§¹I HäC TH¸I NGUY£N
tr êng ®¹i häc s ph¹m
Ph¹m TuÊ n viÖt
hiÖu chØnh bµi to¸n c©n b»ng
theo ph ¬ng ph¸p ®iÓm gÇn
LuËn v¨n th¹c
chuyªn ngµnh to¸n gi¶i tÝch
Th¸i Nguyªn - N¨m 2011
1
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên .
§¹I HäC TH¸I NGUY£N
tr êng ®¹i häc s ph¹m
Ph¹m TuÊ n viÖt
hiÖu chØnh bµi to¸n c©n b»ng
theo ph ¬ng ph¸p ®iÓm gÇn
Chuyªn ngµnh: To¸n Gi¶i TÝch
sè: 60.46.01
LuËn v¨n th¹c
chuyªn ngµnh to¸n gi¶i tÝch
ngêi híng dÉn khoa häc: GS.TSKH dòng mu
Th¸i
Nguyªn
-
N¨m
2011
2
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên .
c
lôc
Lêi
nãi
®Çu
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
Ch¬ng
1:
KiÕn
thøc
chuÈn
bÞ
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
1.1
Kh«ng
gian
Hilbert
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
1.1.1
ChuÈn
cña
kh«ng
gian
tuyÕn
tÝnh
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
1.1.2
ch
v«
híng
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
1.1.3
Kh«ng
gian
Hilbert
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
1.1.4
Mét
vÝ
dô
vÒ
kh«ng
gian
Hilbert
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
1.1.5
nh
trùc
giao
nh
chiÕu
trong
kh«ng
gian
Hilbert
.
.
.
.
.
.
8
1.1.6
trùc
chuÈn
trong
kh«ng
gian
Hilbert
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
8
1.1.7
PhiÕm
hµm
tuyÕn
tÝnh
vµ
song
tuyÕn
tÝnh
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
9
1.1.8
To¸n
tö
®èi
xøng
hoµn
toµn
liªn
tôc
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
10
1.2
C¸c
kiÕn
thøc
liªn
quan
®Õn
gi¶i
tÝch
låi
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
12
Ch¬ng
2:
i
to¸n
c©n
b»ng
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
24
2.1
i
to¸n
c©n
b»ng
vµ
tån
i
nghiÖm
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
24
2.2
C¸c
trêng
p
riªng
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
25
2.2.1
Bµi
to¸n
n
b»ng
Nash
trong
trß
ch¬i
kh«ng
hîp
t¸c
.
.
.
.
.
25
2.2.2
Bµi
to¸n
tèi
u
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
27
2.2.3
Bµi
to¸n
bÊt
®¼ng
thøc
biÕn
ph©n
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
28
2.2.4
Bµi
to¸n
phi
tuyÕn
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
29
2.2.5
Bµi
to¸n
®iÓm
bÊt
®éng
Kakutani
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
30
2.2.6
Bµi
to¸n
®iÓm
yªn
ngùa
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
31
Ch¬ng
3:
Ph¬ng
ph¸p
hu
chØnh
®iÓm
gÇn
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
32
3.1
Ph¬ng
ph¸p
bµi
to¸n
phô
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
32
3.2
HiÖu
chØnh
theo
ph¬ng
ph¸p
®iÓm
gÇn
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
38
3.3
t
øng
dông
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
44
3.3.1
Tèi
u
låi
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
45
3.3.2
Bao
hµm
thøc
®¬n
®iÖu
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
45
3.3.3
VÊn
®Ò
n
b»ng
Nash
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
46
KÕt
ln
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
47
Tµi
lu
tham
kh¶o
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
48
3
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên .
i
nãi
®Çu
Bµi
tn
n
b»ng
®·
®îc
nghiªn
cøu
tõ
l©u
bëi
c¸c
c«ng
tnh
nghiªn
cøu
cña
Ky
Fan,
Browder,
Oettli
mét
t¸c
gi¶
kh¸c.
GÇn
®©y
bµi
to¸n
nµy
ng
®îc
quan
t©m
nghiªn
cøu
c
mÆt
®Þnh
tÝnh
®Þnh
lîng,
nh÷ng
øng
dông
réng
r·i
cña
vÊn
®Ò
c©n
b»ng.
Trªn
thùc
tÕ,
thÓ
nãi
mäi
vËt,
hiÖn
tîng
trong
cuéc
sèng
nhiªn,
héi
®Òu
híng
®Õn
c©n
ng.
§Æc
biÖt
trong
thêi
®¹i
th«ng
tin
hiÖn
nay,
mäi
ho¹t
®éng
®Òu
liªn
quan
®Õn
nhiÒu
®èi
t¸c
lîi
Ých
cña
c¸c
®èi
t¸c
®Òu
phô
thuéc
nhau,
nhiÒu
khi
m©u
thn,
®èi
kh¸ng
nhau.
Mét
gi¶i
ph¸p
tèt
cho
®èi
t¸c
nµy
l¹i
thÓ
kh«ng
tèt
cho
®èi
c
kh¸c.
Do
®ã
®Ó
gi¶i
quyÕt
m©u
thuÉn,
mét
gi¶i
ph¸p
c©n
b»ng
thêng
®îc
mäi
®èi
t¸c
chÊp
nhËn.
mÆt
to¸n
häc,
bµi
tn
c©n
ng
®îc
ph¸t
biÓu
kh¸
®¬n
gin
díi
d¹ng
bÊt
®¼ng
thøc
Ky
Fan.
