: Toång cuïc thoáng keâ
- www.mot.gov.vn: Boä thöông maïi
- www.nciec.gov.vn: Uỷ ban Quốc gia về Hợp tác Kinh tế Quốc tế
- www.pso.hochiminhcity.gov.vn: Cuïc thoáng keâ Tp.Hoà chính Minh
- www.saga.vn
- www.sbv.gov.vn: Ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam
- www.sgtt.com.vn: Baùo Saøi Goøn Tieáp thò
- www.ven.rg.vn: Thôøi baùo kinh teá
- www.vcci.com.vn: Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp Vieät Nam
- www.vienkinhte.hochiminhcity.gov.vn
- www.vnexpress.net
- www.vinamarine.gov.vn: trang tin ñiện tử cục haøng haûi Vieät Nam
- www.wto.org
TIEÁNG ANH:
1)
International trade statistics 2006, 2007 - WTO
2) World economic outlook (oct. 2007), World economic and financial survey,
WTO
3) World trade report 2008, WTO