BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
BÙI QUANG ANH VŨ
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005
1
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi
Trong nhöõng naêm qua, kinh doanh vaän taûi haøng khoâng phaùt trieån vaø laø
hoaït ñoäng khoâng theå thieáu cuûa quoác gia. Tuy nhieân, ngaønh vaän taûi haøng khoâng
cuõng dieãn ra caïnh tranh gay gaét göõa caùc haõng haøng khoâng vôùi nhau trong vaän taûi
haønh khaùch vaø haøng hoaù treân caùc ñöôøng bay quoác teá.
Ñoái vôùi thò tröôøng vaän taûi haøng khoâng noäi ñòa, Vietnam Airlines ñang caïnh
tranh vôùi haõng haøng khoâng Pacific Airlines treân truïc bay Baéc-Nam. Ñoái vôùi thò
tröôøng vaän taûi haønh khaùch vaø haøng hoaù quoác teá taïi Vieät Nam vaø taïi nhöõng thò
tröôøng maø Vietnam Airlines coù chuyeán bay ñeán, haõng phaûi caïnh tranh vôùi raát
nhieàu haõng haøng khoâng lôùn vaø nhoû khaùc.
Vì vaäy nghieân cöùu ñeà taøi “Giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa
Vietnam Airlines” laø söï giaûi ñaùp ñoái vôùi nhöõng ñoøi hoûi caáp baùch töø tình hình saûn
xuaát, khai thaùc phaùt trieån cuûa Vietnam Airlines trong giai ñoaïn hieän nay.
2. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu
Ñoái töôïng nghieân cöùu: luaän vaên taäp trung vaøo vieäc nghieân cöùu phaân tích
caùc hoaït ñoäng vaän taûi haøng khoâng cuûa Vietnam Airlines vaø cuûa caùc haõng haøng
khoâng ñoái thuû trong khu vöïc Ñoâng Nam AÙ coù chuyeán bay ñeán Vieät Nam.
Phaïm vi nghieân cöùu: luaän vaên chæ ñi saâu vaøo phaân tích moät soá hoaït ñoäng
tröïc tieáp lieân quan ñeán lónh vöïc vaän taûi haøng khoâng, ñeán caùc hoaït ñoäng bay cuûa
Vietnam Airlines chöù khoâng bao haøm caùc hoaït ñoäng phuï trôï.
3. Muïc tieâu nghieân cöùu
Vaän duïng caùc vaán ñeà lyù luaän veà phaân tích naêng löïc caïnh tranh ñeå ñöa ra
nhöõng giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa Vietnam Airlines phuø hôïp vôùi
xu theá toaøn caàu hoaù vaø xu theá môû cöûa baàu trôøi hieän nay, qua ñoù Vietnam Airlines
coù theå ñöùng vöõng trong boái caûnh caïnh tranh gay gaét hieän nay.
2
4. Caùc phöông phaùp nghieân cöùu
Ñeà taøi naøy ñaõ söû duïng vaø tham khaûo caùc quan ñieåm, heä tieâu chuaån veà söï
phaùt trieån haõng haøng khoâng cuûa ngaønh Haøng khoâng daân duïng Vieät Nam noùi
rieâng vaø töø caùc nguoàn quoác teá.
Ñeà taøi keát hôïp giöõa nghieân cöùu lyù luaän vaø vieäc ñieàu tra thöïc teá ñaõ thöïc hieän
khaûo saùt laáy soá lieäu vaø phoûng vaán tröïc tieáp taïi nhieàu ñôn vò trong ngaønh (caû hai
mieàn Baéc Nam).
5. Cô sôû lyù luaän
Cô sôû lyù luaän laø nhöõng lyù thuyeát lieân quan ñeán chieán löôïc caïnh tranh, lôïi
theá caïnh tranh, chieán löôïc kinh doanh, caùc vaên baûn phaùp lyù, caùc luaät leä vaø quy
ñònh cuûa Vieät Nam, caùc toå chöùc haøng khoâng quoác teá ICAO, IATA, APAA ..
