ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
TRẦN THỊ MỸ ÁI
HOÀN THIỆN KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN
Ở ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP TẠI
KHO BẠC NHÀ NƢỚC BÌNH SƠN-QUẢNG NGÃI
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN
Mã số: 8.34.03.01 Đà Nẵng - 2019
Công trình được hoàn thành tại TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN
Ngƣời hƣớng dẫn KH: PGS.TS. Ngô Hà Tấn
Phản biện 1: PGS.TS. TRẦN ĐÌNH KHÔI NGUYÊN Phản biện 2: PGS.TS. NGUYỄN THỊ HỒNG NGA
Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Kế toán họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 24 tháng 8 năm 2019
Có thể tìm hiểu luận văn tại:
- Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng
- Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Kiểm soát chi thường xuyên qua Kho bạc Nhà nước đóng vai
trò quan trọng trong tiến trình thực hiện các mục tiêu kinh tế lớn của
nhà nước. Kiểm soát chi thường xuyên ở đơn vị sự nghiệp công lập
qua KBNN trên phạm vi cả nước nói chung và KBNN Bình Sơn nói
riêng đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, vẫn tồn tại
những hạn chế: văn bản chưa hướng dẫn kịp thời; một số quy định
thiếu chặt chẽ dễ bị lợi dụng làm thất thoát quỹ ngân sách nhà nước;
cán bộ kế toán tại đơn vị sự nghiệp công lập chưa thật sự am hiểu
văn bản quy định về quy trình kiểm soát và thanh toán cho đơn vị
hưởng; năng lực cán bộ kiểm soát chi tại KBNN chưa được đồng đều
trong việc kiểm soát chi; phát sinh nhiều bất cập trong công tác điều
hành ngân sách nhà nước. Xuất phát từ thực tế trên, tôi lựa chọn đề
tài “Hoàn thiện kiểm soát chi thƣờng xuyên ở đơn vị sự nghiệp
công lập tại KBNN Bình Sơn- Quảng Ngãi” làm đề tài nghiên cứu
của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài
Phân tích, đánh giá thực trạng kiểm soát, chỉ ra những hạn chế
và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát chi
thường xuyên đối với các đơn vị sự nghiệp công lập tại KBNN Bình
Sơn.
3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu của đề tài
3.1 Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu các vấn đề cơ sở lý luận và phân
tích thực trạng liên quan đến quy trình kiểm soát chi thường xuyên đối
2
với các đơn vị sự nghiệp công lập tại KBNN Bình Sơn.
3.2 Phạm vi nghiên cứu
Sử dụng số liệu chi thường xuyên giai đoạn 2016-2018 về
kiểm soát đối với các đơn vị sự nghiệp công lập tại KBNN Bình Sơn
- Quảng Ngãi trong lĩnh vực chi thường xuyên.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phương pháp thống kê.
- Phương pháp thu thập, tổng hợp.
5. Những đóng góp của đề tài
6. Bố cục của đề tài
Chương 1: Cơ sở lý luận về kiểm soát chi thường xuyên đơn
vị sự nghiệp công lập qua KBNN
Chương 2: Thực trạng kiểm soát chi thường xuyên đơn vị sự
nghiệp công lập tại KBNN Bình Sơn – Quảng Ngãi
Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm
soát chi thường xuyên đơn vị sự nghiệp công lập tại KBNN Bình
Sơn – Quảng Ngãi.
7. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
3
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN
ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP QUA KBNN
1.1 TỔNG QUAN VỀ ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP VÀ
CHI THƢỜNG XUYÊN TRONG ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG
LẬP
1.1.1 Khái quát về đơn vị sự nghiệp công lập
a. Khái niệm về đơn vị sự nghiệp công lập
Đơn vị sự nghiệp công lập do cơ quan có thẩm quyền của Nhà
nước thành lập theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân,
cung cấp dịch vụ công, phục vụ quản lý nhà nước.
b. Đặc điểm đơn vị sự nghiệp công lập:
- Tổ chức hoạt động phục vụ xã hội nhằm duy trì hoạt động các
ngành khác trong xã hội.
- Được thành lập và hoạt động dựa trên chủ trương, kế hoạch
của Nhà nước.
c. Phân loại đơn vị sự nghiệp công lập
- Đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư.
- Đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên.
- Đơn vị tự bảo đảm một phần chi thường xuyên.
- Đơn vị do Nhà nước bảo đảm chi thường xuyên.
1.1.2 Nội dung, đặc điểm và vai trò của chi thƣờng xuyên
trong đơn vị sự nghiệp công lập
a. Nội dung chi thường xuyên ở đơn vị sự nghiệp công lập
- Chi thanh toán cá nhân.
