Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp phát triển mô hình hàng không chi phí thấp của Vietnam Airlines đến năm 2015

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP. HOÀ CHÍ MINH ------------------ VUÕ HOAØNG MINH MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN MOÂ HÌNH HAØNG KHOÂNG CHI PHÍ THAÁP CUÛA VIETNAM AIRLINES ÑEÁN NAÊM 2015 CHUYEÂN NGAØNH: QUAÛN TRÒ KINH DOANH MAÕ SOÁ: 60.34.05 LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ KINH TEÁ

NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TS. NGUYEÃN QUYEÁT CHIEÁN

TP. HOÀ CHÍ MINH – NAÊM 2007

MUÏC LUÏC

Trang

1 1 2 2 3

4 Danh muïc caùc kyù hieäu, chöõ vieát taét vaø thuaät ngöõ Danh muïc caùc baûng, bieåu Danh muïc caùc hình veõ, ñoà thò MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi 2. Muïc tieâu ñeà taøi 3. Phaïm vi nghieân cöùu 4. Phöông phaùp nghieân cöùu CHÖÔNG 1: MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN VAØ THÖÏC TIEÃN VEÀ

VAÄN TAÛI HAØNG KHOÂNG

1.1 Vaän taûi haøng khoâng

1.1.1 Vaän taûi haønh khaùch 1.1.2 Vaän taûi haøng hoaù

1.2 Vai troø cuûa vaän taûi haønh khaùch baèng ñöôøng haøng khoâng

1.2.1 Ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa ngaønh haøng khoâng 1.2.2 Ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa quoác gia

1.3 Vaän taûi haøng khoâng chi phí thaáp

1.3.1 Khaùi nieäm LCC 1.3.2 Ñaëc tröng vaän taûi haøng khoâng chi phí thaáp

1.4 Taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng ñoái vôùi vaän taûi haøng khoâng chi phí thaáp

1.4.1 Moâi tröôøng vi moâ

1.4.1.1 Caùc yeáu toá ñaàu vaøo 1.4.1.2 Ñoái thuû caïnh tranh 1.4.1.3 Khaùch haøng 1.4.2 Moâi tröôøng vó moâ

1.4.2.1 Tình hình chính trò vaø khuûng boá 1.4.2.2 Töï do hoùa vaän taûi haøng khoâng 1.4.2.3 Taêng tröôûng kinh teá

1.5 Kinh nghieäm veà vaän taûi haøng khoâng chi phí thaáp cuûa moät soá LCC 4 4 5 6 6 6 7 7 8 11 11 11 12 13 13 13 14 15 16

treân theá giôùi

1.5.1 Moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp ôû Myõ 1.5.2 Moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp ôû chaâu AÂu 1.5.3 Moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp ôû chaâu AÙ 16 21 23

1.5.4 Moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp ôû cuûa Pacific Airlines 1.5.5 Nhöõng ñaëc tröng chung nhaát giöõa caùc moâ hình haøng khoâng chi 24 25

phí thaáp

CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG XAÂY DÖÏNG VAØ PHAÙT TRIEÅN MOÂ HÌNH HAØNG KHOÂNG CHI PHÍ THAÁP CUÛA VIETNAM AIRLINES

2.1 Quaù trình hình thaønh, phaùt trieån vaø tình hình vaän taûi haønh khaùch 27

cuûa Vietnam Airlines

2.1.1 Giai ñoaïn töø khi hình thaønh ñeán ñaàu nhöõng naêm 1990 2.1.2 Giai ñoaïn töø naêm 1990 ñeán nay

2.2 Nhöõng caên cöù xaây döïng moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp cuûa 27 27 29

Vietnam Airlines

2.2.1 Nhöõng yeáu toá moâi tröôøng

2.2.1.1 Moâi tröôøng vó moâ 2.2.1.2 Moâi tröôøng vi moâ 2.2.2 Nhöõng yeáu toá noäi taïi 2.2.2.1 Ñoäi maùy bay 2.2.2.2 Heä thoáng phaân phoái 2.2.2.3 Maïng ñöôøng bay 2.2.2.4 Hoaït ñoäng khai thaùc maët ñaát vaø treân chuyeán bay 2.2.2.5 Chính saùch giaù 2.2.2.6 Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh 2.2.2.7 Chi phí 2.2.2.8 Nguoàn nhaân löïc

2.3 Thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp cuûa 29 29 39 46 46 47 48 49 49 51 52 53 55

Vietnam Airlines trong thôøi gian qua

2.3.1 Thöïc traïng hoaït ñoäng moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp cuûa 55

Vietnam Airlines

2.3.2 Phaân tích vaø ñaùnh giaù khaû naêng phaùt trieån moâ hình haøng khoâng 56

chi phí thaáp cuûa Vietnam Airlines trong thôøi gian tôùi

2.3.2.1 Ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân ngoaøi 2.3.2.2 Ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân trong 2.3.2.3 Ñaùnh giaù khaû naêng phaùt trieån moâ hình haøng khoâng chi phí 56 57 58

thaáp cuûa Vietnam Airlines.

60 2.4 Moät soá baøi hoïc kinh nghieäm ruùt ra töø thöïc tieãn caùc LCC hoaït ñoäng

taïi Vieät Nam

3.1 Ñònh höôùng phaùt trieån moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp cuûa

CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN MOÂ HÌNH HAØNG KHOÂNG CHI PHÍ THAÁP CUÛA VIETNAM AIRLINES

3.1.1 Döï baùo saûn löôïng haønh khaùch 3.1.2 Muïc tieâu toång quaùt cuûa Vietnam Airlines ñeán naêm 2020 3.1.3 Moät soá chæ tieâu chuû yeáu giai ñoaïn 2006-2010 3.1.4 Ñònh höôùng phaùt trieån chuûng loaïi maùy bay 3.1.5 Ñònh höôùng phaùt trieån moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp cuûa

Vietnam Airlines trong thôøi gian tôùi

61 62 62 62 63

3.2 Moät soá giaûi phaùp phaùt trieån moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp cuûa

Vietnam Airlines

3.2.1 Moät soá ñaëc tröng khi xaây döïng LCC tröïc thuoäc Vietnam

Vietnam Airlines

3.2.2 Caùc giaûi phaùp phaùt trieån moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp cuûa

Airlines

3.2.2.1 Xaây döïng ñoäi maùy bay 3.2.2.2 Xaây döïng löïc löôïng lao ñoäng 3.2.2.3 Xaây döïng caùc dòch vuï phuïc vuï haønh khaùch vaø phaân phoái

Vietnam Airlines

64 66 69

3.2.2.4 Xaây döïng chính saùch giaù 3.2.2.5 Xaây döïng maïng ñöôøng bay

saûn phaåm

3.3 Kieán nghò

71 74 76

78 79 KEÁT LUAÄN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC

DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU, CHÖÕ VIEÁT TAÉT VAØ THUAÄT NGÖÕ

AAPA (Association of Asia Pacific Airlines): Hieäp hoäi caùc haõng haøng khoâng khu vöïc chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông AACO (Arap Air Carriers Organization): Toå chöùc caùc haõng haøng khoâng Araäp AFRAA (African Airlines Association): Hieäp hoäi caùc haõng haøng khoâng chaâu Phi ALTA (Asociatioùn Latinoamericana de Transporte Aeùreo): Hieäp hoäi vaän taûi haøng khoâng chaâu Myõ La tinh ATA (Air Transport Association of America): Hieäp hoäi vaän taûi haøng khoâng Hoa kyø. ASK (Available seat km): laø ñôn vò ño saûn löôïng, ñöôïc ñònh nghóa laø moät gheá treân maùy bay, daønh cho haønh khaùch, tính cho moät km bay ASKs (Available seat kms): laø tích soá cuûa soá löôïng gheá treân maùy bay, daønh cho haønh khaùch, vôùi khoaûng caùch tính baèng km cuûa moãi chaëng bay ASM (Available seat mile): laø ñôn vò ño saûn löôïng, ñöôïc ñònh nghóa laø moät gheá treân maùy bay, daønh cho haønh khaùch, tính cho moät daëm bay. ASMs (Available seat miles): laø tích soá cuûa soá löôïng gheá treân maùy bay, daønh cho haønh khaùch, vôùi khoaûng caùch tính baèng daëm cuûa moãi chaëng bay Ñieåm noái ñieåm (Point to point): Laø nhöõng loä trình chæ coù moät chaëng bay. Haønh khaùch – km (Passenger-km) hoaëc haønh khaùch - daëm (passenger-mile): Ñôn vò ño saûn löôïng; ñöôïc ñònh nghóa laø moät haønh khaùch vaän chuyeån treân 1 km (hoaëc 1 daëm) bay IATA (International Air Transport Association): Hieäp hoäi vaän taûi haøng khoâng quoác teá ICAO (International Civil Aviation Organization): Toå chöùc haøng khoâng daân duïng quoác teá)

LCC (Low Cost Carrier): Haõng haøng khoâng chi phí thaáp Lieân danh (Code share): laø hình thöùc lieân keát giöõa hai hoaëc nhieàu haõng haøng khoâng theå hieän baèng caùc hôïp ñoàng lieân danh. Trong ñoù moãi haõng seõ theå hieän maõ cuûa haõng mình, hoaëc moät maõ chung ñöôïc chaáp nhaän, treân veù maùy bay cho (nhöõng) chaëng bay cuûa (caùc) haõng khaùc coù hôïp ñoàng lieân danh chuyeân chôû. Noái chuyeán (Connecting) : laø moät loä trình maø haøng khaùch phaûi döøng ôû saân bay trung chuyeån ñeå chuyeån töø chuyeán bay naøy sang moät chuyeán bay khaùc cuûa cuøng haõng hoaëc haõng khaùc trong khoaûng thôøi gian khoâng vöôït quaù 24 tieáng keå töø khi ñeán saân bay. RPKs (Revenue passenger – kilometres): Ñöôïc tính baèng soá löôïng haønh khaùch vaän chuyeån coù thu nhaân vôùi soá km bay ñöôïc cuûa moãi chaëng bay. RPKs laø moät ñôn vò ño saûn löôïng vaän taûi haønh khaùch baèng ñöôøng haøng khoâng Seat-km (hoaëc seat-mile): Laø ñôn vò ño saûn löôïng; ñöôïc ñònh nghóa laø moät gheá tính cho 1 km bay (hoaëc 1 daëm bay)

DANH MUÏC CAÙC BAÛNG BIEÅU

Baûng 1.1: Söï khaùc bieät giöõa haõng haøng khoâng truyeàn thoáng vôùi LCC

Baûng 1.2: Moâ hình Southwest

Baûng 1.3: Moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp cuûa Pacific Airlines

Baûng 1.4 :Ñaëc tröng chung cuûa caùc moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp

Baûng 2.1:Saûn löôïng vaän taûi cuûa Vietnam Airlines (2003-2006)

Baûng 2.2: Khoaûng caùch vaø thôøi gian bay töø Haø Noäi vaø thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeán moät

soá thaønh phoá thuoäc caùc quoác gia trong khu vöïc

Baûng 2.3: Khoaûng caùch vaø thôøi gian bay giöõa moät soá thaønh phoá Vieät Nam

Baûng 2.4: Ñoäi maùy bay cuûa Vietnam Airlines tính ñeán thaùng 1 naêm 2007

Baûng 2.5: Tình hình doanh thu, lôïi nhuaän cuûa Vietnam Airlines

Baûng 2.6: Cô caáu taøi chính cuûa Vietnam Airlines

Baûng 2.7: Cô caáu chi phí cuûa Vietnam Airlines

Baûng 2.8: Cô caáu lao ñoäng cuûa Vietnam Airlines

Baûng 3.1: Döï kieán ñoäi maùy bay cuûa Vietnam Airlines ñeán naêm 2010

Baûng 3.2: So saùnh tieâu chí cuûa LCC tröïc thuoäc Vietnam Airlines vôùi haõng haøng khoâng

truyeàn thoáng vaø caùc LCC nöôùc ngoaøi

Baûng 3.3: Moät soá thoâng soá kyõ thuaät cuûa A320 vaø A321 Vietnam Airlines ñang khai thaùc

DANH MUÏC CAÙC HÌNH VEÕ, ÑOÀ THÒ

Bieåu ñoà 2.1 : Toác ñoä taêng tröôûng GDP theá giôùi vaø toác ñoä taêng tröôûng RPKs giai ñoaïn

1991-2006.

Bieåu ñoà 2.2: Saûn löôïng haønh khaùch coù thu khu vöïc chaâu AÙ –Thaùi Bình Döông

Bieåu ñoà 2.3: Toác ñoä taêng tröôûng GDP Vieät Nam vaø toác ñoä taêng tröôûng cuûa Vietnam

Airlines

Bieåu ñoà 2.4: Soá löôïng gheá baùn ñöôïc/thaùng

Bieåu ñoà 2.5: Thò phaàn vaän taûi haønh khaùch baèng ñöôøng haøng khoâng taïi caùc thò tröôøng naêm

2006

Bieåu ñoà 2.6: Thò phaàn vaän taûi haønh khaùch quoác teá taïi Vieät Nam naêm 2006

Bieåu ñoà 2.7: Thò phaàn vaän taûi haønh khaùch noäi ñòa taïi Vieät Nam naêm 2006

Sô ñoà 3.1: Moâ hình trung taâm ñaët choã

Bieåu ñoà 3.1: Quan heä giöõa giaûm giaù veù vaø nhu caàu söû duïng treân caùc chaëng bay noäi ñòa

Bieåu ñoà 3.2: Quan heä giöõa giaûm giaù veù vaø nhu caàu söû duïng treân moät soá ñöôøng bay quoác

teá trong khu vöïc

MÔÛ ÑAÀU

1. Lyù do choïn ñeà taøi

Ngaønh haøng khoâng daân duïng Vieät Nam, coøn non treû nhöng cuõng ñaõ ñoùng goùp raát

nhieàu vaøo söï nghieäp thoáng nhaát, baûo veä ñaát nöôùc vaø phaùt trieån neàn kinh teá xaõ hoäi, naâng

cao ñôøi soáng nhaân daân. Trong lòch söû phaùt trieån cuûa mình, haøng khoâng daân duïng ñaõ traûi

qua nhieàu bieán ñoåi vôùi nhöõng moâ hình hoaït ñoäng khaùc nhau tuøy thuoäc vaøo töøng hoaøn

caûnh lòch söû. Tuy nhieân, trong hoaøn caûnh naøo thì caùc moâ hình phaùt trieån ñoù cuõng ñeàu

mang tính tieán boä, phuïc vuï cho lôïi ích cuûa toaøn theå nhaân daân.

Quaù trình ra ñôøi vaø phaùt trieån haøng khoâng daân duïng luoân gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån

cuûa neàn kinh teá. Trong giai ñoaïn hieän nay, söï phaùt trieån cuûa caùc toå chöùc hôïp taùc kinh teá

giöõa caùc quoác gia ñaõ goùp moät phaàn khoâng nhoû vaøo quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa

moät loaïi hình vaän taûi haønh khaùch baèng ñöôøng haøng khoâng môùi. Baèng nhöõng ñaëc tröng vaø

chieán löôïc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình, moâ hình naøy coù theå phuïc vuï cho ñoâng ñaûo

hôn caùc ñoái töôïng haønh khaùch, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi coù thu nhaäp trung bình. Ñoù laø moâ

hình haøng khoâng chi phí thaáp.

Moâ hình naøy xuaát hieän ñaàu tieân ôû Myõ, gaén lieàn vôùi vieäc gôõ boû nhöõng quy ñònh haïn

cheá kinh doanh vaän taûi haøng khoâng, sau ñoù môû roäng sang chaâu AÂu, gaén lieàn vôùi söï hôïp

nhaát caùc neàn kinh teá trong Lieân minh chaâu AÂu. Taïi chaâu AÙ, moâ hình naøy môùi xuaát hieän

khoaûng 10 naêm trôû laïi ñaây vaø ñang phaùt trieån maïnh, cho duø vaãn chöa ñöôïc höôûng nhöõng

ñieàu kieän thuaän lôïi nhö ôû caùc chaâu luïc khaùc.

Xeùt trong boái caûnh kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc, ñaây ñang laø thôøi ñieåm thuaän lôïi ñeå

ngaønh haøng khoâng daân duïng Vieät Nam xaây döïng neân nhöõng haõng haøng khoâng chi phí

thaáp (LCC), kòp thôøi ñoùn ñaàu nhöõng cô hoäi ñang môû ra vaø ñoái phoù laïi söï caïnh tranh hieän

coù töø caùc LCC nöôùc ngoaøi ñang khai thaùc taïi Vieät Nam.

Söï caàn thieát ñeå thaønh laäp LCC Vieät Nam ñöôïc theå hieän qua moät soá noäi dung sau:

- Naêm 2015, ASEAN seõ hình thaønh moät thò tröôøng kinh teá thoáng nhaát, caùc raøo

caûn seõ ñöôïc gôõ boû. Töø ñoù daãn ñeán söï hình thaønh moät “ baàu trôøi môû” cho thò tröôøng vaän

taûi haøng khoâng.

- Khoa hoïc kyõ thuaät ngaøy caøng phaùt trieån ñaõ taïo ra nhöõng saûn phaåm, quy trình

coâng ngheä hieän ñaïi vôùi naêng suaát cao vaø tieát kieäm chi phí.

- Caùc LCC treân theá giôùi ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh coâng to lôùn.

- Caùc LCC ôû khu vöïc chaâu AÙ, ñaëc bieät laø Ñoâng Nam AÙ xuaát hieän ngaøy caøng

nhieàu. Beân caïnh nhöõng haõng thaønh coâng, cuõng coù khoâng ít nhöõng haõng thaát baïi, nhöng

ñaây laø moät ñoái thuû caïnh tranh cuûa haøng khoâng daân duïng Vieät Nam vaø laø moät xu höôùng

trong vaän taûi haøng khoâng.

- Hieän ñaõõ coù nhöõng LCC cuûa nöôùc ngoaøi khai thaùc caùc ñöôøng bay quoác teá taïi

Vieät Nam.

- Ñôøi soáng kinh teá, thu nhaäp cuûa ngöôøi daân Vieät Nam ñaõ ñöôïc caûi thieän nhieàu vaø

ngaøy caøng taêng. Caùc nhu caàu khoâng chæ döøng laïi ôû möùc ñoä caáp thieát maø ñaõ xuaát hieän caùc

nhu caàu ôû möùc ñoä cao hôn nhö vui chôi, giaûi trí, du lòch trong nöôùc vaø quoác teá .

- Nhöõng hình thöùc kinh doanh hieän nay cuûa Vietnam Airlines mang moät soá ñaëc

tröng cuûa loaïi hình haøng khoâng chi phí thaáp vaø haõng cuõng coù keá hoaïch daøi haïn cho vieäc

aùp duïng moâ hình naøy.

Töø nhöõng ñieàu kieän thöïc teá treân, taùc giaû ñaõ choïn ñeà taøi:

MOÄT SOÁ BIEÄN PHAÙP PHAÙT TRIEÅN LOAÏI HÌNH HAØNG KHOÂNG CHI PHÍ THAÁP

TRONG VAÄN TAÛI HAØNH KHAÙCH CUÛA VIETNAM AIRLINES ÑEÁN NAÊM 2015

2. Muïc tieâu ñeà taøi

Döïa treân tình hình thöïc tieãn veà vaän taûi haøng khoâng chi phí thaáp treân theá giôùi, keát

hôïp vôùi chieán löôïc phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc, thöïc tieãn vaø chieán löôïc phaùt trieån cuûa

Vietnam Airlines ñeå ñeà ra nhöõng giaûi phaùp phaùt trieån moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp

cho Vietnam Airlines.

3. Phaïm vi nghieân cöùu

Ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu lónh vöïc vaän taûi haøng khaùch vôùi loaïi hình vaän taûi

thöôøng leä keát hôïp vôùi thöïc tieãn hoaït ñoäng cuûa moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp treân theá

giôùi, khu vöïc vaø keá hoaïch vaø thöïc teá phaùt trieån cuûa haøng khoâng Vieät Nam.

Veà thôøi gian nghieân cöùu: Ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu tình hình phaùt trieån vaän taûi

haøng khoâng quoác teá vaø Vieät Nam töø naêm 2001 ñeán nay. Töø ñoù ñeà ra moät soá giaûi phaùp

cho giai ñoaïn töø nay ñeán naêm 2015

4. Phöông phaùp nghieân cöùu

Taùc giaû söû duïng moät soá phöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc nhö: chuyeân gia, toång

hôïp töø nhieàu nguoàn soá lieäu, thoáng keâ ñeå laøm cô sôû phaân tích vaø ñaùnh giaù. Töø ñoù, ruùt ra

nhöõng keát luaän vaø ñeà ra moät soá giaûi phaùp cho ñeà taøi

CHÖÔNG 1

MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN VAØ THÖÏC TIEÃN VEÀ VAÄN TAÛI HAØNG KHOÂNG

1.1 VAÄN TAÛI HAØNG KHOÂNG

Vaän taûi haøng khoâng bao goàm 2 hoaït ñoäng chính: Vaän taûi haønh khaùch vaø vaän taûi

haøng hoùa. Hai hoaït ñoäng naøy coù nhöõng ñieåm töông ñoàng vaø nhöõng ñieåm khaùc bieät nhaát

ñònh do baûn chaát saûn phaåm cuoái cuøng maø töøng hoaït ñoäng taïo ra. Ñoù laø nhöõng hoaït ñoäng

phöùc taïp, aùp duïng nhöõng thaønh töïu cuûa khoa hoïc kyõ thuaät hieän ñaïi.

Trong phaàn naøy, luaän aùn ñöa ra nhöõng hieåu bieát cô baûn nhaát veà khaùi nieäm vaø quy

trình toång quaùt cuûa caùc hoaït ñoäng vaän taûi haøng khoâng.

1.1.1 Vaän taûi haønh khaùch

Ñaây laø hình thöùc vaän taûi haøng khoâng vôùi saûn phaåm ñaàu ra laø haønh khaùch ñöôïc vaän

chuyeån ñeán ñòa ñieåm yeâu caàu vôùi möùc chi phí nhaát ñònh vaø caùc dòch vuï keøm theo.

Vaän taûi haønh khaùch baèng ñöôøng haøng khoâng coù theå ñöôïc thöïc hieän baèng caùc

chuyeán bay thöôøng leä vaø khoâng thöôøng leä. Trong ñoù:

- Chuyeán bay thöôøng leä laø caùc chuyeán bay ñöôïc thöïc hieän theo moät loä trình nhaát

ñònh, khôûi haønh taïi moät thôøi ñieåm nhaát ñònh trong nhöõng ngaøy nhaát ñònh vaø coù hieäu löïc

trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh maø khoâng tính ñeán soá löôïng haønh khaùch.

- Chuyeán bay khoâng thöôøng leä laø caùc chuyeán bay ñöôïc thöïc hieän phuï thuoäc vaøo

soá löôïng haønh khaùch vaø nhu caàu cuûa hoï. Caùc chuyeán bay naøy ñöôïc thöïc hieän vôùi loä trình,

thôøi ñieåm khôûi haønh theo yeâu caàu cuûa haønh khaùch. Caùc chuyeán bay khoâng thöôøng leä coù

theå chuyeân chôû haønh khaùch döôùi daïng air taxi vôùi moät soá löôïng nhoû haønh khaùch treân

nhöõng maùy bay nhoû hoaëc döôùi daïng thueâ chuyeán treân nhöõng maùy bay phaûn löïc lôùn vôùi soá

löôïng haøng traêm haønh khaùch.

Trong phaïm vi nghieân cöùu, luaän aùn chæ ñeà caäp ñeán caùc chuyeán bay thöôøng leä neân

sau ñaây laø moät soá noäi dung coù lieân quan ñeán dòch vuï vaän taûi haønh khaùch naøy:

Ñeå haønh khaùch thöïc hieän ñöôïc caùc chuyeán bay thöôøng leä, moät quy trình phöùc taïp

goàm nhieàu boä phaän, caù nhaân phaûi hoaït ñoäng nhanh choùng, chính xaùc vaø kòp thôøi:

- Ñoù laø caùc phoøng veù hoaëc ñaïi lyù baùn veù maùy bay vaø trung taâm xöû lyù caùc ñieän ñaët

choã; laø trung taâm xöû lyù dòch vuï ñaëc bieät theo yeâu caàu cuûa haønh khaùch. Ñaây laø khaâu ñaàu

tieân cuûa toaøn boä quy trình.

- Tieáp theo, haønh khaùch seõ ñeán caûng haøng khoâng ñeå baét ñaàu thöïc hieän haønh trình

cuûa mình. Ñaây laø nhieäm vuï cuûa nhaân vieân an ninh haøng khoâng, nhöõng ngöôøi seõ kieåm tra

tính hôïp leä cuûa haønh khaùch vaø haønh lyù theo quy ñònh an ninh haøng khoâng cuûa quoác teá vaø

quoác gia; nhieäm vuï cuûa nhaân vieân laøm thuû tuïc kieåm tra tính hôïp leä cuûa caùc loaïi chöùng töø

haøng khoâng theo quy ñònh cuûa haõng chuyeân chôû; nhieäm vuï cuûa nhaân vieân phuïc vuï haønh

lyù chaát xeáp haønh lyù leân khoang haøng cuûa maùy bay; nhieäm vuï cuûa ñaïi dieän haõng haøng

khoâng taïi caûng haøng khoâng giaùm saùt toaøn boä quy trình phuïc vuï haønh khaùch vaø haønh lyù.

- Taïi nôi ñeán, nhaân vieân haøng khoâng höôùng daãn haønh khaùch laøm thuû tuïc nhaän

haønh lyù cuûa mình, rôøi khoûi caûng haøng khoâng hoaëc thöïc hieän caùc chuyeán bay tieáp theo.

- Trong toaøn boä quy trình treân, coøn coù söï tham gia cuûa nhaân vieân caùc cô quan

quaûn lyù nhaø nöôùc nhö nhaân vieân haûi quan kieåm tra tính hôïp phaùp cuûa haønh lyù xuaát, nhaäp

vaø quaù caûnh; coâng an cöûa khaåu kieåm tra tính hôïp phaùp cuûa haønh khaùch xuaát, nhaäp vaø quaù

caûnh.

Nhö vaäy, ñeå haønh khaùch coù theå thöïc hieän ñöôïc caùc chuyeán bay cuûa mình thì ñoøi

hoûi caû moät guoàng maùy vôùi nhieàu con ngöôøi, trang thieát bò phaûi ñöôïc vaän haønh moät caùch

chính xaùc vaø kòp thôøi ñeå ñaûm baûo ñöa haønh khaùch ñeán ñuùng ñòa ñieåm yeâu caàu vôùi thôøi

gian theo keá hoaïch döï kieán tröôùc.

1.1.2 Vaän taûi haøng hoùa

Saûn phaåm ñaàu ra cuûa vaän taûi haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng laø nhöõng kieän

haøng ñöôïc chuyeån ñeán ñuùng ñòa chæ theo yeâu caàu cuûa ngöôøi göûi vôùi möùc chi phí nhaát

ñònh vaø caùc dòch vuï keøm theo.

Baûn chaát saûn phaåm cuûa vaän taûi haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng khaùc haún so vôùi

saûn phaåm cuûa vaän taûi haønh khaùch.

Veà quy trình phuïc vuï, vaän taûi haøng hoùa cuõng coù nhöõng neùt töông töï nhö vaän taûi

haønh khaùch. Moät phaàn lôùn haøng hoùa vaän chuyeån baèng ñöôøng haøng khoâng ñöôïc thöïc hieän

bôûi caùc coâng ty chuyeân hoaït ñoäng trong lónh vöïc giao nhaän. Moät phaàn lôùn khaùc ñöôïc thöïc

hieän bôûi caùc nhaân vieân giao nhaän cuûa caùc coâng ty thöôøng xuyeân phaûi thöïc hieän nghieäp vuï

göûi haøng baèng ñöôøng haøng khoâng.

Haøng hoùa seõ ñöôïc chuyeån ñeán caùc kho haøng. Töø ñaây nhaân vieân cuûa caùc haõng haøng

khoâng seõ kieåm tra tính hôïp phaùp veà vaän chuyeån baèng ñöôøng haøng khoâng theo quy ñònh

cuûa quoác gia vaø haõng chuyeân chôû. Tieáp theo, haøng hoùa ñöôïc ñoùng goùi theo töøng kieän,

thuøng (container) hoaëc maâm (pallet) tuøy theo ñaëc tính saûn phaåm ñeå chaát xeáp leân khoang

haøng cuûa maùy bay. Cuoái cuøng, taïi nôi ñeán, nhaân vieân haøng hoùa seõ dôõ haøng khoûi maùy bay

ñeå chuyeån vaøo kho, giao traû cho ngöôøi nhaän hoaëc laøm caùc thuû tuïc chaát xeáp leân caùc

chuyeán bay ñi tieáp.

1.2 VAI TROØ CUÛA VAÄN TAÛI HAØNH KHAÙCH BAÈNG ÑÖÔNG HAØNG KHOÂNG

1.2.1 Ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa ngaønh haøng khoâng

Vaän taûi haønh khaùch laø moät trong hai lónh vöïc quan troïng cuûa vaän taûi haøng khoâng.

Thaäm chí vaän taûi haønh khaùch laø muïc ñích ñaàu tieân cuûa söï ra ñôøi ngaønh haøng khoâng. Caùc

haõng haøng khoâng ra ñôøi phaàn lôùn ñeàu döïa treân cô sôû laø vaän chuyeån haønh khaùch, roài sau

ñoù môùi phaùt trieån theâm dòch vuï vaän chuyeån haøng hoùa. Töø xa xöa, con ngöôøi ñaõ muoán

chinh phuïc baàu trôøi, muoán thöïc hieän öôùc mô bay cao. Vôùi nhieàu thöû nghieäm, thaønh coâng

vaø thaát baïi, cho ñeán nay vaän taûi haøng khoâng ñaõ trôû thaønh moät trong nhöõng ngaønh kinh teá

quan troïng cuûa baát cöù quoác gia naøo. Trong ñoù, vaän taûi haønh khaùch luoân ñoùng vai troø raát

lôùn. Trong toång doanh thu cuûa ngaønh haøng khoâng daân duïng thì vaän taûi haønh khaùch chieám

ñeán 70%-80%, vaän taûi haøng hoùa chæ chieám 20%-30%.

Caùc cô sôû vaät chaát phuïc vuï cho vaän taûi haønh khaùch cuõng phöùc taïp hôn so vôùi vaän

taûi haøng hoùa. Caùc nhaø ga haøng hoùa thöôøng ñöôïc xaây döïng sau nhaø ga haønh khaùch ôû caùc

caûng haøng khoâng; keá hoaïch phaùt trieån ñoäi maùy bay chuû yeáu döïa treân tình hình thöïc teá vaø

nhöõng döï baùo veà löôïng haønh khaùch chuyeân chôû taïi caùc caûng haøng khoâng.

1.2.2 Ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa quoác gia

Neàn kinh teá phaùt trieån, vaän taûi haøng khoâng caøng theå hieän roõ vai troø cuûa mình.

Haøng khoâng trôû thaønh phöông tieän vaän taûi lieân tænh, lieân quoác gia hieäu quaû nhaát ñoái vôùi

nhöõng haønh khaùch coù nhu caàu ñi laïi ôû cöï ly daøi vaø thôøi gian ngaén.

Vaän taûi haønh khaùch baèng ñöôøng haøng khoâng cung caáp vieäc laøm tröïc tieáâp cho haøng

trieäu ngöôøi, taïo ra haøng trieäu vieäc laøm giaùn tieáp cho nhöõng ngaønh, nhöõng dòch vuï lieân

quan khaùc nhö khaùch saïn, nhaø haøng, vaän taûi maët ñaát, xaây döïng vaø nhieàu ngaønh saûn xuaát.

Nhaân vieân laøm trong lónh vöïc haøng khoâng ñöôïc höôûng ñöôïc nhieàu lôïi theá töø ngaønh nhö

thu nhaäp trung bình cao hôn, moâi tröôøng laøm vieäc toát hôn nhieàu ngaønh khaùc.

Saûn phaåm cuoái cuøng cuûa vaän taûi haønh khaùch baèng ñöôøng haøng khoâng laø haønh

khaùch ñöôïc vaän chuyeån nhanh choùng, an toaøn ñeán nôi caàn ñeán. Nhieàu ngöôøi ñaõ quen

thuoäc vôùi nhöõng yeáu toá nhö caûng haøng khoâng, haõng haøng khoâng vaø maùy bay; vôùi nhöõng

yeáu toá hoã trôï nhö dòch vuï phuïc vuï haønh khaùch, ñaïi lyù baùn veù v.v…. Haøønh khaùch ñi laïi

baèng ñöôøng haøng khoâng ñöôïc tieáp xuùc vôùi moät daây chuyeàn phuïc vuï hieän ñaïi, vaên minh,

öùng duïng nhöõng thaønh töïu tieán boä cuûa khoa hoïc coâng ngheä vaø hieäu quaû cao.

Vaän taûi haønh khaùch baèng ñöôøng haøng khoâng noùi rieâng vaø vaän taûi haøng khoâng noùi

chung khoâng ñöùng taùch bieät, phaùt trieån moät mình. Ñi keøm vôùi noù laø caû moät maïng löôùi

roäng lôùn vaø phöùc taïp caùc cô sôû cung caáp dòch vuï vaø saûn phaåm cuøng hoaït ñoäng. Vaän taûi

haøng khoâng seõ ñem laïi lôïi ích kinh teá to lôùn cho neàn kinh teá quoác gia.

Vaän taûi haønh khaùch baèng ñöôøng haøng khoâng taïo ra moät keânh thuaän lôïi, nhanh

choùng ñeå thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh. Vaän taûi haønh khaùch baèng ñöôøng haøng

khoâng ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc tìm kieám nhöõng cô hoäi kinh doanh; giuùp caùc

doanh nghieäp thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh treân phaïm vi toaøn caàu, gaëp gôõ ñoái taùc

ôû baát cöù ñaâu treân theá giôùi. Nhôø vaän taûi haøng khoâng, beân baùn vaø beân mua coù theå gaëp nhau

giao dòch tröïc tieáp vaø hieäu quaû, doanh nghieäp coù theå tìm ñöôïc nhöõng hôïp ñoàng môùi, khai

thaùc thò tröôøng môùi.

1.3 VAÄN TAÛI HAØNG KHOÂNG CHI PHÍ THAÁP

1.3.1 Khaùi nieäm LCC

LCC laø haõng haøng khoâng thöïc hieän caùc chuyeán bay vôùi möùc giaù cöôùc thaáp hôn giaù

cöôùc cuûa caùc haõng haøng khoâng truyeàn thoáng treân cuøng moät ñöôøng bay nhôø vaøo vieäc caét

giaûm moät soá dòch vuï phuïc vuï haønh khaùch so vôùi caùc haõng haøng khoâng truyeàn thoáng.

Khaùi nieäm naøy xuaát hieän trong lónh vöïc vaän taûi haøng khoâng gaén lieàn vôùi söï ra ñôøi

cuûa caùc haõng haøng khoâng khai thaùc ôû möùc chi phí thaáp hoaëc thaáp hôn caùc haõng truyeàn

thoáng.

1.3.2 Ñaëc tröng vaän taûi haøng khoâng chi phí thaáp

Töø khi LCC ra ñôøi ñaàu tieân caùch ñaây khoaûng 30 naêm, ñeán nay loaïi hình vaän taûi

naøy ñaõ coù thôøi gian phaùt trieån töông ñoái daøi. Trong thôøi gian ñoù, coù nhieàu haõng thaønh

coâng, trôû thaønh haõng vaän chuyeån chuû löïc treân nhöõng ñöôøng bay ngaén. Ñoàng thôøi cuõng coù

khoâng ít haõng thaát baïi, hoaït ñoäng khoâng coù laõi vaø phaù saûn chæ sau 2-3 naêm khai thaùc.

Töø nhöõng thaønh coâng vaø thaát baïi naøy, ta coù theå toùm taét moät soá ñaëc tröng cuûa loaïi

hình vaän taûi haøng khoâng chi phí thaáp nhö sau:

- Khai thaùc caùc ñöôøng bay ngaén.

- Söû duïng ñoäi maùy bay ñôn chuûng loaïi

- Boá trí maät ñoä gheá cao treân chuyeán bay

- Taàn suaát bay cao

- Khaû naêng taän duïng maùy bay cao (thôøi gian khai thaùc maùy bay trong ngaøy cao).

- Haïn cheá ñeán möùc toái thieåu caùc dòch vuï cung caáp cho haønh khaùch.

- Khai thaùc ôû caùc caûng haøng khoâng thöù caáp, khoâng uøn taéc

- Giaù veù thaáp. Giaù veù trung bình thaáp hôn khoaûng 30% so vôùi caùc haõng haøng

khoâng truyeàn thoáng khai thaùc cuøng ñöôøng bay

- Chi phí thaáp. Chi phí hoaït ñoäng cuûa haõng naøy thaáp hôn caùc haõng haøng khoâng

truyeàn thoáng khoaûng 30-50%

- Nhaân vieân ña nghieäp vuï.

Baûng 1.1: Söï khaùc bieät giöõa haõng haøng khoâng truyeàn thoáng vôùi LCC

NOÄI DUNG HOAÏT ÑOÄNG

HAÕNG HAØNG KHOÂNG

LCC

KINH DOANH

TRUYEÀN THOÁNG

- Tính ñoäc laäp Ñoäc laäp Ña daïng

- Ñoäi maùy bay Ña chuûng loaïi Ñôn chuûng loaïi

- Haïng gheá cung öùng Ña haïng gheá Ñôn haïng gheá

Phöùc taïp, thöïc hieän Ñôn giaûn, thöïc hieän haønh - Maïng bay haønh trình noái chuyeán trình ñieåm noái chuyeån

- Söû duïng caûng haøng khoâng Moïi caûng haøng khoâng Caûng haøng khoâng thöù caáp

Chuû yeáu qua ñieän thoaïi - Keânh phaân phoái saûn phaåm Ña daïng vaø internet

Khoâng phuïc vuï, hoaëc ôû - Dòch vuï treân chuyeán bay Ñuû moïi dòch vuï möùc toái thieåu

- Thuû tuïc phuïc vuï maët ñaát Ñuû moïi thuû tuïc Phuïc vuï toái thieåu

Chuyeân nghieäp, Chuyeân nghieäp, ña - Ñoäi nguõ lao ñoäng chuyeân moân hoaù nghieäp vuï.

Ñôn giaûn, thaáp hôn haõng - Giaù veù Cao, ña daïng truyeàn thoáng khoaûng 30%

- Chöông trình khaùch haøng

thöôøng xuyeân vaø hôïp taùc Ña daïng Khoâng

vôùi caùc haõng khaùc

Treân thöïc teá, caùc haõng coù theå aùp duïng toaøn boä caùc ñaëc tröng naøy hoaëc moät soá ñaëc

tröng cuï theå, phuø hôïp vôùi tình hình vaø ñaëc ñieåm toå chöùc, kinh doanh cuûa haõng. Nhöng duø

theá naøo thì moät LCC vaãn phaûi ñaûm baûo 2 tieâu chí: chi phí thaáp vaø giaù reû.

Laøm caùch naøo maø caùc LCC coù theå giaûm chi phí xuoáng möùc thaáp nhö vaäy ?

LCC cung caáp duy nhaát moät haïng gheá du lòch, loaïi boû caùc haïng gheá cao hôn (haïng

thöông gia vaø haïng nhaát), giaûm khoaûng caùch giöõa caùc haøng gheá xuoáng möùc thaáp hôn

trung bình (coøn 28-29 inches so vôùi möùc trung bình khoaûng 31 inches), giaûm dieän tích

hoaëc loaïi boû haún khu vöïc beáp. Do vaäy soá löôïng gheá treân chuyeán bay taêng leân.

Khoâng phuïc vuï hoaëc chæ phuïc vuï toái thieåu ñoà aên, uoáng treân chuyeán bay ñaõ giaûm

ñöôïc soá löôïng tieáp vieân, giaûm thôøi gian veä sinh maùy bay; söû duïng caûng haøng khoâng thöù

caáp vaø khoâng vaän chuyeån haøng hoaù neân coù theå laäp lòch bay ñeå ñaït ñöôïc thôøi gian quan

ñaàu maùy bay ngaén. Do vaäy khaû naêng taän duïng maùy bay (thôøi gian khai thaùc maùy bay

trong ngaøy) cao.

Chi phí phi haønh ñoaøn/gheá-km giaûm do naêng suaát cao hôn, laø keát quaû cuûa vieäc

taêng thôøi gian khai thaùc maùy bay trong ngaøy, vaø maät ñoä boá trí gheá cao treân chuyeán bay.

Khoâng döøng qua ñeâm taïi ñieåm trung chuyeån neân giaûm ñöôïc chi phí thueâ saân ñoã.

Söû duïng caùc caûng haøng khoâng thöù caáp coù löôïng haønh khaùch khoâng nhieàu vaø khoâng

uøn taéc neân caùc LCC ñöôïc öu ñaõi veà caùc khoaûn chi phí phuïc vuï taïi saân bay, nhö phí caát,

haï caùnh, chi phí thueâ vaên phoøng vaø caùc chi phí khaùc lieân quan ñeán phuïc vuï haønh khaùch.

Ñoái vôùi caùc haõng truyeàn thoáng, caùc chi phí phuïc vuï taïi caûng haøng khoâng naøy chieám

khoaûng 10-13% trong toång chi phí. Beân caïnh ñoù, do löôïng haønh khaùch qua caùc caûng

haøng khoâng naøy khoâng nhieàu neân caùc LCC coù theå khai thaùc ñuùng giôø, giaûm ñöôïc chi phí

veà aên, uoáng, phöông tieän ñi laïi, choã ôû trong tröôøng hôïp chaäm hoaëc huyû chuyeán.

Chi phí baûo döôõng giaûm do caùc LCC thueâ ngoaøi toaøn boä dòch vuï baûo döôõng, tieát

kieäm ñöôïc chi phí veà quaûn lyù hoaït ñoäng baûo döôõng; neáu caàn döï tröõ phuï tuøng thì chi phí

cuõng giaûm do khoâng caàn nhieàu chuûng loaïi vì chæ khai thaùc moät loaïi maùy bay.

Moät soá chi phí khaùc nhö baûo hieåm, phí ñieàu haønh bay, nhieân lieäu laø nhö nhau ñoái

vôùi toaøn ngaønh. Nhöng ñoái vôùi caùc LCC, do löôïng haønh khaùch cao, maät ñoä gheá cao hôn

treân moãi chuyeán bay neân chi phí/gheá-km thaáp hôn caùc haõng truyeàn thoáng khaùc.

Caùc chi phí phuïc vuï haønh khaùch noái chuyeán nhö suaát aên, ñoà uoáng hoaëc choã ngoài

taïi nôi trung chuyeån cuõng ñöôïc loaïi boû; khoâng coøn caùc khoaûn ñeàn buø trong tröôøng hôïp

haønh lyù thaát laïc khi noái chuyeán do LCC chæ khai thaùc caùc chuyeán bay ñieåm noái ñieåm.

Chi phí baùn haøng giaûm: Söû duïng caùch thöùc baùn choã tröïc tieáp qua ñieän thoaïi hoaëc

internet, khoâng thueâ maïng ñaët choã seõ tieát kieäm tieàn thueâ maïng; Giaûm bôùt hoaëc boû hoaøn

toaøn heä thoáng ñaïi lyù seõ tieát kieäm tieàn hoa hoàng, chieám tôùi 8% toång chi phí cuûa caùc haõng

truyeàn thoáng; Khoâng söû duïng veù giaáy, moïi coâng vieäc xöû lyù vaø tính toaùn seõ ñöôïc thöïc hieän

nhanh choùng nhôø maùy tính, giaûm bôùt nhaân vieân baùn veù vaø tieát kieäm chi phí in veù.

Khoâng thöïc hieän, hoaëc thöïc hieän raát ít caùc hoaït ñoäng lieân doanh, lieân keát vôùi caùc

haõng haøng khoâng khaùc seõ giaûm bôùt nhaân löïc, giaûm chi phí quaûn lyù.

Nhaân vieân coù theå laøm nhieàu coâng vieäc khaùc nhau: Tieáp vieân treân chuyeán bay coù

theå laøm veä sinh maùy bay hoaëc laøm thuû tuïc cho haønh khaùch.

1.4 TAÙC ÑOÄNG CUÛA MOÂI TRÖÔØNG ÑOÁI VÔÙI VAÄN TAÛI HAØNG KHOÂNG CHI

PHÍ THAÁP

1.4.1 Moâi tröôøng vi moâ

1.4.1.1 Caùc yeáu toá ñaàu vaøo

Moät trong nhöõng yeáu toá ñaàu vaøo quan troïng vaø coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán hoaït

ñoäng cuûa caùc haõng haøng khoâng laø giaù nhieân lieäu. Theo IATA, trong naêm 2006 caùc haõng

thaønh vieân phaûi chi tôùi 115 tyû USD cho chi phí nhieân lieäu (so vôùi naêm 2005 laø 92 tyû).

Ñaây laø möùc cao kyû luïc, chieám tôùi 26% toång chi phí khai thaùc tröïc tieáp. Ñieàu naøy ñaõ daãn

ñeán tình traïng nhieàu haõng haøng khoâng loã lieân tuïc vaø coù nhöõng haõng ñaõ phaù saûn. Naêm

2005, ngaønh haøng khoâng daân duïng theá giôùi loã 6 tyû USD vôùi nguyeân nhaân chuû yeáu laø do

giaù nhieân lieäu taêng cao. Nhieàu haõng haøng khoâng ñaõ taêng giaù veù töø 15% ñeán 20% hoaëc

taêng theâm phuï thu nhieân lieäu töø 6 USD/ngöôøi/löôït ñeán 10 USD/ngöôøi/löôït.

Trong naêm 2006, caùc haõng haøng khoâng ñaõ ñieàu chænh laïi hoaït ñoäng kinh doanh

cuûa mình theo höôùng caét giaûm chi phí hoaït ñoäng, ngöøng nhöõng chuyeán bay ít lôïi nhuaän,

thay theá nhöõng maùy bay cuõ baèng nhöõng maùy bay môùi, côõ vöøa vaø nhoû, tieâu thuï ít nhieân

lieäu. Khoaûn loã cuûa caùc haõng haøng khoâng ñaõ giaûm xuoáng chæ coøn khoaûng 1,7 tyû USD.

Trong tình hình chung nhö vaäy, caùc LCC cuõng bò aûnh höôûng. Caùc haõng naøy ñaõ

phaûi thöïc hieän phuï thu nhieân lieäu vaøo giaù veù maùy bay, vôùi möùc thaáp hôn caùc haõng truyeàn

thoáng khaùc. Nhieàu haõng coù teân tuoåi nhö AirAsia, Southwest… vaãn coù laõi nhöng ñaõ giaûm

nhieàu so vôùi naêm 2005. Maët khaùc cuõng coù LCC ñöôïc höôûng lôïi töø giaù nhieân lieäu leo

thang. Nhöõng haõng naøy ñöôïc tieáp quaûn moät soá ñöôøng bay ngaén, noäi ñòa, hoaït ñoäng khoâng

hieäu quaû maø caùc haõng truyeàn thoáng ñaõ boû laïi do giaù nhieân lieäu taêng. Do ñaëc ñieåm cuûa

moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp laø khai thaùc caùc ñöôøng bay ngaén vaø söû duïng caùc loaïi

maùy bay taàm ngaén vaø taàm trung, tieát kieäm ñöôïc chi phí vaän haønh, neân caùc LCC coù theå

hoaït ñoäng hieäu quaû treân caùc ñöôøng bay naøy.

Moät yeáu toá khaùc cuõng aûnh höôûng khoâng nhoû tôùi hoaït ñoäng cuûa caùc LCC. Ñoù laø chi

phí taïi caûng haøng khoâng: chi phí caát, haï caùnh; chi phí phuïc vuï haønh khaùch, haønh lyù; chi

phí thueâ vaên phoøng…

Caùc LCC thöôøng thöïc hieän khai thaùc caùc ñöôøng bay taïi caùc caûng haøng khoâng thöù

caáp, khoâng uøn taéc. Trang thieát bò ôû ñaây khoâng hieän ñaïi nhö caùc caûng haøng khoâng lôùn. Buø

laïi, caùc LCC coù theå ñöôïc höôûng nhöõng öu ñaõi giaûm caùc loaïi phí do söï coù maët cuûa caùc

LCC coù theå ñaåy nhanh toác ñoä taêng tröôûng ôû caùc caûng haøng khoâng naøy. Nhöng caùc LCC

coù theå phaûi toán chi phí vaän chuyeån haønh khaùch neáu caùc caûng haøng khoâng naøy ôû xa trung

taâm thaønh phoá.

1.4.1.2 Ñoái thuû caïnh tranh

Ñoái vôùi LCC, ñoái thuû caïnh tranh khoâng chæ laø caùc haõng truyeàn thoáng, caùc LCC

khaùc maø caû caùc phöông tieän vaän taûi ñöôøng boä.

Nhieàu haõng truyeàn thoáng thöïc hieän chính saùch giaûm giaù cöôùc, caét bôùt caùc dòch

vuï treân chuyeán bay ñeå caïnh tranh vôùi caùc LCC. Öu theá cuûa caùc haõng truyeàn thoáng so vôùi

caùc LCC môùi gia nhaäp laø ôû quy moâ voán. Caùc haõng truyeàn thoáng coù theå chòu loã trong moät

thôøi gian ñeå ñaùnh baät caùc LCC môùi gia nhaäp gia khoûi thò tröôøng ñang khai thaùc. Tuy

nhieân, vieäc caét giaûm caùc dòch vuï coù theå aûnh höôûng ñeán uy tín cuûa moät haõng haøng khoâng

lôùn coù teân tuoåi. Do vaäy moät soá haõng truyeàn thoáng ñaõ laäp ra caùc LCC tröïc thuoäc ñeå caïnh

tranh vôùi caùc LCC ñoäc laäp khaùc. Chaúng haïn nhö KLM laäp ra Buzz, British Airways laäp

ra Go ñeå caïnh tranh vôùi caùc LCC ñoäc laäp ôû chaâu AÂu. Delta Airlines laäp ra Delta Express,

US Airways laäp ra MetroJet, United Airlines laäp ra Ted ñeå caïnh tranh vôùi caùc LCC ôû

Myõ. Sigapore Airlines laäp ra Tiger Airways, Qantas Airways laäp ra Jetstar Asia

Airways, ñeå caïnh tranh vôùi caùc LCC chaâu AÙ.

Beân caïnh ñoù, caùc LCC cuõng phaûi caïnh tranh vôùi caùc phöông tieän vaän taûi khaùc, ñaëc

bieät laø vaän taûi ñöôøng saét. Cuøng vôùi söï tieán boä veà khoa hoïc coâng ngheä, ngaønh vaän taûi

ñöôøng saét ñaõ coù nhöõng tieán boä vöôït baäc. Toác ñoä caùc ñoaøn taøu ngaøy caøng nhanh hôn; kích

thöôùc ñöôøng ray roäng hôn giuùp caùc toa taøu lôùn hôn, ñaày ñuû tieän nghi hôn. Khaùch du lòch

thoaûi maùi veà thôøi gian coù theå thích choïn phöông tieän vaän chuyeån laø taøu hoûa neáu caùc toa

taøu roäng raõi vaø ñaày ñuû tieän nghi.

1.4.1.3 Khaùch haøng

Ñaây laø yeáu toá soáng coøn cuûa baát cöù doanh nghieäp naøo. Ñoái töôïng haønh khaùch ban

ñaàu maø caùc LCC höôùng tôùi laø nhöõng ngöôøi coù nhu caàu ñi laïi vôùi chi phí thaáp, khoâng quan

taâm tôùi tieän nghi hieän ñaïi. ÔÛ caùc quoác gia phaùt trieån taïi Baéc Myõ vaø chaâu AÂu löôïng khaùch

chuû yeáu cuûa caùc LCC laø khaùch du lòch, sinh vieân vaø moät phaàn haønh khaùch laø thöông gia.

ÔÛ caùc quoác gia chaâu AÙ, do keùm phaùt trieån hôn veà kinh teá neân ñoái töôïng haønh khaùch coù

theå roäng hôn, bao goàm caû khaùch du lòch, sinh vieân vaø thöông gia.

Ñoái töôïng haønh khaùch cuûa caùc LCC ñaët yeâu caàu veà giaù cöôùc thaáp leân treân heát. Do

vaäy, caùc haõng naøy caàn caét giaûm toái ña caùc chi phí khoâng caàn thieát ñeå giaûm giaù cöôùc cho

haønh khaùch.

1.4.2 Moâi tröôøng vó moâ

1.4.2.1 Tình hình chính trò vaø khuûng boá

Trong nhöõng naêm ñaàu tieân cuûa thieân nieân kyû môùi, vaän taûi haøng khoâng phaûi ñoái

maët vôùi nhieàu khoù khaên, thaùch thöùc.

Caùc vuï khuûng boá xaûy ra laøm saûn löôïng haønh khaùch vaän taûi baèng ñöông haøng

khoâng giaûm ñi ñaùng keå, caùc haõng loã trieàn mieân, nhieàu haõng ñaõ phaù saûn.

Ñaàu tieân phaûi keå ñeán söï kieän ngaøy 11 thaùng 9 naêm 2001 vôùi haøng ngaøn ngöôøi thieät

maïng. AÛnh höôûng cuûa söï kieän naøy ñeán ngaønh haøng khoâng thaät thaûm khoác. Trong 4 ngaøy,

baàu trôøi nöôùc Myõ bò “ñoùng cöûa”, gaây ra khoaûn loã tröïc tieáp cho caùc haõng haøng khoâng.

Cho duø ñöôïc chính phuû boài thöôøng, nhöng nghieâm troïng hôn, noãi lo sôï khuûng boá ñaõ laøm

giaûm ñaùng keå nhu caàu ñi laïi baèng ñöôøng haøng khoâng treân caùc ñöôøng bay noäi ñòa vaø quoác

teá taïi Myõ vaø caùc quoác gia khaùc ôû chaâu AÂu…

Tieáp theo, caùc vuï khuûng boá tieáp tuïc xaûy ra ôû nhieàu nôi khaùc nhö ôû Bali laøm giaûm

ñaùng keå löôïng khaùch du lòch. Caùc haõng haøng khoâng khai thaùc caùc ñöôøng bay ñeán hoaëc

khôûi haønh töø caùc vuøng naøy laïi chòu nhöõng toån thaát naëng neà. Trong ñoù coù khoâng ít caùc

LCC vì phaàn lôùn haønh khaùch ñi treân caùc haõng naøy laø khaùch du lòch.

Sau cuoäc Chieán tranh Iraq vaøo thaùng 3 vaø thaùng 4 naêm 2003, söï caêng thaúng veà

maët chính trò gaàn ñaây giöõa moät soá quoác gia coù theå seõ trôû thaønh moài löûa cho caùc cuoäc

khuûng boá quoác teá khaùc. Tình hình toài teä naøy seõ khieán caùc haõng haøng khoâng, nhaát laø

nhöõng haõng lôùn, coù nhieàu khaû naêng bò taán coâng do caùc haõng naøy thöôøng ñöôïc xaùc ñònh

gaén lieàn vôùi moät quoác gia naøo ñoù.

1.4.2.2 Töï do hoùa vaän taûi haøng khoâng

Töï do hoùa vaän taûi haøng khoâng aûnh höôûng lôùn tôùi söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa LCC.

Moät thôøi gian daøi tröôùc ñaây, ngaønh haøng khoâng bò haïn cheá bôûi caùc quyeát ñònh

mang tính chính trò. Chính phuû kieåm soaùt chaët cheõ caùc ñöôøng bay, keá hoaïch phaùt trieån vaø

chính saùch giaù cöôùc cuûa caùc haõng haøng khoâng. Caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà haøng

khoâng ñöa ra caùc quy ñònh kieåm soaùt veà tieâu chuaån an toaøn bay, ñöôøng bay, naêng löïc, taàn

suaát bay vaø kieåm soaùt giaù cöôùc. Nhaø nöôùc can thieäp saâu vaøo ngaønh thoâng qua caùc haõng

haøng khoâng thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc. Caùc quyeát ñònh mang tính chính trò ñaõ aûnh höôûng

ñeán baûn chaát, quy moâ vaø söï phaân phoái theo khu vöïc ñòa lyù cuûa nhu caàu veà vaän taûi haøng

khoâng. Trong thôøi gian naøy, caùc quoác gia kyù keát nhöõng hieäp ñònh hôïp taùc song phöông veà

vaän taûi haøng khoâng. Tuy nhieân, caùc hieäp ñònh naøy chæ giôùi haïn moãi quoác gia ñöôïc pheùp

coù moät vaøi haõng haøng khoâng ñöôïc chæ ñònh bay sang laõnh thoå cuûa nhau theo nhöõng ñieåm

ñeán ñöôïc chæ ñònh tröôùc. Do vaäy, ñaây chæ laø nhöõng haõng haøng khoâng lôùn, thöôøng laø thuoäc

sôû höõu nhaø nöôùc. Caùc LCC chöa ra ñôøi trong giai ñoaïn naøy.

Neàn kinh teá phaùt trieån, hôïp taùc kinh teá giöõa caùc quoác gia, trong töøng khu vöïc phaùt

trieån maïnh, hình thaønh nhöõng khu vöïc kinh teá töï do. Nhu caàu vaän taûi haøng khoâng ngaøy

caøng taêng. Moät soá nöôùc, khu vöïc kinh teá phaùt trieån nhanh baét ñaàu thöïc hieän chính saùch töï

do hoùa vaän taûi haøng khoâng ñoái vôi caùc ñöôøng bay noäi ñòa vaø quoác teá. Tröôùc tieân laø ôû thò

tröôøng trong nöôùc, taïi Myõ vaø moät soá quoác gia Taây AÂu, caùc haõng haøng khoâng ñöôïc quyeàn

töï do hôn khi ra quyeát ñònh veà naêng löïc, ñöôøng bay vaø chính saùch giaù cöôùc. Caùc LCC baét

ñaàu xuaát hieän. Moät trong nhöõng haõng ñaàu tieân vaø thaønh coâng nhaát laø Southwest Airlines

ôû Myõ. Tieáp theo laø söï ra ñôøi cuûa Lieân minh Chaâu AÂu (EU). Caùc quoác gia EU thieát laäp thò

tröôøng chung chaâu AÂu vaø cho pheùp caùc haõng haøng khoâng töï ra quyeát ñònh veà ñöôøng bay,

naêng löïc vaø giaù cöôùc. Caùc LCC chaâu AÂu ra ñôøi vaø ñöôïc pheùp khai thaùc caùc ñöôøng bay

trong EU.

Theo keá hoaïch cuûa caùc quoác gia ASEAN, ñeán naêm 2015 seõ hình thaønh thò tröôøng

vaän taûi haøng khoâng thoáng nhaát trong khu vöïc. Ñaây laø moät cô hoäi to lôùn vôùi khoâng ít thaùch

thöùc cho caùc LCC ASEAN.

Nhö vaäy cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá moãi quoác gia vaø hôïp taùc giöõa caùc

neàn kinh teá laø söï hình thaønh neân caùc thò tröôøng chung. Töø ñoù taïo ra thò tröôøng chung veà

vaän taûi haøng khoâng vaø taïo ñieàu kieän cho söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa caùc LCC.

1.4.2.3 Taêng tröôûng kinh teá

Taêng tröôûng kinh teá taïo ra nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc cho vaän taûi haøng khoâng.

Caùc haõng coù nhieàu cô hoäi ñeå khai thaùc caùc thò tröôøng ñang phaùt trieån vaø ñoái maët vôùi

nhöõng thöû thaùch to lôùn. Ñoù laø taêng tröôûng ñi cuøng vôùi yeâu caàu phaùt trieån cô sôû haï taàng

phuø hôïp vaø khoâng ñeå laïi nhöõng haäu quaû moâi tröôøng.

Toác ñoä taêng tröôûng cuûa vaän taûi haøng khoâng gaén lieàn vôùi taêng tröôûng kinh teá. Toác

ñoä taêng tröôûng kinh teá nhanh trong moät thôøi kyø naøo ñoù, seõ xuaát hieän söï taêng tröôûng trong

nhu caàu ñi laïi baèng ñöôøng haøng khoâng. Vaø ngöôïc laïi.

Neàn kinh teá phaùt trieån, nhu caàu du lòch taêng cao, taïo ra moät thò tröôøng môùi ñaày

tieàm naêng cho caùc LCC.

Söï öùng duïng khoa hoïc kyõ thuaät vaøo ñôøi soáng taïo ra nhöõng saûn phaåm, coâng ngheä

môùi tieán boä hôn vôùi chi phí thaáp hôn. Ñoái vôùi lónh vöïc vaän taûi haøng khoâng, ngaøy caøng

xuaát hieän nhieàu loaïi maùy bay ñöôïc saûn xuaát bôûi nhöõng vaät lieäu nheï hôn, toác ñoä nhanh

hôn, giaûm möùc tieâu hao nhieân lieäu. Caùc phöông tieän truyeàn vaø xöû lyù thoâng tin phaùt trieån

giuùp quaù trình giao dòch giöõa khaùch haøng vaø haõng haøng khoâng ñöôïc ñôn giaûn hoùa, tieát

kieäm thôøi gian vaø chi phí. Ñaây laø cô hoäi thuaän lôïi ñeå caùc LCC aùp duïng nhöõng thaønh töïu

naøy vaøo hoaït ñoäng mang tính ñaëc thuø cuûa mình, giaûm ñaùng keå chi phí ñeå coù theå ñöa ra

nhöõng möùc giaù cöôùc thaáp thu huùt khaùch haøng nhöng vaãn ñaûm baûo coù laõi.

Nhöõng naêm gaàn ñaây, vôùi söï phaùt trieån oån ñònh cuûa neàn kinh teá chaâu AÙ, caùc quoác

gia trong khu vöïc vaø Vieät Nam ñaõ höùa heïn moät thò tröôøng ñaày tieàm naêng cho vieäc xaây

döïng vaø phaùt trieån caùc LCC.

Ngoaøi moät soá yeáu toá cô baûn, ñang noåi leân vôùi tính thôøi söï nhö treân, coøn nhieàu yeáu

toá vó moâ khaùc ñoùng vai troø quan troïng, aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa caùc LCC noùi rieâng

vaø baát cöù doanh nghieäp naøo noùi chung:

- Moâi tröôøng töï nhieân: Thôøi tieát aûnh höôûng ñeán vieäc thöïc hieän caùc chuyeán bay

- Vaên hoùa: AÛnh höôûng ñeán söï nhaän thöùc cuûa haøng khaùch veà vaän taûi haøng khoâng vaø

söï chaáp nhaän loaïi hình haøng khoâng giaù reû.

- Cô caáu tuoåi: AÛnh höôûng ñeán soá löôïng nhöõng ngöôøi coù theå vaän chuyeån baèng

ñöôøng haøng khoâng. Nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi coù theå sôï hoaëc khoâng ñuû söùc khoûe ñeå ñi laïi

baèng ñöôøng haøng khoâng. Caùc haõng haøng khoâng coù theå khoâng chaáp nhaän hoaëc thöïc hieän

cheá ñoä mieãn tröø traùch nhieäm ñoái vieäc vaän chuyeån nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi.

