HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG QUỐC TẾ LẦN THỨ IV - BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
226
HÀNH VI TỰ CHĂM SÓC VÀ CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG CỦA
NGƯỜI BỆNH GOUT TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA ĐỨC GIANG NĂM 2023
Nguyễn Thị Chinh1, Nguyễn Phương Hoa2,
Trần Thị Ngọc Xuyến3, Nguyễn Thị Tĩnh4, Nguyễn Thị Thu Hà4
TÓM TẮT26
Mục tiêu: (1) Mô tả hành vi tự chăm sóc của
người bệnh Gout tại Bệnh viện đa khoa Đức
Giang năm 2023. (2) Đánh giá chất lượng cuộc
sống của người bệnh Gout tại Bệnh viện đa khoa
Đức Giang năm 2023.
Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô
tả cắt ngang, đối tượng nghiên cứu gồm 163 bệnh
nhân được chẩn đoán Gout theo tiêu chuẩn
EULAR/ACR2015, điều trị tại Bệnh viện đa
khoa Đức Giang từ tháng 1/2023 đến tháng
9/2023.
Kết quả: (1) Bệnh nhân Gout đa số là nam
giới (78,5%), trên 60 tuổi (82,8%); kiến thức
chung về tự chăm sóc bản thân ở mức đạt yêu
cầu (90,8%); hành vi tự chăm sóc bản thân ở
mức hài lòng chiếm 66,9%. (2) Chất lượng cuộc
sống của bệnh nhân Gout theo SF-36 chủ yếu
dưới mức trung bình (77,3%); điểm chất lượng
cuộc sống trung bình chung là 44,1 ± 9,1. Từ kết
quả có thể nhận thấy bệnh nhân Gout bị ảnh
hưởng đáng kể cả về sức khỏe thể chất lẫn tinh
thần.
Kết luận: Bệnh nhân có kiến thức cao về
việc tự chăm sóc bản thân nhưng hành vi tự chăm
1Bệnh viện Đa khoa Đức Giang
2Trưng Đi hc Y Hà Nội
3 Bệnh viện Bch Mai
4Trưng Trung cấp Y Dược Tuệ Tnh Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Thị Chinh
SĐT: 0986090901
Email: chinhnguyen260182@gmail.com
Ngày nhận bài: 16/6/2024
Ngày phản biện khoa học: 26/6/2024
Ngày duyệt bài: 02/8/2024
sóc còn thấp. Chất lượng cuộc sống chung của
bệnh nhân Gout chủ yếu dưới mức trung bình.
Từ khóa: Bệnh Gout, chất lượng cuộc sống,
hành vi tự chăm sóc, SF-36.
SUMMARY
SELF-CARE BEHAVIORS AND
QUALITY OF LIFE OF GOUT
PATIENTS AT DUC GIANG GENERAL
HOSPITAL IN 2023
Objectives: (1) Describe the self-care
behavior of Gout patients at Duc Giang General
Hospital in 2023. (2) Assess the quality of life of
Gout patients at Duc Giang General Hospital in
2023. 2023.
Method: Cross-sectional descriptive study,
includes 163 patients diagnosed with Gout
according to EULAR/ACR2015 standards,
treated at Duc Giang General Hospital from
January to September 2023.
Results: (1) Most Gout patients are men
(78.5%), over 60 years old (82.8%); General
knowledge about self-care is at a satisfactory
level (90.8%); Self-care behavior at a satisfactory
level accounts for 66.9%. (2) Quality of life of
Gout patients according to SF-36 is mainly
below average (77.3%); The overall mean quality
of life score was 44.1 ± 9.1. From the results, it
can be seen that Gout patients are significantly
affected in both physical and mental health.
Conclusions: Patients have high knowledge
about self-care but low self-care behavior. The
overall quality of life of Gout patients is mostly
below average.
Keywords: Gout, quality of life, self-care
behavior, SF-36.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
227
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh Gout là bệnh do rối loạn chuyển
hóa các nhân purin, có đặc điểm chính là
tăng acid uric máu. Khi aicd uric bị bão hòa
ở dịch ngoại bào, sẽ gây lắng đọng các tinh
thể monosodium urat ở các mô [1]. Khi tinh
thể monosodium tích tụ ở khớp gây ra một
dạng viêm khớp bởi sự tích tụ axit uric trong
máu, dẫn đến sự hình thành các tinh thể urat
trong các khớp, gây đau đớn và sưng tấy.
Bệnh này thường ảnh hưởng đến ngón chân
cái, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến các
khớp khác như mắt cá chân, gối, tay và cổ
tay.
Tại châu Âu, tỷ lệ mắc bệnh Gout dao
động khoảng 1-2% trong dân số trưởng
thành. Tỷ lệ này có thể khác nhau tùy thuộc
vào quốc gia và khu vực cụ thể trong châu
Âu. Tại Mỹ, tỷ lệ mắc bệnh Gout khoảng 3-
4% trong dân số trưởng thành [2]
Tại Việt Nam, bệnh gout chiếm tỷ lệ
khoảng 1,5-3% trong dân số nói chung, và
chiếm khoảng 10-15% trong tổng số các
bệnh lý viêm khớp [3]. Bệnh Gout thường
mắc kèm các bệnh tăng huyết áp, đái tháo
đường, suy thận [4]...do đó chất lượng cuộc
sống không chỉ là kết quả của bệnh Gout
thông thường mà còn do các bệnh đi km
liên quan.
Tại Bệnh viện đa khoa Đức Giang, tỷ lệ
bệnh nhân Gout đến khám và điều trị chiếm
25-30% tổng số người bệnh mắc bệnh về cơ
xương khớp. Có nhiều người bệnh chưa hiểu
rõ về bệnh Gout cũng như về chế độ ăn uống
và lối sống dẫn đến bệnh tiến triển nặng,
nhiều biến chứng, tăng gánh nặng cho chi phí
và điều trị. Nâng cao kiến thức cho người
bệnh Gout, giúp người bệnh có thể thực hiện
tốt việc phng, tránh và theo dõi điều trị
Gout là một việc làm hết sức cần thiết. Tuy
nhiên tính đến thời điểm hiện nay, chưa có
nghiên cứu nào của Bệnh viện đa khoa Đức
Giang nghiên cứu về hành vi và chất lượng
cuộc sống của người bệnh Gout theo thang
điểm SF-36 do đó nhóm nghiên cứu đã chọn
đề tài: “Hành vi tự chăm sóc và chất lượng
cuộc sống của ngưi bệnh Gout tại Bệnh
viện đa khoa Đức Giang năm 2023” với hai
mục tiêu: (1) Mô tả hành vi tự chăm sóc của
người bệnh Gout tại Bệnh viện đa khoa Đức
Giang năm 2023. (2) Đánh giá chất lượng
cuộc sống của người bệnh Gout theo SF- 36
tại Bệnh viện đa khoa Đức Giang năm 2023.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu: Gồm 163
bệnh nhân được chẩn đoán Gout theo tiêu
chuẩn EULAR/ACR2015 [1], điều trị tại
Khoa Cơ xương khớp Bệnh viện đa khoa
Đức Giang từ tháng 1/2023 đến tháng
9/2023.
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn: Các bệnh
nhân từ 18 tuổi trở lên, không phân biệt giới
tính được chẩn đoán xác định bệnh Gout theo
tiêu chuẩn EULAR/ACR2015 điều trị tại
Khoa Cơ xương khớp Bệnh viện đa khoa
Đức Giang từ tháng 1-9/2023. Bệnh nhân
đồng ý tham gia nghiên cứu.
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ: Bệnh nhân
được chẩn đoán bệnh Gout và điều trị bệnh
Gout dưới 1 tháng. Bệnh nhân không có khả
năng giao tiếp để hoàn thành phiếu phỏng
vấn.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
2.2.1. Phương php: Nghiên cứu mô tả
cắt ngang
Thu thập số liệu tiến cứu từ tháng 1/2023
đến tháng 9/2023
Cỡ mẫu: Chọn toàn bộ bệnh nhân đủ tiêu
chuẩn, với n=163 bệnh nhân
Địa điểm: Khoa Cơ xương khớp- Bệnh
viện đa khoa Đức Giang, Hà Nội
HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG QUỐC TẾ LẦN THỨ IV - BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
228
2.2.2. Nội dung nghiên cứu
Tất cả đối tượng nghiên cứu được hỏi
bệnh, khám bệnh, làm các xét nghiệm cơ
bản.
Phát phiếu để bệnh nhân trả lời bộ câu
hỏi.
Bộ câu hỏi Đánh giá hành vi tự chăm sóc
của người bệnh Gout được dựa trên bộ câu
hỏi “Questionairs about Factors Influencing
the Performance of Self-care in Gout
Patients” của tác giả Kang Sung Gum (năm
2014) [4], đồng thời chỉnh sửa phù hợp theo
Hướng dẫn quản lý và chăm sóc bệnh Gout
của Hội Khớp học Việt Nam khuyến cáo.
Bộ câu hỏi gồm có 2 phần:
Phần I: Kiến thức về tự chăm sóc của
người bệnh Gout.
Phần II: Hành vi tự chăm sóc của người
bệnh Gout.
* Biến số và chỉ số nghiên cứu
Thông tin chung: tuổi, giới tính, cân
nặng, chiều cao
Thông tin về tiền sử, bệnh sử: thời gian
mắc bệnh Gout, tần xuất nhập viện điều trị,
bệnh lý km theo, đặc điểm lâm sàng (hạt
Tophi).
Kiến thức về tự chăm sóc: biến chứng
của bệnh, lối sống, chế độ ăn, bệnh đồng mắc
Hành vi tự chăm sóc: hành vi uống thuốc
theo chỉ định, lối sống, chế độ ăn uống
Chất lượng cuộc sống về sức khỏe thể
chất: hoạt động thể chất, hạn chế về thể chất,
cảm giác đau, sức khỏe nói chung
Chất lượng cuộc sống về sức khỏe tinh
thần: hoạt động xã hội, hạn chế về cảm xúc,
sức sống, sức khỏe tâm lý
* Cách đánh giá: Mỗi câu trả lời đúng
của người bệnh được 1 điểm, trả lời không
đúng hoặc không trả lời là 0 điểm.
Phân loại: Kiến thức tự chăm sóc của
người bệnh được chia thành 2 mức:
+ Mức độ kiến thức tự chăm sóc chưa
đạt: Khi tổng số điểm < 50%.
+ Mức độ kiến thức tự chăm sóc đạt: Khi
số điểm đạt ≥ 50% tổng số điểm.
Hành vi tự chăm sóc của người bệnh
được chia làm 2 mức độ:
+ Mức độ hành vi tự chăm sóc chưa đạt:
Khi tổng số điểm < 50%.
+ Mức độ hành vi tự chăm sóc đạt: Khi
số điểm đạt ≥ 50% tổng số điểm.
Phần III: Đánh giá chất lượng cuộc sống
bệnh nhân tại thời điểm nghiên cứu theo bộ
câu hỏi SF-36. Gồm 36 câu hỏi với 8 yếu tố
[5].
Bảng 1. Cc lĩnh vực sức khỏe được đnh gi trong bộ câu hỏi SF-36
Lĩnh vực sức khỏe
Câu hỏi
Số lượng
Thành phần
Hoạt động thể chất
3,4,5,6,7,8,9,10,11,12
10
Sức khỏe
thể chất
Hạn chế do sức khỏe thể chất
13,14,15,16
4
Cảm giác đau
21,22
2
Tình trạng sức khỏe chung
1,33,34,35,36
5
Hạn chế do vấn đề cảm xúc
17.18,19
3
Sức khỏe
tinh thần
Sức sống
23,27,29,31
4
Tình trạng tinh thần
24,25,26,28,30
5
Hoạt động xã hội
20,32
2
(Nguồn: Theo The TAND 36- Item Health Survey (2016))
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
229
Điểm càng cao thì các định tình trạng sức
khỏe càng tốt. Mỗi câu trả lời đều có điểm số
thay đổi từ 0 đến 100, sau đó tính diểm 8 yếu
tố. Chất lượng cuộc sống của bệnh nhân
Gout theo SF-36 được đánh giá mức độ qui
định như sau:
Từ 0 - 25: Chất lượng cuộc sống kém.
Từ 26 - 50: Chất lượng cuộc sống trung
bình.
Từ 51 - 75: Chất lượng cuộc sống khá.
Từ 76 - 100: Chất lượng cuộc sống tốt.
2.3. Xử lý và phân tích số liệu
- Phần mềm SPSS 22.0
2.4. Đạo đức trong nghiên cứu
Nghiên cứu được sự đồng ý của Hội
đồng khoa học Bệnh viện đa khoa Đức
Giang phê duyệt. Người bệnh được giải thích
về mục đích và chấp nhận tham gia nghiên
cứu. Dữ liệu thu thập chỉ phục vụ cho nghiên
cứu, chẩn đoán, giúp cho việc điều trị bệnh
được tốt hơn.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Đặc điểm chung đối tượng nghiên
cứu
3.1.1. Đặc điểm về tuổi, gii của đối
tượng nghiên cứu
Trong số 163 bệnh nhân đủ tiêu chuẩn
nghiên cứu, gặp chủ yếu ở nam giới, chiếm
78,5%. Tỷ lệ nam/nữ là 3,7/1. Tuổi mắc cao
nhất từ 60 tuổi chiếm 82,8%; tuổi 30-59 tuổi
chiếm 16,6%, tuổi dưới 30 chiếm 0,6%
3.1.2. Chỉ số BMI
Bảng 2. Đặc điểm BMI của người bệnh Gout (n=163)
Đặc điểm
n
%
BMI
4
2,5
40
24,5
119
73
Nhn xét: Có 73% đối tượng có tình trạng thừa cân trong nghiên cứu này với BMI>23;
đối tượng có chỉ số BMI trong khoảng giới hạn từ 18,5- 23 chiếm 24,5%.
3.1.3. Đặc điểm về thời gian mắc bệnh và tần xut nhp viện
Bảng 3. Thời gian mắc bệnh và tần xut nhp viện trong một năm (n=163)
Đặc điểm
Số lượng (n)
T lệ (%)
Thi gian mc bệnh
Dưới 5 năm
16
9,8
6-10 năm
44
27,0
11-15 năm
74
45,4
Trên 15 năm
29
17,8
Thời gian mắc trung bình: 11,7 ± 4,5
Tần xuất nhập viện
1 lần
13
8
2-3 lần
56
34
> 3 lần
94
58
Nhn xét: Từ bảng 2 có thể thấy phần
lớn đối đối tượng nghiên cứu có thời gian
mắc bệnh từ 11 đến 15 năm chiếm 45,4%; có
17,8% mắc bệnh trên 15 năm, chỉ có 9,8%
người bệnh mắc bệnh dưới 5 năm. Thời gian
mắc bệnh trung bình là 11,7 ± 4,5. Có tới
58% đối tượng phải nhập viện trên 3 lần
trong năm vì tình trạng cấp tính của bệnh
Gout; có 34% đối tượng nhập viện 2-3 lần
trong một năm.
HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG QUỐC TẾ LẦN THỨ IV - BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
230
3.1.4. Đặc điểm mắc bệnh kèm theo
Bảng 4. Đặc điểm mắc bệnh kèm theo của đối tượng nghiên cứu (n=163)
Bệnh kèm theo
Số lượng (n)
T lệ (%)
Tăng huyết áp
22
13,5
Thấp khớp hoặc bệnh mô liên kết
105
64,4
Loét dạ dày - tá tràng
97
59,5
Đái tháo đường
59
36,2
Bệnh thận
47
28,8
Nhn xét: Bệnh mắc kèm về loét dạ dày tá tràng chiếm cao nhất 59,5%; bệnh đái tháo
đường chiếm 36,2%; bệnh tăng huyết áp chiếm thấp nhất 13,5%
3.1.5. Đặc điểm hạt tophi
Bảng 5. Đặc điểm hạt tophi của bệnh nhân (n=163)
Đặc điểm
Số lượng (n)
T lệ (%)
Hạt tophi
Có
122
75
không
41
25
Nhiễm trùng hạt tophi
Có
24
15
Không
139
85
Nhn xét: Người bệnh có hạt tophi tại khớp chiếm 75%, trong đó tỷ lệ người bệnhh
nhiễm trùng hạt tophi chiếm 15% trong số bệnh nhân có hạt tophi.
3.2. Hành vi tự chăm sóc của ngưi bệnh Gout
3.2.1. Kiến thức tự chăm sc của người bệnh Gout
Bảng 6. Thực trạng kiến thức tự chăm sc của người bệnh Gout (n=163)
Câu hỏi
Trả li đúng
(n=163)
T lệ
(%)
Để điều trị bệnh Gout, nên dùng thuốc theo chỉ định thường xuyên
160
98,2
Vì rượu gây ra cơn Gout nên cần hạn chế uống rượu
121
74,2
Bệnh nhân Gout bị đau dữ dội ở các khớp bị tổn thương
160
98,2
Điều trị tốt bệnh Gout, để tận hưởng cuộc sống bình thường mà không
gây tổn hại đến các khớp xương
150
92,0
Nếu viêm khớp do Gout bùng phát, sụn và xương bị phá hủy
155
95,0
Để điều trị bệnh Gout, điều hữu ích là uống nhiều nước
151
92,6
Gout là bệnh bng phát khi axit uric trong cơ thể tăng cao
147
90,2
Với bệnh nhân Gout, tốt hơn nên uống bia hoặc rượu vang đỏ
154
94,4
Bệnh nhân Gout nên ăn nhiều thịt b hơn
146
89,6
Bệnh nhân Gout nên dùng nhiều cá
144
88,3
Bệnh Gout là một căn bệnh xâm lấn các mô khác của cơ thể cũng như
các khớp
149
91,4
Bệnh nhân Gout không nên ăn sữa, pho mát và trứng
146
89,5
Bệnh Gout không liên quan đến cân nặng
144
88,3
Bệnh Gout không liên quan đến THA, ĐTĐ và xơ cứng động mạch
146
89,5
Để điều trị bệnh Gout, hạn chế đồ uống có cà phê hoặc cafein
147
90,1
Bệnh Gout có liên quan đến hút thuốc lá
148
90,8