6. Keát caáu cuûa luaän vaên
Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän vaø caùc phuï luïc, goàm ba chöông chính:
Chöông I: Toång quan veà ngaønh haøng khoâng theá giôùi vaø naêng löïc caïnh tranh
Chöông II: Phaân tích nhöõng nhaân toá aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa
Vietnam Airlines.
Chöông III: Giaûm phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa Vietnam Airlines
Do trình ñoä vaø thôøi gian nghieân cöùu coù haïn, luaän vaên coøn nhieàu haïn cheá.
Raát mong nhaän ñöôïc yù kieán ñoùng goùp quí baùu cuûa caùc thaày coâ, caùc chuyeân gia
cuûa Vietnam Airlines giuùp luaän vaên ñöôïc boå sung hoaøn thieän hôn.
¾ Xin chaân thaønh caûm ôn Tieán Syõ Hoà Tieán Duõng vaø quyù thaày coâ Tröôøng
ñaïi hoïc Kinh Teá, cuøng ban laõnh ñaïo cuûa Toång coâng ty Haøng khoâng Vieät Nam vaø
ngaønh Haøng khoâng ñaõ taän tình giuùp ñôõ taùc giaû thöïc hieän ñeà taøi naøy.
TP. HCM - Thaùng 12 naêm 2005
3
Chöông 1: TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH HAØNG KHOÂNG THEÁ GIÔÙI
VAØ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH
1.1 Toång quan veà ngaønh haøng khoâng theá giôùi
1.1.1 Khaùi nieäm vaän taûi haøng khoâng
Vaän taûi haøng khoâng noùi theo nghóa roäng laø söï taäp hôïp caùc yeáu toá kinh teá-
kyõ thuaät, nhaèm khai thaùc vieäc chuyeân chôû baèng maùy bay moät caùch coù hieäu quaû.
Coøn theo nghóa heïp thì vaän taûi haøng khoâng laø söï di chuyeån cuûa maùy bay trong
khoâng trung, hay cuï theå hôn laø hình thöùc vaän chuyeån haønh khaùch, haøng hoaù, haønh
lyù, böu kieän töø moät ñòa ñieåm naøy ñeán moät ñòa ñieåm khaùc baèng maùy bay.
Vaän taûi haøng khoâng laø moät nghaønh vaän taûi coøn raát treû so vôùi caùc loaïi hình
vaän taûi khaùc. Neáu nhö vaän taûi ñöôøng bieån ra ñôøi vaø phaùt trieån töø theá kyû thöù V
tröôùc coâng nguyeân thì vaän taûi haøng khoâng môùi chæ phaùt trieån töø nhöõng naêm ñaàu
cuûa theá kyû XX. Tuy môùi ra ñôøi, nhöng vaän taûi haøng khoâng ñaõ phaùt trieån moät caùch
heát söùc nhanh choùng do söï tieán boä vöôït baäc cuûa khoa hoïc, coâng ngheä vaø do nhu
caàu ngaøy caøng taêng veà toác ñoä cao cuûa neàn vaên minh nhaân loaïi.
Vaän taûi haøng khoâng khi môùi ra ñôøi chæ phuïc vuï nhu caàu quaân söï, nhöng
cho ñeán nay, söï phaùt trieån cuûa vaän taûi haøng khoâng ñaõ gaén lieàn vôùi nhu caàu vaän
chuyeån haønh khaùch, haøng hoaù vaø noù ñaõ ñaõ trôû thaønh moät ngaønh coù vò trí raát quan
troïng ñoái vôùi neàn kinh teá theá giôùi noùi chung vaø ñoái vôùi hoaït ñoäng thöông maïi
quoác teá noùi rieâng. Vaän taûi haøng khoâng ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc thieát
laäp vaø môû mang nhieàu vuøng kinh teá khaùc nhau cuõng nhö trong vieäc taïo böôùc phaùt
trieån chung cho neàn kinh teá theá giôùi. Baûn thaân noù cuõng laø moät ngaønh coâng nghieäp
lôùn, khoâng ngöøng phaùt trieån.
