1
MỞ ĐẦU
1.TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại, hoạt
động tín dụng là nghiệp vụ cơ bản, chiếm vai trò quan trọng nhất vì
nó là nghiệp vụ sinh lời chủ yếu cho ngân hàng. Tuy nhiên, đây cũng
là nghiệp vụ tập trung hầu hết các rủi ro nghiêm trọng, gây tổn thất
lớn cho NHTM. Rủi ro trong cho vay còn được nhân lên gấp đôi, bởi
vì ngân hàng không những phải hứng chịu các rủi ro do những
nguyên nhân chủ quan của mình, mà còn gánh chịu những rủi ro do
khách hàng gây ra. Vì vậy, việc thực hiện quản trị rủi ro nhất là rủi ro
tín dụng nhằm đảm bảo an toàn và nâng cao chất lượng tín dụng là
một yêu cầu khách quan, là điều kiện sống còn để ổn định và phát
triển của Ngân hàng thương mại.
Là một ngân hàng thương mại quốc doanh lớn của Việt Nam,
trong những năm qua, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam đã
không ngừng mở rộng mạng lưới, cải tiến công nghệ và hoàn thiện
các quy trình nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ đồng thời
giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng. Theo đó, hệ thống chấm điểm xếp
loại khách hàng theo chuẩn mực quốc tế đã ra đời, hỗ trợ đắc lực cho
việc phân loại nợ, quản lý chất lượng tín dụng phù hợp với phạm vi
hoạt động và tình hình thực tế. Để đảm bảo tăng trưởng tín dụng an
toàn, hiệu quả và bền vững, dần hội nhập với quy trình giám sát,
quản lý theo các chuẩn mực quốc tế Ngân hàng Đầu tư và Phát triển
Việt Nam nói chung và Ngân hàng Đầu tư và Phát triển chi nhánh
Hải Vân nói riêng đã xây dựng và áp dụng hệ thống chấm điểm xếp
loại khách hàng trong cho vay, cụ thể là hệ thống xếp hạng tín dụng
2
nội bộ. Tuy nhiên, hệ thống xếp hạng này vẫn còn tồn tại ít nhiều
khiếm khuyết cần phải được bổ sung chỉnh sửa để có thể đáp ứng
được yêu cầu quản trị rủi ro tín dụng trong điều kiện hiện nay cũng
như trong tương lai.
Xuất phát từ các yêu cầu trên, tác giả chọn đề tài “Hoàn thiện hệ
thống chấm điểm xếp loại khách hàng trong cho vay tại NH Đầu
tư và phát triển Hải Vân”
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
- Nghiên cứu, tổng hợp những vấn đề lý luận liên quan đến hệ
thống XHTD của Ngân hàng thương mại.
- Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng hệ thống XHTD
đang áp dụng tại BIDV Hải Vân
- Đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện hệ thống
xếp hạng tín dụng tại BIDV Hải Vân.
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU, PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Phương pháp nghiên cứu: Dựa vào lý thuyết chuyên ngành
Kinh tế tài chính- Ngân hàng cùng với các phương pháp phân tích,
tổng hợp, so sánh và đối chiếu giữa hệ thống XHTD của BIDV Hải
Vân với kinh nghiệm của các tổ chức xếp hạng chuyên nghiệp trong
nước để làm rõ những ưu điểm và hạn chế của hệ thống XHTD tại
BIDV Hải Vân, qua đó để xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả hệ
thống XHTD tại BIDV Hải Vân.
- Đối tượng nghiên cứu : Là hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ
đang áp dụng tại BIDV Hải Vân.
- Phạm vi nghiên cứu: Là khách hàng doanh nghiệp đang vay
vốn tại BIDV Hải Vân
4. Ý NGHĨA NGHIÊN CỨU
3
Trên cơ sở nghiên cứu các tài liệu và công trình khoa học đã
được công bố có liên quan đến hệ thống XHTD luận văn đã có những
đóng góp sau:
- Tổng hợp và trình bày một cách có hệ thống các vấn đề lý luận
về hệ thống xếp hạng tín dụng.
