Hội chứng SJS hay những nguy cơ từ thuốc
Điều hiển nhiên khi mắc bệnh thì ai cũng phải dùng đến thuốc,
song mỗi khi sử dụng thuốc, bạn nên nhớ rằng bạn có thể phải đối
mặt với những nguy cơ mà ngay cả các bác sĩ cũng khó có thể
lường trước. Những trường hợp phản ứng cơ địa hiếm gặp trong sử
dụng thuốc điều trị bệnh chính là những mối đe dọa đáng sợ đối
với người bệnh chứ không chỉ có bệnh tật.
Trường hợp của cô gái 20 tuổi có tên là Veronica Zenkner đến từ
vùng Dekalb - nước Mỹ đã khiến cho các nhà khoa học nước này
thực sự lo ngại về hiện tượng bệnh nhân phản ứng cơ địa mãnh liệt
với thuốc.
Sau lần phản ứng thuốc kỳ lạ này, cô gái đã mắc phải một hội
chứng hiếm gặp có tên là Stevens - Johnson Syndrome (một hội
chứng cơ thể phản ứng thuốc nguy hiểm có thể dẫn tới tử vong
được phát hiện lần đầu tiên trên thế giới bởi nhà khoa học Stevens
Johnson).
Hậu quả của lần phản ứng thuốc quá mãnh liệt đã dẫn tới việc
Zenkner đã bị mù mắt trái và để lại những hậu quả khủng khiếp mà
những người bình thường khó có thể tưởng tượng. Mặc dù bị mù
mắt trái, song mỗi lần tiếp xúc với ánh sáng lại mang đến cho
Zenkner những cơn đau đớn. Chính vì vậy, cô gái này luôn phải
đeo kính râm mỗi ngày.
Câu chuyện bắt đầu từ những viên thuốc
7 năm về trước, mọi chuyện vẫn diễn ra bình thường với cô bé 13
tuổi Zenkner. Giống như bao đứa trẻ bình thường khác, Zenkner
vẫn phát triển bình thường, sức khỏe tốt và chưa bao giờ phải sử
dụng tới thuốc. Cho tới một ngày, 2 viên thuốc nhỏ đã vĩnh viễn
thay đổi cuộc đời cô.
Sau 2 ngày bị hành hạ bởi những cơn đau đầu do căng thẳng trong
học tập, Zenkner đã uống hai viên thuốc ibuprofen với hy vọng
làm giảm được cơn đau. Tuy nhiên, bản thân cô bé và gia đình
không hề biết về hiện tượng phản ứng phụ mà thuốc có thể gây ra.
Ban đầu, Zenkner phải đối mặt với chứng dị ứng và phải nhập
viện. Sau đó, các bác sĩ điều trị phát hiện Zenkner có các biểu hiện
của hội chứng Stevens Johnson Syndrome (SJS) do phản ứng với
thuốc ibuprofen mà cô đã uống khi bị đau đầu. Hội chứng phản
ứng thuốc này đã phá hủy toàn bộ lớp ngoài của da và lớp màng
nhầy bao phủ con ngươi trong mắt, hay bên ngoài môi. Nó thậm
chí còn tấn công cả các cơ quan bên trong cơ thể như phổi và sâu
trong mắt gây ra tình trạng mù lòa cho người bệnh.
Theo lời kể lại của bệnh nhân Zenkner: sau khi dùng thuốc, buổi
tối ngày hôm đó, cô bắt đầu có các biểu hiện lạ: da nổi mẩn ngứa,
đau rát, khó chịu và sốt cao. Ngay khi được chuyển tới Bệnh viện
Trường đại học Loyola - nơi cô được chẩn đoán là bị nhiễm độc
hoại tử biểu bì da (TEN - Toxic Epidermal Necrolysis), các bác sĩ
đã xác định: bệnh nhân Zenkner đã có các biểu hiện của hội chứng
SJS. Đây là hội chứng hiếm gặp với tỉ lệ chiếm từ 2-7 trường
hợp/1 triệu người. Tuy nhiên, các nhà khoa học Mỹ dự báo tỉ lệ
này có thể tăng cao hơn bởi tình trạng lạm dụng thuốc đang ngày
càng mất kiểm soát.
Ngoài trường hợp của Zenkner, một bệnh nhân khác sống tại Mỹ
tên là Julie hiện 17 tuổi cũng từng được phát hiện mắc phải hội
chứng phản ứng thuốc SJS khi cô bé được điều trị chứng co giật
bằng thuốc ngủ phenobarbital lúc mới được 10 tháng tuổi. Bệnh
nhân Julie hiện cũng phải chịu ảnh hưởng là mù mắt phải, thị lực
mắt trái suy giảm nghiêm trọng.
Dị ứng do nhiễm độc thuốc.
Nguy hiểm từ hiện tượng phản ứng thuốc
Nhìn chung mọi loại hóa chất chữa bệnh đều có thể gây ra các
phản ứng phụ khi sử dụng. Tùy vào thể trạng và cơ địa của mỗi
người, dựa vào việc nghiên cứu tiền sử bệnh lý của bệnh nhân, các
bác sĩ có thể biết được bệnh nhân có thể phản ứng với những thành
phần nào của thuốc để từ đó kê đơn thuốc hợp lý.
Tuy nhiên, họ chỉ có thể nhận biết được một số phản ứng phổ biến,
thông dụng thường xảy ra, chứ không phải là tất cả. Trong một số
trường hợp (khoảng gần một nửa bệnh nhân được điều trị), ngay cả
các bác sĩ cũng không thể lường hết những phản ứng bất thường
khác có thể xảy ra. Đôi khi tình trạng nhiễm khuẩn đột ngột cũng
có thể là nguyên nhân dẫn tới phản ứng thuốc ngoài mong muốn.
Hầu hết các loại thuốc đều có thể gây ra phản ứng phụ, song theo
nghiên cứu, phần lớn các thuốc gây phản ứng phụ tập trung vào
các loại thuốc có thành phần thuốc kháng sinh như: pencillin,
sulfonamides và các thuốc chống viêm như: aspirin, naproxen,
hoặc như loại thuốc mà bệnh nhân Zenkner đã sử dụng là
ibuprofen. Một vài loại thuốc có thể gây ra hiện tượng phản ứng
thuốc phổ biến, chẳng hạn như ibuprofen từng được cảnh báo là có
thể gây ra phản ứng phụ bao gồm: dị ứng với các nốt sần, mẩn đỏ
trên da mặt. Song cũng có những phản ứng khác mà khoa học chưa
thể nghiên cứu hết, chẳng hạn như hội chứng SJS mà bệnh nhân
Zenkner đã mắc phải.
Ngoài ibuprofen, Cơ quan Quản lý thuốc và Thực phẩm Hoa Kỳ
(FDA) còn đưa ra cảnh báo về một số loại thuốc khác cũng có khả
năng gây phản ứng phụ là hội chứng SJS bao gồm các loại thuốc
chống co giật - anticonvulsant lamictal (lamotrogine).
Hãy thận trọng khi dùng thuốc
Mặc dù mọi người luôn được khuyến cáo cần tham khảo ý kiến bác
sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng thuốc và đọc kỹ hướng dẫn sử
dụng, song việc sử dụng hóa chất chữa bệnh vẫn luôn là một “con
dao hai lưỡi”. Những phản ứng thuốc rất dễ xảy ra và không ai có
thể lường trước ảnh hưởng của nó đối với sức khỏe thể chất của
con người. Trong các trường hợp sử dụng thuốc điều trị bệnh, các
bác sĩ khuyến cáo bệnh nhân khi phát hiện có các dấu hiệu lạ như:
nổi mẩn, dị ứng, buồn nôn, đắng họng hoặc các dấu hiệu bất
thường khác cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế để phát hiện và
ngăn chặn kịp thời những hậu quả mà hiện tượng phản ứng thuốc
có thể xảy ra