1.1.2 Ñaëc tröng cuûa vaän taûi haøng khoâng
Vaän taûi haøng khoâng coù nhöõng neùt ñaëc thuø so vôùi nhöõng ngaønh vaän taûi khaùc
nhö sau:
4
Moät laø, toác ñoä vaän taûi haøng khoâng cao, thôøi gian vaän taûi ngaén. Trong caùc
phöông tieän vaän taûi coâng coäng, vaän taûi haøng khoâng laø phöông tieän nhanh nhaát.
Toác ñoä ñöôøng daøi cuûa caùc maùy bay vaän taûi thöông maïi phaûn löïc hieän nay thöôøng
coù giaù trò lôùn hôn nhieàu laàn so vôùi toác ñoä cuûa caùc phöông tieän vaän taûi khaùc.
Hai laø, vaän taûi haøng khoâng theá giôùi mang tính quoác teá cao. Do ñaëc ñieåm
toác ñoä cao cuûa vaän taûi haøng khoâng neân caùc quy ñònh thuû tuïc, chöùng töø, ngoân ngöõ
coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng haøng khoâng ôû nhöõng nöôùc khaùc nhau thöôøng töông töï
nhau vaø thoáng nhaát treân phaïm vi toaøn caàu. Thöïc teá caùc nöôùc coù ngaønh haøng
khoâng ñeàu thöøa nhaän hay aùp duïng caùc quy taéc, coâng öôùc quoác teá vaø nhöõng quy
ñònh cuûa Hieäp hoäi Vaän taûi haøng khoâng quoác teá IATA lieân quan ñeán hoaït ñoäng
haøng khoâng daân duïng. Nhôø vaøo nhöõng quy taéc naøy, caùc chuyeán bay thöông maïi
giöõa caùc nöôùc treân theá giôùi ñöôïc ñieàu tieát vaø söï hình thaønh heä thoáng ñieàu tieát ñoái
vôùi vaän taûi haøng khoâng vöôït qua khuoân khoå töøng quoác gia ñeå hình thaønh heä
thoáng ñieàu tieát song phöông vaø ña phöông.
Ba laø, tieän nghi cuûa vaän taûi haøng khoâng vöôït troäi so vôùi caùc loaïi hình vaän
taûi khaùc. Vieäc aùp duïng nhöõng thaønh töïu khoa hoïc tieân tieán taïo neân nhöõng saûn
phaåm dòch vuï ñem laïi nhieàu tieän nghi cho haønh khaùch tröôùc, trong khi vaø sau khi
bay. Theâm vaøo ñoù nhu caàu ñi laïi nhanh baèng phöông tieän vaän taûi haøng khoâng
ngaøy caøng taêng, ñaëc bieät trong taàng lôùp nhöõng ngöôøi coù thu nhaäp cao trong xaõ
hoäi. Ñoái vôùi nhoùm ngöôøi naøy dòch vuï coù tieän nghi cao laø moät trong nhöõng tieâu
chuaån quan troïng haøng ñaàu.
Boán laø, vaän taûi haøng khoâng laø moät ngaønh kinh doanh toång hôïp. Vaän taûi
haøng khoâng laø moät ngaønh ñoøi hoûi ñaàu tö raát lôùn nhö maùy bay, saân bay, kieåm soaùt
khoâng löu vaø haøng loaït caùc dòch vuï hoã trôï khaùc, do ñoù thôøi gian thu hoài voán
thöôøng raát daøi vaø lôïi nhuaän tröïc tieáp töø vaän taûi haøng khoâng thöôøng thaáp, thaäm chí
coù khi loã. Caùc haõng haøng khoâng quoác teá khoâng mong ñôïi lôïi nhuaän cao tröïc tieáp
töø vieäc chuyeân chôû haønh khaùch cuõng nhö haøng hoaù maø hoï thu lôïi nhuaän töø nhieàu