1.5 KINH NGHIEÄM VEÀ VAÄN TAÛI HAØNG KHOÂNG CHI PHÍ THAÁP CUÛA MOÄT SOÁ

LCC TREÂN THEÁ GIÔÙI

1.5.1 Moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp ôû Myõ

Ñaàu tieân phaûi keå ñeán Southwest Airlines. Ñaây laø LCC ñöôïc coi laø thaønh coâng nhaát

theá giôùi. Teân cuûa haõng ñaõ ñöôïc ñaët cho moät moâ hình kinh doanh vaän taûi haøng khoâng. Ñoù

laø moâ hình “Southwest”

Ñöôïc thaønh laäp naêm 1967, khai thaùc caùc chuyeán bay noäi vuøng Texas, Southwest

Airlines chòu loã trong 4 naêm ñaàu tieân do gaëp phaûi söï caïnh tranh töø caùc haõng khaùc khai

thaùc cuøng thò tröôøng. Ñaõ coù nhöõng luùc haõng phaûi haï giaù cöôùc xuoáng coøn 13USD ñeå caïnh

tranh. Southwest ñaõ toàn taïi.

Khi chính saùch töï do hoaù vaän taûi haøng khoâng noäi ñòa ñöôïc thöïc hieän naêm 1978,

Southwest Airlines leân keá hoaïch môû roäng phaïm vi hoaït ñoäng ra beân ngoaøi Texas vaø thöïc

hieän heát söùc caån troïng. Haõng taêng cöôøng ñoäi maùy bay moät caùch chaäm raõi, traùnh môû roäng

quaù möùc, coù theå chòu thieät haïi nhö nhieàu haõng khaùc môùi ñöôïc thaønh laäp trong nhöõng naêm

80. Haõng maát 12 naêm ñeå naâng ñoäi bay leân thaønh 50 chieác vôùi chuû tröông taêng cöôøng

naêng löïc vaän chuyeån ñeå taêng taàn suaát khai thaùc treân nhöõng ñöôøng bay hieän coù vaø chæ

khai thaùc theâm moät soá ñöôøng bay môùi thöïc söï coù hieäu quaû.

Southwest taäp trung vaøo caùc thò tröôøng khe (niche), môû caùc ñöôøng bay chöa haõng

naøo khai thaùc hoaëc nhaän thaáy coù theå chieám moät thò phaàn vöôït troäi baèng giaù cöôùc thaáp vaø

taàn suaát cao. Ñeán thaùng 7 naêm 1993, Southwest trôû thaønh haõng haøng khoâng chi phoái taïi

93 trong soá 100 thò tröôøng maø haõng khai thaùc (theo Uyû ban quaûn lyù nhaø nöôùc veà haøng

khoâng daân duïng Hoa Kyø, 1999).

Ñeán nay, Southwest ñaõ trôû thaønh haõng haøng khoâng ñöùng thöù naêm nöôùc Myõ veà saûn

löôïng haønh khaùch noäi ñòa.

Söï taêng tröôûng beàn vöõng naøy luoân ñi keøm vôùi lôïi nhuaän lieân tuïc. Thaäm chí trong

naêm 1992, naêm toài teä nhaát cuûa giai ñoaïn khuûng hoaûng 1990 – 1994, naêm maø 9 haõng

haøng khoâng lôùn nhaát nöôùc Myõ phaûi chòu khoaûn loã leân tôùi 3,2 tyû USD, Southwest laõi 104

trieäu USD. Tieáp theo laø söï kieän 11 thaùng 9 naêm 2001, haàu nhö taát caû caùc haõng lôùn ñeàu loã

vaø nhieàu haõng phaù saûn. Southwest vaø nhieàu LCC khaùc vaãn hoaït ñoäng coù laõi, cho duø chòu

aûnh höôûng khoâng nhoû. Söï thaønh coâng naøy laø keát quaû cuûa khaû naêng duy trì möùc chi phí

luoân thaáp hôn doanh thu. Chi phí/gheá – km, cuûa Southwest thaáp hôn raát nhieàu so vôùi caùc

haõng khaùc treân cuøng moät ñöôøng bay (thaáp hôn töø 25-40% so vôùi caùc ñoái thuû chính).

Trong khi ñoù thì doanh thu thaáp hôn khoâng ñaùng keå.

Chieán löôïc cuûa Southwest ñöôïc CEO Herb Kelleher toùm taét: “Chuùng toâi khoâng

caïnh tranh vôùi caùc haõng haøng khoâng khaùc, chuùng toâi caïnh tranh vôùi vaän taûi ñöôøng boä” .

Coâng thöùc thaønh coâng cuûa Southwest theo taùc giaû Herb Kelleher vieát trong taøi

lieäu Southwest Airlines success formula laø:

+

=

CHAÁT LÖÔÏNG CAO

GIAÙ CAÛ THAÁP

THAØNH COÂNG

GIAÙ TRÒ TINH THAÀN CUÛA NHAÂN VIEÂN

Southwest ñaït ñöôïc möùc chi phí thaáp nhö vaäy laø do:

(cid:153) Ñaët truï sôû vaø khai thaùc taïi nhöõng caûng haøng khoâng nhoû, khoâng ñoâng khaùch:

Haõng ñaët truï sôû taïi caûng haøng khoâng Love Field caùch trung taâm Dallas 10km (caûng haøng

khoâng chính cuûa Dallas laø Dallas Fort Worth International caùch trung taâm 35km). Haõng

söû duïng nhöõng caûng haøng khoâng nhoû ñeå phuïc vuï caùc thaønh phoá lôùn nhö Midway taïi

Chicago; Detroit City Airport, Providence thay cho Logan International luoân luoân ñoâng

ñuùc ôû Boston, caûng haøng khoâng Islip phuïc vuï cho Newyork. Do söû duïng nhöõng caûng

haøng khoâng nhö vaäy neân thôøi gian bay coù theå ñöôïc giaûm töø 15-20 phuùt nhôø giaûm thôøi

gian laên baùnh (ground taxi), giaûm chaäm chuyeán, giaûm thôøi gian bay voøng khi tieáp caän.

Nhöõng yeáu toá naøy cuõng taïo ra söï ñuùng giôø cho caùc chuyeán bay cuûa haõng. Southwest ñöôïc

höôûng nhieàu öu ñaõi veà caùc khoaûn phí taïi caûng haøng khoâng nhö phí caát haï caùnh; phí laøm

thuû tuïc haønh khaùch, haønh lyù; chi phí thueâ vaên phoøng…

(cid:153) Khai thaùc haønh trình ñieåm noái ñieåm, khoâng thöïc hieän noái chuyeán: Giaûm chi phí

aên, ôû cho haønh khaùch taïi ñieåm trung chuyeån, giaûm chi phí haønh lyù thaát laïc do noái chuyeán,

giaûm chi phí ñeàn buø do chaäm hoaëc huûy chuyeán ôû ñieåm trung chuyeån.

(cid:153) Caét boû caùc dòch vuï treân chuyeán bay: Giaûm soá löôïng tieáp vieân treân chuyeán bay,

giaûm thôøi gian laøm veä sinh maùy bay taïi ñieåm trung chuyeån. Keát quaû laø giaûm thôøi gian

quay ñaàu maùy bay, thôøi gian khai thaùc maùy bay trong ngaøy cao hôn. Chi phí giaûm.

Boeing B737 do Southwest khai thaùc chæ vôùi 3 tieáp vieân, trong khi ñoù caùc haõng

khaùc khai thaùc cuøng loaïi maùy bay vôùi trung bình 5-6 tieáp vieân.

Chi phí suaát aên treân chuyeán bay chæ chieám moät tyû leä nhoû, khoaûng 2-3% trong toång

chi phí cuûa caùc haõng haøng khoâng. Tuy nhieân, baèng vieäc toái thieåu hoùa caùc dòch vuï naøy,

Southwest ñaõ giaûm möùc chi phí naøy xuoáng coøn 0,5% trong toång chi phí.

(cid:153) Thöïc hieän chính saùch moät haïng gheá (haïng du lòch): Ñôn giaûn trong khaâu laøm

thuû tuïc, boá trí nhieàu gheá hôn, thu huùt ñoái töôïng haønh khaùch thu nhaäp thaáp vaø trung bình.

(cid:153) Boá trí gheá treân maùy bay vôùi maät ñoä cao: löôïng khaùch treân moät chuyeán bay

taêng laøm giaûm chi phí/gheá-km hoaëc chi phí/haønh khaùch- km.

(cid:153) Söû duïng ñoäi maùy bay ñôn chuûng loaïi: Southwest söû duïng B737. Ñaây laø loaïi

maùy bay phuø hôïp vôùi khai thaùc caùc chaëng bay ngaén vaø trung bình. Chi phí baûo döôõng

thaáp do khoâng caàn nhieàu chuûng loaïi maùy moùc, thieát bò söûa chöõa vaø baûo döôõng maùy bay.

(cid:153) Khoâng thueâ maïng ñaët choã: Tieát kieäm khoaûng 3 USD cho moãi ñieän ñaët choã.

Southwest laø haõng ñaàu tieân thöïc hieän ñaët choã tröïc tieáp qua internet. Ñoàng thôøi

haõng cuõng vaãn duy trì moät löôïng nhoû caùc ñaïi lyù. Khoaûng moät nöûa toång soá choã ñöôïc baùn

tröïc tieáp neân haõng tieát kieäm ñöôïc chi phí hoa hoàng (chieám 7%-10 % giaù cöôùc).

Thaùng 1 naêm 1995, Southwest laø haõng ñaàu tieân giôùi thieäu phöông thöùc baùn choã

khoâng söû duïng veù giaáy.

(cid:153) Nhaân vieân ña nghieäp vuï: Taêng naêng suaát lao ñoäng, linh hoaït trong saép xeáp

coâng vieäc.

Beân caïnh caùc lôïi theá veà chi phí, moät yeáu toá khaùc goùp phaàn khoâng nhoû vaøo thaønh

coâng cuûa haõng ñoù laø löïc löôïng nhaân vieân coù ñoäng löïc laøm vieäc. Ban laõnh ñaïo luoân ñaûm

baûo quyeàn lôïi cho nhaân vieân trong söï thaønh coâng chung cuûa haõng vaø taïo ra moät moâi

tröôøng thaân thieän (“fun”). Lôïi ích caù nhaân ñöôïc ñaûm baûo, tính chuû ñoäng vaø saün saøng chòu

traùch nhieäm ñöôïc khuyeán khích. Southwest thöôûng cho nhaân vieân baèng coå phaàn. Ñaàu

naêm 1997, haõng ñöôïc taïp chí Fortune phong cho danh hieäu “Coâng ty toát nhaát ñeå laøm

vieäc”.

Nhaân vieân laøm vieäc coù kyû luaät, coù ñoäng löïc vaø tính linh hoaït cao neân naêng suaát lao

ñoäng cuõng taêng vaø chi phí giaûm.

Baûng 1.2: Moâ hình Southwest

Ñaëc tröng saûn phaåm Giaù cöôùc

Phaân phoái

Dòch vuï

Thaáp Ñôn giaûn Ñieåm noái ñieåm, khoâng noái chuyeán Ñaïi lyù vaø baùn tröïc tieáp Khoâng söû duïng veù giaáy Moät haïng gheá (haïng du lòch) Maät ñoä gheá cao Khoâng xeáp gheá tröôùc Khoâng phuïc vuï suaát aên, Chæ phuïc vuï baùnh keïo vaø nöôùc uoáng Cao Toát

Taàn suaát bay Ñuùng giôø Ñaëc tröng hoaït ñoäng Maùy bay

Chaëng bay Caûng haøng khoâng

Toác ñoä taêng tröôûng

Nhaân vieân

Ñôn chuûng loaïi (Boeing 737) Thôøi gian khai thaùc trong ngaøy cao (hôn 11 giôø/ngaøy) Töø ngaén tôùi trung bình, khoaûng 1000 km Caûng haøng khoâng thöù caáp, khoâng ñoâng khaùch Thôøi gian quay ñaàu 15 – 20 phuùt Muïc tieâu 10%/naêm Toái ña 15%/naêm Chia coå phaàn cho nhaân vieân töø naêm 1973 Linh hoaït vaø naêng suaát cao

Moät thaønh coâng khaùc cuûa moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp taïi Myõ ñoù laø JetBlue.

Vôùi soá voán khôûi ñaàu 130 trieäu USD vaø baét ñaàu hoaït ñoäng vôùi 28 maùy bay Airbus

A320, bay tôùi 19 thaønh phoá. Naêm 2001 haõng thu ñöôïc 38,5 trieäu USD lôïi nhuaän (doanh

thu ñaït 320,4 trieäu USD) vaø tieáp tuïc taêng tröôûng cao vaøo naêm 2002. Thaønh coâng cuûa

JetBlue chính laø giaù thaønh thaáp, thaáp nhaát trong caùc haõng haøng khoâng ôû Myõ. Naêm 2001

giaù thaønh cuûa JetBlue ñaït 6,9 Cent/ASM.

Ñeå ñaït ñöôïc keát quaû ñoù, JetBlue döïa vaøo caùc yeáu toá sau:

• Coù chính saùch ñaëc bieät ñoái vôùi nhaân vieân vôùi moâ hình laøm vieäc baùn thôøi gian

taïi nhaø (nhaân vieân heä thoáng giöõ choã). Nhaân vieân coù coå phaàn vaø trung thaønh vôùi haõng.

• Söû duïng maùy bay môùi, tieát kieäm chi phí baûo döôõng, phuï tuøng thay theá, lòch bay

oån ñònh, chi phí ñaøo taïo thaáp. Maët khaùc, do mua maùy bay môùi vôùi soá löôïng lôùn neân vieäc

ñaët haøng vaø mua maùy bay luoân ñöôïc höôûng giaù thaáp nhaát töø nhaø saûn xuaát.

• JetBlue thöïc hieän caùc chuyeán bay ñuùng giôø (ñaït 85% caùc chuyeán bay so vôùi

77% cuûa caùc haõng khaùc), ít chaäm, huyû chuyeán; vaän chuyeån vaø baûo quaûn toát haønh lyù cuûa

haønh khaùch (tæ leä maát maùt hö hoûng haønh lyù/haønh khaùch ôû möùc 2% so 4,6% cuûa caùc haõng

haøng khoâng khaùc cuûa Myõ).

• JetBlue söû duïng coâng ngheä cao ñeå taêng hieäu quaû khai thaùc caùc dòch vuï vaän taûi.

Phi coâng söû duïng maùy tính xaùch tay treân buoàng laùi ñeå tính toaùn caân baèng troïng taûi, caùc

cheá ñoä maùy bay khi caát caùnh, heä thoáng giöõ choã hoaït ñoäng 24/24.

• JetBlue coøn taïo ra saûn phaåm dòch vuï rieâng bieät laø choã ngoài treân maùy bay baèng

da, aán ñònh tröôùc choã ngoài vaø cung caáp mieãn phí cho haønh khaùch 24 keânh truyeàn hình,

cung caáp dòch vuï khaùch haøng thöôøng xuyeân baèng caùch caáp veù maùy bay mieãn phí theo soá

laàn bay cuûa khaùch haøng.

• Giaù veù cuûa JetBlue aùp duïng raát ña daïng, phong phuù vôùi caùc loaïi giaù khaùc nhau

trong cuøng moät thò tröôøng nhö veù ñi ngay, veù 3 ngaøy, 7 ngaøy, 14 ngaøy, veù moät löôït, veù

khoâng hoaøn traû... vaø cheá ñoä phí cuûa khaùch haøng khi traû veù hoaëc thay ñoåi, huyû chuyeán

bay. Giaù veù cuûa JetBlue thaáp hôn giaù thò tröôøng.

1.5.2 Moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp ôû chaâu AÂu

Caùc LCC ôû chaâu AÂu ra ñôøi sau caùc LCC ôû Myõ. Sau ñaây laø moät soá haõng thaønh coâng

nhaát ôû chaâu AÂu.

Ñaàu tieân laø Ryanair. Haõng ñöôïc thaønh laäp vaøo naêm 1985, taäp trung khai thaùc caùc

ñöôøng bay giöõa Ailen vaø Anh. Trong 6 naêm ñaàu tieân hoaït ñoäng, Ryanair loã khoaûng 30

trieäu USD. Naêm 1991, ban laõnh ñaïo Ryanair ñaõ quyeát ñònh hoïc taäp theo “moâ hình

Southwest”, chuyeån töø caûng haøng khoâng Luton veà Stansted, cuøng ôû London. Ñeán naêm

1992 haõng baét ñaàu coù laõi. Töø ñoù, haõng luoân hoaït ñoäng coù laõi vaø oån ñònh. Naêm 1993, vaän

taûi haøng khoâng trong Lieân minh Chaâu AÂu ñöôïc töï do hoùa. Luùc naøy caùc LCC baét ñaàu xuaát

hieän nhieàu ôû chaâu AÂu ñeå khai thaùc moät thò tröôøng roäng lôùn. Ryanair khoâng boû lôõ cô hoäi

naøy. Haõng môû theâm nhieàu ñöôøng bay môùi ngoaøi Ailen – Anh vaø khai thaùc theâm 4 ñöôøng

bay môùi töø Dublin vaø Stansted tôùi nhöõng nôi khaùc ôû chaâu AÂu. Naêm 1997, haõng ñaõ nieâm

yeát coå phieáu treân thò tröôøng chöùng khoaùn Dublin vaø New york.

Ryanair ñaït ñöôïc thaønh coâng treân nhôø chi phí thaáp. Giaù thaønh cuûa Ryanair naêm

2001 laø 7,1 US cents/ASM thaáp hôn caùc LCC khaùc nhö Go, Virgin Express hay EasyJet.

Vaø, neáu so vôùi caùc haõng truyeàn thoáng khaùc thì thaáp hôn raát nhieàu. Haõng ñöôïc meänh danh

laø “nhaø chuyeân chôû cuûa chaâu AÂu”.

Tieáp theo söï thaønh coâng cuûa Ryanair, phaûi keå ñeán Easyjet. Naêm 1995, Easyjet baét

ñaàu khai thaùc caùc chuyeán bay giaù reû trong chaâu AÂu töø caûng haøng khoâng Luton ôû London.

Thaønh coâng cuûa EasyJet cuõng döïa treân cô sôû chi phí thaáp hôn so vôùi caùc nhaø chuyeân chôû

truyeàn thoáng (thaáp hôn 15%), cho duø chi phí naøy (10,9US Cents/ASM) vaãn cao hôn so

vôùi Ryanair vaø hai LCC khaùc coù vò theá ôû chaâu AÂu laø Go vaø Vigrin Express.

Caùc LCC ôû chaâu AÂu laøm nhö theá naøo ñeå giaûm chi phí:

(cid:153) Khai thaùc ôû caùc caûng haøng khoâng thöù caáp, khoâng ñoâng khaùch: Ryanair chuyeån

töø Luton, moät caûng haøng khoâng nhoû veà Stansted, moät caûng haøng khoâng nhoû hôn ñeå tieát

kieäm caùc chi phí taïi caûng haøng khoâng. Ryanair khai thaùc ôû moät soá caûng haøng khoâng nhoû

nhö Beauvais ôû Paris, Charleroi ôû Brussels, Hahn ôû Frankfurt, Torp ôû Oslo vaø Nykoking

ôû Tokyo cho duø caùc caûng haøng khoâng naøy xa thaønh phoá. Ryanair phaûi cung caáp dòch vuï

chôû haønh khaùch veà thaønh phoá.

Easyjet khai thaùc ôû Luton do haõng coù moät löôïng lôùn haønh khaùch laø thöông gia.

Nhôø vaäy caùc LCC ñöôïc höôûng nhöõng öu ñaõi veà caùc khoaûn chi phí ôû caùc caûng haøng

khoâng naøy. Ñoàng thôøi, caùc caûng haøng khoâng naøy khoâng ñoâng khaùch neân thôøi gian quay

ñaàu maùy bay ngaén.

(cid:153) Söû duïng moät chuûng loaïi maùy bay (Boeing B737 hoaëc Airbus A320) ñeå tieát

kieäm chi phí baûo döôõng, söûa chöõa.

(cid:153) Taàn suaát bay cao, thôøi gian quay ñaàu maùy bay ngaén ñeå taêng thôøi gian bay

trong ngaøy.

(cid:153) Thöïc hieän caùc chuyeán bay ñieåm noái ñieåm: Tieát kieäm chi phí phuïc vuï haønh

khaùch vaø haønh lyù taïi ñieåm trung chuyeån. Trong soá nhöõng LCC coù aûnh höôûng ôû chaâu AÂu

chæ duy nhaát Virgin Express, ñaët truï sôû taïi Brusseles, thöïc hieän caùc chuyeán bay noái

chuyeán vôùi haõng Sabena ôû Brusseles. Khoaûng 40% löôïng haønh khaùch cuûa Virgin

Express thöïc hieän haønh trình noái chuyeán ôû Brussels

(cid:153) Haïn cheá toái thieåu caùc dòch vuï treân chuyeán bay: khoâng phuïc vuï mieãn phí böõa aên

vaø caùc dòch vuï khaùc treân maùy bay, chæ baùn ñoà aên nheï vaø nöôùc uoáng.

(cid:153) Ñôn haïng gheá: Duy nhaát Virgin Express khai thaùc haïng thöông gia do coù hôïp

ñoàng lieân danh (code share) vôùi Sabena.

(cid:153) Ñôn giaûn hoùa dòch vuï phaân phoái: Go vaø Easyjet khoâng söû duïng veù giaáy, 100%

haønh khaùch ñaët choã qua internet hoaëc ñieän thoaïi. Ryanair vaø Virgin Express vaãn söû duïng

moät phaàn heä thoáng ñaïi lyù. Neáu khoâng söû duïng ñaïi lyù thì caùc LCC phaûi taêng cöôøng caùc

hoaït ñoäng quaûng caùo. Tuy nhieân, nhöõng chi phí quaûng caùo taêng theâm naøy ít hôn raát nhieàu

so vôùi chi phí hoa hoàng phaûi traû cho ñaïi lyù.

(cid:153) Taêng maät ñoä gheá: Giaûm khoaûng caùch giöõa caùc haøng gheá chæ coøn 29-30 inches,

loaïi boû hoaëc giaûm dieän tích beáp ñeå taêng löôïng gheá treân maùy bay.

(cid:153) Taêng naêng suaát lao ñoäng cuûa nhaân vieân: caùc LCC nhö Ryanair hoaëc Easyjet

ñeàu cho nhaân vieân sôû höõu coå phaàn trong haõng, traû löông theo naêng suaát laøm vieäc. Ví duï

nhaân vieân ñaët choã qua ñieän thoaïi cuûa Easyjet khoâng coù löông cô baûn maø nhaän ñöôïc 80

pence (khoaûng 1,3 USD) cho moãi ñieän ñaët choã (booking).

1.5.3 Moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp ôû chaâu AÙ

Khoaûng 10 naêm trôû laïi ñaây, xuaát hieän moät soá LCC ôû khu vöïc chaâu AÙ, ñi tieân

phong laø caùc quoác gia Malaysia, Singapore, Thaùi Lan… Ñoù laø caùc haõng: Tiger Airways,

AirAsia, Lion Air, ValueAir…

Moâ hình hoaït ñoäng cuûa nhöõng haõng naøy coù nhöõng ñieåm töông ñoàng vôùi moâ hình

Southwest: Coù tieàm naêng khai thaùc maïnh (Ñoäi bay cuûa Lion Air ñang khai thaùc 35 maùy

bay; Ñöôïc caùc nhaø chöùc traùch nhieät tình uûng hoä (Singapore xaây döïng nhaø ga chuyeân

phuïc vuï cho caùc LCC, Kuala Lumpur coù caûng haøng khoâng daønh rieâng cho caùc LCC);

Cung caáp nhöõng dòch vuï giaù thaáp, ñaëc bieät ñeán caùc ñieåm du lòch trong khu vöïc vaø ñang

daàn chieám lónh thò tröôøng. Do môùi ra ñôøi, ñang trong quaù tình ñaàu tö (chuû yeáu caùc haõng

treân hoaït ñoäng vaøo naêm 2000) neân söï thaønh coâng cuûa caùc haõng naøy môùi döøng laïi ôû böôùc

ñaàu xaây döïng ñöôïc thöông hieäu, xaây döïng ñöôïc thò tröôøng rieâng vaø töøng böôùc môû roäng

ñöôïc thò phaàn. Tuy nhieân nhöõng thaønh coâng ban ñaàu ñoù ñang höùa heïn nhöõng thaønh coâng

hôn nöõa trong töông lai.

LCC ñieån hình cuûa chaâu AÙ: AirAsia

AirAsia laø moät trong nhöõng LCC ñöôïc thaønh laäp ñaàu tieân ôû chaâu AÙ. Trong voøng

chöa ñaày 5 naêm keå töø khi baét ñaàu hoaït ñoäng (naêm 2001), AirAsia ñaõ phaùt trieån töø 2 chieác

Boeing B737-300 leân 49 chieác ôû thôøi ñieåm hieän taïi. Hieän ñoäi bay cuûa AirAsia ñaõ vaän

haønh treân 803 chuyeán bay quoác teá töø Kuala Lumpur, Joâhor Bahru, Kuching, Kora

Kinabalu, Bangkok vaø Jakarta. Ñaëc bieät taïi caûng haøng khoâng daønh rieâng cho caùc LCC ôû

Kuala Lumpur, chæ sau chöa ñaày 1 naêm xaây döïng vaø ñi vaøo hoaït ñoäng (thaùng 8/2003),

AirAsia ñaõ ñaït möùc kyû luïc treân 4 trieäu haønh khaùch chuyeân chôû qua caûng haøng khoâng

naøy. Ngoaøi ra, AirAsia hieän ñang hoaït ñoäng taïi taát caû 11 quoác gia trong khu vöïc.

AirAsia ñaït ñöôïc nhöõng thaønh coâng naøy laø nhôø vaøo yeáu toá chi phí ñaàu tö. Haõng

giaûm thieåu chi phí baèng caùch quay voøng maùy bay nhanh hôn, naâng caáp tieän ích maùy bay

vaø hieäu quaû phi haønh ñoaøn, cung caáp dòch vuï ñôn giaûn, khoâng phuïc vuï böõa aên mieãn phí,

söû duïng moät loaïi maùy bay ñeå tieát kieäm chi phí ñaøo taïo vaø chi phí baûo döôõng, söûa chöõa.

Taát caû nhöõng yeáu toá naøy ñaõ giuùp haõng tieát kieäm ñöôïc chi phí vaø giaûm giaù veù.

Hoaït ñoäng cuûa caùc LCC khaùc ôû chaâu AÙ cuõng döïa treân nhöõng ñaëc tröng naøy cuûa

AirAsia.

1.5.4 Moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp cuûa Pacific Airlines

Pacific Airlines laø haõng haøng khoâng ñaàu tieân cuûa Vieät Nam chính thöùc thöïc hieän

moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp.

Haõng hieän ñang khai thaùc nhöõng ñöôøng bay ñaõ coù söï tham gia cuûa nhöõng haõng

lôùn. Taïi thò tröôøng noäi ñòa, Pacific Airlines gaëp phaûi Vietnam Airlines. Taïi thò tröôøng

quoác teá, haõng gaëp phaûi nhöõng ñoái thuû coøn lôùn hôn nhö China Airlines, Eva Airways treân

haønh trình tp. Hoà Chí Minh – Taipei, Vietnam Airlines treân haønh trình tp. Hoà Chí Minh

– Cao Huøng. Do vaäy haõng luoân yeáu theá hôn caùc haõng haøng khoâng khaùc khai thaùc cuøng

ñöôøng bay vaø rôi vaøo tình traïng loã lieân tuïc.

Tröôùc tình theá nhö vaäy, haõng phaûi thay ñoåi caùch thöùc hoaït ñoäng. Ñeán cuoái naêm

2006, haõng chính thöùc coâng boá chuyeån haún sang moâ hình haønh khoâng chi phí thaáp.

Nhöng trong thôøi gian daøi tröôùc ñoù, haõng ñaõ thöïc hieän nhieàu hình thöùc caét giaûm chi phí

ñeå giaûm giaù veù. Keát quaû laø thò phaàn vaän taûi haøng khoâng noäi ñòa ñaõ taêng gaàn gaáp 2 laàn

trong naêm 2006 (31%) so vôùi naêm 2005 (17%). Ñaây laø moät con soá khoâng phaûi laø nhoû do

Pacific Airlines chæ khai thaùc caùc ñöôøng bay giöõa 3 thaønh phoá Haø Noäi, Ñaõ Naüng vaø tp.

Hoà Chí Minh.

Baûng 1.3: Moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp cuûa Pacific Airlines

Ñaëc tröng saûn phaåm

Giaù cöôùc

Phaân phoái

Thaáp hôn haõng truyeàn thoáng 25-30% Ñôn giaûn, moät chieàu Ñieåm noái ñieåm, khoâng noái chuyeán Caên cöù vaøo thôøi ñieåm mua veù so vôùi thôøi ñieåm khôûi haønh. Ñaïi lyù vaø baùn tröïc tieáp qua internet Söû duïng veù giaáy vaø veù ñieän töû

Dòch vuï

Moät haïng gheá (haïng du lòch) Maät ñoä gheá cao, khoaûng caùch gheá 29 inch Khoâng phuïc vuï suaát aên

Taàn suaát bay

Ñuùng giôø Trung bình Toát

Ñaëc tröng hoaït ñoäng

Maùy bay

Chaëng bay

Caûng haøng khoâng

Toác ñoä taêng tröôûng

Ñôn chuûng loaïi (Boeing 737) Thôøi gian khai thaùc trong ngaøy trung bình (7 giôø/ngaøy) Töø ngaén tôùi trung bình, toái ña 3 giôø bay Caûng haøng khoâng chính Thôøi gian quay ñaàu 45 phuùt – 1giôø Muïc tieâu 15%/naêm Ña nghieäp vuï, sôû höõu coå phaàn trong haõng Nhaân vieân

1.5.5 Nhöõng ñaëc tröng chung nhaát giöõa caùc moâ hình LCC

Caên cöù vaøo chieán löôïc phaùt trieån vaø tình hình hoaït ñoäng thöïc teá, caùc LCC seõ aùp

duïng nhöõng moâ hình thích hôïp. Tìm hieåu qua moät soá LCC ta thaáy raèng haõng aùp duïng moät

caùch khaùc nhau:

- Thaønh laäp môùi hoaøn toaøn, hoaëc chuyeån ñoåi töø moät haõng truyeàn thoáng, hoaëc

thaønh laäp moät LCC tröïc thuoäc.

- Ñôn haïng gheá hoaëc ña haïng gheá.

- Chæ khai thaùc ñieåm noái ñieåm hoaëc thöïc hieän noái chuyeán ôû möùc toái thieåu.

- Söû duïng heä thoáng ñaët choã hoaëc ñaët qua internet.

- Söû duïng heä thoáng ñaïi lyù hoaëc chæ baùn tröïc tieáp, hoaëc keát hôïp caû hai.

- Khoâng phuïc vuï caùc dòch vuï treân chuyeán bay hoaëc phuïc vuï ôû möùc toái thieåu.

- Söû duïng caùc caûng haøng khoâng chính; caùc caûng haøng khoâng thöù caáp; caûng haøng

khoâng hoaëc nhaø ga daønh rieâng cho LCC .

- Thôøi gian quay ñaàu ngaén hoaëc trung bình.

- Taàn suaát bay trung bình hoaëc cao.

- Maät ñoä gheá cao.

- Giaù cöôùc thaáp hôn khoaûng 20-30% so vôùi haõng truyeàn thoáng.

Töø thöïc teá naøy, ta coù theå ñöa ra moät soá ñaëc tröng phoå bieán vaø hieäu quaû nhaát cuûa

caùc moâ hình LCC treân theá giôùi theo baûng 1.4

Baûng 1.4 :Ñaëc tröng chung cuûa caùc moâ hình haøng khoâng chi phí thaáp

Ñaëc tröng saûn phaåm

Giaù cöôùc

Phaân phoái

Dòch vuï

Taàn suaát bay

Ñuùng giôø

Thaáp hôn haõng truyeàn thoáng 20-30% Ñôn giaûn, moät chieàu Ñieåm noái ñieåm Khoâng noái chuyeán Caên cöù vaøo thôøi ñieåm mua veù so vôùi thôøi ñieåm khôûi haønh. Baùn tröïc tieáp qua internet Söû duïng veù ñieän töû Moät haïng gheá (haïng du lòch) Maät ñoä gheá cao, khoaûng caùch gheá 29-30 inch Khoâng xeáp gheá tröôùc Khoâng phuïc vuï caùc dòch vuï treân chuyeán bay Cao Toát

Ñaëc tröng hoaït ñoäng

Maùy bay

Ñôn chuûng loaïi (Boeing B737 hoaëc A320) Thôøi gian khai thaùc trong ngaøy cao (treân 10 giôø/ngaøy)

Chaëng bay

Caûng haøng khoâng

Toác ñoä taêng tröôûng

Nhaân vieân Töø ngaén tôùi trung bình, toái ña 3 giôø bay Caûng haøng khoâng thöù caáp, hoaëc nhaø ga, caûng haøng khoâng daønh rieâng cho LCC Thôøi gian quay ñaàu ngaén (45 phuùt – 1 giôø) Muïc tieâu 15-20%/naêm Ña nghieäp vuï

CHÖÔNG 2 THÖÏC TRAÏNG XAÂY DÖÏNG VAØ PHAÙT TRIEÅN MOÂ HÌNH HAØNG KHOÂNG CHI PHÍ THAÁP CUÛA VIETNAM AIRLINES

2.1 QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH, PHAÙT TRIEÅN VAØ TÌNH HÌNH VAÄN TAÛI HAØNH

KHAÙCH CUÛA VIETNAM AIRLINES

2.1.1 Giai ñoaïn töø khi hình thaønh ñeán ñaàu nhöõng naêm 1990

Naêm 1976, Toång cuïc haøng khoâng daân duïng Vieät Nam ra ñôøi theo Nghò ñònh soá 28-

CP nhaèm thöïc hieän caùc chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc vaø kinh doanh vaän taûi haøng khoâng.

Hoaït ñoäng vaän taûi haøng khoâng daân duïng trong giai ñoaïn naøy chuû yeáu laø khai thaùc caùc

ñöôøng bay noäi ñòa vaø moät soá ñöôøng bay ñeán caùc nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa. Haøng khoâng daân

duïng Vieät Nam ñaõ kyù hieäp ñònh vaän taûi haøng khoâng vôùi nhieàu nöôùc (Trung Quoác, Lieân

Xoâ, CHDC Ñöùc, BaLan, Coäng hoøa Phaùp, CHDCND Trieàu Tieân, Cu Ba, Thaùi Lan,

Campuchia, Malayxia…) vaø thöïc hieän moät soá ñöôøng bay ñeán caùc nöôùc laân caän (Trung

Quoác, Campuchia, Laøo, Thaùi Lan…). Tính ñeán cuoái naêm 1985 ñoäi maùy bay cuûa ngaønh ñaõ

coù 22 maùy bay chôû khaùch vôùi caùc chuûng loaïi khaùc nhau: Boeing 707, TU-134, IL-18,

AN-26, AN-24, YAK-40…Saûn löôïng vaän taûi haønh khaùch trong giai ñoaïn naøy khoâng cao.

Ñeán naêm 1985 löôïng haønh khaùch vaän chuyeån ñöôïc chæ ñaït 400.011 ngöôøi.

Naêm 1986, trieån khai Nghò quyeát Ñaïi hoäi VI cuûa Ñaûng, taän duïng cô hoäi môùi khi

neàn kinh teá ñaõ môû cöûa vôùi quoác teá, Toång cuïc ñöôïc töï chuû hôn trong hoaït ñoäng kinh

doanh, ñöôïc töï mua maùy bay vaø ñaàu tö xaây döïng nhöõng coâng trình saûn xuaát quy moâ

ngaønh. Nhaø nöôùc chæ ñaàu tö cho Toång cuïc nhöõng coâng trình thuoäc haï taàng cô sôû haøng

khoâng. Trong giai ñoaïn naøy, löôïng haønh khaùch chuyeân chôû ñöôïc ñaõ taêng nhöng khoâng

ñaùng keå. Cho ñeán naêm 1990 chæ ñaït 435.572 ngöôøi

2.1.2 Giai ñoaïn töø naêm 1990 ñeán nay

Ngaøy 29-8-1989, Hoäi ñoàng Boä tröôûng ra Quyeát ñònh 225/CT veà vieäc thaønh laäp

Toång Coâng ty haøng khoâng Vieät Nam. Ñaây laø moät ñôn vò kinh teá quoác doanh tröïc thuoäc

Toång cuïc haøng khoâng daân duïng Vieät Nam, thöïc hieän chöùc naêng kinh doanh vaän taûi haøng

khoâng vaø caùc dòch vuï ñoàng boä. Ñaây laø coät moác quan troïng taùch bieät chöùc naêng quaûn lyù

nhaø nöôùc vaø chöùc naêng kinh doanh vaän taûi haøng khoâng daân duïng.

Ngaøy 27-5-1995, Thuû töôùng Chính phuû ñaõ kyù Quyeát ñònh soá 328/TTg veà vieäc

thaønh laäp Toång coâng ty haøng khoâng Vieät Nam treân cô sôû saùp nhaäp 20 doanh nghieäp hoaït

ñoäng kinh doanh haøng khoâng maø Haõng haøng khoâng Quoác gia Vieät Nam laø noøng coát. Veà

tö caùch phaùp nhaân, Toång coâng ty haøng khoâng Vieät Nam laø Toång coâng ty Nhaø nöôùc (theo

Luaät Doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñöôïc Quoác hoäi khoùa IX, kyø hoïp thöù 7 thoâng qua ngaøy 20-

4-1995). Toång coâng ty coù chöùc naêng nhieäm vuï kinh doanh vaän taûi haøng khoâng ñoái vôùi

haønh khaùch, haøng hoùa ôû trong nöôùc vaø quoác teá, trong ñoù coù xaây döïng keá hoaïch phaùt

trieån, ñaàu tö, xaây döïng, taïo nguoàn voán, thueâ vaø mua saém maùy bay, baûo döôõng vaø söûa

chöõa thieát bò, xuaát nhaäp khaåu vaät tö thieát bò, phuï tuøng, nguyeân lieäu, nhieân lieäu phuïc vuï

cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Toång coâng ty; lieân doanh, lieân keát vôùi caùc toå chöùc kinh teá

trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi.

Taän duïng nhöõng cô hoäi môû ra, Vietnam Airlines ñaõ taêng cöôøng ñoäi maùy bay baèng

caùch thueâ theâm nhieàu maùy bay cuûa nöôùc ngoaøi nhö Boeing B737, B767; Airbus A310,

A320; ATR – 72; Fokker… ñeå ñaùp öùng nhu caàu haønh khaùch ngaøy caøng taêng. Ñeán naêm

1995, löôïng haønh khaùch vaän chuyeån cuûa haõng ñaõ leân ñeán con soá 2 trieäu.

Trong giai ñoaïn naøy, moät loaït caùc hieäp ñònh haøng khoâng vôùi caùc quoác gia ñöôïc kyù

keát. Trong ñoù, phaûi keå ñeán hieäp ñònh haøng khoâng vôùi Hoa Kyø, kyù ngaøy 4/12/2004, taïi

Washington. Ñaây laø moät coät moác quan troïng trong hôïp taùc haøng khoâng daân duïng giöõa hai

nöôùc. Theo hieäp ñònh naøy, caùc haõng haøng khoâng ñöôïc chæ ñònh cuûa hai nöôùc seõ ñöôïc bay

ñeán caùc ñòa ñieåm ñöôïc chæ ñònh ôû hai quoác gia.

Tieáp theo, ngaøy 5/12/2006 Vietnam Airlines trôû thaønh thaønh vieân chính thöùc cuûa

IATA. Söï kieän naøy ñaõ khaúng ñònh ñaúng caáp quoác teá cuûa thöông hieäu Vietnam Airlines.

Ñeán nay, ñoäi maùy bay cuûa haõng ñaõ coù 45 chieác hieän ñaïi vôùi caùc loaïi Boeing,

Airbus, ATR72, Fokker. Trong 3 naêm trôû laïi ñaây, Vietnam Airlines khoâng ngöøng phaùt

trieån maïng ñöôøng bay quoác teá vaø noäi ñòa. Hieän nay, haõng ñaõ khai thaùc ñeán 18 thaønh phoá

trong nöôùc vaø 38 thaønh phoá treân theá giôùi ôû chaâu AÂu, chaâu AÙ, UÙc vaø Baéc Myõ.

Giai ñoaïn 2001-2005, Viietnam Airlines ñaõ vaän chuyeån ñöôïc 22.491.997 haønh

khaùch (taêng bình quaân 15,4%/naêm), 389.000 taán haøng hoùa (taêng bình quaân 16%/naêm)

Haønh khaùch (nghìn)

Haøng hoùa (taán)

Naêm

Toång coäng

Quoác teá

Noäi ñòa

Toång coäng

2003

4.097

Taêng so vôùi naêm tröôùc 2,4%

1700

Taêng so vôùi naêm tröôùc -3.4%

2397

Taêng so vôùi naêm tröôùc 7.0%

78.027

Taêng so vôùi naêm tröôùc 17%

2004

5.121

25%

2390

40.6%

2731

13,9%

88.346

13%

2005

6.043

18%

2.820

18%

3.223

18%

96.450

2006

6.815

13.6%

3.100

10.7%

3.715

16.1%

106.000

10%

Baûng 2.1: Saûn löôïng vaän taûi cuûa Vietnam Airlines (2003-2006)

(Nguoàn: Toång hôïp töø Taïp chí Haøng khoâng Vieät Nam vaø internet)

2.2 NHÖÕNG CAÊN CÖÙ XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH HAØNG KHOÂNG CHI PHÍ THAÁP CUÛA

VIETNAM AIRLINES

2.2.1 Nhöõng yeáu toá moâi tröôøng

2.2.1.1 Moâi tröôøng vó moâ

a. Taêng tröôûng kinh teá

Taêng tröôûng vaän taûi haøng khoâng luoân phuï thuoäc vaøo söï taêng tröôûng vaø tính oån ñònh

cuûa neàn kinh teá quoác gia, khu vöïc vaø quoác teá. Ñieàu naøy ñöôïc theå hieän roõ qua moät soá giai

ñoaïn toác ñoä taêng tröôûng kinh teá ñi xuoáng hoaëc chöõng laïi nhö: naêm 1991 (chieán tranh

vuøng vònh), 1998 (khuûng hoaûng taøi chính Đông AÙ xảy ra vaøo thaùng 7 naêm 1997 vaø ñeå laïi

haäu quaû naëng neà trong caùc naêm 1997- 1998), 2001 (khuûng boá ôû Myõ), 2002 (nổ bom

khuûng boá ôû Bali- Indonexia), 2003 (ñaïi dòch SARS buøng noå ôû nhieàu nöôùc, ñaëc bieät laø khu

vöïc chaâu AÙ) vaø qua nhöõng thôøi ñieåm maø neàn kinh teá taêng tröôûng.

Toác ñoä taêng tröôûng GDP vaø haønh khaùch-km (1991-2006)

GDP

RPKs

1991

2000

16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 -1 -2 -3 -4

Naêm

(Nguoàn: Toång hôïp töø taøi lieäu “The World of Civil Aviation 2002-2005”

cuûa ICAO vaø töø internet)

Bieåu ñoà 2.1 : Toác ñoä taêng tröôûng GDP theá giôùi vaø toác ñoä taêng tröôûng

700

20.0%

600

15.0%

500

10.0%

400

5.0%

300

0.0%

200

-5.0%

100

-10.0%

-15.0%

1997

2000

RPKs (tyû)

Toác ñoä taêng tröôûng

Trung bình theá giôùi

RPKs giai ñoaïn 1991-2006

(Nguoàn: Taøi lieäu hoäi nghò chuû tòch caùc haõng haøng khoâng chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông

laàn thöù 50 taïi OSAKA)

Bieåu ñoà 2.2: Saûn löôïng haønh khaùch coù thu (RPK) khu vöïc

chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông

Vietnam Airlines khoâng naèm ngoaøi söï aûnh höôûng naøy. Tuy nhieân, do hoaït ñoäng

trong moät ñaát nöôùc oån ñònh veà chính trò vaø coù toác ñoä taêng tröôûng GDP cao, neân tuy coù

chòu aûnh höôûng töø moâi tröôøng kinh teá quoác teá nhöng khoâng ñeå laïi nhöõng haäu quaû naëng

neà. Trong giai ñoaïn 2001 – 2006, Vietnam Airlines taêng tröôûng bình quaân 15%/naêm, cao

hôn raát nhieàu so vôùi toác ñoä taêng tröôûng bình quaân 5% cuûa theá giôùi.

Toác ñoä taêng tröôûng cuûa GDP Vieät Nam vaø Vietnam Airlines

30%

25%

20%

GDP

15%

Vietnam Airlines

10%

2001

2002

2003

2004

2005

2006

(Nguoàn: Toång hôïp töø Taïp chí haøng khoâng Vieät Nam vaø internet)

Bieåu ñoà 2.3: Toác ñoä taêng tröôûng GDP Vieät Nam vaø toác ñoä taêng tröôûng cuûa

Vietnam Airlines

Hoaït ñoäng cuûa caùc LCC cuõng chòu aûnh höôûng töø nhöõng giai ñoaïn taêng tröôûng, trì

treä hoaëc giaûm suùt cuûa neàn kinh teá. Tuy nhieân möùc ñoä aûnh höôûng vaø nhöõng haäu quaû

khoâng nghieâm troïng nhö caùc haõng haøng khoâng truyeàn thoáng, dòch vuï ñaày ñuû.

Myõ Chaâu AÂu Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông

90

80

70 )

eäu

60 i r t ( g

50

40 aùn h t eá/ h G

30

20

10

0 1 0 0 2

2 0 0 2

3 0 0 2

4 0 0 2

5 0 0 2

6 0 0 2

1 0 0 2

2 0 0 2

3 0 0 2

4 0 0 2

5 0 0 2

6 0 0 2

1 0 0 2

2 0 0 2

3 0 0 2

4 0 0 2

5 0 0 2

6 0 0 2

Haøng khoâng chi phí thaáp

Haøng khoâng truyeàn thoáng

(Nguoàn: Taøi lieäu Hoäi nghò chuû tòch caùc haõng haøng khoâng

chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông laàn thöù 50 taïi OSAKA)

Bieåu ñoà 2.4: Soá löôïng gheá baùn ñöôïc/thaùng

Theo bieåu ñoà 2.4, caùc LCC vaãn phaùt trieån oån ñònh vôùi soá löôïng gheá/thaùng luoân

taêng trong giai ñoaïn 2001-2006, cho duø phaûi ñoái phoù vôùi nhieàu thaùch thöùc (söï kieän 11-9

taïi Myõ, khuûng boá taïi Bali, dòch SARS vaø chieán tranh Iraq). Trong ñoù, chæ tieâu naøy cao

nhaát thuoäc veà caùc LCC Myõ. Caùc LCC chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông môùi ra ñôøi, nhöng cuõng

ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu ñaùng keå. Naêm 2006 caùc LCC khu vöïc naøy vaän chuyeån ñöôïc

löôïng gheá/thaùng chæ chieám 9%, nhöng theo döï ñoaùn cuûa AAPA thì toác ñoä naøy seõ taêng

trong thôøi gian tôùi, khi ngaøy caøng nhieàu LCC xuaát hieän trong khu vöïc vôùi nhöõng phöông

thöùc caïnh tranh coù lôïi cho haønh khaùch.

Hoaït ñoäng vaän taûi haønh khaùch cuûa AAPA ñöùng thöù 3 theá giôùi, chieám 18%, tính

theo RPKs. Neáu tính theâm caùc haõng khoâng phaûi laø thaønh vieân AAPA (keå caû Trung Quoác

vaø AÁn Ñoä) thì thò phaàn haøng khoâng chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông chieám tôùi 28%.

Caùc nöôùc khaùc

18%

ATA 30%

AFRAA 2%

ALTA 3%

AACO 3%

Trung Quoác 6%

AEA 20%

AAPA 18%

(Nguoàn: Taøi lieäu Hoäi nghò chuû tòch caùc haõng haøng khoâng

chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông laàn thöù 50 taïi OSAKA)

Bieåu ñoà 2.5: Thò phaàn vaän taûi haønh khaùch baèng ñöôøng haøng khoâng

taïi caùc thò tröôøng naêm 2006

Chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông luoân ñöôïc ñaùnh giaù laø khu vöïc coù nhieàu tieàm naêng

phaùt trieån kinh teá trong töông lai. Theo döï baùo cuûa IMF thì trong naêm 2007, toác ñoä taêng

tröôûng kinh teá toaøn caàu ñaït 4,9%, trong ñoù chaâu AÙ ñaït 7,1%. Beân caïnh ñoù cuõng phaûi tính

ñeán du lòch, moät ngaønh kinh teá goùp phaàn khoâng nhoû vaøo taêng tröôûng vaän taûi haønh khaùch

baèng ñöôøng haøng khoâng. Naêm 2006, du lòch theá giôùi taêng tröôûng khoaûng 5%, khu vöïc

chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông taêng tröôûng khoaûng 9%. Ñaây laø cô hoäi to lôùn daønh cho caùc

haõng haøng khoâng, ñaëc bieät laø LCC. Bôûi vì, moät löôïng lôùn haønh khaùch cuûa caùc LCC laø

khaùch du lòch. Theo ñaùnh giaù cuûa Hoäi ñoàng du lòch vaø löõ haønh theá giôùi (WTTC), trong

giai ñoaïn töø 2006-2015 du lòch theá giôùi seõ taêng tröôûng vôùi möùc 4,6%/naêm. Vieät Nam,

theo keát quaû nghieân cöùu cuûa WTTC, phoái hôïp vôùi Oxford Economic Forecasting (OEF),

ñöôïc xeáp haïng laø 1 trong 10 nöôùc phaùt trieån du lòch vaø löõ haønh toát nhaát trong giai ñoaïn töø

nay ñeán 2016 vaø toác ñoä taêng tröôûng bình quaân cuûa du lòch Vieät Nam seõ vaøo khoaûng hôn

8%/naêm trong 10 naêm tôùi, chæ xeáp sau Montenegro, AÁn Ñoä vaø Trung Quoác. Tuy chòu

nhieàu baát oån chung nhö caùc nöôùc trong khu vöïc nhöng vôùi vieäc toå chöùc nhieàu söï kieän du

lòch lôùn trong naêm 2006 nhö Naêm Du lòch Quaûng Nam, Hoäi nghò APEC, du lòch Vieät

Nam tieáp tuïc duy trì toác ñoä taêng tröôûng maïnh meõ goùp phaàn vaøo phaùt trieån du lòch khu

vöïc vaø theá giôùi.

b. Thöông quyeàn trong vaän taûi haøng khoâng quoác teá

Thöông quyeàn laø nhöõng quy ñònh veà quyeàn cuûa moät haõng haøng khoâng ñöôïc pheùp

khai thaùc caùc chuyeán bay thöông maïi. Noäi dung cuûa thöông quyeàn ñöôïc quy ñònh trong

caùc hieäp ñònh hôïp taùc vaän taûi haøng khoâng song phöông hoaëc ña phöông giöõa caùc quoác

gia. Moät soá thöông quyeàn cô baûn sau:

(cid:153) Thöông quyeàn 1: Quyeàn bay qua laõnh thoå quoác gia kyù keát

(cid:153) Thöông quyeàn 2: Quyeàn haï caùnh kyõ thuaät taïi quoác gia kyù keát maø khoâng thöïc hieän

ñoùn hoaëc traû khaùch.

(cid:153) Thöông quyeàn 3: Quyeàn vaän chuyeån thöông maïi töø quoác gia cuûa haõng vaän

chuyeån ñeán quoác gia kyù keát.

(cid:153) Thöông quyeàn 4: Quyeàn vaän chuyeån thöông maïi töø quoác gia kyù keát ñeán quoác gia

cuûa haõng vaän chuyeån.

(cid:153) Thöông quyeàn 5: Quyeàn vaän chuyeån thöông maïi ñeán quoác gia thöù ba: Quyeàn vaän

chuyeån thöông maïi giöõa hai quoác gia kyù keát khaùc, vôùi ñieàu kieän ñieåm khôûi haønh

ñaàu tieân hoaëc ñieåm ñeán cuoái cuøng thuoäc quoác gia cuûa haõng vaän chuyeån.

(cid:153) Thöông quyeàn 6: Quyeàn vaän chuyeån thöông maïi giöõa hai quoác gia kyù keát khaùc,

vôùi ñieàu kieän ñieåm trung chuyeån thuoäc quoác gia cuûa haõng vaän chuyeån.

(cid:153) Thöông quyeàn 7: Quyeàn vaän chuyeån thöông maïi giöõa hai quoác gia kyù keát khaùc.

(cid:153) Thöông quyeàn 8: Quyeàn vaän chuyeån thöông maïi noäi ñòa (Cabotage): Quyeàn vaän

chuyeån thöông maïi giöõa hai ñieåm thuoäc moät quoác gia kyù keát khaùc, vôùi ñieàu kieän

ñieåm khôûi haønh ñaàu tieân thuoäc quoác gia cuûa haõng vaän chuyeån.

c. Thò tröôøng haøng khoâng thoáng nhaát ASEAN – ASAM (Asian Single Aviaiton Market)

Treân theá giôùi ñaõ hình thaønh thò tröôøng haøng khoâng thoáng nhaát EU. Caùc haõng tham

gia vaøo thò tröôøng naøy ñöôïc quyeàn töï do quyeát ñònh loaïi hình vaän chuyeån (thöôøng leä hay

khoâng thöôøng leä); töï do quyeát ñònh taàn suaát vaø naêng löïc khai thaùc; töï do xaây döïng giaù

cöôùc; khai thaùc caùc ñöôøng bay quoác teá vaø noäi ñòa cuûa taát caû caùc quoác gia tham gia, vôùi

ñieàu kieän ñaûm baûo caùc tieâu chuaån an ninh, an toaøn.

Theo “Loä trình hoäi nhaäp ASEAN veà vaän taûi haøng khoâng”, caùc quoác gia ASEAN

ñaõ quyeát ñònh hình thaønh thò tröôøng haøng khoâng thoáng nhaát khu vöïc ASEAN (ASAM)

vaøo naêm 2015 baèng vieäc kyù moät hieäp ñònh ña bieân ASEAN veà vaän taûi haøng khoâng vaøo

naêm 2015. Coù theå hình dung moät soá neùt chính veà ASAM trong töông lai nhö sau:

- Töï do sôû höõu chuû vaø kieåm soaùt haõng haøng khoâng ñöôïc xaùc laäp döïa treân cô sôû toái

thieåu laø caùc tieâu chuaån cuûa ICAO

- Töï do hoùa hoaøn toaøn thöông quyeàn ba, boán vaø naêm trong noäi vuøng ASEAN nhöng

loaïi tröø thöông quyeàn vaän chuyeån thöông maïi noäi ñòa (thöông quyeàn 8: Cabotage).

- Caùc haõng töï quyeát ñònh veà taûi cung öùng vaø giaù cöôùc vaän chuyeån.

- Caùc haõng töï do tham gia caùc thoûa thuaän hôïp taùc vôùi nhau bao goàm caû hình thöùc

khai thaùc lieân danh vôùi haõng haøng khoâng nöôùc thöù ba.

- Caùc haõng ñöôïc quyeàn thöïc hieän dòch vuï phuïc vuï maët ñaát cho mình hoaëc löïa choïn

nhaø cung caáp dòch vuï.

Möùc ñoä töï do hoùa vaän taûi haøng khoâng laø moät yeáu toá quan troïng cho söï xuaát hieän

vaø phaùt trieån cuûa caùc LCC. Taïi thò tröôøng noäi ñòa Vieät Nam hieän nay, nhaø nöôùc ñaõ nôùi

loûng caùc quy ñònh kieåm soaùt giaù cöôùc vaø taûi cung öùng cho caùc haõng haøng khoâng noäi ñòa.

Pacific Airlines, LCC ñaàu tieân cuûa Vieät Nam. Töø ñaàu naêm 2007 ñeán nay, vôùi hai

ñôït phaùt haønh veù giaù reû, vôùi möùc thaáp nhaát laø 15.000 ñoàng (tính caû leä phí phuïc vuï haønh

khaùch vaø phuï thu thì toång coäng laø 90.000 ñoàng) cho chaëng bay Haø Noäi – Tp. Hoà Chí

Minh, ñaõ thu huùt moät löôïng khaùch raát lôùn, chæ trong moät thôøi gian ngaén ñaõ baùn heát

löôïng veù naøy. Moät löôïng khoâng nhoû haønh khaùch ñaõ chuyeån töø caùc phöông tieän vaän taûi

maët ñaát nhö oâ toâ, taøu hoûa sang caùc chuyeán bay giaù reû cuûa Pacific Airlines. Maët khaùc,

chieán löôïc naøy cuõng ñaõ gaây moät söùc eùp leân vaän taûi haønh khaùch noäi ñòa cuûa Vietnam

Airlines treân caùc chaëng bay giöõa caùc thaønh phoá Haø Noäi, tp. Hoà Chí Minh vaø Ñaø Naüng.

Ñoái vôùi thò tröôøng quoác teá, caùc hình thöùc hôïp taùc song phöông coù moät soá giôùi haïn:

- Haïn cheá soá löôïng caùc haõng ñöôïc chæ ñònh chuyeân chôû.

- Giôùi haïn veà loä trình vaø ñieåm ñeán ñöôïc chæ ñònh taïi moãi quoác gia.

- Giaù cöôùc bò kieåm soaùt bôûi chính phuû cuûa hai quoác gia kyù keát.

Nhöõng haïn cheá naøy ñaõ kìm haõm söï ra ñôøi cuûa caùc LCC.

Daàn daàn, caùc hieäp ñònh haøng khoâng ra ñôøi sau naøy ñaõ taïo ra nhöõng ñieàu kieän

thuaän lôïi hôn cho vaän taûi haøng khoâng quoác teá. Moät soá neùt chính nhö sau:

- Khoâng giôùi haïn veà loä trình vaø ñieåm ñeán ôû moãi quoác gia

- Caùc haõng ñöôïc töï do khai thaùc caùc loä trình quoác teá theo hieäp ñònh, tuaân thuû

theo thuû tuïc xin pheùp khai thaùc vaän chuyeån haøng khoâng vaø ñaûm baûo caùc ñieàu kieän an

toaøn, an ninh haøng khoâng theo quy ñònh cuûa quoác teá vaø hieäp ñònh.

- Nhaø nöôùc khoâng giôùi haïn taàn suaát vaø taûi khai thaùc.

- Töï do xaùc ñònh giaù cöôùc.

- Ñöôïc pheùp khai thaùc noäi ñòa taïi caùc quoác gia kyù keát khaùc (chæ coù ôû EU).

Vôùi nhöõng noäi dung töï do hôn nhö vaäy, ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï ra ñôøi moâ hình

vaän taûi haøng khoâng chi phí thaáp ñaõ xuaát hieän.

Moät thò tröôøng haøng khoâng thoáng nhaát khu vöïc ASEAN trong töông lai, cho duø

möùc ñoä töï do khoâng nhö thò tröôøng haøng khoâng thoáng nhaát EU, nhöng ñaây cuõng laø moät cô

hoäi voâ cuøng to lôùn cho caùc LCC ASEAN ra ñôøi vaø phaùt trieån. Ñoàng thôøi, xu höôùng naøy

cuõng seõ taïo ra nhöõng aùp löïc khoâng nhoû leân nhöõng haøng haøng khoâng truyeàn thoáng, dòch vuï

ñaày ñuû. Vietnam Airlines cuõng khoâng naèm ngoaøi nhöõng aûnh höôûng naøy. Do vaäy, ngay töø

baây giôø haõng caàn phaûi thöïc hieän nhöõng bieän phaùp ñeå ñoái phoù laïi caùc LCC ñang vaø seõ

hoaït ñoäng treân moät soá ñöôøng bay maø haõng ñang khai thaùc. AÙp duïng moâ hình haøng khoâng

chi phí thaáp döôùi daïng moät haõng tröïc thuoäc haõng haøng khoâng truyeàn thoáng, dòch vuï ñaày

ñuû laø moät chieán löôïc thaønh coâng cuûa nhieàu haõng haøng khoâng treân theá giôùi ñeå taän duïng

nhöõng cô hoäi ñang môû ra maø coøn ñeå caïnh tranh vôùi caùc LCC.

Ngoaøi ASAM trong töông lai, Vieät Nam coøn coù theå kyù keát caùc hieäp ñònh veà töï do

hoùa vaän taûi haøng khoâng vôùi caùc quoác gia khaùc. Do vaäy cô hoäi môû ra raát lôùn cho Vietnam

Airlines. Ñoàng thôøi, haõng cuõng phaûi ñoái maët vôùi raát nhieàu thaùch thöùc töø moät thò tröôøng

ngaøy caøng ñöôïc töï do hoùa ôû möùc ñoä cao.

d. Ñieàu kieän töï nhieân

Vieät Nam naèm ôû vò trí thuaän lôïi cho söï phaùt trieån maïng löôùi vaän taûi haøng khoâng

trong khu vöïc Ñoâng Nam AÙ, ñaëc bieät laø caùc ñöôøng bay töø tp. Hoà Chí Minh. Ñaây laø moät

thaønh phoá thuoäc trung taâm cuûa caùc quoác gia ASEAN. Töø ñaây coù theå khai thaùc caùc ñöôøng

bay thaúng ñeán caùc quoác gia trong khu vöïc vôùi thôøi gian ngaén.

Baûng 2.2: Khoaûng caùch vaø thôøi gian bay töø Haø Noäi vaø tp. Hoà Chí Minh ñeán moät soá

thaønh phoá thuoäc caùc quoác gia trong khu vöïc

HAN (Haø Noäi)

Thaønh phoá

1:30

1:50

966

740

BKK (Bangkok)

SIN (Singapore)

1:50

2189

1095

1:50

2190

1052

2:40

1751

1611

0:40

1060

212

KUL (Kuala Lumpur) MNL (Manila) PNH (Phnom penh) REP (Siemreap)

5:25 (döøng taïi SGN) 5:20 (döøng taïi SGN) 6:40 (dừng tại SGN) 5:05 (döøng taïi SGN) 1:55

729

422

VTE (Vientiane)

1:20

486

910

TYO (Tokyo) SEL (Seoul) TPE (Taipei) KHH (Kaohsiung)

4:45 4:20 2:40 2:30*

3718 2683 1661 1509

4376 3552 2229 1962

BJS (Beijing)

3:35

2346

3395

1:00 2:50 (döøng taïi PNH) 5:45 5:00 3:15 2:55 7:15 (dừng ở HAN)

2:40

21542

1:25

795

CAN (Quaûng Chaâu)

CGK (Jakarta)

3032

1886

4:15 (dừng ở SIN)

6:25 (dừng ở SIN)

1:15*

2037

1121

BWN (Bandar Seri Begawan) *

Khoaûng caùch (km) Khoaûng caùch (km) SGN (Tp. Hoà Chí Minh) Thôøi gian (giôø) Thôøi gian (giôø)

:Khoâng phaûi Vietnam Airlines khai thaùc

- : Khoâng coù ñöôøng bay

(Nguồn: Mạng ñaët choã Gabriel II)

HAN (Haø Noäi)

DAD (Ñaø Naüng)

Thaønh phoá

Khoaûng caùch (km) -

Thôøi gian -

SGN (tp. Hoà Chí Minh) Khoaûng caùch (km) 1138

Thôøi gian 2:00

Khoaûng caùch (km) 607

Thôøi gian 1:15

HAN (Haø Noäi)

SGN

1138

2:00

604

1:20

(tp. Hoà Chí Minh)

DAD (Ñaø Naüng)

607

1:15

607