- Qua phân tích, đánh giá thực trạng XHTD của BIDV Hải Vân,
luận văn chỉ ra những hạn chế, tồn tại trong hệ thống XHTD tại
BIDV Hải Vân.
- Luận văn đã đưa ra đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần
hoàn thiện hệ thống XHTD của BIDV Hải Vân.
5. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Nội dung chính của luận văn bao gồm những nội dung sau:
Chương 1: Tổng quan về hệ thống xếp hạng tín dụng tại NHTM
Chương 2: Thực trạng hệ thống xếp hạng tín dụng tại Ngân hàng
Đầu tư và Phát triển Hải Vân
Chương 3: Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng tại Ngân hàng
Đầu tư và Phát triển Hải Vân
4
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG XẾP HẠNG TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1.GIỚI THIỆU CHUNG VỀ HỆ THỐNG XẾP HẠNG TÍN
DỤNG TẠI NHTM.
1.1.1. Khái niệm về xếp hạng tín dụng
Xếp hạng tín dụng là đánh giá uy tín tín dụng tổng quát của
doanh nghiệp trong việc thực hiện đúng và đầy đủ các cam kết tài
chính đối với các đối tác (ngân hàng, nhà cung cấp, cổ đông…) trong
một khoảng thời gian nhất định”.
1.1.2. Sự cần thiết của việc xếp hạng tín dụng.
1.1.2.1. XHTD phục vụ công tác quản trị rủi ro
- Xếp hạng khách hàng trước khi cấp tín dụng
- Tái xét đánh giá và XHTD khách hàng theo định kỳ
- XHTD khách hàng khi không hoàn trả nợ đúng hạn
1.1.2.2. Cung cấp những thông tin mang tính hệ thống về quá khứ
và hiện tại của khách hàng
Để có quyết định tín dụng nhanh và chính xác đồng thời dự đoán
về khả năng và thiện chí trả nợ của khách hàng, ngân hàng cần có hệ
thống thông tin về khách hàng trong quá khứ và hiện tại trên hệ thống
XHTD.
1.1.2.3. Là cơ sở để xây dựng chính sách khách hàng
Xác định một cách hợp lý, chính xác mức độ rủi ro từ đó áp dụng
chính sách khách hàng cho vay phù hợp.
1.1.2.4. Góp phần thực hiện nguyên tắc cho vay
5
Việc XHTD được tiến hành trước khi hợp đồng tín dụng ký kết dựa
trên cơ sở phân tích khả năng và thiện chí trả nợ ngân hàng. Đây là biện
pháp “phòng bệnh” nhằm thực hiện tốt nguyên tắc “Hoàn trả nợ gốc và
lãi đúng hạn”.
1.1.2.5.Giúp ngân hàng xây dựng chính sách phân loại nợ và trích
lập DPRR theo phương pháp định tính.
Việc sử dụng kết quả XHTD đã giúp NH phân loại nợ và trích
DPRR theo điều 7 QĐ 493/2005/QĐ-NHNN
1.1.3. Vai trò của xếp hạng tín dụng
1.1.3.1. Ðối với thị trường tài chính.
- Các nhà đầu tư sử dụng kết quả XHTD để thực hiện chiến lược
đầu tư sao cho rủi ro thấp nhất.
- Các tổ chức đi vay, cần huy động vốn sử dụng kết quả XHTD
để tạo niềm tin với nhà đầu tư.
1.1.3.2. Ðối với ngân hàng thương mại
- Cơ sở để lựa chọn khách hàng cho vay.
- Xây dựng chính sách khách hàng.
- Xây dựng danh mục tín dụng.
- Phân loại nợ và quản lý nợ.
1.1.3.3. Ðối với doanh nghiệp được xếp hạng
- Để đánh giá mức độ tín nhiệm của thị trường.
- Để quảng bá hình ảnh của doanh nghiệp mình.
1.1.4. Một số quy định của Ủy ban Basel về hệ thống XHTD của
các ngân hàng thương mại
- Ngân hàng phải thu thập tất cả các thông tin có liên quan khi
xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp.