NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Số 9 (Tháng 5/2024) GẶP GỠ Y KHOA ǀ 38
HIỆU QUẢ CỦA MẬT ONG HOA TRÀM CHIẾU XẠ TRONG ĐIỀU TRỊ LOÉT TÌ ĐÈ
QUA 5 TRƯỜNG HỢP
Nguyễn Hữu Phùng*, Trần Văn Phế**
*Đại học Y Phan Châu Trinh
**Bệnh viện C Đà Nẵng
Tóm tắt
Mở đầu: Mật ong có khả năng làm chữa lành các vết thương nhờ kết hợp nhiều tính chất đặc sắc khác nhau như tính siêu
thẩm thấu, pH thấp, tính chất kháng khuẩn peroxide và kháng khuẩn không peroxide cũng như có các chất chống oxy hóa tự
nhiên. Đối với vết thương mạn tính mật ong bẻ gãy vòng luẩn quẩn trong phản ứng viêm nhờ đó tiến trình lành thương trở lại
bình thường. Mật ong đã được sử dụng để điều trị các vết thương cấp tính và mạn tính nhiều nơi trên thế giới cũng như ở Việt
Nam đã có những kết quả rất tốt.
Tác giả trình bày trong báo cáo này một số kinh nghiệm dùng mật ong hoa tràm được chiếu xạ (MOHTCX) để chăm sóc một
số các trường hợp loét tì đè đã đạt kết quả tốt.
Phương pháp: 5 bệnh nhân có tuổi từ 79 đến 88 tuổi suy kiệt, với 10 ổ loét: 4 loét cùng cụt, 1 loét mông, 2 loét lưng, hai loét
hông và một loét gót chân mà người nhà mong muốn dùng MOHTCX để bôi điều trị. Ổ loét rộng nhất có kích thước
8cmx10cm, ổ loét nhỏ nhất có đường kính 3cm. Tất cả bệnh nhân đều cao huyết áp, 4/5 bệnh nhân suy nhược và sa sút trí tuệ,
dinh dưỡng kém; một bệnh nhân bị thêm đái tháo đường. Có ba bệnh nhân được y tá chăm sóc cho đến khi lành hẳn; hai bệnh
nhân còn lại có người nhà được hướng dẫn thay băng. Vết thương được chụp ảnh trước, trong khi điều trị và sau khi lành.
Kết quả: 9/10 ổ loét đều lành tốt, 1 ổ loét khó lành và bệnh nhân đã tử vong do suy kiệt. Thời gian lành lâu nhất là 9 tháng,
nhanh nhất 2 tháng. Diện tích vết thương co (DTVTC) trung bình là 22,354mm2/ngày. Với kết quả này cho thấy MOHTCX
rất hiệu quả và an toàn trong điều trị loét tì đè.
Kết luận: Sử dụng MOHTCX để điều trị loét tì đè tỏ ra hiệu quả và an toàn. Việc chăm sóc vết thương dễ dễ thực hiện, ít mất
thời gian và ít tốn kém, ngay cả người nhà cũng có thể thực hiện được. MOHTCX nên được xem xét sử dụng trong chăm sóc
sức khỏe cộng đồng.
Effectiveness of Gamma irradiated Melaleuca Honey Dressing for Healing in 5 Pressure Ulcers
Opening: Honey has healing powers because it possesses the combination of various specific properties including hyper-
osmolarity, low pH level, peroxide-dependent antibacterial or non-peroxide-dependent antibacterial activity, and its
antioxidants as well. It can be used as a wound dressing to promote improving healing. Honey can break into a vicious circle
of chronic inflammation and reverse it to the normal process of healing. Honey has been used to treat acute and chronic
wounds in many parts of the world and even in Vietnam with satisfactory results. The authors present some experiences using
irradiated Melaleuca Cajuputi Honey from The Đồng Tháp province to take care of several pressure ulcers with impressive
results.
Methods: 5 patients aged from 79 to 88 years old, weak and asthenic had suffered from 10 ulcers: 4 sacrococcygeal region
ulcers, 2 back ulcers, 1 buttock ulcer, 2 at the hip, and 1 at the heel The largest ulcer size is 8x10cm, the smallest one is 3cm
in diameter. All the patients had high blood pressure, 4/5 patients had dementia and undernutrition, and one patient had
suffered from T2- diabetes. The nurses or the family members were educated to take care of wounds for the patients at home.
The wounds were photographed regularly before, during the treatment, and after healing.
Results: Results: 9/10 ulcers healed completely, one hip ulcer did not heal until the patient died of her illness. The longest
healing time was 9 months, the earliest was 2 months, The surface reduction is 22,34mm2/day.
Conclusion: The use of Gamma irradiated melaleuca honey in the management of pressure ulcers was proven to be effective
and safe. Wound care is easy to perform, takes less time, and costs less. The gamma irradiated melaleuca honey should be
considered for use in public health care.
TỔNG QUAN
Nhiều quốc gia và nhiều nền văn hóa khác nhau
đã xem mật ong không những là nguồn dinh
dưỡng quý giá mà còn là nguồn dược liệu quan
trọng để chữa bệnh kể cả trong điều trị vết thương
từ thời cổ đại. Các hoạt tính làm lành vết thương
của mật ong đã mô tả đầy đủ trong y văn gần đây.
Mật ong có khả năng kiềm chế 60 loại vi khuẩn
khác nhau ngay cả với các vi khuẩn kháng
thuốc[14,15,16]
Tính kháng khuẩn của mật ong chủ yếu do hàm
lượng đường cao, tạo ra gradient thẩm thấu dẫn
đến mất nước và ức chế khả năng tăng trưởng của
vi khuẩn), pH thấp, đặc biệt lượng H2O2 được
phóng thích liên tục để kiềm chế vi khuẩn. Nhờ
enzyme glucose oxidase có sẵn trong mật ong,
được kích hoạt ở điều kiện nhất định, xúc tác phản