- Chi hoạt động chuyên môn cung cấp dịch vụ sự nghiệp công.
4
- Chi mua sắm tài sản.
- Chi khác.
b. Đặc điểm chi thường xuyên ở đơn vị sự nghiệp công lập
- Những khoản chi mang tính khá ổn định và phân bổ tương
đối đồng đều trong năm.
- Thực hiện các chính sách phát triển kinh tế-xã hội và nguồn
kinh phí chủ yếu đảm bảo cho hoạt động của bộ máy Nhà nước.
c. Vai trò chi thường xuyên ở đơn vị sự nghiệp công lập
- Đảm bảo kinh phí cho bộ máy quản lý thực hiện chức năng
của Nhà nước về quản lý.
- Là công cụ để thực hiện mục tiêu ổn định thu nhập góp phần
thực hiện mục tiêu công bằng xã hội.
1.1.2 Thanh toán các khoản chi thƣờng xuyên qua KBNN
a. Hồ sơ gởi đầu năm: dự toán được cấp có thẩm quyền giao;
quyết định giao quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm; quyết định giao
chỉ tiêu biên chế và bảng đăng ký quỹ tiền lương, quy chế chi tiêu
nội bộ.
b.Hồ sơ gởi từng lần thanh toán đối với chi trực tiếp
b1. Đối với các khoản thanh toán cá nhân
b2. Đối với các khoản chi hoạt động nghiệp vụ chuyên môn
b3. Đối với các khoản chi mua sắm
b4. Đối với các khoản chi khác
1.2 KHÁI QUÁT VỀ KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN Ở
ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP QUA KBNN
1.2.1 Vai trò của KBNN trong kiểm soát chi thƣờng xuyên
- Thực hiện kiểm soát chặt chẽ, thanh toán các khoản chi
5
thường xuyên. .
- Tổng hợp những hạn chế, tồn tại hay quy định chưa phù
hợp với thực tế phát sinh.
1.2.2 Đặc điểm kiểm soát chi thƣờng xuyên đối với đơn vị
sự nghiệp công lập
- Thường rộng rãi, nội dung chi bao quát nhiều hoạt động của
từng ngành, lĩnh vực.
- Mọi khoản chi đều phải được kiểm soát theo đúng quy trình
nhưng một số nghiệp vụ phát sinh.
- Thời gian giải quyết một số khoản chi mang tính cấp thiết
vào đầu tháng.
1.2.3 Sự cần thiết phải thực hiện kiểm soát chi thƣờng
xuyên qua KBNN
1.2.4 Nguyên tắc kiểm soát chi thƣờng xuyên qua KBNN
1.2.5 Nội dung kiểm soát chi thƣờng xuyên đối với đơn vị
sự nghiệp công lập
a Kiểm tra tính hợp lệ, hợp pháp của các hồ sơ, chừng từ
thanh toán theo quy định
b Đối chiếu khớp đúng với mẫu dấu, chữ ký đơn vị đăng ký
giao dịch tại KBNN
c Kiểm tra điều kiện thanh toán đối với các khoản chi thường
xuyên
d Kiểm soát thanh toán trực tiếp chi thường xuyên
e Kiểm soát tạm ứng kinh phí thường xuyên
6
1.3. VẬN DỤNG CÁC YẾU TỐ CỦA KIỂM SOÁT NỘI BỘ
TRONG KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN QUA KBNN
1.3.1 Kiểm soát chi thanh toán cá nhân
a.Nhận diện và đánh giá rủi ro
- Văn bản giao chỉ tiêu biên chế: không đúng thẩm quyền theo
quy định, vượt chỉ tiêu.
- Bảng lương gởi hàng tháng: cố tình nâng hệ số lương, phụ
cấp, kê khống tên trong danh sách.
b.Hoạt động kiểm soát
b1.Đối với các khoản chi lương, phụ cấp, đóng góp theo lương
và học bổng
b2. Đối với các khoản thanh toán cho cá nhân thuê ngoài
b3. Đối với thanh toán thu nhập tăng thêm
c. Hoạt động giám sát
- Hàng quý, từng tổ nghiệp vụ sẽ tổ chức kiểm tra mẫu một số
chứng từ nhằm đánh giá công tác KSC.
- Định kỳ hàng năm, thanh tra chuyên ngành sẽ thực hiện
kiểm tra định kỳ theo hình thức chọn mẫu, ghi nhận các rủi ro, đưa
ra biện pháp xử lý và ngăn chặn rủi ro có thể xảy ra.
1.3.2 Kiểm soát chi hoạt động nghiệp vụ chuyên môn
a. Nhận diện và đánh giá rủi ro
- Quy chế chi tiêu nội bộ: lưu bản photo, xây dựng quy chế
không phù hợp.
- Bảng kê chứng từ thanh toán: kê sai nội dung phát sinh,
trùng lắp số hóa đơn đã chuyển.
- Hồ sơ sửa chữa (trên 20 triệu đồng): không logic về thời
7
gian từ khi lập dự toán, phê duyệt dự toán, quyết định chỉ định thầu,
hợp đồng, nghiệm thu thanh lý, các thông tin chưa điền đầy đủ,...
b. Hoạt động kiểm soát
b1. Đối với chi hoạt động chuyên môn
Kiểm tra có trong dự toán kinh phí, phù hợp với Quy chế chi
tiêu nội bộ và các văn bản quy định có tính đặc thù riêng cho từng
ngành theo từng nội dung chi.
b2. Đối với sửa chữa
Kiểm tra cụ thể từng nội dung trong hồ sơ thanh toán: dự toán
sửa chữa, quyết định phê duyệt dự toán và báo cáo kinh tế kỹ thuật,
quyết định chỉ định thầu, hợp đồng kinh tế, phụ lục 03a thuận tiện
cho việc kiểm tra tính logic về thời gian, các căn cứ pháp lý để ký kết
hợp đồng theo trình tự ban hành.
c. Hoạt động giám sát
- Thông qua các cuộc họp giao ban và trao đổi nghiệp vụ về
kiểm soát khoản chi nghiệp vụ chuyên môn để đánh giá công tác
kiểm soát chi tại đơn vị.
- Hàng quý xây dựng công tác tự kiểm tra, rà soát lại các Quy
chế chi tiêu nội bộ cần bổ sung các nội dung chi hay văn bản đặc
thù.
1.3.3 Kiểm soát chi mua sắm tài sản
a. Nhận diện và đánh giá rủi ro
- Cố tình mua sắm nhiều lần dưới 20 triệu đồng, vượt dự toán,
định mức.
- Hồ sơ mua sắm không logic, nội dung không phù hợp, sai
hình thức chọn thầu.
8
b. Hoạt động kiểm soát
- Mua sắm dưới 20 triệu đồng, kiểm soát dựa trên bảng kê
chứng từ thanh toán, định mức mỗi đơn vị tài sản.
- Mua sắm trên 20 triệu đồng, lúc này hồ sơ thanh toán sẽ
phức tạp hơn nên cần nhiều thời gian kiểm tra hồ sơ: chỉ định thầu,
hợp đồng kinh tế,biên bản nghiệm thu thanh lý.
c. Hoạt động giám sát
- Phải kiểm tra chặt chẽ hồ sơ có logic, hợp lệ và đặc biệt là
định mức về số lượng, giá cả.
- Định kỳ rà soát nhu cầu mua sắm để bổ sung vào danh mục
tài sản mua sắm tập trung.
1.3.4 Kiểm soát các khoản chi khác
a. Nhận diện và đánh giá rủi ro
- Các khoản chi hỗ trợ không có định mức cụ thể.
- Xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ chỉ mang tính chất đối
phó.
b. Hoạt động kiểm soát
Kiểm soát các khoản chi đảm bảo có trong dự toán được giao
và phù hợp với Quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị, bám sát văn bản
mang tính đặc trưng của từng ngành.
c. Hoạt động giám sát
-Xây dựng công tác tự kiểm tra, rà soát nội dung Quy chế chi
tiêu nội bộ của đơn vị nào chưa phù hợp cần bổ sung và hoàn thiện.
- Qua báo cáo và biên bản thanh tra – kiểm tra ghi nhận các rủi
ro, đưa ra biện pháp khắc phục và ngăn chặn rủi ro có thể xảy ra.
9
CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN ĐỐI
VỚI ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP TẠI KBNN BÌNH SƠN
- QUẢNG NGÃI
2.1. KHÁI QUÁT VỀ KBNN BÌNH SƠN – QUẢNG NGÃI
2.1.1 Đặc điểm hoạt động của KBNN Bình Sơn – Quảng
Ngãi
2.1.2 Cơ cấu tổ chức hoạt động của KBNN Bình Sơn –
Quảng Ngãi
2.1.3 Tình hình chi thƣờng xuyên của các đơn vị sự nghiệp
công lập qua kiểm soát của KBNN Bình Sơn – Quảng Ngãi
- Nhóm mục 1: chi thanh toán cá nhân luôn là khoản chiếm tỉ
trọng lớn từ trên 57% trong tổng chi thường xuyên ở đơn vị do thực
hiện lộ trình tăng lương tối thiểu, tiền lương, phụ cấp lương và các
khoản đóng góp theo lương cũng tăng lên.
- Nhóm mục 02: Chi nghiệp vụ chuyên môn. Đây là khoản chi
đảm bảo hoạt động cho bộ máy của các cơ quan đơn vị sự nghiệp
công lập.Với cơ cấu chiếm trên 18% tổng chi thường xuyên.
- Nhóm mục 03: Chi mua sắm tài sản. Với tỷ lệ tương đối thấp
chiếm từ khoảng 6% đến gần 8% hàng năm nhưng đây là vấn đề
đáng quan tâm trong các đơn vị sự nghiệp công lập bởi đơn vị muốn
mua sắm một tài sản phải lập dự toán và có chủ trương của cơ quan
cấp trên cho đơn vị mua sắm.
- Nhóm mục 04: Chi khác. Với tỷ lệ chiếm từ khoảng 16 %
đến 19% chi thường xuyên. Khoản chi này không ổn định, phụ thuộc
vào kinh phí hoạt động của mỗi đơn vị nên cần kiểm soát chặt chẽ.
10
2.2 THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN ĐỐI
VỚI ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP TẠI KBNN BÌNH SƠN
– QUẢNG NGÃI
2.2.1 Mục tiêu và quy trình chung về kiểm soát chi thƣờng
xuyên đối với đơn vị sự nghiệp công lập tại KBNN Bình Sơn –
Quảng Ngãi
a Mục tiêu chung của kiểm soát chi thường xuyên tại KBNN
Bình Sơn
Kiểm soát chặt chẽ các khoản chi, bảo đảm đúng chế độ quy
định; giải quyết công việc nhanh chóng, tránh phiền hà cho các đơn
vị giao dịch; có sự phân công cụ thể nhiệm vụ đối với các cán bộ
tham gia quy trình kiểm soát chi; các khoản chi phải được thanh toán
trực tiếp đến đối tượng được hưởng.
b Quy trình chung về kiểm soát chi thường xuyên tại KBNN
Bình Sơn
5
5
5
Sơ đồ 2.2- Quy trình kiểm soát chi NSNN
11
2.2.2 Thực hiện kiểm soát đối với từng nội dung chi thƣờng
xuyên tại KBNN Bình Sơn
a Kiểm soát các khoản chi thanh toán cá nhân
*Nhận diện và đánh giá rủi ro
- Văn bản phê duyệt giao chỉ tiêu biên chế: không đúng thẩm
quyền theo quy định.
- Bảng lương gởi hàng tháng: cố tình nâng hệ số lương.
- Danh sách chi thu nhập tăng thêm, trích lập quỹ: tỷ lệ trích
lập quỹ chưa đúng.
*. Hoạt động kiểm soát
* Đối với các khoản chi lương, phụ cấp và đóng góp theo
lương
Đối chiếu các hệ số lương, phụ cấp, tính logic về mặt số học,
tổng số người trong danh sách.
* Đối với các khoản thanh toán cho cá nhân thuê ngoài
Kiểm tra nội dung chi tại bảng kê chứng từ thanh toán: tên bên
thuê, hợp đồng, nghiệm thu và số tiền.
* Đối với khoản thanh toán thu nhập tăng thêm
Đối chiếu giữa văn bản xác định kết quả tiết kiệm chi, phương
án sử dụng nguồn kinh phí tiết kiệm c.Hoạt động giám sát
Rà soát lại số liệu đã thanh toán: chi lương, phụ cấp, thu nhập
tăng thêm bằng truy vấn số liệu hàng quý.
b. Kiểm soát các khoản chi hoạt động nghiệp vụ chuyên
môn
* Nhận diện và đánh giá rủi ro
- Quy chế chi tiêu nội bộ: các nội dung trong quy chế mâu
12
thuẫn nhau, xây dựng chưa phù hợp.
- Bảng kê chứng từ thanh toán: kê sai nội dung chi, kê nhiều
lần cùng một hóa đơn.
- Hồ sơ sửa chữa thường xuyên (trên 20 triệu đồng): sai giá trị
trúng thầu, hình thức chọn nhà thầu, các thông tin cần thiết trong
hợp đồng không ghi đầy đủ, khối lượng công việc nghiệm thu sai
lệch.
* Hoạt động kiểm soát
*. Đối với chi mua hàng hóa, dịch vụ
Kiểm tra các khoản chi bảo đảm phải có trong dự toán; đối
chiếu nội dung chi trên bảng kê chứng từ thanh toán, ghi rõ số hóa
đơn, ngày tháng năm.
*. Đối với các khoản chi khoán trong nghiệp vụ chuyên môn
Kiểm tra có được xây dựng trong Quy chế chi tiêu nội bộ
tương ứng với danh sách chi.
*. Đối với các khoản chi sửa chữa trên 20 triệu đồng
Đây là nội dung chi có mức độ rủi ro cao nên phải kiểm soát
chặt chẽ từ: dự toán sửa chữa, hồ sơ dự toán và thiết kế bản vẽ thi công,
quyết định chỉ định thầu, hợp đồng kinh tế đến phụ lục 03a.
* Hoạt động giám sát
- Thông qua các cuộc họp về trao đổi nghiệp vụ kiểm soát,
Ban Lãnh đạo đưa ra các nghiệp vụ thường xảy ra sai sót và trao đổi
về cách kiểm soát từ các cán bộ kiểm soát chi.
- Định kỳ, thanh tra chuyên ngành thực hiện kiểm tra công tác
kiểm soát chi tại KBNN hay kiểm toán nhà nước sẽ thực hiện kiểm
tra công tác kế toán tại một số đơn vị sự nghiệp công lập.
13
c. Kiểm soát các khoản chi mua sắm
* Nhận diện và đánh giá rủi ro
- Vượt tiêu chuẩn, định mức mua sắm, không có trong dự
toán được cấp có thẩm quyền giao.
- Chia nhỏ gói thầu dưới 20 triệu đồng.
- Đối với hồ sơ mua sắm trên 20 triệu đồng: không logic về
thời gian, vượt dự toán, nội dung hợp đồng và biên bản nghiệm thu
chưa phù hợp
* Hoạt động kiểm soát
*. Đối với mua sắm dưới 20 triệu đồng
Kiểm tra đối chiếu các khoản chi mua sắm bảo đảm phải có
trong dự toán, định mức về số lượng và giá trị đối với tài sản mua
sắm cho các vị trí chức vụ.
*. Đối với mua sắm trên 20 triệu đồng
- Hồ sơ thanh toán phải có sự logic về thời gian, đảm bảo chi
tiêu đúng tiêu chuẩn, định mức.
- Hợp đồng kinh tế: phải ghi rõ các điều khoản về giá trị, quy
cách hàng hóa, phương thức thanh toán... chữ ký đầy đủ, đóng giáp
lai theo quy định.
* Hoạt động giám sát
- Hàng tháng, bộ phận kiểm soát chi tổ chức học nghiệp vụ và
trao đổi về các vướng mắc.
- Định kỳ hàng năm, thanh tra chuyên ngành sẽ thực hiện
kiểm tra định kỳ theo hình thức chọn mẫu.
d. Kiểm soát các khoản chi khác
* Nhận diện và đánh giá rủi ro
14
- Các khoản chi mang tính chất hỗ trợ không có căn cứ định
mức để chi mà phụ thuộc vào kinh phí đơn vị hoặc chi theo Quy chế
chi tiêu nội bộ, thông tin kê trên bảng kê chứng từ thanh toán chưa
đúng
* Hoạt động kiểm soát
- Tiếp khách: ghi rõ số lượng tiếp, định mức là bao nhiêu.
- Hỗ trợ: ghi rõ số quyết định chi hỗ trợ hoặc tờ trình và thủ
trưởng đơn vị sẽ chịu trách nhiệm về quyết định này.
* Hoạt động giám sát
Cách thức kiểm soát đối với khoản chi này chủ yếu dựa trên
bảng kê chứng từ thanh toán, Quy chế chi tiêu nội bộ, nên có thể
thực hiện giám sát thường xuyên trước khi thanh toán.
2.3 ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG
XUYÊN ĐỐI VỚI ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP TẠI
KBNN BÌNH SƠN – QUẢNG NGÃI
2.3.1Những kết quả đạt đƣợc
Một là, KBNN Bình Sơn đã thực hiện công khai thủ tục hành
chính về quy trình kiểm soát.
Hai là, các đơn vị đã phối hợp trong việc cung cấp thêm tài
liệu, thông tin để kiểm soát.
Ba là, việc thực hiện quy trình mới theo Đề án: “Thống nhất
đầu mối kiểm soát các khoản chi qua KBNN” tạo thuận lợi cho quá
trình giao dịch.
2.3.2 Những mặt hạn chế
Một là, hiện nay hệ thống định mức, tiêu chuẩn chi đối với
ngân sách vừa phức tạp, cứng nhắc lại thiếu linh hoạt.
15
Hai là, chưa triển khai mô hình kiểm soát theo mức độ rủi ro.
Ba là, hệ thống văn bản pháp quy chưa bao quát hết tất cả các
nội dung chi.
Bốn là, chưa có phần mềm quản lý rủi ro kiểm soát chi lương
và quản lý mẫu dấu, chữ ký.
2.3.3 Nguyên nhân
a. Nguyên nhân chủ quan
Một là, năng lực, trình độ cán bộ KBNN Bình Sơn –Quảng
Ngãi đặc biệt cán bộ đảm nhiệm kiểm soát chi đã được chú trọng
nâng cao nghiệp vụ.
Hai là, công tác phối hợp với các cơ quan ban ngành trên địa
bàn: UBND huyện, Phòng Tài chính và các đơn vị liên quan chưa thực
sự đồng bộ, chặt chẽ và kịp thời để hỗ trợ nhau trong công tác quản lý chi
trên địa bàn.
Ba là, hệ thống công nghệ thông tin được nâng cấp thường
xuyên nhưng vẫn chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu hiện tại.
Bốn là, kỹ năng về công tác tự kiểm tra của cán bộ nghiệp vụ
vẫn còn hạn chế, nên công tác xây dựng kế hoạch và thực hiện tự
kiểm tra chưa được cụ thể.
Năm là, biên bản và kết luận thanh tra, kiểm tra thường tập
trung và phát hiện, xác định sai sót, gian lận và vi phạm, chưa đề cập
đầy đủ đến nguyên nhân.
b. Nguyên nhân khách quan
Một là, một số cơ chế chính sách về quản lý chi thường xuyên
chưa đồng bộ và nhất quán, các văn bản cụ thể hoá, các văn bản
hướng dẫn của KBNN các cấp c n một số mâu thuẫn, chưa thống
16
nhất với nhau.
Hai là, thời gian giải quyết một hồ sơ tối đa 2 ngày làm việc
và không chủ động điều tiết lượng khách hàng đến giao dịch đặc biệt
vào thời điểm cuối năm.
Ba là, ý thức trách nhiệm của đơn vị trong quản lý nguồn kinh
phí chưa cao.
Bốn là, nghiệp vụ tài chính tại đơn vị chưa được chú trọng: kế
toán chủ yếu làm kiêm nhiệm ngoài chuyên môn hay cán bộ hợp
đồng; nắm bắt văn bản còn chậm.
17
CHƢƠNG 3
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC
KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP
CÔNG LẬP TẠI KBNN BÌNH SƠN – QUẢNG NGÃI
3.1. MỤC TIÊU VÀ PHƢƠNG HƢỚNG HOÀN THIỆN KIỂM
SOÁT CHI THƢỜNG XUYÊN Ở ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG
LẬP TẠI KBNN BÌNH SƠN – QUẢNG NGÃI
3.1.1 Mục tiêu hoàn thiện kiểm soát chi thƣờng xuyên ở
đơn vị sự nghiệp công lập tại KBNN Bình Sơn – Quảng Ngãi
Quy trình, thủ tục kiểm soát chi nói chung và kiểm soát chi
thường xuyên tại KBNN Bình Sơn nói riêng bảo đảm tính khoa học,
công khai và minh bạch, tạo thuận lợi cho cán bộ kiểm soát chi, đơn
vị giao dịch và đơn vị hưởng. Mọi khoản chi thường xuyên phải
được kiểm soát chặt chẽ, đúng chế độ, định mức
3.1.2 Phƣơng hƣớng hoàn thiện kiểm soát chi thƣờng
xuyên ở đơn vị sự nghiệp công lập qua KBNN Bình Sơn - Quảng
Ngãi
- KBNN vừa đảm nhiệm vai trò vừa là người quản lý, hạch
toán vừa là người lập báo cáo tài chính nhà nước, quyết toán ngân
sách, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ KBNN làm công tác kiểm
soát.
- Tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy kiểm soát chi thường
xuyên tại Kho bạc theo hướng tinh gọn tránh vi phạm nguyên tắc bất
kiệm nhiệm.
18
3.2 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KIỂM SOÁT CHI THƢỜNG
XUYÊN Ở ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP QUA KBNN
BÌNH SƠN – QUẢNG NGÃI
3.2.1. Hoàn thiện các quy định và việc tra cứu các quy định
về kiểm soát chi thƣờng xuyên
Xây dựng và bổ sung hệ thống văn bản quy phạm pháp luật
quy định chi tiết trách nhiệm và quyền hạn của các cơ quan, đơn vị
trong việc quản lý, cấp phát và kiểm tra thanh toán các khoản chi
ngân sách nhà nước, trong đó cần nâng cao vai trò của KBNN. Hoàn
thiện thể chế liên quan đến kiểm soát chi ngân sách
3.2.2 Chuyển đổi cơ chế kiểm soát các khoản chi thƣờng
xuyên theo mức độ rủi ro đối với từng nội dung chi
Để chuyển sang cơ chế kiểm soát chi theo mức độ rủi ro, cần
phân định các mức độ rủi ro từ thấp đến cao đối với từng nội dung
thanh toán.Sau khi đã phân loại chứng từ theo từng mức độ rủi ro sẽ
đưa ra hình thức kiểm soát phù hợp đối với từng khoản chi.
3.2.3 Nâng cao vai trò của Quy chế chi tiêu nội bộ trong
công tác kiểm soát chi
Khi xây dựng Quy chế chi tiêu nội bộ cần cụ thể đối với một
số khoản. Cụ thể:
- Đối với khoản chi khoán: quy định rõ đối tượng nào cần
được khoán, mức khoán.
- Đối với chi thu nhập tăng thêm: chi trả theo tiêu chí đánh giá
hiệu quả công việc của từng cá nhân trong năm và đưa ra hệ số cho
từng mức đánh giá.
- Đối với các khoản chi hỗ trợ: có văn bản đối với từng khoản
19
hỗ trợ.
3.2.4 Xây dựng phần mềm quản lý rủi ro trong kiểm soát
chi lƣơng và phần mềm tiện ích tra cứu, kiểm soát mẫu dấu, chữ
ký
a Xây dựng phần mềm quản lý rủi ro trong kiểm soát chi
lương
Trong phần mềm này sẽ có phần khai báo cho cán bộ kiểm
soát chi nhập các thông tin về bảng lương theo mẫu lương như bảng
lương đơn vị.
Với tiện ích trên, cán bộ kiểm soát chi sẽ tiết kiệm thời gian
tính lại bảng lương, đảm bảo về mặt số học, tránh tình trạng đơn vị
gian lận, thay đổi số liệu, công thức trên bảng lương.
b Xây dựng phần mềm tiện ích tra cứu và kiểm soát mẫu dấu
chữ ký
Mỗi cán bộ quản lý trực tiếp đơn vị sẽ scan bản giấy mẫu đăng
ký (thay đổi mãu dấu chữ ký) và tải vào chương trình. Tất cả cán bộ
đều được cấp một tên đăng nhập, mật khẩu để thường xuyên vào
kiểm tra.
3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ
3.3.1 Kiến nghị với Bộ Tài chính
Một là, rà soát, bổ sung phương thức thanh toán đối với một
số khoản chi chủ yếu phù hợp với thực tế trên lĩnh vực kiểm soát chi
thường xuyên.
Hai là, dự toán chi phải được xây dựng trên cơ sở phân tích,
đánh giá hiệu quả sử dụng kinh phí năm trước dựa vào kết quả đầu
ra.
20
Ba là, cần tham mưu ban hành các văn bản chính thống nhằm
sửa đổi, hoàn thiện kịp thời chế độ chi tiêu cho từng ngành, xác đinh
mức khoán chi phù hợp.
Bốn là, đơn giản hóa quy trình và cần bổ sung sửa đổi cho phù
hợp hơn với thực tế việc phân công trách nhiệm của cán bộ KBNN
các cấp.
Năm là, nâng cao trách nhiệm của đơn vị về số liệu trên danh
sách chi cũng như bảng kê chứng từ thanh toán bởi đơn vị đã được
giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm.
3.3.2 Kiến nghị với KBNN
Một là, hiện đại hóa công nghệ thanh toán và đẩy nhanh tiến
trình hiện đại hóa KBNN.
Hai là, chuyển từ cơ chế mua sắm tài sản công theo phương
thức phân tán sang mua sắm tập trung nhằm hạn chế sự thất thoát
ngân sách nhà nước.
Ba là, nâng cấp và triển khai kho dữ liệu và công cụ thống kê,
phân tích nghiệp vụ, xây dựng phương pháp phân tích thông tin rủi
ro, nhận diện sai sót phục vụ cho công tác kiểm soát kế toán.
Bốn là, xây dựng cơ chế đánh giá chất lượng hoạt động nghiệp
vụ KBNN, phục vụ khách hàng thông qua các phiếu đánh giá, ý kiến
của khách hàng và báo cáo của thanh tra chuyên ngành tại từng
KBNN.
3.3.3. Kiến nghị với KBNN tỉnh Quảng Ngãi
Một là, sớm triển khai mô hình thanh toán dịch vụ công
điện tử để giao nhận và trả kết quả đối với hồ sơ kiểm soát chi.
Hai là, từng bước hoàn thiện quy trình kiểm tra nghiệp vụ trên
21
cơ sở đổi mới nội dung, phương pháp và quy trình kiểm tra, kiểm
soát.
Ba là, trang bị thêm một số trang thiết bị hiện đại phục vụ cho
công tác chuyên môn của KBNN huyện đáp ứng nhu cầu khối lượng
công việc lớn, giảm bớt thời gian xử lý số liệu, tăng cường hiệu
quảkiểm soát.
Bốn là, nâng cao trình độ cán bộ KBNN huyện. Đề nghị KBNN
Quảng Ngãi thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ chuyên
môn cho cán bộ KBNN huyện.
22
KẾT LUẬN
Công cuộc đổi mới quản lý quỹ ngân sách nhà nước là nhiệm
vụ quan trọng của Nhà nước, mục tiêu hàng đầu của cán bộ công
chức trong ngành Tài chính. Trong đó, ngành KBNN là một mắc
xích quan trọng góp phần kiểm soát các khoản chi tiêu theo đúng chế
độ.
Nâng cao chất lượng kiểm soát ngân sách nhà nước qua
KBNN là một trong những nội dung quan trọng nhằm hướng tới xây
dựng một cơ chế quản lý công khai, minh bạch và sử dụng có hiệu
quả các nguồn lực tài chính. Mặc dù vấn đề kiểm soát chi thường
xuyên qua KBNN không phải là một vấn đề mới, tuy nhiên việc
kiểm soát ngày một phức tạp hơn bởi phạm vi chi thường xuyên
thường rộng và liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành từ trung ương
đến địa phương. Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động kiểm
soát cũng còn một số hạn chế nhất định. Tình hình đó đ i hỏi phải có
những chính sách và các biện pháp hữu hiệu để tăng cường hoạt
động kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước nói chung và
kiểm soát chi thường xuyên đối với đơn vị sự qua KBNN Bình Sơn
nói riêng. Từ đó góp phần tăng cường chất lượng chi tiêu NSNN, bảo
đảm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị, kinh tế xã hội trên địa
bàn huyện Bình Sơn.
Trong điều kiện nước ta đang đổi mới nền kinh tế, cải cách và
hội nhập ngày một sâu rộng, việc tiếp tục hoàn thiện hoạt động kiểm
soát chi thường xuyên đối với đơn vị sự nghiệp công lập qua KBNN
là nội dung cần thiết đang được đặt ra. Đây là vấn đề tương đối phức
tạp không chỉ liên quan đến hệ thống KBNN, mà có phạm vi rộng,
23
liên quan đến các ngành, các cấp có thẩm quyền. Tuy nhiên, trong
quá trình nghiên cứu, luận văn cơ bản đã giải quyết được mục tiêu
đặt ra, thể hiện qua các nội dung sau:
Thứ nhất, góp phần hệ thống hóa những vấn đề lý luận về
kiểm soát chi thường xuyên đối với đơn vị sự nghiệp công lập qua
KBNN.
Thứ hai, nghiên cứu thực tiễn về kiểm soát chi thường xuyên
đối với đơn vị sự nghiệp công lập qua hệ thống qua KBNN, cụ thể là
tại KBNN Bình Sơn trong giai đoạn 2016- 2018. Vận dụng các yếu
tố kiểm soát nội bộ nhằm phân tích, đánh giá tình hình thực hiện
công tác kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua KBNN
Bình Sơn. Rút ra những kết quả đạt được, những hạn chế, tồn tại và
nguyên nhân. Đây là cơ sở để đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện
về kiểm soát chi thường xuyên ở đơn vị sự nghiệp công lập tại
KBNN Bình Sơn.
Thứ ba, đề xuất những giải pháp sát với thực tiễn nhằm hoàn
thiện công tác kiểm soát chi thường xuyên đối với đơn vị sự nghiệp
công lập qua KBNN Bình Sơn. Qua đó giúp cho công tác kiểm soát
chi thường xuyên tại KBNN Bình Sơn được chặt chẽ hơn, đáp ứng
yêu cầu mới của tiến trình cải cách quản lý tài chính.
Đây chỉ là kết quả nghiên cứu trong phạm vi nhỏ tại KBNN
huyện nên chưa mang tính chất bao quát cao, bao trùm hết các
nghiệp vụ chi có thể phát sinh. Vì vậy, luận văn là bước khởi đầu
trong quá trình tham gia vào việc hoàn thiện cơ chế quản lý và nâng
cao chất lượng kiểm soát chi ngân sách nhà nước. Bản thân tác giả
rất mong được sự tham gia đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo,
24
bạn bè và đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.
Với khuôn khổ thời gian và kiến thức còn hạn chế, nên một số
giải pháp đưa ra chưa thật sự cụ thể và khó tránh khỏi những thiếu
sót, rất mong nhận được sự góp ý từ quý thầy, cô cùng các anh, chị
để đề tài được hoàn thiện hơn./.