Tuy
nhiªn
nhiÒu
bµi
to¸n
rÊt
quan
träng
nh
bµi
tn
tèi
u,
bÊt
®¼ng
thøc
biÕn
pn,
®iÓm
bÊt
®éng
Kakutani,
bµi
to¸n
minimax,
nhiÒu
h×nh
c©n
ng,
ng
trëng
kinh
tÕ,
giao
th«ng
vËn
t¶i
v.v...
®Òu
thÓ
díi
d¹ng
bµi
to¸n
c©n
b»ng.
t
híng
nghiªn
cøu
quan
träng
trong
i
to¸n
c©n
ng
lµ
vÊn
®Ò
hiÖu
chØnh.
HiÖu
chØnh
mét
thuËt
b¶n
®Ó
gi¶i
quyÕt
c¸c
bµi
to¸n
kh«ng
cã
tÝnh
æn
®Þnh,
theo
nghÜa
c¸c
sai
sè
nhá
cña
liÖu,
thÓ
n
®Õn
c¸c
sai
lÖch
lín
lêi
gi¶i.
Néi
dung
chÝnh
cña
thuËt
hiÖu
chØnh
lµ
thay
thÕ
bµi
to¸n
kh«ng
æn
®Þnh,
khã
gi¶i
quyÕt,
b»ng
c
bµi
to¸n
æn
®Þnh
gi¶i
quyÕt
h¬n.
mét
sè
ph¬ng
ph¸p
hiÖu
chØnh,
trong
®ã
hiÖu
chØnh
theo
ph¬ng
ph¸p
®iÓm
gÇn
®îc
dông
rÊt
nhiÒu
trong
c
lÜnh
vùc
kh¸c
nhau.
GÇn
®©y
ph¬ng
ph¸p
hiÖu
chØnh
nµy
®îc
réng
cho
i
to¸n
c©n
b»ng.
c
®Ých
cña
b¶n
luËn
v¨n
nµy
lµ
nh»m
giíi
thiÖu
c¸c
kiÕn
thøc
b¶n
nhÊt
bµi
to¸n
c©n
b»ng
trong
kh«ng
gian
Hilbert.
LuËn
v¨n
nhÊn
m¹nh
o
mèi
liªn
quan
gi÷a
i
to¸n
c©n
b»ng
c¸c
bµi
to¸n
®·
u
ë
trªn.
TiÕp
®Õn
luËn
v¨n
tr×nh
bµy
ph¬ng
ph¸p
gi¶i
bµi
to¸n
c©n
b»ng
theo
nguyªn
lý
bµi
to¸n
phô.
Cuèi
cïng,
b¶n
luËn
v¨n
tr×nh
bµy
vÊn
®Ò
hiÖu
chØnh
theo
ph¬ng
pp
®iÓm
gÇn
®îc
®Ò
xuÊt
bëi
Moudafi
cho
i
to¸n
c©n
b»ng.
Nguyªn
i
to¸n
phô
sÏ
®îc
dông
®Ó
gi¶i
c¸c
i
to¸n
®·
®îc
hiÖu
chØnh
trong
ph¬ng
ph¸p
®iÓm
gÇn
kÒ.
B¶n
luËn
v¨n
®îc
tnh
y
trong
3
ch¬ng:
Ch¬ng
1
dµnh
®Ó
tr×nh
y
c¸c
kiÕn
thøc
trî
kh«ng
gian
Hilbert,
c¸c
kiÕn
thøc
gi¶i
tÝch
i
®îc
dông
trong
c¸c
ch¬ng
sau.
4
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên .
Ch¬ng 2 dµnh giíi thiÖu bµi to¸n c©n b»ng, ®iÒu kiÖn tån t¹i nghiÖm
c¸c trêng hîp riªng cña bµi to¸n c©n b»ng.
Ch¬ng 3, tríc hÕt giíi thiÖu nguyªn bµi to¸n phô cho bµi to¸n c©n
b»ng ®¬n ®iÖu m¹nh. Sau ®ã, ë cuèi ch¬ng, luËn v¨n tr×nh bµy hiÖu
chØnh theo ph¬ng ph¸p ®iÓm gÇn kÒ.
MÆc t¸c gi¶ ®· g¾ng lùc song b¶n luËn v¨n nµy kh«ng tr¸nh
khái nh÷ng thiÕu sãt, h¹n chÕ. RÊt mong nhËn ®îc ®ãng gãp ý kiÕn
cña c¸c thÇy gi¸o, c¸c nhµ nghiªn cøu b¹n ®äc quan t©m ®Õn vÊn ®Ò
nµy.
T¸c gi¶ xin ch©n thµnh c¶m ¬n L·nh ®¹o viÖn To¸n häc. Khoa sau ®¹i
häc, c¸c thÇy gi¸o trêng §HSP- §HTN ®· tËn t×nh gi¶ng d¹y, gióp ®ì,
t¹o ®iÒu kiÖn trong qu¸ tr×nh t¸c gi¶ häc tËp hoµn thiÖn luËn v¨n .
T¸c gi¶ xin ®îc c¶m ¬n bµy lßng biÕt ¬n s©u s¾c nhÊt tíi ngêi
thÇy: GS.TSKH Dòng Mu (ViÖn To¸n häc ViÖt Nam) ®· híng dÉn,
gióp ®ì tËn t×nh chØ b¶o cho t¸c gi¶ hoµn thµnh b¶n luËn v¨n nµy.
Th¸i Nguyªn, th¸ng 7 n¨m 2011
Häc viªn
Ph¹m TuÊn ViÖt
5
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên .